Koolhydraat variatielijst diabetes mellitus

dietetiek

Koolhydraat variatielijst diabetes mellitus Bij mensen met diabetes mellitus, kortweg diabetes genoemd, is het bloedglucosegehalte (= bloedsuikergehalte) te hoog. Een goede bloedglucose ligt tussen de 4 en 10 millimol per liter. ‘Millimol per liter’ is de eenheid waarin de hoeveelheid glucose in het bloed wordt uitgedrukt. Een goede bloedglucose is belangrijk om een normaal leven te kunnen leiden en complicaties op lange termijn te voorkomen.

Hoe ontstaat een te hoog bloedglucosegehalte

Glucose is afkomstig van koolhydraten die we via onze voeding binnenkrijgen. Verdere uitleg over koolhydraten vindt u onder het kopje ‘koolhydraten’. In de darmen worden koolhydraten afgebroken tot glucose. Daarna wordt glucose in het bloed opgenomen. Het bloed vervoert glucose vervolgens naar de lichaamscellen. In de lichaamscellen zorgt glucose voor energie. Energie is onmisbaar voor alle activiteiten van het lichaam zoals ademhalen, bewegen en denken. Om glucose in de lichaamscellen te krijgen is het hormoon ‘insuline’ nodig. Insuline wordt in de alvleesklier gemaakt. Vanuit de alvleesklier wordt insuline aan het bloed afgegeven. Als de alvleesklier te weinig insuline maakt, wordt het bloedglucosegehalte te hoog. Ook kan het zijn dat de lichaamscellen minder gevoelig worden voor insuline. Ook dan wordt het bloedglucosegehalte te hoog. Bij overgewicht is meer insuline nodig om de bloedglucose in de lichaamscellen te krijgen dan bij een gezond lichaamsgewicht. Daarom is de kans dat mensen met overgewicht diabetes krijgen groter, dan bij mensen met een gezond gewicht.

Hoe wordt het bloedglucosegehalte normaal    

Aanpassen van de voeding. Eventueel gebruik van bloedglucose verlagende medicatie (tabletten of insuline). Een gezond lichaamsgewicht (dan werkt de insuline beter). Voldoende beweging (beweging heeft een verlagend effect op uw bloedglucosegehalte).

Voeding bij diabetes

De basis van de voeding voor mensen met diabetes bestaat uit de volgende regels:  Verdeel uw voeding (de koolhydraten) regelmatig over de dag en sla geen maaltijden over.  Let op vet, beperk verzadigd vet.  Gebruik bij voorkeur vezelrijke voedingsmiddelen. Daarnaast zijn er regels voor een goede voeding, zoals die voor iedereen gelden;  Gebruik 200 gram groente en twee porties fruit per dag.  Gebruik één à twee keer per week (vette) vis.  Wees matig met zout.  Wees zeer matig met alcohol.  Eet gevarieerd. De onderwerpen koolhydraten, vetten, voedingsvezels en het lichaamsgewicht worden hierna verder toegelicht.

Koolhydraten

Koolhydraten zijn een belangrijke brandstof voor ons lichaam. Met koolhydraten worden de verschillende soorten suikers en zetmeel bedoeld. Deze koolhydraten worden in de darmen afgebroken tot kleine deeltjes (glucose) die in het bloed terecht komen en

1/15 9.15.2016

Wat is diabetes mellitus

dietetiek

Koolhydraten komen voor in de volgende voedingsmiddelen:  Zetmeel in brood, rijst, aardappelen, pasta’s zoals macaroni en spaghetti, peulvruchten zoals bruine bonen, witte bonen en kapucijners.  Vruchtensuiker in fruit en vruchtensap  Melksuiker in melk, karnemelk, yoghurt, kwark etcetera.  Suiker in suiker uit de suikerpot, honing, koek, snoep, zoet beleg, frisdrank etcetera.

Suiker

Suiker komt, wanneer het in pure en opgeloste vorm wordt gebruikt, snel in het bloed. Daarom wordt geadviseerd:  Geen suiker te gebruiken in koffie en thee.  Light-frisdranken of suikervrije limonade te kiezen in plaats van gewone frisdranken en limonade.  Een beperkt gebruik van suikerhoudende voedingsmiddelen zoals vanillevla, jam en koekjes, is toegestaan. Snoep beperken.

Zoetstoffen

Zoetstoffen zijn zoet smakende stoffen, die bedoeld zijn om suiker te vervangen in voedingsmiddelen. Zoetstoffen hebben geen invloed op het bloedglucosegehalte. U kunt dus in plaats van suiker zoetstoffen nemen. Er zijn twee soorten zoetstoffen;  Zoetstoffen die geen energie (kilocalorieën) leveren zoals aspartaam, cyclamaat en saccharine. Deze zoetstoffen zitten bijvoorbeeld in light-frisdranken en



in suikervervangers zoals zoetjes of vloeibare zoetstof. Zoetstoffen die wel energie (kilocalorieën) leveren, zoals sorbitol, lactitol, mannitol en xylitol. Deze zoetstoffen zitten bijvoorbeeld in speciale diabetesproducten zoals suikervrije koekjes, suikervrij gebak en suikervrije chocolade. Het gebruik van speciale diabetesproducten is niet nodig.

Alcohol

Alcohol heeft een bloedglucose verlagend effect, dat na enige uren ontstaat. Dit effect is het sterkst als alcohol op een lege maag wordt gedronken en kan lang aanhouden. Iets eten waar koolhydraten in zitten, zoals enkele toastjes of fruit kan daarom zinvol zijn. De bloedglucose reageert echter bij alcoholgebruik bij iedereen anders. Zelfcontrole is daarom belangrijk. Let op; sommige alcoholische dranken bevatten veel koolhydraten.

Vetten

Vet is een belangrijke energiebron voor het lichaam. De hoeveelheid en het soort vet in de voeding hebben invloed op het cholesterolgehalte (= een vetachtige stof in het bloed). Sommige voedingsmiddelen bevatten van nature ook cholesterol. Dit cholesterol heeft slechts een kleine invloed. Een te hoog cholesterolgehalte verhoogt, net als het hebben van diabetes mellitus, de kans op hart- en vaatziekten. Het is daarom belangrijk te letten op de vetten in uw voeding. Vet in de voeding is onder te verdelen in:  Verzadigd vet (werkt cholesterol verhogend)  Onverzadigd vet (werkt cholesterolverlagend) Voedingsmiddelen waar veel verzadigde vetten in voorkomen zijn; roomboter, margarine met meer dan 17 gram verzadigd vet per 100 gram, vet vlees, volle melkproducten, volvette kaas, koffiecreamer, snacks, chocolade, gebak en koekjes.

2/15 9.15.2016

het bloedglucosegehalte bepalen. Het eten en drinken van koolhydraten zorgt er dus voor dat het bloedglucosegehalte stijgt. Dit betekent niet dat u geen koolhydraten meer mag hebben. Ze zijn immers de belangrijkste energiebron voor het lichaam. Het is echter wel belangrijk dat u de koolhydraten in uw voeding regelmatig verspreidt over de dag en dat u geen maaltijden overslaat. Samen met uw diëtist bespreekt u hoe u uw voeding zo goed mogelijk kunt aanpassen.

dietetiek

Voedingsmiddelen waar veel onverzadigde vetten in voorkomen zijn; oliën (bijvoorbeeld zonnebloemolie, olijfolie), vloeibare margarine, halvarine of margarine met minder dan 17 gram verzadigd vet per 100 gram, noten, pinda’s en (vette) vis. Vette vissoorten zijn haring, makreel, sardientjes, zalm en heilbot. Probeer deze producten zoveel mogelijk in te passen in uw voeding. Voedingsmiddelen waar van nature cholesterol in voorkomt zijn bijvoorbeeld:  Eieren; drie eieren per week zijn toegestaan.  Garnalen, krab, kreeft en paling; 1x per 14 dagen is toegestaan.  Orgaanvlees; 100 gram per 14 dagen is toegestaan. Door minder vet en met name minder verzadigd vet te eten helpt u uw cholesterolgehalte te verlagen of laag te houden. Geef daarom de voorkeur aan producten met onverzadigd vet en kies voor magere- of halfvolle producten.

Vezels

Voedingsvezels zijn onverteerbare delen van plantaardige voedingsmiddelen. Door voedingsvezels wordt de glucose uit de voeding minder snel in het bloed opgenomen. Hierdoor ontstaan er minder snel pieken van de bloedglucose. Daarnaast zijn voedingsvezels nodig voor een goede darmwerking. Het is daarbij wel van belang om minstens 1 ½ liter per dag te drinken (1 ½ liter zit al in 10 glazen of 12 kopjes). Kies daarom bij elke maaltijd voor producten die vezels bevatten.

Voedingsmiddelen waar veel vezels in voorkomen zijn: Bruin,- volkoren,- en roggebrood, volkorenmacaroni, zilvervliesrijst, muesli, noten, fruit, groente en peulvruchten.

Gezond gewicht

Een goed gewicht is belangrijk bij diabetes. Als u te zwaar bent is het van belang om af te vallen. Hierdoor daalt het bloedglucosegehalte en meestal ook het cholesterolgehalte en de bloeddruk. Door matig te zijn met vet, suiker en alcohol en daarnaast voldoende te bewegen kunt u uw gewicht verlagen. Om te weten of u een goed gewicht heeft, kunt u de quetelet index (QI) gebruiken. QI = gewicht in kg (lengte in m)². Een goed gewicht is een QI tussen de 20 en 25. Een QI boven de 30 betekent ernstig overgewicht.

Variatielijst

U kunt variatie in uw voeding aanbrengen door iets te kiezen dat op uw dieetlijst staat weg te laten en hiervoor in de plaats een ander product te kiezen. Hoe werkt de variatielijst: Achter ieder levensmiddel staat een huishoudelijke maat, bijvoorbeeld een glas of een opscheplepel. Daarachter vindt u het gewicht in grammen en de hoeveelheid koolhydraten (kh). Gebruikte afkortingen: k&kl = kant en klaar hv = halfvol gem. = gemiddeld verz. Vet = verzadigd vet

3/15 9.15.2016

Kies van deze producten de magere of halfvolle variant.

dietetiek

A aardappelen - gebakken - gekookt - kroket - puree aardbeien abrikozen - geweekt - vers advocaat amandelen amandelbroodje ananas, vers ananas, op siroop andijvie, gekookt appel met schil appelmoes appelsap, ongezoet appelstroop appeltaart asperges, gekookt aubergine augurk zoet/ zuur avocado B babi pangang (k&kl) bak-en-braad, vloeibaar baklava bambix pap (hv melk) zonder suiker bamibal bami goreng (k&kl) banaan barbecuesaus basterdsuiker bastognekoek berenburg berliner bol beschuit bessenjenever bessensap

eenheid

gewicht in gram

kh in gram

aardappel opscheplepel stuks stuks aardappel opscheplepel schaaltje

50 50 30 50 100

8 8 8 7 5

eetlepel stuks glas 10 stuks stuks schijf schaaltje groentelepel stuks schaaltje glas voor 1 snee punt stuks groentelepel stuks halve

25 20 50 25 60 100 125 50 135 150 150 15 100 35 60 25 90

8 2 12 4 31 12 18 1 18 22 16 8 41 1 2 1 2

groentelepel eetlepel stukje schaaltje

50 15 120 150

3 0 64 13

stuks groentelepel stuks sauslepel eetlepel stuks glas stuks stuks glas wijnglas

85 60 100 25 10 10 35 80 10 35 100

26 11 20 5 10 8 0 37 7 6 9

4/15 9.15.2016

levensmiddel

dietetiek

eenheid stuks glas glas groentelepel eetlepel stuks stuks stuks 1 plakje groentelepel groentelepel groentelepel groentelepel stuks stuks eetlepel schaaltje voor 1 snee blokje kop reep schaaltje eetlepel schaaltje

gewicht in gram 85 250 250 50 7 5 10 15 40 50 50 85 110 10 15 25 100 5 20 200 55 125 5 150

kh in gram 7 7 15 2 5 4 7 3 16 1 1 3 14 6 8 11 6 0 11 0 32 8 3 13

biefburger bier, pils bier, alcoholvrij bieten bindmiddel, gemiddeld biscuit, klein biscuit, volkoren bitterbal bladerdeeg bleekselderij bloemkool boerenkool boerenkoolstamppot bokkenpootje bonbon borrelnootje bosbessen boter boterkoek bouillon bounty bramen brinta brintapap (hv. melk), zonder suiker broccoli bronwater brood - bruin - wit - volkoren - rogge, donker licht - suiker - krenten - krenten met spijs - toast broodje bruine bonen bruine bonensoep C candybar, bijv. mars, bounty, snickers cake

groentelepel glas

50 150

1 0

snee snee snee snee snee snee snee stuks stuks groentelepel kop

35 35 35 50 25 45 35 40 5 50 60 250

16 16 16 20 11 27 18 21 4 24 10 19

reep mini reep groot plak

20 60 30

13 38 13

5/15 9.15.2016

levensmiddel

dietetiek

eenheid glas kopje 10 stuks groentelepel handje vol

gewicht in gram 35 125 25 50 10

kh in gram 4 1 4 0 5

campari cappuccino cashewnoten champignons chips chocolade - melk - puur - met noten chocolaatje chocoladehagelslag chocolademelk - halfvol - light - mager chocoladepasta chocoladepudding chocoladesaus chocoladevla, vol chocoladevlokken chocoprince, pennywafel citroensap citroenjenever cocktailsaus cognac cornflakes cottage cheese cracottes cranberrycompote cream cracker croissant cruesli cup-a-soup custardpoeder D dadel, geconfijt donut doperwten drop, gemiddeld druiven druivensap, ongezoet E ei eierkoek

reep reep reep stuks voor 1 snee

45 45 45 5 15

27 27 18 3 11

beker beker beker voor 1 snee schaaltje sauslepel schaaltje voor 1 snee stuks eetlepel glas sauslepel glas eetlepel voor 1 snee stuks eetlepel stuks stuks eetlepel kop eetlepel

200 200 200 15 150 25 150 15 25 10 35 25 35 4 20 5 40 10 40 10 175 10

25 10 23 8 30 14 22 11 17 1 1 3 0 3 1 4 8 7 17 7 9 9

stuks stuks groentelepel stuks schaaltje glas

5 55 50 5 125 150

4 19 6 4 21 24

stuks stuks

50 30

0 18

6/15 9.15.2016

levensmiddel

dietetiek

eenheid stuks

gewicht in gram 20

kh in gram 14

evergreen F feta filet americain flensje frambozen franse kaas - light frikadel frisdrank - light (zonder suiker) fritessaus fruit, gemiddeld G garnalen gehaktbal gevogelte gevulde koek, kano, rondo gierst goulash, zonder rijst grapefruit grapefruitsap, ongezoet griesmeelpap, zonder suiker groente, gekookt zonder saus groentesap groentespread H hachee halvarine halvanaise hamburger haring havermoutpap, zonder suiker hoestbonbon honing hutspot stamppot huzarensalade I ijs - cornetto - magnum - roomijs - ijslolly, waterijs

blokje voor 1 toastje stuks schaaltje voor 1 toastje voor 1 toastje stuks glas glas sauslepel stuks

10 15 70 100 10 10 75 150 150 25 125

1 0 20 7 0 0 6 15 0 3 15

eetlepel stuks stuks stuks opscheplepel opscheplepel stuks glas schaaltje groentelepel glas voor 1 snee

10 100 100 60 50 50 150 150 150 50 150 15

0 8 0 36 12 1 10 11 21 2 5 2

opscheplepel voor 1 snee eetlepel stuks stuks schaaltje stuks voor 1 snee groentelepel bolletje

50 5 15 70 75 150 5 15 110 50

2 0 1 1 0 12 5 12 11 7

stuks stuks bolletje stuks

70 95 50 55

26 28 19 12

7/15 9.15.2016

levensmiddel

dietetiek

eenheid glas glas stuks

gewicht in gram 150 150 5

kh in gram 12 0 4

ijsthee - light ijswafel J jägermeister jam - halva - zonder suiker japanse zoutjes jenever jus K kaas, 20+, 30+, 40+, 48+ Kaaswafel,-koekje kabeljauw kalfsvlees kalkoenfilet kalkoenschnitzels kano kapucijners karnemelk karnemelkspap, zonder suiker kauwgom - zonder suiker kerriesaus kersen - op siroop ketchup, tomaten ketjap kokos, gemalen komkommer koolrabi krenten krentenbol kroepoek kroket kwark, mager - mager, met vruchten kwark, vol - halfvol, met vruchten kwarkgebakje L lamsvlees lange vinger

glas voor 1 snee voor 1 snee voor 1 snee handje glas sauslepel

35 15 15 15 10 35 25

5 9 5 0 8 0 0

voor 1 snee stuks stukje stukje stukje stukje stuks groentelepel beker schaaltje stuks stuks eetlepel schaaltje schaaltje eetlepel eetlepel eetlepel schaaltje groentelepel eetlepel stuks 10 stuks stuks schaaltje schaaltje schaaltje schaaltje stukje

20 5 100 100 100 100 50 50 200 150 2 2 15 200 100 15 15 8 115 50 10 50 10 65 150 150 150 150 115

0 2 1 0 0 0 30 9 6 12 1 0 2 26 19 5 8 0 1 2 8 26 6 11 6 17 5 25 31

stukje stuks

100 5

0 4

8/15 9.15.2016

levensmiddel

dietetiek

eenheid 1 stukje stuks stukje voor 1 snee stuks glas voor 1 glas voor 1 glas groentelepel kop stuks stuks stuks

gewicht in gram 50 145 100 15 15 35 35 35 70 200 150 10 10

kh in gram 6 3 2 0 11 10 21 0 8 13 28 10 2

lasagne met vlees lekkerbekje lever leverpastei liga likeur limonadesiroop - zonder suiker linzen linzensoep loempia lolly lychees M macaroni, zonder saus - met ham en kaassaus - volkoren, zonder saus maïs makreel mandarijn mango margarine> 17 g verzadigd vet margarine< 17g verzadigd vet mars, mini - groot marsepein marshmallow matse, klein mayonaise melk, mager, halfvol of vol meloen, net - suiker - water mie, zonder saus mihoen milkshake milky way, mini - groot mineraalwater mokkataart moorkop mosterd

opscheplepel opscheplepel opscheplepel 1 kolf voor 1 snee stuks een halve voor 1 snee voor 1 snee

50 50 50 80 40 55 175 5 5

14 5 12 9 0 5 25 0 0

reep reep stukje stuks stuks eetlepel beker schijf schijf schijf opscheplepel opscheplepel beker reep reep glas punt stuks theelepel

20 60 25 5 10 20 200 120 120 300 50 55 250 15 25 150 100 65 5

14 41 16 4 8 1 8 7 8 24 14 18 29 11 18 0 38 12 0

9/15 9.15.2016

levensmiddel

dietetiek

peer pennywafel pepermunt pepernoot peren op siroop perzik - op siroop peulen piccalilly pinda’s pindakaas pizza (tomaat, kaas) pizza, mini poffertjes, met boter en suiker pompoen popcorn, zoet port prei pruimen - gedroogd

eetlepel eetlepel stuks voor 1 snee

10 10 25 15

7 7 18 15

stuks stuks eetlepel reep reep

85 90 20 15 50

26 6 3 9 31

eetlepel stuks 10 stuks plak

10 65 20 25

0 27 1 17

stukje stuks schaaltje stuks stuks stuks stuks opscheplepel bakje stuks stuks stuks 3 stuks schaaltje stuks schaaltje groentelepel eetlepel eetlepel voor 1 snee stuks stuks 15 stuks eetlepel zakje glas groentelepel stuks stuks

50 70 150 80 80 15 30 50 150 130 25 3 9 125 110 125 40 25 20 15 350 100 190 30 10 50 80 40 5

0 20 12 4 1 1 13 19 57 16 17 3 6 18 9 18 2 2 3 2 84 25 64 1 8 7 2 4 2

10/15 9.15.2016

muesli - boeren - krokant mueslireep muisjes N nasibal nectarine noten, gemengd nuts, mini - groot O olie oliebol olijven ontbijtkoek P paling pannenkoek, naturel papaja paprika, rood, geel - groen passievrucht pastei bakje patates frites

dietetiek

eenheid schaaltje

gewicht in gram 150

kh in gram 30

pudding R rabarbermoes, met suiker radijs ragout met vlees rauwkost, bladgroente zonder dressing rice crispies rijst - zilvervlies rijstepap(hv melk) rijstevlaai rijstwafel rivella, light rode bessen roggebrood, donker - licht rookworst roomboter rösti rozijnen rundvlees S salade sandwichspread satésaus saucijzenbroodje selderijsalade sherry sinaasappel sinaasappelsap sla slaatje (huzaren) slagroom, geklopt met suiker slagroomtaart slavink smarties smeerkaas, 20+ snickers, mini - groot snijbonen

schaaltje stuks opscheplepel schaaltje

200 10 50 35

29 0 2 1

eetlepel opscheplepel opscheplepel schaaltje punt stuks glas schaaltje snee snee stukje voor 1 snee opscheplepel eetlepel stukje

5 55 60 150 85 5 150 100 45 25 100 5 50 10 100

4 18 16 17 29 4 2 5 16 11 2 0 11 8 0

voor 1 toastje voor 1 snee sauslepel stuks voor 1 toastje glas stuks glas schaaltje bolletje eetlepel punt stuks doosje voor 1 snee reep reep groentelepel

15 15 25 70 15 50 120 150 35 50 10 100 75 15 15 20 60 55

1 2 6 23 1 2 9 14 0 7 2 29 1 10 0 11 33 1

11/15 9.15.2016

levensmiddel

dietetiek

soep, - gebonden - helder, met vlees en groente - helder met vermicelli spaghetti, zonder saus speculaas, gevulde spekkie sperziebonen spinazie - a la crème spitskool sprits spruiten stamppot - boerenkool - hutspot stokbrood stroopwafel studentenhaver suiker, klontje, zakje sultana T tahoe tartaartje taugé, gekookt tempé tjap tjoy, zonder rijst toastje toffee tomaat tomatenketchup tomatensap tomatengroentesap tompouce tuinbonen tuttifrutti, geweekt V varkensvlees, vet - mager vegetarische - groenteschijf - hamburger venkel vieux

eenheid

gewicht in gram

kh in gram

bord bord bord groentelepel stukje stuks groentelepel groentelepel groentelepel groentelepel stuks groentelepel

250 250 250 50 30 6 35 80 80 50 25 50

6 2 6 14 15 5 1 0 4 1 15 1

opscheplepel opscheplepel 1 sneetje stuks eetlepel stuks stuks

110 110 10 30 20 5 13

14 11 5 20 8 5 10

plak stuks groentelepel plak opscheplepel stuks stuks stuks sauslepel glas glas stuks groentelepel schaaltje

75 80 45 75 50 5 5 70 25 150 150 100 50 160

1 1 2 4 2 4 3 2 5 5 6 37 2 35

stukje stukje

100 100

0 0

stuks stuks groentelepel glas

75 75 50 35

5 8 1 0

12/15 9.15.2016

levensmiddel

dietetiek

eenheid stuks stukje stukje stukje stuks schaaltje voor 1 snee voor 1 snee schaaltje schaaltje schaaltje glas punt voor 1 snee punt

gewicht in gram 20 100 100 100 25 150 15 15 125 125 125 150 80 15 75

kh in gram 11 1 3 0 4 23 0 0 10 13 19 19 25 15 28

vijgen, gedroogd vis, gebakken - gebakken, gepaneerd - gestoofd vissticks vla, volle vleeswaren, vet - mager vruchten, op water - op eigen sap - op siroop vruchtendrank vruchtentaart vruchtenhagelslag vruchtenvlaai W walnoten whiskey wijn, rood - witte droge - witte zoete wine gums witlof wortelen, gekookt Y yoghurt, mager of vol - mager met vruchten - vol met vruchten - mager met vruchten gezoet met zoetstof yoghurtdrank - zonder toegevoegde suiker yogonaise zalm, gerookt zilveruien zure room zuurkool zuurtjes

stuks glas glas glas glas stuks groentelepel groentelepel

7 35 100 100 100 5 75 55

1 0 3 0 6 4 2 3

schaaltje schaaltje schaaltje schaaltje

150 150 150 150

6 20 21 8

beker beker sauslepel voor 1 toastje eetlepel eetlepel groentelepel stuks

200 200 25 10 10 20 60 5

23 8 3 0 1 0 1 5

13/15 9.15.2016

levensmiddel

dietetiek

De grammen koolhydraten uit deze tabel komen overeen met de getallen van de ‘eettabel’, van het Voedingscentrum. De eettabel beschrijft de spelregels van een gezonde voeding. Tevens bevat deze tabel gegevens over de hoeveelheden kilocalorieën, eiwitten, vetten, vezels en natrium per voedingsmiddel. U kunt de eettabel indien u dit wenst, tegen vergoeding bestellen bij het Voedingscentrum. Dit kan:  Telefonisch: 070 30 68 888  Schriftelijk: Voedingscentrum Postbus 85700 2508 CK Den Haag  Via internet: www.voedingscentrum.nl

Vitamine D

Voor een aantal groepen is het aan te raden extra vitamine D te gebruiken als aanvulling op de voeding. Aan vrouwen tussen 50-70 jaar wordt 10 mcg/dag (400 IE) en aan alle ouderen vanaf 70 jaar wordt 20 mcg/dag (800 IC) geadviseerd. Voor mensen met een donkere huidskleur geldt het advies 10 mcg extra. Vraag uw diëtist voor meer informatie hierover of kijk op www.voedingscentrum.nl

9.15.2016

14/15

dietetiek

Gemiddeld aanbevolen dagelijkse hoeveelheden voedingsmiddelen per dag

Brood Aardappelen, rijst, pasta, peulvruchten Melk(producten) Kaas Vlees(waren), kip, vis, eieren, vleesvervangers Groente Fruit Halvarine Bak- en braadproducten, olie Dranken (incl. melk)

19-50 jaar 6-7 sneetjes 200-250 g (4-5 aardappelen)

51-70 jaar 5-6 sneetjes 150-200 g (3-4 aardappelen)

71 jaar en ouder 4-5 sneetjes 100-200 g (2-4 aardappelen)

450 ml 1½ plak (30 gram) 100-125 gram

500-550 ml 1½ plak (30 gram) 100-125 gram

650 ml 1 plak (20 gram)

200 gram (4 opscheplepels) 200 gram (2 stuks) 30-35 gram (5 gram/sneetje) 15 gram (1 eetlepel)

200 gram (4 opscheplepels) 200 gram (2 stuks) 25-30 gram (5 gram/sneetje) 15 gram (1 eetlepel)

150 gram (3 opscheplepels) 200 gram (2 stuks) 20-25 gram (5 gram/sneetje) 15 gram (1 eetlepel)

1½ - 2 liter

1½ - 2 liter

1½ - 2 liter

100-125 gram

Bron www.voedingscentrum.nl NB: dit is een algemene richtlijn, het kan zijn dat uw dieetadvies hier van afwijkt.

Vragen

Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen? Neem dan gerust contact op met de diëtist. Zij wil uw vragen graag beantwoorden.

Afdeling diëtetiek ZGT

Telefoonnummer: 088 708 32 20 Bereikbaar op werkdagen van 8.30-10.00 uur en van 13.30-14.30 uur. E-mail: [email protected]

9.15.2016

15/15