Klein Handboek Netwerk Jonge Ondernemers in het Jongerenwerk
Schakel tussen jongereninitiatieven en maatschappelijke organisaties
Inhoudsopgave Voorwoord
pag. 03
Hoofdstuk 1
Inleiding
pag. 05
Hoofdstuk 2
Hoe zit een Netwerk Jonge Ondernemers in het Jongerenwerk eruit?
pag. 06
Hoofdstuk 3
Wie zijn de Jonge Ondernemers?
pag. 08
Hoofdstuk 4
Wie zijn de Coaches?
pag. 10
Hoofdstuk 5
Wie zijn de Maatschappelijke Partners?
pag. 12
Hoofdstuk 6
Het Netwerk Jonge Ondernemers in het Jongerenwerk en Duurzaamheid
pag. 14
Het Netwerk Jonge Ondernemers en het Professioneel Jongerenwerk
pag. 15
Het Netwerk Jonge Ondernemers en de positie van meisjes en jonge vrouwen
pag. 16
Hoofdstuk 9
Het Stappenplan
pag. 17
Hoofdstuk 10
Aanvullende tips
pag. 23
Hoofdstuk 7 Hoofdstuk 8
Bijlagen 1. 2. 3. 4.
Profiel Jongereninitiatieven Netwerk Taakomschrijving en Profiel Coach Standaard wijkpartnerovereenkomst woningcorporatie Eigen Haard Standpunt NAH ten opzichte van religie en jongereninitiatief
pag. 24 pag. 25 pag. 27 pag. 30
2
Voorwoord In 2010 is het Netwerk Amsterdamse Helden (NAH) opgericht dat zich er voor inzet om jonge ondernemers in jongerenwerk te ondersteunen. Daartoe worden verbindingen gelegd tussen de verschillende initiatieven van Amsterdamse Helden (de jonge ondernemers) onderling, en tussen de Amsterdamse Helden en maatschappelijke organisaties. Het NAH is als relatief autonoom project ondergebracht bij Stichting Connect Initiatieven te Amsterdam. Op grond van de ervaringen die in het eerste jaar zijn opgedaan met het in de steigers zetten van het NAH, is ertoe besloten om in de periode april 2011 - juni 2012 een zogenaamd implementatiejaar in te gaan. ZonMW maakte het mogelijk om via een subsidie het NAH als vrijwilligersorganisatie daartoe te kunnen voorzien van een betaalde part timefunctionaris voor coördinatiewerkzaamheden. Dit implementatiejaar is door een eigen onderzoeksgroep, onder leiding van Jan Laurens Hazekamp, van het NAH geëvalueerd. De bevindingen zijn neergelegd in het rapport Zelfevaluatie van het Netwerk Amsterdamse Helden, juli 2012. De Zelfevaluatie is op te vragen bij Stichting Connect Initiatieven; www.connectinitiatieven.nl De evaluatie van het NAH was van dien aard dat het zinvol is om een handleiding te schrijven voor de ontwikkeling van soortgelijke netwerken, onder de naam Klein Handboek voor Jonge Ondernemers in het Jongerenwerk. Dit Klein Handboek is opgesteld door Jan Laurens Hazekamp Wie nader kennismaakt met het werk van de jonge ondernemers in buurten en wijken, zoals wij hebben kunnen doen in de verschillende stadsdelen van Amsterdam, raakt onder de indruk van hun kracht en passie waarmee ze jongeren die zich maatschappelijk isoleren, weer zelfvertrouwen geven om van hun leven iets te maken. We hopen er op dat de ervaringen die met het NAH zijn opgedaan, ertoe bijdragen dat er meer aandacht komt voor al die jonge ondernemers in het jongerenwerk die nu vaak nog zo weinig erkenning krijgen en zichtbaar zijn. Dr. Jan Laurens Hazekamp Voorzitter Stuurgroep Netwerk Amsterdamse Helden Jan Sluiter Voorzitter Stichting Connect Initiatieven Amsterdam Juli 2012
3
Het Netwerk Amsterdamse Helden Het NAH bestaat twee jaar en heeft inmiddels een bestand opgebouwd van 45 jongereninitiatieven. Coaching vindt soms in een korte periode, soms in een langere periode plaats. De netwerkcoördinator blijft na een coaching af en toe bij het jongereninitiatief informeren hoe het gaat. Per kwartaal worden er gemiddeld 8 jongereninitiatieven gecoacht. Het NAH heeft in het huidige kwartaal met 18 coaches contact. Per kwartaal zijn er gemiddeld 6 coaches actief. Het aantal jongeren waarmee een held persoonlijk contact heeft ligt per jongereninitiatief tussen de 20 à 50. Daarnaast zijn er veel jongereninitiatieven waarbij het aantal jongeren dat bereikt wordt via evenementen of sportwedstrijden aanzienlijk hoger ligt. Het netwerkcoördinatieteam bestaan uit: een netwerkcoördinator en een vrijwilliger die ook persoonlijke coach is. Het Netwerk Amsterdams Helden is formeel een project van Stichting Connect Initiatieven en heeft daarbinnen een relatieve zelfstandigheid.
4
Hoofdstuk 1. Inleiding Onderwijs, gevestigde jeugdhulpverlening, professioneel jongerenwerk en sportorganisaties ten spijt, wordt in buurten en wijken een aanzienlijk aantal jongens en meisjes van diverse etnische achtergrond, die zich op een te grote afstand van de samenleving bevinden, niet of moeizaam bereikt. Deze jongeren dreigen in een maatschappelijk isolement terecht te komen. De zichtbare tekenen daarvan zijn rondhangen op straat op het grensvlak van de criminaliteit (vooral jongens) als voornaamste tijdsbesteding, dan wel op het eerste gezicht niet zo zichtbare tekenen: het letterlijk zich afzonderen, thuis voor de t.v., of het zich terugtrekken in zichzelf en worstelen met depressies en minderwaardigheidsgevoelens (vooral meisjes). De Jonge Ondernemers Een positieve ontwikkeling is dat er steeds vaker jonge mensen opstaan die vrijwillig het initiatief nemen om jongeren in hun eigen buurt of wijk uit hun maatschappelijk isolement te halen. Zij kunnen dit omdat zijzelf uit eigen ervaring de culturele achtergrond van deze jongeren begrijpen. Maar vooral ook door hun persoonlijke betrokkenheid bij deze jongeren en de status die zij ontlenen aan bijvoorbeeld hun vechtsport-, muzikale-en danceprestaties. Zij zijn een rolmodel bij uitstek en betrekken actief jongens en meisjes bij hun initiatief: zo geven zij bijv. kickboksles, organiseren training en presentatie van raps, organiseren voetbalmatches, ontwerpen kledingstukken. Daarmee willen zij de negatieve spiraal waarin hun jongens en meisjes terecht zijn gekomen, doorbreken. Behalve het organiseren van de activiteiten zijn zij ook vertrouwenspersoon voor de bereikte jongeren. Zij zetten zich er voor in om elke jongen en meisje afzonderlijk te motiveren om samen een begin te maken met het oplossen van hun problemen: thuis, op school, met arbeid, met politie, met schuldeisers of met zichzelf. Daartoe maken ze gebruik van de vele contacten die zij in de buurt en met allerlei instanties ontwikkeld hebben. Zo kunnen zij intermediair zijn tussen de jongeren en deze instanties (zoals onderwijs, jeugdhulpverlening, politie, bedrijven, maatschappelijk werk en jongerenwerk). Een sociaal-pedagogische verantwoordelijkheid De initiatieven van deze jonge ondernemers vormen een essentieel onderdeel van het lokaal jeugdbeleid dat er juist op gericht is maatschappelijke participatie van àlle jongeren te stimuleren. De jonge ondernemers zorgen voor een aantrekkelijke leefomgeving voor jongeren die op weg zijn zich uit het maatschappelijk leven terug te trekken. Via aanspreekbare activiteiten en persoonlijke aandacht voor elke jongen of meisje groeit er vertrouwen onderling, en ontstaat bij de jongeren zelfvertrouwen om kansen te benutten om maatschappelijk stapje voor stapje (weer) mee te doen. Het is een sociaal-pedagogische verantwoordelijkheid van overheid en particulier initiatief om deze jonge ondernemers te ondersteunen bij hun werk. Immers, zij pakken op wat anderen, vaak uit onmacht, laten liggen! Een Netwerk Jonge Ondernemers in het Jongerenwerk is een uitstekend instrument om het werk van deze gepassioneerde jonge ondernemers zichtbaar te maken, en te faciliteren.
5
Hoofdstuk 2. Hoe zit een Netwerk Jonge Ondernemers in het Jongerenwerk eruit? Een Netwerk Jonge Ondernemers in het Jongerenwerk is een vrijwilligersorganisatie en heeft een uitermate lichte structuur. De jongereninitiatieven De basis van het Netwerk wordt gevormd door de jongereninitiatieven van de jonge ondernemers zelf. Er komen nieuwe jongereninitiatieven bij, en andere verdwijnen weer. Er is sprake van een vlottend bestand. Het netwerkcoördinatieteam De spil van het Netwerk is het netwerkcoördinatieteam. Daarin werkt de netwerkcoördinator samen met een of twee persoonlijke coaches Het netwerkcoördinatieteam legt de verbindingen tussen jongereninitiatieven onderling, en jongereninitiatieven en coaches, en jongereninitiatieven en maatschappelijke partners. Maatschappelijke Partners en Coaches De flanken van het Netwerk bestaan uit een reeks van Maatschappelijke Partners aan de ene zijde, en de Coaches aan de andere zijde.
Stuurgroep De stuurgroep is er om het Netwerk op koers te houden (inhoudelijk en financieel). Daarin is het netwerkcoördinatieteam vertegenwoordigd en enkele coaches. Indien jonge ondernemers dat willen neemt ook een vertegenwoordiging plaats in de stuurgroep (zie onder Jongerenparticipatie). Een maatschappelijke organisatie Een maatschappelijke organisatie draagt administratieve en juridische verantwoordelijkheid voor het Netwerk. Dit is een organisatie die bij voorkeur bekend is met het jeugdwelzijnswerk. Het Netwerk Jonge Ondernemers in het Jongerenwerk heeft een relatief autonome status binnen de maatschappelijke organisatie.
6
De organisatie van het netwerk netwerkcoördinatieteam stuurgroep de maatschappelijke organisatie waaronder het netwerk valt
Netwerk voor Jonge Ondernemers
Maatschappelijke partners woningcorporaties fondsen beleidsambtenaren jeugdhulpverlening jongerenwerk notarissen vrijwilligers centrale zelforganisaties politie overig
Coaches - persoonlijke coaches - zakelijke coaches het inhoudelijke coachoverleg en het overleg met het netwerkcoördinatieteam
7
Hoofdstuk 3. Wie zijn de Jonge Ondernemers? De jonge ondernemers zijn overwegend twintigers en dertigers die zich met hart en ziel inzetten voor kansarme jongeren in de eigen buurt of wijk. Vaak hebben zij al langer met kinderen en jongeren gewerkt, bijvoorbeeld vanuit een sportorganisatie dan wel het professionele jongerenwerk. Hun opleiding is gevarieerd: van niet-afgemaakte opleidingen tot en met hbo-onderwijs. Zij zijn echte pioniers: enthousiast, bevlogen en willen alles tegelijk aan pakken. Allen hebben zij een broertje dood aan administratieve rompslomp. Naast het jongereninitiatief waarvoor zij zich vrijwillig inzetten, volgen zij soms een opleiding, hebben een parttimebaan in jongerenwerk of sportorganisatie, of klussen erbij om financieel te kunnen bestaan. De meesten van hen doen dit een paar jaar, richten een stichting op en breiden het aantal activiteiten uit. Daarna gaan ze weer verder met hun eigen toekomst: maken een opleiding af, zoeken een baan, en verlaten vaak de buurt waarin zij wonen en vrijwilliger zijn geweest. Anderen hebben het perspectief om het jongereninitiatief via een stichting professioneler te maken, met betaalde krachten in dienst. Een enkele wil het jongereninitiatief omvormen tot een commerciële organisatie op het terrein van sport en/of entertainment. De jonge ondernemers die zich richten op jongeren die dreigen in maatschappelijk isolement te raken, hebben zelf door hun actieve opstelling met en rond het jongereninitiatieven heel wat contacten opgebouwd in de eigen buurt of wijk. Echter, ook zij vinden zelf dat ze in een zeker maatschappelijk isolement verkeren. Hun netwerk strekt zich niet uit naar fondsen, woningcorporaties, en bedrijven. Zij hebben niet het sociale kapitaal om zich gemakkelijk buiten hun eigen culturele omgeving te treden, contacten te leggen met maatschappelijke instanties, en om te gaan met staande procedures en gebruiken. Bovendien hebben zij vaak moeizame contacten met de jeugdhulpverlening en het professionele jongerenwerk. Zij worden niet erkend; als concurrent beschouwd; voelen zich soms gebruikt, en zeker niet als een gelijkwaardig partner in het lokale jeugdbeleid behandeld.
8
Een jonge ondernemer (m) Ik ben Soulieman Akhatou, beter bekend als PaPa Soulie en ben 20 jaar. Ik volg nu een opleiding evenementen & en organisaties, waar ik bijv. leer dat praten belangrijk is om misverstanden en verwarring te voorkomen. Sinds 2009 heb ik een eigen evenementenbureau ‘PaPaSoulie Management’ . We hebben workshops aan jongeren gegeven, en er voor gezorgd dat zij kunnen optreden op verschillende podia in de Indische Buurt. Dat werd door het stadsdeel gefinancierd. Al een tijdlang vind ik dat de buurt zo achteruitgaat en daar wil ik wat aan doen. Met een paar vrienden heb ik stichting 020 opgericht,. Daarmee willen we jongeren van de straat halen en hen helpen met het zoeken naar school, stage en werk. Het plan voor de stichting is ontstaan omdat steeds meer jongeren naar ons toe kwamen met vragen waar we toen geen antwoord op konden geven. Daar wilden we verandering in brengen door veel met andere organisaties te gaan praten en een samenwerking aan te gaan. De afgelopen maanden hebben wij ongeveer 17 jongens geholpen met school, stage of werk. Daar krijg je toch een kick van! Rond coaching was alles voor mij persoonlijk nog nieuw. In het begin was het nog even wennen en vertrouwen opwekken, maar toen dat er eenmaal stond gingen we meteen aan de slag. Ik heb een persoonlijke coach en een zakelijke coach. Van allebei vind ik dat ze goed werk leveren. De afspraken die wij maken verloopt soepel. We spreken regelmatig af en bellen/mailen/sms’en als het moet’ (Soulieman Akhatou) Een jonge ondernemer (v) ‘Ik ben aanwezig geweest op een lokale conferentie ergens in maart 2012 en het was zeer waardevol om de ervaringen van andere helden te horen. En dat je weet, dat er andere mensen zijn die net als ik met hart en ziel voor deze maatschappij zich inzetten en zijn/haar omgeving proberen te verbeteren’ (Anisa Karamanogullari)
9
Hoofdstuk 4 Wie zijn de coaches? Coaches zijn vrijwilligers die zich naast hun baan, of als gepensioneerde zich inzetten om de jonge ondernemers sterker te maken. Hun leeftijd varieert van in de twintig tot ver over de vijfenzestig. Het zijn mannen en vrouwen die allen werkervaring hebben op uiteenlopende terreinen zoals uitvoerend werk in de jeugdhulpverlening, beleidsfunctionaris op een ministerie, het doen van wetenschappelijk onderzoek tot aan het leiden van een eigen advies- en consultancyorganisatie. Een voorwaarde in ieder geval is dat ze het leuk vinden om met jonge mensen om te gaan die gepassioneerd met veel taken tegelijk bezig zijn, en bereid zijn zich in hun situatie in te leven, en van daaruit ondersteuning te bieden. Een onderscheid wordt gemaakt tussen een persoonlijke coach en een zakelijke coach. Een persoonlijke coach is in principe degene die een tijdlang nauw betrokken is bij een jonge ondernemer, een vertrouwensrelatie opbouwt, en met de jonge ondernemer bekijkt wat aangepakt kan worden, en hoe er gefaseerd verder gewerkt kan worden. De persoonlijke coach schakelt in overleg met de jonge ondernemer een zakelijk coach in als er klussen gedaan moeten worden die specifiek en omschreven zijn, zoals bijv. een aanvrage schrijven voor een fonds, en het voorbereiden van de oprichting van een stichting. Uit ervaring blijkt dat het van belang is dat er regelmatig overleg kan plaatsvinden tussen netwerkcoördinator, persoonlijke coach en zakelijk coach in steeds, al naar gelang de jongereninitiatieven die het betreft, in wisselende samenstellingen. Een paar keer per jaar is het van belang om thematisch met alle coaches in overleg te gaan over specifieke onderwerpen die uit de praktijk zijn voortgekomen. Te vaak vergaderen werkt demotiverend!
10
Een persoonlijke coach Ik ben Maria Aan het Rot, vanaf oktober 2011 ben ik als vrijwilliger werkzaam bij Stichting Connect Initiatieven voor het project Netwerk Amsterdamse Helden. Ik ondersteun het NAH als jongerencoach en ik maak deel uit van het netwerkcoördinatieteam. Ik heb jarenlange ervaring opgebouwd in het jongerenwerk en in de sportwereld. Mijn ervaring kan ik nu goed gebruiken om jongeren te coachen bij het oprichten en organiseren van hun eigen projecten. Het coachen van jongeren is mijn passie, het geeft veel voldoening om jongeren net dat steuntje in de rug te geven dat ze nodig hebben om zelf verder te gaan. Ik coach jongeren met name op persoonlijk vlak. Dit houdt in dat ik veel gesprekken voer om er achter te komen waar hun drive ligt en waar ze naartoe willen. De jongeren die ik coach hebben vaak goede ideeën, de kunst is dat ik ze leer prioriteiten te stellen. Je kunt niet alles in een keer bereiken, maar stap voor stap kun je wel naar je doel toewerken. Als persoonlijke coach moet ik soms best streng optreden, op het moment dat ik als coach aan de slag ga verwacht ik namelijk wel volledige inzet en medewerking. Vaak moet ik er aan het begin op hameren dat afspraken worden nagekomen. Maar als we dan eenmaal aan de slag gaan is het mooi om te zien dat ze echt wat hebben aan de structuur en die ik ze als coach kan bieden en dat jongeren echt vanuit hun eigen kracht en motivatie (duurzame) projecten op kunnen zetten. Een voorbeeld is Souliman Akhatou. Als coach heb ik eerst geïnvesteerd in het opbouwen van een vertrouwensband, ik heb laten zien dat ik er voor hem ben. Ik heb daarom eerst een aantal bijeenkomsten en activiteiten met zijn jongeren bijgewoond. Toen het vertrouwen er eenmaal was kon ik hem gaan sturen zonder hier veel nadruk op te leggen. We hebben wekelijks contact, ik geef hem advies in de keuzes die hij moet maken. Bijvoorbeeld over zijn projecten en het aanvragen van subsidies en over de keuzes die hij moet maken met het oog op de toekomst. Ik doe dit met veel plezier en ik hoop nog veel jongeren op deze wijze te kunnen begeleiden. Maria aan het Rot Coach en netwerkcoördinatieteam Netwerk Amsterdamse Helden
11
Hoofdstuk 5 Wie zijn de maatschappelijke partners Het is de taak van een Netwerk om zoveel mogelijk voor de jonge ondernemers relevante maatschappelijke partners aan te trekken. Hierdoor worden zij deel van de samenleving en kan de samenleving iets voor hen betekenen. Het partnerschap is een ruim begrip. Het kan ingevuld worden van wederzijdse overleg/en informatieverschaffing tot aan het opstellen van een convenant van samenwerking. Het betrekken van maatschappelijk partners vergt tijd en investering. Het is van belang dat eerst enige ervaring opgedaan wordt met elkaar. Op basis daarvan kan bekeken worden in hoeverre het mogelijk en nodig is om de samenwerking te formaliseren. Een onderscheid kan gemaakt worden tussen: a. partners die van direct belang zijn voor een jongereninitiatief, zoals een woningcorporatie voor locatie en een fonds voor subsidiering van een project van het jongereninitiatief. b. partners die van belang zijn voor de werving van coaches, zoals bijv. een vrijwilligerscentrale c, partners die zelf ook (deels) met jongeren werken, zoals bijv. Stichting Dock of Stichting Streetcornerwork en d. partners die een zelforganisatie vormen of zelf een netwerk hebben opgezet, zoals bijv. een netwerk vertrouwenspersonen. Overleg en informatie-uitwisseling met ambtenaren zijn van groot belang. Op deze wijze kunnen de jonge ondernemers meer gezicht krijgen bij het lokale beleid, en kan invloed uitgeoefend worden op de verwerving van helder positie van deze jongereninitiatieven in het lokale beleid.
12
De Maatschappelijke Partners Fonds Pekoenja/Stichting Kinderpostzegels ‘Het Netwerk Amsterdamse Helden weet de weg naar die kwetsbare jongeren te vinden, de anders door Pekoenja niet bereikt worden. Pekoenja krijgt het hele jaar door aanvragen van jongeren binnen, maar we zien wel dat we vaak dezelfde doelgroep bereiken: hoogopgeleid en vaak autochtone jongeren die de weg goed kennen.’ (Caecilia van der Meer) Woningcorporatie Eigen Haard ‘Al snel hebben we stappen gezet voor het schrijven van een standaard maatschappelijk contract waarin de samenwerking tussen een Amsterdamse Held (jonge ondernemer) en de woningcorporatie wordt geregeld (‘voor wat, hoort wat’). (Elmy Everaert) Een beleidsambtenaar van het stadsdeel Centrum ’Ik vind het van toegevoegde aarde: het is een goede formule om hoogopgeleiden te koppelen aan initiatieven die ontstaan op straat. Deze partijen kunnen elkaar aanvullen. Het is goed om verbindingen te leggen. (Kiki Lauterslager)
13
Hoofdstuk 6. Het Netwerk Jonge Ondernemers in het Jongerenwerk en duurzaamheid De jongereninitiatieven van de jonge ondernemers zijn krachtig, betrouwbaar en effectief. Van jonge mensen kan echter niet verwacht worden dat ze eindeloos zich honderd procent als vrijwilliger blijven inzetten. Zij moeten verder met hun toekomst, en het jongereninitiatief los laten. Uit ervaring blijkt dat enkele jonge ondernemers jongeren al opleiden als assistent om later hun initiatief over te kunnen nemen. Periodiek zal het bestand aan jonge ondernemers in buurten en wijken zich vernieuwen. Wat wel duurzaam dient te zijn, zijn de voorwaarden waaronder de jonge ondernemers hun werk optimaal in buurt en wijk kunnen doen. Dat houdt in: a. erkenning door de overheid van hun werk; b. erkenning door onderwijs, jeugdhulpverlening, jongerenwerk en politie van de jonge ondernemers en hun werk, zodat zij op voet van gelijkwaardigheid met elkaar samen kunnen werken. c. erkenning van de lokale overheid en fondsen om het vrijwilligerswerk van een Netwerk Jonge Ondernemers duurzaam te maken. Elk vrijwilligersnetwerk van enige omvang en met een maatschappelijke opdracht, kan niet zonder een betaalde kracht voor de coördinatiewerkzaamheden.
14
Hoofdstuk 7. Het Netwerk Jonge Ondernemers in het Jongerenwerk en het Professionele Jongerenwerk Een Netwerk Jonge Ondernemers in het Jongerenwerk behoort het tot zijn taak te rekenen om daar waar het mogelijk is, de samenwerking tussen de jongereninitiatieven en het professionele jongerenwerk te stimuleren. Juist nu het professionele jongerenwerk zich meer gaat richten op de eigen kracht van kwetsbare jongeren in de buurten, is het zaak om tot een goede afstemming te komen met de jonge ondernemers. Het Netwerk kan daarin een faciliterende rol vervullen. De werkterreinen van het professionele jongerenwerk en het werk van de jonge ondernemers sluiten goed bij elkaar aan, en overlappen elkaar zelfs ten dele. De jonge ondernemer als rolmodel is niet zelden afkomstig vanuit het professionele jongerenwerk! Van het professionele jongerenwerk kan niet verwacht worden dat zij zelf de initiatieven zoals die van jonge ondernemers opzetten; daartoe missen ze in de regel de benodigde gezaghebbende rolmodellen. Evenmin zijn ze niet in staat de initiatieven van jonge ondernemers intensief te coachen. Daartoe hebben zij niet de tijd en (vaak ook niet de competentie), vanwege een te brede taakomschrijving, waaronder intensief overleg met collega-organisaties in buurt en wijk. Hun taak ligt op het bereik van een scala aan groepen jongeren in buurt en wijk en deze jongeren te stimuleren om gezamenlijk activiteiten op te zetten. Zij dragen daarmee er aan bij dat potentiële rolmodellen voor moeilijk te bereiken jongeren zichtbaar worden en hun eigen weg kunnen gaan. In ieder geval is het niet vruchtbaar dat het professionele jongerenwerk de jonge ondernemers als concurrenten ziet, en de jonge ondernemers blijven steken in het klagen over de min-kwaliteit van het jongerenwerk.
15
Hoofdstuk 8 Het Netwerk Jonge Ondernemers in het Jongerenwerk en de positie van meisjes en jonge vrouwen. Hoe je het ook wendt of keert, de problematiek van jongens die vaak tot uitdrukking komt in (criminele) straatculturen trekt de meeste aandacht. De op het eerste gezicht niet waarneembare psychosociale problemen waarmee vooral meisjes, maar ook jongens te kampen hebben, leidt vaak niet tot gericht handelen. Deze tendens moet doorbroken worden. Voorkomen moet ook worden dat bij de werving vooral de manlijke jonge ondernemers in het vizier komen, en de vrouwelijke jonge ondernemers die er ook zijn, niet gezien worden. Bij de werving moet hier in het bijzonder aandacht aan besteed worden. Ondermeer door het aanboren van circuits van organisaties die zich specifiek richten op i.c. aandacht hebben voor de leefsituatie van meisje en jonge vrouwen met een diverse etnische achtergrond. Uit de ervaring van het NAH is gebleken dat er al snel meer manlijke jonge ondernemers in het Netwerk opgenomen zijn dan vrouwelijke ondernemers. En dat er meer manlijke coaches geworven kunnen worden dan vrouwelijke coaches. Waarschijnlijk heeft dat ook te maken met de onjuiste beeldvorming: met die ‘assertieve, agressieve’ jongeren heb ik geen zin om mijn vrije tijd door te brengen. Overigens is de ervaring van het NAH dat in de meeste, door jonge ondernemers geleide jongereninitiatieven zowel jongens als meisjes meedoen, met voetbal, rap, dance, en kickboksen.
16
Hoofdstuk 9. Het Stappenplan Vooraf Het opzetten van een Netwerk Jonge Ondernemers in het Jongerenwerk vergt veel tijd en energie. Het is vrijwilligerswerk en het is pioniersarbeid. Dat betekent dat flexibiliteit in de aanpak een voorwaarde is. Het in niet verstandig, zelfs contraproductief, om een van te voren nauwkeurig omschreven stappenplan af te werken. Vaak moet er geïmproviseerd worden en gebruik gemaakt worden van de kansen die zich voordoen. Wat wel vaststaat is het doel van het Netwerk en het toewerken naar resultaten. Advies: maak gebruik van het stappenplan zoals hier beschreven, maar ga er soepel mee om. Het werkt ook bindend in een beginnende organisatie om met trial-and-error, eigen ideeën in praktijk te brengen, en met vallen en opstaan voor uit te komen. Stap 1 Een goede voorbereiding De start van een Netwerk Jonge Ondernemers in het Jongerenwerk dient goed voorbereid te worden. Hiertoe is het van belang dat er een werkgroep gevormd wordt met een klein aantal enthousiaste vrijwilligers die eensgezind willen werken aan de tot standkoming van een Netwerk. In deze werkgroep is het effectief en stimulerend als er in ieder geval communicatieve vaardigheid, vooral om toegang te krijgen bij zeer uiteenlopende laagdrempelige initiatieven aan de basis van de samenleving ; inzicht en ervaring met de sociale sector, bij voorkeur met de jeugdwelzijnssector; beleidsdeskundigheid, schrijf- en zo mogelijk, onderzoekservaring, opgenomen zijn. Ook is het handig als iemand (tijdelijk) de coördinatiewerkzaamheden op zich neemt. Stap 2 Veldonderzoek en de organisatie van een conferentie Het is essentieel dat voorafgaande aan de start van het Netwerk al contacten zijn gelegd met een aantal (potentiële) jonge ondernemers en met hen is gesproken over de wenselijkheid om een netwerk op te richten. Het beste is om een conferentie te organiseren waarbij naast jonge ondernemers, ambtenaren, professionele werkers, en vrijwilligersorganisaties die alle met jeugd te maken hebben uitgenodigd worden. Voorwaarde is wel dat de aanwezige (potentiële) jonge ondernemers een prominente plaats innemen in presentatie en discussie. Ter voorbereiding van de conferentie dienen financiën geworven te worden bij een maatschappelijke organisatie, de gemeente of een fonds. Het overbrengen van enthousiasme, gedrevenheid, stappenplan en een goed onderbouwd maatschappelijk verhaal is hiervoor doorslaggevend. Het is heel praktisch en tijdbesparend als er al een geschikte organisatie is gevonden die het Netwerk formeel en praktisch onderdak wil bieden. Dit moet wel een organisatie zijn die de filosofie van het Netwerk onderschrijft en het Netwerk maximale ruimte wil bieden. Het is inhoudelijk sterk als tijdens de conferentie concreet inzicht gegeven kan worden over en door de jonge ondernemers: hun werk, hun aspiraties, en hun frustraties en hun behoeften aan ondersteuning. Om dit te realiseren kan voorafgaande aan de conferentie een eenvoudig onderzoek gehouden worden onder actieve jongeren in de eigen stad. Via het benaderen van ambtenaren jeugdbeleid, participatiemakelaars, buurtregisseurs, het professionele jongerenwerk kom je al gauw een heel eind om in contact te komen met actieve jongeren die wel of niet al jonge ondernemers zijn.
17
Indien mogelijk is het stimulerend, om een Jonge Ondernemer uit het Netwerk Amsterdamse Helden uit te nodigen om te laten uitleggen wat het belang is van zo’n Netwerk. Aan het slot van de conferentie kan het startsignaal tot een Netwerk Jonge Ondernemers in het Jongerenwerk gegeven worden. Stap 3 Het Netwerk Jonge ondernemers onderbrengen bij een maatschappelijke organisatie en het instellen van functie netwerkcoördinator Indien het plan om tot een Netwerk te komen niet vanuit een maatschappelijke organisatie gekomen is, is het nodig als dat nog niet is gebeurd om zo snel mogelijk een maatschappelijke organisatie te vinden die bereid is om het Netwerk Jonge Ondernemers in het Jongerenwerk als relatief autonoom project onder haar hoede te nemen. Een maatschappelijke organisatie waarin kennis over en ervaring met zorg en welzijn in buurten of wijken komt daarvoor het meest in aanmerking vanwege wederzijdse interesse en belang. Vooral in de beginfase waarbij nog geen financiën, geen vergaderruimte, geen kantoorfaciliteiten beschikbaar zijn, is dat uitermate plezierig. In sommige gevallen is zelfs deze organisatie bereid om voor enige tijd een medewerker voor 1 dag per week te detacheren om de eerste coördinatiewerkzaamheden voor het Netwerk te verrichten. Als dit niet het geval is, is het aan te raden in ieder geval een betrokken vrijwilliger bereid vinden als netwerkcoördinator de eerste coördinatiewerkzaamheden te verrichten. In de praktijk van het NAH is gebleken dat de instelling van een netwerkcoördinatieteam, bestaand uit een netwerkcoördinator en een vrijwilliger die tevens de rol van persoonlijke coach vervult, goed werkt. Dit draagt ertoe bij dat de draagkracht van de coördinator versterkt wordt en ook de interne en externe contacten van het Netwerk uitgebreid wordt. Stap 4 Stuurgroep en Intern Overleg Vanaf het begin is het raadzaam om een lichte structuur in het Netwerk Jonge Ondernemers in het Jongerenwerk aan te brengen, teneinde de praktische werkzaamheden en de grote lijn goed in het oog te kunnen houden. Hierbij kan gedacht worden aan: - het instellen van een Stuurgroep. Daarin zijn minimaal vertegenwoordigd: een afgevaardigde van de maatschappelijke organisatie waaronder het Netwerk valt; de initiatiefnemers van het Netwerk; zo mogelijk al een aan het Netwerk verbonden coach; en een externe deskundige, bij voorkeur iemand die het gemeentelijk apparaat goed kent. De Stuurgoed stelt het voorlopige beleid vast, bewaakt dit, het stuurt, zo nodig, bij. - een Intern Overleg, waarin regelmatig overleg is tussen netwerkcoördinator en de initiatiefnemers van het Netwerk over hoe en wat er allemaal gedaan moet worden. Daar moet zeker in het begin echt de tijd voor genomen worden. Stap 5 Werving initiatieven van jonge ondernemers en werving coaches In deze fase wordt een aantal activiteiten tegelijkertijd verricht. De werving van jonge ondernemers Opzet en uitvoering van de werving vindt plaats in en door leden van de interne overleggroep. Hierbij gaat het om: het opstellen van een eerste profiel waaraan de jonge ondernemers en hun initiatieven moeten voldoen het contact leggen met een scala aan personen die enerzijds kunnen helpen om jonge ondernemers op het spoor te komen en anderzijds mogelijkerwijze jonge ondernemers kunnen wijzen op het bestaan van het Netwerk. Te denken valt aan: een actieve jonge ondernemer zelf, ambtenaren die ‘met jeugd’ te maken hebben, het professionele jongerenwerk, de politie, wijkopbouworganen, bestaande informele netwerken e.d.
18
De werving van coaches -het opstellen van een profiel voor een persoonlijke coach en het opstellen van een profiel voor een zakelijk coach -contact leggen met een vrijwilligerscentrale, mogelijke geschikte namen voor coaches vragen bij ambtenaren, en vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties in de sociale sector. -het laten plaatsen van wervingsadvertenties in lokale bladen, en interne nieuwsbrieven van de gemeente, en van maatschappelijke organisaties Stap 6 Intakegesprekken met jonge ondernemers en met coaches De intakegesprekken met de jonge ondernemers worden gehouden met de netwerkcoördinator en een ander lid van de interne overleggroep Het houden van een intakegesprek met potentiële coaches wordt eveneens gehouden door de netwerkcoördinator, samen met een ander lid van de interne overleggroep Stap 7 Koppeling jonge ondernemer en coach De netwerkcoördinator onderzoekt welk vragen aan ondersteuning er zijn bij de jonge ondernemers. Op grond daarvan bekijkt hij/zij welke coach daarvoor in aanmerking komt. Als het gaat om een heel concrete vraag, zoals bijv. hulp bij het schrijven van een aanvrage, dan kan een zakelijk coach voldoende. Maar meestal zijn de vragen diffuser, en is het nodig om een persoonlijke coach in te schakelen, om gezamenlijk een werkrelatie te ontwikkelen: vertrouwen ontwikkelen, orde scheppen in de veelheid van taken van de jonge nemer, en prioriteiten stellen en fasering aanbrengen. De netwerkcoördinator blijft regelmatig contact houden met de jonge ondernemer en de coach afzonderlijk om te bezien hoe het coaching contact verloopt. Bij onduidelijkheden, tegengestelde verwachting is het zaak om zo snel mogelijk bij te sturen. Stap 8 Contacten leggen met mogelijke maatschappelijke partners Van meet af aan worden actief relaties gelegd met mogelijk maatschappelijke partners van het Netwerk Jonge Ondernemers in het Jongerenwerk: persoonlijke kennismaking (je laten uitnodigen) en informeren (mondeling en schriftelijk). In ieder geval zijn in de eerste periode van belang: de woningcorporaties (jonge ondernemers hebben vaak behoefte aan een locatie), een aantal fondsen ( behoefte aan aanvragen komt ook snel aan de orde), en het locale bestuur (ambtenaren en politici). In een latere fase, als het Netwerk al enige contour en inhoud heeft gekregen komen maatschappelijke organisaties aan de orde zoals het professionele jongerenwerk, de jeugdhulpverlening (meestal als er een vraag ligt bij een jonge ondernemer), en actieve zelforganisaties van jongeren, Stap 9 Overleg van coaches Het is van belang om goed na te denken over hoe het contact met en tussen de coaches in het Netwerk het beste onderhouden kan worden. Uit ervaring blijkt het teveel van het goede om alle coaches regelmatig bijeen laten komen.. Sommige coaches hebben nog geen ervaring met een jonge ondernemer en voelen zich weinig betrokken, andere coaches hebben nog zoveel praktische vragen die in een gemeenschappelijk overleg niet aan de orde kunnen komen. Vandaar het advies om het overleg met coaches op twee manieren te organiseren. De eerste is: geregeld overleg tussen netwerkcoördinator, mogelijk aangevuld met een ander lid uit het intern overleg, én de coach, of meerdere coaches indien de praktische kwesties zich daarvoor lenen.
19
De tweede is: het niet frequent organiseren van een thematische bijeenkomst met alle coaches. Deze bijeenkomst wordt goed voorbereid op grond van de ervaringen die verschillende coaches in de voorafgaande periode hebben opgedaan. Daarnaast stellen de coaches persoonlijk contact en waardering zeer op prijs en vinden het belangrijk om via een nieuwsbrief regelmatig van recente ontwikkelingen van het Netwerk op de hoogte gehouden te worden. Stap 10 Een website Op het moment dat het Netwerk Jonge Ondernemers in het Jongerenwerk meer is dan een plan alleen, maar ook al iets van een praktijk kan laten zien, wordt het tijd om een website uit te brengen. Het is voor de hand liggend omdat zoveel mogelijk jonge ondernemers daarover te informeren, en zo mogelijk bij opzet en gebruik hen erbij te betrekken. De website is een belangrijk communicatiemiddel tussen Netwerk en alle betrokkenen binnen en vooral ook buiten het Netwerk. In de praktijk blijkt dat de jonge ondernemers veel actiever zijn met hun informatie over en weer op facebook, dan op de website. Het is verstandig om een koppeling tussen website en facebook te maken. Stap 11 Werken met maatschappelijke partners Het verdiepen en uitbouwen van de contacten met de maatschappelijke partners is voortdurend aan de orde. Zo kan een overleg met vertegenwoordigers van verschillende woningcorporaties uitgenodigd worden voor een informatieve bijeenkomst, waarbij ook al een aantal jonge ondernemers aanwezig zijn. Op grond hiervan is het dan mogelijk, om daarna een aantal gesprekken te plannen tussen coach en jonge ondernemer enerzijds en woningcorporaties anderzijds. Deze gesprekken dienen van de zijde van het Netwerk goed voorbereid te worden: wat kun je verwachten (locatie, huurprijs), wat hebben wij zelf te bieden aan woningcorporatie zodat het ‘voor wat, hoor wat’ principe gaat werken. Zo heeft de woningcorporatie Eigen Haard in samenwerking met het Netwerk Amsterdamse Helden een standaard samenwerkingscontract opgesteld: beide partijen zijn er dan aan gehouden iets voor elkaar te doen: locatie tegen gereduceerde huurprijs dan wel gratis vs vergroting van sociale cohesie in bepaalde buurten op aanwijzing van de woningcorporatie. Een andere, productieve mogelijkheid is om vertegenwoordigers van maatschappelijke partners uit te nodigen bij een conferentie die door en met de jonge ondernemers georganiseerd worden. Het Netwerk is eraan gehouden om geregeld de maatschappelijke partners te informeren over de stand van zaken in en rond het Netwerk. Het beste kan dat met een nieuwsbrief, in aansluiting op de website-informatie. Stap 12 De lokale netwerkconferenties De organisatie van lokale conferenties wordt uitermate gewaardeerd door de jonge ondernemers en is een instrument bij uitstek om nieuwe jonge ondernemers op het spoor te komen. Het biedt hen de mogelijkheid ook andere jonge ondernemers uit andere buurten te leren kennen, ervaringen uit te wisselen, afspraken te maken over onderlinge samenwerking, en gezamenlijk standpunten in te nemen tegenover bijvoorbeeld de lokale politiek. Bovendien motiveert het enorm om te zien hoe ook anderen zich volledig in zetten als vrijwilliger. De lokale netwerkconferenties worden gehouden op een van de locaties van een jonge ondernemer. Dat is voordelig, maar belangrijk het biedt een jonge ondernemer de gelegenheid zijn eigen omgeving te laten zien, en het biedt een lage drempel (zo komen buurtbewoners gewoon even langs tijdens een conferentie). De netwerkcoördinator zorgt er voor, door geregeld telefonisch of sms contact, dat de jonge ondernemers ook allen aanwezig zijn (dat gaat zeker niet vanzelf!).
20
De locale conferentie De local heroes zien om zich heen of kennen uit ervaring hoe moeilijk het voor jongeren kan zijn om respect op te bouwen buiten de (criminele) straatcultuur om; geen stimulans thuis, geen geld voor clubs, en geen positieve rolmodellen te hebben. - Zij gaven ook ieder afzonderlijk aan tegen welke hindernissen zij aanlopen als gedreven jonge vrijwilliger in de buurt. - Zij willen de jongeren iets bieden; dat begint vaak met sport of muziek. Bouwen aan een vertrouwensbasis en plezier in recreatie; daarna werken aan hun toekomst (opleiding, stage, werk, relatieproblemen e.d.) Daar is geld voor nodig ( op zijn minst moeten de onkosten eruit) en een locatie. - Zij zijn jonge mensen van de levendige gesproken taal. Zij overtuigen met passie. Maar voor het werven van middelen moeten zij ook voldoen aan bureaucratische eisen. En zij zijn niet de jonge mensen van de geschreven taal. - Zij zien om zich heen dat gevestigde organisaties (hulpverlening, welzijn) een subsidietraditie hebben. - Zij zien dat ‘hun jongeren’ door deze organisaties niet of nauwelijks bereikt worden. En dat vanuit die organisaties zonder passie en persoonlijk enthousiasme gewerkt wordt. Dat irriteert. - Zij ervaren onbegrip bij gemeentelijke instanties. Zij vissen naast het net (bijv. het geld is al verdeeld per wijkeenheid), hun vrijwilligerswerkbehoeften worden niet onderkend (je doet het werk al jaren zo als vrijwilliger, waarom vraag je dan nu subsidie aan?). Het invullen van aanvraagformulieren van fondsen werkt afstotend (hele pakketten, geen jip-en-janneketaal). (Verslag lokale conferentie zuid oost 6 maart 2012, georganiseerd door het NAH) Bekijk de fotorapportage en het filmpje van de bijeenkomst op de website van het NAH: http://www.netwerkamsterdamsehelden.nl/films
21
Stap 13 De Stuurgroep en het voorbestaan van het Netwerk Jonge Ondernemers in het Jongerenwerk Na ongeveer enkele maanden tot aan een half jaar zal, als het Netwerk zich goed ontwikkeld, de vrijwillige inzet van de netwerkcoördinator (dan wel door een maatschappelijke organisatie gedetacheerd) omgezet dienen te worden in een betaalde parttime functie. Het is breed bekend dat een vrijwilligersorganisatie van enige omvang en met een maatschappelijke opdracht een betaalde kracht nodig heeft om de organisatie optimaal te laten functioneren. De coördinatie, telefonische bereikbaarheid, organisatie van een veelheid aan overleg, afspraken, administratie, verslaglegging, geregeld contact met de jonge ondernemers en de coaches, kunnen vrijwilligers die zelf allen al een specifieke taak hebben niet hoofdelijk omslaan. Dat levert chaos op. Bovenstaande betekent dat de Stuurgroep voortvarend stappen dient te zetten om via aanvragen bij gemeente en/of fondsen de benodigde financiën daarvoor gegarandeerd te krijgen. Stap 14 Informatie en Samenwerking Het netwerkcoördinatieteam is alert om zoveel mogelijk op de hoogte zijn van conferenties, evenementen rond vrijwilligerswerk, zelforganisaties, diversiteit in jongerenculturen en lokaal jeugdbeleid. Waar mogelijk worden vanuit het Netwerk conferenties en evenementen bezocht. Andere organisaties worden uitgenodigd bij activiteiten van het Netwerk En waar mogelijk vormt het Netwerk een onderdeel van een door anderen georganiseerde conferentie. Stap 15 Jongerenparticipatie: jonge ondernemers als ambassadeur, coach of bestuurder De jonge ondernemers van het Netwerk dragen er aan bij dat de met maatschappelijk isolement bedreigde jongeren weer op weg gaan om maatschappelijk te participeren, aan onderwijs, arbeid en recreatie. Dat zijn hun primaire drijfveren. Daar hebben ze handen (over)vol aan. Van hen is niet te verwachten dat ze ook meehelpen om het Netwerk opzetten en uit te bouwen. Wel is het soms mogelijk om hen bij de organisatie en uitvoering van bepaalde activiteiten te betrekken, zoals de locale netwerkconferenties, ontwikkeling van de website, of het meedoen aan het beïnvloeden van de lokale politiek ten gunste van de jonge ondernemers. Wat na verloop van tijd een rol zal kunnen spelen, is het betrekken van jonge ondernemers - in een latere fase van hun leven waarin zij hun jongereninitiatief hebben verlaten - bij het Netwerk Jonge Ondernemers in het Jongerenwerk in een rol als bijvoorbeeld ambassadeur, als coach, of als bestuurder.
22
Hoofdstuk 10. Aanvullende tips 1.
Het is belangrijk dat een of twee keer per jaar een gezamenlijke maaltijd voor alle betrokkenen bij Netwerk georganiseerd wordt. Een goede traditie lijkt te zijn om in ieder geval een nieuwsjaarmaaltijd te organiseren. In het NAH is daarvoor gebruik gemaakt van horecajongereninitiatief: de maaltijd werd op hun locatie georganiseerd, door hun jongeren bereid.
2.
Voor het overleg waarbij alle coaches betrokken zijn is het ook leuk om aandacht aan het gastheer/-vrouwschap te besteden. Een drankje, een hapje, en als het tijdstip van vergaderen zich daarvoor leent een maaltijd. Dat verhoogt de sfeer en het gevoel tezamen aan iets te werken.
3.
Als door omstandigheden op een bepaald moment te weinig coaches zijn is het handig om tijdelijk een beroep te doen op leden van de Stuurgroep. De kans dat daar de benodigde kwaliteiten voor het coachwerk aanwezig zijn, is groot
4.
Zoals de jonge ondernemer zich er bewust van is dat hij/zij veel persoonlijke aandacht aan de bereikte jongeren wil geven, zo zal het Netwerk, zeker via het Netwerkcoördinatieteam ook regelmatig op een persoonlijke manier contact willen onderhouden met de individuele jonge ondernemers. Het alleen zakelijke optreden werkt als een boemerang.
5.
Het opzetten en het in stand houden van een Netwerk Jonge Ondernemers in het Jongerenwerk vergt veel energie en tijd. Er doen zich voortdurend onverwachte omstandigheden voor. Telkens worden nieuwe contacten gelegd en zoveel mogelijk onderhouden. Voortdurend worden er keuzen gemaakt over wat wel en wat niet te doen; en ook de manier waarop (bijv. een jonge ondernemer die niet past in het profiel toch enige ondersteuning bieden een andere weg te kiezen). Het is verstandig om de tendens die kan ontstaan om regelmatig in vergadering bij een te komen tegen te gaan., Een gering aantal goed voorbereide, kort durende vergaderingen door het jaar heen en daarnaast veel communicatie, persoonlijk en per mail/sms en telefoon, werkt positief in een vrijwilligersorganisatie zoals het Netwerk is. Een opkomende vergadercultuur werkt, terecht, bij veel vrijwilligers weerstand op.
6.
Het werkt heel positief voor de kritische voortgang van een Netwerk indien na minimaal een jaar intensief werken met elkaar, door de organisatie zelf een evaluatie wordt opgezet en uitgevoerd. Dat kan op een eenvoudige manier gebeuren. Het is heel leerzaam om aan de hand van evaluatie vragen van de maatschappelijke partners, de helden en de coaches de horen hoe zij over het Netwerk denken en wat beter zou kunnen gaan. Het versterkt tevens het draagvlak van het Netwerk.
7.
Zorg voor goede, up-to-date werkende apparatuur (computer, laptop, mobiel) voor het netwerkcoördinatieteam. Lijkt een overbodig advies, maar in de praktijk wordt er vaak niet aan gedacht om efficiëntie te bereiken daar waar het direct mogelijk is.
8.
Coaches moeten er rekening mee houden dat het indienen van een aanvrage van een jonge ondernemer bij gemeente of fonds, in de regel bewerkelijker is dan als het vanuit een gevestigde organisatie wordt gedaan. Er is nog geen systematiek van het opslaan van relevante informatie; het werk van de jonge ondernemer past vaak niet binnen door subsidiegevers vastgestelde categorieën; er is nog geen goede financiële administratie; de nieuwe stichting van de jonge ondernemer heeft nog geen jaarverslag en financieel overzicht. Contact tussen coach van het Netwerk en de gemeente of fonds is dan nuttig. Een Netwerk staat dan op grond van feiten en inzet garant voor een betrouwbare gang van zaken.
23
Bijlage 1 Profiel Jongereninitiatieven Wie zijn het Een jongereninitiatief is tot stand gekomen door een Nederlandse jonge man of jonge vrouw van etnische herkomst die zich als vrijwilliger inzet voor jongeren die zich in de marge van de samenleving bevinden. Deze jongeren leven van dag tot dag, hebben geen toekomstplannen, hebben vaak (of dreigen) vroegtijdig de school (te) verlaten, gaan op in de straatcultuur en/of zijn vaak thuis te vinden, en zijn moeilijk bereikbaar voor officiële instanties. Wat maakt hen uniek De jonge ondernemers van deze initiatieven weten deze jongeren wel te bereiken door hun persoonlijke benadering en zijn in staat hen te enthousiasmeren voor sport ( zoals voetbal, kickboksen), muziek (zoals rap, streetdance), of aanvankelijk gewoon regelmatig contact met hen te hebben. Persoonlijke benadering De jonge ondernemers proberen de jongeren waarmee zij contact hebben, hun onvermoede talenten te doen ontdekken en hen te motiveren daarmee wat te doen. Dat biedt de basis om hen te stimuleren en te ondersteunen bij het (hernieuwd) starten van een opleiding, bij het vinden van een stage, of werk. Ook zetten zij zich er voor in om de juiste hulp te organiseren bij psychische, familiale, of schuldproblematiek. Zij slagen daar vaak in omdat zij voor de jongeren een echt rolmodel zijn. Hoe doen zijn het De jonge ondernemers zien het belang ervan in een netwerk op te bouwen. In de eerste plaats een netwerk met personen en instanties waarmee samengewerkt kan worden en die bereid zijn jongeren weer kansen te bieden. (educatieve-, culturele-, ondernemings-, en hulpverleningssectoren). In de tweede plaats een netwerk dat het jongereninitiatief kan faciliteren voor het verwerven van middelen, zoals financiën, en een locatie. (fondsen, woningcoöperaties, het lokaal bestuur, bedrijven) Doel: De jonge ondernemers streven er naar hun jongereninitiatief uit het maatschappelijk isolement te halen met het oog op de horizon van jongeren te verbreden door hen in contact te brengen met voor hen onbekende sectoren en leefwerelden. Of wel: maatschappelijke integratie in de Nederlandse samenleving. Visie De jongereninitiatieven hebben vaak een eigen etnische, religieuze en/of culturele achtergrond, maar stellen zich open om juist met jongeren van een andere achtergrond in contact te komen en samen te leven. De jonge ondernemers van de jongereninitiatieven streven er naar om bewuste en onbewuste barrières voor deze openheid naar anderen, tegen te gaan. Condities De jonge ondernemers van jongereninitiatieven zijn vrijwilligers. Zij hebben een verscheiden achtergrond. Zo kunnen zij een (parttime) baan hebben, student-zijn, een vergoeding vanuit een organisatie voor hun werk ontvangen, of werkloos zijn. Ook kan er sprake zijn van een overgangssituatie naar een eigen inkomen vanuit een jongereninitiatief. Sommige jongereninitiatieven groeien uit tot een stichting met geregelde inkomsten en een eigen betaald personeelsbestand, andere initiatieven zijn op weg om eigen geld te verwerven door het jongereninitiatief commercieel op te zetten. Op het moment dat de jongereninitiatieven niet meer de status van vrijwilligersinitiatief hebben, zijn coaches van het NAH niet meer nodig. Wel blijkt in de praktijk dat de jonge ondernemers van deze initiatieven als coach of ambassadeur een bijdrage kunnen en willen leveren aan de jongereninitiatieven van het Netwerk.
24
Bijlage 2 Taakomschrijving en Profiel Coach Taakomschrijving 1. De coaches leveren aanvullende deskundigheid die in het jongereninitiatief niet of nauwelijks aanwezig is. Zij doen dit als vrijwilliger. 2. Er wordt een onderscheid gemaakt in persoonlijke coach en zakelijke coach. 3. De persoonlijke coach onderhoudt een tijdlang intensief contact met de jonge ondernemer. De stand van zaken van het jongereninitiatief wordt met de jonge ondernemer geanalyseerd. In de veelheid van activiteiten, plannen en wensen worden eerst prioriteiten gesteld, en vervolgens een voorlopig gefaseerd plan gemaakt. Hierbij kan het gaan om de vorming van een stichting, de samenstelling van een bestuur, het leggen van contact met een woningcorporatie, organisatie financieel beheer, bemiddeling bij cursussen of training-op-maat, hoe om te gaan met conflicten in het jongereninitiatief, omgaan met stress, het meegaan met gesprekken met beleidsambtenaren, informeren over financieringsmogelijkheden activiteiten e.d. Veel aandacht is er voor de persoonlijke ontwikkeling van de jonge ondernemer en zijn/haar positie in het jongereninitiatief. De coach levert constructieve kritiek, en treedt soms ook sturend op. Regelmatig wordt de voortgang van de coaching geëvalueerd met de jonge ondernemer. De persoonlijke coach schakelt een zakelijke coach in voor ondersteuning bij concrete, afgebakende taken. De persoonlijke coach blijft op afstand daarbij betrokken. 4. De zakelijk coach wordt ingezet op taken die een specifieke deskundigheid vergen. Zoals het schrijven van een aanvrage voor een fonds, het opstellen van statuten voor een stichting, het schrijven van een jaarverslag, het opstellen van een wijkpartnerovereenkomst tussen jonge ondernemer en een woningcorporatie. Indien niet alleen ondersteund wordt bij taken, maar ook taken geheel door de coach worden uitgevoerd, dan wordt telkens bezien in hoeverre er mogelijkheden bestaan om deze taakuitvoering op termijn te laten uitvoeren door personen uit het netwerk van de jonge ondernemer (een bestuurder, of anderszins een betrokken vrijwilliger). Het idee dat de jonge ondernemer alle taken zelf leert uit te voeren, blijkt in de praktijk irreëel te zijn. 5. De coaches worden betrokken bij het werk van het netwerkcoördinatieteam. Daarin worden praktische zaken geregeld, ervaringen uitgewisseld en besproken. 6. De coaches zijn aanwezig bij het coaches-overleg waarin thematisch onderwerpen besproken die ontleend worden op de werkervaring in het netwerkcoördinatieteam. 7. In het netwerkcoördinatieteam wordt met een korte verslaglegging de voortgang van het werk van de coaches neergelegd. 8. Coaches zijn er niet voor de uitvoering praktisch werk zoals het leiden van een activiteit, of begeleiding van jongeren. Profiel van de persoonlijke coach 1. De coach heeft maatschappelijke ervaring, en communicatieve vaardigheden, en vindt het leuk om met jonge ondernemers te werken. Bij voorkeur heeft hij/zij ervaring in onderwijs, jeugdhulpverlening, professioneel jongerenwerk of sportclubs (opleiding, management of uitvoerend). 2. De coach heeft een breed netwerk en is bereid om op verzoek van jonge ondernemers binnen zijn of haar netwerk te introduceren. 3. De coach is bereid om een tijdlang intensief met een jonge ondernemer te werken. Profiel van de zakelijke coach 1. De coach heeft maatschappelijke ervaring, en een deskundigheid opgebouwd op een of meerdere terreinen (zoals beleid, management en organisatie, financiële deskundigheid; thuis in de wereld van fondsen, woningcorporaties, ambtelijk beleid, onderwijs, of van het bedrijfsleven. 2. De coach is bereid om incidenteel een bijdrage te leveren aan taakuitvoering waartoe de jonge ondernemer (nog) niet in staat is.
25
Procedure koppeling coach aan jongereninitiatief 1. 2. 3. 4. 5. 6.
De netwerkcoördinator beoordeelt globaal of het jongereninitiatief past binnen de doelstelling van het Netwerk Jonge Ondernemers in het Jongerenwerk. In het netwerkcoördinatieteam wordt bekeken welke koppeling met persoonlijke coach en/of zakelijk coach gemaakt kan worden. De netwerkcoördinator en een coach hebben een intakegesprek met de jonge ondernemer. Beide partijen bekijken of ze met elkaar in zee willen gaan. Ook is het mogelijk dat er een vervolggesprek plaatsvindt, waarbij wellicht een coach met een andere deskundigheid voor uitgenodigd wordt. Indien een match tussen coach en jonge ondernemer tot stand gekomen is, wordt afgesproken dat binnen veertien dagen het eerste coachingsgesprek plaatsvindt. De netwerkcoördinator blijft op de hoogte van de voortgang en heeft contact zowel met de jonge ondernemer als de coach, en organiseert een gesprek in geval van problemen die zich voordoen. In geval het initiatief van een jonge ondernemer bij intake, of soms ook in de eerste fase van de coaching, toch niet blijkt te passen in de doelstelling van de NAH, dan wordt zorgvuldig met de jonge ondernemer bekeken welke alternatieven voor hem of haar zijn (contactlegging met een ander type organisatie, advisering opleiding bijv.)
26
Bijlage 3 Standaard wijkpartnerovereenkomst. Ontwikkeld door woningcorporatie Eigen Haard, met dank aan Elmy Everaert
“Netwerk Amsterdamse Helden Wijkpartnerovereenkomst” Intentieovereenkomst in het kader van samenwerking ter bevordering van de leefbaarheid De ondergetekenden: Woningcorporatie, hierna te noemen “…” en Amsterdamse held, korte omschrijving initiatief hebben de wens uitgesproken om de samenwerking tussen beide te intensiveren en te formaliseren, door het vastleggen van afspraken over wederzijdse levering van diensten en middelen die bijdragen aan het behalen van hun beider doelstellingen, daar waar zij gedeelde belangen hebben. Overwegende: • • • • •
• • • • • •
dat Woningcorporatie investeert in vitale buurten en wijken waar het prettig wonen is voor iedereen dat Woningcorporatie dit samen doet met bewoners en organisaties die een bijdrage leveren aan leefbaarheid, participatie en veiligheid in deze buurten en wijken dat Woningcorporatie aan wil sluiten bij de identiteit, kansen en problemen van betreffende wijken en buurten dat Woningcorporatie de zelfredzaamheid van bewoners wil bevorderen dat Woningcorporatie daarom initiatieven van kansrijke bewoners en organisaties ondersteunt, maar hiervoor altijd ook een bijdrage vraagt van de betrokkenen zelf in uren en/of geld van de betrokkenen zelf vraagt. dat de Amsterdamse Held een zelforganisatie is met haar wortels in Amsterdam stadsdeel………….. dat de Amsterdamse Held bijdraagt aan het vergroten van het toekomstperspectief van jongeren (door middel van activiteit………) en participatie motiveert onder jongeren dat de Amsterdamse Held ouders en opvoeders ondersteunt bij de opvoeding van hun kinderen en hun participatie in de samenleving dat de Amsterdamse Held een vraaggestuurde werkwijze heeft en aanbod ontwikkelt op basis van concrete vraagstukken en problemen in wijken en buurten dat de Amsterdamse Held hierdoor een daadwerkelijke bijdrage levert aan hele, schone en veilige wijken en het vergroten van de zelfredzaamheid van jongeren en hun ouders. dat de Amsterdamse Held nastreeft verschillende (sub-)culturen nader tot elkaar te brengen.
Spreken de Amsterdamse Held en Woningcorporatie de intentie uit dat:
27
Amsterdamse Held 1. haar reguliere activiteiten ten behoeve van talentontwikkeling en participatie van bewoners voortzet. In het bijzonder ook voor die (jonge) bewoners die moeite hebben om te participeren in de samenleving en risico lopen als het gaat om hun eigen toekomstperspectief. Ook is hierbij aandacht voor jongeren die nu soms nog zorgen voor onveilige situaties of een onveilig gevoel in de buurt bij mede buurtbewoners. 2. minimaal één keer per kwartaal extra activiteiten organiseert voor de jeugd in de complexen van Woningcorporatie in stadsdeel…………… 3. in nader te bepalen vorm de Woningcorporatie ondersteunt om vragen en mogelijkheden van bewoners te verhelderen en in kaart te brengen. 4. de Woningcorporatie wijkbeheerder minimaal één keer per kwartaal ondersteunt bij het organiseren van bijvoorbeeld kinderactiviteiten en gezamenlijke acties leefbaarheid met, door en voor buurtbewoners. 5. activiteiten organiseert die positief bijdragen aan het interne draagvlak binnen Woningcorporatie en de Amsterdamse Held voor samenwerking. Woningcorporatie 1. de tijdelijke ruimte locatie………, te Amsterdam om niet ter beschikking blijft stellen aan de Amsterdamse Held als activiteiten- en kantoorruimte (…), tot ……….. 2. eventueel per jaar € ……….- beschikbaar stelt voor materiaal (met logo van de Amsterdamse Held en Woningcorporatie) 3. zich zal inspannen om de Amsterdamse Held een andere ruimte aan te bieden in Amsterdam stadsdeel …………. na opheffing van de huidige kantoorruimte 4. haar expertise in te willen zetten voor professionele ondersteuning van de Amsterdamse Held 5. activiteiten organiseert die positief bijdragen aan het interne draagvlak binnen Woningcorporatie en de Amsterdamse Held voor samenwerking. Overige bepalingen bij de overeenkomst • De overeenkomst wordt afgesloten voor de duur van één jaar. • Er vindt regelmatig overleg plaats over de voortgang van de samenwerking tussen Woningcorporatie en Amsterdamse Held. • Negen maanden na het afsluiten van het contract wordt de samenwerking formeel geëvalueerd. • Bij wederzijdse tevredenheid wordt het contract steeds met één jaar verlengd en worden afspraken bijgesteld en opnieuw vastgelegd. • De concrete uitwerking van de afspraken is vastgelegd in de bijlage van de intentieovereenkomst.
Aldus ondertekend op ……………….., te Amsterdam Woningcorporatie
de Amsterdamse Held
naam functie
naam functie
28
Bijlage “Woningcorporatie Wijkpartnerovereenkomst” datum…………….. De afspraken uit de Partnerovereenkomst worden als volgt vorm gegeven: De Amsterdamse Held: 1. zet haar reguliere activiteiten voort zoals • voorbeeld: het geven van voetbaltrainingen [3 x per week] • voorbeeld: huiswerkbegeleiding [1 x per week] • voorbeeld: meidenactiviteit [1 x per week] • voorbeeld: inloopspreekuur jongeren [1 x per week] • voorbeeld: bijeenkomsten en activiteiten voor ouders [naar behoefte] • voorbeeld: activiteiten op het gebied veiligheid [naar behoefte, bv aanspreken jongeren met oud en nieuw of evenementen] • voorbeeld: kinderactiviteiten [in ontwikkeling] 2.
Organiseert activiteiten/evenementen • voorbeeld: 3 x per jaar een voetbaltoernooi voor de jeugd in de complexen van Woningcorporatie in stadsdeel/buurt…………….. • voorbeeld: 1 x per jaar een groot voetbaltoernooi c.q. evenement op een nader te bepalen locatie. Woningcorporatie stelt hiervoor een budget beschikbaar van € ……….,−.
3.
Ondersteunt de medewerker van Woningcorporatie Leefbaarheid & Participatie bij ophalen agenda van de buurt • voorbeeld: 4x per jaar ondersteuning bij informatiebijeenkomsten Woningcorporatie, b.v. als vertaler. • voorbeeld: het uitvoeren van een bewonersenquête [80 tot 100 interviews]. Woningcorporatie organiseert hiervoor een korte training voor de enquêteurs.
4.
Ondersteunt de Wijkbeheerder bij de uitvoering van kinderactiviteiten • voorbeeld: werving kinderen voor activiteiten wijkbeheerder • voorbeeld: 4 x per jaar ondersteuning bij organisatie van kinderactiviteiten zoals portiekportiers of straatspeel- of opruimdag.
5.
Organiseert 1 x per jaar een activiteit ter bevordering van draagvlak • Nader uit te werken
Woningcorporatie: 1. geeft de ruimte aan de locatie……….. om niet in gebruik aan Amsterdamse Held. Huurprijs per jaar is € ….−. 2. levert logodragers ter waarde van € ……….−. • Nader uit te werken. voorbeeld: Shirts voor meiden team, communicatiemiddelen 3. nog niet van toepassing 4. ondersteunt Amsterdamse Held bij het opstellen en uitvoeren van een communicatieplan. • Vorm nader uit te werken 5. organiseert 1 x per jaar een activiteit ter bevordering van draagvlak • Nader uit te werken
29
Bijlage 4 Standpunt van het Netwerk, inzake religie Het Netwerk is een onderdeel van de civil society: het beweegt zich tussen staat en het privédomein van mensen. Het Netwerk ondersteunt initiatieven die zich inzetten voor jongeren om maatschappelijke marginaliteit van jongeren tegen te gaan. Het Netwerk ondersteunt geen initiatieven die zich in hun werk alléén richten op jongeren die behoren bij de eigen ideologie, religie of levensbeschouwing, met andere worden: activiteiten organiseren voor jongeren uit de eigen kring binnen de eigen kring: bijvoorbeeld exclusief moslim-, christelijk-, joods jongerenwerk, of expliciet politiek jongerenwerk. De initiatieven die het NAH ondersteunt, kunnen uiteraard geïnspireerd zijn vanuit uiteenlopende religieuze of ideologische oriëntaties. Daarbij geldt dan wel dat: deze initiatieven zich open stellen voor i.c. samenwerken met andersdenkenden. binnen hun eigen activiteiten geen drempels opwerpen voor jongeren met een andere religieuze of een seculiere achtergrond. (m.a.w. er dient geen vanzelfsprekendheid te zijn dat er mee gedaan wordt met religieuze rituelen).
30
