Komen tot een goede behandelbeslissing, hoe doe je dat?

Komen tot een goede behandelbeslissing, hoe doe je dat? Gedeelde besluitvorming vanuit VERPLEEGKUNDIG perspectief Monique Baas verpleegkundig expert Gedeelde besluitvorming ([email protected]) 1

Gedeelde besluitvorming: definitie (Elwyn et al. (2010) BMJ) 

Arts en patiënt nemen samen de beslissing, op basis van de best beschikbare “evidence”. Als partner van hun arts, wordt de patiënt aangemoedigd alle beschikbare opties te bezien, evenals de verwachte voor- en nadelen van elke optie, een voorkeur te communiceren en te worden geholpen bij het selecteren van die strategie die het beste bij deze voorkeur past

AvL Oncologie in Perspectief, Monique Baas, 11 juni 2015

2

Gedeelde besluitvorming: definitie (Elwyn et al. (2010) BMJ) 

Arts en patiënt nemen samen de beslissing, op basis van de best beschikbare “evidence”. Als partner van hun arts, wordt de patiënt aangemoedigd alle beschikbare opties te bezien, evenals de verwachte voor- en nadelen van elke optie, een voorkeur te communiceren en te worden geholpen bij het selecteren van die strategie die het beste bij deze voorkeur past


3

Oncologie: Beslismomenten Preventie Screening

Diagnostiek Behandeling

Curatie


Palliatie

End of life

4

Controle in besluitvorming Controle arts hoog

“wij zijn partners in zoektocht naar beste keuze voor u”

“Wij weten wat goed voor u is”

Paternalisme

Gedeelde besluitvorming

Controle patiënt laag

hoog

Consumentisme

Besluiteloosheid

“U vraagt, wij draaien”

“U krijgt wat wij denken dat u wil”


laag

5

Factoren (Akaza H Jpn. J. Clin. Oncol. 2014)


6

Typen beslissingen (O’Connor et al, BMJ, 2003) 



“Effectieve” beslissingen • Algemene consensus over beste behandeling • Wetenschappelijke zekerheid • Duidelijk meer voordelen dan nadelen

“Preferentiegevoelige” beslissingen • Wetenschappelijke onzekerheid • Beslissing hangt af van subjectieve afweging


7

Gedeelde besluitvorming: wanneer?


8

“Clinicians are experts in medical options and their clinical implications, but patients are experts in terms of the impact of these decisions on their everyday living”.

RL Street, JCJM De Haes, Pat Educ Couns, 2013


11

Verpleegkundigen: - zijn (actief of passief) betrokken bij behandelbeslissingen - zijn betrokken bij de uitvoering van een behandelbeslissing - worden door patiënten gezien als een meer laagdrempelige gesprekspartner – horen meer en zien meer


12

Elwyn et al. (2012) J. Gen Intern Med.


13

14

1. Er is een medisch probleem, er moet een besluit genomen worden 2. Voorleggen behandelingsopties (incl ‘niets doen’) CHOICE

3. Bespreken opties en voor-/nadelen 4. Bespreken waarden/ideeën/zorgen/verwachtingen patiënt 5. Verken rol-voorkeur patient 6. Beslissing wordt samen genomen (of uitgesteld)

Stiggelbout et al. (2012) BMJ; Elwyn et al. (2012) J. Gen Intern Med.


OPTION

DECISION

15



Voorbereiding op gesprek, indien mogelijk: - Verpleegkundige informeert (mondeling / schriftelijk) patiënt over wat hij mag verwachten van het consult (in algemene zin) - Competenties van besliscoach



(Zéker) bij complexe problematiek inventariseren/ondersteunen: - Is patiënt in staat tot nemen van beslissingen? - Begrijpt patient informatie? - Kan hij zijn situatie inschatten? - Kan hij beslissing beredeneren? - Kan hij keuze onder woorden brengen?


16

1

Probleem

2

Opties

3

Voor-/nadelen

4

Waarden patiënt

5

Rolvoorkeur

6

Besluit



‘Reason for encounter’ (doel van consult) – kan stap 1 zijn.



Vaak onbenoemd, daardoor doel consult niet helder, kans op verschillende verwachtingen door zorgverlener/patiënt.



Neutraal brengen – de patiënt uitnodigen om mee te beslissen, maak duidelijk dat patiënt beslissingsruimte heeft maar laat patiënt niet zwemmen! (Informed decision vs. Shared decision)


17

1

Probleem

2

Opties

3

Voor-/nadelen

4

Waarden patiënt

5

Rolvoorkeur

6

Besluit



Twee (meer) opties voorleggen die relevant zijn voor deze patiënt



Ook dit neutraal brengen, let daarbij ook op lichaamstaal.



Structureren, ‘ik begin bij optie 1…’


18

1

Probleem

2

Opties

3

Voor-/nadelen

4

Waarden patiënt

5

Rolvoorkeur

6

Besluit



Voor- en nadelen van elk van de opties



Eventueel gebruik maken van een keuzehulp



Wees zo concreet mogelijk in betekenis van bijwerking voor dagelijks leven



Vraag naar hoe kansen gepresenteerd moeten worden



Check of informatie begrepen is


19

1

Probleem

2

Opties

3

Voor-/nadelen

4

Waarden patiënt

5

Rolvoorkeur



Door afwegen wordt voorkeur gevormd



Patiënt helpen bij dit wikken en wegen



ANNA wel : Altijd Navragen, Nooit Aannemen OMA niet : Oordeel, Mening, Advies




6

Besluit

20


21

1

Probleem

2

Opties

3

Voor-/nadelen

4

Waarden patiënt

5

Rolvoorkeur

6

Besluit

Vragen om het overleg te bevorderen: - Wat verwacht u van een behandeling? -

Denk u dat u alle informatie hebt die u nodig heeft om de behandelingsopties met elkaar te vergelijken?

-

Als u nadenkt over de beslissing, wat is het belangrijkste aspect om te overwegen?

-

Over welke aspecten van de behandeling maakt u zich de meeste zorgen? (Stiggelbout et al (2012) BMJ)


22

1

2

Probleem

 

Opties

3

Voor-/nadelen

4

Waarden patiënt

5

Rolvoorkeur

6

Besluit

De juiste vragen stellen, maar de patiënt aan het woord laten Check of je de patiënt goed hebt begrepen “Ik moet voor mijn dementerende vrouw zorgen, dokter”



Luisteren: in alledaagse taal zit ‘meer’ Wat heb je gehoord op het niveau van: -

Laag van de feiten Laag van de gevoelens Laag van de identiteit Laag van de spiritualiteit


23

1

Probleem

-

2

3

Opties

Voor-/nadelen

4

Waarden patiënt

5

Rolvoorkeur

6

Besluit

Vraag patiënt naar geprefereerde beslisrol - N.B. timing: 75% van degenen die tevoren aangaven de arts te laten beslissen, kozen na uitgebreide informatie toch zélf (Van Tol-Geerdink et al. 2006)

-

Leg uit welke beslisrollen er mogelijk zijn: - Arts beslist - Arts beslist, houdt rekening met mening patient - Arts en patient beslissen samen - Patient beslist, houdt rekening met mening arts - Patiënt beslist 


(Degner, 1997)

24

1

Probleem

2

Opties

3

Voor-/nadelen

4

Waarden patiënt

5

Rolvoorkeur

6

Besluit

Vragen om het overleg hierover te bevorderen: 

“Sommige patiënten vinden het prettig zelf een beslissing te nemen, anderen laten dat liever over. Hoe is dat voor u?”



“Vindt u het prettig om mee te beslissen over de behandeling of wilt u dat ik een voorstel doe …”



“Op welke manier bent u gewend om besluiten te nemen?”  The art of being neutral… “Dokter, wat zou u doen?”


25

1

Probleem

2

Opties

3

Voor-/nadelen

4

Waarden patiënt

5

Rolvoorkeur



Afronding gesprek: samenvatten - Welke opties besproken - Overwegingen - Voorkeur - Uiteindelijke beslissing - Check: klopt dit? - Concreet vervolg (bijv. afspraak, recept)



Een ‘juiste’ beslissing is: een beslissing die past bij doelen / waarden / verwachtingen van patiënt


6

Besluit

26

   

Andere betekenis van ziekte Andere informatieverwerking Andere behoeftes t.a.v. communicatie (emotioneel>functioneel) Van invloed op communicatie:     





psychologische factoren cognitieve functies sensorische functies gezondheidsproblemen functionele problemen

‘Recall’ (begrijpen en reproduceren van informatie) is verminderd Betrekken van naasten Julia vanWeert, UvA, 2012


27

-

Partnership, niet in de steek laten!

-

Gedeelde Besluitvorming omvat niet alleen het uiteindelijke besluit!

-

Het hoeft niet allemaal in één consult!


28

JIJ OOK ! voor informatie: [email protected] AvL Oncologie in Perspectief, Monique Baas, 11 juni 2015

29

Komen tot een goede behandelbeslissing, hoe doe je dat?

Recommend Documents