Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen @Kosmosuitgevers Relaxed op vakantie
© 2015 Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen © Tekst en foto’s: Ingrid Meurs Foto’s pagina 25, 74, 84, 98, 102, 108, 156: © Femke den Hertog Foto’s pagina 41, 56, 78, 131, 135: © Shutterstock Vormgeving en illustraties: Femke den Hertog ISBN 978 90 215 5993 3 ISBN e-book 978 90 215 5994 0 NUR 500 Alle rechten voorbehouden / All rights reserved Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze en/of door welk ander medium ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Deze uitgave is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Noch de maker, noch de uitgever stelt zich echter aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van eventuele onjuistheden en/of onvolledigheden in deze uitgave. De uitgever heeft ernaar gestreefd de rechten van derden zo goed mogelijk te regelen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich tot de uitgever wenden.
volop GENIETEN VOOR, TIJDENS EN NA JE VAKANTIE
Ingrid meurs
Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen
R
l
e
A X ⋆
inhoud vooraf
10
voor de vakantie
13
tijdens de vakantie
65
na de vakantie
127
meer lezen
158
- geen paniek
- genieten van het moment - hou het vast!
8
Van Dale:
Vakantie (de (v.); -s, vroeger: vakantiën; -tje) 1 (jur.) dag(en) waarop −, naderhand tijd waarin geen gerechtszittingen plaatshebben, geen rechtspleging geschiedt 2 (in inrichtingen van onderwijs) elk van de periodiek terugkerende tijden waarin geen lessen worden gegeven 3 vrije tijd, m.n. vrije tijd die jaarlijks wordt toegekend aan personen in verschillende beroepen of betrekkingen, syn. rusttijd, vgl. verlof 4 (oneig.) ledigheid (Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal,14e editie, 2005)
wikipedia
Vakantie is afgeleid van vacatio (Latijns werkwoord vacare) dat staat voor vrij zijn van verplichtingen. Het is een periode waarin een persoon zijn gewoonlijke dagelijkse activiteiten staakt, zoals naar school of het werk gaan. Dit betreft een periode die (veel) langer is dan een weekend (waarin veel mensen vrij zijn), vaak minimaal een week. Werknemers hebben vakantie wanneer zij hiervoor vakantiedagen (of andere snipperdagen) inleveren. Scholieren, studenten en docenten hebben vakantie wanneer hun school gesloten is en zij geen andere verplichtingen hebben. Sinds ongeveer de laatste helft van de 20ste eeuw wordt onder vakantie vaak verstaan dat er een reis wordt gemaakt: de zogenoemde vakantiereis. Mensen gaan louter voor ontspanning alleen, met vrienden, in groep of met hun gezin naar een andere plaats, om daar ervaringen op te doen of een betere kans op goed weer te hebben. Strikt genomen verstaat men onder vakantie een verblijf gedurende een periode van vijf of meer dagen met ten minste vier opeenvolgende overnachtingen niet in de eigen woning doorgebracht voor recreatieve doelen.
9
Vooraf
Halverwege de twintigste eeuw is pas de gewoonte ontstaan om eens per jaar weg te gaan, een zogeheten vakantiereis te maken. Voor onze grootouders was een dagje drielandenpunt al heel wat en zelfs dat was voor veel mensen begin twintigste eeuw niet weggelegd. De meesten van ons zijn opgegroeid met het idee van jaarlijks op vakantie gaan, maar nog lang niet zo veel, ver en vaak als nu gebruikelijk is. In de jaren zeventig was het al heel wat als je in de zomer naar Texel of de Ardennen ging, de echte avonturiers staken de grens over naar Duitsland of misschien zelfs naar Frankrijk. Af en toe hoorde je van iemand die met het vliegtuig naar Spanje ging, maar de meeste kinderen hadden destijds nog nooit in een vliegtuig gezeten. Kom daar nu maar eens om in een gemiddelde schoolklas! In de loop van de jaren tachtig kwamen andere bestemmingen in zicht en werd het al gebruikelijker om naar Italië of Frankrijk te rijden en daar twee of drie weken te blijven. Of zelfs twee keer per jaar op vakantie gaan: de wintersport was niet langer uitsluitend voorbehouden aan de jetset. Datzelfde geldt voor vliegvakanties; door de toegenomen welvaart en het grotere aanbod behoorde vanaf de jaren negentig een vliegreis ook tot de mogelijkheden van de doorsnee vakantieganger. Hoe anders is het nu. Er kan geen schoolvakantie aankomen of ouders vragen elkaar: ‘Ga jij nog wat doen?’ Waarbij dan niet gedoeld wordt op het huis opruimen of een dagje Amsterdam. Zo rond de kerst wordt al voorzichtig geïnformeerd naar de vakantieplannen voor de zomer en op het moment dat je hoort dat iedereen al geboekt heeft, slaat de stress toe. Alles is al volgeboekt en jij weet nog niet eens waar je naartoe wilt, en hoe, en met wie. Wat nu? Helaas is de vakantie, of in ieder geval de voorbereiding daarvan, te vaak een bron van stress aan het worden. Terwijl er steeds meer mensen op vakantie gaan, zijn er steeds minder reisbureaus die je helpen je weg te vinden in de jungle van bestemmingen, vliegtickets en hotels. Zelf op internet zoeken en boeken is usance, en algauw zit je meer avonden achter de computer te surfen op het internet dan dat je al lekker wegdroomt bij een boek over je bestemming. En dan is de vakantie nog niet eens in zicht! In dit boek probeer ik je te helpen om zo relaxed mogelijk je vakantie voor te bereiden, er zo veel mogelijk uit te halen en niet na twee da-
10
gen thuis alweer het gevoel te hebben dat je nooit bent weggeweest. Daarnaast heb ik een aantal websites, apps en boeken verzameld die je misschien op weg kunnen helpen, én ik selecteerde per land een aantal leestips om alvast in de stemming te komen. Natuurlijk zijn deze lijstjes onvolledig, subjectief en smaakgevoelig, maar ik hoop dat je er toch door geïnspireerd raakt. Op de Facebookpagina www.facebook.com/ relaxedopvakantie zal ik deze informatie aanvullen en meer tips, sites, apps en boeken plaatsen. Ik wens je veel voorpret, een goede reis én plezier achteraf!
Ingrid Meurs
11
12
geen
paniek!
13
leestip
Door te reizen verdrijven we de nevelen van mythen, bevrijden we de geest van met de paplepel ingegoten vooroordelen en bevorderen we de volmaakte staat van eendracht. – Thomas Cook 14
De een regelt de vakantie het liefst een jaar van tevoren, terwijl de ander bij wijze van spreken op de dag zelf pas besluit wat de bestemming wordt. Wat voor jou het prettigst is, weet je zelf het beste, maar feit is dat als de buurvrouw in december al roept dat ‘alles’ bijna vol is en de prijzen de pan uit beginnen te rijzen, je daarvan aardig in de stress kunt schieten. Nergens voor nodig, want zo’n vaart loopt het allemaal niet. Als jij niet de persoon bent die negen maanden van tevoren alles al in kannen en kruiken heeft, dan is jouw ideale vakantie vast anders dan die van de types die wel alles tot in detail vastleggen. Met andere woorden: jij bent gewoon een ander vakantietype, dus vertrouw erop dat het wel goed komt.
Homo vacans
In het voorwoord van de bundel Met Kant aan het strand beschrijft filosoof Coen Simon dat wetenschappers altijd op zoek zijn naar het verschil tussen mens en dier, maar er steeds vaker achter komen dat mensen en dieren nu juist in veel opzichten erg op elkaar lijken. We hadden de homo sapiens, de homo faber en de homo ludens – de denkende mens, de werkende mens en de spelende mens – maar dieren blijken op een bepaalde manier ook te denken, te werken en te spelen. Wat dieren echter niet doen, zo zegt Simon, is op vakantie gaan. Dus de geuzennaam die door geen enkel dier ooit geclaimd zal worden, is die van de homo vacans, de vakantie vierende mens. Vacare, waarvan ook het woord vacuüm afkomstig is, betekent letterlijk ‘leeg zijn’. De mens is het enige wezen dat de leegheid zoekt, iets wat trouwens kan uitmonden in het vaak als negatief ervaren ‘vervelen’. De vakantie is een onderbreking in de almaar doortikkende routine en kan ons losweken uit onze dagelijkse gedachten en ons vaste patroon. Het is ook niet voor niks dat veel existentiële beslissingen juist tijdens de vakantie worden genomen. Vakantie kan een periode zijn van bezinning, ruimte scheppen voor nieuwe gedachten, je leven van een afstand beschouwen. Een periode die maar al te hard nodig is in een tijd van voortdurend bereikbaar zijn en continu contact onderhouden met alles en iedereen.
15
LEESTIPS OOSTENRIJK De pianiste – Elfride Jelinek Malina – Ingeborg Bachmann De geschiedenis van mijn kaalheid – Marek van der Jagt Hofstede – Rosina Lippi De derde man – Graham Greene
Noodzaak of luxe?
In haar boek De kunst van het vakantievieren haalt arbeids- en organisatiepsycholoog Jessica de Bloom een groot onderzoek (dat in 1948 begon en waarin mensen twintig jaar werden gevolgd) van de universiteit van Boston aan waaruit is gebleken dat mensen die niet op vakantie gaan eerder overlijden dan mensen die wel rust nemen. Ook bleek dat vrouwen die onregelmatig op vakantie gingen een grotere kans op een hartinfarct hebben dan vrouwen die wel regelmatig op vakantie gaan. Er vallen enige kanttekeningen bij het onderzoek te plaatsen, want vaak is het zo dat mensen die de mogelijkheid hebben om op vakantie te gaan tot een sociaal-economisch hogere klasse behoren dan degenen die dat niet kunnen betalen, en dus sowieso meer geld en mogelijkheden hebben om goed voor zichzelf te zorgen. Echter, ook latere onderzoekers, psychologen en filosofen hebben betoogd dat het voor de moderne mens hard nodig is om af en toe rust te nemen en niet te werken. Wil je meer weten over wetenschappelijk onderzoek naar de benefits van vakantie, kijk dan eens op de website www.vakantiestudie.nl, waar veel theorie en onderzoeksresultaten te vinden zijn. In 1966 is in de Nederlandse wet vastgelegd dat werknemers recht hebben op minimaal twee weken vakantie per jaar, in 1977 werden dat drie weken, en in 1988 kwam daar nogmaals een week bij. Sinds 2012 kunnen vakantiedagen niet meer ongelimiteerd worden opgespaard en worden werknemers als het ware gedwongen hun vakantiedagen op te nemen. 16
n s de e d j i T genieten van het moment
The World is a book, and those who do not travel read only a page. – Augustinus
66
De vakantie begint zodra je de voordeur achter je dichttrekt, zeggen ze weleens. Dat lijkt niet voor iedereen het geval, maar zo zou het wel moeten zijn. Als je alles goed hebt kunnen achterlaten en naar wens wel of niet hebt gereserveerd, staat niets je in de weg om volop uit te rusten, te genieten, nieuwe dingen te zien, wat je maar wilt!
de reis
Wanneer je met de auto op vakantie gaat, kan de reis een van de dingen zijn waar je verschrikkelijk tegenop ziet. Twee dagen rijden, ruzie op de achterbank, lange files op zwarte zaterdag, irritaties over het kaartlezen of de navigatie die niet werkt. Daarbij komt dat je vaak ook nog moe bent van het afronden van je werk, de koffers inpakken en de laatste inkopen doen. Kortom: het voelt nog niet helemaal of de vakantie is begonnen. Dat hoeft niet zo te zijn. Een van de eerste dingen die je zelf in de hand hebt, is het moment van vertrek. Je kent ze vast wel: de ouders die met een volgepakte auto op vrijdagmiddag om drie uur bij de school staan te wachten om meteen weg te rijden om maar geen minuut van hun kostbare vakantie te verspillen. Goed idee? Mwah. Als je even later in de vrijdagmiddagfile staat in Nederland, rond Antwerpen, Brussel of Düsseldorf is je vakantiegevoel ver te zoeken. En je kunt je afvragen wat je ermee wint. Ik heb dit zelf één keer geprobeerd en nog nooit zo’n
67
GROTE REISSCHRIJVERS Boudewijn Büch Carolijn Visser Cees Nooteboom Lieve Joris Paul Theroux Redmond O’Hanlon
beroerd begin van de vakantie gehad, van file naar file rijdend en uiteindelijk in de rij met de andere Nederlanders om de laatste kans op een overnachting te bemachtigen. Hetzelfde geldt voor om vier uur ’s nachts wegrijden om in één dag op de plaats van bestemming aan te komen. Behalve voor de mensen die een superochtend- of nachtmens zijn, is dit heel ontregelend en je bent de rest van de dag – en soms nog een paar dagen daarna – niet echt fit. Dit geldt ook voor de hele nacht doorrijden. Voor de meeste mensen eigenlijk levensgevaarlijk en wat win je er uiteindelijk mee? Het meest relaxed is om op een redelijk normale tijd te vertrekken. Zorg wel dat je al ingepakt hebt; die stress wil je niet de ochtend voor vertrek. Drink gewoon je koffie, ontbijt en stap zonder haast in de auto. Wat dit betreft is het ook heel fijn om niet meteen op een zaterdag te vertrekken maar pas op zondag of zelfs maandag (na de spits!). En niets is leuker dan van de reis al een vakantie te maken. Waarom zou je niet drie dagen nemen voor de reis als je dan al het gevoel hebt dat de vakantie begonnen is. Rijd bijvoorbeeld alleen de ochtenden en ga in de middag iets leuks doen, ergens picknicken en zwemmen, een mooi museum bekijken of wat het maar is dat jij graag doet op vakantie. Om stress te vermijden, kun je alvast verschillende hotelletjes of campings onderweg reserveren. Mijn leukste herinneringen aan de heenreis zijn bijvoorbeeld een stop na een uur of twee rijden bij Waterloo (vlak bij Brussel) om daar uitgebreid rond te kijken naar de velden waar Napoleon zijn ondergang tegemoet reed, en een ochtend in de kathedraal van Reims, die ik eerder alleen vanaf de snelweg had zien liggen. 68
Na de hou het
vast!
127
Not until we are lost do we begin to understand ourselves – Henry David Thoreau
128
En dan is het alweer zover: het zit erop. Veel te snel of juist op tijd? In ieder geval moet je weer terug naar je dagelijks leven. Maar hoe kun je nu je vakantiegevoel nog een beetje vasthouden of in ieder geval profijt trekken van je vakantie? Uit onderzoek blijkt namelijk dat de meeste mensen zich tijdens de eerste werkweek alweer net zo voelen als vóór de vakantie. Een deprimerende gedachte. Blijkbaar is het schier onmogelijk je relaxte gevoel vast te houden. In dit deel toch wat tips om te proberen iets langer na te genieten en misschien wat gewoonten mee te nemen uit je vakantie.
Thuiskomen
Mocht je het een beetje in de hand hebben en bijvoorbeeld niet vastzitten aan vliegtijden, probeer het dan zo te plannen dat je niet heel laat thuiskomt. Het is ideaal om aan het eind van de middag terug te komen, zodat je nog net wat tijd hebt om je spullen een beetje op te ruimen, even boodschappen te doen en gewoon rustig te eten. Dan heb je een enigszins normale avond en kun je nagenieten van je ervaringen. En hoewel het je voorpret kan bederven om het gevoel te hebben dat je huis brandschoon moet zijn voor vertrek, is het wel fijn om niet terug te komen in een enorme bende. Zorg dus dat alles wel een beetje opgeruimd is en dat de buren je post even van de mat hebben gehaald. Het is heel fijn om nog een of twee dagen vrij te hebben voordat je weer aan het werk gaat. Zo heb je tijd om rustig uit te pakken, de was te doen en weer wat vrienden te zien. Het is toch leuker om eerst met je vrienden over je vakantie te praten dan met je collega’s. Bovendien heb je op je werk algauw het gevoel of je nooit bent weggeweest. En ook al is het jammer dat de vakantie weer voorbij is, zie ook de voordelen van het thuiskomen, zoals: Weer lekker in je eigen huis zijn met je eigen spullen. Al je kleren en schoenen weer bij de hand. Je kunt weer afspraken maken met vrienden. Gewoon thuis koken en eten in plaats van iedere avond eropuit moeten. Verder met je eigen leven en al die goede plannen in de praktijk brengen.
* * * * *
129
LEESTIPS MIDDEN-OOSTEN Een geweer, een koe, een boom en een vrouw - Meir Shalev Er zijn geen messen in de keukens van deze stad – Khaled Khalifa Het huis van de moskee – Kader Abdolah God stierf bij de Nijl – Nawal El Saadawi Zie: liefde – David Grossman
Roze bril
Vakantieonderzoeker Jessica de Bloom schrijft in haar boek De kunst van het vakantievieren over de rosy view bias, wat zoveel wil zeggen als het ‘roze bril’-effect. Er is namelijk wetenschappelijk onderzoek gedaan naar het plezier voor, tijdens en na de vakantie. En wat bleek? Het vakantieplezier was voor en na de vakantie vaak veel groter dan tijdens de vakantie zelf. Van tevoren denk je immers dat je vakantie geweldig gaat worden, je verheugt je, plant leuke dingen en leest je in. Tijdens de vakantie vallen er natuurlijk dingen tegen, er wordt iemand ziek, je maakt ruzie, het weer is niet altijd even stralend of je loopt nog steeds te piekeren over je werk. Bij terugkeer verdwijnen die negatieve gebeurtenissen echter naar de achtergrond en herinner je je vooral de leuke dingen van de vakantie. Je maakt er zelf een mooi verhaal van. Goed om in gedachten te houden: je hebt toch maar mooi een aantal goede herinneringen gecreëerd waar je op kunt teren, terwijl het misschien allemaal niet eens zo geweldig was.
130
vakantie … het hele jaar kijk je ernaar uit,
inclusief:
Leestips voor de populairste vakantielanden
Verwijzingen naar handige websites en bruikbare apps
Updates op
Relaxed op Vakantie
al jaren nu eens heel relaxed en dan weer wat minder relaxed op vakantie, en deelt hier haar inzichten, inspiratie en tips.
NUR 500 Kosmos Uitgevers, Utrecht/Antwerpen
Ingrid meurs
INGRID MEURS (1968) gaat
www.kosmosuitgevers.nl
Relaxed OP vakantie
het moet het hoogtepunt van het jaar worden en daarna kun je er weer helemaal tegenaan. Tenminste, dat is de bedoeling. Maar waarom veroorzaakt op vakantie gaan dan vaak zoveel stress? En hoe komt het dat je na twee dagen op je werk alweer het gevoel hebt alsof je nooit bent weggeweest? Relaxed op vakantie helpt je de valkuilen van je vakantie zo veel mogelijk te omzeilen, waardoor je zonder stress op vakantie gaat én zo lang mogelijk nageniet als je weer terug bent.
volop
genieten voor, tijdens en na je vakantie Ingrid meurs
