Koppelingswet; vreemdelingen en de controle op het verblijfsrecht bij voorzieningen
Inhoud Inleiding 3 Rechtmatig verblijf 4 Hoe werkt de Koppelingswet? 4 Om welke voorzieningen gaat het? 5 Zijn er ook uitzonderingen? 7 Wat gebeurt er met de voorzieningen die ik al ontvang? 8 Wat gebeurt er als ik te laat mijn verblijfsvergunning verleng? 8 Wat gebeurt er als ik geen verblijfsrecht heb en wel een voorziening aanvraag? 8 Begrippen 9 Wilt u meer informatie? 10
1
2
Inleiding De Koppelingswet legt een relatie tussen het verblijfsrecht van vreemdelingen en de voorzieningen die door de overheid worden verstrekt.
Voor wie? De wet is alleen belangrijk voor u als u in Nederland verblijft en niet de Nederlandse nationaliteit heeft.
Recht op voorzieningen De overheid verstrekt diverse voorzieningen zoals uitkeringen, kinderbijslag en huursubsidie. Deze worden ook wel collectieve voorzieningen genoemd. Deze voorzieningen worden uiteraard alleen verstrekt als iemand daar recht op heeft. Naast de voorzieningen gaat het ook om ontheffingen, vergunningen en overige verstrekkingen.
Controle op verblijfsrecht Voordat een voorziening wordt verstrekt aan iemand die niet de Nederlandse nationaliteit heeft, wordt gecontroleerd of hij rechtmatig in Nederland verblijft. Vervolgens wordt ook gecontroleerd of hij met zijn vorm van verblijfsrecht recht heeft op de voorzieningen. Er zijn namelijk verschillende vormen van verblijfsrecht. Iemand met een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd heeft bijvoorbeeld meer rechten dan iemand met een tijdelijke verblijfsvergunning. Iemand zonder verblijfsrecht, iemand die dus illegaal in Nederland verblijft, heeft geen recht op voorzieningen.
Deze brochure In deze brochure leest u bij welke collectieve voorzieningen u, als vreemdeling, wordt gevraagd naar uw identiteit, nationaliteit en verblijfsrecht voordat u de voorziening ontvangt. NB.: daar waar ‘hij’ staat, kan ook ‘zij’ worden gelezen.
3
Rechtmatig verblijf Belangrijk bij het beschrijven van de gevolgen van de Koppelingswet is het begrip rechtmatig verblijf. Rechtmatig verblijf wil zeggen dat u met instemming van de overheid in Nederland verblijft. Het kan zijn dat u voor toeristisch bezoek een bepaalde periode in Nederland mag verblijven. Maar het kan ook zijn dat u verblijfsrecht voor een langere periode in Nederland heeft gekregen. Uw verblijfsrecht zegt vaak iets over de reden waarom u in Nederland verblijft. Zo kunt u in Nederland verblijven omdat uw partner hier verblijft, of bijvoorbeeld omdat u in Nederland studeert of werkt. U kunt in het bezit zijn van een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd of van een verblijfsvergunning die u jaarlijks moet verlengen. Ook kan het zijn dat u uit een Europees land komt en in Nederland mag verblijven als gevolg van internationale afspraken tussen de landen van de Europese Unie. De vorm van het rechtmatig verblijf bepaalt welke voorzieningen voor u beschikbaar zijn. Zo kunt u met een toeristenvisum geen Bijstandsuitkering ontvangen. Uiteraard geldt dat u ook aan de overige voorwaarden van de gevraagde voorziening moet voldoen.
Hoe werkt de Koppelingswet? Iedere instantie die een (collectieve) voorziening levert, zal op het moment dat u de voorziening aanvraagt controleren of u daar volgens uw verblijfsrecht recht op heeft. Zij kunnen u vragen uw verblijfsdocument te tonen, of op een andere manier aan te tonen welke vorm van verblijfsrecht u heeft. Daarnaast zal gecontroleerd worden of uw verblijfsrecht nog actueel is. In veel gevallen zal de controle van uw verblijfsrecht automatisch gebeuren. Uw gegevens staan namelijk ook in het systeem van de Vreemdelingenpolitie. Dit systeem is gekoppeld aan de Gemeentelijke Basisadministratie persoonsgegevens (GBA) van de gemeente. Bijna alle gemeentelijke instanties kunnen in de GBA kijken welke vorm van verblijfsrecht u heeft. Op het moment dat de instantie weet welk verblijfsrecht u heeft, wordt bepaald of u recht heeft op de voorziening die u graag wilt hebben. Het is voor u dus van belang dat u ervoor zorgt dat u goed ingeschreven staat in de Gemeentelijke Basisadministratie persoonsgegevens.
4
Verder zal de instantie uw identiteit en uw nationaliteit willen weten.
Om welke voorzieningen gaat het? Het gaat om alle voorzieningen die door de overheid worden geleverd. Omdat dit er vrij veel zijn, worden in deze brochure de belangrijkste beschreven. Als u vragen heeft over de voorziening, dan kunt u terecht bij de betreffende instantie. Bij de volgende voorzieningen wordt u in ieder geval gevraagd aan te tonen welke vorm van verblijfsrecht u heeft.
Onderwijs Iedere instelling die onderwijs levert, moet bij vreemdelingen van 18 jaar en ouder toetsen of zij rechtmatig in Nederland verblijven voordat een opleiding gestart wordt. Vreemdelingen jonger dan 18 jaar mogen in ieder geval een opleiding starten. Voor iedereen geldt dat een eenmaal gestarte opleiding altijd mag worden afgemaakt, zonder dat de onderwijsinstelling dit controleert of er nog steeds sprake is van rechtmatig verblijf. Dit geldt ook voor meerderjarige leerlingen of studenten. Overigens geldt in alle gevallen dat het volgen van een opleiding geen recht geeft op verblijf. Als u illegaal in Nederland verblijft en u volgt een opleiding, dan moet u toch Nederland verlaten en mag u de opleiding niet afmaken. Voor meer informatie kunt u terecht bij de onderwijsinstelling waar u een opleiding wilt volgen.
Huursubsidie Om in aanmerking te komen voor huursubsidie moet u bij de Gemeentelijke Basisadministratie persoonsgegevens (GBA) ingeschreven staan op het adres waarvoor u subsidie vraagt. Er moet ook gekeken worden naar uw verblijfsrecht. Dat betekent dat als u huursubsidie aanvraagt, u aan moet kunnen tonen welke vorm van verblijfsrecht u heeft. Voor meer informatie kunt u terecht bij de afdeling Huisvesting van de gemeente.
5
Woning Als u zich wilt inschrijven voor een huurwoning via een woningbouwcoöperatie, dan moet u aan kunnen tonen welke vorm van verblijfsrecht u heeft. Voor meer informatie kunt u terecht bij de woningbouwcoöperatie of de afdeling Huisvesting van de gemeente.
Huisvestingswet Voor sommige woningen heeft u een huisvestingsvergunning nodig voordat u er mag wonen. Ook dan wordt aan u gevraagd om aan te tonen welke vorm van verblijfsrecht u heeft. Voor meer informatie kunt u terecht bij de gemeente.
Inschrijven voor een ziektekostenverzekering Als u zich wilt verzekeren voor ziektekosten, dan is de verzekeringsmaatschappij verplicht te controleren of u rechtmatig in Nederland verblijft. Voor meer informatie kunt u terecht bij de verzekeringsmaatschappij waar u een verzekering wilt afsluiten.
Rijbewijs Als u niet rechtmatig in Nederland verblijft, kunt u rijlessen volgen en zelfs examen doen. Maar zolang u geen verblijfsvergunning (voor bepaalde of onbepaalde tijd) heeft, krijgt u geen rijbewijs.
Kinderbijslag Als u kinderbijslag aanvraagt, moet u aan kunnen tonen welke vorm van verblijfsrecht u heeft. Voor meer informatie kunt u terecht bij de Sociale Verzekeringsbank.
Algemene Bijstandswet Als u aanspraak wilt maken op de Algemene Bijstandswet, wordt aan u gevraagd of u zich wilt identificeren en of u aan kunt tonen welke vorm van verblijfsrecht u heeft. Voor meer informatie kunt u terecht bij de Gemeentelijke Sociale Dienst.
6
Zijn er ook uitzonderingen? Bepaalde voorzieningen zijn voor alle vreemdelingen, dus ook voor illegalen, toegankelijk. Dit zijn: – noodzakelijke medische hulp (ook preventieve zoals inentingen, zwangerschapszorg e.d.); – recht op onderwijs aan minderjarigen; – recht op rechtsbijstand. Het verblijfsrecht wordt in deze gevallen niet gecontroleerd om vast te kunnen stellen of de voorziening kan worden verstrekt. De beslissing om u deze voorzieningen te verstrekken, wordt altijd genomen door de betreffende instantie.
Medische zorg Als u illegaal in Nederland verblijft en acute medische zorg nodig heeft, bijvoorbeeld omdat u gewond bent geraakt tijdens een ongeval, wordt u natuurlijk gewoon geholpen. Ook als u inentingen nodig heeft om te voorkomen dat u een ernstige ziekte oploopt, is dat geen probleem. Bij zwangerschap wordt uiteraard ook de benodigde zorg verleend.
Onderwijs Minderjarige illegalen kunnen altijd een opleiding volgen. De school of het opleidingsinstituut controleert in het geval van minderjarigen niet of de persoon wel rechtmatig in Nederland verblijft.
Rechtsbijstand Ook voor rechtsbijstand geldt dat er niet wordt gecontroleerd of u legaal in Nederland verblijft. Iedereen heeft recht op rechtsbijstand als dat nodig is.
7
Wat gebeurt er met de voorzieningen die ik al ontvang? De instanties die u voorzieningen leveren, kunnen bij een tussentijdse controle constateren dat u volgens uw verblijfsrecht niet (meer) in aanmerking komt voor de voorziening die u op dat moment ontvangt. U krijgt dan een bericht dat uw voorziening wordt stopgezet.
Wat gebeurt er als ik te laat mijn verblijfsvergunning verleng? Dan heeft u een probleem. Het kan dan voorkomen dat de instantie aan wie u een voorziening heeft gevraagd bij de controle merkt dat uw vergunning is verlopen. U krijgt dan geen voorziening. Vraag daarom altijd tijdig een nieuwe vergunning aan bij de vreemdelingendienst. Als u dit vier weken voordat uw vergunning is verlopen doet, heeft u in ieder geval geen problemen. Als u dit niet doet, loopt u de kans om geen voorzieningen meer te krijgen. Mogelijk moet u dan zelfs terug naar het land waar u vandaan komt om een nieuwe procedure voor een verblijfsvergunning te starten. Het te laat verlengen van uw verblijfsvergunning heeft ook gevolgen voor het verkrijgen van het Nederlanderschap.
Wat gebeurt er als ik geen verblijfsrecht heb en wel een voorziening aanvraag? In ieder geval wordt uw verzoek om een voorziening afgewezen. De betreffende instantie kan u aangeven bij de politie, maar is dat niet verplicht. Het opsporen van illegalen is en blijft een taak van de politie. Wel kan het zijn dat uw naam en adresgegevens in de Gemeentelijke Basisadministratie persoonsgegevens worden gewijzigd als deze niet overeenkomen met het adres dat u opgeeft. Overigens kan het voorkomen dat de voorziening die u ontvangt van invloed is op uw verblijfsrecht. Dat kan bijvoorbeeld als u een verblijfsvergunning heeft om hier te werken en u wordt werkloos. Als u dan een uitkering aanvraagt, kan uw verblijfsvergunning worden ingetrokken.
8
Begrippen Collectieve voorziening Alle voorzieningen zoals uitkeringen, subsidies, vergoedingen etc. die door de overheid worden verstrekt. Maar in deze brochure worden ook andere verstrekkingen van de overheid bedoeld met deze term.
Rechtmatig verblijf Iemand met rechtmatig verblijf heeft toestemming van de Nederlandse overheid om in Nederland te verblijven. Dat blijkt uit een verblijfsdocument of een sticker in het paspoort met daarop aantekeningen over het verblijf. Iemand heeft ook rechtmatig verblijf als hij of zij tijdig een nieuwe vergunning heeft aangevraagd of als hij een beschikking van het ministerie van Justitie heeft ontvangen waarin staat dat de uitzetting naar het eigen land is uitgesteld om medische redenen.
Verblijfsvergunning Document waarmee u kunt aantonen dat u een verblijfsrecht heeft in Nederland.
Verblijfsrecht De vorm van het recht op verblijf in Nederland. Bijvoorbeeld tijdelijk voor een studie of permanent bij een verblijfsvergunning voor onbepaalde tijd.
Vreemdeling Iemand die in Nederland verblijft en niet de Nederlandse nationaliteit heeft.
9
Wilt u meer informatie? Voor algemene informatie en voor het aanvragen van brochures, kunt u contact opnemen met de telefonische informatielijn van de gezamenlijke ministeries: Postbus 51 Infolijn Telefoon: 0800-8051 (gratis) Openingstijden: maandag tot en met vrijdag van 9.00-21.00 Internet: www.postbus51.nl E-mail:
[email protected]
Aan de inhoud van deze brochure kunnen geen rechten worden ontleend.
10
Justitie is verantwoordelijk voor de toelating van vreemdelingen tot Nederland, hun integratie in de Nederlandse samenleving en naturalisatie tot Nederlander.
Justitie staat voor rechtvaardige immigratie en volwaardige integratie
Uitgave Ministerie van Justitie. Gewijzigde uitgave januari 2008 code 8486
