Knooppunt 3.0 – Projectrapport 1
Frank Salliau 16 december 2013 V1.3
1
Historiek V1.0 V1.1 V1.2 V1.3
11 december 2013 12 december 2013 13 december 2013 16 december 2013
Eerste draft Aanpassingen na feedback JM Aanpassingen na feedback Deloitte Aanpassingen na feedback JM en GvdB
1 Over dit document ...................................................................................................................................................... 4 2 Alignering visies .......................................................................................................................................................... 5 2.1 Weging .................................................................................................................................................................... 5 2.2 Primair project Knooppunt 3.0 .................................................................................................................... 5 2.3 Secundaire project(en) .................................................................................................................................... 5 2.4 Tertiaire project(en) ......................................................................................................................................... 6 3 Projectaanpak ............................................................................................................................................................... 6 3.1 Fase 1: Analyse .................................................................................................................................................... 6 3.1.1 Overlegmodel -‐ projectwebsite ............................................................................................................ 6 3.1.2 Fase 1a: Afbakening scope ..................................................................................................................... 7 3.1.3 Fase 1b: Longlist naar shortlist aanbieders adhv RFI ................................................................ 7 3.1.4 Fase 1c: Selectie definitieve leverancier adhv RFP ..................................................................... 8 3.1.5 Fase 1d: opstart van de secundaire projecten ............................................................................... 8 3.2 Fase 2: Bouw van het platform ..................................................................................................................... 8 3.3 Fase 3: Livegang .................................................................................................................................................. 9 4 Planning .......................................................................................................................................................................... 9 5 Verslag interviews .................................................................................................................................................... 10 5.1 Missie: back to basics ...................................................................................................................................... 10 5.2 Branding ............................................................................................................................................................... 10 5.3 Doelgroepen ....................................................................................................................................................... 10 5.4 Kanalen ................................................................................................................................................................. 11 5.4.1 Veelheid aan kanalen ............................................................................................................................. 11 5.4.2 Knooppunt Kiosk & native apps ........................................................................................................ 11 5.4.3 Responsieve website .............................................................................................................................. 12
2
5.4.4 Tablet-‐oplossing als secundair project ........................................................................................... 12 5.5 Meertaligheid ..................................................................................................................................................... 12 5.6 Authenticatie van de gebruikers ................................................................................................................ 13 5.6.1 Huidige situatie ......................................................................................................................................... 13 5.6.2 Hulpmiddelen bij registratie ............................................................................................................... 13 5.6.3 Standaard protocols ............................................................................................................................... 13 5.7 Gebruikersprofielen ........................................................................................................................................ 13 5.7.1 Huidige situatie ......................................................................................................................................... 13 5.7.2 Bestaande & nieuwe doelgroepen .................................................................................................... 14 5.7.3 Koppeling met Discimus ....................................................................................................................... 14 5.8 Beveiliging lesmateriaal ................................................................................................................................ 14 5.9 Presentatie lesmateriaal ................................................................................................................................ 15 5.10 Auteursomgeving ........................................................................................................................................... 15 5.10.1 Huidige situatie ...................................................................................................................................... 15 5.10.2 Silverpoint of alternatief .................................................................................................................... 15 5.10.3 Content Creatie Tool als secundair project ................................................................................ 16 5.11 Opslag van content ........................................................................................................................................ 16 5.11.1 Huidige situatie ...................................................................................................................................... 16 5.11.2 Verbeterpunten ...................................................................................................................................... 16 5.12 Licentiemodellen ........................................................................................................................................... 16 5.12.1 Groeps-‐ of schoollicentie .................................................................................................................... 16 5.12.2 Abonnementen ....................................................................................................................................... 17 5.12.3 Business modellen ................................................................................................................................ 17 5.13 Catalogus & e-‐commerce ............................................................................................................................ 17 5.14 Metriek & Rapportage ................................................................................................................................. 17 5.15 Machine-‐aanstuurbaarheid ....................................................................................................................... 18 5.15.1 Modulair karakter ................................................................................................................................. 18 5.15.2 Koppeling met eigen systemen ....................................................................................................... 18
3
5.16 Migratie van de bestaande data ............................................................................................................... 18 5.17 Externe koppelingen .................................................................................................................................... 19 6 Functionele architectuur ....................................................................................................................................... 19 6.1 Van website naar ecosysteem ..................................................................................................................... 19 6.2 Architectuur ........................................................................................................................................................ 19 6.2.1 Basislaag ...................................................................................................................................................... 20 6.2.2 Licentiekantoor ......................................................................................................................................... 20 6.2.3 Content Repository (CR) ....................................................................................................................... 20 6.2.4 Rapportage ................................................................................................................................................. 20 6.2.5 Content Creatie Tool (Auteursomgeving) ..................................................................................... 20 6.2.6 Kanalen ......................................................................................................................................................... 20 7 Appendix 1: Longlist aanbieders ........................................................................................................................ 21 8 Appendix 2: Detailplanning Fase 1 .................................................................................................................... 21
1
Over dit document
Dit document kadert binnen de context van het opstellen van de RFP voor het project Knooppunt 3.0. In deze eerste fase van het project werden de leden uitgevers van Knooppunt individueel geïnterviewd rond een aantal strategische en functionele topics. Dit document bevat o.a. de neerslag van deze interviews en dient als input om een gesprek op gang te brengen tussen de deelnemende uitgevers, met een dubbel doel: • •
alignering van de verschillende visies afbakenen van de scope voor Knooppunt 3.0
Dit document omvat: • • • •
een voorstel voor een methode om de verschillende visies te aligneren het projectverloop & planning de schets van de visies van de verschillende uitgevers op een aantal relevante topics, a.d.h.v. een geanonimiseerde samenvatting van de inhoud van de interviews een voorstel voor een high-‐level functionele architectuur
De projectleiding van Knooppunt 3.0 zal uitgevoerd worden door Frank Salliau, hierna project manager of PM genoemd. De verdere dagelijkse leiding van Knooppunt zal uitgevoerd worden door de (nieuwe) projectleider Knooppunt
4
2
Alignering visies
Binnen een consortium van 6 concurrerende uitgeverijen is het evident dat de visies op een aantal strategische en andere topics uiteen lopen. Het is belangrijk voor het welslagen van dit project dat een manier gevonden wordt om met deze potentieel divergerende visies om te gaan en in te passen in het project. We onderscheiden 3 categorieën van visies: • • •
Visies waar een consensus over is, m.a.w. waar alle uitgeverijen het over eens zijn Visies waar een substantieel deel van de uitgevers het over eens zijn Visies van een of twee uitgevers
Teneinde deze visies een plaats te geven binnen Knooppunt 3.0 stellen we voor om volgende constructie op te zetten.
2.1 Weging We stellen voor om bij het beoordelen van de verschillende visies een weging te hanteren volgens de grootte van de uitgeverij. • • •
Grote uitgeverijen (Van In, Pelckmans, Plantyn): gewicht 3 Middelgrote uitgeverijen (Die Keure, Averbode): gewicht 2 Kleine uitgeverijen (mjPublishing): gewicht 1
Een gewogen score wordt beoordeeld t.o.v. een maximum score van 14 (3 grote, 2 middelgrote en 1 kleine uitgeverij).
2.2 Primair project Knooppunt 3.0 Het primair project Knooppunt 3.0 komt tegenmoet aan de gemeenschappelijke visie en bevat de functionaliteiten waar consensus over is tussen de uitgeverijen. Dit project: • •
heeft absolute voorrang en mag niet in het gedrang komen door de secundaire projecten, wordt financieel gedragen door alle uitgevers
2.3 Secundaire project(en) Secundaire projecten zijn deelprojecten binnen Knooppunt 3.0 waar meerdere uitgeverijen in geinteresseerd zijn, maar waar geen consensus over bestaat. Geinteresseerde uitgeverijen kunnen intekenen op deelname aan deze projecten. Een voorbeeld van een dergelijk project kan bvb. zijn: “ontwikkeling van een gemeenschappelijke auteursomgeving voor bordboeken” Een secundair project komt in scope onder bepaalde voorwaarden: • •
Het secundair project brengt op geen enkele manier het primair project in gevaar, inhoudelijk noch technisch noch projectmatig Er is voldoende draagvlak, m.a.w voldoende uitgeverijen zijn geinteresseerd om deel te nemen aan het secundair project. Concreet betekent dit dat de gewogen score (zie 2.1) groter of gelijk is aan 50% of 7 op 14.
5
•
De deelnemende uitgeverijen zijn bereid het secundair project financieel te dragen. De kosten die gemaakt worden (bvb. personeelskost PM) voor een secundair project worden niet meegenomen in de overeenkomst tussen Boek.be en Knooppunt vzw, maar apart bekeken.
Secundaire projecten worden geprioritiseerd volgens graad van draagvlak via de gewogen score. Het moet mogelijk zijn voor uitgevers om op een bepaald moment in te stappen in een secundair project. De financiële lasten worden op dat moment herverdeeld. De timing van een secundair project is ook niet noodzakelijk dezelfde als die van het primair project. Deze wordt bepaald in overleg met de uitgevers.
2.4 Tertiaire project(en) Tertiaire projecten zijn functionaliteiten waar interesse voor is bij een minderheid van de uitgeverijen, m.a.w. waar de gewogen score uit 2.1 kleiner is dan 50% of minder dan 7 op 14. Deze projecten blijven in principe buiten de scope van Knooppunt 3.0 en worden niet getrokken door de PM. De PM kan wel een adviserende rol krijgen en zal er over waken dat de integriteit van het primair project niet wordt aangetast. Desgewenst kunnen tertiaire projecten door de uitgever zelf uitgevoerd worden (of in een multilaterale samenwerking) op voorwaarde dat deze projecten niet hinderend werken voor het primaire project of eventuele secundaire projecten. De kosten voor tertiaire projecten worden door de uitgever(s) zelf gedragen.
3
Projectaanpak
Het project Knooppunt 3.0 wordt opgedeeld in 3 grote fasen:
3.1 Fase 1: Analyse De eerste fase in dit project bestaat uit de analyse en het in kaart brengen van de behoeften en wensen voor Knooppunt 3.0. Het uiteindelijke resultaat van deze fase moet zijn: • •
Afgebakende scope en opdeling Knooppunt in primair project en eventuele secundaire projecten Keuze van een leverancier voor de bouw van het primair project.
3.1.1 Overlegmodel -‐ projectwebsite Gedurende deze fase zal overleg nodig zijn met de uitgevers. Gezien het krappe tijdsschema (zie Appendix 2) is er weinig ruimte voor plenair overleg. Het overleg zal grotendeels “online” plaats vinden. Om overleg te faciliteren stellen we voor om gebruik te maken van Basecamp (https://basecamp.com/), een populaire en eenvoudige project management website, waar de betrokken uitgevers een login en wachtwoord voor zullen ontvangen. De PM zal op dit platform
6
de nodige informatie online zetten en de uitgeverijen vragen om via dit platform binnen een bepaalde (redelijke) termijn feedback te leveren. Wanneer binnen de gestelde termijn geen feedback geleverd wordt, dan zal er van uitgegaan worden dat de uitgeverij in kwestie akkoord gaat met de inhoud van het document. Deze fase wordt opgedeeld in een aantal stappen: 3.1.2 Fase 1a: Afbakening scope Via interviews worden de visies van de uitgevers op een aantal high-‐level strategische topics in kaart gebracht. Op basis hiervan worden krijtlijnen uitgezet voor Knooppunt 3.0. Dit rapport bevat verderop (zie 5) de neerslag hiervan. De uitkomst van deze stap wordt besproken tijdens een extra stuurgroep en moet tegen begin januari 2014 leiden tot een duidelijk afgebakende scope voor Knooppunt 3.0. Verwachte uitkomst: duidelijk afgebakende scope 3.1.3 Fase 1b: Longlist naar shortlist aanbieders adhv RFI In deze stap willen we een RFI (Request For Information) voor het primair project uitsturen naar een longlist van aanbieders (zie ook Appendix 1), die een 3-‐tal weken de tijd krijgen om hierop te antwoorden. De antwoorden van de aanbieders worden op een extra stuurgroep geëvalueerd, wat moet leiden tot een shortlist van aanbieders. De RFI zal inhoudelijk het volgende bevatten: • • •
•
•
Doel van het project Schets van het kader (Wie en wat is Knooppunt/Historiek/Missie) High-‐level functionele vereisten o Schets van de functionele architectuur o Beschrijving van de werking van de verschillende onderdelen Bevraging aanbieder over volgende onderwerpen: o Voorstelling zichzelf o Ervaring met gelijkaardige projecten o Referenties o Solvabiliteit o Key-‐personeel incl. competenties & cv’s o Algemene projectaanpak & methodologie o Visie op wijze samenwerking (in-‐house, onderaanneming…) o Inhoudelijk: visie op oplossing voor een aantal key features zoals § Globale architectuur voor modulaire oplossing § Authenticatie & Profielbepaling § Meertaligheid § Beveiliging content § Logging & Rapportage § Migratie van de data Geheimhoudingsclausule (NDA)
Verwachte uitkomst: shortlist aanbieders
7
3.1.4 Fase 1c: Selectie definitieve leverancier adhv RFP Ten behoeve van de aanbieders op de shortlist wordt een RFP (Request For Proposal) opgesteld voor het primair project. Deze RFP zal opgemaakt worden uitgaande van de RFI, maar met een voldoende groot niveau van detail ten einde de aanbieders in staat te stellen om een zeer gedetailleerd voorstel en bindende offerte op te stellen. De aanbieders zullen gevraagd worden een antwoord te bieden op o.a. volgende kwesties: • • • • • • •
Projectplanning & timing Oplossingen voor de kritische business cases Voorstel technologie Database schema’s Manier van samenwerking & overlegstructuur Acceptatieproces Ontwikkelteam (CV’s)
Naast een uitgebreid document zullen we ook een spreadsheet opmaken met een aantal vragen waar de aanbieder op moet antwoorden. Deze spreadsheet zal achteraf gebruikt worden als decision matrix om via een scoring systeem de verschillende voorstellen naast elkaar te evalueren. Na goedkeuring van de RFP door de Raad van Bestuur wordt de RFP uitgestuurd naar de aanbieders op de shortlist. Elke aanbieder krijgt een 3-‐tal weken de tijd om een voorstel uit te werken. De aanbieders krijgen de gelegenheid om hun voorstel toe te lichten en te verdedigen voor de gecombineerde Stuurgroep en Raad van Bestuur. Op basis van overleg en gebruikmakend van de decision matrix wordt de keuze gemaakt voor één aanbieder. Met deze aanbieder worden contractonderhandelingen opgezet en overgegaan tot fase 2, de bouw van het systeem. Verwachte uitkomst: beste offerte van de aanbieders 3.1.5 Fase 1d: opstart van de secundaire projecten Tijdens de periode waarin de aanbieders de tijd krijgen om hun voorstellen voor te bereiden worden de secundaire projecten opgestart. De uitgevers die ingetekend hebben op de secundaire projecten worden verder bevraagd om de wensen en noden exact in kaart te brengen, op een gelijkaardige wijze als voor het primair project. De verdere planning wordt ook op dat moment opgemaakt.
3.2 Fase 2: Bouw van het platform De exacte projectaanpak in deze fase moet nog verder uitgewerkt worden. Een aantal belangrijke zaken kunnen nu reeds vermeld worden:
8
We zullen in samenspraak met de uitgevers en de gekozen aanbieder een traject uitwerken gebaseerd op een iteratief model: het ontwikkeltraject wordt opgedeeld in een groot aantal kleine ontwikkeltrajecten, uitgevoerd in korte periodes (“sprints” genoemd). Na elke sprint wordt het project getest, geëvalueerd op kwaliteit en bijgestuurd waar nodig. Deze aanpak vergt een intensief overleg en samenwerking tussen de betrokken partijen. Een sterk engagement van de deelnemende uitgeverijen zal gevraagd worden. In tegenstelling tot de klassieke “watervalmethode” (i.e. project volledig analyseren, bouwen en daarna testen) biedt een iteratieve aanpak een hogere kans op succes, zowel qua timing als kwaliteit van de opgeleverde software. Tegen mei 2015 moet de bouw van Knooppunt 3.0 in zijn geheel afgerond zijn, inclusief migratie van de bestaande data.
3.3 Fase 3: Livegang Tussen mei 2015 en september 2015 hebben de uitgevers de mogelijkheid om nog promotie en communicatie te voeren en hun eigen processen verder af te stemmen op de livegang van Knooppunt 3.0. Op 1 september 2015 komt Knooppunt 3.0 officieel in productie.
4
Planning
De globale planning voor het project verloopt als volgt: Periode Fase november 2013 – maart 2014 Fase 1: analyse en keuze leverancier primair project maart 2014 – mei 2015 Fase 2: • Bouw primair project • Verder zetten traject secundaire projecten (analyse/aanbieders/bouw) juni 2015 – september 2015 Fase 3: • Primair project klaar voor productie • Secundaire projecten klaar voor productie • Voorbereiden livegang, promotie en communicatie 1 september 2015 Knooppunt 3.0 in productie De gedetailleerde planning voor fase 1 vindt u in Appendix 2.
9
5
Verslag interviews
Hieronder worden voor de topics die tijdens de interviews aan bod gekomen zijn de visie(s) van de verschillende uitgevers uitgeschreven.
5.1 Missie: back to basics Alle uitgevers zijn het er over eens dat een "back to basics" strategie moet gevolgd worden bij Knooppunt 3.0. De kernmissie van Knooppunt is beveiligde distributie van digitale content, en dat moet zo blijven. Sinds de start van Knooppunt is veel energie en middelen geinvesteerd in extra features, die niet altijd even succesvol gebleken zijn. De uitgevers pleiten daarom voor een terugkeer naar de essentie. Knooppunt 3.0 moet minder doen, maar wat het doet, béter doen. Less is more is de boodschap. De uitgevers streven hiermee naar een systeem waar eenvoud, robuustheid en transparantie de norm is. Naast de distributie van digitale content is er bij een aantal uitgevers (4 van de 6) interesse in een gemeenschappelijke tool voor content creatie. Hoewel deze niet strikt deel uitmaakt van de missie, is er toch een draagvlak hiervoor. Dit kan opgenomen worden als deelproject door de geinteresseerde uitgevers. Meer hierover verder in dit document (zie 5.10).
5.2 Branding Niettegenstaande Knooppunt al actief is sinds 2009 zijn de namen Knooppunt en Digiportail nog steeds niet helemaal ingeburgerd in de onderwijswereld. Merkbekendheid is een proces van lange adem. Om deze reden vinden de uitgevers het niet wenselijk om nu een naams-‐ en logoverandering door te voeren. Een uitzondering hierop vormt de slogan "De digitale boekentas", die toegespitst is op het onderwijs. Bij uitbreiding naar andere doelgroepen (zie verder) is het aangewezen om een andere, meer neutrale slogan te kiezen. Een alternatief hiervoor kan zijn “Platform voor digitale leermiddelen”.
5.3 Doelgroepen De belangrijkste doelgroep voor de uitgevers die op dit moment lid zijn blijven ook voor Knooppunt 3.0 de leerkrachten en leerlingen van het secundair onderwijs. De uitgevers vragen wel een uitbreiding naar andere doelgroepen. Hierbij maken we onderscheid tussen de doelgroepen die de uitgevers met Knooppunt 3.0 van bij het begin wensen te bedienen (in scope) en de doelgroepen die in een later stadium relevant kunnen en waarschijnlijk zullen worden. Doelgroepen in scope: • • • •
Leerkrachten en leerlingen secundair onderwijs ICT coordinatoren (niet voor consumeren van content, eerder voor administratieve doeleinden) Studenten lerarenopleiding Leerkrachten basisonderwijs
10
• •
Schoolbibliotheken Volwassenenonderwijs, opleidingscentra, privé-‐opleidingen
Doelgroepen niet in scope, maar relevant voor later: • • •
Leerlingen basisonderwijs Docenten en studenten hoger onderwijs Ouders
Het is de bedoeling dat Knooppunt 3.0 flexibel genoeg is om, zonder ingrijpende aanpassingen aan de basisinfrastuctuur, deze doelgroepen op termijn kan bedienen. Hierbij moet rekening gehouden worden met specifieke dynamiek, noden en wensen voor deze doelgroepen. Het meest sprekende voorbeeld is dat van leerlingen basisonderwijs, voor wie de huidige interface van Knooppunt.net niet geschikt is, en voor wie andere authenticatieprocedures nodig zijn. Om deze doelgroep te bedienen zal een grondige studie moeten gebeuren en de nodige interfaces op maat moeten gebouwd worden. Deze interfaces moeten op een eenvoudige manier kunnen aansluiten op de infrastructuur van Knooppunt 3.0.
5.4 Kanalen Knooppunt wordt aan de gebruiker aangeboden via een veelheid aan kanalen, wat een aantal problemen met zich meebrengt. Voor Knooppunt 3.0 wensen de uitgevers hier ook een consolidatie met het oog op vereenvoudiging en drukking van kosten. 5.4.1 Veelheid aan kanalen Knooppunt wordt momenteel aan de gebruiker aangeboden via volgende kanalen: • • •
Websites knooppunt.net / digiportail.be (2) Webapps Knooppunt Kiosk/ Digiportail Kiosk (2) Native apps Knooppunt Kiosk/Digiportail Kiosk voor iOS/Android/Windows (2 x 3)
Het aanbieden van het geheel van kanalen uit bovenstaande lijst impliceert het ontwikkelen en onderhouden van 10 platformen. Dit is een dure en complexe zaak. 5.4.2 Knooppunt Kiosk & native apps Via de Knooppunt kiosk worden zgn “bordboeken” aangeboden. Dit zijn digitale boeken (gegenereerd via een bordboekgenerator, gekoppeld aan de Silverpoint auteursomgeving, zie ook 5.10) die verrijkt zijn met extra lagen (bijvoorbeeld voor het tonen van oplossingen) en die via een zgn. “bordboekenplayer” persoonlijke verrijkingen en notities toelaten. Bordboeken worden zowel via een klassikale oplossing als via een individuele tablet-‐oplossing aangeboden. Vooral deze laatste oplossing, bestaande uit een aantal native apps, is onderhevig aan een groot aantal problemen, en wordt door de uitgevers in vraag gesteld als duurzame oplossing. Om de gangbare markt van tablets en mobiele toestellen te bedienen moeten per taal immers 3 verschillende apps ontwikkeld worden: één voor iOS, één voor Android en één voor Windows devices. Dit zorgt voor een hoge ontwikkel-‐ en onderhoudskost.
11
De native apps binnen Knooppunt ondervinden daarnaast ook stabiliteitsproblemen. De huidige leverancier heeft niet “van nature” de nodige expertise in huis om op een kwalitatieve manier native apps te ontwikkelen. Ook het uitrollen van de diverse apps (vooral in de App Store van Apple) verloopt moeizaam en zorgt voor vertragingen. De uitgevers stellen zich terecht de vraag of het gebruik van native apps een duurzame oplossing is naar de toekomst toe. 5.4.3 Responsieve website Een belangrijke trend in ontwikkeling van websites is om deze responsief te maken, m.a.w. zelf-‐ aanpasbaar voor een optimale weergave afhankelijk van het toestel waarop deze getoond wordt. Hoewel duurder in ontwikkeling dan een niet-‐responsieve website, kan dit voor Knooppunt 3.0 een kostenefficiente oplossing bieden als alternatief voor de huidige veelheid aan kanalen. Op die manier moet slechts 1 website onderhouden worden, wat een kostenreductie en vereenvoudiging met zich meebrengt. Hierbij moet uiteraard rekening gehouden worden met een aantal behoeften bij de eindgebruiker, zoals bvb. het offline gebruiken van content. Om hieraan tegenmoet te komen moet bekeken worden of een tussenoplossing, zoals een hybride app, tot de mogelijkheden behoort. 5.4.4 Tablet-‐oplossing als secundair project Als er onder de uitgevers voldoende draagvlak gevonden wordt voor een tablet-‐oplossing, kan de ontwikkeling hiervan als secundair project opgenomen worden. Er moet rekening gehouden met de huidige problematiek rond het gebruik van tablets in de scholen, en het belang van gebruikersvriendelijkheid, performantie en stabiliteit.
5.5 Meertaligheid Momenteel is Knooppunt beschikbaar in zowel het Nederlands via www.knooppunt.net en het Frans via www.digiportail.be . Technisch zijn dit 2 aparte, gescheiden websites, die apart moeten onderhouden worden, wat een extra kost en complexiteit met zich meebrengt. Dit principe geldt ook de diverse apps. De uitgevers pleiten voor een vereenvoudiging, en het volgen van best practices bij meertaligheid. Het voorstel is om 1 website te houden, waarbij de taal kan ingesteld worden door de gebruiker. Een preset van de taal kan ingesteld worden: • •
Surfen naar www.knooppunt.net leidt tot een automatische taalkeuze voor Nederlands Surfen naar www.digiportail.be leidt tot een automatische taalkeuze voor Frans
In de marge hiervan is het ook verstandig om het systeem open te laten voor een uitbreiding naar andere talen. Dit kan nuttig zijn wanneer we het Hoger Onderwijs benaderen (Engelse interface), of in een toekomstig scenario waarbij Knooppunt als platform doorverkocht wordt aan andere landen.
12
5.6 Authenticatie van de gebruikers 5.6.1 Huidige situatie De uitgevers zijn het er over eens dat, hoewel de registratieprocedure een hindernis vormt voor gebruikers (i.h.b. voor de jongere leerlingen secundair onderwijs), er op dit moment geen alternatief voorhanden is. De registratieprocedure omvat: • • •
registratie met e-‐mailadres en zelfgekozen wachtwoord profielbepaling (zie verder) verificatie van het e-‐mailadres met een activeringsmail
Verder stellen we voor om de klassieke procedures te behouden: • •
inloggen met e-‐mailadres en wachtwoord procedure voor “wachtwoord vergeten”: versturen van e-‐mail met link voor eenmalige toegang + mogelijkheid voor instellen nieuw wachtwoord
5.6.2 Hulpmiddelen bij registratie Om de hindernissen bij gebruikers weg te nemen worden een aantal pistes voorgesteld: • • •
Gebruikersvriendelijkheid van de registratieprocedure verder optimaliseren Bulk registratie mogelijk maken via een ICT-‐coordinator of leerkracht Hulp bieden bij individuele registratie door "empowerment" van meer ervaren gebruikers, bvb leerkrachten of ICT-‐coordinatoren (hoe dit dan precies in zijn werk zal gaan is nog verder uit te werken)
Het is ook wenselijk om een simultane Knooppunt registratie mogelijk te maken tijdens het registreren op bvb. een methodewebsite van een van de uitgevers. Hiervoor moeten de nodige API’s voor voorzien worden. 5.6.3 Standaard protocols Om authenticatie via externe systemen mogelijk te maken is door de uitgevers ook gevraagd om ondersteuning te voorzien voor standaard authenticatieprotocols, zoals oAuth. Dit protocol wordt ondersteund door een aantal grote spelers op het web, zoals Google, Facebook, Twitter, LinkedIn etc. Meer info hierover vindt u op http://oauth.net/ en http://en.wikipedia.org/wiki/OAuth.
5.7 Gebruikersprofielen 5.7.1 Huidige situatie Momenteel wordt de gebruiker gevraagd om volgende gegevens in te vullen tijdens het registratieproces: •
Type gebruiker: o Leerkracht of docent o Leerling o Andere
13
•
De school of scholen waar de leerkracht of leerling les geeft of volgt (enkel voor type gebruiker leerkracht of leerling)
Hier stellen zich verschillende problemen: • • •
het invullen van deze gegevens vormt een extra hindernis in het registratieproces, vooral op het vlak van gebruikersvriendelijkheid (bvb. Google maps selectie van een school) het is onmogelijk om te verifieren of een gebruiker daadwerkelijk leerkracht of leerling is (lerarenkaartnummer vragen is geen sluitend mechanisme) de profielgegevens komen niet altijd overeen met de situatie van de gebruiker (bvb. student lerarenopleiding wil materiaal voor leerkrachten, maar is verplicht een school te kiezen, wat niet klopt met de realiteit)
5.7.2 Bestaande & nieuwe doelgroepen Voor de bestaande doelgroepen zijn de uitgevers geen vragende partij om veel extra informatie te vragen. Er wordt gesuggereerd om volgende extra info te vragen, maar enkel op voorwaarde dat dit op een eenvoudige manier kan gebeuren zonder hinder bij het registreren: • •
Leerkrachten: School / Vak Leerlingen: School / Klas
Voor de nieuwe doelgroepen moet bekeken worden welke profielinformatie relevant is en hoe het op een vlotte manier kan opgevraagd worden bij de gebruiker. 5.7.3 Koppeling met Discimus Discimus is het systeem van het Agentschap voor Onderwijsdiensten (AgODi) dat het mogelijk maakt om leerlingengegevens uit te wisselen. Er is interesse bij de uitgevers om een koppeling te leggen met dit systeem om bepaalde gegevens te controleren. De PM zal hiervoor contact opnemen met het departement onderwijs.
5.8 Beveiliging lesmateriaal Hoewel niet strikt besproken tijdens de interviews, wijden we toch een paragraaf aan wat uiteindelijk de core functionaliteit is van Knooppunt, nl. beveiliging van lesmateriaal. In grote lijnen werkt dit als volgt: •
• •
Content wordt opgeslagen op een server die toelaat de content te beveiligen. Dit kan zowel: o De gemeenschappelijke opslagruimte zijn (wat we nu het CDS noemen) o Een eigen webserver bij de uitgeverij, ingericht voor beveiliging via Knoopunt Aan de content wordt een licentie gekoppeld volgens een van de gangbare modellen Voor deze licentie worden een aantal activatiecodes gegenereerd, via dewelke de eindgebruiker toegang krijgt tot het lesmateriaal, voor de duur gespecifieerd in de licentie
Het zou een verbetering en vereenvoudiging zijn binnen Knooppunt 3.0 t.o.v. het huidige systeem als het mogelijk zou worden om externe web content (dus niet op het gemeenschappelijke CDS, wel op de eigen servers van de uitgever) te beveiligen via Knooppunt zonder de noodzaak om een stukje surrogaat-‐content (het zgn. “content linked package”, die
14
enkel een URL bevat naar de eigenlijke content) op te slaan op het CDS. De aanbieders zullen gevraagd worden hier een technische oplossing voor uit te dokteren.
5.9 Presentatie lesmateriaal De uitgevers zijn het er over eens dat presentatie van het lesmateriaal aan de eindgebruiker op een visueel aantrekkelijkere manier moet gebeuren. Ook op het vlak van gebruikersvriendelijkheid van de aangeboden functionaliteiten moet dit overzicht herbekeken worden. Suggesties voor een betere visualisatie zijn: • • •
Gebruik van grotere covers of andere beelden Gridview Coverflow
5.10 Auteursomgeving 5.10.1 Huidige situatie Knooppunt voorziet een stuk software, Silverpoint, dat de uitgever toelaat om content aan te maken. Silverpoint is ontwikkeld door dezelfde partij die Knooppunt ontwikkeld heeft. Momenteel is de tool gebaseerd op Silverlight, een technologie van Microsoft die op het einde van zijn levenscyclus is en op termijn niet meer ondersteund zal worden. Een opvolger, gebaseerd op HTML5 technologie, staat in de steigers en komt in productie eind 2013. Momenteel maken 4 van de 6 deelnemende uitgeverijen gebruik van Silverpoint als gemeenschappelijke auteursomgeving, in combinatie met een bordboekgenerator voor de aanmaak van bordboeken. Het gebruik van Silverpoint is gratis en inbegrepen in de prijs voor leden van Knooppunt. Voor de bordboekgenerator wordt een jaarlijkse licentiefee aangerekend. 5.10.2 Silverpoint of alternatief De uitgevers die nu Silverpoint gebruiken wensen in de toekomst ook gebruik te maken van een gemeenschappelijke auteursomgeving. Zowel Silverpoint als een alternatieve omgeving behoren hier tot de mogelijkheden. Het verbreken van het contract met de huidige leverancier kan een sterke stijging van de licentieprijs van Silverpoint (i.h.b van de bordboekgenerator) tot gevolg hebben, waardoor een alternatieve omgeving aantrekkelijker wordt. Een kwalitatieve auteursomgeving voor verrijkte digitale content bouwen is evenwel een uitdagend traject, met een potentieel hoge kostprijs en lange doorlooptijd. Een mogelijke oplossing hiervoor is de auteursomgeving van iMinds, waarvan de POC (proof of concept) nu ontwikkeld wordt binnen het kader van Uitgeverij van de Toekomst. Voorwaarde hierbij is dat deze POC kan uitgroeien tot een volwaardig product. Bijkomend onderzoek, zowel op technisch vlak, als op het vlak van exploitatiemogelijkheden is hiervoor nodig. Belangrijke functionele vereisten voor de eventuele alternatieve auteursomgeving zijn: • •
Mogelijkheid tot import van Indesign bestanden Zowel offline als online modus voor content creatie
15
• •
Rijke set aan types oefeningen Oplossingenlaag op de content
5.10.3 Content Creatie Tool als secundair project Aangezien de wens voor een gemeenschappelijke auteursomgeving gedragen wordt door een significante groep uitgevers, maar niet door de voltallige groep is het een optie om dit project als secundair project binnen Knooppunt 3.0 op te nemen (zie ook 2.3).
5.11 Opslag van content 5.11.1 Huidige situatie Knooppunt stelt een gemeenschappelijke opslagruimte (het Content Delivery System of CDS) voor inhoud ter beschikking van de uitgevers. Elke uitgever heeft de beschikking over een eigen stuk opslagruimte, strikt geisoleerd van de ruimtes van de andere uitgevers. Binnen deze opslagruimte kan hij content opslaan volgens een mappenstructuur die hij zelf inricht. Uitgevers kiezen er ook voor om content op te slaan op eigen servers, en deze te beveiligen via Knooppunt. 5.11.2 Verbeterpunten In grote lijnen voldoet het huidig model voor Knooppunt 3.0. Op volgende vlakken wensen de uitgevers verbeteringen aan te brengen: • • • •
Performantie Toegangscontrole inbouwen voor de gebruikers (niet de gewone eindgebruiker, wel de gebruikers die rechtstreeks op het CDS werken) op mapniveau Efficienter updaten van content (granulair opladen van nieuwe content, omwille van performantie en bandbreedte) Mogelijkheid tot versiebeheer
5.12 Licentiemodellen De uitgevers zijn het er over eens dat ze met de huidige licentiemodellen in Knooppunt de markt afdoende kunnen bedienen. Binnen Knooppunt 3.0 vraagt men om de licentiemodellen uit te breiden: 5.12.1 Groeps-‐ of schoollicentie Dit is een licentiemodel waarbij toegang verleend wordt aan een school (of andere groep) voor een specifiek aantal gebruikers. Gebruikers die tot deze school behoren kunnen – zonder het invoeren van een activatiecode – toegang krijgen tot de content. Voordeel hierbij is dat een drempel, nl. het invoeren van een activatiecode, weggenomen wordt, wat de gebruiksgraad zal verhogen. Nadeel is dat op een of andere manier strenger zal moeten geverifieerd worden of een gebruiker daadwerkelijk tot de school (of groep) behoort. Methodes hiervoor moeten uitgedacht en uitgewerkt worden in het kader van de profielbepaling.
16
5.12.2 Abonnementen Met een abonnement bedoelen we hier een licentiemodel waarbij de einddatum open is. Zolang de gebruiker gemachtigd is om de content te raadplegen (maw zolang de gebruiker betaalt), blijft het abonnement lopen. De uitgever kan het abonnement op elk moment stopzetten. 5.12.3 Business modellen Het huidige business model bestaat er in dat uitgevers per actieve licentie een kleine fee betalen aan Knooppunt vzw. Het business model rond de verrekening van licenties binnen Knooppunt 3.0 is nog niet vastgelegd. De uitwerking hiervan valt niet binnen de scope van het primair project Knooppunt 3.0, maar wordt in een apart traject bekeken met alle betrokkenen.
5.13 Catalogus & e-‐commerce Het idee leeft om een catalogus van beschikbaar digitaal lesmateriaal aan te bieden via Knooppunt , samen met de mogelijkheid om deze aan te kopen, zij het via een webshop in Knooppunt, zij het via de eigen webshop van de uitgeverij. Om dit te realiseren moet een investering gedaan worden in: • •
•
Metadatering: metadata of relevante informatie over het lesmateriaal moet toegevoegd worden aan het lesmateriaal om de vindbaarheid te verhogen Zoekmachine-‐optimalisatie: om de vindbaarheid te verhogen moet Knooppunt een aantal best practices volgen om zoekmachines informatie over het lesmateriaal optimaal in de zoekresultaten te doen verschijnen E-‐commerce functionaliteit: voor uitgevers die geen webshop hebben de nodige functionaliteit om online te kopen en betalingen af te handelen. E-‐commerce aanbieden brengt tevens een andere dynamiek met zich mee naar taken voor het personeel van Knooppunt, leidend tot een hogere personeelskost.
De algemene (zij het niet unanieme) visie is dat het aanbieden van een catalogus en het verkopen van licenties niet tot de kerntaak van Knooppunt behoort. Het vindbaar maken en verkopen van licenties behoort tot de taak van de uitgeverij en verloopt het best via de webshop van de uitgeverij. Knooppunt kan hier wel faciliterend werken en een automatische activatie voorzien via een integratie met de diverse webshops. We stellen voor om de functionaliteit rond het aanbieden van een catalogus en rechtstreekse verkoop niet mee te nemen in de scope van het primair project. Wanneer andere doelgroepen in scope komen (bvb. het hoger onderwijs), kan dit herbekeken worden.
5.14 Metriek & Rapportage Alle uitgevers zijn het er over eens dat het belangrijk is om in Knooppunt 3.0 het gebruik te meten en de nodige rapportages te voorzien, voor zowel de uitgevers als de projectleider van Knooppunt vzw, met het oog op een transparant inzicht in gebruik en een correcte facturatie naar de uitgevers toe. Er moet rapportage voorzien worden rond:
17
• •
Activaties Gebruik van het lesmateriaal
Rapportages en ruwe data moeten voorzien worden: • • •
In tabel-‐ en grafiekvorm Via export naar csv of andere formaten Via een API
5.15 Machine-‐aanstuurbaarheid De uitgevers zijn sterk vragende partij om Knooppunt machine-‐aanstuurbaar te maken. Dit betekent dat er zgn. API’s (Application Programming Interfaces) moeten voorzien worden. Dit zijn welomschreven protocollen via dewelke softwaresystemen met elkaar kunnen communiceren. Het is belangrijk om machine-‐aanstuurbaarheid in scope te nemen om volgende redenen: 5.15.1 Modulair karakter Verder in dit document (zie 6) wordt de functionele architectuur beschreven. Deze zal modulair van aard zijn, wat de noodzaak zal meebrengen om communicatieprotocollen te voorzien tussen de onderlinge modules. Ook hiervoor moeten de nodige API’s voorzien worden. 5.15.2 Koppeling met eigen systemen De uitgevers wensen in Knooppunt 3.0 koppelingen te leggen met eigen systemen (vooral ERP-‐ systemen) teneinde informatie uit te wisselen rond bvb. licenties, activaties etc. Hiervoor moeten API’s voorzien worden. Deze externe systemen kunnen beschouwd worden als niet-‐menselijke gebruikers. Elke handeling die door een menselijke gebruiker uitgevoerd kan worden moet ook door een machine gebruiker uitgevoerd kunnen worden. Het definiëren van de diverse API’s zal een belangrijk onderdeel vormen in het opstellen van de RFP.
5.16 Migratie van de bestaande data Het staat buiten kijf dat bij de overstap naar Knooppunt 3.0 de data uit het huidige platform in zijn totaliteit moet gemigreerd worden naar het nieuwe platform. In concreto gaat het over: • • • •
Content + metadata Licenties Activaties Gebruikersgegevens
Dit traject zal een van de meest uitdagende zijn binnen het project omwille van: •
•
afhankelijkheid van de medewerking met de huidige leverancier, die nadien uit beeld verdwijnt, wat zich zal uiten in een potentieel stroeve samenwerking en een hoog prijskaartje de omvang van de data
18
5.17 Externe koppelingen In het verleden is reeds een koppeling gemaakt met de ELO’s (Elektronische Leeromgevingen), zoals Smartschool en ELOV, met de bedoeling om leerlingen via een SSO-‐systeem (Single Sign On) toegang te geven tot Knooppunt met een automatische login. Door een gebrekkige implementatie en verschillende verwachtingen langs beide zijden is dit project vroegtijdig stopgezet. Een aantal uitgeverijen wensen dit traject opnieuw leven in te blazen om de toegang tot digitaal lesmateriaal eenvoudiger te maken voor de grote groep gebruikers die op school met een ELO werken. Belangrijk hierbij is dat: • •
6
de scope van de samenwerking met de ELO’s duidelijk afgebakend is de integriteit van de data op Knooppunt niet aangetast wordt
Functionele architectuur
In dit hoofdstuk wordt een mogelijke functionele architectuur geschetst, die voldoet aan de vereisten voor Knooppunt 3.0 zoals ze in dit document in grote lijnen geformuleerd zijn.
6.1 Van website naar ecosysteem Knooppunt 3.0 zal niet langer kunnen gecatalogiseerd worden als een eenvoudige website om toegang te krijgen tot digitale content. We beschouwen Knooppunt 3.0 in de plaats daarvan als een ecosysteem van softwaremodules, die d.m.v. welomschreven API’s zowel met elkaar als met de buitenwereld informatie uitwisselen.
6.2 Architectuur De voorgestelde architectuur is in het diagram hieronder uitgetekend.
Legende:
19
• • •
Beige: modules die in het primair project in scope. Paars: modules die in secundaire project(en) in scope zijn Wit: externe systemen die buiten de scope vallen, maar wel informatie uitwisselen met Knooppunt
6.2.1 Basislaag De onderste laag in het diagram bevat een aantal basale, doch, zeer belangrijke functionaliteiten zoals: • • • •
Authenticatie van gebruikers Toegang tot gebruikersprofielen Beveiliging (role-‐based security): wie heeft toegang tot welke functionaliteit? Logging: opslaan van data over gebruik, activaties etc.
6.2.2 Licentiekantoor Het licentiekantoor is de meest belangrijke module binnen Knooppunt. Deze module controleert de toegang van de gebruiker tot de content, volgens het licentiemodel gekozen door de uitgever. 6.2.3 Content Repository (CR) Het Content Repository is een gemeenschappelijke opslagplaats (in het huidige Knooppunt CDS genoemd) voor content die de uitgevers wensen aan te bieden op Knooppunt. Uitgevers zijn niet verplicht om het CR te gebruiken. Een uitgever mag ook content op eigen web servers aanbieden en beveiligen met het licentiekantoor. 6.2.4 Rapportage De rapportagemodule leest, consolideert en verwerkt ruwe data uit de logging module. Deze rapportages staan ter beschikking van de uitgevers en de administrator van Knooppunt en kunnen gedownload worden of via API’s ingelezen worden in eigen ERP systemen. 6.2.5 Content Creatie Tool (Auteursomgeving) Deze module maakt in se geen onderdeel uit van het Knooppunt ecosysteem, maar is er nauw aan gelieerd. De Content Creatie Tool laat de uitgever toe om content aan te maken, deze te deployen naar het CR of naar eigen webservers en te beveiligen via het licentiekantoor 6.2.6 Kanalen De eindgebruiker zal Knooppunt benaderen via een aantal kanalen. •
• •
Kanalen in scope in het primair project: o Website www.knooppunt.net o Website www.digiportail.be Kanalen in scope in eventuele secundaire projecten: o Kiosk (native) app Externe kanalen: o ELO’s (Smartschool, ELOV) o Methodewebsites van de uitgeverijen
20
7
Appendix 1: Longlist aanbieders
Deze lijst wordt nog verder aangevuld tot wanneer de RFI uitgestuurd wordt. • • • • •
8
The Reference/Emakina Cronos Nascom Wunderkraut/Crimson Cegeka
Real Dolmen Cap Gemini Sogeti Kpmg CTG
• • • • •
Appendix 2: Detailplanning Fase 1
Onderstaande tijdslijn toont de diverse activiteiten in detail voor fase 1 van het project, uitgesplitst per betrokken partij.
Datum 26/nov/13 27/nov/13 28/nov/13 29/nov/13 30/nov/13 1/dec/13 2/dec/13 3/dec/13 4/dec/13 5/dec/13 6/dec/13 7/dec/13 8/dec/13
9/dec/13 10/dec/13 11/dec/13 12/dec/13 13/dec/13 14/dec/13 15/dec/13 16/dec/13 17/dec/13 18/dec/13 19/dec/13 20/dec/13 21/dec/13 22/dec/13
PM Knooppunt
Uitgevers
INTERVIEWS UITGEVERS
INTERVIEWS UITGEVERS
VERWERKING PROJECT-‐ RAPPORT 1
VERWERKING PROJECT-‐ RAPPORT 1
Aanbieders
NALEZEN PROJECTRAPPORT 1 STUURGROEP KERSTVAKANTIE
21
23/dec/13 24/dec/13 25/dec/13 26/dec/13 27/dec/13 28/dec/13 29/dec/13 30/dec/13 31/dec/13 1/jan/14 2/jan/14 OPSTELLEN RFI 3/jan/14 4/jan/14 5/jan/14 6/jan/14 7/jan/14 OPSTELLEN RFI OVERLEG RFI 8/jan/14 9/jan/14 10/jan/14 11/jan/14 12/jan/14 13/jan/14 NALEZEN & OPSTELLEN RFI 14/jan/14 FEEDBACK RFI 15/jan/14 STUURGROEP 16/jan/14 UITSTUREN RFI 17/jan/14 18/jan/14 19/jan/14 20/jan/14 21/jan/14 22/jan/14 VOORBEREIDING RFP IN OVERLEG MET UITGEVERS 23/jan/14 24/jan/14 25/jan/14 26/jan/14 27/jan/14 28/jan/14 VOORBEREIDING RFP IN OVERLEG MET UITGEVERS 29/jan/14 30/jan/14 DEADLINE ANTWOORD RFI 31/jan/14 1/feb/14 2/feb/14 3/feb/14 4/feb/14 VOORBEREIDING RFP IN OVERLEG MET UITGEVERS 5/feb/14 6/feb/14
ANTWOORDEN OP RFI ANTWOORDEN OP RFI
22
7/feb/14 8/feb/14 9/feb/14 10/feb/14 11/feb/14 12/feb/14 13/feb/14 14/feb/14 15/feb/14 16/feb/14 17/feb/14 18/feb/14 19/feb/14 20/feb/14 21/feb/14 22/feb/14 23/feb/14 24/feb/14 25/feb/14 26/feb/14 27/feb/14 28/feb/14 1/mrt/14 2/mrt/14 3/mrt/14 4/mrt/14 5/mrt/14 6/mrt/14 7/mrt/14 8/mrt/14 9/mrt/14 10/mrt/14 11/mrt/14 12/mrt/14 13/mrt/14 14/mrt/14 15/mrt/14 16/mrt/14 17/mrt/14 18/mrt/14 19/mrt/14 20/mrt/14 21/mrt/14
RAAD VAN BESTUUR UITSTUREN RFP VOORBEREIDEN SECUNDAIRE PROJECT(EN) VOORBEREIDEN SECUNDAIRE PROJECT(EN) VOORBEREIDEN SECUNDAIRE PROJECT(EN)
ANTWOORDEN RFP
ANTWOORDEN RFP
ANTWOORDEN RFP
VOORBEREIDEN SECUNDAIRE ANTWOORDEN RFP PROJECT(EN) VERDEDIGING AANBIEDERS
VAKANTIE PM
INTERNE EVALUATIE INTERNE EVALUATIE
KEUZE LEVERANCIER
23
