Koninklijke Vereniging van Nederlandse Papier- en kartonfabrieken
Voorwoord
Een duurzame samenleving. Dat is waar de papierindustrie naar streeft. Een goed voorbeeld is het samenwerken met andere sectoren aan de biobased economy. In lijn van deze ontwikkeling is het thema van dit jaarverslag ‘naar een CO2arme economie in 2050’, zoals beschreven in nationale en Europese Roadmaps. De onzekere economie en de teruglopende groei hebben in 2011 effect op de afzet van de papier- en kartonindustrie. In Europa is de afzet met 2% gedaald; in Nederland met 4%. Nederland lijkt hiermee gevoeliger voor schommelingen dan Europa; in hersteljaar 2010 had Nederland juist een stevigere groei. De VNP ziet deze ontwikkeling als extra reden om volop in te blijven zetten op duurzaamheid. In dit jaarverslag leest u welke initiatieven de VNP, haar leden en partners nemen op weg naar een CO2-arme economie in 2050 en welke successen reeds geboekt zijn. Wij wensen u veel leesplezier!
Henk van Houtum
Gerrit Jan Koopman
Voorzitter Directeur
5
2011
in vorm
Papier- en kartonindustrie Nederland
Introductie
Roadmap 2030 VNP
Roadmap 2050 CEPI
Tussen 2011 en 2030 zal de VNP haar succesvolle energie-
In maart 2011 publiceerde de Europese Commissie een
transitieprogramma – dat al in 2004 startte – voortzetten
Roadmap om in 2050 tot een koolstofarme economie te
door op twee ontwikkelthema’s in te spelen:
komen. Naar aanleiding van deze Roadmap en die van de
• Product- en keteninnovaties met hoge toegevoegde
VNP ontwikkelde CEPI haar eigen Roadmap 2050: Unfold
waarde vermarkten, zodat de Nederlandse papierbranche
the future. Dit rapport vormt de basis voor een discussie
haar concurrentiepositie en onderscheidend vermogen
binnen en buiten de sector.
kan verbeteren • Duurzaamheid: het efficiënt omgaan met energie en materialen ten behoeve van kostenreductie en verduur zaming
Naar een CO2-arme economie in
2050
Iedereen begrijpt dat de wereld er in 2050 anders uit zal zien. Toekomstige consumenten hebben andere wensen en behoeftes: denk aan de op handen zijnde vergrijzing en de stijgende vraag naar incontinentieproducten of de toename van het aantal eenpersoonshuishoudens dat producten in kleinere verpakkingen wenst. De druk op grondstoffen en CO2 uitstoot zal verder toenemen waardoor behoefte ontstaat aan vernieuwing en doorbraaktechnologieën. Dankzij haar Roadmaps, transitieprocessen en duurzame productinnovaties is de papierindustrie koploper in dit veranderingsproces. De papierindustrie voorziet de samenleving van duurzame producten die keer op keer recyclebaar zijn. Bij elke recyclingslag wordt gezocht naar nieuwe, hoogwaardige functionaliteiten en producten, die aansluiten bij de wensen van de maatschappij. Door zowel tegemoet te komen aan de behoeftes van de consument als de beschikbare biomassa optimaal te (her)gebruiken wordt een maximale waarde gecreëerd. Ambitie is om in 2050 uit eenzelfde hoeveelheid
‘It does not happen often that a new idea or concept has the power to grasp the minds of policy makers and peers in a powerful way. In a certain sense, when looking at the policy ripples it is sending across Europe, the 2050 lowcarbon roadmap from the Confederation of the European
biomassa 50% meer toegevoegde waarde te halen met nog maar 20% van de CO2-emissie. De papierindustrie in Nederland zet in op samenwerking met de sectoren agro, tuinbouw chemie, water en energie.
Paper Industry (CEPI) is exactly doing that.’
Gezamenlijk wordt een stap gezet naar een nieuwe duur-
Tomas Wyns
overgang van een fossiele economie naar een economie op
Director at Center for Clean Air Policy Europe
zame toekomst voor Nederland: de biobased economy. De basis van biogrondstoffen vormt een extreme uitdaging die vraagt om lef, ideeën en doorbraaktechnologieën. Maar het vraagt vooral om steun van overheden, wetenschappers, NGO’s, machinebouwers en leveranciers. Want zonder hun
‘De Nederlandse papiersector loopt enkele jaren voor. Wat er nu op Europees niveau gebeurt komt voort uit het Nederlandse model.’ Marco Mensink Deputy Director General CEPI
8
steun zal een koolstofarme, of beter gezegd een koolstofemissiearme economie in 2050 eerder droom dan werkelijkheid zijn. In dit themadeel vindt u een fitnessprogramma van Petri Vasara dat onze sector in goede gezondheid naar 2050 kan leiden. Daarnaast leest u wat onze partners en leden ondernemen op weg naar een CO2-arme economie in 2050.
9
‘Staan we aan de vooravond van een volgende biomassa bubbel?’
Petri Vasara Jaakko Pöyry
In de 17e eeuw werd tijdens de tulpenmanie flink gespeculeerd met tulpen: onze eerste nationale biomassa bubbel. De papierindustrie bleef tijdens deze bubbel overeind en was zelfs in staat te bloeien. Nu er opnieuw gespeculeerd wordt met biomassa en technologieën voor de verwerking van biomassa is de vraag of we aan de vooravond staan van een volgende biomassa bubbel. Het gevaar schuilt in het blindstaren op regelgeving om een bijna immaterieel bezit – zoals CO2 – voor een veronderstelde, speculatieve prijs te kopen en verkopen. En ook in subsidies die leiden tot investeringen in speculatieve, nietbestaande technologieën.
Nederland van boven: de papier- en kartonindustrie - begon 400 jaar geleden te floreren - overleefde als nationale papierindustrie een bioeconomie bubbel: de tulpenmanie - heeft ervaren hoe belangrijk de internationale context is.
De Nederlandse papierindustrie staat voor een grote uit-
- is gesitueerd in het logistieke middelpunt van de huidige mondiale
daging: een run op biomassa gecombineerd met zware
papierindustrie
Eerste biomassa bubbel
economische tijden en een veranderende vraag van eind-
- heeft veel kennis over biomassa en het onderzoek daarnaar
Tulpmanie of tulpengekte was een hausse in
gebruikers. De vraag is dan ook: hoe kan ze, met alles wat ze
de tulpenhandel in Holland en Utrecht die rond
weet, sterker uit deze periode komen? Juist, met een fitness-
1634 opkwam en waaraan begin februari 1637
programma op maat van Petri Vasara van Jaakko Pöyry.
een abrupt einde kwam. In de Nederlandse
- is al verder met bioraffinage dan de meeste andere sectoren - kijkt naar een veelbelovende toekomst, gedeeltelijk gebaseerd op de voorspelling van een tweede bioeconomie, zoals beschreven in de 2050 Roadmap van CEPI - onderzoekt hoe deze toekomst in goede gezondheid bereikt kan
Gouden Eeuw bereikten de prijzen van de
worden
nieuw geïntroduceerde tulpenbollen extreme
Figuur 1 Resource convergence
hoogten. In januari 1637 werden tulpenbollen
Bron: Jaakko Pöyry
verkocht voor meer dan tien keer het jaarsalaris van een ervaren vakman en waren ze ongeveer evenveel waard als een Amsterdams grachtenpand. Ook werd er gespeculeerd in opties op tulpen, die op dat moment nog in
Chemie
de grond zaten. De tulpenmanie wordt door economen gezien als de eerste uitgebreid
Energie
beschreven bubbel (speculatiegolf) in de wereldgeschiedenis. De term tulpenmanie
Resource convergence
Water
wordt vaak gebruikt als metafoor voor een
Land
grote economische bubbel. Bron: wikipedia.nl
Biomassa
Metaal
Land, biomassa, water, chemie, energie en
stoffen steeds minder duidelijk wordt. In dit wortels in de pulpfabriek heeft
metaal zijn en worden steeds meer met
proces lopen biomassa en energie voorop,
2. Op gerecyclede vezels gebaseerde bio-
elkaar verweven. Dit betekent dat je niet
gevolgd door water en land. Ook chemie
raffinage met links naar andere sectoren
langer een investering kunt doen in bijvoor- en metaal naderen snel, zoals in figuur 1 is
zoals landbouw, chemie en energie
beeld alleen biomassa, zonder op zijn minst weergegeven.
3. Niet-geïntegreerde fabrieken die het
de impact van de inzet van water, land,
mogelijk maken producten met hoge toe-
energie, chemische producten en metalen
In lijn van deze resource convergence geeft
gevoegde waarde te maken
te overwegen. Deze resource convergence
de CEPI Roadmap drie mogelijkheden voor
Deze vormen hoeven overigens niet alledrie
vindt met toenemende snelheid plaats, zo-
de toekomst van de bos- en vezelindustrie:
in één land voor te komen; elk land heeft
dat de scheiding tussen sectoren en grond- 1. Op hout gebaseerde bioraffinage die haar zijn eigen profiel. 10
11
Fitnessprogramma ‘gezond door de biomassa bubbel’ Met de juiste training kan een volwassen industrie als de papierindustrie ook deze bubbel doorstaan en gezond verder. Het fitnessprogramma onderscheidt vier onderdelen: 1. Cardiovasculaire training, gericht op het hart van
de industrie en de materiaalstromen
2. Balanstraining, gericht op het in balans houden van materiaalstromen 3. Spiertraining, gericht op de financiën 4. Geheugentraining, gericht op het behouden van
een wendbare geest
Een belangrijke voorwaarde is het kennen van je eigen oorspronkelijke staat. Overbelasting (als in overinvestering en te grote afhankelijkheid van alleen nieuwe producten) zal het programma dwarsbomen.
1. Cardiovasculaire training
Bouw Autoindustrie
Oefeningen De dynamiek van biobased producten is heel
Onderzoek manieren om nieuwe functionaliteiten en eigenschappen te ontwikkelen door toevoeging of wijziging van materialen
bijzonder en veelbelovend voor de papierindustrie. In het hart bevindt zich een aantal basisproducten: papier, karton, vezels, biochemicaliën, bioplastics, biotextiel en bioschuim. Het combineren van deze
Selecteer de combinaties die het beste bij je bedrijf passen
Cosmetica Schuim
Textiel
Hout Composieten
Bio Plastics
Meubels
Hygiëne
basisproducten levert nieuwe producten op voor een breed scala aan toepassingen. Figuur 2 is een Verpakkingen
versimpelde weergave van dit hart.
Breng in kaart wie je bondgenoten zijn en wie dat kunnen worden
Bio-based Chemicaliën
Een gezond hart zal innovaties rondpompen die
Electronica
leiden tot veel verschillende eindproducten. Als we dit uitbreiden naar de hele papierindustrie, krijgen we een complexer hart dat ook innovaties in bepaalde hout- en papierproducten in hoge snelheid
Figuur 2 Hart van de toekomstige vezelindustrie Bron: Jaakko Pöyry
rondpompt.
12
13
Figuur 3 Vezelrad voor Nederland
0
1
2
3
4
5
6
7
100
46.4
21.5
10.0
4.6
2.2
1.0
0.5
Aandeel Nederlandse vezel
Cijfers 2010 (x 1.000.000 ton) Bron: VNP en Jaakko Pöyry
Verse vezel en vulstoffen 0.8
Import pulp
• Belangrijkste vezelgrondstof is oudpapier (82%) • Hoog inzamelings- en recyclinggehalte • Door met name grote exportstroom oudpapier is de kans dat een in Nederland gebruikte vezel weer in Nederland hergebruikt wordt kleiner dan 50%
Export papier en karton 2.1 Doorstroom oudpapier 2.1
Produktie papier en karton 2.9 Inzamelingspercentage 92%
Netto export oudpapier 0.7
Export 3.6
Gebruikspercentage 77%
Gebruik papier en karton
Import verpakkingsmaterialen
Gebruik papier en karton 2.8
Import 2.9 Inzameling oudpapier 2.6
Figuur 4 Voorbeelden van op vezels gebaseerde eindtoepassingen
2. Balanstraining
Farmacie Weefsels
In de balanstraining gaat het hoofdzakelijk om het
Textiel
in balans brengen van primaire en gerecyclede vezelstromen. Daarnaast is het van belang om zijstromen zoals afval te gebruiken. Papierfabrie-
Bouw
Hygiëne
ken gebruiken water in het proces maar ook als energiebron. Het waterrad is hier een vroeg maar nog steeds functionerend voorbeeld van. In figuur 3
Oefeningen
is een vezel-waterrad afgebeeld. Dit rad laat de
Autoindustrie
Verpakkingen
vezelstroom zien bij het maximale aantal recyclingrondes, rekening houdend met de uitstroom
Maak een eigen ‘vezelkaart’ waarop te zien is waar de grote en kleine stromen vandaan komen Analyseer de kaart. Waar worden stromen bedreigd en waar zijn overschotten? Zijn er andere stromen in de buurt die gebruikt kunnen worden? Hoe ziet een ideale vezelstroom eruit? Uit welke bronnen en met welke bestemming stroomt die ideale vezel? Perfectioneer en idealiseer de vezelstromen door oefening
van vezels.
Electronica
3. Spiertraining Het financiële deel is het moeilijkste onderdeel van dit programma omdat hier ook de behoeftes van
Meubels
Oefeningen
de meer gespierde spelers in de keten in beeld komen. Voor vezelgebaseerde producten zijn veel meer eindtoepassingen denkbaar dan nu gangbaar is. In figuur 4 staan enkele voorbeelden. De huidige hoge olieprijs zal waarschijnlijk een impuls geven aan biobased alternatieven.
Breng in kaart wie je bondgenoten zijn en wie dat kan worden Breng in kaart waar behoefte aan is Vind een niche die nog voorzien kan worden Oefen samen met de eindgebruiker
14
15
4. Geheugentraining Met de jaren kan het geheugen beginnen te haperen. Oefeningen voor het brein zijn dan ook
Oefeningen
onmisbaar. Dingen op een andere manier doen is de makkelijkste en tegelijkertijd moeilijkste van alle oefeningen. Maar het is geen doel op zich, het is noodzakelijk om stagnatie te voorkomen. Door het zoeken naar nieuwe functionaliteiten en een actieve marketingstrategie kunnen producten opnieuw succesvol zijn.
Doe dingen op een andere manier dan gebruikelijk en creëer zo meer beleving Oefen en experimenteer met nieuwe functionaliteiten Bouw geheugenpaleizen: herkenbare kernwaarden die positieve associaties oproepen
De bioeconomie is niet nieuw of magisch, het is een voortzetting en uitbreiding van de bestaande vezelgebaseerde economie. Als papierindustrie kunnen we hiermee ons voordeel doen door flexibel te zijn in vermogensbeheer, productinnovatie, verkoop en onze hele manier van denken. Dit fitnessprogramma is ontworpen om die flexibiliteit te bewerkstelligen, maar – zoals alle fitnessprogramma’s – vereist het zweet. Veel zweet.
16
17
Op weg naar 2050: onze partners
Vezelfabriek van de toekomst?
Bouwen met componenten
‘Buzz creëren is in mijn ogen de beste strategie om de
‘Mijn advies is: doe mee en laat je niet inhalen. Dus werk
doelstellingen van de Roadmaps onder de aandacht te
samen met andere sectoren, denk mee en zorg dat je erbij
brengen, zowel binnen als buiten de sector.’
bent.’
Marco Mensink
Annita Westenbroek
Deputy Director general Confederation of European
Directeur Dutch Biorefinery Cluster (DBC)
Paper Industries (CEPI))
18
Marco Mensink: ‘Onze CEPI Roadmap bouwt op Euro-
Annita Westenbroek: ‘De sectoren agro en papier zijn
pees niveau voort op het Nederlandse transitieproces. De
eigenlijk al decennia lang biobased. Alleen wat betreft
Roadmap geeft een visie op de toekomst van de sector
energieverbruik en productie kan het nog een stuk duur-
in het Europa van 2050, waarbij een 80% reductie in CO2
zamer. Je merkt dat iedereen om ons heen aan het ex-
wordt gecombineerd met de noodzakelijke 50% groei in
perimenteren is met biobased grondstoffen. Hout, stro,
toegevoegde waarde. De roadmap is zeer goed ontvangen.
oudpapier, we kunnen daar zoveel verschillende producten
Daarmee hebben we verwachtingen gewekt die we nu
van maken. Langzaam maar zeker komen er steeds meer
moeten gaan waarmaken. Enthousiasmeren, creëren van
nieuwe biopolymeren op de markt met nieuwe eigen-
draagvlak en zorgen voor continue aandacht zijn daarbij
schappen, maar uit dezelfde vezel als ons huidige papier.
onmisbaar. De achilleshiel bestaat uit het betrekken van
Voor de papierindustrie een kans om zelf ook actief op
de gehele sector, de snelheid van het proces en de samen-
zoek te gaan naar nieuwe toepassingen. Ik verwacht dat
werking met andere sectoren. In 2020 hoop ik dat de
papier straks nog wel bestaat, of in ieder geval een pro-
integrated recycling mill of the future en de integrated
duct met dezelfde functionaliteit, maar dat het op een
biorefinery mill een feit zijn. Minder watergebruik, en
andere, duurzamere wijze wordt gemaakt. Zo zie ik her en
daarmee minder energieverbruik, kan voor een doorbraak
der al experimenten ontstaan met het maken van sheets
zorgen. Daarom wordt ook ingezet op fundamenteel onder-
die erg op papier lijken, maar waarvoor geen water nodig
zoek naar fibre bonding. Voor de Nederlandse papier-
is. In het cluster proberen we elkaar te inspireren om
industrie is het belangrijk om door te gaan met het transitie-
meer te doen met biomassa en brainstormen we voort-
proces en de voorsprong die op dit vlak bestaat te behou-
durend. Hoe kunnen we water besparen, hoe kunnen
den. Mijn advies: neem een actieve rol in de ontwikkeling
we reststromen gebruiken, wat zit er in grondstoffen en
van de recycled fibre mill of the future en bouw het Dutch
welke producten kan ik daaruit maken? Je kunt als sector
Biorefinery Cluster verder uit als centraal punt in de bio-
alleen winnen als je openstaat voor andere sectoren en
based economy.’
nieuwe ideeën; anders mis je geheid de boot.’
19
Stem innovatie af op wens van consument
Zet nú bewust de eerste stap op weg naar 2050
Maak duurzaamheid aantrekkelijk
De zeven levens van een vezel
‘We moeten stoppen met denken in afval en ééndimensionale
‘We kunnen niet klakkeloos fossiele energie verbruiken. Een
‘Duurzaamheid is ketenverantwoordelijkheid. Samen
‘Anticiperen is het sleutelwoord. We moeten als
oplossingen en proberen maximale waarde te halen uit alles
papierfabriek is geen Hummer. Daarom is mindset ook zo
bereik je meer dan alleen. En als iedereen in de keten zijn
papierindustrie zorgen dat we goed blijven draaien door in te
wat we hebben.’
belangrijk.’
verantwoordelijkheid neemt, creëer je uiteindelijk innovatie.’
zetten op andere toepassingen en hergebruik van biomassa.’
Arie Hooimeijer
Marc Reijnders
Erik Timmermans
Wienus van Oosterum
Directeur Kenniscentrum Papier en Karton (KCPK)
Inhoudelijk coördinator Transitiehuis
Directeur Informatiecentrum Papier en Karton (IPK)
Directeur Stichting Papier Recycling Nederland (PRN)
Arie Hooimeijer: ‘Mijn droombeeld is dat papier en karton
Marc Reijnders: ‘Ook op korte termijn kunnen we al veel
Erik Timmermans: ‘We kunnen niet blijven leven zoals
Wienus van Oosterum: ‘De grootste uitdaging voor PRN
in de toekomst een nog veel belangrijkere rol spelen om-
bereiken. In de ‘Beste Praktijken’-overleggen kijken we hoe
we nu doen. Grondstoffen raken op en het klimaat veran-
op weg naar 2050 is het intensiveren van de recycling.
dat het smart materials zijn geworden. Te denken valt aan
we efficiënter en slimmer kunnen produceren met een
dert. Mijn motivatie haal ik uit het besef dat er iets moet
Op dit moment zijn er nog te veel steden, vaak met hoog-
verpakkingsmaterialen die de inhoud koelen, de bacterie-
maximale terugverdientijd van twee jaar. Een voorbeeld
gebeuren. Op het vlak van bewustwording is echt nog een
bouw, waar papier en karton slecht worden ingezameld.
groei remmen en de actuele kwaliteit zichtbaar maken.
van zo’n praktijk is het draaien zonder vacuümpompen,
wereld te winnen. Via onze website papierenkarton.org en
In die gebieden ligt de inzameling op zo’n 30 kilo per
Het Kenniscentrum is het oog van de sector. Een oog
wat leidt tot forse energiebesparingen. Daarnaast bevor-
andere mediakanalen informeren we de maatschappij en
persoon per jaar, terwijl dat gemiddeld in Nederland 68
dat steeds op zoek is naar nieuwe producten en slimme
dert het Transitiehuis samenwerking en coalitievorming.
ketenpartners over de duurzaamheid van papier en kar-
kilo is. Daar moeten we iets mee, zeker als je merkt dat
toepassingen die tegemoet komen aan de behoeftes van
In de keten maar ook met andere sectoren. We brengen
ton. Concrete initiatieven, zoals lespakketten voor scholie-
het belang dat mensen aan recycling hechten de laatste
de eindgebruiker. De onderwerpen waar we nu mee bezig
stakeholders bij elkaar, proberen helder te communiceren
ren en het project Duurzaam Boek, helpen daarbij. IPK wil
jaren eerder af dan toe lijkt te nemen. Verder denk ik dat
zijn, zijn in 2050 waarschijnlijk niet meer even relevant.
over alles wat er speelt op het gebied van energie-
met Duurzaam Boek zowel bijdragen aan de verduurza-
we ons moeten gaan richten op nieuwe toepassingen van
Misschien staan papierfabrieken tegen die tijd wel op
management en monitoren, met hulp van de overheid,
ming van boeken als awareness creëren in de boekproduc-
papier omdat de rol van papier in 2050 minder prominent
IJsland, waar ze de warmte zo uit de grond kunnen halen.
de resultaten van ons werk voortdurend. Uiteindelijk
tieketen. Die bewustwording ontstaat door samenwerking
zal zijn. Hergebruiken van biomassa, waar de sector volop
Sowieso zie ik in 2050 geen grote, inflexibele papiermachines
draagt dat allemaal bij aan bewustwording, aan mindset.
en het nastreven van een gemeenschappelijk doel. En met
mee bezig is, heeft de toekomst. Waar ik trots op ben is
meer voor me. Het gaat dan denk ik veel meer om wat de
Want we moeten echt iets veranderen op weg naar 2050.
onze checklist kunnen uitgevers in één oogopslag zien dat
dat PRN in de loop van de tijd breder is gaan opereren.
consument wil. Mensen zullen steeds meer behoefte aan
Als natuurkundig ingenieur geloof ik heilig in duurzame
duurzaamheid niet alleen belangrijk is, maar dat het ook
Zo weet het Ministerie van Infrastructuur en Milieu ons
beleving hebben en daar moet en kan de papierindustrie
energiebronnen zoals ultra diepe geothermie. We werken
financieel aantrekkelijk kan zijn.’
steeds makkelijker te vinden en werken we meer samen
op inspelen.’
nu aan het optuigen van partnerships en financierings-
met onze partners uit het ‘papierhuis’. Uiteindelijk leven
constructies. Ik hoop dat de papierindustrie op dit vlak
we allemaal van en voor papier.’
koploper wordt. En dat ik betrokken zal zijn bij de eerste geothermische pilotboringen.’
20
21
2011
in getallen Papier- en kartonindustrie Nederland
Energie In 2004 is de VNP gestart met haar energiestransitieprogramma met als doel het energieverbruik in de papieren kartonketen te halveren in 2020. Uit het monitoringsrapport van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie, dat in 2012 verscheen, blijkt dat de papier- en kartonindustrie al een flinke stap in de goede richting heeft gezet. In 2011 is in de keten en in het proces een totale energiebesparing van 21,2% procent behaald. De papier- en kartonindustrie is daarmee koploper op het gebied van energiebesparing.
In 2011 is in de keten en in het proces een totale energiebesparing behaald van:
21,2% Energiebesparing in proces en keten in 2011
PE KE DE
PE: 1,8% procesefficiency KE: 15,5% ketenbesparingen DE: 3,9% duurzame energie
24
25
CO2 CO2 -uitstoot van de Nederlandse papieren kartonindustrie daalt in 2011 opnieuw Hoewel we in absolute cijfers nog niet onder het niveau zitten van dat van het vertrekpunt van 1989 en we na een forse stijging in de jaren ‘80/’90 actiever hebben moeten inzetten op reductie, zijn we er in het laatste decennium in geslaagd winst te boeken. We verwachten deze lijn te kunnen doortrekken in de komende jaren.
30%
Tussen 2000-2011 is de CO2 uitstoot verminderd met:
1989 1995 2000 2005 2010 2011
CO2 uitstoot 1989 - 2011
26
27
Afzet 2.748.000 ton Toenemende vraag naar verpakkingen Nederland vormt een sterk verpakkingshandelsknooppunt door de haven, de bloemenveiling Aalsmeer en door de aanwezigheid van een aantal belangrijke B2C bedrijven. Het doorverpakken neemt als gevolg van de groeiende handel naar China toe en we zien een stijgende vraag naar verpakkingen binnen Europa als gevolg van de toegenomen verkoop van goederen via internet.
Afzet sectoren en productgroepen (x 1.000 ton)
0
100
200
300
400
500
600
700
verpakkingspapier- en karton golfkartonpapier 2011 2010 pakpapier 2011 2010 massiefkarton 2011 2010 vouwkarton 2011 2010
800
Deze stijgende vraag gecomineerd met vragen vanuit de consument naar intelligente, duurzame en gepersonificeerde producten en diensten zorgen voor kansen op het gebied van kleine eenmalige oplagen (portion packaging), het ontwikkelen van lichtgewicht materialen en op papier gebaseerde intelligente oplossingen.
grafische soorten krantenpapier 2011 2010 gestreken grafisch papier 2011 2010 ongestreken grafisch papier 2011 2010 sanitair papier 2011 2010
verpakkingspapieren karton
grafische soorten
35%
61% (= 1.681.000 ton)
(= 946.000 ton)
4% (= 121.000 ton)
sanitaire papieren
28
29
Export
De Nederlandse economie draait voor een groot deel op export. De belangrijkste afzetmarkt is Duitsland, de grootste economie van Europa. Voor de papier- en kartonindustrie geldt dat ruim een kwart van de export naar Duitsland gaat.
2.102.000 ton
Afzet binnenland en export binnenland / export (x 1.000 ton) 0
200
400
600
800
1.000 1.200 1.400 1.600 1.800
verpakkingspapier- en karton 2011 2010 2005 2000 grafische soorten 2011 2010 2005 2000 sanitair papier 2011 2010 2005 2000
Verdeling afzet naar belangrijkste exportlanden
18% Overige 26% Duitsland 2% Afrika 4% USA 2% Denemarken 2% Tsjechië 2% Spanje 3% Polen
13% België
4% Italië 11% Verenigd Koninkrijk
12% Frankrijk
74%
van de totale export is gericht op Europa
26%
van de Nederlandse export gaat naar Duitsland 30
31
Duurzame grondstoffen
2011
2010
2005
2000
De Nederlandse papier- en kartonindustrie is grootgebruiker van oudpapier. Ruim 80% van de grondstoffen voor papier en karton is oudpapier. Een kleine 20% is cellulose.
Inzet verse vezel / oudpapier in 2011
82%
Van de grondstoffen die de Nederlandse papieren kartonindustrie in 2011 gebruikte was
oudpapier
USA en Canada 21%
Latijns Amerika 19%
32
Herkomst geïmporteerde cellulose in 2011
Europa
60% 33
Algemene cijfers
Afzet en aandeel sectoren en productgroepen, 2010 - 2011 (x 1.000 ton)
totaal 2011: 2.748 totaal 2010: 2.859
2011
2010
CEPI
3.960
3.993
224.129
Fabrieken
23
23
825
Grafische soorten
Concerns
16
16
683
Machines
35
35
1.413
krantenpapier gestreken papier ongestreken papier
253 464 229
242 429 233
5% 9% -6% 17% -2% 8%
golfkartonpapier pakpapier massiefkarton vouwkarton
totaal
946
967
-2% 34%
totaal
2011
2010
CEPI
Omzet (x € 1 mln)
1.746
1.777
80.671
Werknemers
Afzet (x 1.000 ton)
2.748
2.859
96.529
Capaciteit (x 1.000 ton)
2.942
2.945
105.418
2011 2010
+/-
%
Verpakkingen
2011 2010 868 57 643 113
+/-
%
Sanitair papier
2011 2010
+/-
%
118
3%
4%
885 -2% 32% 57 0% 2% 705 -9% 23% 127 -11% 4%
Bron: Koninklijke VNP en CEPI
Papier- en kartonafzet in 2011 in de CEPI-landen (x 1.000 ton)
Afzet en omzet van de Nederlandse papier- en kartonindustrie, 2000 - 2011 (x 1.000 ton en EUR 1 mln)
2011
% 2011/2010
CEPIaandeel
Oostenrijk België Tsjechië Finland Frankrijk Duitsland Hongarije Italië Nederland Noorwegen Polen Portugal Roemenië Slowakije Slovenië Spanje Zweden Zwitserland Verenigd Koninkrijk
4.901 1.961 736 11.313 8.525 22.690 599 9.130 2.748 1.490 3.724 2.107 298 748 668 6.203 11.299 1.343 4.345
-2,2% -0,7% -4,2% -4,0% -3,5% -2,2% 23,0% 0,5% -3,9% -12,2% 0,9% 4,3% -5,1% -4,1% -5,0% 0,1% -1,0% -13,3% 1,0%
5% 2% 1% 12% 9% 24% 1% 10% 3% 2% 4% 2% 0% 1% 1% 7% 12% 1% 5%
totaal
94.828
-1,9%
100%
Afzet
Index
Omzet
Index
2000
3.333
(100)
2.300
(100)
2005
3.471
(104)
1.910
(83)
2010
2.859
(86)
1.777
(77)
2011
2.748
(82)
1.746
(76)
%
interne markt buiten de EU
2.377 371
87% 13%
totale afzet
2.748
100%
NOx, periode 1989 - 2011 (x 1 ton)
SO2, periode 1989 - 2011 (x 1 ton)
Zink, periode 1989 - 2011 (x 1 ton)
Koper, periode 1989 - 2011 (x 1 ton)
1989 1.258 1995 1.769 2000 1.997 2005 1.788 2010 1.461 2011 1.389
1989 2.634 1995 2.763 2000 1.984 2005 1.620 2010 1.104 2011 1.056
1989 158 1995 101 2000 60 2005 38 2010 30 2011 30
1989 2.723 1995 2.756 2000 2.068 2005 1.200 2010 407 2011 596
1989 449 1995 258 2000 292 2005 190 2010 94 2011 92
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Tsjechie (2%) 45 Denemarken (2%) 43 Afrika (2%) 35 Overige (18%) 374
NBSK
BEKP
620 610 680 794 852 657 930 960
520 581 639 702 789 561 843 810
Inzet verse vezel / oudpapier, periode 2000 - 2011 (x 1.000 ton)
2000 2005 2010 2011
Afzet binnenland en export, periode 2000 - 2011 (x 1.000 ton)
cellulose
oudpapier
806 830 515 471
2.414 2.462 2.206 2.159
Gemiddelde oudpapierprijzen ‘bont’, periode 2000 - 2011 (€ per ton)
2000 2005 2010 2011
Bron: Koninklijke VNP en CEPI
34
2011
2010
2005
2000
Verpakkingen
2011
1.681 1.774 1.994 1.854
totale afzet
946
967 1.352 1.346
totale afzet
binnenland %
123 13%
158 16%
binnenland %
export %
823 87%
809 1.062 1.042 84% 79% 77%
290 21%
304 23%
export %
474 28%
2010
520 29%
2005
613 31%
2000
577 31%
1.207 1.254 1.381 1.277 72% 71% 69% 69%
Sanitair papier
2011
2010
2005
2000
totale afzet
121
118
125
133
binnenland %
49 41%
48 41%
64 51%
102 77%
export %
72 59%
70 59%
61 49%
31 23%
75 46 108 134
Herkomst geïmporteerde cellulose in Nederland in 2011 (x 1.000 ton)
% Europa USA en canada Latijns Amerika totaal
Grafische soorten
121
CO2 uitstoot, periode 1989 - 2011 (x 1.000 ton)
Gemiddelde celluloseprijzen, periode 2004 - 2011 ($ per ton)
totaal 2011: 2.102
Italie (4%) 90 USA (4%) 87 Polen (3%) 69 Spanje (2%) 51
totaal
Bron: Koninklijke VNP
Verdeling afzet naar de belangrijkste exportlanden in 2011 (x 1.000 ton)
Duitsland (26%) 555 Belgie (13%) 276 Frankrijk (12%) 246 Verenigd Koninkrijk (11%) 231
-5% 61%
Bron: Koninklijke VNP
Totale nederlandse afzet in 2011 (x 1.000 ton)
2011
1.681 1.768
778 273 240
60% 21% 19%
1.291
Bron: Koninklijke VNP
35
2011
in beleid
Papier- en kartonindustrie Nederland
Safety Checks Met Safety Checks zetten we in op uitwisseling van kennis en ervaring; de smeerolie op Arbo-gebied. Er zijn in 2011 vijf checks uitgevoerd. Het proces is verder geprofessionaliseerd door de volgende initiatieven:
Arbo-graadmeter
Arbo-catalogus
De Arbo-graadmeter is opnieuw uitgezet om een totaalbeeld te krijgen van de implementatiestatus van de prioritaire onderwerpen die in de ARBO-catalogus zijn opgenomen.
Tijdens een landelijke Arbo-voorlichtingsdag is de afronding van de Arbo-catalogus gemarkeerd en een start gemaakt met implementatie van de catalogus. Uit de hoge participatiegraad blijkt de grote belangstelling van directeuren en Arbo-coördinatoren voor dit thema.
Intervisiebijeenkomst met Safety Checkers Geluid 60
Toespitsing op drie thema’s: Afscherming bewegende
Safety checks
delen, Intern transport en Valgevaar
Heat stress
40
Bijna ongevallen
Fysieke belasting
30
Opleiding van een nieuwe Safety Checker
20
Training
Arbo
Oplosmiddelen
50
Verwerkingsmachines
10 0
RI&E
Doorleiden
PSA
Intern transport
Gevaarlijke stoffen
Inrichting arbeidsplaats
Lockout Tagout Tryout
2011
Valgevaar Besloten ruimten
2010 Target
Besloten Ruimten Nieuwe inzichten voor het onderwerp Besloten Ruimten zijn verkregen door het instellen van een werkgroep waarbinnen kennis en ervaring worden gedeeld. De overige bedrijven kunnen hier via een verkort implementatieprogramma op aansluiten. Dieselmotorenemissie Voor het onderwerp dieselmotorenemissie is een project opgestart, waarin de mogelijkheden om de schadelijke effecten van dieselmotoren te beperken worden gebundeld. Aansluitend zal een branchenorm worden ontwikkeld waardoor bedrijven duidelijkheid krijgen over de geldende wet- en regelgeving en de interpretatie hiervan door toezichthoudende instanties.
38
39
Verontreinigingsheffing
Grondwaterbelasting
In 2011 is het bezwaar tegen de verontreinigings-
De lobby voor het afschaffen van de grondwater-
heffing, die wordt geheven op lozingen op opper-
belasting is succesvol geweest. Per 2012 is de
vlaktewateren, afgewezen. De VNP, VEMW en
grondwaterbelasting daadwerkelijk afgeschaft.
enkele andere bedrijven uit de sector zijn daarop een beroepsprocedure begonnen voor alle deelnemende bedrijven. Deze procedure zal naar verwachting in de loop van 2012 worden afgerond.
NOx-emissiehandel Het systeem NOx-emissiehandel stond in 2011 ter discussie. De effectieve ruimte om te handelen
Biocidenverordening
werd door opgelegde plafonds/normen in sterke mate beperkt. In een periode van twee jaar (tot eind 2013) zal het systeem worden afgebouwd.
Het Europees Parlement, de Europese Commissie en de Europese Raad hebben in beginsel overeenstemming bereikt over de eindtekst van de Europese Biocidenverordening. Naar verwachting verschijnt de definitieve tekst nog voor de zomer
Landelijk Afvalbeheerplan
van 2012 in het Publicatieblad van de EU en wordt de Verordening op 1 september 2013 rechtstreeks
In het kader van het Landelijk Afvalbeheerplan 2009-2021
van kracht in alle lidstaten. Een belangrijk winst-
(LAP2) van het ministerie van Infrastructuur en Milieu is een
punt van de Verordening voor de Nederlandse
website ontwikkeld met een overzicht van de belangrijkste
papierindustrie is dat een geharmoniseerde Euro-
milieukeurmerken: www.keurmerkenpapierenkarton.nl
pese biocidenmarkt hiermee een belangrijke stap dichterbij komt.
BAT BREF
Afvalpreventieplan Ter aanvulling op LAP2 is een start gemaakt met de ontwikkeling van een nationaal afvalpreventieplan dat in 2013 het
De revisie van de BAT BREF heeft vertraging op-
licht moet zien. In dit preventieplan zal worden gekeken
gelopen door de grote hoeveelheid opmerkingen
naar maatregelen in de keten die leiden tot minder milieu-
van alle EU-landen op het eerste concept. Ook de
belasting van afgedankte (papier)producten in de afvalfase
VNP Milieucommissie heeft commentaar geleverd
en naar maatregelen die de levensduur van het papier of de
op het eerste concept en op de daarna volgende
papiervezel kunnen verlengen.
werkdocumenten. Naar verwachting wordt het tweede concept van de BAT BREF in de loop van 2012 opgeleverd.
Milieu 40
41
Platform Hout Nederland Ook in 2011 heeft de VNP samengewerkt met Platform Hout Nederland op het gebied van duurzame biomassa, duurzame bosbeheersing en duurzaamheidscertificeringen voor bos.
Agro-convenant De Nederlandse overheid verlaat het spoor van het Agro-convenant en onderzoekt samen met de Nederlandse NBLH (Natuur, Bos, Landschap en Houtketen) de mogelijkheden voor een houtconvenant voor Nederland. De VNP steunt dit initiatief waarbij mobilisatie van houtige biomassa wordt bevorderd en hoogwaardige toepassingen worden gestimuleerd.
Bossen Internationaal jaar van de Bossen 2011 is door de VN uitgeroepen tot Internationaal Jaar van de Bossen. Meerdere dossiers binnen Europa en Nederland zijn op de agenda gezet: illegaal hout, biodiversiteit, certificering en transparantie. De papiersector heeft veel profijt van duurzaam beheerde bossen en steunt het Europese en Nederlandse beleid op dit vlak dan ook. In de lobby trekt de VNP samen op met CEPI en de Nederlandse houtketen. Daarbij staan transparantie en certificering - PEFC en FSC centraal.
42
43
Green Deal Het Platform Agro-Papier-Chemie heeft een Green Deal getekend. Doel van deze deal: elkaars kennis en expertise benutten en gezamenlijke technologieën inzetten om zo businesscases op te stellen waar bedrijven mee aan de slag kunnen. Op 1 januari 2014 wil het Platform APC minstens
Routekaart De VNP heeft in het kader van het MEE-convenant een routekaart 2030 ontwikkeld. Hierbij is gebruik gemaakt van alle kennis die al is opgedaan sinds de start van het VNP-energietransitieprogramma in 2004.
zes businesscases hebben opgeleverd.
Norske Skog Papierfabriek Norske Skog Parenco en afvalwaterzuivering Vallei en Eem hebben samen een Green Deal getekend met De Unie van Waterschappen. In dit samenwerkingsverband staan de productie van biogas en de ontwikkeling van een regionale grondstoffenrotonde centraal.
Transitie Op het gebied van transitie zijn veel successen geboekt: Beste Praktijken, procesefficiencyverbetering, verwaarding van reststromen en coalitievorming met agro en chemie. Zie www.vnp-online.nl voor meer informatie over de verschillende onderdelen van transitie.
Energie
VNP In 2012 zal de VNP, mede namens haar leden, een Green Deal aanvragen om de procedure voor het
Energie Efficiëntie Plannen
verkrijgen van (proef)vergunningen voor initiatieven op industriële schaal met nieuwe grondstoffen (uit reststromen) te vereenvoudigen. Zo kunnen potentieel waardevolle grondstoffen beter benut worden.
De VNP heeft voorbereidingen getroffen voor het opstellen van nieuwe Energie Efficiëntie Plannen in 2012. Deze dienen de komende vier jaar als leidraad op het gebied van procesefficiency, ketenefficiency, duurzame energie en energiemanagement. Onder begeleiding van externe consultants zullen de fabrieken EEP’s voor de periode 2013-2016 opstellen.
WKK De positie van de industriële WKK blijft ongunstig. De Nederlandse overheid werkt in dit opzicht niet mee, in tegenstelling tot de ons omringende landen waar overheden de WKK als een milieumaatregel beschouwen. Dit vormt aanleiding voor de VNP om samen met VNCI en VNO te blijven lobbyen en te zoeken naar nieuwe mogelijkheden om industriële warmte te verkrijgen.
CO2-emissierechten CEPI heeft samen met de nationale associaties - waaronder de VNP - een EU benchmark uitgevoerd om te komen tot toewijzing van CO2-emissierechten 2013-2020. Door de WWK heeft de Nederlandse papierindustrie een zeer efficiënt elektriciteitsgebruik, maar tegelijkertijd zorgt de opwekking van elektriciteit in de WWK voor een korting op de CO2-rechten. Daarom heeft de Europese Commissie een mogelijkheid gecreëerd om bedrijven op dit gebied te kunnen compenseren. De VNP is hierover in overleg met de Nederlandse overheid.
44
45
Algemeen Verbindend Verklaring
Papiervezelconvenant
Staatssecretaris Atsma heeft de door PRN aange-
Start 4e Papiervezelconvenant. Dit convenant
vraagde Algemeen Verbindend Verklaring (AVV)
tussen PRN en de Vereniging van Nederlandse
inzake de afvalbeheersbijdrage voor papier en
Gemeenten (VNG) waarborgt en optimaliseert de
karton ondertekend. Deze AVV moet elke vier jaar
gescheiden inzameling – inclusief hergebruik – van
opnieuw worden aangevraagd. De toewijzing bete-
oudpapier en -karton uit huishoudens.
kent dat continuering van het systeem van PRN in ieder geval tot en met 2015 is gewaarborgd.
Verpakkingsbelasting Naar verwachting wordt de verpakkingenbelasting per 31 december 2012 afgeschaft. Deze belasting moet nu nog worden betaald door bedrijven die verpakkingen of verpakte producten voor de eerste keer op de Nederlandse markt brengen. Dit
Positionpaper In augustus 2011 verscheen de Afvalbrief van Staatsse-
zijn voornamelijk producenten en importeurs. De ondergrens ligt bij 50.000 kilogram verpakkingsmateriaal (kunststof, papier/karton, metaal, glas of hout).
cretaris Atsma. In deze brief schreef hij ongeadresseerd drukwerk te willen digitaliseren vanwege het plastic verpakkingshoesje en het papierverbruik. In reactie hierop hebben de papier- en kartonindustrie, verspreiders van drukwerk, uitgevers, drukkers en de kunststofindustrie gezamenlijk actie ondernomen. Zij schreven in het najaar van 2011 een positionpaper waarin het economisch belang en de duurzaamheid van papier en het maatschappelijk verantwoorde karakter van de papierketen worden benadrukt.
End of Waste De CEN is bezig met de afronding van het vernieuwen van de EN643, een standaard kwaliteitsnorm voor ingezameld papier en karton. Deze vernieuwde EN643 ondersteunt het proces van End of Waste, omdat oudpapier hierin niet langer als afval wordt gezien. In deze processen speelt de Nederlandse papierindustrie een actieve rol.
Recycling 46
47
2011
in bedrijf
Papier- en kartonindustrie Nederland
Highlights 2011 Jumpsessie Biobased Economy Op 27 oktober 2011 organiseerde de VNP als onderdeel van de Energietransitie Papierketen een Jumpsessie over de biobased economy. Doel: de sectoren chemie, energie, agro en papier dichterbij elkaar brengen op weg naar een gezamenlijke biobased sector in 2030. Topbestuurders uit de chemie-, energie-, agro- en papierindustrieën, topambtenaren van de overheid en smaakmakers uit de Biobased Economy brainstormden gezamenlijk over hoe een biobased bedrijfsleven moet worden vormgegeven.
Van Houtum eerste bedrijf met NEN-EN 16001 certificaat ‘Het gebeurt niet dagelijks dat vier belangrijke sectoren in onze economie de intentie uitspreken om “de muurtjes tussen hen te slechten”. Om samen stappen te zetten op weg naar een biobased economy. En daarmee naar een meer duurzame samenleving. Het is geweldig dat de Vereniging van Nederlandse Papier- en kartonfabrieken hier de regie willen nemen.’ Maxime Verhagen Minister van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie
Duurzaam boek In 2011 startte het Informatiecentrum Papier en Karton met de voorbereidingen voor het project ‘Duurzaam boek’ dat begin 2012 is gelanceerd. Het project is onderdeel van de Energietransitie Papierketen. In het project onderzoekt het Kenniscentrum Papier en Karton (KCPK) vier bestaande boeken op hun milieubelasting (de zogenaamde 0-meting). Dat onderzoek levert richtlijnen op waarmee de boekenuitgevers en hun ketenpartners aan de slag kunnen. Naast duurzamere boeken zal het project Duurzaam boek een checklist opleveren waarin vergelijkingen worden gemaakt met alternatieve verdienmodellen en boekvormen.
‘Inspiratie, bewustwording, transparantie, samenwerking en verduurzaming staan centraal in dit project.’ Erik Timmermans Directeur IPK
Nieuwsflits Energiemanagement P1 – juni 2011
Sappi Maastricht eerste bedrijf zonder vacuüm op de persvilten Sappi Maastricht heeft als de eerste fabriek in Nederland alle vacuümpompen aan de persvilten uitgezet. De energiebesparing loopt al een jaar en bedraagt meer dan € 400.000,-* voor de PM6. Daarbij blijkt dat er minder breuken optreden, dat er minder aandrijfenergie nodig is, dat de kwaliteit stabieler is en de vilten schoner blijven en langer meegaan. Tenslotte heeft Sappi het waterverbruik in de perspartij met ruim 90% verlaagd.
Nieuwsflits Energiemanagement P1 – juli 2011 * Update: de besparing blijkt zelfs € 1.000.000,- per jaar te bedragen
SCA Packaging De Hoop pakt drie pompen in het proces aan SCA Packaging De Hoop heeft groen licht gekregen om drie pompen in het proces aan te pakken. “Het extra investeringspotje vanuit SCA Packaging De Hoop voor energiebesparing heeft hiertoe geleid en levert een energiebesparing op van 530 MWh”, aldus energiecoördinator Eric van Tulden. De terugverdientijd is ca. 1,5 jaar. De fabriek past verschillende maatregelen toe, zoals o.a. de frequentieregeling en het verkleinen van de waaier.
50
Nieuwsflits Energiemanagement P1 – september 2011
Meer efficiency en daling energieverbuik bij Norske Skog Parenco
Crown Van Gelder bespaart ruim € 500.000 per jaar Een hoog dauwpunt geeft een laag energieverbruik; dat was bekend. Maar dat het zoveel zou besparen, was verassend. In juni 2011 hebben operators van Crown Van Gelder het dauwpunt van de droogpartij PM2 in stapjes verhoogd tot nu al 64 oC. En er wordt geen verse stoom meer gebruikt voor de pocketventilatie. Het besparen in de luchthuishouding is begonnen met de instructiebijeenkomsten van het MED model. Crown denkt nu zelfs meer dan een miljoen euro te besparen met verdere aanpassingen aan de droogpartij.
Als eerste bedrijf in Nederland heeft Van Houtum bewezen volgens de Europese energiestandaard te werken. Door hun aanpak van energiemanagement in de productie hebben zij het NEN-EN 16001-certificaat behaald. KAM-coördinator Jos Manders: “We zijn blij met deze erkenning van onze inspanningen. Het verlaagt de kostprijs en geeft een krachtig signaal naar buiten. Een volgende, logische stap is dan ook om ISO 50001 te implementeren.”
Nieuwsflits Energiemanagement P1 – augustus 2011
Norske Skog Parenco heeft software gekocht, die alle energie- en procesdata analyseert op optimalisaties. Het geeft “windows of operation” voor de papiermakers met optimale machine-instellingen. Hierdoor is de efficiency flink gestegen en het energieverbruik gedaald. Ook in het ketelhuis blijkt het programma te werken. Dit voorjaar is er een aanzienlijke besparing op aardgas behaald met een terugverdientijd korter dan een half jaar. En er is meer ruimte om biomassa in te zetten voor de opwekking van groene stroom.
Nieuwsflits Energiemanagement P1 – oktober 2011
Smurfit Kappa Solid Board benut de restwarmte van het ketelhuis In het ketelhuis van Smurfit Kappa Solid Board in Coevorden is een extra warmtewisselaar geplaatst. Hierdoor wordt de restwarmte in de rookgassen uit de schoorsteen beter benut. De papiermakers gebruiken nu geen verse stoom meer voor de verwarming van het reinigingswater op de persvilten. De besparing bedraagt €150.000 per jaar met een terugverdientijd van 8 maanden. De kartonproducent onderzoekt verdere mogelijkheden om stoom en water te gaan uitwisselen met bedrijven in de buurt.
Nieuwsflits Energiemanagement P1 – november 2011
Vernieuwde stofbereiding van Smurfit Kappa Solid Board breekt records De productierecords van Smurfit Kappa Solidboard van de afgelopen maanden liegen er niet om. Afgelopen voorjaar is op de locatie in Oude Pekela, de Stofbereiding van de KM4 drastisch aangepakt. Een aantal kuipen met roerwerken en pompen zijn buiten bedrijf gesteld. Ook het watersysteem is aangepast. Het opgesteld vermogen is met maar liefst 300 kW verlaagd, dit komt neer op een besparing van 10%. Daarbij is de verblijftijd korter geworden, wat de ontwatering op de kartonmachine makkelijker maakt. En de kortere stofbereiding geeft minder storingen.
Nieuwsflits Energiemanagement P1 – december 2011
Platform APC en Norske Skog Parenco tekenen Green Deals Het Platform Agro-Papier-Chemie heeft een Green Deal getekend. In deze deal zullen gezamenlijk businesscases worden opgesteld waar bedrijven mee aan de slag kunnen. Op 1 januari 2014 wil het Platform APC minstens zes businesscases hebben opgeleverd. Ook Papierfabriek Norske Skog Parenco en afvalwaterzuivering Vallei en Eem hebben samen een Green Deal getekend met De Unie van Waterschappen. In dit samenwerkingsverband staan de productie van biogas en de ontwikkeling van een regionale grondstoffenrotonde centraal.
51
Bestuur
Leden
Mees Hartvelt (Voorzitter, tot 9 december 2011) Algemeen Directeur/Voorzitter AWVN
Arjowiggins Security B.V. Postbus 648 7300 AP Apeldoorn t +31 (0) 55 - 533 21 32 f +31 (0) 55 - 533 66 89
Henk van Houtum (Voorzitter, per 9 december 2011) Algemeen Directeur Van Houtum B.V. Henri Vermeulen (Vice-Voorzitter, tot 9 december 2011) Vice President Recovered Paper Smurfit Kappa Paper Recycling Jo Cox (Vice-Voorzitter, per 9 december 2011) Algemeen Directeur Smurfit Kappa Roermond Papier B.V. Math Jennekens Directeur R&D Sappi Fine Paper Europe Henk Lingbeek Algemeen Directeur SCA Packaging De Hoop B.V. Dirk Schut Algemeen Directeur Solidpack B.V. Ed Vervoort HR Directeur Benelux Smurfit Kappa Nederland B.V. Kees van Zijderveld (per 9 december 2011) Algemeen Directeur Eska Graphic Board B.V. Ereleden G. van Reenen (Erevoorzitter) W.J. Emmen H.P. Heinen
Coldenhove Papier D.W. van Vreeswijklaan 9 6961 LG Eerbeek Postbus 6 6960 AA Eerbeek t +31 (0) 313 - 67 06 70 f +31 (0) 313 - 67 06 80
[email protected] www.coldenhove.com Crown Van Gelder N.V. Eendrachtsstraat 30 1951 AZ Velsen-Noord Postbus 30 1950 AA Velsen-Noord t +31 (0) 251 - 26 22 33 f +31 (0) 251 - 26 23 99
[email protected] www.cvg.nl Papierfabriek Doetinchem B.V. Terborgseweg 52 7005 BB Doetinchem Postbus 42 7000 AA Doetinchem t +31 (0) 314 - 34 79 11 f +31 (0) 314 - 34 77 11
[email protected] www.papierfabriekdoetinchem.nl Eska Graphic Board B.V. Postbus 90 9610 AB Sappemeer t +31 (0) 598 - 31 89 11 f +31 (0) 598 – 39 66 27
[email protected] www.eskagraphicboard.com locatie Sappemeer: Noorderstraat 394 9611 AW Sappemeer locatie Hoogezand: Meint Veningastraat 114-116 9601 KJ Hoogezand Georgia Pacific Nederland B.V. Lange Linden 22 5433 NC Katwijk (NB) Postbus 90 5430 AB Cuijk t +31 (0) 485 - 33 93 39 f +31 (0) 485 - 33 94 49
[email protected] www.emeagp.com Van Houtum B.V. Boutestraat 125 6071 JR Swalmen Postbus 9013 6070 AA Swalmen t +31 (0) 475 - 50 73 00 f +31 (0) 475 - 50 73 01
[email protected] www.vanhoutumpapier.com
52
Partners Huhtamaki Nederland B.V. Zuidelijke Industrieweg 3-7 8801 JB Franeker Postbus 5 8800 AA Franeker t +31 (0) 517 - 39 93 99 f +31 (0) 517 - 39 70 06
[email protected] www.nl.huhtamaki.com
SCA Hygiene Products Suameer B.V. Solcamastraat 24 9262 ND Suameer Postbus 6 9250 AA Bergum t +31 (0) 511 - 46 66 66 f +31 (0) 511 - 46 44 85 www.sca.com
Kimberly-Clark B.V.* Copernicuslaan 35 6716 BM Ede Postbus 450 6710 BL Ede t +31 (0) 318-69 76 97 f +31 (0) 318-69 76 90 www.kimberly-clark.com
SCA Packaging De Hoop B.V. Harderwijkerweg 41 6961 GH Eerbeek Postbus 96 6960 AB Eerbeek t +31 (0) 313 - 67 79 22 f +31 (0) 313 - 65 47 45
[email protected] www.scapackaging.com
*VNP-lid sectie Hygiënisch papier Mayr-Melnhof Eerbeek B.V. Coldenhovenseweg 12 6961 ED Eerbeek Postbus 3 6960 AA Eerbeek t +31 (0) 313 - 67 51 11 f +31(0) 313 - 65 47 77
[email protected] www.mm-karton.com Meerssen papier Weert 78 6231 SB Meerssen Postbus 2 6230 AA Meerssen t+31 (0)43 3663500 f +31 (0) 43 3663501
[email protected] www.meerssen-papier.com Norske Skog Parenco B.V. Industrieterrein Veerweg 1 6871 AV Renkum Postbus 1 6870 AA Renkum t +31 (0) 317 - 36 19 11 f +31 (0) 317 - 31 76 45
[email protected] www.norskeskog.com Sappi Maastricht B.V. Biesenweg 16 6211 AA Maastricht Postbus 1009 6201 BA Maastricht t +31 (0) 43 - 382 22 22 f +31 (0) 43 - 321 63 42
[email protected] www.sappi.com Sappi Nijmegen B.V. Ambachtsweg 2 6541 DB Nijmegen Postbus 4 6500 AA Nijmegen t +31 (0) 24 - 371 09 11 f +31 (0) 24 - 371 07 46 www.sappi.com
Papierfabriek Schut B.V. Kabeljauw 2 6866 NE Heelsum Postbus 1 6866 ZG Heelsum t +31 (0) 317 - 31 91 10 f +31 (0) 317 - 31 27 54
[email protected] www.papierfabriekschut.com Smurfit Kappa Roermond Papier B.V. Mijnheerkensweg 18 6041 TA Roermond Postbus 1225 6040 KE Roermond t +31 (0) 475 - 38 44 44 f +31 (0) 475 - 33 26 20
[email protected] www.smurfitkappa-roermondpapier.nl Smurfit Kappa Solid Board B.V. Hoofdstraat 34 9693 AH Nieuweschans Postbus 5 9693 ZG Nieuweschans t +31 (0) 50 - 30 33 000 f +31 (0) 50 - 30 33 195 www.solidboard.com locatie Coevorden: Robertweg 2 7741 KX Coevorden locatie Groningen-Hoogkerk: Halmstraat 1-3 9745 BC Groningen-Hoogkerk locatie Oude Pekela: W.H. Bosgrastraat 82 9665 PH Oude-Pekela Solidpack B.V. Kanaal Zuid 492 7371 GL Loenen Postbus 43 7370 AA Loenen t +31 (0) 55 - 505 82 22 f +31 (0) 55 - 505 82 04
[email protected] www.solidpack.eu
Confederation of European Paper Industries (CEPI) Vertegenwoordigt de belangen van de papier- en kartonindustrie in Europa. Deze Europese overkoepelende confederatie volgt en analyseert de EU-wetgeving en neemt initiatieven op Europees niveau wat betreft milieu, energie, bossen, recycling, lobby en concurrentiekracht. Dit in het belang van haar leden, waaronder die van de Koninklijke VNP. Teresa Presas Directeur CEPI Meer informatie: www.cepi.org Dutch Biorefinery Cluster (DBC) In 2010 opgericht door de papierindustrie en de agrofood-sector. Richt zich op het creëren van hoogwaardige producten en duurzame, gesloten productieketens. Cascaderen, recyclen en upcyclen staan centraal. Het Dutch Biorefinery Cluster bundelt via open innovatie kennis, kunde, faciliteiten en middelen en maakt zo een sprong voorwaarts in het maximaal benutten van biomassa. dr. ir. Annita Westenbroek Directeur DBC Meer informatie: www.dutchbiorefinerycluster.nl Informatiecentrum Papier en Karton (IPK) Informeert de papier- en kartonketen en samenleving in algemene zin over papier en karton. Sinds 2010 staan de duurzame eigenschappen van papier en karton centraal. De hernieuwbare bron die CO2 opneemt, de milieubewuste productie van papier (inclusief bio-energie) en het succes van recycling in Nederland zullen worden gecommuniceerd. Het duurzame karakter van papier en karton moet binnen de keten leiden tot nieuwe, inspirerende samenwerkingsverbanden. Naast duurzaamheid wordt ruime aandacht besteed aan de praktische, leuke en effectieve toepassingen van papier en karton. Dat gebeurt via website, evenementen, mediaaandacht en educatief materiaal voor scholieren en leraren. Op het vlak van effectiviteit van papier als advertentiedrager zal worden samengewerkt met het internationale initiatief Print Power. mr. Erik Timmermans Directeur Informatiecentrum Papier en Karton Meer informatie: www.papierenkarton.org
Kenniscentrum Papier en Karton (KCPK) Sinds de oprichting in 1998 uitgegroeid tot de spil van de kennisinfrastructuur van de (inter)nationale papier- en kartonindustrie. Het KCPK maakt hierbij zoveel mogelijk gebruik van bestaande infrastructuur en netwerken. Het lange termijndoel is het creëren van een betere concurrentiepositie van de Nederlandse papier- en kartonindustrie. Hiervoor probeert het kenniscentrum zoveel mogelijk te linken naar andere industrietakken en voordeel te halen uit fundamenteel onderzoek en uit verschillende branchespecifieke en technologische ontwikkelingen. Tevens is zij partner van de VNP in het traject Energietransitie in de Papierketen. drs. ing. Arie Hooimeijer Directeur Kenniscentrum Papier en Karton Meer informatie: www.kcpk.nl Stichting Papier Recycling Nederland (PRN) PRN is in 1998 opgericht door de branches uit de papier- en kartonketen en is de uitvoeringsorganisatie van het Papiervezelconvenant. Dat convenant is gesloten met de gemeenten en bevat afspraken om de inzameling en recycling van oudpapier en karton continu op een hoog niveau te houden en waar mogelijk te verhogen. PRN voert het inzamelen herverwerkingsysteem uit. Via aangesloten organisaties vertegenwoordigt PRN meer dan 70 procent van het aantal eerste ontvangers van (producten van) papier en karton. Meer informatie: www.prn.nl
opleidingsbehoeften van de bedrijven in Nederland en België voor de medewerkers die betrokken zijn bij het productieproces. Er is nauwe samenwerking met individuele bedrijven voor het realiseren van opleidingsadviezen, het implementeren en uitvoeren van opleidingstrajecten en begeleiden en coachen van medewerkers. VAPA biedt trainingen aan voor operators op mbo-niveau en voor technologen op HBO-niveau. VAPA legde in 2009 de laatste hand aan de multimediale Energiemodule voor operators van de papier- en kartonindustrie. Gerben Bulten Interim Directeur VAPA Meer informatie: www.vapa.nl Verbond P&K Het Verbond P&K is een samenwerkingsverband tussen de drie brancheverenigingen, Koninklijke Kartoflex (kartonnage en flexibele verpakkingen) VG (productie en verwerking van golfkarton) en de Koninklijke VNP. Het proces wordt inhoudelijk en bestuurlijk ondersteund door de Centrale Voorziening Arbo (CVA). In het Verbond P&K hebben verder vertegenwoordigers van de werkgevers- en werknemersverenigingen zitting: FNV Bondgenoten, FNV Kiem, CNV Bedrijven Bond en De Unie. Erwin Heijnsbroek MBA Inhoudelijk coördinator Verbond P&K Meer informatie: http://www.verbondpk.nl
Stichting Verpakkingen Recycling Nederland (VRN) De kringloop van verpakkingen van papier en karton is geregeld in het Besluit beheer verpakkingen papier en karton. Stichting Verpakkingen Recycling Nederland (VRN) is verantwoordelijk voor de uitvoering van dit besluit. Bedrijven zijn hierdoor wettelijk verplicht een opgaaf te verstrekken van alle verpakkingen die zij toevoegen aan en gebruiken voor hun producten en de verpakkingen die zij zelf (laten) afvoeren. Wienus van Oosterum Directeur Stichting PRN/VRN Meer informatie: www.prn.nl VAPA Het opleidingscentrum van de Nederlandse papier-, karton en golfkartonbranche. Richt zich op de
53
Bureau (2012) Gerrit Jan Koopman Directeur Esther Freriks Directiesecretaresse
[email protected] Annita Westenbroek Manager Innovatie
[email protected] Marc Reijnders Inhoudelijk coördinator Transitiehuis
[email protected] Erwin Heijnsbroek Inhoudelijk coördinator Verbond P&K
[email protected] Marianne Entius Secretaresse
[email protected] Annelies Peters Communicatie en PR
[email protected] Kees Dieben Administratie
[email protected] Jan Hoetmer Administratie
[email protected] Enrico Brouwer Statistiek en analyse
[email protected] Frouke Boerema Statistiek en analyse
[email protected] Myra Peltier Catering en schoonmaak
[email protected]
54
55
Colofon
Uitgave: Koninklijke VNP Vereniging van Nederlandse Papier- en kartonfabrieken Kruisweg 761, 2132 NE Hoofddorp Postbus 731, 2130 AS Hoofddorp T 020 - 654 30 55 F 020 - 654 30 64 E
[email protected] I www.vnp-online.nl Redactie: Koninklijke VNP, Hoofddorp Vormgeving: zonder boter, Amsterdam Drukwerk: Drukkerij Brummelkamp, Hoofddorp Boekbinderij Patist, Den Dolder Papier: Omslag: Eskaboard, 2.50 mm Profibulk 1.1, 250 gr/m2 Binnenwerk: Profibulk 1.1, 135 gr/m2 Illustraties: Koninklijke VNP Jaakko Pöyry Corbis Images Dreamstime © 2012, Koninklijke VNP Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere wijze, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever. Deze uitgave is met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. De uitgever aanvaardt geen aansprakelijkheid voor onjuistheden in deze uitgave.
56
