Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging afdeling Lelystad

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging afdeling Lelystad

Jaargang 37 nr.

1 ● 2011

Koninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging afdeling Lelystad Bestuur Voorzitter

Berry van Elst, Rozengaard 18-29 8212 DP Lelystad,  0320-242769  [email protected]

Secretaris

Martin Soesbergen, Karveel 12-38 8231 AS Lelystad,  0320-214142  [email protected]

Penningmeester & ledenadministratie & verspreiding Lokvogeltje

Jan Neuvel, Karveel 56-01 8242 CS Lelystad,  0320-243069  [email protected]

Natuurhistorisch secretaris

Petra Borsch, Zoom 18-03 8225 KM Lelystad,  06-53994608  [email protected]

Algemeen lid

Frans van Alebeek, Galjoen 13-14 8243 ME Lelystad,  0320-412867  [email protected]

Website

Jolanda Cupido, Vliegent Hert 246 8242 JN Lelystad,  0320-261845  [email protected]

Werkgroepen Heemtuingroep

Dieuwke Donders, Golfpark 153 8241 AC Lelystad,  0320-261950  [email protected]

Vogelwerkgroep

Berry van Elst, Rozengaard 18-29 8212 DP Lelystad,  0320-242769  [email protected]

Korstmossenwerkgroep

Henk Timmerman, Zoom 15-28 8225 KJ Lelystad,  0320-221071  [email protected]

Insectenwerkgroep

vacant

Redactie Lokvogeltje

Frank Böinck, Grevelingenstraat 157 8226 GD Lelystad,  0320-251097  [email protected]

Contact

Lidmaatschap

Karveel 12-38, 8231 AS Lelystad T : 0320-214142 W : http://www5.knnv.nl/lelystad E : [email protected] KVK-nummer: 32156889

Lidmaatschap : € 27,Huisgenootlid : € 10,Donateur : € 15,Rekening : 4.342.384 Opzeggingen dienen te geschieden vóór 1 november.

Het volgend Lokvogeltje zal begin juni 2011 verschijnen, kopij inzenden vóór 20 mei a.u.b. Standpunten verwoord door leden in dit lijfblad zijn niet automatisch standpunten van het bestuur van de KNNV afdeling Lelystad. Voorkant: De korstmos Melig Takmos (Ramalina farinacea) gefotografeerd door Henk Timmerman op de begraafplaats van Creil.

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

NIEUWS UIT DE VERENIGING Jaarvergadering Op donderdag 7 april hebben we de jaarvergadering van onze afdeling. Aanvang om 20.00 uur in de Ontmoetingskerk Schor 4 in Lelystad. We hopen op een mooie opkomst. Wie nog onderwerpen voor de vergadering heeft kan die aanleveren bij de secretaris dan wel deze kenbaar maken bij de mededelingen. Let op de afwijkende vergaderlocatie!

Agenda 1. 2. 3.

Opening en mededelingen Verslag jaarvergadering 25 maart 2010 Verslagen a. secretaris b. redactie c. website d. natuurhistorisch secretaris e. heemtuingroep f. vogelwerkgroep g. nachtvlinderonderzoek h. korstmossenwerkgroep 4. Verslag kascommissie Jan Verbraaken en Jeroen Reinhold en de verkiezing van nieuw kascommissielid 5. Financieel verslag 2010 6. Begroting 2011 7. Verkiezing nieuwe bestuursleden a. Petra Borsch, natuurhistorisch secretaris sinds maart 2004, aftredend en mogelijk herkiesbaar. Eventuele kandidaten worden uitgenodigd zich te melden b. Frans van Alebeek, bestuurslid sinds maart 2006, aftredend en herkiesbaar c. Jan Neuvel, penningmeester sinds maart 2006, aftredend en herkiesbaar d. Jolanda Cupido bestuurslid sinds 2010 (deze verkiezing moet nog formeel worden bevestigd in de jaarvergadering) 8. Plannen en ontwikkelingen voor/ in 2011 9. Rondvraag 10. Sluiting formele gedeelte

Aansluitend aan de vergadering is er weer een leuke en uitdagende natuurquiz, voorbereid en gepresenteerd door Jeroen Reinhold.

1

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

Notulen jaarvergadering KNNV, afd. Lelystad van 25-03-2010 Door Jan Neuvel Aanwezig: Berry van Elst, Jan Verbraaken, Bram Smit, Marijke Verbraaken, Jansje Timmerman, Gerrit den Braven, Henk Timmerman, Marian Beugelink, Marieke Prins, Arjan van der Veen, John Post, Jolanda Cupido, Petra Borsch, Frank Böinck, Martin Soesbergen, Frans van Alebeek en Jan Neuvel.

Opening en mededelingen. Martin heet alle aanwezigen welkom en er wordt een voorstelrondje gedaan met naam en favoriet plekje in Flevoland. Er zijn geen afzeggingen ontvangen. Er wordt even stilgestaan bij het overlijden van Mevr. Olga Sprey. Zij had een omvangrijke collectie beeldmateriaal van planten en insecten en de nabestaanden hebben dit aan de KNNV aangeboden. Frank zal zien of hij hier iets mee kan doen. Het verslag van de jaarvergadering van 26 maart 2009 wordt aangenomen. Een opmerking ging over het huishoudelijke reglement waarbij het vereiste ledental dat nodig is voor wijzigingen in twee vergaderingen kort na elkaar toch een besluit kan worden genomen. Dit heeft te maken met 2/3 meerderheid en numerieke meerderheid (50%) van de stemmen.

Website Frank Böinck doet alleen nog het hoog nodige eraan zoals de het bijhouden van de Agenda. De mail herinneringen worden algemeen zeer op prijs gesteld. Dieuwke Donders zou graag zien dat er fenologische waarnemingen, bijvoorbeeld datum van begin bloei op de site zouden komen. Jolanda Cupido zou wel wat meer over het maken van de website willen weten.

Werkgroepen De verslagen van de secretaris, redactie, natuurhistorisch secretaris, vogelwerkgroep, heemtuinwerkgroep en de korstmossenwerkgroep leveren verder geen opmerkingen op. Er ontspint zich wel een discussie over de uitgebreide tabel van onze activiteiten. Gemeld wordt dat deze activiteiten deels voortvloeien uit werkzaamheden van beroepsecologen waarbij het natuurlijk prettig is als er meer ‘ogen’ meekijken; verder sluiten we ook aan bij activiteiten van andere organisaties, zoals IVN. Het gaat te ver om alle werkgroepsactiviteiten in detail op te nemen. Een opmerking van Henk Timmerman om meer specialisten te strikken voor een hogere opkomst. Dieuwke Donders meldt dat de Heemtuingroep dit jaar haar 35-jarig bestaan viert.

2

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

Er worden plannen voorbereid voor excursies. Het bestuur zal daaraan aandacht schenken.

Financiën De penningmeester Jan Neuvel meldt enkele cosmetische wijzigingen bij de resultatenrekening. De korting die we krijgen van de advertentie van de drukker op de achterpagina komt niet op de factuur tot uiting. Om te laten zien dat we advertentie-inkomsten hebben, zouden de drukkosten met hetzelfde bedrag moeten worden verhoogd. Maar in de tabel zijn de kosten van lezingen en zaalhuur met dit bedrag verhoogd. Voor de begroting 2010 wordt uitgegaan van de factuurbedragen van de drukker en niet meer van fictieve advertentie-inkomsten. De andere adverteerder ‘De Stek’ heeft afgehaakt. De kascommissie bestaande uit Jan Verbraaken en Berry van Elst en de vergadering verlenen de penningmeester en het bestuur décharge van het gevoerde beleid. Jeroen Reinhold heeft laten weten dat hij voor het volgende jaar zich beschikbaar stelt als commissielid ipv Berry.

Bestuursleden Na een korte pauze wordt afscheid genomen van Frank Böinck in het bestuur. Hij heeft daarin veel werk verzet op zijn eigen bescheiden wijze. Het is al heel lang bekend dat hij wilde stoppen en zich meer met inventarisatiewerk wilde bezig houden. Gelukkig blijft hij de redactie van het Lokvogeltje doen en daar zijn we hem heel erkentelijk voor. Hij wordt bedankt met bloemen, envelop en applaus. Het bestuur heeft Berry van Elst benaderd of hij voorzitter zou willen worden. Hij heeft toegezegd dat wel te willen. Maar hij wil toch graag eerst een bestuursvergadering meemaken. Verder maakt hij een voorbehoud over de eventuele ‘dubbele pet’ die zich zou kunnen voordoen. De vergadering ondersteunt zijn voorzitterschap van harte.

Voorstellen besteding budget. De dataset die naar de Provincie is gegaan en waarvoor we een bedrag hebben gekregen, moet gezien worden als een eenmalige gebeurtenis. Over de besteding van dit bedrag heeft het bestuur de volgende plannen uitgewerkt. Vorig jaar zijn twee jubileumwandelingen gemaakt en bijgevoegd in het Lokvogeltje. Er komen dit jaar nog twee jubileumwandelingen. Er zijn loepjes gekocht ten behoeve van het braakballenonderzoek voor ongeveer 100 euro. Verder is een generator aangeschaft van 400 euro ten behoeve van het nachtvlinderonderzoek.

3

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

Er wordt opgeroepen om ideeën aan te dragen voor besteding van het geld. Geopperd wordt de aanschaf van een stereomicroscoop en bijdragen voor een buitenlandexcursie. Overigens meldt de penningmeester dat het geld niet ineens op een draf besteed hoeft te worden.

Rondvraag Waar is het groenloket op de website van de Provincie te vinden? Een discussie laait op over de Oostvaardersplassen. Dit zal zeker een vervolg krijgen. Op een vraag over eekhoorns in de polder wordt gemeld dat de groep zaterdag wel nesten heeft gevonden maar geen beesten heeft gezien. De dassenburcht vertoonde weinig leven. De vergadering wordt om 21.30 gesloten. We worden daarna vermaakt met een quiz over logo’s van Natuurorganisaties gemaakt door Martin Soesbergen en Frans van Alebeek.

Verslag Penningmeester 2010 Door Jan Neuvel

Balans 31-12-2010 KNNV afd lelystad Activa plus rek 31 dec 2010 giro 31 dec 2010 3.080 kas 31 dec 2010 30 contributies tbv 2011 contributies huisg tbv 2011 donaties tbv 2011 kapitaal 3.110 Resultaat neg. Totaal

Passiva

2.079 80 135 2.294

4.353 Kapitaal plusrekening kapitaal

4337 1131

816 298 5467

5467

Toelichting bij de Jaarcijfers over 2010 We hebben over het afgelopen jaar een licht verlies geleden. Dit werd verwacht want zoals afgesproken in de jaarvergadering van 2010 is er een aggregaat aangeschaft t.a.v. het nachtvlinderonderzoek. Verder is er weer een jubileumwandeling uitgekomen (de derde!) en is de heemtuinwerkgroep verblijd met een gift van 100 euro. Aan lezingen met een spreker van buiten zijn wat kosten gemaakt. De kosten van het Lokvogeltje liggen op een vergelijkbaar niveau als andere jaren. Het aandeel porto neemt wat toe door meer leden die niet in Lelystad woonachtig zijn. We zijn heel dankbaar voor de vele postbodes in Lelystad die het clubblad gratis rondbrengen! Bij de verzamelpost zaalhuur, representaties en porto 4

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

nam de jaarvergadering met 80 euro een groot aandeel in. Verder is het porto wat hoger door contributieherinneringen en versturen van het Lokvogeltje naar aspirant nieuwe leden.

Resultaten 2010 en Begroting 2011 KNNV afd Lelystad Contributie lid (118 in 2010) Contributie huisgenootlid (16 in 2010) Donaties Advertenties Rente Groenloketinventarisatie Broedvogelinventarisatie Vogelcursus Jubileumwandeling Jubileumfeest Aanschaffingen Statutenwijziging Lezingen, excursies Lokvogeltje drukker (4x) Lokvogeltje porto Flevolandschap Ver Natuur en Milieu Flevoland KNNV landelijke jongeren KNNV gewest Kamer van Koophandel Zaalhuur + representaties+porto Bankkosten Resultaat Totaal

werk 09 ink uitg 3.213 2.095 150 95 175 25 12 4.000 100

begr 10 ink uitg 3.100 2.000 140 90 150

260 108 229 281 169 670 160 16 15 26 68 82 3402 7675

260 100 400

7675

10 50

150 700 160 16 15 15 15 26 80 85 662 4112

4112

werk 10 ink uitg 3.392 2.213 165 108 185 16 75

38

298 4169

begr 11 ink uitg 3.200 2.300 150 110 150 15 50 500

108 100 411 129 620 225 16 15 15 26 123 60 4169

100

4065

200 700 225 16 15 15 15 26 150 85 108 4065

Het aantal leden is op een gelijk niveau gebleven. Voor wat betreft de contributie zijn we heel blij dat sommige leden het bedrag naar boven afronden. Hulde! Deze extra inkomsten hebben we laten staan bij de contributie-inkomsten. De donatie-inkomsten zijn afkomstig van de ‘echte’ donateurs. De afdracht aan de landelijke KNNV is voor 2011 vastgesteld op 19 euro en voor een huisgenootlid op 6,75 euro. (Voor 2012 komt er waarschijnlijk 0,25 euro bij als inflatiecorrectie waartoe de Jaarvergadering in april zal gaan besluiten). Voor onze afdeling blijft in 2011 per lid 27 - 19 = 8 euro over en voor een huisgenootlid 3,25 euro. Ruwweg kost de productie en verzending van 4 Lokvogeltjes 4 x 2 = 8 euro. Dit betekent dat de contributie-inkomsten maar net aan voldoende zijn om de uitgaven van het Lokvogeltje te dekken. Er is geen budget voor andere zaken. Gelukkig zijn er enkele inkomsten geweest door inventarisaties: het groenloket ten behoeve van de Provincie en de broedvogelinventarisatie Oostvaardersveld ten behoeve van Staatsbosbeheer. Deze inkomsten hebben het saldo van de club omhoog geschroefd. Te 5

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

verwachten is dat in het voorjaar 2011 Berry en Jeroen een vogelcursus gaan geven aan het Flevolandschap. Het is een prima initiatief, waarvoor dank! Toch zou het Bestuur in overweging willen geven aan de ledenvergadering om in te stemmen met een contributieverhoging voor 2012 met 2 euro. Dit komt dan op 29 euro per lid, 12 euro voor een huisgenootlid, en 17 euro voor een donateur. Het geeft ons een meer solide basis voor de ‘vaste’ uitgaven.

Verslag Natuurhistorisch Secretaris 2010 Door Petra Borsch Voordat ik begin met het jaarverslag wil ik even iets van mijn hart en mijn zorg uitspreken over de samenstelling van de knnv-ers. De leden zijn ouder aan het worden, dit is logisch. Maar wat ik hiermee wil zeggen is dit, ik zie geen of nauwelijks verjonging in het ledenbestand. Veelal zijn het dezelfde leden die bij activiteiten aanwezig zijn. Wanneer wij naar ons ledenbestand kijken dan is maar een heel klein percentage actief betrokken bij de activiteiten. Dit vind ik zorgelijk. Misschien kunt u hier verandering in brengen. U bent lid en leest de agenda, ga dan eens met ons mee of kom naar een lezing. Vraag eens aan uw familie, vrienden, buren of zij een keer mee willen gaan een met een excursie. Vraag ze eens mee als er een lezing is. Misschien kunnen wij zo de natuur in onze omgeving bij meer mensen onder de aandacht brengen. Wat mij ook zorgen baart is, dat ik nauwelijks verzoeken krijg om een onderwerp als lezing of excursie te organiseren over onderwerpen die men bezig houdt. Dat ik dit moet uitspreken na 6 jaar organiseren van lezingen en excursies vind ik jammer. In het onderstaande overzicht van 2010 staan weer alle activiteiten vermeld die zijn georganiseerd. Ik wil iedereen die zich heeft ingezet als cursus-, excursieleider en spreker heel hartelijk bedanken voor de inzet, tijd en inspanningen. Ik maak altijd graag gebruik van dit enthousiasme en de passie die jullie hebben voor de natuur. Hiervoor mijn dank! Dit jaar is er een samenwerking met de zoogdiervereniging in het kader van het project om een nieuwe zoogdieratlas samen te stellen, een aantal activiteiten georganiseerd. In de voorgaande lokvogeltjes is hier al aandacht aan besteed. De pluisavonden worden goed bezocht met gemiddeld zo’n 9 personen. De lezing over de egel werd redelijk bezocht. Tijdens het zoogdierkampje werd met de fotocamera voor mij de mooiste boommarterfoto ooit gemaakt. Ook hier was de opkomst goed. 6

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

2010 dag donderdag zaterdag donderdag zondag donderdag donderdag zondag

datum 14 jan 23 jan 28 jan 31 jan 4 feb 11 feb 14 feb

donderdag donderdag donderdag

25 feb 4 mrt 11 mrt

activiteit Egellezing Ganzenexcursie Gaasterland Braakballen pluizen Jaarlijkse roofvogeltelling Topografie van de sterren Braakballen pluizen Bijzondere bomenwandeling in Gelderland Lezing stinseplanten Braakballen pluizen Herhaling vogelcursus deel 1

donderdag

18 mrt

Herhaling vogelcursus deel 2

zaterdag zondag

20 mrt 21 mrt

donderdag donderdag donderdag donderdag donderdag donderdag donderdag donderdag donderdag

25 mrt 8 apr 15 apr 22 apr 29 apr 13 mei 20 mei 3 jun 10 jun

donderdag zaterdag zaterdag

17 jun 28 aug 4 sep

woensdag donderdag vrijdag donderdag vrijdag zaterdag zondag donderdag vrijdag

8 sep 9 sep 10 sep 16 sep 24 t/m 26 sep

Eekhoornexcursie Horsterwold Verkenning omgeving Kievitslanden en Harderbroek ihkv plan Roerdomp Jaarvergadering Vogelgeluidenavond Bijen in het landschap Determinatiecursus wilde planten Determinatiecursus wilde planten Invasieve soorten Kennismaking met insecten Lezing natuurvriendelijke oevers Grote grazers in de Hollandse hout / Oostvaardersplassen Lezing over waterdiertjes Vaarexcursie naar botshol Muizeninventarisatie kwelstrook Batavia uitzetten Muizeninventarisatie kwelstrook Batavia controleren

30 sep 1 okt

door wie Jeroen Reinhold Jan Nagel Ria Heemskerk Jan Nagel Jan Neuvel Ria Heemskerk Petra Borsch Petra Borsch Ria Heemskerk Jeroen Reinhold en Berry van Elst Jeroen Reinhold en Berry van Elst Andre Wels Nico Dijkshoorn

Ria Heemskerk Arie koster Dieuwke Donders Dieuwke Donders Wilfred Reinhold Frans van Alebeek Martin Soesbergen Jan Verbraaken Myra Swarte Petra Borsch Jeroen Reinhold

Leden voor ledenavond Zoogdierkamp; actief zoogdieren inventariseren in de polder van vrijdagavond tot zondagavond

Petra Borsch Ria Heemskerk

Braakballen pluizen Herfstexcursie door de ecozone Lelystad

Ria Heemskerk Jeroen Reinhold

7

Opk 10 5 9 2 6 2 3 16 7 7 8 5 9

17 19 9 19 17 verv. verv. 13 10 8 12 2 4 4 7 14 6 8 6 10 22

Lokvogeltje 37-1 dag donderdag donderdag

datum 21 okt 28 okt

donderdag donderdag

4 nov 18 nov

donderdag

9 dec

donderdag

16 dec

maart 2011

z

activiteit Kennismaking met insecten Braakballen pluizen ihkv zoogdieratlas Honingbijen Braakballen pluizen ihkv zoogdieratlas Braakballen pluizen ihkv zoogdieratlas update -- grote grazers in de Hollandse hout / Oostvaardersplassen

door wie Frans van Alebeek Ria Heemskerk

Opk 18 8

Tiem van Veen Jeroen Reinhold

15 10

Ria Heemskerk

9

Jan Verbraaken

18

Totaal

374

Lezingen en een cursus over planten werden goed bezocht. En de vogels mogen ook niet klagen over aandacht. Ontwikkelingen in en rond de Oostvaardersplassen waren dit jaar volop in het nieuws. Het laatste woord is hierover nog niet gesproken. Dit krijgt nog vervolg. In het kort: lezingen werden over het algemeen goed bezocht. De opkomst bij excursies was wisselend. Met een totaal van 374 deelnemers over 33 activiteiten met een gemiddelde van 11 mag ik toch zeggen dat het een goed bezocht jaar is geweest. Het hoogste aantal deelnemers tot nu toe. Iedereen opnieuw hartelijk dank voor jullie bijdrage aan de activiteiten van het afgelopen jaar. 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 opkomst

374

339

209

333

266

182

172

activiteiten

33

40

29

40

50

22

18

Gemiddeld aantal deelnemers

11.33

8.48

7.20

8.33

5.32

8.27

9.56

Ook dit jaar ontvang ik graag van u ideeën over onderwerpen die nader belicht kunnen worden in een lezing of workshop en/of excursie. Dit kan tijdens de jaarvergadering maar u kunt ook altijd mailen naar [email protected] Graag zien wij u bij de activiteiten in 2011.

8

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

Verslag Secretaris 2010 Door Martin Soesbergen Niet ontvangen.

Verslag redactie Lokvogeltje 2010 Door Frank Böinck Zoals elk jaar zijn ook afgelopen jaar vier Lokvogeltjes verschenen. Het Lokvogeltje is afgelopen jaar inhoudelijk weinig veranderd. Graag wil ik iedereen die een bijdrage heeft geleverd hartelijk bedanken! De distributie van het Lokvogeltje gaat voor een deel met de post, maar in Lelystad wordt dit vrijwel geheel verzorgd door de leden. Graag wil ik bij deze Jan Neuvel, Jeroen Reinhold, Nico Dijkshoorn, Fried Mulder, Natasja Menses, Marijke Verbraaken, Anneke Luijendijk en Dea Cramer bedanken voor hun inzet hiervoor.

Verslag Website 2010 Door Jolanda Cupido en Frank Böinck Frank Böinck heeft de website halverwege 2010 overgedragen aan Jolanda Cupido. Samen hebben we een nieuwe website gemaakt, die najaar 2010 officieel werd. Dit was nodig omdat het bijwerken van de oude website te veel technische kennis vereiste. Bij de nieuwe website is gebruik gemaakt van een zogeheten Content Management Systeem (CMS). De meeste KNNV-afdelingen en de landelijke websites maken hier ook gebruik van waardoor deze websites er alle min of meer hetzelfde uitzien. Behalve de voordelen van het gemak heeft het als nadeel dat het minder flexibel is, waardoor bijvoorbeeld de zelfgemaakte applicatie met de stippenkaartjes niet op de nieuwe website kon worden geplaatst. Ook zitten er nog kinderziektes in het ontwerp die we niet zelf kunnen oplossen maar waarbij we afhankelijk zijn van de makers van het ontwerp. Voor wie nog iets op de oude website wil bekijken kan terecht op: www2.knnv.nl/lelystad-archief.

Verslag Nachtvlinders 2010 Door Jack Windig De Insectenwerkgroep heeft het afgelopen jaar niet gefunctioneerd. Wel is er een groepje regelmatig nachtvlinders wezen vangen. De aanschaf van een generator door KNNV Lelystad gaf de mogelijkheid om ook te kunnen vangen op plekken zonder stopcontact. In vorige jaren waren vangsten 9

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

noodgedwongen beperkt tot het Knarbos (werkschuur Flevolandschap) en het Roggebotzand (pannenkoekhuis het Kabouterbos). In 2010 is ook gevangen in het Abbertbos, Kamperhoek, Hollandse Hout, Oostvaardersplassen, Oostvaardersveld, Lelystad de Rietlanden, ’t Zand A72 en het Rivierduingebied. Het weer zat niet altijd mee, lang niet alle weekenden kon er gevangen worden en een aantal keren werd er wel gevangen, maar kwamen maar een paar vlinders op het laken af. In totaal zijn we er 21 maal op uit gegaan. Elf maal werden er minder dan 20 soorten gevangen. Hoogtepunten waren 2 en 9 juli in het Roggebotzand en het Knarbos met meer dan 120 soorten. Afgelopen jaar hebben we meer dan in vorige jaren naar microvlinders gekeken. Een bijzondere vangst was de Haagbeukmot Agrotera nemoralis, een zeer zeldzame soort in Nederland die in het Roggebotzand werd gevangen. Interessant waren ook de vangsten in de Rietlanden, waar een aantal soorten typerend voor de duinen werden gevangen zoals de Wondklaverpalpmot Aproaerema anthyllidella, de Geelvleugeluil Thalpophila matura en de Gelijnde grasuil Tholera decimalis. Op de biodiversiteitsdag van de provincie Flevoland is een presentatie gegeven over de nachtvlinders in Flevoland. Behalve veel nachtvlinders werden ook regelmatig andere insecten op licht gevangen, zoals de Ladderpopulierenboktor Sapenda scolaris en de Neushoornkever Oryctes nasicornis in het Roggebotzand, de wants Myrmus miriformus in de Rietlanden, de sluipwesp Xorides praecatorius die boktorren parasiteert in het Knarbos en de prachtvlieg Ceroxys urticae in de Rietlanden en de Oostvaardersplassen. In 2011 gaan we verder met de nachtvlinders van Flevoland inventariseren. Belangstellenden die een keer mee willen kunnen altijd contact opnemen met Ico Hoogendoorn of Jack Windig. Naschrift redactie: Volgens de allerlaatste gegevens (binnengekomen 27 februari) zijn in 2010 419 nachtvlindersoorten (239 macro's en 180 micro's) op en bij het laken vastgesteld en over de periode 2009-2010 zelfs 487 (283 macro's en 204 micro's).

Verslag Heemtuinwerkgroep 2010 Door Dieuwke Donders Vanwege sneeuw en ijs in de winter zijn we dit jaar later begonnen met onze tuinwerkzaamheden. Toch zijn er rond de 600 mensuren besteed aan het wieden, snoeien, maaien, inventariseren en fotograferen. De samenstelling van de groep is dit jaar hetzelfde als vorig jaar. Ondanks fysieke beperkingen bij een aantal werkgroepleden hebben we de

10

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

werkzaamheden, dankzij de maximale inzet van ieder werkgroeplid, ook dit jaar weer rond gekregen (maar versterking blijft altijd welkom!). De nieuwe planten zijn deels aangeslagen, wij volgen de ontwikkeling verder in 2011; erg interessant is de ontwikkeling van het pioniergezelschap met buntgras en mossen en korstmossen op het schrale zure zand. We hebben het idee dat de bezoekers de tuin steeds meer gaan waarderen. Dit zijn dan mensen die regelmatig een wandeling door de tuin maken of hun plantenkennis komen bijspijkeren of even rustig gaan zitten genieten. Ook komen er meer mensen met vragen over planten die ze in de omgeving van Lelystad of nog verder weg hebben gezien. Groepen hebben dit jaar geen rondleiding of maatschappelijke stage aangevraagd. Wel kregen we een leuke brief van een meisje van groep 7 van een vrije school in Bussum. Zij begonnen in 2011 met plantkunde en hadden enkele vragen aan ons, de plantkundigen. Ook wilden ze wel een keer op bezoek komen. Veel tijd is er verder besteed aan het fotoboek van bloeiende planten in de tuin. Het is een toegankelijk en sfeervol naslagwerk geworden; het laat zien welke planten er waar groeien in de tuin, in de verschillende jaargetijden, ook zijn dierenfoto’s opgenomen. Door het maken van het boek hebben we zelf meer soortenkennis gekregen, bovendien kunnen we op deze manier kennis doorgeven aan een volgende groep of mensen die nieuw in de groep komen. Ook is er een digitale database gemaakt van de planten. Voor de foto’s en sorteermogelijkheden kregen we hulp uit onverwachte hoek. Tijdens de natuurwerkdag helpt Tonia Nales nu al drie jaar mee, zij bleek deskundig te zijn op het gebied van software en heeft software voor de database ontworpen. Bovendien was er aandacht voor het jubileum nodig. Daarvoor zijn twee producten gemaakt i.s.m Peter Kouwenhoven van de gemeente en ook IVN- en KNNV- lid. Welke dat zijn blijft nog even een verrassing. Twee keer zijn we erop uit geweest o.l.v. Bram Smit. In de winter naar het zich mooi ontwikkelende Bergbos met orchideeën en bijzondere varens en in de herfst naar het paddenstoelrijke Waterloopbos.

Verslag Vogelwerkgroep 2010 Door Berry van Elst De belangrijkste activiteit van de vogelwerkgroep is al sinds jaar en dag de broedvogelinventarisatie in een deel van het Oostvaardersveld. Het 11

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

afgelopen jaar voor de twaalfde keer. Aan deze activiteit is dit jaar door zes personen deelgenomen. Daarvan zijn er vijf lid van de KNNV. Over 2010 is geen uitgebreid verslag gemaakt. Wel wordt er jaarlijks een uitgebreid overzicht van waargenomen soorten en territoria, uitgebreid met tabellen met ontwikkelingen in de diverse vogelgroepen, gemaakt. In dit overzicht (ligt ter inzage tijdens de ledenvergadering en is digitaal op aanvraag beschikbaar) is goed te zien hoe de ontwikkelingen in het Oostvaardersveld verlopen. Duidelijk is dat de intensieve begrazing door Koniks van het weidegebied grote invloed heeft op vogels die laag bij de grond of op de grond broeden. De vegetatie is nu zo kort dat deze vogels geen broedgelegenheid meer vinden en als ze het proberen is de kans groot dat het nest wordt vertrapt. In 2010 hadden we weer enkele nieuwe soorten, te weten Visarend, Brandgans en Zilvermeeuw (voor het eerst gezien tijdens de inventarisaties of gewoon nooit eerder genoteerd?). Deze soorten zonder territorium. Verder dit jaar voor het eerst een territorium van de Boomklever. We komen nu over de hele periode uit op 83 soorten. Van 54 soorten stelden we, volgens de criteria van SOVON, één of meer territoria vast. Dit jaar waren er acht rode lijst soorten met een territorium in het gebied, over de totale periode zijn dat er 27 (dus ca. 1/3 van het totale aantal soorten!). Voor komend jaar hebben we weer één nieuwe mede-inventariseerder. Ria is dit jaar al een aantal keren met ons meegelopen en gaat dit jaar “echt” meedoen. We zijn komend jaar dus met zijn zevenen, een luxe. We kunnen nu in de periode met de meeste zangactiviteit weer met drie mensen lopen, wat prettiger is en ook wat ruimte geeft om eens iemand mee te nemen. Denk daar dus eens over na! Een keer vroeg op is best even heftig, maar er staat zo ontzettend veel tegenover! Verder is dit jaar weer een vogelcursus gegeven voor leden en niet-leden van onze afdeling, door Jeroen en Berry. Ria heeft op een derde avond verteld over manieren om vogelgeluiden te herkennen, waarbij ze de vogels indeelde in sopranen, alten etc. Weer een heel nieuwe manier om vogels te herkennen! Komend voorjaar zullen Jeroen en Berry een tweetal vogelcursussen geven voor vrijwilligers van het Flevolandschap.

12

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

Vorig jaar heeft weer een wintertelling van tuinvogels plaatsgevonden, maar het aantal binnengekomen formulieren is zo gering dat hier geen conclusies uit getrokken kunnen worden. Daarom heeft het bestuur besloten voorlopig met deze activiteit te stoppen. Verder werkten (leden van) de vogelwerkgroep mee aan het excursieprogramma van de afdeling.

Verslag Korstmossenwerkgroep 2010 Door Henk Timmerman De werkgroep korstmossen heeft door allerlei omstandigheden het afgelopen jaar vrij weinig in groepsverband kunnen doen. Twee van de drie leden van de groep zijn zich nu meer op mossen gaan richten, en daarom zou het nu beter zijn om de werkgroep korstmossen om te dopen in de Werkgroep Mossen en Korstmossen. Er zal verder contact worden gezocht met de KNNV Zwolle om te kijken of we kunnen gaan samenwerken met de mossenmensen aldaar. Er zijn in 2010 wel veel korstmossen-waarnemingen gedaan en de lege blokken in de provincie Flevoland raken snel vol. Uiteraard zijn er ook zeldzame soorten gevonden, ook midden in een stad als Lelystad. Voor sommige bijzondere soorten lijkt Flevoland een belangrijk gebied te zijn. Binnenkort zullen overheden worden benaderd om te wijzen op de noodzaak tot bescherming van ogenschijnlijk niet zo waardevolle habitats, zoals oude populieren en basalten dijkbekleding, die voor korstmossen in onze provincie zeer waardevol en het beschermen waard zijn. Het komende jaar hopen we weer enkele excursies te kunnen houden en ook de mossen beter in beeld te brengen. Als aftrap zal binnenkort een stadsexcursie in Lelystad worden georganiseerd.

Van de Stichting Fondsen van de KNNV Beste KNNV’er, 99% kans dat u het leuk vindt om te kijken naar insecten, vogels of wilde planten… Als lid van de KNNV, vereniging voor veldbiologie, weet u maar al te goed dat natuurstudie een boeiende en heel zinvolle vrijetijdsbesteding is. Je kunt er je hele leven mee bezig zijn en toch steeds weer verrassende waarnemingen of nieuwe ontdekkingen doen.

13

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

Nog onvoldoende mensen zijn zich bewust van de waarde van de natuur. En die natuur is ‐zeker in deze tijden van bezuinigingen‐ erg kwetsbaar. Met kernwaarden als natuurbeleving, natuurstudie en natuurbescherming speelt de KNNV dus een belangrijke rol in het leren waarderen en veiligstellen van die natuur. Gelukkig stoppen enthousiaste KNNV’ers heel veel tijd in het uitvoeren van tellingen, inventarisaties en vooral het rapporteren daarover in de vorm van wandelgids, verslag of dvd. En dat allemaal om de medemens te wijzen op het belang van de natuur. Prachtig dat dit gebeurt! De Stichting Fondsen van de KNNV wil deze activiteiten dan ook graag financieel ondersteunen. Jaarlijks worden er door de Stichting subsidies verstrekt om e.e.a. te verwezenlijken. Zo heeft de Stichting in 2010 subsidie verleend aan: 1. afdeling Arnhem voor een uitgave over flora en fauna van de stadsparken. 2. afdeling Eindhoven voor een uitgave over stadsnatuur. 3. de landelijke mossenwerkgroep voor het maken van een zoeksleutel korstmossen op de website. 4. afdeling Epe‐Heerde: voor de actualisering van hun gids "Plant en Dier op uw pad". Maar… de middelen van de Stichting zijn beperkt. Graag zien wij ons vermogen groeien om nog meer KNNV‐werk dankzij onze financiële steun mogelijk te maken. Wilt u eens nadenken over de mogelijkheid van een financiële bijdrage in de vorm van een eenmalige donatie of een periodieke gift?

Wat kunt u doen? Donateur worden van onze Stichting door een gift over te maken op rekeningnr. 498328988 t.n.v. Stichting Fondsen van de KNNV. U kunt ook gedurende een periode van tenminste 5 jaar een jaarlijkse gift geven. Als dat in een notariële acte vastgelegd wordt kan het bij de belasting volledig afgetrokken worden! Als de gift €250 (of meer) bedraagt, wil de Stichting zorgen voor de akte en de kosten van de notaris voor haar rekening nemen. U kunt ook een "Fonds op Naam" bij de Stichting onderbrengen. Deze eveneens via een notaris te regelen overeenkomst biedt de mogelijkheid aan te geven voor welk onderdeel van natuurstudie de revenuen besteed zouden moeten worden. (KNNV algemeen of regionaal, klimaat, betekenis van bepaalde dieren of planten, etc.; we kunnen U concrete suggesties

14

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

doen). U kunt een dergelijk fonds instellen via een schenking, maar ook bij testament. Tenslotte kunt u ook testamentair laten vastleggen dat u een legaat wilt overmaken.

Met uw gift draagt u bij aan natuurbescherming! De Stichting Fondsen van de KNNV is erkend als ANBI instelling en onder nummer 30210090 geregistreerd bij de Kamer van Koophandel Het Stichtingsbestuur geeft u op verzoek graag nadere informatie. Informeer eens bij de secretaris of andere bestuursleden (Hein van Bohemen, Jelle Schuurmans, Chris Ankersmit, Ina Marbus‐Hotho). Stichting Fondsen KNNV secr. Geoske Sanders, tel. 0318‐417234 of email: [email protected] rekeningnr. 498 328 988 t.n.v. Stichting Fondsen van de KNNV te Best.

E-mailadres Petra Borsch Petra heeft aangegeven liever alleen haar e-mailadres van haar werk te gebruiken namelijk [email protected]. Het vorige e-mailadres gebruikt ze niet meer.

Oproep Eén van de belangrijkste bronnen om de verspreiding van muizen voor de zoogdieratlas te achterhalen is de determinatie van muizenschedels uit braakballen. Daarom worden er regelmatig pluisavonden georganiseerd. In de vriezer liggen nog vele partijen klaar om geplozen te worden. De grootte van deze partijen varieert van 1 tot 70 ballen (totaal zo'n 1000 ballen). De grotere partijen zijn heel geschikt om met groepen te doen, zoals schoolklassen, IVN en KNNV. De kleinere partijen zijn hiervoor niet geschikt, omdat het risico te groot is dat gegevens door elkaar raken. Voor deze partijtjes zoekt Ria Heemskerk "thuispluizers". Heeft u tijd en zin om een klein partijtje te pluizen, neem dan contact met op met Ria Heemskerk: E: [email protected], T: 0320294939. Dan krijgt u een partij op maat en eventueel pluismateriaal (tandenborstel, pincet, bakjes) te leen. De schedels moeten retour om gedetermineerd te worden.

15

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

Ledenmutaties Aangemeld

Opgezegd

Verhuisd

Mevr. G. Maaskamp p/a Groenhorst College Heliumweg 1 1362 JA Almere

Dhr. W. Tilstra Golfpark 175 8241 AE Lelystad

Dhr. W.B. Tinbergen Schor 29 8224 CM Lelystad

Mevr. D.L. Plaatsman Mevr. H. BiewingaKolkgriend 208 Dagnelie (verhuisd) 1356 BR Almere-Haven

Rooster broedvogelinventarisatie Oostvaardersveld Dit jaar wordt voor de dertiende keer het Oostvaardersveld geïnventariseerd op broedvogels. Hieronder staat het rooster voor dit jaar. Wie een keer een ronde wil meelopen kan dit aangeven bij Berry van Elst (zie voorblad voor contactgegevens). Nr.

Dag / datum

n/o

tijd

1.

zaterdag 12 maart

o

6.45

2.

zaterdag 26 maart

o

6.10

3.

zaterdag 09 april

o

6.35

4.

zaterdag 23 april

n+o n 4.45

5.

zaterdag 07 mei

o

5.25

6.

zaterdag 21 mei

o

5.00

7.

donderdag 02 juni*

o

4.45

8.

maandag 13 juni**

n+o n 3.20

9.

zaterdag 25 juni

o

4.35

10.

zaterdag 09 juli

o

4.45

11.

zaterdag 23 juli

o

5.00

Toelichting: o = ochtendbezoek, n+o = nacht- + ochtendbezoek * = hemelvaartsdag ** = tweede pinksterdag. 16

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

AGENDA

Noteert u onderstaande activiteiten weer in uw agenda? Het zou zo zonde zijn als u een leuke lezing of excursie mist, omdat u niet op tijd het Lokvogeltje erop naslaat. U wordt verzocht u voor alle activiteiten enkele dagen van tevoren op te geven. Want afhankelijk van het aantal deelnemers kan een activiteit worden gewijzigd of afgelast. En alleen na opgave wordt u daarvan op de hoogte gesteld. Wanneer u zich opgeeft voor een auto-excursie, wordt u tevens verzocht om aan te geven of u bereid bent te rijden. Deelname aan de activiteiten is voor KNNV-leden en leden van de IVNafdeling Lelystad gratis. Aan overige deelnemers wordt een bijdrage van € 2,50 gevraagd. U kunt ook te kennen geven dat u enkele dagen van tevoren een e-mailtje wilt ontvangen, als herinnering. Stuur dan even een e-mail naar ons e-mailadres: [email protected].

Donderdag 24 maart: Lezing invasieve soorten Aanvang om 20.00 uur in het kantoor van Landschapsbeheer Flevoland aan de Botter 14-03, Lelystad. Wilfred Reinhold doet al jaren onderzoek naar het voorkomen van soorten in Nederland die hier van nature niet voorkomen. De verspreiding van invasieve soorten geeft problemen voor de van nature hier voorkomende populaties. Wilfred geeft deze avond hier uitleg over

Donderdag 7 april: Algemene Ledenvergadering Aanvang om 20.00 uur in de Ontmoetingskerk Schor 4 Lelystad. Zoals u gewend bent weer de jaarvergadering van de KNNV waarbij wij enorm benieuwd zijn naar uw mening over de activiteiten van het afgelopen jaar en uw wensen voor het komende jaar. En natuurlijk al het overige van het afgelopen jaar. Wegens de sloop van het Nivon-gebouw het Kompas, hebben we een andere vergaderlocatie.

17

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

Donderdag 14 april: Lezing over Wilde Bijen Aanvang om 20.00 uur in het kantoor van Landschapsbeheer Flevoland aan de Botter 14-03, Lelystad. Frans van Alebeek geeft deze avond een lezing over Wilde Bijen. Wilt u meer weten over het voorkomen van deze soorten? Kom dan eens luisteren en kijken naar deze interessante presentatie. Aansluitend gaan wij zaterdag om 14.00 uur naar ’t Zand A72 aan de Bronsweg op excursie. Hier gaan wij samen met Frans op zoek naar Wilde Bijen.

Zaterdag 16 april: Excursie Wilde Bijen 't Zand A72 Verzamelen om 14.00 uur bij de parkeerplaats van ’t Zand A72 aan de Bronsweg. Zie 14 april.

Zaterdag 7 mei: Lente-excursie door de ecozone Lelystad Verzamelen om 13.30 uur bij de visparkeerplaats aan de Dronterweg. Onder leiding van Berry van Elst en Frans van Alebeek gaan we op zoek naar planten en dieren die in de lente in en rond de ecozone voorkomen. Ook wordt er gekeken naar lentekenmerken van bomen en struiken. Neem de verrekijker mee en vergeet de loep niet.

Donderdag 12 mei: Vogelexcursie Stadspark Lelystad Aanvang om 19.00 uur parkeerplaats dierenboerderij Stadspark. Samen met Ria Heemskerk gaan we op zoek naar vogels die de heemtuin en het stadspark als territorium hebben gekozen. Omdat vogels zien, vogels luisteren is, kunt u deze avond aan Ria vragen waar u op moet letten bij de vogelzang.

Donderdag 19 mei: Braakballen pluizen Aanvang om 20.00 uur in het kantoor van Landschapsbeheer Flevoland aan de Botter 14-03, Lelystad. In braakballen zitten botjes en schilden van kevers. Door de braakballen uit elkaar te pluizen en te onderzoeken komen we er achter wat de uil op zijn menu heeft staan. Aan de hand van de aangetroffen soorten krijgt men een goed beeld van welke soorten er voorkomen in de polder. De gegevens van deze avond zullen worden gebruikt bij het samenstellen van de nieuwe Zoogdieratlas. Deze avond wordt begeleid door Ria Heemskerk.

18

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

Vrijdag 3 juni Zomerexcursie door de ecozone Lelystad Verzamelen om 13.30 uur bij de visparkeerplaats aan de Dronterweg. Tijdens deze vrijdagmiddag gaan we op zoek naar planten en dieren die zich in de zomer in en rond de ecozone voorkomen. Ook wordt er gekeken naar zomerkenmerken van bomen en struiken. Neem de verrekijker mee en vergeet de loep niet.

Zaterdag 4 juni: Vlinderen op Terschelling Vertrek om 6.30 uur vanaf de parkeerplaats bij het kantoor van Landschapsbeheer Flevoland aan de Botter 14-03, Lelystad. We rijden naar Harlingen en nemen daar de sneldienst van 8.30 uur naar Terschelling (vaartijd ca 45 min.). Op het eiland verplaatsen we ons per fiets. Om 17.30 uur nemen we de veerdienst terug naar Harlingen (duur circa 2 uur). Rond 21 uur zijn we weer in Lelystad. Opgave en informatie bij Jolanda Cupido (zie voorblad). Onder leiding van dé natuurkenner en vlinderexpert van Terschelling: Piet Zumkehr, gaan we op zoek naar de vlinders van Terschelling. Dit waddeneiland heeft altijd al bijzondere vlindersoorten geherbergd. Zo had tot 1996 de Grote ijsvogelvlinder er zijn laatste vliegplek van ons land. Piet zal ons meenemen naar de duinen waar we bijzondere soorten als Zilveren maan, Duinparelmoervlinder, Kleine parelmoervlinder, Grote parelmoervlinder en Aardbeivlinder kunnen aantreffen. Bij slecht weer zal ons een alternatief excursieprogramma worden aangeboden.Er kunnen maximaal 10 personen mee, op volgorde van aanmelding, dus geef u tijdig op! Opmerking: de kosten voor vervoer (veerboot, auto en fiets) bedragen ongeveer € 50,- per persoon. Zilveren maan (foto: Frank Böinck)

Voor alle activiteiten geldt (tenzij anders vermeld): informatie en opgave bij Petra Borsch ( 06-24720345 / 06-53994608). 19

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

HOREN ZIEN EN SCHRIJVEN Door Frank Böinck en Bram Smit

Vogels

c

c

c c c

c

Op 4 december zag Ico Hoogendoorn vanaf de IJsselmeerdijk een Kuifduiker op het IJsselmeer en een Bokje in een sloot. De kuifduiker is een familielid van de fuut die vrijwel uitsluitend tijdens de trek en in de winter kan worden gezien, de meeste aan de kust. Het bokje is een schaars voorkomend familielid van de watersnip dat evenals de kuifduiker vooral tijdens de trek en in de winter kan worden gezien. Afgelopen winter kwamen diverse meldingen van Kepen binnen. De familie de Valk-Rozendal zag in de periode van december t/m januari gedurende twee weken diverse kepen foeragerend op hun zaadsilo in hun tuin in het Oostrandpark in Lelystad. Ook Trudy Thomassen zag op 6 december voor het eerst een Keep in haar tuin in de Tjalk in Lelystad. Op 19 december bezocht deze soort opnieuw haar tuin en kon ze 'm fotograferen. Ineke van Westrienen beleefde op eerste kerstdag een gelukzalig moment toen ze een Roerdomp over de Lage Vaart bij de A6 zag vliegen. Henk Veringa uit Emmeloord fotografeerde op 28 december drie Witkopstaartmezen in zijn tuin, die op het netje met pinda's waren afgekomen. Vanaf december 2010 tot begin januari 2011 zag de familie de Valk-Rozendal in hun tuin in het Oostrandpark in Lelystad een melanistische Koolmees. De vogel had een geheel zwarte rug en zwarte kop, maar in de nek was nog goed een geelgroene vlek te zien. Op de borst was een brede zwarte streep aanwezig. Melanisme is een pigmentafwijking waardoor het dier veel donkerder is dan normaal. Op internet zijn maar een paar gevallen beschreven, en het lijkt dus bij koolmezen een redelijk zeldzame kleurafwijking te zijn. Op 30 januari zag Tonia Nales een Boomklever in Almere, vlakbij het Kromslootpark. Boomklevers zijn sinds een jaar of tien redelijk algemeen geworden in de bossen van Oostelijk Flevoland. In 20

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

Zuidelijk Flevoland waar de bossen een jaar of 10 jonger zijn, zou de boomklever best wat minder algemeen kunnen zijn. In het Oostvaardersveld werd bijvoorbeeld pas in 2010 voor het eerst een territorium van de boomklever vastgesteld.

c

De Sperwer is dé tuinroofvogel bij uitstek die in de winter regelmatig tuinen afspeurt naar een onfortuinlijke mus of een andere zangvogel. Op 17 februari zat een sperwer bij Jan en Marijke Verbraaken (Boeier, Lelystad) op het dak te wachten op zijn ontbijt en op 6 maart bezocht deze roofvogel de mussenrijke tuin van Frank Böinck (Waterwijk, Lelystad).

Amfibieën, reptielen en vissen

n

Op 13 januari zag Marijke Verbraaken in haar tuinvijver in Lelystad bij een temperatuur van 7º C de eerste Bruine kikker voor dit jaar. Ico Hoogendoorn zag er die dag zelfs negen.

Nachtvlinders

z

z

Nachtvlinders waarnemen kan je het hele jaar door mits het niet te hard vriest. Bij felle lampen op bomenrijke plaatsen is de kans op succes vrij groot. Maar ook gewoon in het bos kan je 's winters Kleine Wintervlinders op boomstammen aantreffen. Ico Hoogendoorn zag op 1 januari zijn eerste Kleine Wintervlinders voor 2011 in het Natuurpark en in het Lage-vaartbos (beide keren drie stuks). Op zijn werk in Zeewolde zag hij op 3 januari in totaal 2000 eitjes van de Witvlakvlinder. Op 8 januari zag hij een Wachtervlinder in de Hollandse Hout en een Grote Wintervlinder in het Roggebotzand en op 16 januari een rups van de Rietvink aldaar. Ico Hoogendoorn zag zowel op 10 februari in het Natuurpark als op 12 februari in het Roggebotzand een Diamantborsteltje (Acleris cristana), een bladroller. Op 12 februari maakte hij bovenstaande foto van deze kleine vlinder. 21

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

Zoogdieren

5

De familie de Valk-Rozendal zag op de ochtend van 30 december 2010 een Bever knagen op een eilandje in het Oostrandpark langs de Runderweg. Aan aangevreten hout was te zien dat de bever er eind januari nog actief was. Reactie van Jeroen Reinhold: Leuke waarneming van de bever. Zeker omdat het eiland ook een beverburcht bevat maar waarvan ik als beverteller twijfel had of er werkelijk een dier zou zitten. Het aantal sporen is beperkt en ook de burcht is vrij vaag. Dan is een zichtwaarneming op de locatie toch altijd goed om zekerheid te krijgen. Bevers houden geen winterslaap en zijn ook in de winterperiode actief. Vaak de periode dat ze flink aan de burcht bouwen om het goed te isoleren. Als het allemaal vol ijs ligt, is de bever genoodzaakt zijn wintervoorraad aan te spreken (takken die hij in de bodem voor de burcht heeft verzameld) of door het ophalen van wortelstokken van waterlelie of gele plomp.

Planten

✿

✿

Uit de jaarlijkse vareninventarisatie door Bram Smit blijkt dat het goed gaat met de bijzondere varensoorten rond Lelystad. Het aantal gevonden Tongvarens (Phyllitis scolopendrium) bevindt zich de laatste jaren steeds in een stijgende lijn. In 2010 zijn ruim 220 planten gezien. Op enkele plekken, vooral in de bossen rond het Jagersveld, zijn er de laatste jaren veel jonge planten bijgekomen. Sinds 2005 is het aantal daardoor gestaag gestegen van ruim 100 naar ruim 220. Ook zijn in steeds meer bosgebieden tongvarens waargenomen. Recent nog in het Zuigerplasbos. Verder groeien in het Gelderse hout enkele planten en ook in het Overijsselse hout. Van de Naaldvarens is de Rode Lijstsoort Zachte naaldvaren (Polystichum setiferum) van vier vindplaatsen bekend, waarvan twee in het Jagersveldbos, één in het Gelderse hout en één in het Bergbos. De hierop lijkende zeldzame Stijve naaldvaren (Polystichum aculeatum) komt met drie planten voor. Twee in het Jagersveldbos en één in het Overijsselse hout. Ook de plant van de zeer zeldzame soort Lansvaren (Polystichum lonchitis) die in 1988 is gevonden in het Jagersveldbos is er nog steeds. Marijke Verbraaken zag op 6 februari in het Oostvaardersveld diverse Eikvarens op populieren. Eikvarens zijn tamelijk algemeen in Flevoland (pers. meded. Bram Smit). 22

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

GRATIS NATUUR VOOR WAND EN HAND! Door Peter Kouwenhoven Lelystad is een natuurrijke stad, jij weet daar alles van. Maar dat geldt niet voor iedere inwoner. Om bewoners bewuster te maken van die gevarieerde stadsnatuur heeft de gemeente de laatste paar jaar onder andere wat posters gemaakt en boekjes samengesteld over bepaalde aspecten van die natuur. Begin januari 2011 verschenen er drie uitgaven in één keer: een poster, een boekje en een set ansichtkaarten. Op de poster staan enkele tientallen planten en dieren die in Lelystad voorkomen. Centraal op de poster staan 12 gidssoorten, planten en dieren die eigenlijk iedereen zou moeten kennen. Alle soorten worden beschreven in een boekje. In het boekje zijn ook wat ‘relaties’ opgenomen waarin de samenhang tussen menselijk handelen en de gevolgen voor dieren en planten uitgelegd wordt. Simpele voorbeelden, die misschien juist daarom aanspreken (hopen we!). Ook op het setje van zeven ansichtkaarten staan planten en dieren van de poster afgebeeld. Je zou ze kunnen versturen naar kennissen, die Lelystads maar niks vinden of je oude buren, die naar de Kinkerstraat 3 hoog achter zijn verhuisd. Maar je kunt ze natuurlijk ook gewoon versturen omdat je trots bent op Lelystad. Poster, boekje en ansichtkaarten zijn GRATIS af te halen bij de balie van de Stadswinkel aan de Meent (tot half mei, daarna verhuizen de ambtenaren weer naar het Stadhuis). Als je voor educatieve activiteiten meerdere exemplaren nodig hebt dan kan dat hoewel: op = op! Mail je naam en adresgegevens + telefoon even door naar [email protected] en je krijgt een seintje als de boel klaar ligt.

ONDERHOUD HEEMTUIN 25 JAAR Door Dieuwke Donders

Zo begon het. In een brief d.d. 24 maart 1986 van de dienst publieke werken Lelystad aan het IVN-bestuur staat geschreven: ”Door de gemeenteraad is besloten om niet langer gelden beschikbaar te stellen voor het in stand 23

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

houden van de wilde-plantentuin in het stadspark. Omdat dit object goed aansluit bij het activiteitenpakket van uw vereniging, hebt U belangstelling getoond om het voor het handhaven van de tuin noodzakelijke onderhoudswerk op vrijwillige basis te continueren. Uiteraard stel ik het bijzonder op prijs als de tuin met uw medewerking kan blijven bestaan. Voorlopig wordt uitgegaan van een proefperiode van twee jaar, waarna …”

De ontwikkeling in 33 jaar Dit jaar, maart 2011, zijn we 25 jaar verder en de tuin bestaat nog steeds dankzij al die mensen die met veel plezier in de tuin werkten en al hun kennis en kunde ervoor in zetten. In het volgende Lokvogeltje wordt uitgebreid aandacht besteed aan de geschiedenis.

Agenda van de activiteiten Op zaterdag 2 april wordt het jubileumjaar geopend met een bijeenkomst voor genodigden en een ontdektocht in de heemtuin en het stadspark voor iedereen. Twee producten die voor dit jaar gemaakt zijn worden onthuld; waarvan u er een mee naar huis mag nemen! De ontdektocht, onder leiding van Trudy Backer en leden van de werkgroep, begint om 15.15 uur en duurt ongeveer anderhalf uur. We verzamelen in de heemtuin. U bent allen van harte welkom. Eind maart, begin april is dé tijd van het jaar voor de bloei van veel stinzenplanten en inheemse voorjaarsbloeiers in bos en park. Ook vogels, amfibieën en insecten laten zich zien en horen. Op donderdagavond 12 mei van 19.00 uur tot 21.30 uur maken we een wandeling door de tuin en het stadspark om te zien welke planten er bloeien en welke vogels er zingen en nestelen. O.l.v. Ria Heemskerk (vogelaar) en leden van de heemtuingroep. Verzamelen op de parkeerplaats bij de dierboerderij in het stadspark. Details van de volgende activiteiten staan in het volgende Lokvogeltje: • in juli bent u met of zonder kinderen welkom op een gezellige middag waar naar vlinders en ander vliegend spul in de heemtuin wordt gekeken. • in augustus maken we een fietstocht in de omgeving van Lelystad op zoek naar wilde planten. • in november is de natuurwerkdag

24

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

PERSBERICHT NATURALIS (INGEKORT) Spin van het jaar 2011: de labyrintspin De Labyrintspin (Agelena Labyrinthica) is een heel bekende soort uit de familie van de Trechterspinnen (Agelenidae). De Labyrintspin ontleent zijn naam aan de karakteristieke vorm van zijn trechterweb. Over de gehele wereld zijn er 500 soorten trechterspinnen; in Europa zijn dat er zo’n 150. Binnen Nederland is de verspreiding nog onvolledig bekend. Het is de bedoeling van het project De Spin van het Jaar ook voor een algemene soort aandacht te vragen en er meer gegevens over te verzamelen. Het web van de Labyrintspin bestaat uit een horizontaal geweven mat die op één punt in een omlaag lopende trechter overgaat. Het web verdwijnt als een lange tunnel in de vegetatie, als een soort labyrint. Het kan dienen als schuilplaats, maar ook als vluchtroute. Het web wordt bovenop Foto: Henk Verspuij de vegetatie gebouwd, bij uitzondering ook in dichte struiken. Jonge dieren bouwen het web op de grond en de trechter loopt dan uit in de humus- of bladstrooisellaag of in het mos. Wanneer een insect op het web belandt, schiet de spin vanuit de trechterbuis tevoorschijn, grijpt de prooi en sleept hem mee de trechter in. De spin reageert direct en is zeer snel. De soort komt voor op kruiden en lage struiken op zonnige en warmere open plekken, zoals heideterreinen, grasvelden en wegbermen. Hij komt in vrijwel heel Europa voor en is meestal algemeen op de geschikte plaatsen. In Nederland komt hij algemeen voor op de hoge zandgronden in het oosten en zuiden en daarnaast is hij ook algemeen in de duinen. Er zijn vindplaatsen in Overijssel, Flevoland en Utrecht gepubliceerd. In de collectie van NCB Naturalis bevinden zich een aantal exemplaren uit Overijssel. Waarnemingen en bijzonderheden van deze Labyrintspin kan men melden bij European Invertebrate Survey-Nederland (EIS-Nederland) in Leiden. Informatie over verspreiding, maar ook levenswijze, biologie, biotoopvoorkeur, jaarcyclus, predatoren en parasieten van de Labyrintspin kan gemeld worden bij EIS-Nederland, www.naturalis.nl/eis, contactpersoon is Peter van Helsdingen, [email protected]. 25

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

GANZEN IN DE MIST Tekst en foto's: Trudy Thomassen-Gerritsen Op zondag 30 januari maakten wij een ganzenexcursie naar de Noordoostpolder en Gaasterland. De liefhebbers verzamelden zich om 9.30 uur bij de parkeerplaats in de Botter bij het KNNV gebouw. In Bant zouden we Jos ophalen. Een gezelschap van elf personen. Naar mate we verder noordelijk kwamen werd de mist steeds dichter. Het zicht werd beperkt tot vijftig tot honderd meter. Dat beloofde niets goeds voor het spotten van ganzen. Nadat we Jos hadden opgehaald zijn we vertrokken naar Rutten. Daar stond op een plein een boom vol klimop. Zoek de ransuilen ! Twee digiscopen en vele verrekijkers werden gericht op de boom. Eenmaal gevonden bleek de ransuil ons recht aan te kijken. De buren kwamen even naar buiten. Het moet ook wel heel mal zijn dat er elf mensen staan te staren naar een boom die er al jaren voor jouw deur staat. Toen we weer weg wilden rijden, bleek de auto van Jan een wel erge zachte band te hebben. Kalm aan rijden naar een tankstation. Lucht bijvullen en dan weer op weg. Allereerst op weg naar het uitkijkpunt in de Sonderleien. Tja……alles dik bevroren… geen vogel te zien. Dieuwke neemt wat veenmos mee vanaf de loopplanken. Dan maar eerst koffie drinken. De mist en vorst gaven mooie omstandigheden voor fotografie, iets wat ik dat dan niet kan laten. Na de koffie even rondkijken en luisteren. We hoorden smienten en zagen graspiepers overtrekken. Ganzen horen we ook, maar we zien ze niet door de mist. We gaan weer op weg. Onderweg zien we buizerds die grif weg vliegen als de auto vaart mindert of stil gaat staan. Dan zien we een 26

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

veld vol ganzen. We stoppen en gaan kijken. Natuurlijk staan de ganzen op het veld op de lijn zichtbaar en onzichtbaar in de mist, bovendien lopen ze verder weg als we uitstappen. Ook de auto’s staan in de mist. We gaan op weg naar Mirnser Klif waar we zullen pauzeren. Onderweg er naar toe vliegt een grote groep brandganzen over. We zien ook een veld met stormmeeuwen en roeken. Aangekomen op Mirnser Klif gebruiken we erwtensoep, koffie of iets dergelijks. Daar vandaan zouden we naar Lelystad terugrijden. Na een kort ritje draaien we terug. Iets vergeten? We bleken alsnog naar de Rode Klif te rijden. Wij zagen er naar toe nog een veld vol wulpen. Prachtig! Aangekomen op de Rode Klif bleek er vanaf het uitkijkpunt NIETS te zien…..één grote mistbank. Het gedenkteken van de slag in 1345 tussen de Friezen en de Hollanders, dat er recht tegenover staat, is wel goed te zien. Dieuwke bekijkt wat mossen. Jeroen neemt ook wat mossen mee. In de auto ziet Dieuwke dat het groot duinsterretje en muurmos is. Nu dan toch echt op weg naar Lelystad. Alhoewel… als je weer een veld met ganzen ziet moet je stoppen. We zien kolganzen, brandganzen en grauwe ganzen. Toch nog weer leuk. Onderweg ziet Jeroen nog enkele vogelsoorten: twee nijlganzen, een kramsvogel en een torenvalk. Tegen half vijf zijn we terug. We zeggen elkaar goedendag en tot ziens. Het was een leuke dag met een fijn gezelschap. 27

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

NIEUWS OVER DIER EN PLANTIN POLDERLAND Auteur bij de redactie bekend

De winter van 2010/11 begon voor de winterliefhebbers fantastisch, maar eindigde zeer teleurstellend. Vanaf 25 november vroor het in de nacht licht tot matig en op 29 november trok een sneeuwgebiedje vanuit Duitsland het land binnen. Hoewel er slechts enkele centimeters sneeuw viel, had het wegverkeer daar grote problemen mee. Met ongeveer 900 km aan files werd dit de zwaarste avondspits sinds begin van de tellingen. Na enkele nachten met matige vorst lag er op 2 december al zo veel ijs op het Markermeer, dat er ijsbrekers moesten worden ingezet om de scheepvaart gaande te houden. Half december dooide het tijdelijk maar op 17 december viel er bij een zeer koude bovenlucht weer overvloedig sneeuw. Dit resulteerde in Flevoland uiteindelijk in een sneeuwdek van ongeveer 15 centimeter. De sneeuw veroorzaakte veel problemen bij het weg-, trein- en vliegverkeer: duizenden gestrande reizigers op Schiphol en een nooddienstregeling bij de NS. Door zouttekorten werd er op veel wegen en paden niet meer gestrooid. Evenals vorig jaar werd de Oostvaardersdijk wegens de gladheid tijdelijk geheel afgesloten. Ook de fietsers en voetgangers hadden het zwaar. Door vastgereden en verijst sneeuw waren veel paden, wegen en trottoirs verraderlijk glad en waren er tientallen valpartijen met lichamelijk letsel. Door de vele sneeuw kon er ondanks de vrij lange vorst periode maar heel beperkt geschaatst worden in Flevoland. De sneeuw op het ijs 28

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

maakte het de edelherten wel gemakkelijk om over het ijs het moerasgedeelte van de Oostvaardersplassen in te trekken. Gezien de sporen in de sneeuw heeft een redelijk aantal herten ook een bezoek gebracht aan de rietkraag langs de Oostvaardersdijk. Daar lopen ook nu nog enkele Heckrunderen en edelherten. De vorstperiode duurde tot eind december. Daarna was het grotendeels gedaan met de winter. Af en toe nog wat vorst en sneeuw. Toch duurde het nog tot 29 januari voor de laatste ijsresten op het Markermeer verdwenen waren. In januari en februari lagen de temperaturen meest rond normaal of er iets boven en daardoor liggen de ontwikkelingen in de natuur nu (20 februari 2011) redelijk op schema. De hazelaars en elzen verspreiden sinds begin februari weer hun stuifmeel en het eerste klein hoefblad staat sinds 9 Zonsondergang aalscholverkolonie Oostvaardersplassen februari in bloei. Ook de eerste gele kornoeljes beginnen te bloeien. Ook voor de vogels lijkt het voorjaar aangebroken. Veel weidevogels en plevieren zijn de afgelopen dagen teruggekeerd. De kieviten zijn maar kort weggeweest en nu weer lokaal met honderden aanwezig. Ook de eerste grutto’s, kemphanen, witgatten en tureluurs zijn er weer. En op 13 februari werd de eerste lepelaar in de Oostvaardersplassen gesignaleerd. Ook de aalscholvers en blauwe reigers hebben sinds begin februari het voorjaar weer in de kop en zijn met het herstel van de nesten begonnen. En ook de zeearenden lijken het weer in Flevoland te gaan proberen. Zowel in de Oostvaardersplassen als op het eilandje in het Zwarte meer zijn de arenden bij het nest waargenomen. In de Oostvaardersplassen lijken de zeearenden het “eerste nest” weer in gebruik te gaan nemen, nadat het “tweede nest” afgelopen zomer tijdens een zware onweersbui gedeeltelijk uit de boom was gewaaid. De afgelopen weken werd er geregeld ook een

29

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

juveniele zeearend in de Lepelaarplassen waargenomen, maar er zijn geen tekenen dat ook hier gebroed gaat worden. Het winterweer in december heeft veel slachtoffers onder de vogels gemaakt. Gelukkig zijn de afgelopen dagen in en rond de Lepelaarplassen nog enkele ijsvogeltjes waargenomen. Waarnemingen van roerdompen waren er betrekkelijk weinig, maar ook daar van komen er momenteel nog enkele in Flevoland voor. Onder meer in een tocht langs het Jaap van Edenpad op het toekomstige bedrijventerrein de Vaart IV bij Almere verbleef een fotogenieke roerdomp. Oogstresten op dit toekomstige bedrijventerrein boden de afgelopen weken tientallen wilde zwanen een rijke dis. Dat zal over enkele jaren niet meer het geval zijn, want de gemeente Almere werkt gestaag verder aan de ontwikkeling van plannen voor dit bedrijventerrein.

Broedeilandje blauwe reigers nabij Lepelaarhut

Zodra hier de bouwactiviteiten starten zal het voor de natuurliefhebbers op de Oostvaardersdijk toch wel even schrikken zijn. Vlak achter de verbindingszone Oostvaardersplassen –Lepelaarplassen zullen dan de eerste bedrijven verschijnen. Gelukkig zijn enkele jaren geleden op het gedeelte ter hoogte van het kassengebied Buitenvaart wilgen en elzen geplant en die vormen nu al een redelijke visuele afscherming. Op andere delen is slecht een enkele boom aangeplant en de spaarzaam aanwezige 30

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

bomen en struiken worden nogal eens door bevers en reeën onder handen genomen. Ook in de Oostvaardersplassen hadden de bomen het de afgelopen maanden weer zwaar te verduren. Het Oostvaardersbos aan de Almeerse kant en De Driehoek aan de Lelystadse kant zijn door Staatsbosbeheer vrijgegeven aan de Grote grazers. Edelherten konden hier al eerder komen en hebben de bomen daar de afgelopen jaren al sterk aangetast. Nu de grote kuddes paarden en runderen hier ook kunnen komen, zal de verwoesting versneld voortgaan. Daarmee ruimen deze dieren in de loop der jaren zelf de voor hen zo belangrijke beschutting op. Een voorbeeld van deze bosvernietiging is te zien aan de Lelystadse kant. Veel bezoekers aan de observatiehut De Zeearend zullen zich de afgelopen jaren afgevraagd hebben waar het goed voor is dat deze bossen door de grote grazers worden vernield. Het lijkt wel of dit natuurbos is platgebombardeerd. Dat lot blijft De Hollandse hout naar het lijkt bespaard, want zowel in de Tweede kamer, als in de Gemeenteraad van Lelystad heeft een meerderheid van de politici zich tegen de openstelling van de Hollandse hout aan de grote grazers uitgesproken. Door de openstelling van De Driehoek aan de grote grazers mogen wandelaars sinds eind december hier niet meer komen en daardoor is de observatiehut De Zeearend voor vogelliefhebbers onbereikbaar. Maar in dit geval heeft dit nadeel ook z’n voordeel: als compensatie voor de afsluiting heeft Staatsbosbeheer de observatiehut De Schollevaar aan de rand van de aalscholverkolonie voor het publiek opengesteld. Overigens is het ook daar even schrikken van de kaalheid. Veel van de wilgenbossen en eilandjes voor de hut zijn de afgelopen jaren verdwenen. Veel wilgen zijn afgestorven en de eilandjes en landtongen door het hoge water weggespoeld. Mocht u een bezoek aan de Schollevaarhut willen brengen, dan zou ik daar niet te lang mee wachten. Je weet maar nooit hoe lang deze hut voor het publiek toegankelijk blijft. Overigens lijken veel natuurliefhebbers niet op de hoogte van de openstelling van de Schollevaar. Op www.waarneming.nl wordt maar af en toe een waarneming vermeld vanaf deze locatie. Of zouden veel vogelaars afgeschrikt worden door de lange wandeling? Je zou het bijna denken, want ook de observatiehut De Grauwe gans tref je maar af en toe in de overzichten aan. Dat geldt momenteel ook voor het natuurontwikkelingsproject bij De Harderbroek. Er was een tijd dat hier tal van waarnemingen van kwamen. Tegenwoordig maar weinig. Het kan aan het seizoen liggen, maar misschien komt het ook omdat hier door de hogere waterstand minder interessante vogels aanwezig zijn. Anders was dit wat betreft “De Dodaarsweg”: een locatie waar deze winter veel vogelaars naar toe trokken. Op een van de aangekochte percelen voor de Robuuste 31

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

verbindingszone heeft Staatsbosbeheer het afgelopen jaar de akkers als foerageergebied voor kiekendieven ingericht. Dit ter compensatie van foerageergebeden die elders in Flevoland verloren zijn gegaan en verloren zullen gaan aan stadsuitbreidingen enz. Dit project is deze winter een doorslaand succes. Op de akkers zijn smalle stroken luzerne en graan ingezaaid. Slechts een gedeelte daarvan is geoogst en de rest van het gewas is blijven staan/liggen. Deze akkers blijken nu zeer rijk aan muizen, waar overwinterende blauwe kiekendieven, ruigpootbuizerden en grote zilverreigers volop van profiteren. Naast deze opvallende vogels verbleven hier ook talrijke zaadeters. Algemene soorten zoals groenling, vink en honderden holenduiven, maar ook schaars voorkomende soorten als grauwe gors en geelgors. Een groot succes, waar zelfs zo veel vogelaars op af kwamen dat de aangrenzende boeren problemen kregen met stuk gereden bermen en half op de weg geparkeerde auto’s. Een project dus dat voor herhaling vatbaar is!! In dit deel van Zuidelijk Flevoland werden eind december gedurende enkele dagen ook vijf kraanvogels waargenomen. En tussen de zwarte kraaien dan toch ook enkele bonte kraaien. Ook werden er enkele bonte kraaien gemeld van de akkers rond de Torenvalkweg aan de zuidkant van Lelystad. Evenals voorgaande jaren verzamelden deze winter weer grote groepen kraaien en kauwtjes zich aan het eind van de middag in de bomen tussen het Waterschapshuis en De Gordiaan in Lelystad. Een prachtig gezicht. Het roept dan altijd associaties op met de film “birds” van Alfred Hitchcock. Overigens is het opmerkelijk dat er in de Oostvaardersplassen -ondanks de grote aantallen kadavers- daar geen concentraties kraaien voorkomen. Boven de Nederlandse natuur pakken zich donkere wolken samen. De regering heeft zich voorgenomen honderden miljoenen te gaan bezuinigen op de aankoop, inrichting en beheer van natuurterreinen. Als die bezuinigingen worden doorgevoerd, komt de EHS op losse schroeven te staan. De Robuuste verbindingszone tussen de Oostvaardersplassen en het Horsterwold is al door staatssecretaris Bleker (CDA) geschrapt. Maar ook op het beheer van de bestaande natuurterreinen zal drastisch worden bezuinigd en daarmee zal de kwaliteit van de Nederlandse natuur ernstig in gevaar komen. Sombere tijden…. ook voor de natuur en voor de natuurliefhebber. Wanneer u dit Lokvogeltje op de mat aantreft, zullen de verkiezing van de Provinciale Staten/Eerste kamer waarschijnlijk geweest zijn. Dan zal bekend zijn of de VVD/CDA/PVV op volle kracht kunnen doordaveren, of door de oppositie tot voorzichtig handelen kunnen worden gemaand…. Lelystad, 20 februari 2011.

32

Lokvogeltje 37-1

z

maart 2011

INHOUDSOPGAVE Nieuws uit de vereniging .......................................................................... 1 Jaarvergadering .................................................................................... 1 Notulen jaarvergadering KNNV, afd. Lelystad van 25-03-2010 ............ 2 Van de Stichting Fondsen van de KNNV ............................................ 13 E-mailadres Petra Borsch ................................................................... 15 Oproep ................................................................................................ 15 Ledenmutaties .................................................................................... 16 Rooster broedvogelinventarisatie Oostvaardersveld .......................... 16 Agenda ................................................................................................... 17 Horen zien en schrijven .......................................................................... 20 GRATIS NATUUR VOOR WAND EN HAND! ........................................ 23 Onderhoud heemtuin 25 jaar.................................................................. 23 Zo begon het....................................................................................... 23 De ontwikkeling in 33 jaar ................................................................... 24 Agenda van de activiteiten .................................................................. 24 Persbericht Naturalis (ingekort) .............................................................. 25 Spin van het jaar 2011: de labyrintspin ............................................... 25 Ganzen in de mist .................................................................................. 26 NIEUWS OVER DIER EN PLANTIN POLDERLAND ............................. 28

33