Knipogen naar Rembrandt
”Sophie meets Rembrandt”, Jan den Ouden.
tekst Rudy Ligtenberg beeld Korf Hé, het beroemde zelfportret van Rembrandt uit 1661. Hij is het onmiskenbaar, met zijn witte muts op, donkere jas aan, palet in de hand, onderzoekende blik. Maar ze heet Sophie en is beduidend jonger dan de oude meester zelf. De foto ”Sophie meets Rembrandt” van Jan den Ouden is een van de verrassingen van de expositie in de Sint-Lambertuskerk in Buren. Een flink aantal leden van kunstenaarsvereniging Korf geeft zijn visitekaartje af in het historische Oranjestadje in de Betuwe. Korf is een vereniging van reformatorische kunstenaars, zowel professionals, semiprofessionals als amateurs. Wat hen bindt is de christelijke levensovertuiging, maar die valt lang niet altijd van de kunstwerken af te lezen. Slechts een enkeling stelt Bijbelse of kerkelijke onderwerpen aan de orde. Gerard van Rossum bijvoorbeeld, met zijn intrigerende quasikindertekening ”De kerk heeft toekomst”. Voor een blauw kerkgebouw met rood dak staan ladenkastjes op hoge poten (kaartenbakken wellicht), waarvan sommige op een bazuin blazen. Tegenwicht tegen de sombere cijfers van de secularisatie.
”De kerk heeft toekomst”, Gerard van Rossum.
Willem Stavleu is aanwezig met een paar Bijbelse taferelen: ”Zondvloed” en ”Wonderbare spijziging”, twee kleurrijke mozaïeken van email. Gonda den Engelsman schilderde ”Gouden appelen in zilveren schalen”, een verwijzing naar een spreuk van Salomo: „Een rede, op zijn pas gesproken, is als gouden appelen in zilveren gebeelde schalen.” En relatief veel Korfkunstenaars laten zich inspireren door de natuur; dat heeft er ongetwijfeld mee te maken dat zij die als Gods schepping beleven. De titels van de doeken van Evert Kuijt zijn wat dat betreft veelzeggend: ”Wolken, wind en water”, ”Alleen natuur” en ”Puur Biesbosch”. Maar voor het overige is niet meteen te merken dat hier christelijke kunstenaars exposeren. Misschien onderscheiden de Korfleden zich vooral door wat ze níét laten zien: geen naakten, geen aanstootgevende thema’s, geen uitingen van ongeremde expressie. Ook conceptuele kunst is ver te zoeken. Het ambachtelijke vormt een stevig fundament onder bijna alle kunstuitingen van de Korfleden. Verstand en gevoel laten elkaar nooit (helemaal) los. Wat dat betreft is ”Sophie meets Rembrandt” van Den Ouden programmatisch voor Korf: in de traditie van de oude meester(s) eigentijdse kunst maken, voorzichtig eigen wegen inslaan en de kijker aangenaam verrassen.
Krachtige beeldtaal Realisme is wel zo’n beetje de grootste gemene deler in de tentoonstelling. Slechts een enkeling waagt zich aan puur abstracte kunst. De Rijssense kunstenaar Geert Lammers durft grenzen te verkennen. Hij experimenteert graag met verschillende technieken; zijn werk varieert van computerkunst tot aquarel. In Buren zijn twee sets kunstwerken van hem te zien: drie verfijnde loden mensfiguren en drie forse acryldoeken met een krachtige abstracte vormentaal: ”30 april”, ”4 mei” en ”5 mei”. Toch roept ”4 mei” van een afstand een herkenbaar beeld op: een rotsblok vastgeklemd in een kloof, met het silhouet van de Gekruisigde erbovenop.
Ook de overige kunstenaars houden het lijntje met de figuratie in meerdere of mindere mate vast. Het wordt vooral interessant als te zien is dat een kunstenaar naar nieuwe wegen zoekt. Amateurschilder Jan Langerak legt graag dorpsgezichten en landschappen vast. ”Boerderij in waterlandschap” is een voorbeeld van een traditioneel kunstwerk. Daarnaast hangt van dezelfde kunstenaar echter een klein schilderij van een Frans boerderijtje, niet groter dan 20 bij 30 centimeter. In een landschap van groentinten staat een hoeve met roodbruin dak. In de muren is een breed palet aan kleuren verwerkt: rood, roze, wit, blauw. Het geheel is impressionistisch, bijna abstract; de visie van de kunstenaar is hier belangrijker geworden dan het onderwerp. Wie weet wat er gebeurt als hij op deze weg verder gaat. Goede kunst zet de kijker immers aan het denken, is meer dan een beeld dat zich direct gewonnen geeft. De betekenis stijgt dan boven zichtbare voorstelling uit. Dat kan trouwens ook heel goed met realistische kunst.
”4 mei”, Geert Lammers.
”Frans boerderijtje”, Jan Langerak.
Jan Neven schildert hyperrealistisch, maar de voorwerpen –vaak (fragmenten van) gereedschappen– die hij weergeeft zijn geen doel op zich: het effect van licht en de compositie zijn de eigenlijke thema’s. Vandaar dat deze kunst soms opmerkelijk dicht de abstractie benadert.
”Bevrijding”, Jan Neven.
Schoonheid Nog één ding dat opvalt: Korfkunstenaars hebben over het algemeen sterk de behoefte om schoonheid weer te geven. Ze bedenken in lijn met Filippensen 4 „al wat rein, al wat lieflijk is, al wat wel luidt.” Dat is een nobel streven, want er is al genoeg moderne kunst die negatief en destructief is. Paulus gebruikt in zijn brief aan de Filippensen echter ook de term ”waarachtig”. We leven in een gebroken wereld en dat brengt moeite en zorg en verdriet met zich mee. Daar mag een kunstenaar de vinger bij leggen. Bijvoorbeeld zoals dat gebeurt in ”Treurenden” van Marien Vos, een groep droevige, vrijwel abstracte, figuren in een expressionistische explosie van kleuren. Of in ”Q-koorts” van Gonda den Engelsman. Een lief, onschuldig geitje staart met een droevige blik in de ogen de kijker verwijtend aan. Het dier heeft een paars kruis (kleur van boete en schuld) op de rug. De hele schepping zucht vanwege de zonde. In veel psalmen wordt onverbloemd de nood van het leven uitgeschreeuwd en het onbegrip over Gods wegen met mensen. Dit aspect mag ook in de kunst een plek krijgen. Als de klacht aan het juiste Adres wordt gericht, streelt ze misschien minder het oog, maar raakt ze des te dieper het hart. >>www.korfinfo.nl © Reformatorisch Dagblad | Pagina 13 | 15 juli 2013
