jeugdboekenweek 2016 – lestips
PAG 1
Knettergek wonen! Kader
Jeugdboekenweek 2016 – lestip 1
Titel
Hut Hok Huis
Auteur
Aleksandra Machowiak & Daniel Mizieliński
vertaling
Greet Pauwelijn
Uitgeverij
Clavis
Jaar van uitgave
2010
Aantal pagina’s
155
Leeftijd
7-12
Korte samenvatting van het boek: Hut hok huis neemt zijn lezers mee naar de gekste en ongewoonste huizen verspreid over de hele wereld. Aan de hand van kleurrijke en humoristische plaatjes die doen denken aan cartoons, laat het kennismaken met deze huizen. Dit boek is ook ideaal voor de niet-zo-grage lezer: het bevat weinig tekst, de illustraties hebben duidelijk de bovenhand. Een feest voor het oog en een uitnodiging om de fantasie de vrije loop te laten! Dit boek sluit aan bij de Jeugdboekenweek: Het is de ideale manier om een enorme diversiteit van huizen te leren kennen. Wat doet er immers meer aan een stad denken dan gebouwen. Doorheen het boek kom je in contact met mensen uit de hele wereld met erg uiteenlopende ideeën. De ongewone huizen vertellen elk hun verhaal en behandelen verschillende thema’s zodat je perfect fragmenten kan selecteren naar eigen keuze. Lezen van cover tot achterflap is dus geen noodzaak om met het boek aan de slag te gaan. De humor in het boek prikkelt lezers niet enkel om verder te lezen, maar motiveert ze om hun fantasie de vrije loop te laten.
Voor het lezen Activiteit 1
Opwarmer Tijdsindicatie
domein
Niveau NL (1 – 5)
Stel de banken op in een u-vorm zodat iedereen elkaar goed kan zien. Toon de cover. Waar denken de kinderen aan als ze de titel lezen en de illustratie bekijken? Begeleid het gesprek tot je gezamenlijk tot de conclusie komt dat het boek over ongewone huizen gaat. Vorm duo’s en laat ze aan weerszijden van een bank zitten zodat je een binnen- en buitencirkel krijgt. Je geeft ze 1 minuut om te overleggen waar ze aan denken bij ‘ongewone huizen’. Laat ze dit opschrijven op een post-it. De kinderen in de binnencirkel schuiven twee plaatsen op. Haal de eerste post-its op en deel een nieuwe kleur post-its uit. Geef de kinderen weer 1 minuut de tijd om te antwoorden op de vraag ‘Waarom zou je in een ongewoon huis willen wonen?’. Ook dit antwoord noteren ze. Hang ondertussen de post-its op de ene zijde van het bord. De kinderen hangen de andere kleur post-its op de andere zijde van het bord. Voor de nabespreking is het handig dat iedereen terug in de u-vorm plaatsneemt. Laat een kind een
jeugdboekenweek 2016 – lestips
PAG 2
post-it kiezen en bespreek deze. Bijvoorbeeld: Roos kiest de post-it met ‘ballonnenhuis’ op. Vraag aan de klas wiens idee dit was. Wat vinden ze van een ballonnenhuis? Past het bij de vraag? Wie zou erin willen wonen? Wat zijn de voor- en nadelen van dit soort huis? Herhaal deze stap enkele keren. Ga vervolgens over naar de volgende vraag ‘Waarom zou je in een ongewoon huis willen wonen?’. Lees de post-its voor en probeer deze te categoriseren: bv. nuttige huizen, mooie huizen, opvallende huizen, goedkope huizen, avontuurlijke huizen,… Eindtermen Nederlands – 1 Luisteren – 1.3 Nederlands – 2 Spreken – 2.5 – 2.6 Differentiatiemogelijkheid ——
Je kan eventueel opteren voor een klasgesprek wanneer er veel kinderen moeilijkheden hebben met schrijven. Zo geef je ook deze kinderen de kans om zich uit te drukken. Velen zijn immers bang om schrijffouten te maken.
——
Als je school actief inzet op technology enhanced-learning (leeractiviteiten waarbij gebruik wordt gemaakt van verschillende soorten technologie) kan je kiezen om de post-its weg te laten vallen en Padlet te gebruiken. Deze internet-app is makkelijk te gebruiken. Jij maakt een muur aan, de kinderen kunnen via een computer, smartphone of tablet tekst of foto’s posten die volgens hen te maken hebben met het boek.
Nodig ——
post-its in twee verschillende kleuren
Extra Probeer de uitspraak ‘gekke huizen’ te vermijden, dit is een gekleurde uitspraak. Het geeft meteen een waardeoordeel en beïnvloedt de mening van de kinderen. Gebruik eerder de term ‘ongewoon’ of ‘ongebruikelijk’.
Activiteit 2
Huizenhutsepot Tijdsindicatie
domein
Niveau NL (1 – 5)
Het boek is uiteengevallen en een hutsepot van huizen geworden. Samen met de klas wil je op zoek gaan naar een manier om het boek toch te kunnen lezen. Deel de klas op in twee groepen. De kinderen uit de eerste groep krijgen elk een prent uit het boek. Zij krijgen de opdracht om iets over het huis te vertellen. Wat is de reden om dit huis zo te bouwen? Wat voor mensen kunnen er in wonen? In welk landschap of in welke omgeving zou dit huis passen? Dit schrijven ze mooi op een gekleurd papier. De andere groep kinderen krijgt elk een tekstfragment uit het boek. Hun opdracht is het huis en de omgeving te tekenen op een wit papier. Als iedereen klaar is, hou je een korte tentoonstelling. De kinderen bekijken elkaars tekeningen of tekstjes en gaan op zoek naar de tekening die bij hun tekstje past of omgekeerd. Je kan deze tekeningen en teksten eventueel samenbundelen in een boek, zo kunnen de kinderen dit naderhand nog eens bekijken. Koppel dit terug in de kring. Vonden de kinderen het moeilijk om hun bijhorende prent of tekst te vinden? Waarom wel of niet? Wat sloot aan bij hun verwachtingen en wat niet? Was dit een moeilijke opgave of net niet?
jeugdboekenweek 2016 – lestips
PAG 3
Eindtermen Muzische vorming – 1 Beeld – 1.2 Nederlands – 1 Luisteren – 1.3 Nederlands – 2 Spreken – 2.5 – 2.6 Nederlands – 3 Lezen – 3.5 Differentiatiemogelijkheid Je kan makkelijk sturen wie welke prent of tekst krijgt. Zo kan je kinderen die meer uitdaging nodig hebben een moeilijkere combinatie geven, of net een huis met een duidelijkere link toewijzen aan kinderen die het moeilijker hebben. Nodig ——
kopieën uit het boek (telkens een pagina met de tekening en een pagina met de tekst)
——
gekleurde papieren
——
witte papieren
——
kleurpotloden, stiften
Tijdens het lezen Activiteit 1
Het huisje voor daklozen Tijdsindicatie
domein
Niveau NL (1 – 5)
In deze activiteit staat het huisje voor daklozen centraal (p. 58-59). Alvorens het boek erbij te nemen, toon je de Youtube-video over het zogenaamde homeless vehicle. Vraag aan de kinderen wat ze denken dat het is. Laat ze hun gedachten op een blad of tablet noteren. Maak groepjes en laat de kinderen samen overleggen. Breng de klas weer samen en overloop de groepjes. Wat waren hun ideeën? Na de brainstorm licht je weer een tipje van de sluier op, je geeft de titel van het huisje mee. Laat de groepjes weer overleggen en geef ze elk het woord. Komt er iemand al tot het goede antwoord? Hadden jullie tijdens de brainstorm al gedacht aan daklozen? Neem het boek erbij en lees het hoofdstukje. Wat zijn de reacties van je kinderen? Verwijs naar het klasgesprek aan het begin. Er zijn verschillende redenen waarom men een speciaal huis ontwerpt. Waarom is dit huis ontworpen? The homeless vehicle is een erg creatieve en artistieke oplossing voor daklozen. Er zijn nog zulke projecten. Verdeel je klas in enkele groepjes. Geef de kinderen daarna wat zand en diepvrieszakjes. Vraag hen of ze hierin een huis zien. Hoe zou dit een huis kunnen worden? Laat het hen ook meteen proberen. Waar of waarom zou dit gebruikt kunnen worden? Laat hen onderling overleggen en laat elke groep antwoorden met één zin. Neem de foto uit het boek (p. 47) erbij, dit is het zandzakkenhuis van Nader Khalili. Lijkt hun huis op het huis dat in het boek staat? Lees samen de tekst en bespreek het initiatief. Zoek ook foto’s op internet van dit huis van Khalili.
jeugdboekenweek 2016 – lestips
PAG 4
Meubelwinkel IKEA zette ook een initiatief op poten. Ikea staat bekend voor meubels die je zelf in elkaar moet zetten. Zij vonden een zelfbouwhuis uit dat kan ingezet worden voor mensen die hun huis verloren hebben door oorlogen of rampen. De nadruk bij dit project ligt op de waardigheid die ze dakloze mensen willen teruggeven door in dit ‘echte’ huis te wonen. Bekijk samen het filmpje van het huis. Deel daarna het infogram uit. Zet de kinderen terug in de groepjes en geef elk groepje een stapel rietjes, papieren, plakband en een schaar. Kunnen zij het huis proberen na te bouwen? Ga na dit alles in een kring zitten voor een nabespreking. Wat vinden de kinderen van deze initiatieven? Wat is volgens hen de definitie van dakloos zijn? Haal voorbeelden aan van natuurrampen (bv. de aardbeving in Nepal 2015), oorlogen (vb. vluchte lingen uit Syrië) of problemen dichter bij huis (vb. armoede, werkloosheid). Je kan hiervoor filmpjes van Karrewiet inzetten. ——
Filmpje over Syrië
——
Filmpje over Nepal
——
Filmpje over vluchtelingen
Wat kunnen wij eraan doen? En als een dakloze een tijdelijke woning krijgt, is deze dan nog dakloos? Eindtermen Nederlands – 1 Luisteren – 1.9 Nederlands – 2 Spreken – 2.5 – 2.6 – 2.9 Nederlands – 3 Lezen – 3.5 Mens en maatschappij – 1 Mens – 1.1 Mens en maatschappij – 2 Maatschappij – 2.4 Nodig ——
een emmer zand en enkele kleine diepvrieszakjes
——
rietjes, papieren, lijmstiften, scharen
Na het lezen Activiteit 1
Word zelf architect! Tijdsindicatie
domein
Niveau NL (1 – 5)
Je bent ondertussen met de klas tot de conclusie gekomen dat huizen erg nuttig, heel mooi of net heel bijzonder kunnen zijn. Het boek zal hun fantasie zeker gestimuleerd hebben! Geef hen de kans om die fantasie de vrije loop te laten en zet de kinderen gewoon aan het bouwen. Bied in een grote ruimte die een tijdje vrij kan blijven (of op een grasveld), de kinderen allerlei stokken (bamboe, panlatten, takken,…), soorten tape en touw aan. Eventueel voorzie je ook wat oude doeken, lakens of rollen onbedrukt krantenpapier of bruin papier. Laat hen nu maar ongebreideld aan de slag gaan. Wie wil kan voorontwerpen maken, maar ze kunnen ook gewoon via proberen en mislukken tot resultaten komen. Indien je dat veiliger vindt, dan deel je de klas op in groepjes: diegenen die eerst willen plannen, en zij die willen experimenteren. De enige beperking die je oplegt is: je moet in of onder de constructie kunnen zitten. Laat ze niet enkel het huis bouwen, maar ze moeten ook een naam verzinnen en een korte uitleg erover opschrijven, in de vorm van een infofiche. Maak foto’s en bundel de teksten zodat je een eigen Hut hok huis hebt van jouw klas.
jeugdboekenweek 2016 – lestips
PAG 5
Neem het boek er even bij en bekijk de eerste pagina’s. Hier staan verschillende icoontjes. Leg uit dat dit een legende wordt genoemd. Bekijk enkele hoofdstukken in het boek en bespreek wat de icoontjes betekenen. Je kan met de klas overlopen welke icoontjes toepasbaar zijn op jullie klaslokaal. Laat ze tenslotte hun zelfgemaakte huis onder de loep nemen. Op het infofiche van het huis tekenen ze bijpassende icoontjes. Zelf extra icoontjes verzinnen, is uiteraard toegelaten. Zorg er wel voor dat ze dan een eigen legende maken. Eindtermen Mens en maatschappij – 4 Ruimte – 4.8 Muzische vorming – 1 Beeld – 1.4 – 1.5 – 1.6 Muzische vorming – 6 Attitude – 6.3 – 6.4 Wetenschappen en techniek – 2 Techniek – 2.1 Mens en maatschappij – 4 Ruimte – 4.5 – 4.8 Differentiatiemogelijkheid ——
Je kan eerder de focus leggen op het talige of net op het muzische. Je kan ervoor kiezen het noteren op de infofiches over te slaan in klassen waarin veel leerlingen het moeilijk hebben met taal.
——
Wil je de opdracht meer sturen of de kinderen net meer inspireren? Zoek in de bib naar het boek ‘Zoomorphic: new animal architecture’ van Hugh Aldersey-Williams. Dit boek licht toe hoe grote architecten zich lieten inspireren door de nesten of zelfs de vormen van dieren. Een fascinerende wereld gaat open!
Nodig ——
kleurpotloden, stiften, papieren, e.a. knutselmateriaal
——
lakens, stokken, tape, oud behangpapier, oude kranten,…Je kan de kinderen zelf oude spullen van thuis laten meebrengen
——
kopieën van de icoontjes op A4-papieren om op de hangen
Info Zoomorphic. New Animal Architecture – Hugh Aldersey-Williams (Exhibitions International, 2003)
Activiteit 2
Ren je rot! Tijdsindicatie
domein
Niveau NL (1 – 5)
Koppel eventueel terug naar de bouwopdracht. Waarvan hadden de kinderen hun huizen gebouwd? Vraag na waarvan de school is gebouwd? Of hun eigen huis? Gebruik foto’s ter ondersteuning. Elke keer wanneer een grondstof wordt opgenoemd, laat je een foto zien en geef je het bijbehorende materiaal door. Neem de legende uit het boek erbij en bespreek dat in het boek steeds wordt aan gegeven waaruit een huis bestaat. Schuif de stoelen en banken van je klas aan de kant. Hang op verschillende plekken in de klas de icoontjes uit het boek op. Kies hiervoor enkel voor de icoontjes m.b.t. de grondstoffen van de huizen.
jeugdboekenweek 2016 – lestips
PAG 6
Projecteer foto’s van verschillende huizen en daag de kinderen uit het juiste bouwmateriaal te zoeken. Ze maken hun keuze door naar de juiste plek in het lokaal te rennen. Je kan er ook voor kiezen om de opdracht te doen met andere icoontjes. Eindtermen Wetenschappen en techniek – 2 Techniek – 2.1 Lichamelijke opvoeding – 1 Lichamelijke opvoeding – Motorische competenties – 1.1 Nodig ——
icoontjes op grote papieren om op te hangen
——
foto’s van verschillende soorten huizen
——
bouwmaterialen: hout, een potje zand, een baksteen …
Activiteit 3
Ugly Belgian Houses Tijdsindicatie
domein
Niveau NL (1 – 5)
De lelijkste huizen in België zijn te vinden op de blog Ugly Belgian Houses, en in het gelijknamige boek. Geef de kinderen elk een groen en een rood kaartje. Projecteer de foto’s van de blog één voor één en laat je klas stemmen aan de hand van de gekleurde kaartjes. Laat steeds een leerling aan het woord om zijn of haar keuze motiveren. Waarom is dit huis net mooi of lelijk? Zou jij erin willen wonen? Nadat de kinderen op enkele huizen hebben gestemd, kan je de site ‘O lelijk België’ van De Standaard onder de loep nemen. De krant probeerde de lelijkste plekken in België te vinden. Vinden jullie die ook zo lelijk? Bekijk weer enkele foto’s. Opvallend is dat er niet enkel huizen tussen staan, maar ook gebouwen uit de openbare ruimte. Vaak worden deze niet geapprecieerd door iedereen, soms krijgen ze zelfs een spottende naam. Bekijk het justitiepaleis in Antwerpen (Vlinderpaleis) en de stadshal in Gent (Schapenstal). Vraag aan de kinderen waaraan de gebouwen hen doen denken. Vraag hen een naam te verzinnen alvorens je zelf de spotnaam geeft. Komen de meningen overeen? Waardoor zijn er verschillen? Eindtermen Nederlands – 1 Luisteren – 1.3 – 1.9 Nederlands – 2 Spreken – 2.5 – 2.6 Nodig ——
kaartjes in twee kleuren, rood en groen
Info Ugly Belgian Houses – Hannes Coudenys (Borgerhoff en Lamberigts, 2015)
