Magazine van de kerken in Edam en Volendam
Koken met Kinderen Nieuw: kidsclubpagina Baie dankie vir julle hulp! Acoliet: liturgische steun en toeverlaat
Jaargang 41, nummer 5, juni 2013
$ &%%
#$%
!"## $ %
& !"## $ "' ()
!"#$$#"%!"""$'$$ (! ) *!
*+,-+ , *, , **
!"
Redactioneel
Colofon Venster juni 2013 Voorzitter Vensterredactie Ed Broeze
[email protected]
Hoofdredacteur Frans Koning
[email protected]
Redactieleden Simon Ruitenberg Ria Ruck-Martens Wijnanda Hamstra
Elly ten Holt Marika Fraenkel
Vormgeving Henk Goede Lieuwe Kramer
Jacco Huber Josee Menzo
Foto’s Arie van Ginkel Ron Verniers
[email protected] [email protected]
Advertentie-acquisitie Alida Gorter
0299-362984
Aanleverpunten kopij Raad van Kerken Helma de Vries Achterhaven 39, 1135 XS
0299-372969
Doopsgezinde Gemeente H.A.J.O. Schaap Molenwerf 5 1135 GM
[email protected] 0299-371946
Kerkgemeente Edam Jacco Huber Tjaskermolen 3, 1135 LM
[email protected] 0299-350533
RK Edam Ria Ruck-Martens Jac. Tonissenstraat 8, 1135 JB Protestantse Gemeente Volendam Jan van Strijen Dijkgraaf Poschlaan 30, 1135 GP Voor ingezonden brieven
De tering naar de nering In dit nummer doen wij een stapje terug. Zoals in het vorige jubileumnummer vermeld werd, zijn de vrijwillige bijdragen eind vorig jaar teruggelopen (dit kunt u tussen haakjes nog altijd rechtzetten!) en de uitgaven gestegen. Daarom hebben we besloten om vanaf nu vier bladzijden te minderen. Dat lijkt een terugval maar het is tegelijkertijd een uitdaging en dwingt ons om puntiger te werk te gaan. Bij toeval spelen de kinderen een grote rol in dit nummer: enerzijds een verslag over het KinderKookCafé, anderzijds een pagina gevuld voor en door de Kindernevendienst. Zij zullen regelmatig van zich laten horen. Verder een groet uit het Sunshine House, Zuid-Afrika. Ten slotte begroet ik hier onze nieuwe advertentieacquisiteur: Alida Gorter. Hopelijk kan haar bijdrage ook de “nering” en dus de “tering” weer doen opleven.
Frans Koning Bijbelse tegels Deze tegels ontstonden in de 18e eeuw. Vaak werden ze aangebracht rond de schouw in de woonkamer of de keuken, zodat ouders hun kinderen de Bijbelse verhalen konden vertellen aan de hand van mooie plaatjes.
[email protected] 0299-369949
0299-366836
[email protected]
Aanmelden of afmelden voor ontvangst Venster Lieuwe Kramer 0299-372899
[email protected] Verspreiding Venster Familie Kok (Protestants Edam) Jan Ettema (RK Edam) Arjan Maas (Volendam) Drukwerk Graphic Service Edam
0299-371916 0299-366694 0299-365661 Oplage: 1.850
Voor adressen van de verschillende kerken: zie de pagina’s van de betreffende gemeente of parochie verderop in dit blad. Penningmeester Reinier Stijvers Rabobankrekening
[email protected] 38.56.31.499
Kopij voor het volgende Venster kunt u inleveren vóór donderdag 20 juni a.s. Het volgende Venster verschijnt in de week voor 7 juli 2013 Bij de voorplaat: kinderen spelend in de kerk (foto: AvG).
pagina 1
De jongeling te Naïn Niet lang daarna ging Jezus naar een stad die Naïn heet, en zijn leerlingen en een grote menigte gingen met hem mee. Toen hij de poort van de stad naderde, werd er net een dode naar buiten gedragen, de enige zoon van een weduwe. Een groot aantal mensen vergezelde haar. Toen de Heer haar zag, werd hij door medelijden bewogen en zei tegen haar: ‘Weeklaag niet meer.’ Hij kwam dichterbij, raakte de lijkbaar aan – de dragers bleven stilstaan – en zei: ‘Jongeman, ik zeg je: sta op!’ De dode richtte zich op en begon te spreken, en Jezus gaf hem terug aan zijn moeder. Allen werden vervuld van ontzag en loofden God met de woorden: ‘Een groot profeet is onder ons opgestaan,’ en: ‘God heeft zich om zijn volk bekommerd!’ Het nieuws over hem verspreidde zich in heel Judea en in de wijde omtrek. Lees verder in de Nieuwe Bijbelvertaling – Lucas, 7. juni 2013, 41e jaargang
Annie Visser: nog geen tijd voor de geraniums De Kerk is de grootste vrijwilligersorganisatie van Nederland. Ook in Edam-Volendam zetten veel mensen zich belangeloos in voor het werk van de kerk. Daarbij kan het gaan om bestuursfuncties, vormingswerk, pastorale zorg of hele concrete klussen. Venster belicht elke maand een profiel van één van deze vrijwilligers. Deze maand gaan we nader kennismaken met Annie Visser-Günther. Wie is Annie? Getrouwd geweest met Theo Visser. Theo is in 1997 overleden. Annie heeft twee zoons een dochter en vijf kleinkinderen. Annie werd geboren aan het Jan van Wallendalplein. Ze heeft zeven zussen en twee broers, twee zussen en een broer zijn al overleden. Toen ze veertien was verhuisde het gezin naar de Spuistraat, waar vader Günther een schoenenzaak begon. Die winkel bestaat nog steeds, die is later overgenomen door zoon Ernst en nu zit Gijs Günther erin, een neef van Annie.
Foto: RV
Schoevers Annie gaat naar de Mulo, doet een opleiding bij Schoevers en werkt een tijdje in Amsterdam bij de Rijksverzekeringsbank. Dan kan ze bij Fris in Edam een baan krijgen en blijft daar werken tot ze trouwt met Theo Visser. Met Theo heeft ze vijfendertig jaar een ijzerhandel gehad aan de Voorhaven. Ze verkochten ijzerwaren, maar ook visspullen, tuinmeubels en in de winter schaatsen. In 1995 verkochten ze de winkel en kregen een huis in de Buikslotermeerstraat. Heel verdrietig dat Theo twee jaar later aan leukemie overleed, hij werd maar drieënzestig jaar. Wat doet Annie voor de kerk? Ik heb een aantal jaren geholpen om de kerk schoon te maken, ik heb in het bestuur gezeten van het Katholiek Vrouwen Gilde. Ik ben al vanaf mijn negentiende lid van het kerkkoor St. Caecilia. Nu help ik nog met koper poetsen, ik ben pastoriewacht, en ik rijd zondags mensen naar de kerk. Voor het KVG verzorg ik de kaarten als er iemand ziek is.
Stabat Mater Ik help in de Meermin met koffie schenken en ik pas op de kleinkinderen. Ik zing ook in het projectkoor van Joep van der Oordt, de dirigent van het St. Caecilia-koor. Joep zoekt een koor bij elkaar, zoekt mooie muziek uit, die we in een half jaar tijd instuderen. We geven een concert en dan is het weer afgelopen. Na verloop van tijd komt er weer een nieuw projectkoor met voor een deel nieuwe mensen maar ook veel dezelfden. Van het St. Caecilia-koor doen er ook een aantal mee. We studeren nu o.a. het Stabat Mater van Pergolesi in en hebben op 8 juni een uitvoering in Hoorn. Erg leuk om te doen. Ik ben blij dat ik nog zoveel kan doen. Heeft Annie tijd voor hobby’s? Ik heb sinds mijn jeugd vijf vriendinnen. We hebben ieder jaar een vriendinnendag, en doen tussendoor ook wel eens wat samen. We kennen elkaar al zo lang, heel bijzonder. Elke zondag ga ik naar de kerk, twee keer per maand moet ik zingen. Dat zit er zo in, ik ben dat van jongs af aan gewend. Het geeft me ook veel voldoening, je hebt contact met elkaar, een praatje, om de week is er koffiedrinken na de mis. Ik zou het niet willen missen. Na de kerk drink ik koffie met mijn zus Rie en haar man Cor. Alida, mijn zus was daar ook altijd bij, net als Bé Klepper. Die zijn allebei kort geleden overleden, we missen ze echt. Mijn kinderen gaan niet vaak meer naar de kerk, dat is de nieuwe tijd. Mijn kleinzoon heeft vorige maand zijn Eerste Heilige Communie gedaan. Dat was een erg mooie dag. Annie Visser, zevenenzeventig jaar, maar nog zo actief met nuttige en gezellige zaken. Wie wil dat niet? Ik teken ervoor!
pagina 2
juni 2013, 41e jaargang
Vrijwilligers in het zonnetje Hoeveel vrijwilligers zouden de kerken in Edam-Volendam rijk zijn? Wie zijn deze mensen en wat drijft hen? Het Venster probeert voor u hierop een antwoord te vinden.
Foto’s: Ron Verniers (links) en Maayke Karman (rechts en hieronder).
De maaltijdengroep Op zondag 21 april werd er een KinderKookCafé georganiseerd in De Singel. De organisatie van deze feestelijke middag was in handen van de werkgroep ‘Zinvolle maaltijden’ van de diaconie van de kerkgemeente, ondersteund door de kindernevendienst. De werkgroep ‘Zinvolle maaltijden’ bestaat uit Trudi van LeuzenKorver, Maayke Karman, Kiek Keijzer en José Hermanides. Misschien heeft u al eens aan de door hen georganiseerde maaltijden deelgenomen, maar heette het toen sneeuwbalmaaltijden, mini-maaltijden of zin-in maaltijden. Ook dit jaar worden er weer maaltijden georganiseerd, dit keer zullen mensen een uitnodiging ontvangen vanuit een (vrijwilligers)groep waar zij deel van uitmaken. U heeft daar reeds over kunnen lezen in het Venster van mei op de pagina van de diaconie. Zinvolle maaltijden De zinvolle maaltijden vinden meestal bij iemand thuis plaats. Er wordt dan voor of met andere gemeenteleden gekookt. Het idee achter de maaltijden is om doormiddel van het samen eten elkaar beter te leren kennen. Daarbij kan er ook gekozen worden voor een thema waarbij bijvoorbeeld een gebed of gedicht wordt voorgedragen. Soms wordt er juist bewust niet voor een thema gekozen. Het belangrijkste doel van de ‘zinvolle maaltijden’ is de ontmoeting met elkaar. En dat is de belangrijkste reden waarom Kiek, Trudy, Maayke en José deelnemen aan de werkgroep: het verbinden van mensen. Daarnaast vinden zij koken erg leuk. KinderKookCafé Naast de zinvolle maaltijden heeft de werkgroep een aantal keer een high tea georganiseerd, welke bedoeld is voor ouders met jonge kinderen, doopouders. Het tijdstip van de kerkdienst blijkt voor deze groep vaak lastig te zijn, waardoor voor een high tea is gekozen, die later op de dag plaatsvindt. Hoewel er ook aandacht pagina 3
is voor de kinderen tijdens de high tea, staat de ontmoeting tussen de ouders centraal. Omdat de diaconie ook ontmoetingen tussen de jeugd in de gemeente wil organiseren, kwam de werkgroep samen met de kindernevendienst op het idee om een KinderKookCafé te organiseren. Dit KinderKookCafé vond plaats op zondag 21 april en 15 kinderen deden er aan mee. Zij maakten allerlei lekkere hapjes, zoals pizza, cupcakes, worstbroodjes, kaasstengels en fruitspies. Het eten moest natuurlijk geserveerd worden op een tafel met mooie eigen gemaakte placemats. Na twee uur koken mocht er gegeten worden en kwamen de ouders om de kinderen weer op te halen. Ook zij konden van alle heerlijkheden proeven en elkaar ontmoeten. Wanneer gaan we weer koken?
De vraag of er een vervolg komt op het KinderKookCafé lijkt bevestigend beantwoord te kunnen worden. Zo was een van de reacties van de kinderen ‘wanneer gaan we weer koken?’ en ook de (groot)ouders vonden het een leuk initiatief. Wij wachten de verdere smaakvolle initiatieven van deze enthousiaste dames af, opdat er nog vele bijzondere ontmoetingen kunnen volgen.
Wijnanda Hamstra-Bark juni 2013, 41e jaargang
Baie dankie kaartjies Tikka (Franziska) Mueller is een jonge Duitse vrijwilliger. Zij is sinds december vorig jaar in Pietermaritzburg en werkt daar samen met anderen hard om Gezubuso Projects en dus ook Sunshine House draaiende te houden. Hieronder de vertaling van haar brief. Ook stuurde zij enkele tekeningen en kaartjes mee van kinderen voor hun sponsor… Beste Ella en vrienden, Ik hoop dat het goed met je gaat - Ik hoorde dat het eindelijk lente is geworden in Nederland en Duitsland terwijl ik hier in Pietermaritzburg bijna bevries op dit moment!!!. Betere toekomst Graag wil ik van de gelegenheid gebruik maken om de (Kerk)gemeente in Edam-Volendam nog eens hartelijk te bedanken voor alle hulp. Het is zó belangrijk voor deze kinderen om te weten dat er in Holland iemand is die om ze geeft omdat hun biologische ouders dat niet (meer) kunnen. Door ze de kans te geven om naar school te gaan geven jullie ze een kans om hun leven op orde te krijgen. Gezubuso kreeg het toezicht over deze kinderen om vele verschillende redenen variërend van kinderen die wees werden tot kinderen die verwaarloosd, te vondeling gelegd, misbruikt en zelfs verkracht werden. Voor een aantal van hen is er weinig vreugdevols te vinden in het leven dat achter ze ligt. Er zijn geen fijne jeugdherinneringen of familie om ze te verzorgen en van ze te houden en toch proberen ze er het beste van te maken en hopen ze op een betere toekomst… Constante strijd Bij Gezubuso proberen we onze uiterste best te doen om ze dát te geven wat ze van hun eigen familie nooit hebben gekregen maar zoals je weet is het een constante strijd om voldoende financiële middelen te vinden voor alle behoeften. Jullie hulp betekent daarom heel veel voor ons, geen van hen zou in staat zijn om naar school te gaan en een opleiding te volgen als jullie er niet zouden zijn. Weet dat we er alles aan doen om de kinderen deze bijzondere, geboden kans ook met twee handen aan te grijpen.
We stimuleren ze om hard te werken op school zodat ze een diploma halen en een studie kunnen starten die hun een grote kans geeft op een degelijke baan als ze volwassen zijn. Juanita We kunnen jullie niet genoeg bedanken voor alle steun in de afgelopen jaren en voor het feit dat jullie in ons zijn blijven geloven toen Juanita overleed. Dat zij er niet meer is maakt alles zoveel moeilijker en daarbij missen we haar allemaal zo erg… Ik zou niet weten hoe we het zouden moeten redden op dit moment als we jullie niet hadden gehad…Ik stuur deze brief uit naam van ons allen hier, de pleegmoeders, Janine, het Gezubuso bestuur, Nkosikhona, mijzelf hier op het kantoor in West Street en natuurlijk namens alle kinderen van Sunshine House. We zijn jullie intens dankbaar! God bless you all.
Tikka Mueller Vertaling: Ella Aberson
pagina 4
juni 2013, 41e jaargang
Els Hermanides: muziek én inhoud
Foto: AvG
Na het overlijden van Ank de Blaey moest de Nicolaascantorij uitzien naar een nieuwe koorleidster, ofwel cantor. Uit een aantal ‘sollicitanten’ werd na een auditie, die in de korenwereld proefdirectie wordt genoemd, gekozen voor de nu 44-jarige Els Hermanides uit Amsterdam. Wie is Els Hermanides? “Als jong meisje was ik al bezig met muziek. Vanaf mijn negende jaar zong ik mee in de cantorij van mijn vader, die cantor-organist was in de Lutherse kerk van Amsterdam-West. In de diensten mocht ik hem op het orgel helpen met kleine dingetjes zoals bijvoorbeeld het omslaan van de blaadjes en registers trekken”, begint ze enthousiast te vertellen. Opgeleid aan het conservatorium “Ik volgde aan het Sweelinck Conservatorium de opleiding schoolmuziek. Dat is een vijfjarige studie om muziekonderwijs te leren geven aan scholieren. Die scholieren kunnen kinderen zijn op de kleuterschool, maar ook studenten aan de universiteit. Behalve kennis van diverse soorten muziek en muziekstijlen omvat zo’n studie ook pedagogiek, leren spelen op twee muziekinstrumenten, een opleiding compositie/arrangeren en orkest/koordirectie”, gaat Els verder. Haar huidige werkzaamheden Na haar studie schoolmuziek heeft zij traverso gestudeerd en afgerond met haar Master. “De traverso is de achttiende-eeuwse voorloper van de moderne dwarsfluit”, legt Els uit, “en is van hout in plaats van metaal. Regelmatig word ik gevraagd om met dit instrument mee te spelen in ensembles of orkesten. Dit is voor mij een beroepsmatige activiteit. Daarnaast geef ik les op vier verschillende basisscholen in Bloemendaal, Diemen en Nederhorst den Berg. Wat ik zelf heel bijzonder vind is het feit dat ik twee keer per jaar betrokken ben bij een muziekweekend. Één keer gaat het om een pagina 5
weekend voor kinderen tot 15 jaar en het tweede weekend is bedoeld voor jongvolwassenen tussen 16 en 30 jaar. Het is fantastisch om drie dagen lang jongeren kennis te laten maken met goede kerkmuziek.” De Nicolaascantorij Vanaf september 2012 is Els cantor van de Nicolaascantorij te Edam. “Daarvoor was ik leidster van het koor van de Lutherse Kerk in Hilversum en dirigeerde ik enkele koren, die behalve kerkmuziek ook wereldlijk repertoire zongen”, vervolgt de cantor. Els repeteert, afgezien van de vakantieperiode, iedere vrijdagavond tussen kwart voor acht en tien met de cantorij. “Er wordt dan gerepeteerd op de muziek die wordt gezongen tijdens kerkdiensten die vijf weken later worden gehouden”, vertelt ze. “Ongeveer twaalf keer per jaar zingt de cantorij in een dienst, voornamelijk in de Grote Kerk van Edam en in Midden-Beemster. Na overleg met de voorganger over het thema van de dienst en het Evangelie van die zondag zoek ik hierbij passende muziek uit. Het gaat mij daarbij niet alleen om de muziek, maar zeker ook om de inhoud. De gekozen muziek moet zijn gebaseerd op de diensten. Muziek moet eigenlijk het gesproken woord verdiepen. Zingen is twee keer bidden. De cantorij zingt heel vaak a capella”, gaat Els verder, “en alleen kerkelijke muziek van oud tot hedendaags. Heel bijzonder is natuurlijk het Festival of Lessons and Carols, dat altijd op de 4e zondag van de Advent ten gehore wordt gebracht in Edam. Afgelopen Advent heeft de cantorij het een week eerder ook uitgevoerd in Heerenveen.
Jaap Buijs juni 2013, 41e jaargang
Maak een feestelijke hand en geef het handje aan een ander! Als troost, als felicitatie of zomaar!
Prietpraat met God! Lieve God, Hoe wist je het dat je God werd? Wie heeft je dat verteld dan? Hey God, Mijn opa zegt dat je er was toen opa nog klein was.. Maar hoever ga je dan terug, en wanneer ben je er dan weer? Hoi God, Als je zondag in de kerk bent, wil ik je me nieuwe schoenen laten zien Moet je wel komen hè?!... Lieve God, Ik denk dat niemand een beter God kan zijn dan dat jij bent. Ik wil je dat even laten weten, ik zeg dit niet omdat je al God bent hoor! RECEPT AARDBEIENIJS Een heel eenvoudige manier om gezonde en lekkere ijsjes te maken.
1. Kleur de hand en knip hem uit. Of trek een lijn om je eigen hand, kleur hem en knip hem uit. 2. Teken of schrijf iets aan de binnenkant, b.v. Gefelici‐ teerd met je verjaardag of Beterschap 3. Vouw nu de duim naar binnen zoals het voorbeeld. Als je de hand aan iemand geeft en hij/zij de duim open vouwt, ziet hij/zij de boodschap. Veel succes!
Bereiding Prak de aardbeien met een vork tot moes. Roer de suiker en het sinasappelsap door de moes. Laat de moes in een bakje bevriezen. Roer het ijs elk half uur even door. Na ongeveer 3 uur is je aardbeienijs klaar. Ingredienten • 1 doosje aardbeien, • 1 wijnglas sinasappelsap • 6 eetlepels suiker
pagina 6 juni 2013, 41e jaargang
In den veste naast de kerk, deel 2 Het terrein naast de H. Nicolaaskerk, waarop het gebouwtje staat van de voormalige Hummelhoek, is al geruime tijd afgesloten. HSB bouwt aan de Voorhaven twee statige herenhuizen en aan de Achterhaven acht luxe eengezinswoningen. Het project heet “In den Veste”. Inmiddels zijn de palen de grond in en de fundering is gelegd. Maar hoe is het zo ver gekomen? vleermuis die overal in bebouwd gebied voorkomt, maar hij is wel beschermd, daarom moest er een ontheffing van de Flora- en Faunawet gevraagd worden. Uiteindelijk zijn zowel de kapvergunning als de ontheffing verleend. Dichter bij de kerk, vlak achter de pastorie, staat ook nog een prachtige oude beuk, 250 jaar oud. Deze boom komt vanwege de grondruil nu op gemeentegrond te staan en gaat dus onderdeel uitmaken van het binnenterrein. Het onderhoud van de beuk is nu voor de gemeente; hij zal voor de oplevering van de huizen gesnoeid worden.
Ik sprak met Ludo Voorn, bouwkundige en tot voor kort lid van het parochiebestuur voor bouwzaken. Over dit kleine stukje Edam is heel wat afgepraat. Er zit een geschiedenis van 13 jaar aan vast. In een eerdere aflevering van het Venster vertelde ik over de ingewikkelde grondruil, die in 2005 beklonken werd, tussen de gemeente en de kerk. Maar daarna het zou nog 7 jaar duren voordat HSB werkelijk kon gaan beginnen met de verkoop van de huizen. Wat gebeurde er in die tijd? De gemeente werkte niet erg mee om het plan dat Ludo Voorn en Gerrit van Dulmen ontwikkeld hadden gerealiseerd te krijgen. De toenmalige wethouder Jaap Bond zag er niet veel in. Er waren ook talrijke wisselingen bij de ambtenaren, waardoor steeds weer nieuwe mensen bijgepraat moesten worden. Cipres en vleermuis In de voormalige pastorietuin stond aan de Achterhaven een oude cipres. Daarvoor moest een kapvergunning aangevraagd worden, want oude waardevolle bomen mag je niet zomaar omhalen. Als je de cipres zou willen laten staan zou er een woning moeten vervallen waardoor het plan te duur zou worden. Verder bleek de achterkant van de pastorietuin in de vliegroute van vleermuizen te liggen. Ludo kon me niet precies vertellen welke vleermuissoort dit was, maar ik vermoed dat het ging om de gewone dwergvleermuis, want deze soort is ook rond het Kornästerrein aangetroffen. Het is een algemene pagina 7
Parkeren op binnenterrein Een andere complicatie was dat het oorspronkelijke plan voorzag in een toegang voor auto’s vanaf de Achterhaven. In de gevelrij aan de Achterhaven zou een poort komen, onder een woning door. Dit idee stuitte op bezwaar bij de Vereniging Oud-Edam. Daarna is het plan veranderd, de toegang tot het binnenterrein komt nu via de Voorhaven en aan de Achterhaven is de gevelrij gesloten, behalve een steeg aan de rechterkant. Nu het terrein opengelegd is, is goed te zien dat de Achterhaven meer dan een meter lager ligt dan de Voorhaven. Achter de tuinen van de huizen aan de Achterhaven komt een verspringing waar een rijtje bergingen tegenaan gebouwd wordt. De parkeerplaatsen van het binnenterrein liggen op het niveau van de Voorhaven. Doordat alle huizen een eigen parkeerplaats hebben op het binnenterrein zal de woningbouw geen extra parkeeroverlast voor de buurt veroorzaken. De Ontmoeting De vorige keer vertelde ik al dat het voormalige gebouwtje van de Hummelhoek door de grondruil gratis in eigendom van de kerk kwam. Met HSB werd overeengekomen dat als onderdeel van het project het gebouwtje opgeknapt zou worden. Inmiddels is er een nieuwe buitenmuur aangebracht, nieuwe kozijnen met dubbel glas, nieuwe plafonds en een nieuwe ingang. De leidingen moesten omgelegd worden van de voorkant naar de achterkant. Het schilderwerk is door vrijwilligers van de kerk afgemaakt. Na de bouw zal het door de kerk in gebruik genomen worden als “De Ontmoeting”. Binnenkort wordt de bouw feestelijk geopend met een bijeenkomst voor de toekomstige bewoners. De katholieke kerk krijgt nieuwe buren! Dan is eindelijk de bekende rebus van toepassing, waar ik steeds aan moet denken:
Nico van Straalen
juni 2013, 41e jaargang
94 :*);*<*)%0+((+'"(==%> 5&+%&-.-678#
" # # # %
3 % % % # *+,,-*&'./ 4 # #
! " ! # $ %&'()*
+#+
,, --./0** 1234/.-/56,3 7 8 8 8
! " # $%&&$'() *+,,-&./.-0*+,,-&./.$1 *2+$/-'/&/
De acoliet: meer dan een volwassen misdienaar In de Rooms-Katholieke vieringen komen we naast de misdienaar ook nog steeds de acoliet tegen. Deze functionaris vervult tijdens de viering óf alleen óf naast de misdienaar de rol van rechterhand van de celebrerend priester. Ook de Nicolaasparochie Edam maakt nog regelmatig gebruik van twee acolieten. Om de rollen te onderscheiden wordt in dit artikel ook over de misdienaar(s) gesproken. de priester(s), diakens en/of lectoren. Ze lopen naar het priesterkoor over het middenpad van de kerk. De acolieten en misdienaars gaan vervolgens naar hun zitplaats aan de zijkant van het priesterkoor. Bij het bewieroken van het altaar kunnen acolieten de priester helpen met de wierookdrager en het scheepje. Ook als bij aanvang van de dienst de gelovigen worden gezegend, ondersteunt een acoliet de priester met de wijwateremmer.
De oorsprong Het woord acoliet wordt in het dagelijks taalgebruik met verschillende betekenissen gebruikt. De naam is ontleend aan christelijk Latijn acoluthus, acolythus ‘misdienaar’ of aan het Griekse akólouthos ‘begeleider, volgeling, dienaar’. Tot 1972 was een acoliet een wijding, de hoogste van de vier lagere wijdingen die aan het subdiaconaat in de Katholieke Kerk voorafgingen. Hierna zijn de lagere wijdingen in het grootste deel van de Katholieke Kerk afgeschaft. Sindsdien is het een dienst (ook wel: aanstelling) die mannelijke misdienaars desgewenst kunnen ontvangen. Uitgangspunt is dat de acoliet 16 jaar of ouder is. Wat doet de acoliet Tijdens de H. Misviering wordt de celebrant bijgestaan door misdienaars of acolieten. Er is een verschil in betekenis tussen deze twee. Een misdienaar is een acoliet, maar een acoliet hoeft geen misdienaar te zijn. Tot het Tweede Vaticaans Concilie was een acoliet een geestelijke die een bepaalde wijding had ontvangen. De rol van de misdienaar is om de priester te helpen bij de viering. Zowel mannen als vrouwen, jongens en meisjes kunnen acoliet of misdienaar (of misdienette) zijn in de kerk. Voor een assistent bij een viering is kennis van de attributen en hun betekenis belangrijk. De wijze waarop zij dit doen, heeft direct invloed hoe de gemeenschap de riten ervaren van de viering. Opening Bij de opening van een viering komen de misdienaars en de priester naar het altaar. De manier van binnenkomst kan uiteenlopen. Dit is afhankelijk van de soort viering. In een grotere intocht loopt één acoliet voorop met het kruis, daarna één met wierook en twee acolieten met brandende kaarsen. Achteraan zijn dan pagina 9
Tijdens de dienst Als de priester bijvoorbeeld plaatsneemt, helpt de acoliet met de kazuifels over de rugleuning. Bij de dienst van het woord, is het de taak van de acoliet om hier goed op te letten. Bij de evangelielezing kunnen twee acolieten met de kandelaars naast de priester gaan staan, die de Bijbel, het woord van God, voorhoudt. Bij het bewieroken van het Woord helpt de acoliet opnieuw met het wierookvat en het scheepje. Bij de viering van de Eucharistie spelen de misdienaars een belangrijke ondersteunende rol. Tegelijkertijd geven zij de liturgische gebruiksvoorwerpen aan de priester bij het altaar: de kelken en hostieschalen. Ook brengen ze de miswijn en water. Daarna helpen ze ook bij de handwassing van de priester. Een acoliet biedt de schaal en watervat aan, een andere een handdoek, zodat de priester zijn handen kan afdrogen. De acolieten helpen bij het bewieroken van de gaven, het altara, de priester en de gemeenschap. De priester legt de wierookkorreltjes op en krijgt het wierookvat. De priester bewierookt het altaar, maar daarna bewierookt een acoliet de priester en eventuele andere concelebranten, het koor en de gemeenschap. De acolieten ontvangen de communie onder twee gedaanten en beamen de uitreiking van het Lichaam en Bloed van Christus. De acoliet helpt in sommige parochies bij het uitreiken van de communie. In de Nicolaaskerk wordt dit door de lektor gedaan. Is de viering met de zegen van de priester afgelopen, dan loopt iedereen op dezelfde wijze terug zoals ze aan het begin van de viering naar het priesterkoor zijn gekomen. De acolieten van de Nicolaasparochie De Nicolaasparochie maakt voor het uitoefenen van de functie van acoliet vaak gebruik van de diensten van Jos van Santen en Cees Zwarthoed. Beiden zijn zeer gedreven in hun taak en uiterst vakbekwaam. Vooral bij uitvaartvieringen wordt een beroep op hen gedaan maar Jos wordt ook, als het kan, ingezet op hoogfeestdagen zoals Pasen. Hij coacht dan ook de beginnende misdienaars.
Simon Ruitenberg juni 2013, 41e jaargang
Een aantal Vensters triomfbogen en zuilen terug heb ik het al eens met bewerkte kapitelen, Geloof van alledag over religieus knipwerk een hek met voluten en gehad, maar dit vond ik heel veel krullen. Op zo’n bijzon-der verhaal, twee knipsels is achter dat ik mij er nog een de poort een parkachtig keer aan waag. Jan de landschap zichtbaar. Bleyker werd in 1707 in Een paar motieven in Zierik-zee geboren. In de Bleykers werk zijn Som-melsdijk werd hij opmerkelijk. Het parkberoepen als Doopslandschap dat hij drie gezinde dominee (lekeer in een knipsel verraar) en verder stond hij werkt, doet sterk denbekend als papierken aan een gravure knipper en fijn-schrijver. van het zogenaamde In 1738 kreeg hij een Mennis-tenbosje in de beroep naar Aalsmeer. Alkmaarse Hout, die Zijn vrouw Elisabet Leonard Schenk maaktover-leed en na enige e naar een tekening van tijd hertrouwde hij met A. Rademaker. Het een weduwe uit Mennis-tenbosje was Amsterdam. Maar in een afgele-gen deel met Een knippende leraar: Jan de Bleyker 1747 volgde een bosscha-ges waar in beroep naar Alk-maar het verleden de Doopswaar hij lange tijd aan gezinden hun godsde Oude Gracht dienstoefeningen hielwoonde. Hij overleed in 1783 en werd begraven in de den, toen dit nog in het geniep moest gebeuren. Grote Kerk aldaar. Er zijn van hem een dertiental Behalve dat hij zo geweldig kon knippen kon hij ook fijn knipsels bekend, allemaal uit wit papier geknipt en op schrijven. Op twee knipsels heeft hij (zonder bril) het zwarte ondergrond geplakt. Op een na zijn ze gemaakt Onzevader geschreven, in een segment van een in de periode dat hij in Alkmaar woonde. Zijn knipsels cirkeltje van 1,5 cm. Ongetwijfeld weet u dat de kenmerken zich door grote precisie. Het zijn bijna altijd wisseltentoonstelling dit seizoen in het Edams museum Bijbelse voorstellingen. De Bijbelse verhalen plaatste hij voor een deel gaat over knipwerk. En u begrijpt het al, in medaillons die door wijnranken met volle daar hangt een knipwerk van deze Doopsgezinde druiventrossen met elkaar verbonden zijn. Tussen de leraar Jan de Bleyker met dat Mennistenbosje uit bladeren knipte hij dan bloemen, vogels, vlinders en Alkmaar en het Onzevader op 1,5 cm. U moet beslist insecten. Met potlood of Oost-Indische inkt bracht hij even gaan kijken en als u het wilt lezen of het echt waar vaak accenten aan. De latere knipsels werden steeds is moet u een sterk vergrootglas meenemen. weelderiger van compositie, de rococo was ook in onze Peter Sluismans gewesten doorgedrongen. Er kwamen poorten met
Hij wordt in 1082 in Xanten, Duitsland, geboren. Hij leefde als kanunnik en subdiaken niet echt voorbeeldig. Kwam tot inkeer na een val van zijn paard tijdens noodweer met inslaande bliksem. Hij trok rond als boeteprediker. Na vergeefse pogingen kanunniken over te halen tot een boetvaardiger en strengere leefwijze, stichtte hij in 1120 zijn eigen orde, de Norbertijnen, wegens hun witte habijt ook wel "witheren" genoemd. In 1124 bestrijdt hij in Antwerpen een ketterse sekte onder leiding van een zekere Tanchelm. Ze zijn het niet eens over de eucharistie en de kerkelijke hiërarchie. Vaak wordt hij dan ook afgebeeld met zijn staf op het hoofd van Tanchelm, die aan zijn voeten ligt. In 1126 wordt hij tot bisschop van pagina 10
Heilige van de maand
6 juni Norbertus van Xanten (1082-1134)
Magdeburg gewijd. De leiding van zijn orde droeg hij dat jaar over aan Hugo van Fosses. In 1131 begeleidt hij koning Lotharius lll op een reis naar Rome. Paus Innocentius ll had zijn hulp ingeroepen i.v.m. een vals benoemde tegenpaus. Lotharius regelt de zaak in het voordeel van Innocentius. In datzelfde jaar wordt hij als tegenprestatie door de paus tot keizer gekroond. Norbertus sterft op 6 juni in 1134 en wordt in 1582 heilig verklaard. In 1627 worden zijn relieken naar een klooster bij Praag overgebracht. Patroon van: Bohemen, Tsjechië, Praag, Antwerpen en Magdeburg.
Hans Hofman juni 2013, 41e jaargang
Edam in de tijd na de Hervorming - 7
De strijd tussen Carnaval en Vasten. Navolger Hieronymus Bosch, ca. 1540 (Noord-Brabants Museum, ’s-Hertogenbosch).
In de zestiende eeuw werden de Nederlanden vooral door twee kwesties beheerst: de opstand tegen de Spaanse overheersers en de Reformatie. In 1568 begon de oorlog die tachtig jaar zou duren, maar in dezelfde turbulente tijd barstte ook een godsdienststrijd los. In een serie artikelen besteden we aandacht aan de religieuze ontwikkelingen die zich afspeelden in Edam en omgeving, mede gebaseerd op het proefschrift De classis Edam 1572-1650 van Dr. E. Geudeke en Geschiedenis van het katholicisme in Noord-Nederland in de 16e en 17e eeuw van L.J. Rogier. De eerste Noord-Hollandse synode in Edam In Edam werd op 16 augustus 1572 de eerste vergadering van de Noord-Hollandse synode gehouden, die het vraagstuk van de “reformatie der Papen“ in behandeling nam. In de classisvergaderingen werden o.a. tuchtzaken besproken. De kerkenraden hadden over het algemeen grote aarzelingen om lidmaten te excommuniceren of in de ban te doen. Gelovigen die anders dachten over de gereformeerde leer moesten eigenlijk uit de geloofsgemeenschap gestoten worden. Maar ook mensen die met het geloof de spot dreven, een ”godloos” leven leidde, in voortdurende staat van dronkenschap verkeerden, overspel pleegden of huwelijksproblemen hadden, kregen met de kerktucht te maken. Zij werden aangemaand hun leven te beteren, anders dreigde verbanning uit de kerkgemeenschap. In 1594 worden regels uitgevaardigd om de ontheiliging van de zondagen en biddagen te voorkomen. Vloeken, waarzeggen en duivelse bezweringen zijn voortaan uit den boze. Verkleedpartijen, dansen en het zingen van onbehoorlijke liedjes, kaarten en dobbelen, kunnen niet meer door de beugel. De mis bespot De gereformeerden waren van mening dat de roomse godsdienst was ontaard in een soort bijgeloof met allerlei uitwassen die afbreuk deden aan het ware geloof volgens de schriften. De gelovigen die de oude moederkerk trouw bleven waren dan ook vaak het voorwerp van spotternijen. In het boekje van F. Allan over de stad Edam staat in bijlage III het verhaal opgeschreven over een vendel soldaten dat in 1602 in Edam was gelegerd en carnaval ging vieren waarbij de godsdienst van de katholieken vreselijk werd bespot. Deze gebeurtenis is opgeschreven door Heribertus Roswijdes, een priester van de Sociëteit van Jezus. Ook het Edams museum heeft in haar bibliotheek een transcriptie in de Duitse
pagina 11
taal van deze “Unerhörte, erschröckliche, warhafftige Wundergeschicht in der Statt Edam“. Dronken en baldadig gingen de soldaten te keer toen zij in de kerk lagen en een zogenaamde processie gingen houden met aan het hoofd een soldaat die zich in priesterkleding had gestoken, met een peperbus zwaaiend alsof het een ciborie (of wierookvat?) was. De toegestroomde menigte werd besprenkeld met vuil gootwater alsof het wijwater was. Drie dagen gingen de soldaten door met hun dronken razernij, schreef de tot diep in zijn ziel gekwetste priester. Gelijk fielten en rabauwen droegen zij zogenaamd een mis op en spotten op die manier met alles wat met de roomse godsdienst te maken had. Korte tijd daarna werd de kerk door een ramp getroffen, omdat door blikseminslag bijna de gehele kerk afbrandde en dit werd vooral door het katholieke volksdeel als een straf van God gezien. Maar ook de predikant W.A.T. Kruythoff ziet een oorzakelijk verband tussen de brand en de hemeltergende zonde van het Vastenavond Bacchusfeest. Zottenfeesten Misschien moeten we echter deze zaak wel in een ander licht zien. In de late middeleeuwen en ook daarna was er vaak sprake van gekken- of zottenfeesten. Er was soms behoefte om de wereld op zijn kop te zetten en de meest verheven zaken te ontluisteren. Onze Lieve Heer liet op afgesproken tijden de teugels even vieren, zo was de gedachte bij de eenvoudige mensen. Men deinsde er niet voor terug om gewijde zaken een tijdje te ontkennen en zelfs om te draaien en daarmee de draak te steken, onder het motto van wat werkelijk heilig is, kan de rauwste spot verdragen. Maar vaak ook ontaardde de humor en de tolerante spot in een bijtende godslastering en maatschappijkritiek. Wat de drijfveren of beweegredenen van de soldaten in Edam zijn geweest zullen wij nooit met zekerheid weten.
Gerrit Conijn en Jaap Molenaar juni 2013, 41e jaargang
Hoe leidt God ons?
Peter Piets
Een maandelijkse bijdrage van uw pastores uit Edam-Volendam
We moeten allemaal beslissingen nemen. Of het nu is over je werk, je relaties met andere mensen, huis, geld uitgeven, waar je heen gaat met vakantie, noem maar op. Je moet continu beslissingen nemen. Als jij ze zelf niet wilt of durft te nemen, dan dwingen anderen je daar wel toe. In veel gevallen is het van groot belang dat je de juiste beslissing neemt, bijvoorbeeld bij je partnerkeuze of de koop van een huis, een nieuwe auto of dat je toe bent aan het ouderschap. Hierbij hebben we Gods hulp nodig. Leiding van God vloeit voort uit de relatie die je met Hem hebt. God is bezorgd over ieder van ons en wil het beste voor ons. God heeft namelijk voor ieder mens afzonderlijk een levensplan. Natuurlijk weten wij niet precies wat dit plan is en dat is misschien maar goed ook. Ik weet ook niet tot in alle details wat God met mij van plan is, ook al ben ik werkzaam in de Katholieke Kerk. Wel weet ik dat ik niet bang voor Hem hoef te zijn, want Hij wil het beste voor mij. God kent mij beter dan ik mijzelf ken. Mijzelf kan ik nog weleens voor de gek houden, maar bij God lukt mij dat echt niet. Dat heeft Hij gelijk door. Tuurlijk heb ik ook weleens gedacht van: “Hè, had ik dat maar eerder geweten dan had ik het heel anders aangepakt.” Maar wanneer je het plan van God met jouw leven wil leren kennen, moet je Hem er gewoon concreet naar vragen in gebed. Zeker wat betreft de belangrijke beslissingen. Daarom maken we ook vaak fouten in het leven, omdat we niet God om bijstand hebben gevraagd. We vertrouwen liever op eigen kracht dan op de kracht van God. Wanneer wij onze eigen plannen durven loslaten, zullen we merken dat God de ruimte krijgt om tot ons te spreken en ons te helpen met keuzes te bepalen. Als je durft vertrouwen op God, dan mag je ook verwachten dat Hij je helpt. Natuurlijk spreekt God tot ieder van ons op een andere manier. Wat goed is voor de één is dat niet voor de ander. God spreekt tot ons in een taal die wij zelf het beste kunnen begrijpen. Is dat direct ingegeven in je hart of bijvoorbeeld door middel van de gesprekken met de pastoor, de dominee of een goede vriend of vriendin? Dat merk je van zelf als je op Zijn bijstand vertrouwen durft. Gods hulp aan ons staat en valt met de relatie die wij met Hem hebben. Zoals met elke relatie is het van belang dat je de vriendschap onderhoudt. Bidden, de diensten bijwonen in de kerk, Zijn geboden onderhouden en ook het lezen in de Bijbel. In de Bijbel staat ten slotte wat God van ons wil, namelijk een leven leiden waarin wij zo goed mogelijk tot ons recht komen en ons kunnen ontwikkelen tot wie wij ten diepste zijn: mensen naar Zijn beeld en gelijkenis. Laat God tot je hart spreken!
Peter Piets
Poëzie-pauze Ik prijs de Heer om Waterland Ik prijs de Heer om Waterland, om Broek en Zuiderwou, want uitgetekend met de hand kleurt Hij het groen en blauw.
En wie kan zien heeft zo aanschouwd, een wonder Waterland, de huizen groen en lichtgebouwd, een landschap uit zijn hand.
Al dreigt soms boos en bitter weer, al stroomt uit zwarte lucht een zee van regen huilend neer, zodat de aarde zucht,
Dank Hem voor ’t heilig Holysloot, voor ’t Waterlandse Broek, hier staat de hemel hoog en groot, Gods heerlijk schilderdoek.
bij vlagen is er wel goed zicht over de Gouwe Zee, zodat je ziet waar Marken ligt, ons eiland in de zee.
Dank Hem voor Rans- en Zunderdorp, voor Marken aan de Gouw, voor Monnick-, Uit- en Durgerdam en ook voor Zuiderwou! André F. Troost Melodie: Er is een land van louter licht (Gezang 290)
pagina 12
juni 2013, 41e jaargang
Raad van Kerken Secretariaat: Helma de Vries, Achterhaven 39, 1135 XS Edam, tel. 372969 Penningmeester: Henri Kalk, Kapsteeg 5, 1135 WR Edam, tel. 371297 Postbank: 2637888
De agenda van Noord-Holland Wilt u weten wat er op kerkelijk gebied te doen is in onze provincie? Een groot aantal activiteiten van andere gemeenten, parochies en aanverwante organisaties in de reregio vindt u op de sites www.pkn.nl of www.bisdomhaarlem.nl
Lezingen, Gedichten en Gezangen De eerste lezing vertelde over de leerlingen die bijeen waren toen de vurige tongen boven hen verschenen en die hen vervulde met de Heilige Geest. De heilige geest die het mogelijk maakte voor mensen met verschillende achtergronden om elkaar toch te verstaan. De kinderen lazen enkele gedichten voor en er werd samen gezongen. Veel sneller dan gedacht was het slot van de viering daar.
Landelijk Ook landelijk biedt de Raad van Kerken u veel informatie op kerkelijk gebied. U vindt de landelijke raad op: http://www.raadvankerken.nl/
Pinkstervuur 2013 Op 18 mei jl. werd, deze keer (bij) in de grote Kerk, het Pinkstervuur van de Raad van Kerken Edam Volendam gehouden. Zoals u ziet is ‘bij’ tussen haakjes geschreven en dat was omdat de organisatie besloot om, gelet op de buitentemperatuur, deze jaarlijkse oecumenische happening dit jaar maar binnen te houden. Dat was een verstandig besluit omdat de temperatuur op het moment dat de viering begon was teruggezakt tot 13 graden, bepaald geen waarde die prettig aanvoelt. Buiten koud Die koude buiten kon niet voorkomen dat er in de kerk sprake was van een warme sfeer. De viering werd gehouden in het koor van de kerk en die plaats bood op een uitstekende manier ruimte aan de vele jonge en oudere deelnemers. Het thema ‘De Geest die ons Samenbindt’ werd door de beide voorgangers, Menny de Wolf en kapelaan Peter Piets van diverse kanten belicht. Kapelaan Piets wees op het bijzondere van het Pinkstervuur dat, anders dan gewoon vuur, van de hemel op de aarde neerdaalde. Pinksteren was zo zei hij, naast de afsluiting van een belangrijke kerkelijke periode, ook weer een nieuw begin. Pinksteren leert ons ook dat de liefde sterker is dan het kwaad en dat het goede overwint. Binnen een klein Pinkstervuur Omdat de viering binnen werd gehouden was natuurlijk het aansteken van het hout in de vuurkorf niet mogelijk. Hier werd een creatieve oplossing voor gevonden door een ‘Gelpot’ tussen het hout in de vuurkorf te plaatsen en deze door de voorgangers te laten ontsteken. Hieraan staken de kinderen van het kinderkoor Dwars hun kaarsen aan en zij gaven dit vuur vervolgens door aan alle gelovigen in de kerk. Het doorgeven van dit vuur had, door deze kinderen feitelijk uitgevoerd, een hoge symbolische waarde.
pagina 13
Het oplaten van de ballonnen en duiven vreugde voor jong en oud
Anders dan gebruikelijk gebeurde dit aan het einde van de viering. Natuurlijk moesten eerst de adreskaartjes nog aan de ballonnen bevestigd worden en dit bleek soms een lastige klus. Er waren dan ook meerdere ballonnen die zonder kaartje hun eigen weg gingen en tegen het plafond van de kerk eindigden. Nadat alle aanwezigen, groot en klein, er uiteindelijk in geslaagd waren om hun ballon van het kaartje te voorzien werden deze buiten onder luid gejuich opgelaten. De duiven gingen, door velen nauwelijks opgemerkt, dezelfde weg. Snel ging iedereen naar binnen voor koffie thee of ijs en kwam er, na nog wat napraten een einde aan deze geslaagde editie van het Pinkstervuur.
Simon Ruitenberg Op koffie of theevisite bij Douwe Egberts Dinsdag 18 juni 2013 organiseert het ouderenwerk een dagje uit naar het plaatsje Joure. Daar staat een koffietafel voor u klaar. Na de lunch vertrekken wij naar het museum Joure. Wij worden ontvangen door speciale gastvrouwen die ons alles kunnen vertellen over Douwe Egberts en zijn geboortehuis. Aan het eind van het programma krijgt u nog een kopje koffie of thee gaan wij weer richting Edam. Wij hopen om 17.30 uur weer thuis te zijn Vertrektijd 10.30 uur. De bus staat klaar 10.15 uur tegenover de bibliotheek. Eigen bijdrage € 20,00. U kunt u opgeven bij Ina Bakker tel 362422 Geef u snel op, iedereen is welkom maar vol is vol.
Het ouderenwerk. juni 2013, 41e jaargang
& & ( , & -( &' " . ) " # / & ( & ( & 0 ) &) 1 & 2 -
# ) *' ) ' ! (+!,
%& !" #! $$ #
&'
()*+ &
!
" # $%& &'(' ) *+,! -...,' ) *+,!
.//$+(.&)!!!!!!0,&1( ! #$%& '( ()($*+#&*",-()&)-
!"# $% &'!(()
Doopsgezinde Gemeente Edam Kerkgebouw: “De Vermaning”, Jan Nieuwenhuyzenplein 6, 1135 WV Diensten: 10.00 uur, elke eerste en derde zondag van de maand Er is geen vaste predikant, de diensten worden door verschillende voorgangers geleid Voorzitter: H.A.J.O. Schaap, Molenwerf 5, 1135 GM, tel. 0299-371946,
[email protected] Koster: J.B.G. Ottenhof-Günther, 0299-372745
Entreebiljet of visitekaartje? Persoonlijke belijdenissen van doopsgezinden geanalyseerd door Hijme Stoffels. Valt er aan het begin van de eenentwintigste eeuw iets zinnigs te zeggen over de doopsgezinde identiteit? Mogelijk zou een analyse van hedendaagse persoonlijke belijdenissen hier meer licht op kunnen werpen. In het najaar van 2011 verschenen oproepen in verschillende bladen, waarin lezers werd gevraagd hun persoonlijke belijdenis op te sturen. Dit leverde in de maanden daaropvolgend een gestage stroom reacties op. Ook ik stuurde mijn geloofsbelijdenis op, reden temeer om het onderzoek met interesse te volgen. En daar wil ik in de komende periode graag af en toe verslag van doen. Ter illustratie en introductie het volgende: Wanneer wij gedoopt willen worden, moeten wij eerst belijdenis afleggen. De belijdenis van den eenen mensch is verschillend van die van den ander. Zij kan niet in bepaalde en onveranderlijke formules worden uitgedrukt want zooveel menschen zooveel gewetens en ons geweten kan niet aan banden gelegd worden. Dirk Stam Met een krachtig beroep op het vrije geweten legde de 18-jarige Dirk Stam op donderdag 12 maart 1874 voor de doopsgezinde kerkenraad van Wormerveer belijdenis af van zijn geloof. En dat was duidelijk een kritisch, welomschreven en vrijzinnig geloof. Dirk beschouwde de bijbel als een belangrijk, zij het niet onfeilbaar boek. De belangrijkste bron van godskennis was volgens hem niet de bijbel, maar het persoonlijk geweten, het zedelijk gevoel waarin de stem van God tot de mens
Filmhuis Edam
spreekt. De Israëlieten waren zedelijk hoogontwikkeld, maar niet Gods uitverkoren volk. Jezus was een leraar en voorbeeld voor de mensheid, ‘de meest verheven mens welke ooit heeft geleefd”, maar beschikte niet over bovennatuurlijke krachten. “Wat de wonderen betreft welke van Jezus worden verhaald, ik geloof niet dat die hebben plaats gehad.” Jezus preekte volgens Dirk vooruitgang: Zedelijke kracht Niets kan op één punt blijven staan; alles moet vooruit. Wat de aarde nu is, werd zij allengs. Terwijl men vroeger te voet of per trekschuit ging, voert ons thans de spoorwegen in woesten vaart van de eene naar de anderer plaats. Zoo leert Jezus ons ook omtrent den mensch. Vraag niet wat gij waart, maar wat gij worden moet en worden kunt, streef er steeds naar in zedelijke kracht vooruit te gaan, steeds een schrede nader aan de volmaking te komen. 26 kantjes Het belijdenisschrift van Dirk Stam telt maar liefst 26 kantjes met uitvoerige beschouwingen over het ontstaan van de godsdienst, God, Jezus, de bijbel, doop en Avondmaal. Dirk was een ontwikkelde jongen, hij zou later architect worden, voorzitter van de kerkenraad en wethouder in zijn woonplaats. Boeiende verhalen, waar ik in de komende periode graag nog eens op terug kom.
Hajo Schaap
Filmhuis Grote Kerk Edam: Elke tweede donderdag van de maand films van bijzondere cineasten of films met een inspirerend thema. Entree € 4.00. Kosterij Grote Kerk, 20.15 uur.
De films van het nieuwe seizoen 2013-2014 We beginnen het nieuwe seizoen in september en hopen u op de tweede donderdag van die maand 12 september 2013, weer in het filmhuis te kunnen verwelkomen. Wilt u op de hoogte worden gehouden van de maandelijkse filmkeuze, klik dan op Abonneren per e-mail en ontvang maandelijks de Nieuwsbrief.
pagina 15
juni 2013, 41e jaargang
Rooms-Katholieke Kerk Pastorie: Voorhaven 126, 1135BV Edam, tel 371765 (werkdagen 14-16 uur) Pastoor: P. Berga Sorballa, mobiel 06-55175706 Vice-voorzitter: C.G. Veth, tel. 373264 Secretaris: S.P.M. Ruitenberg, tel.06-83225048 Waarnemend penningmeester:C.G. Veth Bankrekeningnummer 58.87.35.973 t.n.v. RK parochiebestuur Edam www.parochieedam.nl e-mail:
[email protected]
Wij vragen uw gebed Voor onze zieken thuis en in de zieken- en verpleegtehuizen; dat zij door Gods Geest gesterkt worden; dat wij hun lijden verlichten en draaglijk maken door onze aandacht en oprecht medeleven. Voor onze dierbare overledenen, dat zij voor altijd mogen zijn ingegaan in de vreugde van hun Heer. Voor onze bruidsparen: Eileen Dekker en Rocky Tewari en Patrick Knook en Cindy Greuter; dat zij een gezegende toekomst mogen hebben. Voor onze dopeling: Sara Leeflang: dat zij mag uitgroeien tot een mens naar Gods hart. Nieuwbouw rond de kerk De koker met namenlijst wordt verwerkt in de fundering
Het plaatsen van fietsen – een herhaald verzoek Zet uw fiets niet tegen de HSB hekken en de hekken voor de kerk, of langs de zijmuur van de pastorie. Wen er nu maar aan dat straks, wanneer de huizen klaar zijn, dit niet meer kan. Het is een kleine moeite uw fiets te plaatsen in de rekken voor de Nieuwe School? Het is maar een paar meter lopen. Regio vorming De fusie van de parochiebesturen in Volendam gaat voorspoedig en de verwachting is dat zeer binnenkort sprake zal zijn van één parochie met twee geloofsgemeenschappen. Onder de inspirerende leiding van Diaken Henk Bak hebben de eerste gesprekken tussen afvaardigingen van de parochies uit Monnickendam, Ilpendam en Edam plaats gevonden. Er is afgesproken de samenwerking te versterken en er is gewerkt aan een inventarisatie van knelpunten en zorgen. In de komende maanden zal hieraan verder gewerkt en zal een overkoepelend bestuur gevormd worden. Wij blijven u op de hoogte houden van verdere ontwikkelingen. Zijn er onderwerpen die u onder onze aandacht wilt brengen, informeer ons dan tijdig. Wij bespreken die dan in onze vergadering van 4 juni.
Cor Veth e
1 Communie
Vrijdag 17 mei was het dan zover. De directie van HSB Bouw BV had de eigenaren van de te bouwen woningen, samen met een vertegenwoordiging van de Gemeente en het parochiebestuur uitgenodigd voor een feestelijke handeling ter gelegenheid van de nieuwbouw. Alle eigenaren van de te bouwen woningen werden uitgenodigd om hun handtekening te plaatsen op een namenlijst. De namenlijst werd in een koker geplaatst en wordt verwerkt in de fundering, zodat alle betrokkenen ook in de toekomst aan het project verbonden blijven. Graag willen wij de heren Gerrit van Dulmen en Ludo Voorn feliciteren met het bereiken van deze mijlpaal. pagina 19
Op zondag 21 april ontvingen negen kinderen: Ruben van Rijn, Ruben van der Made, Tim van Selm, Robin Detering, Timo Steinmetz, Roos Hoffenaar, Derek de Gier, Ruben van der Made, Vienna van der Meer en Isabella Helsloot hun 1ste Heilige Communie. We feliciteren alle kinderen van harte en hopen hen nog vaak terug te zien in onze parochiekerk. Hieronder volgt een verslag van Ruben en Judith van der Made, Ruben is één van de communicanten:
juni 2013, 41e jaargang
We verzamelden 's ochtends in de pastorie. Fotograaf Peter maakte foto's van ons allemaal in onze mooiste kleren. Daarna liepen we met onze doopkaarsen naar het altaar. We mochten gaan zitten achter tafeltjes met kaarsjes erop. Kapelaan Peter Piets heette ons welkom. We mochten allemaal een stukje voorlezen voor alle mensen in de kerk. We zongen ook mooie liedjes samen met het kinderkoor Dwars, Agnes en Christine. Onze overleden familieleden werden genoemd in een misintentie. Zo waren zij er ook een beetje bij. Toen was het speciale moment gekomen. Onze papa's en mama's, broertjes en zusjes kwamen naar voren om dit moment met ons te delen. We ontvingen voor de allereerste keer van Kapelaan Peter de heilige hostie. Het smaakte heel lekker! Toen gingen we weer achter onze tafeltjes zitten om te bidden. Er waren heel veel mensen in de kerk. Toen zongen we het slotlied. We hingen onze foto's in de levensboom en kregen een cadeautje. Daarna gingen we met ons gezin op de foto. We dronken achter in de kerk lekkere limonade en aten koekjes. Toen was de mooie mis afgelopen en gingen we thuis verder feesten! Bedankt Greetje, John, Afke en Kapelaan Peter voor de goede voorbereiding en alles wat jullie voor ons hebben gedaan !
Ruben en Judith van der Made Bruidspaar Eileen Dekker en Rocky Tewari
De prijzen van de quiz worden uitgereikt
Vrijwilligersavond Op vrijdag 19 april vierden de vrijwilligers van de Nicolaasparochie een leuk feestje in de Burghwall. Het doel was natuurlijk om alle vrijwilligers eens even in het zonnetje te zetten vanwege ieders enthousiaste en onmisbare inzet in onze parochie. Maar tegelijkertijd werd het in meerdere opzichten ook een goede voorbereiding op het K(r)oningsfeest van 30 april a.s. De catering was zeer actief; men vermaakte elkaar met liedjes, gebak, sketches en een W-A & Maxima-quiz om het geheugen weer wat op te frissen. Ik heb nooit geweten dat prinses Maxima ooit heeft geroepen dat het zeker geen liefde op het eerste gezicht was. Wél wist ik dat ze hem ook wel eens 'een beetje dom' vond. Uiteindelijk waren vijf winnaars van de quiz met ieder vier fouten: Helma de Vries, Elly Huider, Ria van der Waart, Paula Ruitenberg en Ria Voorn. Piet Buitenhuis had de meeste fouten, hij kreeg de poedelprijs.
De mooi verzorgde avond vloog voorbij, dus dat betekent dat het een erg leuke avond is geweest!
Matthias Tissingh Mededeling KVG: 5 juni: fietsdag Er is weer een mooie tocht samengesteld en die begint bij het tunneltje. We verzamelen daar om 9.00 uur. Mooi weer meebrengen en eventueel een boterham voor de lunch. Verder wensen we iedereen een mooie zomer toe en tot ziens in september. Op vrijdag 19 april 2013 hebben Eileen Dekker en Rocky Tewari hun huwelijk in onze kerk laten inzegenen. De voorgangers waren dominee Engele Wijnsma en pastoor Hans Visser. Wij wensen hen een gelukkige toekomst toe. pagina 20
Vieringen in de Meermin RK kerk 06 juni: 10.30 uur Eucharistieviering voor alle senioren 13 juni: 16.00 uur Viering Raad van Kerken 19 juni: 10.30 uur Woord- en communieviering 27 juni: 16.00 uur Viering Raad van Kerken 03 juli: 10.30 uur Woord- en communieviering juni 2013, 41e jaargang
Wereldjongerendagen
heden van de koepel en transepten en wordt door de gidsen ingegaan op de actualiteit van deze omvangrijke restauratie. Gegevens Kaartverkoop vanaf 13.00 uur in de kerk. De gewelventochten beginnen om 13:30 uur. De laatste beklimming start om 15:00 uur. De tijdsduur van de tocht is anderhalf uur. De entreeprijs bedraagt EUR 5,00 per persoon. Minimale lengte 150 cm, alleen vanaf 12 jaar. NB: Wie het eerst komt, wie het eerst maalt. Kaartverkoop alleen in de kerk vanaf 13.00 uur en zolang er nog voldoende plaatsen zijn die dag.
De Wereldjongerendagen (WJD) is het grootste internationale jongerenevenement ter wereld. Honderdduizenden jongeren, overal vandaan, komen bij elkaar om samen het katholieke geloof te vieren. Vijf dagen lang kunnen jongeren verspreid over de hele stad deelnemen aan klein- en grootschalige culturele festivals, vieringen, muziekconcerten, ontmoetingen en theatervoorstellingen. Drie ochtenden is er een Nederlandstalig programma. Traditionele hoogtepunten van de WJD zijn de verwelkoming van de paus op donderdag, op zaterdagavond de grote avondwake onder de sterrenhemel van Rio de Janeiro, en op zondag een indrukwekkende slotviering. Als thema voor de Wereldjongerendagen 2013 heeft emeritus-paus Benedictus XVI de oproep van Jezus uit Mattheüs gekozen: "Ga en maak alle volkeren tot mijn discipelen" (Vlg. Mattheüs 28:19). De Wereldjongerendagen bestaan al sinds 1984. Op initiatief van paus Johannes Paulus II kwamen toen 300.000 jongeren naar Rome. Sindsdien worden de WJD afwisselend op lokaal en internationaal niveau gehouden. Na steden als Buenos Aires, Parijs, Manilla, Sydney en Madrid – waar soms meer dan 1.000.000 jongeren samenkwamen – is nu Rio de Janeiro aan de beurt. Iedereen in de leeftijd van 18 t/m 30 jaar is welkom op de Wereldjongerendagen. Het is een katholiek evenement, maar jongeren van alle geloofsovertuigingen zijn van harte welkom Gewelventocht St. Bavo kathedraal Op de zondagen van 16 juni en 15 september (monumenten weekend) worden weer de gewelven, de koepel en de torens van de St. Bavo Kathedraal aan de Leidsevaart voor het publiek geopend. Mede vanwege de grootse restauratie wordt op deze wijze aandacht gevraagd voor dit unieke kerkgebouw van Nederland. De gewelventocht is een spannende tocht over krakende plankieren, door donkere spelonken en langs bijzondere wenteltrappen en brengt de bezoeker op verborgen plekken in de prachtige kathedraal. De overgangen van kleine gangen naar verbluffende uitzichten zijn spectaculair. Als de bezoeker uiteindelijk na vele treden bij de grote klokken in een van de torens is aangekomen, kan er genoten worden van een fantastisch uitzicht over Haarlem en verre omstreken. Tijdens de gewelventocht zullen enthousiaste gidsen U vergezellen op een ontdekkingsreis langs ruim 110 jaar Haarlemse historie en kerkelijke bouwkunst en Christelijke symboliek. Tijdens de rondleiding ziet u van dicht bij het resultaat van de restauratie werkzaampagina 21
De Sint Bavo kathedraal in Haarlem
Autodienst op zondagmorgen U kunt op zondagmorgen naar de kerk gebracht en weer gehaald worden. We geven u hierbij het rooster voor de maand juni: Datum Taxidienst 02-06 Mevr. A. Visser Dhr. N. Günther 09-06 Dhr. B. Veenboer Dhr. V.d. Waart 16-06 Dhr. V.d. Wal 23-06 Dhr. J. Greuter Mevr. E. van Dulmen 30-06 Dhr. G. Rossenaar Dhr. S. Ruitenberg 07-07 Dhr. J. Conijn Dhr. N. Günther
Telefoonnummer 351323 372138 367132 368049 366713 362720 362941 372367 06-83225048 362889 372138
Jarigen in juni: 01-06 Dhr. J.P. Breed, Groenland 27 02-06 Dhr. P.M.G. Koning, Voorhaven 38 18-06 Dhr. J. van Dijk, Wijngaardsgracht 14 18-06 Mw. J.C. Rol-Negenborn, P. Pieterstr. 1-013 18-06 Mw. M.M.T. Rossenaar-de Jong, R. Bootstr. 15A 21-06 Mw. J.A. Karsten-de Jong, Gouden Slot 30 22-06 Dhr. J.F.A. Bende, Badhuisweg 2 25-06 Dhr. M. Guit, Bloedkoraal 72, Volendam 29-06 Mw. T.C. Tol-Oudejans, Noorderstraat 82 U allen hartelijk gefeliciteerd en een fijne dag gewenst. Wij vragen Gods zegen voor de komende tijd. juni 2013, 41e jaargang
7$( 1$/,
!#28 9 (:3' 333 9 ( ;.< =
!" # . $% # & ' " # (
) *+,
- #
#
!"
#$%&'(%$ $' ) *'+'%&$,+
.$/ '%& 301,$'
'%& (($/ '($ 66 % +$ 2 3,1
&4$%&+ ,5 .$/01,$ ( $'
!
%0
"# $% # #
&'((!)!(* &) &!()&+! , & -. /
Protestantse Gemeente Volendam Kerkgebouw: Stolphoevekerkje, Burgemeester Kolfschotenplein 1, 1131 BN Volendam Er is geen vaste predikant, de diensten worden door verschillende voorgangers geleid Secretariaat: Burgemeester Kolfschotenplein 1-1A, 1131 BN Volendam, tel: 362535, b.g.g. 366836 Website: http://volendam.protestantsekerk.net, ING rekeningnr.: 2015357, t.n.v. Prot. Gem. Volendam
Geest – Liedboek – Examens - Zomer enz. Het feest van de Geest hebben we vorige maand samen gevierd. Opnieuw zijn we geïnspireerd en geactiveerd op de Weg naar het Rijk, reikhalzend uitziend naar de wederkomst van de Heer. En dat is wel nodig in deze tijd van onzekerheid, oorlog en andere ellende om je heen, dat zijn tekenen van Zijn terugkomst. We zijn vol verwachting, totdat Jezus Komt! Het nieuwe Liedboek is er. Het werd 25 mei j.l. in Monnickendam met veel feestelijk gebeuren ingehaald. En nu maar zingen uit volle borst. We hebben nog niet besproken wanneer we daarmee beginnen, maar het komt. De schoolexamens zijn voor de meeste leerlingen al weer achter de rug. We hopen maar dat alle die er aan meegedaan hebben, het hebben gehaald. Alvast van harte gefeliciteerd! 23 juni is het de eerste dag van de zomer. We zijn aan de vakantie toe. De meeste hebben de plannen allang gemaakt. Rustig aan maar, als je ver weg gaat, ook als je thuis blijft, ontspan je in iedere geval. Digitaal Zonder erg zijn we nu als gemeente ook beland in het digitale tijdperk. We maken het allemaal zelf mee. Van radio naar TV, dat ging vanzelf zo. Van kroontjespen naar typemachine, die zo’n veertig jaar geleden een geheugen kreeg, en al gauw werd opgevolgd door de computer. Dat werd al wat ingewikkelder. Dat is toch razendsnel gegaan. Je leest nu in de krant: Senioren halen achterstand met laptop snel in. Nou ja! Toch hebben we er als gemeente ook hier mee van doen. Haast ongemerkt zijn we ”gedigitaliseerd”. Natuurlijk werd de administratie van het kerkbeheer en diaconie met de computer gedaan, later kwamen de pagina 23
brieven, uitnodigingen en andere teksten erbij. We kregen een website, waarop informatie over de gemeente, haar diensten en foto’s van het kerkje staan. We zijn ook bezig met het boekje “Geschiedenis van de Nederlandse Hervormde Kerk te Volendam” van B. Visser, dat het basisstuk is van ons archief tot ± 1970, te digitaliseren. Dan kunnen we hiermee, door middel van de daarna ontstane stukken van de Protestantse Gemeente Volendam, het archief verder aanvullen met de geschiedenis van de laatste veertig jaar. Er is in die tijd erg veel gebeurd in de maatschappij, maar ook hier. Als laatste activiteit is de afgelopen maand onze ledenadministratie aangesloten op het landelijke ledenregistratieprogramma van de Protestantse Kerk in Nederland, LedenRegistratie Protestantse Kerk, de LRP. De privacy van de gemeenteleden is in het systeem goed gewaarborgd. Gemeente Als kleine gemeente kan je samen wat meer op de hoogte zijn van gebeurtenissen om je heen. Toch denken we, noemen we in en na de dienst de namen van mensen/mensjes om ons heen, bij geboorte, doop, ziekte en overlijden. Geef dit ook aan ons door. De Jaarrekening 2012 is vrijwel gereed. De laatste week van de maand ligt deze ter inzage. In het Venster van volgende maand wordt nog een samenvatting hiervan opgenomen. Zien? Bel even. We proberen nog een ledenvergadering/gemeenteavond te beleggen. Je hoort hier nog van. Kerkenraad De komende kerkenraadsvergadering is gepland op maandag 3 juni om 14.00 uur in het kerkje. Wil je iets behandeld hebben of wat weten? Bel dan even! Bloemen uit de diensten 21-04 Mw. A.M. Pot- van der Hoeven, verjaardag 28-04 Helma de Vries, als dank liturg. kleden Julius van der Wijck, dank voor klokluiden 05-05 Fam. Woudenberg, geboorte dochter Nikky 12-05 Hans Janzen, verjaardag Collecten tijdens de diensten 21-04 Oude Zijds 100 28-04 Mercy Ships 05-05 Kinderhuis Bali 09-05 Rampenfonds 12-05 Adoptiekind/plan Ned.
Diaconie Kerk 80,40 45,95 127,95 42,25 61,30 51,55 47,00 40,80 31,00 31,20
Weet je geborgen, God kan en wil voor ieder mens barmhartig zijn! Een gezegende tijd toegewenst.
juni 2013, 41e jaargang
Raad van Kerken Edam-Volendam De Meermin P. Pietersstraat 1 1135 GS Edam Overige informatie Dag Tijd Dienst, voorganger 13-06 16.00 Oecumenische viering, Fons van Zijl 27-06 16.00 Oecumen. viering, ds. J. van Werkhoven 11-07 16.00 Oecumenische viering, werkgroep RK
Organist: de heer N. Vriend Organist: de heer J. van Ginkel Organist: de heer N. Vriend
Doopsgezinde gemeente Edam Jan Nieuwenhuizenplein 4-6 1135 WV Edam Overige informatie Dag Tijd Dienst, Voorganger 02-06 10.00 Godsdienstoefening, zr. A. Boissevain 16-06 10.00 Godsdnstoefng, br.M.W. Grimme (Lisse) 07-07 10.00 Godsdienstoefng, br. T. van Hoogstraten
Protestantse Kerkgemeente Edam Dag Tijd Dienst, Voorganger
Kerkgebouw
Overige informatie
02-06 09-06 16-06 23-06 30-06 07-07
Beemster Grote kerk Grote kerk Grote kerk Grote kerk Grote kerk
zie folder en mededeling
9.30 10.00 10.00 10.00 10.00 10.00
Regioviering in Middenbeemster Eredienst - ds. Peter Hoogstrate, Ermelo Eredienst - ds. Juup van Werkhoven Eredienst - ds. Juup van Werkhoven Eredienst - ds. Juup van Werkhoven Eredienst - ds. Eugène Baljet, M'dam
familiezondag
Rooms-Katholieke kerk, Voorhaven 126 1135 BV Edam Dag Tijd Dienst,Voorganger Overige informatie 01-06 02-06 06-06 08-06 09-06 15-06 16-06 19-06 22-06 23-06 29-06 30-06 03-07 06-07 07-07
19.00 10.00 10.30 19.00 10.00 19.00 10.00 10.30 19.00 10.00 19.00 10.00 10.30 19.00 10.00
Eucharistieviering Eucharistieviering Meermin - Eucharistieviering Eucharistieviering Eucharistieviering Eucharistieviering Eucharistieviering Meermin - Woord-en Communieviering Eucharistieviering Eucharistieviering Eucharistieviering Eucharistieviering - gezinsviering Meermin - Woord-en Communieviering Eucharistieviering Eucharistieviering
m.m.v. Cantate Domino
m.m.v. St. Caecilia m.m.v. I Voci
m.m.v. St. Caecilia m.m.v. Kinderkoor Dwars
m.m.v. Cantate Domino
Protestantse Gemeente Volendam, Burg. Kolfschotenplein 1, 1131 BN Volendam Dag Tijd Dienst, Voorganger Overige informatie 02-06 09-06 16-06 23-06 30-06 07-07
11.00 11.00 11.00 11.00 11.00 11.00
Eredienst - Marjan Nijman Eredienst - Fons van Zijl Eredienst - Corine Sloot Eredienst - Bart Stobbelaar Eredienst - Pieter Pronk Eredienst - Fons van Zijl
Rooms-Katholieke Kerk Volendam: Voor info over de diensten: Zie kerkpagina's in de NIVO
pagina 24
juni 2013, 41e jaargang
!
!"#$ %$&' ($$$'$ %$&'
!. /" %& $ 0 0 1 %$&1 &1% 1 0 0&102 %
+, ) *(! +, "-+,