Rekenkameronderzoek Jongerenwerk in Westland
september 2011
Colofon De Rekenkamercommissie Westland D e R e k e n k a m e r c o m m i s s i e v a n d e g e m e e n t e W e st l a n d ( h i e r n a : R K C W e s tl a n d ) i s e i n d 2 0 0 5 o p g r o n d v a n d e G e m e e n t e we t i n g e s t e l d . D e R K C W e s t l a n d b e s t a a t u i t d r i e e xt e r n e l e d e n ( w. o . d e v o o r z i t t e r ) , d a t wi l z e g g e n l e d e n d i e a f k o m s t i g zi j n va n b u i t e n d e g e m e e n t e r a a d e n t we e i n t e r n e l e d e n . Z o we l d e e x t e r n e a l s d e i n t e r n e l e d e n zi j n d o o r d e g e m e e n t e r a a d b e n o e m d . D a a r n a a s t wo r d t d e c o m m i s s i e o n d e r s t e u n d d o o r e e n a m b t e l i j k s e c r e t a r i s . De RKC onderzoekt de doelmatigheid en de doeltreffendheid van het beheer van de o r g a n i s a t i e e n v a n h e t g e v o e r d e b e l e i d va n h e t c o l l e g e . B i j d o e l m a t i g h e i d wo r d t m e t n a m e o n d e r z o c h t o f h e t b e l e i d t e g e n z o l a a g m o g e l i j k e k o s t e n i s u i t g e vo e r d e n b i j d o e l t r e f f e n d h e i d o f h e t g e we n s t e e f f e c t i s b e r e i k t . H e t w e r k t e r r e i n va n d e R K C W e s t l a n d s t r e k t z i c h u i t o v e r a l l e g e m e e n t e l i j k e o r g a n e n e n g e l i e e r d e i n s t e l l i n g e n . D e l e d e n va n h e t c o l l e g e va n B &W e n d e a m b t e n a r e n v a n d e g e m e e n t e zi j n v e r p l i c h t i n f o r m a t i e t e v e r s t r e k k e n a l s d e R K C W es t l a n d d a a r o m vr a a g t . D e R K C W e s t l a n d f o r m u l e e r t o p b a s i s van de feiten die zij in haar onderzoeken heeft geconstateerd, conclusies en a a n b e v e l i n g e n . Z i j l e g t d i t a l l e s , i n c l u s i e f e e n e v e n t u e l e r e a c t i e v a n h e t C o l l e g e va n B &W e n n a wo o r d v a n d e R K C h i e r o p , v a s t i n d e vo r m va n o n d e r m e e r r a p p o r t e n o f b r i e v e n , gericht aan de gemeenteraad. Het is aan de raad te besluiten al dan niet actie te o n d e r n e m e n n a a r a a n l e i d i n g v a n d e u i t k o m s t e n v a n h e t o n d e r zo e k . De RKC W estland is derhalve een ‘instrument’ van de raad dat erop gericht is de raadsleden te ondersteunen bij hun controlerende taak. De RKC heeft een onafhankelijke p o s i t i e b i n n e n d e g e m e e n t e . D e R K C b e p a a l t ze l f we l k e o n d e r zo e k e n zi j z a l i n s t e l l e n . E v e n t u e l e v e r z o e k e n v o o r h e t d o e n v a n o n d e r zo e k va n ( l e d e n va n ) d e g e m e e n t e r a a d e n / o f b u r g e r s v a n d e g e m e e n t e W e s t l a n d , za l d e d e R K C W e s t l a n d b e o o r d e l e n e n i n d i e n p a s s e n d b i n n e n h a a r t a k e n e n b e v o e g d h e d e n i n h e t o n d e r zo e k s p r o g r a m m a o p n e m e n .
Samenstelling Rekenkamercommissie De commissie bestaat uit de volgende leden: Voorzitter E xt e r n e l e d e n
de heer drs. M.M.S. Mekel m e v r o u w d r s . L . J . M . va n d e r L a n s - G o s s e n E M I A R O
Raadsleden
de heer drs. M.A.I. Born EMIA de heer mr. drs. M. Buitelaar de heer J.G.M. W itkamp
Ambtelijk secretaris
de heer D. van Vliet
Oplegnotitie Rekenkamercommissie Westland D e R e k e n k a m e r c o m m i s s i e W e s t l a n d ( R K C ) h e e f t h e t o n d e r zo e k n a a r d e d o e l m a t i g h e i d e n d o e l t r e f f e n d h e i d v a n h e t j o n g e r e n we r k a f g e r o n d . V o o r u l i g t h e t e i n d r a p p o r t v a n h e t r e k e n k a m e r o n d e r z o e k . I n d e z e o p l e g n o t i t i e zi j n d e h o o f d l i j n e n u i t h e t r a p p o r t o p g e n o m e n , w a a r v a n d e R K C v a n m e n i n g i s d a t d e ze r e l e va n t zi j n vo o r d e k a d e r s t e l l e n d e e n controlerende rol van de raad. Het onderzoek H e t o n d e r zo e k i s u i t g e v o e r d d o o r b u r e a u N o o r d a e n C o u i t A m s t e r d a m . D i t i s e e n o n a f h a n k e l i j k b u r e a u v o o r o n d e r z o e k e n a a n p a k va n j e u g d za k e n e n m a a t s c h a p p e l i j k e v r a g e n . K e n n i s v a n r i s i c o j e u g d e n e f f e c t i e ve i n t e r v e n t i e s g e r i c h t o p m a a t s c h a p p e l i j k e integratie is hun specialiteit. Het onderzoeksteam stond onder leiding van de heer Noorda. D e h e e r N o o r d a i s e e n a u t o r i t e i t o p h e t g e b i e d v a n j o n g e r e n we r k i n N e d e r l a n d m e t e e n groot aantal publicaties over dit onderwerp op zijn naam. Hij is onder meer medeauteur v a n h e t h a n d b o e k m o d e r n j o n g e r e n we r k , d a t i n m a a r t 2 0 1 1 i s u i t g e b r a c h t . D e R K C i s h e t c o l l e g e , d e a m b t e l i j k e o r g a n i s a t i e , d e u i t v o e r i n g s o r g a n i s a t i e W e l zi j n E 2 5 e n d e b i j h e t o n d e r z o e k b e t r o k k e n b u r g e r s d a n k b a a r vo o r d e m e d e w e r k i n g a a n h e t o n d e r z o e k . E r i s s p r a k e g e w e e s t v a n e e n o p e n o p s t e l l i n g e n m e d e we r k i n g a a n h e t o n d e r zo e k . D a t heeft ertoe geleid dat goed inzicht is gekomen in het jongerenwerk. De RKC kan daardoor aan haar taak voldoen om de raad zo goed mogelijk te ondersteunen. Dat is ons hoofddoel e n d e r e a c t i e v a n d e r a a d o p d i t r a p p o r t za l u i t w i j ze n o f d a t i s b e h a a l d . Het eindrapport H e t e i n d r a p p o r t ‘ J o n g e r e n we r k i n W e s t l a n d ’ i s g e r i c h t g e s c h r e v e n vo o r d e r a a d e n h e t college. Bij het rapport zit een groot aantal bijlagen met een enorme schat aan onderzoeksinformatie. De RKC denkt dat de raad en het college goed gebruik kunnen m a k e n va n d e u i t k o m s t e n v a n d i t o n d e r zo e k b i j h e t h e r i j k i n g p r o c e s va n h e t i n t e g r a l e jeugdbeleid. De hoofdlijnen uit het rapport Inleiding D e g e m e e n t e W e s t l a n d t e l t z o ' n 3 2 . 0 0 0 i n wo n e r s j o n g e r d a n 2 5 j a a r . D i t k o m t n e e r o p b i j n a e e n d e r d e v a n d e b e v o l k i n g . V r o e g t i j d i g e s c h o o l v e r l a t e r s , i n t e g r a t i e , j o n g e r e n o ve r l a s t e n jeugdparticipatie zijn thema's die de gemeente raken. De gemeente wil een goede plaats zijn voor jongeren om op te groeien en streeft naar een integraal jeugdbeleid. Het j o n g e r e n we r k i s e e n o n d e r d e e l v a n h e t i n t e g r a l e j e u g d b e l e i d e n i s g e r i c h t o p h e t voorkomen van (complexe) probleemsituaties en probleemgedrag bij specifieke j o n g e r e n g r o e p e n . C e n t r a a l s t a a n d e j o n g e r e n d i e p r o b l e m e n h e b b e n o f v e r o o r za k e n e n w a a r b i j h e t v e r k e e r d l i j k t t e g a a n i n h u n o n t wi k k e l i n g . H e t g a a t o m d e o n d e r s t e u n i n g va n d e z e j o n g e r e n b i j h e t v o l w a s s e n wo r d e n , zo d a t zi j a l s vo l w a a r d i g e b u r g e r s m e e k u n n e n doen in de samenleving. D e R K C h e e f t b e s l o t e n h e t o n d e r we r p j o n g e r e n w e r k o p d e o n d e r z o e k s a g e n d a 2 0 1 1 t e p l a a t s e n . D e c e n t r a l e v r a a g s t e l l i n g v a n d i t o n d e r zo e k l u i d t : “ H o e d o e l m a t i g e n d o e l t r e f f e n d is het jongerenwerk van de gemeente W estland? “
Conclusie R e s u m e r e n d l u i d t d e c o n c l u s i e i n h e t o n d e r zo e k s r a p p o r t a l s vo l g t : G e z i e n l a n d e l i j k e n o r m e n i s d e d o e l m a t i g h e i d e n d o e l t r e f f e n d h e i d v a n h e t j o n g e r e n we r k i n d e g e m e e n t e W e s t l a n d al m e t a l t e k wa l i f i c e r e n a l s v o l d o e n d e , m a a r h e t k a n b e t e r . H e t j o n g e r e n we r k w i n t a a n k r a c h t e n e f f e c t i vi t e i t a l s e r i n h e t b e l e i d va n d e g e m e e n t e m e e r n a d r u k wo r d t g e l e g d o p p e d a g o g i s c h e k wa l i t e i t , e e n h e l d e r e d o e l g r o e p k e u z e , ve r a n t wo o r d e m e t h o d i e k e n , r e g i e o p b r e d e i n t e g r a l e s a m e n we r k i n g , o b j e c t i e v e k e n n i s v a n d e p o t e n t i ë l e d o e l g r o e p , r e g i s t r a t i e v a n f r e q u e n t u n i e k b e r e i k e n e f f e c t e n e n s c h o l i n g va n u i t vo e r e n d e professionals op deze aspecten G e l e t o p d e b o v e n s t a a n d e c o n c l u s i e e n h e t r a p p o r t , zi e t d e R K C t w e e h o o f d l i j n e n terugkomen. D e e e r s t e l i j n i s d a t v a n u i t d e r a a d n o g o n vo l d o e n d e s t u r i n g o p h e t j o n g e r e n we r k p l a a t s vi n d t . U i t h e t r a p p o r t b l i j k t d a t d e k a d e r s v a n h e t j o n g e r e n we r k n i e t g o e d zi j n u i t g e we r k t o m richtinggevend te zijn voor de uitvoering. Op dit moment kan bijvoorbeeld de u i t v o e r i n g s i n s t a n t i e W e lzi j n E 2 5 i n d e b r e e d s t e zi n va n h e t wo o r d j o n g e r e n we r k d o e n . V e r d e r b i e d e n d e r a p p o r t a g e s a a n d e r a a d g e e n i n zi c h t i n d e e f f i c i e n c y e n e f f e c t i vi t e i t e n d a a r d o o r k a n d e r a a d o p d e z e p u n t e n n i e t b i j s t u r e n . D e g e g e ve n s d i e d e g e m e e n t e opvraagt bij W elzijn E25 leveren namelijk geen informatie die te koppelen is aan de kaders van de raad. De ambtelijke organisatie onderkent dit. D e t we e d e l i j n i s d a t i n h e t r a p p o r t g e c o n s t a t e e r d wo r d t d a t d e j o n g e r e n p r o b l e m a t i e k i n h e t W es t l a n d i s a f g e n o m e n . I n h e t l i c h t v a n d e h u i d i g e k wa l i t e i t va n d e u i t vo e r i n g v a n h e t j o n g e r e n we r k , z o u h e t j o n g e r e n we r k h i e r a a n k u n n e n h e b b e n b i j g e d r a g e n . O m d e j o n g e r e n p r o b l e m a t i e k b l i j v e n d t e b e h e e r s e n i s j o n g e r e n we r k e s s e n t i e e l , a a n g e zi e n c o n t i n u j o n g e r e n g r o e p e n o p k o m e n , z i c h o n t wi k k e l e n e n w e e r ve r d w i j n e n . H e t j o n g e r e n we r k zo u n o g m e e r k u n n e n b e t e k e n e n v o o r h e t b e h e e r s e n va n d e p r o b l e m a t i e k d a n o p d i t m o m e n t gebeurt. Verbeterpunten B e l a n g r i j k e v e r b e t e r p u n t e n v o o r d e d o e l m a t i g h e i d e n d o e l t r e f f e n d h e i d va n h e t j o n g e r e n we r k , z i j n v o l g e n s d e R K C : •
H e t j o n g e r e n w e r k i s n u b r e e d i n g e s t o k e n . H e t zo u e f f e c t i e ve r z i j n a l s j o n g e r e n we r k m e e r g e r i c h t wo r d t o p e e n p e d a g o g i s c h e d o e l s t e l l i n g , e e n a f g e b a k e n d e , s p e c i f i e k e d o e l g r o e p e n d e f u n c t i e s o n t m o e t i n g e n v e r w i j zi n g .
•
Met de huidige middelen wordt nu nog niet de volledige specifieke doelgroep bereikt. In d e p l a a t s v a n i n d e z e t i j d e n v a n b e zu i n i g i n g f t e o f f a c i l i t e i t e n t o e t e vo e g e n , k a n h e t j o n g e r e n we r k o o k o p e e n s l i m m e r e m a n i e r g e o r g a n i s e e r d wo r d e n : o
D o o r b e t e r s a m e n t e w e r k e n e n a c t i vi t e i t e n t e o r g a n i s e r e n m e t a n d e r e (buurt- of sport)verenigingen, culturele instellingen, hulpdiensten etc. k u n n e n d e h a n d e n i n ee n g e s l a g e n wo r d e n o m d o e l s t e l l i n g e n t e b e h a l e n . B i j v o o r b e e l d p a r t i c i p e r e n va n j o n g e r e n a l s f i g u r a n t b i j o e f e n i n g e n va n p o l i t i e
o
of ME. J o n g e r e n n e m e n d e o r g a n i s a t i e v a n a c t i vi t e i t e n n o g n i e t vo o r h u n r e k e n i n g . Z i j k u n n e n g o e d b i j d r a g e n m i d d e l s d o e - p a r t i c i p a t i e , m e d e g e zi e n d a t zi j w e t e n w a t d e d o e l g r o e p l e u k vi n d t .
o
•
H e t b e r e i k o n d e r j o n g e r e n g r o e p e n k a n wo r d e n ve r b e t e r d , d o o r b i j vo o r b e e l d het gericht uitnodigen van jongeren die binnen de doelgroep vallen.
H e t n e t we r k r o n d o m j o n g e r e n we r k k a n m e e r g e f a c i l i t e e r d wo r d e n d o o r d e g e m e e n t e . D e o v e r g a n g t u s s e n j o n g e r e n we r k e n a n d e r e i n s t a n t i e s i s c r u c i a a l , o m h e t j o n g e r e n we r k e f f i c i ë n t i n t e k u n n e n z e t t e n o p d e k e r n f u n c t i e s o n t m o e t i n g e n ve r w i j zi n g .
•
J o n g e r e n we r k k a n m e e r g e r i c h t w o r d e n o p h e t b e h a l e n v a n d o e l e n . E e n m o g e l i j k d o e l i s 1 0 0 % b e r e i k b i j e e n s p e c i f i e k e d o e l g r o e p ( e n ) . O p d i t m o m e n t i s b i j h e t j o n g e r e n we r k n o g b e p e r k t e i n f o r m a t i e o v e r d e p o t e n t i ë l e d o e l g r o e p e n zi j n c o n c r e t e d o e l s t e l l i n g e n niet voor handen.
V o o r e e n vo l l e d i g o v e r z i c h t v a n d e v e r b e t e r p u n t e n v e r w i j s t d e R K C u n a a r h o o f d s t u k ze s uit het rapport.
Namens de rekenkamercommissie W estland, M. Mekel Voorzitter
JONGERENWERK IN WESTLAND Onderzoek naar doelmatigheid en doeltreffendheid
In opdracht van Rekenkamercommissie Gemeente Westland
1
Inhoudsopgave SAMENVATTING
4
INLEIDING
7
HOOFDSTUK 1.
VISIE EN DOELEN § 1. Visie op jongerenwerk § 2. Uitwerking in doelen § 3. Pedagogische doelstelling § 4. Subconclusie
10 10 10 11 11
HOOFDSTUK 2.
VISIE EN DOELEN NADER UITGEWERKT § 1. Functies § 2. Doelgroepkeuze § 3. Programmering en methodiek § 4. Realistisch budget § 5. Regie op samenwerking § 6. Subconclusie
12 12 13 14 15 16 17
HOOFDSTUK 3.
DOELMATIGHEID EN DOELTREFFENDHEID GEWAARBORGD § 1. Richtlijnen § 2. Verantwoording § 3. Subconclusie
18 18 18 20
HOOFDSTUK 4.
AFSTEMMING OP DOELGROEP § 1. Adequate kennis doelgroep § 2. Overleg doelgroepkeuze § 3. Jongerenparticipatie § 4. Samenwerking partners lokaal jeugdbeleid § 5. Subconclusie
21 21 21 22 22 23
HOOFDSTUK 5.
DOELREALISATIE EN VERANTWOORDING § 1. Pedagogische kwaliteit § 2. Verantwoorde methodiek § 3. Integrale samenwerking § 4. Werkbegeleiding en scholing § 5. Reëel frequent bereik § 6. Aandeel potentieel bereik § 7. Openingstelling § 8. Subconclusie
24 24 24 25 26 26 27 28 28
HOOFDSTUK 6.
EINDCONCLUSIE EN ADVIEZEN § 1. Conclusie § 2. Adviezen
29 29 29
2
HOOFDSTUK 7.
BESTUURLIJKE REACTIE
31
HOOFDSTUK 8.
NAWOORD
33
BIJLAGEN 1. 2. 3. 4.
Normenkader Gesprekspartners en documenten Kernen, buurten en plattegrond Jeugd in cijfers § 1. Geschiedenis § 2. Demografie § 3. Risicograad § 4. Conclusies 5. Tabellen 6. Groepen jongeren § 1. Beschrijvingen § 2. Mening van bewoners § 3. Conclusies 7. Beleid en voorzieningen § 1. Lokaal jeugdbeleid § 2. Beleid naar jongerenwerk § 3. Jongerenwerk Welzijn E25 § 4. Andere vrijetijdsaanbieders § 5. Veiligheid § 6. Zorg en toeleiding § 7. Conclusie 8. Accommodaties voor jeugd 9. Openingstijden JAC’s 10. Advies voor modern jongerenwerk
3
34 37 41 44 44 45 46 54 57 66 66 105 107 112 112 114 121 132 140 146 148 150 152 153
Samenvatting In opdracht van de Rekenkamercommissie van de gemeente Westland is een onderzoek ingesteld naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van het jongerenwerk als instrument van het gemeentelijk jeugdbeleid. De belangrijkste conclusies en adviezen van dit onderzoek luiden als volgt: Hoe doelmatig en doeltreffend is het jongerenwerk als onderdeel van het integrale jeugdbeleid van de gemeente Westland? Gezien de landelijke stand van zaken is het jongerenwerk in de gemeente Westland te kwalificeren als voldoende. In het onderzoek zijn diverse verbeterpunten naar voren gekomen, om doelmatiger en doeltreffender te werken. Het jongerenwerk kan aan kracht winnen, als in het beleid van de gemeente meer nadruk wordt gelegd op pedagogische kwaliteit, een heldere doelgroepkeuze, verantwoorde methodieken, regie op brede integrale samenwerking, objectieve kennis van de potentiële doelgroep, registratie van frequent uniek bereik en effecten, voldoende openstelling en scholing van uitvoerende professionals op deze aspecten. 1. Welke visie en doelen liggen ten grondslag aan het jongerenwerk in de gemeente Westland? De gemeente Westland ziet jongerenwerk als een instrument van integraal jeugdbeleid waar jongeren op kunnen terugvallen als gezin en school er onvoldoende in slagen hun persoonlijke vorming en sociale ontwikkeling te bevorderen. De gemeente heeft een regisserende, faciliterende en kwaliteitsbewakende taak bij het inzetten van deze preventieve voorziening voor jongeren die uitvallen met als doel aansluiting bij regulier vrijetijdsaanbod en aanpak van jeugdoverlast. Deze visie en onderliggende doelstellingen hebben een prominente plaats in het beleid. 2. Zijn deze visie en doelen helder uitgewerkt in een opdrachtformulering voor de uitvoeringsorganisatie in termen van functies, kwantiteit en kwaliteit van programmering en middelen, relatie tot relevante andere onderdelen van integraal jeugdbeleid en te bereiken resultaten en effecten? Om de kracht van het jongerenwerk in de gemeente Westland te kunnen verbeteren, is het van belang de pedagogische doelstelling en functies van het jongerenwerk nader te preciseren. In dat opzicht is het essentieel om een heldere doelgroepkeuze te maken voor jongeren die uitvallen, in plaats van te kiezen voor een brede doelgroep. Verder ontbreken goed onderbouwde uitgangspunten voor de inzet van middelen waarmee het jongerenwerk de gestelde doelen kan realiseren. Tot slot is de regie op samenwerking vanuit het jongerenwerk onvoldoende geregeld, bijvoorbeeld ten aanzien van andere vrijetijdsaanbieders voor jeugd, ouders, bewoners en actieve actoren uit het maatschappelijk middenveld.
4
3. Hoe heeft de gemeente Westland gewaarborgd dat het jongerenwerk doelmatig en doeltreffend wordt uitgevoerd door gesubsidieerde instellingen? Om de doelmatigheid en doeltreffendheid van het jongerenwerk te waarborgen heeft de gemeente rapportageaanwijzingen en overlegprocedures opgesteld, die onvoldoende bruikbaar en richtinggevend zijn. Hierdoor kan geen inzicht worden verkregen in welke mate de beleidsuitvoering doelmatig of doeltreffend is. 4. In hoeverre is het aanbod van jongerenwerk afgestemd op de doelgroep? Belangrijke aspecten hierbij zijn omvang en achtergronden van de feitelijke en de potentiële doelgroep. De afstemming van het jongerenwerk op de doelgroep laat te wensen over. Er is onvoldoende objectieve kennis van de potentiële doelgroep om het jongerenwerk gericht in te zetten en een heldere en gedeelde doelgroepkeuze ontbreekt. De kennis over de jongeren die in feite worden bereikt, is in kwalitatieve zin aanwezig bij de jongerenwerkers en zij kunnen rekening houden met deze jongeren. 5. In hoeverre worden beoogde doelen bereikt met het aanbod van jongerenwerk? Hoe wordt de raad hierover geïnformeerd? De informatievoorziening is niet gericht op de resultaten en effecten van het jongerenwerk. Dergelijke informatie is nodig voor de verantwoording van het gevoerde beleid en om als raad te kunnen controleren en indien nodig te kunnen bijsturen op het beleid. 6. Welke adviezen zijn te geven voor verbetering van kwaliteit van de inhoud en uitvoering van het beleid ten aanzien van jongerenwerk? • Werk in het beleidskader de pedagogische doelstelling van het jongerenwerk nader uit. Benut dit als basis voor de in te zetten programmering en methodieken. • Richt het jongerenwerk in het beleidskader op de twee kernfuncties: ontmoeting en verwijzing. Maak daarbij duidelijk wat de gewenste verhouding is tussen de functies van het jongerenwerk. • Maak in het beleidskader op basis van objectieve cijfermatige informatie over de potentiële doelgroepen van het jongerenwerk een duidelijke keuze voor de specifieke doelgroep van (veelal laaggeschoolde) jongeren die hun weg niet weten te vinden naar de reguliere voorzieningen. • Maak inzichtelijk wat de relatie is tussen het gewenste bereik van de doelgroep, de gewenste kwaliteit van het jongerenwerk en de daarvoor beschikbare formatie en accommodaties. Maak een afweging om multifunctionele accommodaties in te zetten voor de meer rustige activiteiten van het jongerenwerk. • Benoem in de subsidiebeschikking voor het jongerenwerk wat de gewenste samenwerkingsrelaties zijn en hoe daarop de regie vanuit de gemeente wordt gevoerd.
5
• Benut het subsidie-instrument als instrument van informatieverzameling over de pedagogische kwaliteit van jongerenwerk en de individuele en maatschappelijke effecten die het sorteert. Gebruik dergelijke informatie voor de verantwoording aan de raad. Dan kan de raad en de maatschappij beter inzicht krijgen in hoeverre door het jongerenwerk de overlast vermindert en de jongeren maatschappelijk integreren. • Stel de doelgroepkeuze in onderling overleg tussen de gemeente en de uitvoeringsinstelling Welzijn E25 aan de orde. • Besteed als gemeente in het beleidskader meer aandacht aan het organiseren van jongerenwerk activiteiten samen met jeugd (zogenaamde “doe”participatie), in de plaats van jongeren vanuit een consumptieve instelling te bedienen met een aantrekkelijk aanbod. • Stimuleer als gemeente vanuit een meer actieve regiefunctie de totstandkoming van brede integrale samenwerking tussen jongerenwerk en andere partners van lokaal jeugdbeleid. Behalve professionele voorzieningen wordt daarbij ook nadrukkelijk gedacht aan de totstandkoming van de inbreng van ouders, bewoners, vrijwilligersorganisaties en bedrijfsleven. Neem in de subsidiebeschikking richtlijnen op over de gewenste pedagogische kwaliteit van jongerenwerk. Richtlijnen over bijvoorbeeld regelmatige bijscholing stimuleert dat in een dynamisch ontwikkelende professie als het jongerenwerk zo effectief en efficiënt mogelijk wordt gewerkt. • Monitor of het jongerenwerk zich bij zijn eigen leest houdt door in een combinatie van ambulant werken en accommodatiegebonden werken contact te leggen met groepen van jongeren. Daarnaast is het zaak dat individuele jongeren met specifieke vragen en problemen actief worden doorverwezen naar extern aanbod van zorg en persoonlijke begeleiding. • Richt een netwerk 12+ op, om de onderlinge afstemming tussen partners van het integrale jeugdbeleid te organiseren. • Vraag om informatie over het frequente bereik van unieke personen op jaarbasis. Met dergelijke informatie is te bepalen in hoeverre jongeren van de doelgroep bereikt worden en of jongerenwerk invloed heeft op enkele groepen, ten behoeve van de verantwoording over het gevoerde beleid.
6
Inleiding Dit rapport bevat de bevindingen en adviezen van het onderzoek naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van het jongerenwerk in de gemeente Westland. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de Rekenkamercommissie van de gemeente Westland in de periode februari tot juli 2011. Aanleiding Westland wil als middelgrote gemeente voor zo’n 32.000 jongeren onder de 25 jaar een goede omgeving zijn om op te groeien. Het integraal jeugdbeleid is gericht op ondersteuning bij volwassenwording en maatschappelijke participatie van jongeren met (dreigende) problemen. Besloten is tot een herijking van dit beleidsterrein en het bijbehorende subsidie- en accommodatiebeleid. Als leidraad hiervoor is in het collegewerkprogramma 2010-2014 het volgende opgenomen: ‘De ontplooiing en ontwikkeling van onze jeugd is voor de opbouw van onze samenleving van eminent belang. We investeren in onze jeugd vanuit vier sporen: gezin, school, werk en vrije tijd. Zorg, veiligheid, gezondheid, en samenwerking en wisselwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven krijgen een plek in ons integrale beleid’. In overleg met de raad heeft de Rekenkamercommissie (RKC) besloten om het jongerenwerk als onderdeel van dit jeugdbeleid tegen het licht te houden. Er is behoefte aan inzicht wat er terecht komt van de subsidie voor jongerenwerk en hoe de kaderstellende en controlerende taak van de raad ten aanzien van het jongerenwerk kan worden verbeterd. Schets van de context In het actieplan ‘Naar een samenhangend jeugdbeleid ‘ uit 2005 zijn vier typen van jeugdbeleid beschreven: algemeen preventief jeugdbeleid (algemeen aanbod voor alle jeugd), curatief jeugdbeleid (zorg), repressief jeugdbeleid (veiligheid) en gericht preventief jeugdbeleid. Gericht preventief jeugdbeleid is bedoeld om uitval of probleemgedrag te voorkomen bij jeugd met verhoogd risico hierop uitval. Jongerenwerk is hier een onderdeel van. De kaders voor jongerenwerk in Westland zijn in 2007 door de raad nader vastgesteld. Doelgroep zijn jongeren die om welke reden dan ook hun weg niet weten te vinden naar reguliere activiteiten. Als jongeren eenmaal de aansluiting (her)vinden, houdt de taak van het jongerenwerk op. Voor de uitvoering van dit kader voor jongerenwerk zijn onder meer subsidieafspraken gemaakt op basis van prestaties en inzet van het jongerenwerk. De gemeente zorgt ervoor dat het beleid sluitend is en het aanbod van het jongerenwerk tegemoet komt aan de vraag van de doelgroep.
7
Vraagstelling De centrale vraagstelling van dit onderzoek luidt als volgt: Hoe doelmatig en doeltreffend is het jongerenwerk als onderdeel van het integrale jeugdbeleid van de gemeente Westland? Deelvragen zijn: 1) Welke visie en doelen liggen ten grondslag aan het jongerenwerk in de gemeente Westland? 2) Zijn deze visie en doelen helder uitgewerkt in een opdrachtformulering voor de uitvoeringsorganisatie in termen van functies, kwantiteit en kwaliteit van programmering en middelen, relatie tot relevante andere onderdelen van integraal jeugdbeleid en te bereiken resultaten en effecten? 3) Hoe heeft de gemeente Westland gewaarborgd dat het jongerenwerk doelmatig en doeltreffend wordt uitgevoerd door gesubsidieerde instellingen? 4) In hoeverre is het aanbod van jongerenwerk afgestemd op de doelgroep? Belangrijke aspecten hierbij zijn omvang en achtergronden van de feitelijke en de potentiële doelgroep. 5) In hoeverre worden beoogde doelen bereikt met het aanbod van jongerenwerk? Hoe wordt de raad hierover geïnformeerd? 6) Welke adviezen zijn te geven voor verbetering van kwaliteit van de inhoud en uitvoering van het beleid ten aanzien van jongerenwerk? Werkwijze Ter beantwoording van de vraagstelling als geheel en van de verschillende deelvragen, heeft analyse plaatsgevonden van relevante documenten en gehouden interviews. Er zijn interviews gehouden met sleutelfiguren van de gemeente (N=8), professionals van de uitvoeringsorganisatie voor jongerenwerk en relevante partners van integraal jeugdbeleid zoals politie, jeugdzorg en sport (N=12). Daarnaast zijn veldinterviews uitgevoerd met groepen jongeren op straat (N=51), waarbij informatie is verzameld over bijna 1.400 jongeren. Verder zijn gesprekken gehouden met bewoners (N=62) verspreid over de 11 kernen die de gemeente Westland rijk is. Zie bijlage 2 voor een overzicht van informatiebronnen en de bijlagen 3 t/m 9 voor de uitkomsten hiervan. Als normenkader voor jongerenwerk is een reeks van criteria opgesteld die een operationalisatie en specificatie zijn van de deelvragen (zie bijlage 1). Dit normenkader is besproken met de RKC. De verzamelde informatie is verwerkt aan de hand van het normenkader en beschreven in een rapport van bevindingen. Dit rapport is voor een technische reactie voorgelegd aan de gemeente. Na verwerking van technisch commentaar is de rapportage gecompleteerd met conclusies en adviezen.
8
Leeswijzer De inhoud van dit rapport bestaat uit enkele hoofdstukken met bevindingen, een hoofdstuk met adviezen en veel bijlagen met onderbouwde informatie. Hoofdstuk 1 gaat in op de visie en doelen van het gemeentelijk beleid ten aanzien van jongerenwerk. Hoofdstuk 2 bevat een nadere uitwerking van visie en doelen in functies van jongerenwerk, doelgroepkeuze en verantwoording. In hoofdstuk 3 staat het waarborgen van doelmatigheid en doeltreffendheid centraal. Hoofdstuk 4 geeft informatie over de afstemming van jongerenwerk op de doelgroep. Hoofdstuk 5 laat zien hoe de doelrealisatie en verantwoording van het jongerenwerk plaatsvindt. Hoofdstuk 6 bevat de belangrijkste conclusie die antwoord geven op de hoofdvraag en meerdere gerichte adviezen voor het gemeentelijk beleid naar het jongerenwerk. In de bijlagen is het omvangrijke feitenmateriaal uit documenten en interviews ondergebracht. Bijlage 2 somt deze informatiebronnen op. Bijlage 3 toont een overzicht van kernen, buurten en een plattegrond. Statistisch cijfermateriaal over jongeren in Westland is bijeen gebracht in de bijlagen 4 en 5. Bijlage 6 geeft een kwalitatief beeld van groepen en categorieën van jongeren in de verschillende kernen van de gemeente Westland. Bijlage 7 gaat in op het jeugdbeleid van de gemeente Westland en het beleid ten aanzien van professioneel jongerenwerk. Ook worden de uitvoeringsorganisatie van jongerenwerk en andere jongerenvoorzieningen die van belang zijn voor jeugdbeleid en jongerenwerk beschreven. In bijlage 8 is een lijst van accommodaties opgenomen en in bijlage 9 de openingstijden van jongerencentra in Westland. Ten slotte is een uitgebreide handreiking voor modern jongerenwerk opgenomen in bijlage 10. Bedankt Iedereen die heeft meegewerkt aan de totstandkoming van het onderzoek wordt bij deze hartelijk bedankt voor hun bijdrage. Dat geldt voor zowel jongeren en bewoners die op straat zijn gesproken, als voor professionals van gemeente en allerlei jongerenvoorzieningen. Amsterdam/Westland, juli 2011 Noorda en Co Jaap Noorda Janina Sybesma Mylène Kroeze Annelieke van Dijk
Cannenburg 36 1081 HA Amsterdam 06-10519763
[email protected] www.noordaenco.nl 9
Hoofdstuk 1.
Visie en doelen
Inleiding In dit hoofdstuk komen vragen en antwoorden over de visie en de doelen van het gemeentelijk beleid naar jongerenwerk aan de orde. De visie op jongerenwerk staat centraal in § 1, de uitwerking in doelen in § 2 en de pedagogische doelstelling in § 3.
§ 1.
Visie op jongerenwerk
In het rapport ‘Bouwen aan de basis’ uit 2007 zijn adviezen geformuleerd voor de kaders van het jongerenwerk in Westland. Op een enkele wijziging na zijn deze adviezen in 2007 door de raad vastgesteld als het geldende beleidskader voor het jongerenwerk.1 Op de vraag of een visie op jongerenwerk aanwezig is, luidt het antwoord positief. Met betrekking tot visie is in het algemeen gesteld dat ouders primair verantwoordelijk zijn voor de opvoeding van hun kinderen, maar indien nodig kunnen terugvallen op voorzieningen. Het jongerenwerk is één van die voorzieningen. Deze voorziening richt zich op de vorming van jongeren en de sociale binding van die jongeren aan zijn of haar omgeving. De gemeente heeft hierbij als taak om regie te voeren, voorzieningen te faciliteren en de kwaliteit te bewaken. Deze visie komt overeen met de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo), de geformuleerde visie in het jeugdbeleid en de taak die de gemeente voor zichzelf weggelegd ziet.
§ 2.
Doelen van jongerenwerk
De vraag of de visie op jongerenwerk is uitgewerkt in doelen kan bevestigend worden beantwoord. De raad heeft bepaald dat het jongerenwerk in Westland zich ten doel stelt jongeren te ondersteunen bij het volwassen worden en het meedoen in de samenleving. Deze doelstelling strookt met het lokaal jeugdbeleid zoals geformuleerd in 2005.2 Over het onderdeel gericht preventief beleid, waar het jongerenwerk onder valt, wordt expliciet opgemerkt dat het is gericht op het voorkomen van uitval. Doel is voor de jongeren die dat betreft de aansluiting naar reguliere activiteiten te (her)vinden. Ook is bepaald dat het jongerenwerk niet alleen een aantrekkelijk vrijetijdsaanbod dient te bieden, maar eveneens een rol moet spelen in de aanpak van jongerenoverlast. Een proactieve houding, kennen van jongeren en aanspreken op gedrag zijn daarbij van belang.3 1
Raadsbesluit 18 december 2007. Actieplan ‘Naar een samenhangend jeugdbeleid’, 2005. 3 Raadsbesluit 18 december 2007. 2
10
§ 3.
Pedagogische doelstelling
De visie van de gemeente Westland op het jongerenwerk bevat in globale zin een pedagogische doelstelling, omdat van het jongerenwerk wordt verlangd dat het jongeren ondersteund bij het volwassen worden en het meedoen in de samenleving.4 Deze pedagogische doelstelling verdient echter nadere uitwerking om meer richtinggevend te kunnen zijn voor het uitvoerend handelen van het jongerenwerk. Werk in het beleidskader de pedagogische doelstelling van het jongerenwerk nader uit. Benut dit als basis voor de in te zetten programmering en methodieken.
§ 4.
Subconclusie
In deze subconclusie volgt een antwoord op de deelvraag: Welke visie en doelen liggen ten grondslag aan het jongerenwerk in de gemeente Westland? De gemeente Westland ziet jongerenwerk als een instrument van integraal jeugdbeleid waar jongeren op kunnen terugvallen als gezin en school er onvoldoende in slagen hun persoonlijke vorming en sociale ontwikkeling te bevorderen. De gemeente heeft een regisserende, faciliterende en kwaliteitsbewakende taak bij het inzetten van deze preventieve voorziening voor jongeren die uitvallen met als doel aansluiting bij regulier vrijetijdsaanbod en aanpak van jeugdoverlast. Deze visie en onderliggende doelstellingen hebben een prominente plaats in het beleid. De pedagogische doelstelling van het jongerenwerk verdient een nadere uitwerking.
4
Raadsbesluit 18 december 2007.
11
Hoofdstuk 2.
Visie en doelen nader uitgewerkt
Inleiding In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de nadere uitwerking van visie en doelstelling van de gemeente met betrekking tot functies van het jongerenwerk en de realiteitswaarde daarvan (§ 1), doelgroepkeuze (§ 2), programmering en methodiek (§ 3), realistisch budget (§ 4) en regie op samenwerking (§ 5).
§ 1.
Functies
Op de vraag of visie en doelen met betrekking tot jongerenwerk zijn uitgewerkt in functies, kan een positief antwoord worden gegeven. De gemeente Westland benoemt de volgende functies en taken van het jongerenwerk:5 • Contact leggen • Signaleren, informeren en adviseren • Samenwerken in de keten • Doorverwijzen • Organiseren van activiteiten • Vorming en gedragsbeïnvloeding (o.a. in de vorm van mentoring en coaching). Ten overvloede wordt verduidelijkt welke functies en taken het jongerenwerk niet heeft: 1) toezicht houden, handhaven en aanpakken van criminele jongeren, 2) hulpverlening aan jongeren, 3) kinderwerk en 4) volwassenenwerk. Het is echter onduidelijk welke verhouding de gemeente Westland tussen deze functies voorstaat. Uitgaande van reële normen zou het jongerenwerk voor 80% gericht dienen te zijn op het bieden van ontmoeting in de vorm van recreatie en educatie en voor 20% op signalering en verwijzing. In het beleid wordt gesteld dat het jongerenwerk een aantrekkelijk vrijetijdsaanbod dient te bieden en in het kader van de aanpak van jongerenoverlast moet participeren in samenwerkingsnetwerken met professionele partners (zie hierover paragraaf 5 van hoofdstuk 2) als zorgnetwerken en veiligheidskringen om ontwikkelingen te signaleren en informatie uit te wisselen over jongeren.6 Richt het jongerenwerk in het beleidskader op de twee kernfuncties: ontmoeting en verwijzing. Maak daarbij duidelijk wat de gewenste verhouding is tussen de functies van het jongerenwerk.
5 6
Raadsbesluit 18 december 2007. Raadsbesluit 18 december 2007.
12
§ 2.
Doelgroepkeuze
Er is sprake van een verantwoorde doelgroepkeuze als duidelijk is voor welke doelgroep het jongerenwerk als voorziening is bedoeld. Is het bestemd voor alle jongeren of een specifiek deel van de jongerenpopulatie? De conclusie is dat de gemeente Westland in het beleidskader geen duidelijke doelgroepkeuze maakt. Er wordt een dubbele doelgroepkeuze gemaakt voor én alle jongeren (een brede doelgroep) én jongeren die geen gebruik maken van het aanbod van reguliere voorzieningen (specifieke doelgroep). De gemeente Westland ziet het jongerenwerk als een algemene voorziening die voor alle jongeren toegankelijk is, maar het moet zich vooral richten op jongeren die om welke reden dan ook hun weg niet weten te vinden naar reguliere activiteiten.7 Bij de extra projecten ten behoeve van de overlastaanpak in Monster en Wateringen en de jongerenwerkbus Route 25, wordt daarentegen wel een ondubbelzinnige keuze gemaakt voor de specifieke doelgroep van jongeren uit problematische jeugdgroepen. Zo wordt in verband met hardnekkige overlastsituaties in Monster rond het Vivaldipark in november 2008 gestart met een gecombineerde aanpak van jongerenoverlast door inzet van preventieve en repressieve maatregelen van zowel individuele als groepsgerichte aard. Naast de politie is hierbij ook het jongerenwerk intensief betrokken met extra uren voor accommodatiegebonden jongerenwerk en ambulant jongerenwerk, en voor individuele coachingstrajecten. Deze inzet is gecontinueerd tot en met 2011.8 Voortdurende en hardnekkige jeugdoverlast rond het Hofpark is eind 2009 reden dat het jongerenwerk in Wateringen uitbreiding krijgt van uren.9 Ook deze aanpak is gecontinueerd tot en met 2011. De jongerenwerkbus Route 25 wordt ingezet op locaties waar sprake is van jeugdoverlast. Daarnaast wordt dit middel gebruikt voor jongerenvoorlichting over alcohol, drugs, gezondheid en vrijetijdsmogelijkheden in samenwerking met GGD en een voorziening voor verslavingszorg. Uit landelijk onderzoek blijkt overigens dat de brede doelgroep van het jongerenwerk in feite grotendeels bestaat uit jongeren met een laaggeschoolde achtergrond (80% vmbo/mbo) en dat 80% van de jeugd van 12-17 jaar geen behoefte heeft aan professionele begeleiding in de vrije tijd.10 In wezen is een brede doelgroepkeuze voor het jongerenwerk niet reëel. De praktijk in de gemeente Westland getuigt hier ook van. In de praktijk draagt de gemeente Westland het jongerenwerk steeds meer op om een actieve rol te spelen bij aanpak van jongerenoverlast en in die gevallen gaat de gemeente de goede kant op om voor een specifieke doelgroep te kiezen.
Raadsbesluit 18 december 2007. Gemeente Westland, Besluitvormingsformulier B&W. Eindrapportage gecombineerde aanpak jongeren Monster, 11 mei 2010. 9 Raadsbesluit november 2009. 10 MOgroep, 2009.
7 8
13
Maak in het beleidskader op basis van objectieve cijfermatige informatie over de potentiële doelgroepen van het jongerenwerk een duidelijke keuze voor de specifieke doelgroep van (veelal laaggeschoolde) jongeren die hun weg niet weten te vinden naar de reguliere voorzieningen.
§ 3.
Programmering en methodiek
De vraag is of de gemeente Westland in de opdracht voor het jongerenwerk reële en onderbouwde aanwijzingen geeft voor de programmering en methodiek van het jongerenwerk in relatie tot het doel en de doelgroepkeuze van het jongerenwerk. Ook is de vraag of deze aanwijzingen gaan in de richting van activering van jongeren en hun omgeving. In de gemeentelijke subsidiebeschikking voor het jongerenwerk is globaal onderscheid gemaakt naar de volgende programma’s en methodieken van jongerenwerk:11 • Accommodatiegebonden jongerenwerk, inclusief kortdurende individuele begeleiding • Sport • Ambulant jongerenwerk • JIP (jongereninformatiepunt) Bij de verdere invulling van het accommodatiegebonden jongerenwerk en sport wordt de methodiek van jeugdparticipatie als een waardevol algemeen element genoemd zonder duidelijk te zijn over de achtergrond van deze keuze. Dit geldt ook voor jongereninformatie (JIP), waarbij nadruk wordt gelegd op vergroten van participatie van jongeren. Bij ambulant jongerenwerk en kortdurende individuele begeleiding lijkt sprake te zijn van een meer bewuste keuze voor een activerende methodiek en programmering in relatie tot het doel van overlastbestrijding. Dat geldt met name voor de tijdelijke extra projectsubsidie die beschikbaar is voor ambulant jongerenwerk ten behoeve van aanpak van jongerenoverlast in de kernen Monster en Wateringen. Doel van ambulant jongerenwerk is jongeren te stimuleren zich optimaal te ontplooien, hun talenten te ontwikkelen en hen te begeleiden in keuzes voor hun toekomst.12 Concluderend kunnen we stellen dat bij accommodatiegebonden jongerenwerk, sport en jongereninformatie het verband tussen programmering en methodiek niet duidelijk wordt gelegd, omdat daar sprake is van meerdere doelen en een dubbele doelgroepkeuze. Bij ambulant jongerenwerk en kortdurende individuele begeleiding is de keuze voor programmering en methodiek meer direct gekoppeld aan het doel van activering en de aanpak van overlastgevende jongeren.
11 12
Beschikking subsidieverlening 2011 d.d. 29 november 2010. Idem.
14
§ 4.
Realistisch budget
De vraag is in welke mate er in de gemeentelijke opdracht voor jongerenwerk sprake is van een realistisch budget voor formatie, accommodatie en activiteitenbudget? Voor de beantwoording worden en aantal specifieke normen gehanteerd. Dit zijn: • De gemiddelde norm voor formatie is 1.0 fte op 78 jongeren.13 In meer specifiek agogische zin waarbij het gaat om gedragsbeïnvloeding op basis van binding met de doelgroep is de norm hoger: 1 fte jongerenwerk voor 60 jongeren. • De norm voor een geschikte accommodatie is een gebouw bestaande uit een drukke en een stille ruimte zonder veel overlast voor omwonenden en andere gebruikers. • De norm voor activiteitenbudget is afhankelijk van de sociaaleconomische achtergronden van de doelgroep een bedrag tussen de € 5.000,- en € 10.000,op jaarbasis per werkeenheid. In de documentatie van de gemeente is geen onderbouwing te vinden voor de omvang en inzet van formatie, accommodatie en activiteitenbudget anders dan een verwijzing naar historisch ontstane situatie die de laatste jaren min of meer is gecontinueerd. Uit interviews met beleidsmedewerkers komt naar voren dat de subsidies voor jeugdvoorzieningen van de vijf gemeenten die zijn samengevoegd tot de gemeente Westland, min of meer in stand zijn gehouden. Dit geldt ook voor het jongerenwerk. De verdeling van capaciteit van jongerenwerk over de verschillende kernen heeft daarmee een historische basis, die niet altijd efficiënt is volgens geïnterviewde sleutelfiguren. Een verdeling naar jeugd met problemen of kwetsbare sociaaleconomische achtergronden lijkt passender op basis van de interviews. Die insteek levert misschien spanningen op met lokale belangenorganisaties die opkomen voor de leefbaarheid in een kern en om die reden pleiten voor jongerenwerk als een belangrijke lokale voorziening. Nu geldt de afspraak dat elke hoofdkern een accommodatie heeft voor jongerenwerk. Uitgaande van de voorgestelde specifieke normen kan het volgende worden geconcludeerd: 1) Formatie: in het kader van dit onderzoek is becijferd dat de specifieke doelgroep van het jongerenwerk 855 jongeren bedraagt en dat er momenteel sprake is van een formatie van 8.28 fte (zie bijlage 4, § 4). Uitgaande van deze omvang van de doelgroep is ca. 11.3 fte formatie nodig. Om te komen tot in het beleid genoemde gedragsbeïnvloeding is zelfs 14.75 fte jongerenwerk gewenst. Deze conclusie op basis van de norm dient u te relateren aan de conclusie op basis van de realiteit die in paragraaf 5 van hoofdstuk 5 beschreven is. 2) Accommodatie: jongerenwerk in Nederland kan gezien het klimaat niet zonder geschikte accommodatie werken. Daarnaast kan in principe voor allerlei activiteiten ook gebruik worden gemaakt van accommodaties van andere organisaties. Afgezien van de tijdelijkheid van bepaalde accommodaties is in elke kern van de gemeente Westland een gebouw of een deel van een gebouw voor 13
MOgroep, 2009.
15
jongerenwerk beschikbaar. Wat de kwaliteit van de accommodaties aangaat met betrekking tot de combinatie van een drukke en stille ruimte en overlast voor de omgeving, lijken de gebouwen voor jongerenwerk in twee derde van de kernen te voldoen. Dat is niet het geval in Naaldwijk, Monster en Honselersdijk (zie ook bijlage 7, § 3 en bijlage 6). 3) Activiteitenbudget: per hoofdkern is € 4.000,- en bij kleine kernen tussen de € 1.000,- en € 2.000,- gereserveerd voor het activiteitenbudget binnen de subsidie (zie bijlage 7, § 3). Dat is minder dan de norm van € 5.000,- tot € 10.000,- per werkeenheid jongerenwerk. Daar staat tegenover dat de gemiddelde jeugd in Westland niet onbemiddeld is en dus ook een beroep gedaan kan worden op bijdragen van deelnemers voor de bekostiging van activiteiten (zie bijlage 4, § 3). Geconcludeerd kan worden dat het budget voor formatie, accommodatie en activiteiten van het jongerenwerk nogal bescheiden en niet realistisch is begroot, gezien de omvang van de doelgroep en de kwaliteit van de gewenste inzet van het jongerenwerk. Zorg voor een logische doorvertaling van de grootte van de doelgroep, het gewenste bereik van deze doelgroep en de gewenste kwaliteit van het jongerenwerk naar de daarvoor beschikbare formatie en accommodaties. Maak daarbij een afweging om gebruik te maken van multifunctionele accommodaties voor de meer rustige activiteiten van het jongerenwerk.
§ 5.
Regie op samenwerking
De vraag is of en in welke mate sprake is van lokale regie op samenwerking van het jongerenwerk met partners als politie, zorg, onderwijs en vrijetijdssector. Als minimale norm wordt uitgegaan van samenwerking met gemeente, politie, vrijetijdssector, bewoners en ouders. De gemeente Westland coördineert vanuit de afdeling veiligheid meerdere veiligheidskringen waaraan naast onder meer politie en buurtpreventie ook het jongerenwerk deelneemt. Deze samenwerking is echter niet geregeld in de subsidiebeschikking van de gemeentelijke afdeling samenleving waar het jongerenwerk onder valt (zie bijlage 7, § 1, § 2 en § 5). Samenwerking met andere vrijetijdsaanbieders zoals sportclubs, sportaccommodaties en organisaties voor vrijwillig jeugd- en jongerenwerk wordt niet nadrukkelijk gevraagd van het jongerenwerk. Dit is niet opgenomen in de opdrachtformulering van de gemeente. Toeleiding naar reguliere voorzieningen is echter wel het doel volgens het beleid van de gemeente. Uitzondering op deze regel is de samenwerking tussen jongerenwerk en sportaccommodaties in de kernen Monster en De Lier (zie bijlage 7, § 3) en de inzet van de jongerenwerkbus Route 25 voor sportactiviteiten samen met sportclubs (zie bijlage 7, § 3).
16
Het ontbreken van algemene richtlijnen voor samenwerking en betrokkenheid van het jongerenwerk doet zich ook voor ten aanzien van partners als onderwijsinstellingen en ouders. In de praktijk werkt het jongerenwerk wel samen met het onderwijs via kennismaking met leerlingen van de achtste groep van het basisonderwijs en de organisatie van een spreekuur van een jongerenwerker op een school voor middelbaar onderwijs. Verder participeert het jongerenwerk in zorgnetwerken van scholen waar leerlingen met zorgvragen kunnen worden besproken (zie bijlage 7, § 3). Contact met bewoners en ouders wordt alleen expliciet gevraagd bij inzet van extra jongerenwerkprojecten ten behoeve van de aanpak van jongerenoverlast in Monster en Wateringen (zie bijlage 7, § 3). Geconcludeerd kan worden dat de gemeente Westland via de afdeling veiligheid en de veiligheidskringen een praktisch functionerende vorm van regie en overleg heeft gecreëerd, waarin de samenwerking van jongerenwerk met de gemeente, de politie en ten dele de vrijetijdssector wordt geregeld. Deze samenwerking is niet expliciet geregeld in de opdrachtformulering van het jongerenwerk zoals opgesteld door de afdeling Samenleving. Dat geldt ook voor de samenwerking van het jongerenwerk met het onderwijs, de bewoners en de ouders. Benoem in de subsidiebeschikking voor het jongerenwerk wat de gewenste samenwerkingsrelaties zijn en hoe daarop de regie vanuit de gemeente wordt gevoerd.
§ 6.
Subconclusie
In deze subconclusie wordt antwoord gegeven op de deelvraag: Zijn de visie en doelen helder uitwerkt in een opdrachtformulering voor de uitvoeringsorganisatie in termen van functies, kwantiteit en kwaliteit van de programmering en middelen, relatie tot relevante andere onderdelen van integraal jeugdbeleid en te bereiken resultaten en effecten? De verhouding tussen de functies die het jongerenwerk krijgt toegekend, verdient een nadere uitwerking. Bij de doelgroepkeuze wijkt de gemeente af van de visie dat het jongerenwerk er is voor jongeren die uitvallen door naast voor deze specifieke doelgroep ook te kiezen voor alle jongeren in de breedte. Bij de inzet van jongerenwerk in de aanpak van jeugdoverlast vervalt deze dubbelzinnigheid. De gemeente spreekt een voorkeur uit voor bepaalde methodieken en programma’s zoals participatie en jongereninformatie, zonder zich voldoende bewust te zijn van de mogelijkheden en beperkingen die deze bieden. Ook ontbreekt het aan genoeg onderbouwing voor de inzet van middelen als formatie en accommodatie, waarmee het jongerenwerk de gestelde doelen kan realiseren. De afstemming en samenwerking tussen jongerenwerk en andere partners van integraal jeugdbeleid wordt vooral geregisseerd door de afdeling veiligheid van de gemeente en te weinig door de afdeling samenleving. Er is te weinig afstemming op andere vrijetijdsaanbieders voor jeugd, ouders, bewoners en actieve actoren uit het maatschappelijk middenveld. 17
Hoofdstuk 3.
Doelmatigheid en doeltreffendheid gewaarborgd
Inleiding Dit hoofdstuk gaat over die waarborgen die de gemeente heeft geregeld voor de doelmatigheid en doeltreffendheid van de uitvoering van het jongerenwerk. De richtlijnen zijn onderwerp van aandacht in § 1, terwijl de uitvoering van deze richtlijnen bij de verantwoording ter sprake komt in § 2.
§ 1.
Richtlijnen
De vraag is hoe de verantwoording door de uitvoeringsorganisatie over de uitvoering van het jongerenwerk is georganiseerd. De norm hiervoor is dat sprake is van geregeld periodiek overleg, bijvoorbeeld één keer per kwartaal, overleg bij bijzonderheden en verder dat het wordt gecoördineerd vanuit een gemeentelijke afdeling. In de subsidiebeschikkingen voor jongerenwerk is expliciet aangegeven op welke manier verantwoording afgelegd dient te worden en op welke aspecten dat moet plaatsvinden.14 Stichting Welzijn E25 is verplicht vier keer per jaar een tussentijdse schriftelijke rapportage beschikbaar te stellen die nader wordt besproken in een voortgangsoverleg met de gemeente. Er is sprake van een periodieke analyse van de haalbaarheid van doelstellingen. Daarnaast is een inhoudelijk verslag vereist met een beschrijving van de aard en omvang van geboden activiteiten en een vergelijking van nagestreefde en gerealiseerde doelstellingen met een toelichting op eventuele verschillen. Ten slotte moet een financieel verslag worden ingeleverd. Deze verantwoording wordt afgelegd naar de afdeling Samenleving van de gemeente. Geconcludeerd kan worden dat richtlijnen aanwezig zijn voor een verantwoording ten aanzien de uitvoering van het beleid van het jongerenwerk.
§ 2.
Verantwoording
De vraag is in welke mate sprake is van bruikbare richtlijnen voor verantwoording van het jongerenwerk in het algemeen en meer specifiek met betrekking tot resultaten en effecten van het jongerenwerk. Om na te gaan hoe de verantwoording van subsidie voor jongerenwerk in de gemeente Westland in concreto verloopt, beoordelen we de meest recente verantwoording van Stichting Welzijn E25 over het jaar 2009.15 De verantwoording over 2009 heeft niet geleid tot bijstellingen of bijsturing. De subsidietoekenning voor
14 15
Beschikking subsidieverlening 2011 d.d. 29 november 2010. Welzijn E25, Jaarrapportage 2009.
18
2009 is in grote lijnen qua bedrag en specifieke voorwaarden gelijk aan de subsidietoekenning voor 2011 (zie tabel I). Tabel I.
Overzicht van de structurele subsidie in euro’s voor jongerenwerk naar onderdeel in 2011 en 2009, exclusief de projectsubsidies. Bron: Gemeente Westland
Product Subsidie 2011 Accommodatiegebonden jongerenwerk / inloop 731.321 Individuele begeleiding 30.408 Sport 62.626 Ambulant jongerenwerk 197.224 JIP ketenpartners 1.368 JIP digitaal spreekuur 3.012 JIP website 3.012 SUBTOTAAL 1.028.971 Jongerenwerk De Lier 50.000 TOTAAL 1.078.971
Tabel II.
Subsidie 2009 741.775 60.975 192.030 3.575 1.788 1.787 1.092.030 50.000 1.142.030
Subsidie jongerenwerk 2009 naar budget, geplande prestaties en verantwoording per onderdeel. Bron: Gemeente Westland en Stichting Welzijn E25
Product
Geplande prestaties
Verantwoording
60.975
6.546,5 uren in 45 weken 1.020 uren in 45 weken
192.030
2.030 uren in 45 weken
JIP ketenpartners
3.575
Zeswekelijks overleg
JIP digitaal spreekuur
1.788
JIP website Jongerenwerk De Lier
1.787 50.000
Antwoord op digitale vragen Update website -
Uren volgens planning; ca. 20 deelnemers per inloop Uren volgens planning, ca. 15 deelnemers per dagdeel Uren volgens planning, ca.10/15 deelnemers per dagdeel Volgens planning: 10x overleg/25 uur 61 beantwoorde vragen
Accommodatiegebonden jongerenwerk (inloop) Individuele begeleiding Sport Ambulant jongerenwerk
Subsidie 2009 741.775
80.000 hits Volgens planning
In de subsidiebeschikking voor het jongerenwerk wordt voor accommodatiegebonden jongerenwerk, sport en ambulant jongerenwerk gevraagd te registreren op deelnemers per bijeenkomst, klanttevredenheid en periodieke analyse van de haalbaarheid van doelstelling en resultaat. Voor het JIP gaat het om het aantal overleggen, verstrekte antwoorden op vragen en hits op de website.
19
In de verantwoording in 2009 geeft Stichting Welzijn E25 vervolgens aan in welke mate de geplande uren voor accommodatiegebonden jongerenwerk, sport en ambulant jongerenwerk zijn gerealiseerd en hoeveel deelnemers gemiddeld aan een activiteit hebben deelgenomen. Wat ontbreekt, is verantwoording via kwalitatieve indicatoren zoals het klanttevredenheidsonderzoek en de periodieke haalbaarheidsanalyses. De verantwoording van activiteiten van het JIP is overeenkomstig de afspraken. Geconcludeerd kan worden dat de verantwoording slechts voor een deel volgens afspraak plaatsvindt en de opgeleverde informatie onvoldoende kan leiden tot een beoordeling van de doelmatigheid en doeltreffendheid. Dat komt door het ontbrekende klanttevredenheidsonderzoek en de periodieke haalbaarheidsanalyses, maar het heeft ook veel te maken met de bruikbaarheid van de richtlijnen. Zo levert bijvoorbeeld de gevraagde opgave van het totaal van contactmomenten per activiteit op jaarbasis geen inzicht op over welke jongeren er gebruik van maken en wie niet. Dat beseft men van de kant van de gemeente ook, want in het kader van de ontwikkeling van jeugdbeleid voor de komende jaren zal bij de verantwoording meer nadruk worden gelegd op de maatschappelijke effecten van een gesubsidieerde voorziening en de bijdrage die wordt geleverd aan de doelstellingen van lokaal jeugdbeleid (zie bijlage 7, § 2). Benut het subsidie-instrument als instrument van informatieverzameling over de pedagogische kwaliteit van jongerenwerk en de individuele en maatschappelijke effecten die het sorteert. Gebruik dergelijke informatie voor de verantwoording aan de raad. Dan kan de raad en de maatschappij beter inzicht krijgen in hoeverre door het jongerenwerk de overlast vermindert en de jongeren maatschappelijk integreren.
§ 3.
Subconclusie
De deelvraag die wordt beantwoord, is als volgt: Hoe heeft de gemeente Westland gewaarborgd dan het jongerenwerk doelmatig en doeltreffend wordt uitgevoerd door gesubsidieerde instellingen? Om de doelmatigheid en doeltreffendheid van het jongerenwerk te waarborgen heeft de gemeente aanwijzingen en overlegprocedures opgesteld die onvoldoende bruikbaar en richtinggevend zijn. Hierdoor kan geen inzicht worden verkregen in welke mate de beleidsuitvoering doelmatig of doeltreffend is.
20
Hoofdstuk 4.
Afstemming op doelgroep
Inleiding Dit hoofdstuk gaat over afstemming van het jongerenwerk op de doelgroep. Achtereenvolgens wordt stil gestaan bij het vraagstuk van adequate kennis over de doelgroep (§ 1), consensus over doelgroepkeuze (§ 2), jongerenparticipatie (§ 3) en samenwerking met partners van lokaal jeugdbeleid (§ 4).
§ 1.
Adequate kennis doelgroep
De vraag is in welke mate bij het jongerenwerk sprake is van adequate kennis van de doelgroep. De norm zou moeten zijn dat het jongerenwerk uitblinkt in de benodigde kennis om de doelgroep te analyseren en uiteindelijk te bereiken. Geconcludeerd kan worden dat het jongerenwerk op het punt van kennis van de potentiële doelgroep nog veel te winnen heeft. Men heeft weinig weet van demografische en andere statistische informatie die over jongeren in de gemeente Westland bestaat (zie bijlage 4, § 2 en 3). Ook ontbreekt voldoende kennis over de potentiële doelgroep van het jongerenwerk (zie bijlage 4, § 4). Mede als gevolg van onvoldoende kennis lijkt het bereik van de potentiële doelgroep zich te beperken tot ongeveer 59% (zie bijlage 3, § 3 en bijlage 6, § 1). Het kennisniveau neemt toe als het gaat om kwalitatieve achtergronden van jongeren die in feite worden bereikt (zie bijlage 6, § 1). Met name door ambulante inzet heeft het jongerenwerk relatief vrij veel kwalitatieve achtergrondinformatie over problematische jeugdgroepen op straat. Deze informatie is meer groepsgericht en minder individueel van karakter in vergelijking met de politie als andere belangrijke informatiebron over deze straatgroepen.
§ 2.
Consensus over doelgroepkeuze
Er zou sprake moeten zijn van een keuze van de doelgroep van het jongerenwerk in overleg met gemeente en belangrijke samenwerkingspartners. In werkelijkheid wordt, zoals eerder is gezegd in § 2 van hoofdstuk 2, door de gemeente geen heldere doelgroepkeuze gemaakt en daarover is ook geen serieus overleg tussen de gemeente en de uitvoeringsorganisatie Welzijn E25. Uitzondering hierop zijn de jongerenwerkbus Route 25 en bijzondere projecten voor jongerenwerk in Monster, Wateringen die zich allemaal richten op jongeren die overlast veroorzaken. De jongerenwerkbus Route 25 wordt ingezet op locaties waar sprake is van jeugdoverlast. Daarnaast wordt dit middel gebruikt voor jongerenvoorlichting over alcohol, drugs, gezondheid en vrijetijdsmogelijkheden in samenwerking met GGD en een voorziening voor verslavingszorg. Ook is het project met de 21
gecombineerde aanpak van jongeren in Monster opgezet in verband met hardnekkige overlastsituaties rond het Vivaldipark. Voortdurende en hardnekkige jeugdoverlast rond het Hofpark is ook de reden geweest dat het jongerenwerk in Wateringen eind 2009 uitbreiding heeft gekregen van uren. Geconcludeerd kan worden dat geen sprake is van een heldere doelgroepkeuze en serieus overleg daarover tussen gemeente en Welzijn E25. Stel de doelgroepkeuze in onderling overleg tussen de gemeente en de uitvoeringsinstelling Welzijn E25 aan de orde.
§ 3.
Jongerenparticipatie
De vraag is of en in welke mate sprake is van jongerenparticipatie in het jongerenwerk. Het jongerenwerk zou jongeren in groepsverband moeten bewegen om zelf activiteiten in de vrije tijd te bedenken en een aandeel te nemen in de organisatie ervan, in de plaats van jongeren vanuit een consumptieve instelling te bedienen. Het is het van belang te weten dat eigenlijk maar één type jongerenparticipatie in het jongerenwerk zinvol is, namelijk “doe”participatie. Dat houdt in dat jongeren worden betrokken bij praktische activiteiten van het jongerenwerk en concrete zaken die hun directe interesse hebben. Deze vorm van participatie slaat aan bij de relatief laaggeschoolde doelgroep van het jongerenwerk. Voor jongerenparticipatie met een ruimere maatschappelijke of politieke doelstelling, die meer is gelegen buiten de directe levenssfeer van het jongerenwerk en de doelgroep, is nauwelijks belangstelling. In de praktijk voelt alleen een meer geschoolde doelgroep zich hiertoe aangetrokken.16 In zijn algemeenheid kan worden gesteld dat in de programmering van het jongerenwerk van Stichting Welzijn E25 geen activiteiten zijn ontdekt die wijzen op een levendige aandacht voor participatie, zeker niet in de vorm van doeparticipatie. Dat is een ernstig gemis. Besteed als gemeente in het beleidskader meer aandacht aan het organiseren van jongerenwerk activiteiten samen met jeugd (zogenaamde “doe”participatie), in de plaats van jongeren vanuit een consumptieve instelling te bedienen met een aantrekkelijk aanbod.
16
Van Ginkel e.a., 2006.
22
§ 4.
Samenwerking partners lokaal jeugdbeleid
De vraag is in welke mate sprake is van afstemming bij en organisatie van gezamenlijke activiteiten met partners en informatie-uitwisseling over doelgroep. Door bijvoorbeeld evenementen in nauwe samenwerking met aanbieders van sport en cultuur te organiseren, kan effectief gewerkt worden aan jongeren aansluiting te laten (her)vinden met de reguliere voorzieningen. Het jongerenwerk van Welzijn E25 werkt in alle kernen samen met gemeente, politie, scholen en zorgvoorzieningen als Kwadraad, GGZ en verslavingszorg. Dat gebeurt ook met buurtpreventie. Het verschilt per kern in hoeverre er samenwerking is tussen het jongerenwerk, vrijwilligersorganisaties en actoren uit het maatschappelijk middenveld als winkeliers, kerken, sportverenigingen en scouting. Geconcludeerd kan worden dat het jongerenwerk van E25 zich qua samenwerking, afstemming en informatie-uitwisseling vooral richt op professionele partners als gemeente, politie en zorgvoorzieningen en in mindere mate op vrijwilligersorganisaties en partners in het maatschappelijk middenveld. Stimuleer als gemeente vanuit een meer actieve regiefunctie de totstandkoming van brede integrale samenwerking tussen jongerenwerk en andere partners van lokaal jeugdbeleid. Behalve professionele voorzieningen wordt daarbij ook nadrukkelijk gedacht aan de totstandkoming van de inbreng van ouders, bewoners, vrijwilligersorganisaties en bedrijfsleven.
§ 5.
Subconclusie
In deze subconclusie wordt antwoord gegeven op de deelvraag: In hoeverre is het aanbod van jongerenwerk afgestemd op de doelgroep? De afstemming van het jongerenwerk op de doelgroep laat te wensen over. Er is onvoldoende objectieve kennis van de potentiële doelgroep om het jongerenwerk gericht in te zetten en een heldere en gedeelde doelgroepkeuze ontbreekt. De kennis over de jongeren die in feite worden bereikt, is in kwalitatieve zin aanwezig bij de jongerenwerkers en zij kunnen rekening houden met deze jongeren.
23
Hoofdstuk 5.
Doelrealisatie en verantwoording
Inleiding Dit hoofdstuk verdiept zich in de doelrealisatie van jongerenwerk en de verantwoording over jongerenwerk naar de raad van de gemeente Westland. Een veelheid van aspecten komt aan de orde: pedagogische kwaliteit (§ 1), verantwoorde methodiek (§ 2), integrale samenwerking (§ 3), werkbegeleiding en scholing (§ 4), reëel frequent bereik (§ 5), aandeel potentieel bereik (§ 6) en openingstelling van het jongerencentrum (§ 7).
§ 1.
Pedagogische kwaliteit
Om te kunnen spreken van kwalitatief goed jongerenwerk moet sprake zijn van voldoende pedagogische kwaliteit die tot uitdrukking komt in een activerende werkhouding van professionals en een activerende programmering.17 Op het eerste gezicht lijkt de programmering van het jongerenwerk en werkhouding van de professionals van Stichting Welzijn E25 te voldoen aan de vereiste pedagogische kwaliteit van activering, ondanks het ontbreken van voldoende aanwijzingen daartoe in de subsidiebeschikking. Zo is er sprake van pedagogische inzet bij meerdere onderdelen van jongerenwerk blijkens de subsidieaanvraag en programmering van activiteiten. Jongerenwerkers verzorgen daarnaast een bijdrage aan jongerenvoorlichting in samenwerking met gespecialiseerde voorzieningen als verslavingszorg al dan niet met inzet van de jongerenwerkbus Route 25 (zie bijlage 7, § 3). Onduidelijk is of en hoe wordt gewerkt aan een continue verbetering van de pedagogische kwaliteit en m.n. de activerende werkhouding door begeleiding en bijscholing van jongerenwerkers. Neem in de subsidiebeschikking richtlijnen op over de gewenste pedagogische kwaliteit van jongerenwerk. Richtlijnen over bijvoorbeeld regelmatige bijscholing stimuleert dat in een dynamisch ontwikkelende professie als het jongerenwerk zo effectief en efficiënt mogelijk wordt gewerkt. § 2.
Verantwoorde methodiek
De vraag is in welke mate sprake is van een keuze voor een verantwoorde methodiek. De norm voor verantwoorde methodiek is dat vanuit de pedagogische visie van activering van individuele jongeren en het stimuleren van hun maatschappelijke participatie, verantwoordelijkheid wordt genomen voor de
Afgeleid van wettelijk kader voor jongerenwerk (Wmo) en de ontwikkeling naar jongerenwerk nieuwe stijl. 17
24
vrijetijdsbegeleiding en doorverwijzing van alle jongeren in een werkgebied waar zorgen over zijn. Uit onderhavig onderzoek komt naar voren dat Stichting Welzijn E25 goed is in het nemen van verantwoordelijkheid voor jongeren uit de doelgroep in het werkgebied door daar in een combinatie van accommodatiegeboden en ambulante inzet op in te spelen. Ook wordt het nodige accent gelegd op signalering en actieve verwijzing. De vraag is of het jongerenwerk daarbij niet te veel rekent op inbreng van eigen jongerencoaches en te weinig gebruik maakt van de inzet van gespecialiseerde zorgvoorzieningen en de spilpositie daarin van het Centrum voor Jeugd en Gezin. Verder is weinig succes geboekt met het betrekken van en de inzet van faciliteiten van bewoners, ouders en maatschappelijke organisaties bij de doelgroep van het jongerenwerk. Deze samenwerkingsvorm wordt nog maar beperkt ingezet in het jongerenwerk en het bijzondere project van de gecombineerde inzet in Monster is daar een illustratie van (zie bijlage 7, § 3). Monitor of het jongerenwerk zich bij zijn eigen leest houdt door in een combinatie van ambulant werken en accommodatiegebonden werken contact te leggen met groepen van jongeren. Daarnaast is het zaak dat individuele jongeren met specifieke vragen en problemen actief worden doorverwezen naar extern aanbod van zorg en persoonlijke begeleiding.
§ 3.
Integrale samenwerking
In de beleidsvisie van de gemeente Westland wordt jongerenwerk nadrukkelijk gezien als een instrument van het bredere lokale jeugdbeleid, waarin samenwerking tussen partners een belangrijk element is. De regie op deze samenwerking ziet de gemeente als een taak van zichzelf (zie bijlage 7, § 1). De vraag is of de integrale samenwerking tussen jongerenwerk en partners is geregeld en hoe. De norm is of sprake is van een regeling hiervoor en of sprake is van een maandelijks overleg netwerk 12+. Een netwerk 12+ is een geregelde overlegsituatie met partners die met dezelfde doelgroep te maken hebben. Uit het onderzoek blijkt dat de integrale samenwerking van jongerenwerk met enkele belangrijke partners is geregeld via deelname aan veiligheidskringen en zorgnetwerken rond scholen. Bij de veiligheidskringen wordt de gemeentelijke regie geregeld door de afdeling Veiligheid. Een beleidsmedewerker van deze afdeling treedt op als voorzitter van deze kringen. De regie op zorgnetwerken ligt bij de afdeling samenleving. Voor elk van de twee zorgnetwerken is een zorgregisseur beschikbaar die zorg draagt voor regie op casussen. Deze zorgregisseurs van de afdeling Samenleving hebben nauw contact met de beleidsmedewerker van de afdeling Veiligheid. De inbreng van de afdeling Samenleving ten aanzien van samenwerking met het jongerenwerk op het terrein 25
van veiligheid is onhelder, evenals afstemming met andere vormen van vrijetijdsbegeleiding. Ook is geen afstemming geregeld tussen jongerenwerk en het Centrum voor Jeugd en Gezin zoals de wens is van de gemeente (zie bijlage 7, § 2). Geconcludeerd wordt dat de samenwerking tussen jongerenwerk en partners van lokaal jeugdbeleid op een breder terrein geregeld kan worden, dan nu het geval is. Richt een netwerk 12+ op, om de onderlinge afstemming tussen partners van het integrale jeugdbeleid te organiseren.
§ 4.
Werkbegeleiding en scholing
Is sprake van werkbegeleiding en scholing van professionals van het jongerenwerk? De norm hiervoor is minimaal een uur werkbegeleiding per week en minimaal twee keer bijscholing per jaar. Uit het onderzoek blijkt dat de werkbegeleiding van uitvoerende professionals in voldoende mate is geregeld via inzet van coördinatoren en teamleiders op het gebied van jongerenwerk. Voor bijscholing van professionals is een geoormerkt budget beschikbaar, waar jongerenwerkers in voldoende mate gebruik van maken Onbekend is of daarbij ook aandacht wordt besteed aan een activerende werkhouding van jongerenwerkers.
§ 5.
Reëel frequent bereik
Wat is het reële frequente bereik van unieke jongeren op jaarbasis bij het jongerenwerk van Stichting Welzijn E25. De norm hiervoor is 78 jongeren per 1.0 fte. Deze norm is gebaseerd op recent onderzoek naar de stand van zaken onder alle jongerenwerkeenheden in Nederland.18 Er is geen harde informatie voorhanden over het unieke bereik van het jongerenwerk in Westland. Er wordt alleen informatie bijgehouden over het aantal deelnemers per type activiteit of product. Dat varieert van maximaal 20 deelnemers of minder. Jongeren worden per centrum geregistreerd aan de hand van de registratiemethodiek Jongeren In Kaart (JIK). In dit systeem zijn jongeren aan de hand van NAW-gegevens (naam, adres, woonplaats) ingevoerd. Het accommodatiegebonden jongerenwerk bereikt in acht kernen naar schatting in totaal 410 frequente unieke bezoekers (ca. 50 jongeren per kern). Het bereik van het ambulante jongerenwerk en het sportaanbod bedraagt 480 frequente deelnemers op jaarbasis (60 per kern). Als de aanzienlijke overlap tussen beide werksoorten wordt verdisconteerd, gaat het naar schatting om 520 unieke jongeren die van het aanbod van Welzijn E25 gebruik maken (zie tabel III). 18
MOgroep, 2009.
26
Naast frequente bezoekers van kleinschalige activiteiten zijn er ook jongeren die op incidentele wijze gebruik van het jongerenwerk. Dat geldt voor het kleinschalige aanbod, maar zeker ook voor evenementen zoals Westlands straatvoetbaltoernooi, het zaalvoetbaltoernooi voor brugklassers en de meidendag. Deze evenementen trekken honderden incidentele bezoekers (zie bijlage 7, § 3). Tabel III.
Unieke frequent en incidenteel bereik van accommodatiegebonden jongerenwerk Westland naar kern per begin 2011. Bron: Opgave Welzijn E25
Kern Monster Wateringen Honselersdijk ‘s-Gravenzande Naaldwijk De Lier Maasdijk Totaal
Frequente bezoekers 40 25 35 100 70 90 50 410
Incidentele bezoekers 40 35 100 50 15 240
Als het reële frequente bereik van unieke jongeren op jaarbasis ligt op 520 jongeren bij 8.3 fte in totaal, is het bereik per 1,0 fte 63 jongeren. Geconcludeerd kan worden dat dit iets minder is dan het landelijk gemiddelde bereik van 78 jongeren bij 1.0 fte. Overeenkomstig het landelijk gemiddelde zou het totale bereik van het jongerenwerk in Westland ongeveer 650 jongeren bedragen. Vraag om informatie over het frequente bereik van unieke personen op jaarbasis. Met dergelijke informatie is te bepalen in hoeverre jongeren van de doelgroep bereikt worden en of jongerenwerk invloed heeft op enkele groepen, ten behoeve van de verantwoording over het gevoerde beleid.
§ 6.
Aandeel potentieel bereik
Wat is het aandeel van het potentiële bereik van het jongerenwerk in Westland, uitgaande van de minimale norm van 50%?19 Geconcludeerd kan worden dat het jongerenwerk van Welzijn E25 een bereikpercentage van 59% van de potentiële doelgroep (520 bereikte jongeren op een potentiële doelgroep van 885 jongeren van 12-17 jaar). Daarmee voldoet het aan de minimale norm van 50%. Door inzet van meer formatie, integrale samenwerking en vrijwillige inzet van jongeren, bewoners, ouders en maatschappelijke organisaties kan het bereik van het jongerenwerk worden vergroot. Daarmee wordt het jongerenwerk doeltreffender. 19
MOgroep, 2009.
27
§ 7.
Openstelling
Interessant is om te weten hoe het is gesteld met de openstelling van de accommodaties voor het jongerenwerk. Zonder een minimum aan openstelling van een jongerencentrum zal het jongerenwerk weinig toeloop hebben. Norm is dat minimaal 50% van de 14 dagdelen per week die daarvoor in aanmerking komen (namiddagen en avonden gedurende zeven dagen in de week) een jongerencentrum open moet zijn.20 Navraag in het kader van onderhavig onderzoek heeft het volgende beeld van de openingstijden van het jongerenwerk opgeleverd. Tabel IV.
Jongerenactiviteitencentra naar uren openstelling per week. Bron: website Stichting Welzijn E25
JAC JAC De Novi, Monster JAC The Base, Wateringen JAC De Speelhoek, Kwintsheul JAC De MIXX, Honselersdijk JAC Synergy, ‘s-Gravenzande JAC Naaldwijk, Naaldwijk JAC De Garage, De Lier JAC Zonder naam, Maasdijk
Aantal uur 25 23 6 15 22 23 21.5 8
Dagdelen 8 9 2 7 7 8 8 3
Ervan uitgaande dat een dagdeel openstelling afhankelijk van de activiteit tussen de twee en vier uur bedraagt, kan worden geconcludeerd dat zes accommodaties voor jongerenwerk een openstelling realiseren tussen de 50% en 65% van het maximum van 14 dagdelen per week. In twee kleinere kernen is de openstelling beperkt. Dat kan te maken hebben met de geringe omvang van de doelgroep in deze kernen.
§8.
Subconclusie
Deze subconclusie omvat het antwoord op de deelvraag: In hoeverre worden beoogde doelen bereikt met het aanbod van jongerenwerk en hoe wordt de raad hierover geïnformeerd? De informatievoorziening is niet gericht op de resultaten en effecten van het jongerenwerk. Dergelijke informatie is nodig voor de verantwoording van het gevoerde beleid en om als raad te kunnen controleren en indien nodig te kunnen bijsturen op het beleid.
20
MOgroep, 2009.
28
Hoofdstuk 6.
Eindconclusie en adviezen
Inleiding In dit hoofdstuk worden het antwoord op de centrale vraag van het onderzoek naar jongerenwerk in Westland gepresenteerd (§ 1) en in het verlengde daarvan de adviezen voor het verbeteren van het gemeentelijk beleid ten aanzien van het jongerenwerk (§ 2). Hierbij worden de onderdelen van de vraagstelling als leidraad gehanteerd.
§ 1.
Conclusie
Gezien landelijke normen is de doelmatigheid en doeltreffendheid van het jongerenwerk in de gemeente Westland al met al te kwalificeren als voldoende, maar het kan beter. Het jongerenwerk wint aan kracht en effectiviteit als er in het beleid van de gemeente meer nadruk wordt gelegd op pedagogische kwaliteit, een heldere doelgroepkeuze, verantwoorde methodieken, regie op brede integrale samenwerking, objectieve kennis van de potentiële doelgroep, registratie van frequent uniek bereik en effecten en scholing van uitvoerende professionals op deze aspecten
§ 2.
Adviezen
Een overzicht van de adviezen, die in de voorgaande hoofdstukken zijn opgenomen: • Werk in het beleidskader de pedagogische doelstelling van het jongerenwerk nader uit. Benut dit als basis voor de in te zetten programmering en methodieken. • Richt het jongerenwerk in het beleidskader op de twee kernfuncties: ontmoeting en verwijzing. Maak daarbij duidelijk wat de gewenste verhouding is tussen de functies van het jongerenwerk. • Maak in het beleidskader op basis van objectieve cijfermatige informatie over de potentiële doelgroepen van het jongerenwerk een duidelijke keuze voor de specifieke doelgroep van (veelal laaggeschoolde) jongeren die hun weg niet weten te vinden naar de reguliere voorzieningen. • Maak inzichtelijk wat de relatie is tussen het gewenste bereik van de doelgroep, de gewenste kwaliteit van het jongerenwerk en de daarvoor beschikbare formatie en accommodaties. Maak een afweging om multifunctionele accommodaties in te zetten voor de meer rustige activiteiten van het jongerenwerk. • Benoem in de subsidiebeschikking voor het jongerenwerk wat de gewenste samenwerkingsrelaties zijn en hoe daarop de regie vanuit de gemeente wordt gevoerd.
29
• Benut het subsidie-instrument als instrument van informatieverzameling over de pedagogische kwaliteit van jongerenwerk en de individuele en maatschappelijke effecten die het sorteert. Gebruik dergelijke informatie voor de verantwoording aan de raad. Dan kan de raad en de maatschappij beter inzicht krijgen in hoeverre door het jongerenwerk de overlast vermindert en de jongeren maatschappelijk integreren. • Stel de doelgroepkeuze in onderling overleg tussen de gemeente en de uitvoeringsinstelling Welzijn E25 aan de orde. • Besteed als gemeente in het beleidskader meer aandacht aan het organiseren van jongerenwerk activiteiten samen met jeugd (zogenaamde “doe”participatie), in de plaats van jongeren vanuit een consumptieve instelling te bedienen met een aantrekkelijk aanbod. • Stimuleer als gemeente vanuit een meer actieve regiefunctie de totstandkoming van brede integrale samenwerking tussen jongerenwerk en andere partners van lokaal jeugdbeleid. Behalve professionele voorzieningen wordt daarbij ook nadrukkelijk gedacht aan de totstandkoming van de inbreng van ouders, bewoners, vrijwilligersorganisaties en bedrijfsleven. Neem in de subsidiebeschikking richtlijnen op over de gewenste pedagogische kwaliteit van jongerenwerk. Richtlijnen over bijvoorbeeld regelmatige bijscholing stimuleert dat in een dynamisch ontwikkelende professie als het jongerenwerk zo effectief en efficiënt mogelijk wordt gewerkt. • Monitor of het jongerenwerk zich bij zijn eigen leest houdt door in een combinatie van ambulant werken en accommodatiegebonden werken contact te leggen met groepen van jongeren. Daarnaast is het zaak dat individuele jongeren met specifieke vragen en problemen actief worden doorverwezen naar extern aanbod van zorg en persoonlijke begeleiding. • Richt een netwerk 12+ op, om de onderlinge afstemming tussen partners van het integrale jeugdbeleid te organiseren. • Vraag om informatie over het frequente bereik van unieke personen op jaarbasis. Met dergelijke informatie is te bepalen in hoeverre jongeren van de doelgroep bereikt worden en of jongerenwerk invloed heeft op enkele groepen, ten behoeve van de verantwoording over het gevoerde beleid.
30
Hoofdstuk 7.
Bestuurlijke reactie
31
32
Hoofdstuk 8. Nawoord Net als het college kijkt de RKC uit naar de discussie en de besluitvorming in de raad. De deskundigheid van de onderzoeker Jaap Noorda ten aanzien van het jongerenwerk heeft een diepgaand onderzoek en een op de gemeente Westland toegespitst advies mogelijk gemaakt. De praktische kennis van de onderzoeker in combinatie met de eerder genoemde openheid leidt er in een enkel geval toe dat een aanbeveling instrumenteel in plaats van doelgericht is geformuleerd. Het college merkt dat ook op. Natuurlijk onderkent de RKC de vrijheid die het dagelijks bestuur van de gemeente heeft om zelf het beleid en de uitvoeringsafspraken te bepalen. Het is aan de raad en het college om een afweging te maken in hoeverre de adviezen van de onderzoeker ter harte worden genomen. Ten aanzien van de doelgroep nuanceert het college de conclusie uit het onderzoek. De toelichting van het college is plausibel. De RKC blijft echter benadrukken dat het van belang is een consistente doelgroepkeuze voor alle activiteiten van het jongerenwerk te maken. Verder merkt de RKC op dat door de huidige insteek de sturing op doelen van het jongerenwerk vanuit de raad moeilijk is. De bruikbaarheid van de rapportages hangt daarmee samen. Een gerichte inzet van het jongerenwerk op een specifieke doelgroep in samenhang met een verantwoordingssysteem gericht op het behalen van de doelen, is het streven waard.
33
Bijlage 1. Normenkader
Inleiding In deze bijlage wordt het normenkader uiteengezet dat de basis vormt voor de beantwoording van de onderzoeksvragen. Eerst volgt een korte uitleg van de procedure van het normenkader (§ 1) en daarna volgt de inhoud van het normenkader (§ 2).
§ 1.
Procedure
Het normenkader maakt duidelijk op grond van welke normen of criteria een vraag wordt beantwoord. Afgeleid van de hoofdvraag van de probleemstelling naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van het jongerenwerk zijn meerdere deelvragen geformuleerd. Deze deelvragen hebben betrekking op: 1) de helderheid van visie en doelen 2) de nadere uitwerking daarvan in functies, programmering, middelen, samenwerking en verantwoording 3) waarborgen voor doelmatigheid en doeltreffendheid van de uitvoering 4) de afstemming van aanbod op de doelgroep 5) het realiseren van beoogde doelen en informatie van de raad 6) adviezen voor verbetering van kwaliteit van inhoud en uitvoering van beleid ten aanzien van jongerenwerk. Voor elk van deze deelvragen zijn normen beschreven die van belang zijn voor een goede beoordeling en beantwoording.
§ 2.
Inhoud
De normen of criteria van het normenkader zien er in de volgorde van de deelvragen als volgt uit: Deelvraag 1. Visie en doelen 1) Is er wel/geen visie aanwezig (norm: visie)? 2) In hoeverre is visie uitgewerkt in doelen (norm: uitwerking)? 3) Bevat visie een pedagogische doelstelling (norm: pedagogische doelstelling)?
34
Deelvraag 2. Uitwerking in functies, programmering/middelen, samenwerkingspartners en resultaten/effecten 4) Zijn visie en doelen uitgewerkt in functies (norm: functies)? 5) In welke mate zijn functies reëel (norm: 80% recreatie en educatie/20% signalering en verwijzing)? 6) In welke mate is sprake van verantwoorde doelgroepkeuze (norm: specifiek en weinig breed)? 7) In welke mate is sprake van reële programmering en methodiek in relatie tot doel en doelgroepkeuze (norm: activerende programmering, jongerenopbouwwerk)? 8) In welke mate is sprake van realistisch budget voor formatie, accommodatie en activiteitenbudget (norm: 2.5 fte voor 150 jongeren met geschikte accommodatie en € 10.000,- activiteitenbudget per jaar)? 9) In welke mate is sprake van lokale regie op samenwerking met partners als politie, zorg, onderwijs en vrijetijdssector (norm: minimaal samenwerking met gemeente, politie, vrijetijdssector en bewoners/ouders via netwerk 12+)? 10) In welke mate is sprake van verantwoordingsrichtlijnen in het algemeen en m.b.t. tot resultaten/effecten (norm: operationele richtlijnen)?
Deelvraag 3.
Waarborg doelmatigheid en doeltreffendheid uitvoering
11) In welke mate is voortgangsoverleg gemeente-uitvoeringsorganisatie, verantwoording en lokale regie integraal jeugdbeleid gericht op doelmatigheid en doeltreffendheid van de uitvoering (norm: kwartaaloverleg, overleg bij bijzonderheden en overleg gecoördineerd vanuit een gemeentelijke afdeling)? 12) In welke mate voldoet het instrumentarium van zowel gemeente als uitvoeringsorganisatie in dit opzicht (norm: consensus gemeente, uitvoeringsorganisatie en samenwerkingspartners)?
Deelvraag 4.
Afstemming aanbod jongerenwerk op doelgroep
13) In welke mate is sprake van adequate kennis van doelgroep (norm: 100%)? 14) Is er sprake van keuze van doelgroep in overleg met gemeente en partners (norm: ja)? 15) In welke mate is sprake van jongerenparticipatie (norm: doeparticipatie)? 16) In welke mate is sprake van samenwerking met partners lokaal jeugdbeleid (norm: afstemming en organisatie gezamenlijke activiteiten, informatieuitwisseling doelgroep)?
35
Deelvraag 5. Mate doelrealisatie uitvoering jongerenwerken wijze van verantwoording naar raad 17) In welke mate is sprake van openingstijden (50% van 14 dagdelen)? 18) In welke mate is sprake van verantwoorde methodiek (norm: jongerenopbouwwerk)? 19) Is welke mate is sprake van pedagogische kwaliteit programmering en uitvoering (norm: activerende werkhouding professionals en activerende programmering)? 20) Wat is het reële frequente bereik van unieke jongeren op jaarbasis (norm: 70/80 per 1.0 fte)? 21) Wat is aandeel van het potentiële bereik (norm: 50%)? 22) Is integrale samenwerking met partners geregeld en hoe (norm: ja/op basis van afstemming en maandelijks overleg netwerk 12+)? 23) Is sprake van werkbegeleiding en scholing professionals (norm: resp. wekelijks 1 uur/2 x bijscholing per jaar en intervisie)?
Deelvraag 6. Adviezen voor verbetering van kwaliteit van de inhoud en uitvoering van beleid ten aanzien van jongerenwerk
36
Bijlage 2. Gesprekspartners en documenten
§ 1.
Gesprekspartners
Interviews met professionals 1. Mw. L. van den Brande, projectleider sociale ontwikkelingskaders kernen 2. Mw. L. van Ooijen, beleidsmedewerker Jeugdbeleid (jongerenwerk, jeugdzorg, veilig opgroeien) 3. Mw. L. van Wijk, beleidsmedewerker Jeugd en Veiligheid(groepsaanpak/ Veiligheidskring en buurtpreventie) 4. Mw. A. Slavenburg, beleidsmedewerker Jeugd en Veiligheid (m.b.t. overlast) 5. Dhr. L. van Beurden, beleidsmedewerker hokkenbeleid 6. Dhr. A. de Vries, directeur Stichting Welzijn E25 7. Dhr. T. Jansen, jongerenwerker Maasdijk en De Lier 8. Dhr. R. van Trier, jongerenwerker ‘s – Gravenzande 9. Dhr. A. el Haddioui , jongerenwerker Wateringen, Naaldwijk, Kwintsheul, Honselersdijk 10. Dhr. M. Koffeman, jongerenwerker in Monster, Poeldijk en Ter Heijde. 11. Dhr. R. Nasser, jongerenwerker Honselersdijk 12. Dhr. M. Labari, jongerenwerker Naaldwijk 13. Dhr. M. Boulaouane, jongerenwerker Naaldwijk en homecoach 14. Dhr. R. Streekstra, aansturing wijkagenten 15. Dhr. E. Klijnsma, teamleider Toegang Bureau Jeugdzorg/ JIP 16. Mw. M. Meijer, coördinator Kwadraad 17. Mw. K. van Laarhoven, hoofd afdeling Samenleving 18. Dhr. F. Berendse, buurtpreventie Wateringen en Kwintsheul 19. Dhr. J. Bogaard, portefeuillehouder jeugd- en jongerenwerk, sport 20. Mw. De Goeij-Van der Klugt, portefeuillehouder onderwijs, SZ, WMO
Veldinterviews met groepen van jongeren Kern Bevolkingsaandeel Aantal groepsgesprekken Monster / Ter Heijde 20.0% 10 ‘s-Gravenzande 19.9% 10 Naaldwijk 18.7% 10 Wateringen 17.9% 10 De Lier 11.8% 3 Honselersdijk 7.6% 5 Maasdijk 4.0% 3 Gemeente Westland 100% 51
37
Gesprekken met bewoners Kern bevolkingsaandeel Aantal gesprekken Monster / Ter Heijde 20.0% 10 ‘s-Gravenzande 19.9% 5 Naaldwijk 18.7% 13 Wateringen / Kwintsheul 17.9% 11 De Lier 11.8% 11 Honselersdijk 7.6% 5 Maasdijk 4.0% 7 Gemeente Westland 100% 62
§ 2.
Geraadpleegde literatuur en documentatie
Afdeling Ruimte, Bouwen en Milieu, Woningbouwmonitor 2004-2020, Gemeente Westland, 2010. Afdeling VHB, Veilig tot in de kern. Integraal veiligheidsbeleid Gemeente Westland, Gemeente Westland, 2006. Centraal Bureau voor de Statistiek, Gemeente op maat. Westland, Den Haag, 2009. College van B&W Gemeente Westland, De route naar bouwen, binden en bereiken. Collegewerkprogramma 2010-2014, 2010. Gemeente Westland afdeling Veiligheid, Veiligheid in cijfers, 2010. Gemeente Westland, Beleidsnotitie “Hokken gemeente Westland”, 2010. Gemeente Westland, Beschikking subsidieverlening 2010, 2009. Gemeente Westland, Beschikking subsidieverlening 2011, 2010 Gemeente Westland, Besluitvormingsformulier B&W. Eindrapportage gecombineerde aanpak jongeren Monster, 11 mei 2010. Gemeente Westland, Besluitvormingsformulier B&W. Kaders jongerenwerk na behandeling in de commissie MO, 11 december 2007. Gemeente Westland, Besluitvormingsformulier B&W. Project Veilig Opgroeien in Westland, 21 december 2010. Gemeente Westland, Evaluatie pilot project Route25, 2010. 38
Gemeente Westland, Gemeentegids 2010, Akse Media, Den Helder, 2010. Gemeente Westland, Huisregelement Hokken van het Westland, z.j. Gemeente Westland, Naar samenhangend jeugdbeleid. Aktieplan jeugdbeleid, februari 2005. Gemeente Westland, Raadsinformatiebrief uitvoering Motie kinderwerk, 12 maart 2010. Gemeente Westland, Raadsvoorstel verzameling 2005. Naar samenhangend Jeugdbeleid. Aktieplan jeugdbeleid, maart 2005. Gemeente Westland, Raadsvoorstel verzameling 2007. Vaststelling kaders jongerenwerk, Westland, december 2007. Gemeente Westland, Veilig Opgroeien in Westland. Preventieplan 2008-2010. Monster/Ter Heijde, Honselersdijk en Maasdijk, Naaldwijk, 2008. Ginkel, F. van, R. Veenbaas en J. Noorda, Jongerenwerk. Stand van zaken en perspectief, SWP, Utrecht, 2006. GGD Zuid-Holland-West, Gezondheid op peil in Westland. Kernboodschappen voor lokaal beleid, Zoetermeer, 2011. Hoogenraad, J., Van kloostertuin tot stad. De Loosduinse (en Westlandse) tuinbouw van 1230 tot 2006, Drukkerij van Deventer, ‘s-Gravenzande, 2008. Kinderen in Tel. Databoek 2010, Verwey-Jonker Instituut, Utrecht 2010. Loef, L. en W. Roorda, Jongerenrapportage Communities that Care. Gemeente Westland, DSP-groep, Amsterdam, 2010. MOgroep, De staat van jeugd- en jongeren in Nederland in 2009, Utrecht, 2009. Paulides, H. en M. Megens, Meedoen of achterblijven! Visies en uitgangspunten van het jeugd- en jongerenwerk gemeente Westland, Radar, Amsterdam, 2005. Paulides, H. en P. A. Villegas, Bouwen aan de basis. Koersbepaling voor het jongerenwerk in de gemeente Westland, RadarAdvies, Amsterdam, 2007. Politie Haaglanden, Gebiedsscan Criminaliteit en Overlast 2009, 2010. Radar Advies, Foto voorzieningen jeugdbeleid gemeente Westland, Radar, Amsterdam, 2006.
39
Stichting Schrijverscollectief Westland, Historisch drieluik. Drie generaties Westlanders in beeld, 2008. UWV Werkbedrijf, Basiscijfers Jeugd. Van de jeugdwerkloosheid, stageplaatsen- en leerbanenmarkt regio Haaglanden, Zoetermeer, 2011. Welzijn E25, Jaarrapportage 2009, z.j. Welzijn E25, Kwaliteit en kwantiteit jongerenwerk in het Westland, presentatie André de Vries, Westland, 2009. Welzijn E25, Subsidieverzoek 2011 en 2011-2014, De Lier, 25 juni 2010.
40
Bijlage 3. Kernen, buurten en plattegrond Kernen en buurten in Westland volgens CBS buurtcode Kern Naaldwijk
Honselersdijk
Maasdijk
Buurt Naaldwijk Centrum Galgeblok Opstal De Geest Lage Woerd Midden Woerd Dijkweg Stokdijkhof Componistenbuurt Bloemenbuurt Kruisbroek Tiendweg Staatsliedenbuurt West Staatsliedenbuurt Oost Hoge Geest Woerdblok Weeswoning De Ronde Schoorsteen Hoge Woerd Hoge Bomen Bospolder Heimont Honselersdijk Centrum Nederhof Tuinen Noord Symfonia Honsel Noord Burgemeestersbuurt Noord Vogelbuurt Tuinen Zuid Nieuwe Gantel Van Reenenbuurt Burgemeestersbuurt Zuid Honsel Zuid Rolpaal Achter de Dijk Het Slimpad Strijphorst Veiling Broekpolders Wollebrand Vlietpolder Maasdijk Centrum Oude Zeeheldenbuurt Nieuwe Zeeheldenbuurt Oranjebuurt West Oranjebuurt Oost
41
CBS Buurtcode 0101 0102 0103 0104 0105 0106 0107 0108 0109 0110 0111 0112 0113 0114 0151 0152 0153 0154 0155 0157 0157 0158 0201 0202 0203 0204 0205 0206 0207 0208 0209 0210 0211 0251 0252 0253 0254 0255 0256 0257 0258 0259 0301 0302 0303 0304 0305
‘s-Gravenzande
Monster
Wateringen
De Lier
Maasambacht De Vierde Hoeve Sportpark Maasdijk Sportpark Nollaantje Honderdland Oranjepolder Bebouwde kom ‘s-Gravenzande Heenweg Lange Stukken Noordland Heen en Geest Nieuwland Staelduin Olieblok Poelpolder Monster Zuid Ter Heijde aan Zee Monster Noord Poeldijk Verspreide huizen Wateringen Kwintsheul Oost Plan Zuid Kwintsheul West Kwintsheul Noord Kwintsheul Zuid ’t Hof en omgeving en Wateringen Noord Verspreide huizen in het Zuidoosten Verspreide huizen in het Noordwesten Vliettuinen Essellanden De Lier Nieuwe Tuinen Westerlee Oostbuurt Noord Hoefpolder Verspreide huizen
42
0306 0307 0308 0309 0351 0352 0400 0410 0420 0430 0440 0450 0460 0470 0480 0500 0501 0502 0503 0509 0600 0601 0602 0603 0604 0605 0606 0608 0609 0610 0611 0700 0701 0702 0703 0704 0705 0709
Plattegrond van Westland
43
Bijlage 4. Jeugd in cijfers
Inleiding In deze bijlage wordt een beeld geschetst van de jeugd van Westland aan de hand van statistische cijfers. Na een korte historische schets (§ 1) beginnen we met algemene demografische gegevens, zoveel mogelijk uitgesplitst naar wijken en buurten (§ 2). Daarna gaan we verder met cijfers die een indicatie geven van de risicograad van de jeugdpopulatie (§ 3). Daar waar mogelijk is een vergelijking gemaakt met landelijke cijfers. De bijlage eindigt met conclusies (§ 4).
§ 1.
Geschiedenis
In 2004 zijn de gemeenten De Lier, ’s-Gravenzande, Monster, Naaldwijk en Wateringen samengegaan in de nieuwe gemeente Westland. De gemeente bestaat in totaal uit elf kernen. Naast de vijf genoemde plaatsen gaat het verder om Honselersdijk, Kwintsheul, Maasdijk, Poeldijk en Ter Heijde. Westland is bekend om de grote bedrijvigheid in de glastuinbouw. Niet voor niets zijn de benamingen de 'glazen stad' en 'de tuin van Europa' in zwang. De tuinbouw is de economische steunpilaar van niet alleen de Westlandse economie, maar vormt ook een hoofdbestanddeel van de export van Nederland naar Europa en de rest van de wereld. Omstreeks de jaren vijftig van de vorige eeuw werd de buitenteelt van groenten en fruit steeds meer vervangen door de meer rendabele glastuinbouw. Vanaf dat moment nam het aantal kassenbedrijven snel toe in het Westland. Met de tijd veranderde de aard van de geteelde producten. Traditionele groenten verdwenen van het toneel om plaats te maken voor nieuwe eigentijdse groenten. Ook vestigde zich de bloementeelt definitief in Westland. De laatste decennia is sprake van een grote omschakeling van de kleinschalige glastuinbouw in familiebezit naar grootschalige ondernemingen die met inzet van high-tech technologie een grote productie van bloemen en groente realiseren. In de regio zijn ook veel bedrijven actief met distributie, verwerking en toelevering ten behoeve van de tuinbouw. Veel van deze bedrijvigheid is zichtbaar op het enorme veilingcomplex van Floraholland in Naaldwijk, in het hart van de gemeente Westland.21
21
Hoogenraad, 2008; Stichting Schrijverscollectief Westland, 2008.
44
§ 2.
Demografie
Algemeen In 2010 wonen er in Westland 99.717 mensen, waarvan 31.397 jeugdigen van 0-24 jaar. Het gaat om 31.5% van de totale bevolking. Het percentage is hoger dan het Nederlandse gemiddelde van 29.8%. Het gaat om 14.680 kinderen van 0-11 jaar en 8.275 jongeren van 12-17 jaar.22 Wat de kernen betreft ligt het percentage jeugd 0-24 het hoogst in de kernen Honselersdijk (35%) en in mindere mate in Maasdijk (33%) en De Lier (32%). Ook wat buurten betreft valt Honselersdijk in dit opzicht in het oog. Jeugdrijke buurten in deze kern zijn vooral Honsel Noord (50%), Nieuwe Gantel (41%), Tuinen Noord (41%), Broekpolders (41%), Tuinen Zuid (40%) en Symfonia (40%). In Maasdijk vallen de buurten Oranjebuurt West (45%) en Oranjepolder (37%) op. In De Lier gaat het om de buurt Westerlee (38%). Jeugdrijke buurten in andere kernen zijn: Essellanden (39%) en Kwintsheul West (35%) in Wateringen, Nieuwland (37%) en Poelpolder (36%) in ’s-Gravenzande, en de Ronde Schoorsteen (37%), Woerdblok (36%) en Staatsliedenbuurt West (35%) in Naaldwijk. Voor de doelgroep van het jongerenwerk is met name de leeftijdsgroep 12-17 jaar interessant. Indicatieve berekeningen van beschikbare demografische gegevens per kern maken duidelijk dat de leeftijdsgroep van 12-17 bovengemiddeld aanwezig is in Honselersdijk. Kijkend naar afzonderlijke buurten springen in Honselersdijk met name in het oog: Tuinen Zuid (10%) en Broekpolders (10,3%). In Wateringen gaat het om verspreide huizen in het Zuidoosten (9,0%) en Essellanden (8,7%). In De Lier valt de buurt verspreide huizen op met 9,1%23. Prognoses Het jeugdaandeel 0-24 jaar op de totale bevolking in Westland zal over de periode 2010-2040 stijgen van 32.2% naar 34.9% (+ 2.7%) Deze ontwikkeling is tegenovergesteld aan de landelijke ontwikkeling. In Nederland vindt er een daling plaats van 29.8% naar 27.3% (- 2.5%).24 Etnische herkomst In 2010 had Westland 9.771 allochtone inwoners (9.8%), waarvan 3.599 tussen 0-24 jaar (36.8%). Binnen de categorie allochtonen is een onderscheid te maken tussen niet-westerse allochtonen en Westerse allochtonen. In Westland betreft het 2.281 nietwesterse allochtone (23.3%) en 1.318 westerse allochtone (13.5%) jeugd tussen 0-24 jaar.25 In Naaldwijk wonen de meeste niet-westerse allochtonen. Zij wonen vooral in de buurten: Lage Woerd, Componistenbuurt en Kruisbroek. In Honselersdijk betreft het de buurten Van Reenenbuurt , Vogelbuurt en Burgemeestersbuurt Noord. In Wateringen wonen de meeste niet-westerse allochtonen in de buurten Plan Zuid en ’t Hof en omgeving en Wateringen Noord.
CBS Statline, 2010. Zie tabel B1 en B2, bijlage 5. Zie bijlage 5, tabel B3. 24 CBS Statline, 2010. Zie tabel B4 en B5, bijlage 5. 25 CBS Statline, 2010. Zie tabel B6 t/m B8, bijlage 5. 22
23
45
§ 3.
Risicograad
1. Leerlinggewicht Aan het basisonderwijs worden sinds jaar en dag extra financiële middelen toegewezen voor leerlingen met laagopgeleide ouders. Er wordt gewerkt met drie gewichten, waarvan twee aanduidingen zijn voor achterstandsleerlingen: 0.30 en 1.20. Voor het bepalen van het gewicht van de leerling worden bij de opleidingen van de ouder(s) drie categorieën onderscheiden: • Categorie 1: De ouder heeft maximaal basisonderwijs (tot en met het dertiende levensjaar) of (v)so-zmlk gehad • Categorie 2: De ouder heeft maximaal lbo/vbo, praktijkonderwijs of vmbo basis- of kaderberoepsgerichte leerweg gedaan • Categorie 3: De ouder heeft een opleiding van drie of vier jaar mavo (c- of d-niveau), drie of vier jaar vmbo gemengde leerweg of theoretische leerweg genoten. Of de ouder heeft meer dan twee jaar havo of vwo gevolgd. Het gewicht 0.30 wordt toegekend aan leerlingen van wie beide ouders of de ouder die belast is met de dagelijkse verzorging een opleiding uit categorie 2 heeft gehad. Het gewicht 1.20 wordt toegekend aan leerlingen van wie één van de ouders een opleiding heeft gehad uit categorie 1 en de ander een opleiding uit categorie 1 óf 2. Het gewicht 0 wordt toegekend aan leerlingen van wie één van de ouders of beide ouders een opleiding heeft gehad uit categorie 3. Tabel 1.
Basisschoolleerlingen gemeente Westland naar leerling-gewicht 0.30 + 1.20 en kern per oktober 2010 (absoluut en %). Bron: Bewerking data Gemeente Westland Kern Leerlingentotaal Leerlingen 0.30 + 1.20 De Lier 1.295 111 Maasdijk 423 43 Honselersdijk 648 107 Kwintsheul 355 7 Monster 1.339 105 Naaldwijk 1.728 240 Poeldijk 520 73 's-Gravenzande 1.982 236 Wateringen 1.227 124 Westland Nederland
% 8.6 % 10.2 % 16.5 % 2.0 % 7.8 % 13.9 % 14.0 % 11.9 % 10.1 % 10.7 % 13.0%
Toelichting bij tabel: In vergelijking met Nederland heeft Westland verhoudingsgewijs in 2010 minder achterstandsleerlingen (10.7% tegen 13.0%). Westland lijkt in dit opzicht meer op 46
plattelandsgemeenten die gemiddeld 11% scoren dan het landelijk gemiddelde of het gemiddelde van de provincie Zuid-Holland (18%).26 Kernen met een percentage achterstandsleerlingen dat uitkomt boven het Westlandse gemiddelde van 10.7% zijn Honselersdijk (16.5%), Poeldijk (14.0%), Naaldwijk (13.9%) en ’s-Gravenzande (12.0%). Buurten die in dit opzicht hoog scoren zijn: Componistenbuurt (35.3%), Tuinen-Zuid (24.5%), Centrum van Honselersdijk (19.3%), Heenweg (18.5%) en het Centrum van Naaldwijk (16.6%). Voor een gespecificeerd overzicht van leerlinggewicht cijfers per school, zie bijlage 5, tabel B9. Omgerekend naar de leeftijdsgroep 12-17 jaar bedraagt het aantal achterstandsleerlingen 885 personen. 2. Werk en inkomen Het aandeel van niet-werkende werkloze jongeren van 15-26 jaar in Westland op de potentiële beroepsbevolking is medio 2010 lager dan het Nederlandse gemiddelde van 2.3%. Qua absolute getallen gaat het om 168 jongeren van 15-26 jaar. Dit betekent een percentage van 1.2% van de potentiële beroepsbevolking in Westland. Vergeleken met de arbeidsmarktregio is het percentage in Westland 1.3% lager (1.2% tegenover 2.5%). Omgerekend naar de leeftijdsgroep 12-17 jaar gaat het om 108 personen. Tabel 2.
Niet werkende werkzoekende jongeren van 15-26 jaar in gemeente Westland, de arbeidsmarktregio en Nederland per december 2010 (abs. en %). Bron: UWV Werkbedrijf Gebied Aantal Potentiële beroepsbevolking Gemeente Westland 168 1.2%27 Arbeidsmarktregio28 3.486 2.5%29 Nederland 54.869 2.3%30
Het gebruik van uitkeringen voor arbeidsongeschiktheid ligt in Westland in 2009 onder het Nederlandse gemiddelde en onder het gemiddelde van Zuid-Holland (5.6% tegen resp. 7.3% en 6.0%). Dat geldt ook voor het beroep op de werkloosheidswet (WW): 0.7% tegen 1.5%, en de bijstand (WWB): 1.5% tegen 4.0%.
26
Jaarboek Onderwijs in cijfers, CBS, 2010. Potentiële beroepsbevolking 15-27 Westland: 14.568 28 Arbeidsmarktregio: Delft, Leidschendam- Voorburg, Midden- Delfland, Pijnacker-Nootdorp, Rijswijk, ’s- Gravenhage, Wassenaar, Westland, Zoetermeer. 29 Potentiële beroepsbevolking 15-27 jarigen Arbeidsmarktregio: 139.133 30 Potentiële beroepsbevolking 15-27 jarigen Nederland: 2.422.829 27
47
Tabel 3.
Bevolking van 15-64 jaar in Westland, Zuid-Holland en Nederland naar type uitkering per december 2009 (%). Bron: CBS Gemeente op maat Westland Zuid-Holland Nederland Type uitkering31 Arbeidsongeschiktheid 5.6% 6.0% 7.3% waarvan: * WAO 3.2% 4.0% 4.9% * Wajong 1.4% 1.3% 1.6% WW 0.7% 1.3% 1.5% WWB 1.5% 5.3% 4.0%
In Nederland is de inkomensverdeling in 2007 40% laag inkomen en 20% hoog inkomen.32 In Westland is de verdeling 41% laag inkomen en 23% hoog inkomen. In tabel 4 is de inkomensverdeling uitgesplitst naar kernen.33 Deze verhoudingen verschillen weinig per kern. Tabel 4.
Inkomensverdeling in Westland per kern in 2007 (%). Bron: CBS in uw buurt 34 Kern Lage inkomens Hoge inkomens Naaldwijk 41% 22% Honselersdijk 42% 24% Maasdijk 42% 23% ‘s-Gravenzande 41% 23% Monster 42% 21% Wateringen 38% 23% De Lier 40% 25%
Uit gegevens van Kinderen in Tel (2010) blijkt dat 1.96% van de jeugd van 0-17 jaar leeft in een gezin dat afhankelijk is van een uitkering. Dat is beduidend minder dan het landelijk gemiddelde van 5.47%. Omgerekend naar de leeftijdsgroep 12-17 jaar gaat het om 162 jongeren. 3. Voortijdig schoolverlaten Iedere jongere tussen de 12 en 23 jaar die zonder startkwalificatie het onderwijs verlaat, wordt een voortijdig schoolverlater genoemd. Een startkwalificatie is een Havo- of Vwo-diploma of een diploma op minimaal niveau 2 van het MBO. Alle gemeenten in Nederland moeten voortijdig schoolverlaters tot 23 jaar registreren en WAO = Wet ArbeidsOngeschiktheid, Wajong = Wet arbeidsongeschiktheid jongeren, WW = Wet Werkloosheid en WWB = Wet Werk en Bijstand. 32 Laag: een besteedbaar inkomen dat lager was dan 13.9 duizend euro. Hoog: een besteedbaar inkomen dat hoger was dan 24.3 duizend euro. 33 CBS in uw buurt. Voor meer details zie tabel B11, bijlage 5. 34 Laag: een besteedbaar inkomen dat lager was dan 13.9 duizend euro. Hoog: een besteedbaar inkomen dat hoger was dan 24.3 duizend euro. 31
48
ervoor zorgen dat zij via een passend traject (onderwijs, baan of een combinatie daarvan) alsnog een startkwalificatie kunnen behalen. Gemeenten participeren in een van de 39 RMC-regio´s (RMC: regionaal meld- en coördinatiefunctie) die deze registratie verzorgt. Jaarlijks wordt op 1 oktober gekeken welke leerlingen het voorgaande jaar stonden ingeschreven. Wanneer een leerling op 1 oktober niet meer ingeschreven staat en nog niet in het bezit is van een startkwalificatie, is dit volgens de definitie een voortijdig schoolverlater. Tabel 5 laat het aantal nieuwe vroegtijdig schoolverlaters van het schooljaar 20082009 zien in Westland, de RMC-regio Haaglanden waar Westland onder valt en Nederland. In Westland gaat het om 256 jongeren van 12-22 jaar. Het percentage ligt lager dan het regionale percentage (2.8 % tegenover 4.3%). Het landelijk percentage ligt iets hoger (3.2%). De voorlopige cijfers voor 2009-2010 over vroegtijdig schoolverlaten zijn opgenomen in bijlage 5, tabel B10. Omgerekend naar de leeftijdsgroep 12-17 jaar gaat het om 232 personen. Tabel 5.
Totaal aantal onderwijsdeelnemers en nieuwe voortijdig schoolverlaters 12-22 jaar in schooljaar 2008-2009 in Westland, RMCregio Haaglanden en Nederland. Bron: VSV-Verkenner Ministerie van OCW
Nieuwe voortijdig % Totaal aantal schoolverlaters onderwijsdeelnemers Westland 9.238 256 2.8% VO 6.314 68 1.1% MBO 2.924 188 6.4% RMC-regio Haaglanden 72.432 3.122 4.3% VO 51.898 900 1.7% MBO 20.534 2.222 10.8% Nederland 1.311.719 41.785 3.2% VO 908.610 10.183 1.1% MBO 396.132 30.735 7.8% Gebied
4. Jeugdzorg De gemeente Westland valt onder Bureau Jeugdzorg Haaglanden. In 2010 waren er in de gemeente Westland 400 jongeren van 12-18 jaar die gebruik maakten van vrijwillige jeugdzorg via de toegangsfunctie van de Bureau Jeugdzorg. Bij de Jeugdreclassering waren dit 53 jongeren en bij de Jeugdbescherming 74 jongeren. In totaal gaat het dan om 527 jongeren.
49
Tabel 6. Cliënten Bureau Jeugdzorg uit de gemeente Westland naar type jeugdhulpverlening in 2010. Bron: Beleidsinformatie Bureau Jeugdzorg Haaglanden (AMVB) Type zorg 0-11 12-18 Toegang 468 400 Jeugdreclassering 53 Jeugdbescherming 104 74
Kwadraad verleent in Westland ook zorg voor jeugd via het algemeen maatschappelijk werk en bijzondere interventies als gezinscoaching, schoolmaatschappelijk werk voor basisonderwijs en opvoedingsondersteuning. Volgens opgave van deze organisatie gaat het in 2010 135 jongeren van 12-18 jaar. Ervan uitgaande dat er geen sprake is van dubbelingen in cliënten tussen Bureau Jeugdzorg en Kwadraad, bedraagt het aantal jongeren van 12-18 jaar dat gebruik maakt van zorg in totaal 662 personen. Omgerekend naar de leeftijdsgroep 12-17 jaar gaat het om 567 personen. 5. Jeugdgezondheid Uit onderzoek van de GGD Zuid-Holland West (2011) volgen onderstaande conclusies over enkele gezondheidsaspecten van jeugd in Westland in 2010: 1. Vrijwel alle jongeren van 12-18 jaar ervaren hun gezondheid als goed tot uitstekend (98%). 2. 10% van de 12-18 jarigen heeft een indicatie voor psychosociale problematiek en 11% heeft in het afgelopen jaar gedacht aan suïcide. 3. In de leeftijdsgroep 10-14 heeft 14% overgewicht. Dat is lager dan in de regio Zuid-Holland West. 4. Onder jongeren in Westland is het alcoholgebruik hoger dan het gemiddelde in de regio. In Westland heeft 21% van de 12-15-jarigen recent gedronken, ten opzichte van 18% in de regio. Voor de leeftijdsgroep 16-18 jaar is dat met 84% eveneens hoger dan in de regio (75%). Ruim zes op de tien (62%) 16-18-jarigen in Westland doet aan binge drinken, terwijl dat in de regio 51% is.35 5. Softdrugs worden gebruikt door 3% van de jeugd van 15/16 jaar en 4% van de jongeren van 17/18 jaar. Dat is lager dan in de regio waar deze percentages resp. 5% en 9% zijn. 6. Leefbaarheid en veiligheid Volgens de leefbaarheidmonitor van het Ministerie van VROM kan de leefbaarheidsituatie in Westland in 2008 als zeer positief worden beoordeeld. De bewoners van Westland zijn positief over de woningvoorraad, voorzieningenniveau, bevolkingssamenstelling, sociale samenhang en veiligheid. Iets minder positief zijn de bewoners van Westland over de publieke ruimte.36
35 36
Het drinken van 5 glazen alcohol of meer bij één gelegenheid in de afgelopen vier weken. www.leefbaarometer.nl
50
Volgens opgave van de gemeente Westland, afdeling veiligheid is het met de mening van bewoners per kern over de top 10 van buurtproblemen die met voorrang moeten worden aangepakt in 2009 als volgt gesteld: Tabel 7.
Overlast door groepen jongeren als één van de tien buurtproblemen in 2009 die met voorrang moeten worden aangepakt (%). Bron: Veiligheid in cijfers
Gebied Westland Maasdijk Kwintsheul Naaldwijk Centrum ‘s-Gravenzande Wateringen Naaldwijk Monster De Lier Honselersdijk Poeldijk Buitengebied Naaldwijk/Maasdijk
% Plaats in top 10 15.2% 4 10.4% 4 12.3% 4 18.3% 1 19.6% 3 20.3% 1 8.9% 6 24.9% 1 6.9% 7 17.5% 2 6.4% 6 6.8% 4
Vooral in de kernen Monster, Wateringen, ’s-Gravenzande en Naaldwijk Centrum is onder bewoners bovengemiddeld veel behoefte aan aanpak van overlast door groepen jongeren. Jeugdoverlast en criminaliteit In 2009 heeft de politie in de Westland 7 hinderlijke en één overlastgevende groep geïnventariseerd volgens de shortlistmethodiek. De hinderlijke groepen bevonden zich in Monster (3), Wateringen (2) en ‘s-Gravenzande (1). De overlastgevende groep bevond zich in Wateringen. In 2010 bleek de situatie sterk gewijzigd. Vijf van de zeven hinderlijke groepen bestonden niet meer en de jeugdgroep in Wateringen was mogelijk crimineel geworden. In 2010 zou er zowel in Naaldwijk als in Wateringen een overlastgevende groep aanwezig zijn en heeft de politie zeven hinderlijke groepen benoemd in Maasdijk (1) en ‘s-Gravenzande (6).37
37
Politie Haaglanden, 2010.
51
Tabel 8.
Shortlist problematische jeugdgroepen gemeente Westland in 2009 en 2010. Bron: Politie Haaglanden, 2010
Type groep Naaldwijk Monster Wateringen ‘s -Gravenzande Maasdijk 2009 Hinderlijk 0 3 2 1 0 Overlastgevend 0 0 1 0 0 Crimineel 0 0 0 0 0 2010 Hinderlijk 0 0 0 6 1 Overlastgevend 1 0 1 0 0 Crimineel 0 0 1 0 0
Tabel 9.
Aantal meldingen jeugdoverlast bij de politie in de gemeente Westland per kern 2007-2010. Bron: Politie Haaglanden, 2010 Kern 2007 2008 2009 2010 ‘s -Gravenzande 59 99 43 37 De Lier 5 4 8 7 Honselersdijk 14 26 12 7 Kwintsheul 10 11 3 2 Maasdijk 5 3 2 10 Monster 60 101 58 30 Naaldwijk 47 54 45 45 Poeldijk 4 5 13 9 Ter Heijde 1 0 9 4 Wateringen 57 53 35 39 Totaal 203 257 185 153
De politie registreert meldingen van overlast in het geïntegreerde meldkamersysteem. Het aantal meldingen van jeugdoverlast is sinds 2008 aan het afnemen. Per kern zijn er duidelijk verschillen te zien. Zo ligt het aantal meldingen in 2010 het hoogst in Naaldwijk (45), Wateringen (39) en ‘s-Gravenzande (37) en het laagst in Kwintsheul (2) en Ter Heijde (4).38 Bij de gemeente kan ook via het meldpunt leefomgeving melding gedaan worden van jeugdoverlast. In 2009 kwamen er in totaal 234 meldingen binnen, terwijl dat in 2010 156 meldingen waren. Ook hier is sprake van een daling.
38
Politie Haaglanden, 2010
52
Tabel 10. Aantal meldingen jeugdoverlast bij het meldpunt leefomgeving in de gemeente Westland per kern 2009. Bron: Gemeente Westland, 2011 Kern Aantal % ’s-Gravenzande 57 24,5 Naaldwijk 39 16,7 Monster 38 16,2 Wateringen 37 15,8 Honselersdijk 28 12,0 De Lier 16 6,8 Poeldijk 9 3,8 Kwintsheul 6 2,6 Maasdijk 4 1,7 Eindtotaal 234 100
Tabel 11.
Aantal meldingen jeugdoverlast bij het meldpunt leefomgeving in de gemeente Westland per kern 2010. Bron: Gemeente Westland, 2011 Kern Wateringen Naaldwijk Monster ’s-Gravenzande Honselersdijk De Lier Kwintsheul Maasdijk Poeldijk Heenweg Eindtotaal
Aantal 35 32 25 22 12 10 7 7 4 2 156
% 22,4 20,5 16,0 14,1 7,7 6,4 4,5 4,5 2,6 1,3 100%
Jeugdcriminaliteit Volgens de publicatie ‘Kinderen in Tel Databoek 2010’ is in 2008 2.84% van de jeugd van 12-21 jaar in Westland in verband met een crimineel delict voor de rechter verschenen. Dat is flink onder het landelijk gemiddelde van 3.27%. Omgerekend naar de leeftijdsgroep 12-17 gaat het om 235 jongeren.
53
§ 4.
Conclusies
Een nadere analyse van cijfers geeft aanleiding tot de volgende conclusies ten behoeve van het jongerenwerk. 1. Doelgroep jongerenwerk Bekend is dat de feitelijke doelgroep van het jongerenwerk grotendeels bestaat uit laaggeschoolde jongeren, waarvan een aanzienlijk deel problemen heeft of een bovengemiddeld risico daarop.39 Wanneer wordt uitgegaan van cijfermatige indicatoren van risicogedrag, komt de doelgroep van jongeren in Westland die behoefte heeft aan jongerenwerk scherper in beeld (tabel 12). De bovengrens van de categorie jongeren van 12-17 jaar die maatschappelijke risico’s lopen (buurtjeugd) kan worden geschat op 885 personen volgens gegevens over het aantal jongeren met een leerlinggewicht hoger dan 1.0. De ondergrens ligt tussen 108 en 467 jongeren gelet op cijfers over resp. niet-werkend werkzoekend en cliënten van jeugdzorg. Uitgaande van de hoogste indicator van zowel de bovengrens als de ondergrens is de omvang van de categorie buurtjeugd als doelgroep van jongerenwerk en andere vormen van begeleide vrijetijdsbesteding vast te stellen op maximaal 885 en minimaal 467 personen van 12-17 jaar. Het gaat om resp. 10.7% en 5.6% van alle jeugd in deze leeftijdsgroep. Tabel 12.
Buurtjeugd van 12-17 jaar in Westland per 2010 naar potentiële en manifeste risico-indicatoren Ondergrens Bovengrens jeugd 12-17 jaar jeugd 12-17 jaar met potentiële met manifeste problemen problemen Leerlinggewicht boven 1.0 885 Niet-werkend werkzoekend 108 Jeugdcriminaliteit 235 Arm 162 Jeugdzorg 467 Voortijdig schoolverlaten 232 Aspect
2. Risicograad Met de verzamelde cijfers over risico-indicatoren, kan een verdeling naar risicograad van de jeugd in Westland worden opgesteld. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen geslaagde jeugd die zonder noemenswaardige problemen opgroeit (geslaagde categorie), jeugd met bovengemiddelde kans op problemen (buurtjeugd) en criminele jeugd (jeugd die criminele delicten pleegt). In tabel 13 is de jeugd van 12-17 jaar uit Westland ingedeeld naar risicograad en vergeleken met de jeugd in Nederland. 39
MOgroep Welzijn & Maatschappelijke dienstverlening, 2009.
54
De omvang van de categorie buurtjeugd van 12-17 jaar ligt in 2010 in Westland lager dan het landelijke gemiddelde: 7.86% tegenover 12.1%. Dat geldt ook voor het percentage jongeren met criminele delicten (2.84% tegenover 3.4%). Bij elkaar vormen de categorie buurtjeugd en de categorie van jongeren met criminele delicten in Westland een geringer deel van de jongerenpopulatie dan in Nederland als geheel (10.7% tegenover 15.5%). Deze indeling naar risicograad geldt ook voor de leeftijdsgroep 18-22 jaar en de leeftijdsgroep 0-11 jaar. Tabel 13.
Jeugd in Westland van 12-17 jaar naar risicograad in 2010 (abs/%) Categorieën
Westland Nederland Absoluut % % Geslaagde categorie 7.390 89.3% 84.5% Buurtjeugd 650 7.86% 12.1% Criminele jeugd 235 2.84% 3.4% Totaal 8.275 100 % 100 %
Als de jeugd in Westland qua risicograad wordt vergeleken met andere gemeenten uit de regio (tabel 14) en met gemeenten die in elk geval qua grootte en deels ook urbanisatiegraad min of meer overeenkomen (tabel 15), valt het volgende te zeggen. Qua risicograad is Westland over de hele linie niet direct te vergelijken met alle gemeenten uit de regio. Het doet het beter dan meer verstedelijkte gemeenten en minder dan kleinere plattelandsgemeenten. Het dichtst in de buurt komt Lansingerland. Vergeleken met Ede en Emmen, gemeenten die overeenkomen qua grootte en deels ook plattelandsgebied, dan kunnen we zeggen dat Westland meer lijkt op Ede dan Emmen. Emmen is meer industriestad en Ede naast industrie en handel, ook sterk in agrarische productie. Dat verklaart wellicht de overeenkomst met Westland. Tabel 14. Categorieën
Geslaagde categorie Buurtjeugd Criminele jeugd Totaal
Risicograad Westland vergeleken met gemeenten uit de regio in 2010 Capelle aan den IJssel 82.80%
Midden- Pijnacker- Lansingerland Zuidplas Delfland Nootdorp
Ridderkerk
96.50%
94.0%
91.90%
93.0%
83.35%
12.50% 4.70%
2.04% 1.46%
2.86% 3.14%
6.16% 1.94%
4.74% 2.26%
14.02% 2.63%
100%
100%
100%
100%
100%
100%
55
Tabel 15.
Risicograad Westland vergeleken met andere gemeenten die overeenkomen qua grootte en urbanisatiegraad in 2010 Categorieën Geslaagde categorie Buurtjeugd Criminele jeugd Totaal
Ede 93.83% 3.68% 2.49% 100%
Emmen 44.82% 52.17% 3.01% 100%
3. Prioriteitsgebieden jongerenwerk Gelet op de gedocumenteerde risicocijfers van jeugd in Westland en aanwijzingen van wijken en buurten waar deze verschijnselen zich vooral voordoen (tabel 16), kan worden geconcludeerd dat jongeren met problemen en risico’s op problemen vooral woonachtig zijn in Naaldwijk en ’s-Gravenzande en in mindere mate in Honselersdijk, Poeldijk, Wateringen en Maasdijk. De inzet van jongerenwerk zou met name op jeugd in deze buurten gericht moeten zijn. Tabel 16.
Buurten in Westland naar jeugd van 12-17 met meerdere risico’s en problemen per 2010 Gebied
Leerlinggewicht Jongerenoverlast Totaalscore 0.30+1.20 Honselersdijk x 1 Poeldijk x 1 Naaldwijk x x 2 ‘s-Gravenzande x x 2 Wateringen x 1 Maasdijk x 1
56
Bijlage 5. Tabellen
Tabel B1.
Inwonersaantal gemeente Westland naar wijken per 2010 (abs. en %). Bron: bewerking data CBS Statline Naaldwijk Honselersdijk Maasdijk ’s-Gravenzande Monster Wateringen De Lier Gemeente Westland
Tabel B2.
Aantal 18.695 7.585 3.965 19.890 19.925 17.855 11.800 99.715
% 18.7% 7.6% 4.0% 19.9% 20.0% 17.9% 11.8% 100%
Leeftijdsopbouw jeugd 0-24 jaar in gemeente Westland per 2010 (abs. en %). Bron: bewerking data CBS Statline
Westland 0-4 5-9 10-14 15-19 20-24 0-24 0-11 12-17 Totale bevolking Aantal 5.801 6.286 6.608 7.030 5.672 31.397 14.680 8.275 99.717 % 5.85 6.3% 6.6% 7.0% 5.7% 31.5% 14.7% 8.3% 100%
Tabel B3.
Jeugd van 0-24 jaar in Westland naar leeftijdsgroep per 2010. Bron: Bewerking data CBS in uw buurt
Kern/Buurt Naaldwijk Naaldwijk Centrum Galgeblok Opstal De Geest Lage Woerd Midden Woerd Dijkweg Stokdijkhof Componistenbuurt Bloemenbuurt Kruisbroek Tiendweg Staatsliedenbuurt West Staatsliedenbuurt Oost Hoge Geest Woerdblok Weeswoning De Ronde Schoorsteen Hoge Woerd Hoge Bomen Bospolder Heimont
0-24 30% 22% 24% 33% 26% 34% 27% 20% 8% 26% 21% 29% 9% 35% 32% 26% 36% 35% 37% 24% 34% 33% 28%
0-14 3.270 114 53 614 25 200 60 31 12 289 125 209 2 460 257 41 564 14 54 21 31 65 29
57
15-24 2.373 114 45 452 9 158 56 17 20 153 62 195 4 434 176 30 248 11 46 29 37 58 19
0-11 2.616 91 42 491 20 160 48 25 10 231 100 167 2 368 206 33 451 11 43 17 25 52 23
12-17 1.366 57 24 258 8 87 29 11 8 104 44 100 2 222 104 17 187 6 25 13 17 30 12
18-24 1.661 80 32 316 6 111 39 12 14 107 43 137 3 304 123 21 174 8 32 20 26 41 13
12-17 7,3% 5,5% 5,8% 8,0% 5,7% 8,3% 6,7% 4,7% 2,1% 6,1% 4,9% 7,2% 2,5% 8,7% 7,7% 6,4% 8,3% 8,7% 9,1% 6,3% 8,4% 8,4% 6,8%
Honselersdijk Honselersdijk Centrum Nederhof Tuinen Noord Symfonia Honsel Noord Burgemeestersbuurt Noord Vogelbuurt Tuinen Zuid Nieuwe Gantel Van Reenenbuurt Burgemeestersbuurt Zuid Honsel Zuid Rolpaal Achter de Dijk Het Slimpad Strijphorst Veiling Broekpolders Wollebrand Vlietpolder Maasdijk Maasdijk Centrum Oude Zeeheldenbuurt Nieuwe Zeeheldenbuurt Oranjebuurt West Oranjebuurt Oost Maasambacht De Vierde Hoeve Sportpark Maasdijk Sportpark Nollaantje Honderdland Oranjepolder ‘s-Gravenzande Bebouwde kom ‘s-Gravenzande Heenweg Lange Stukken Noordland Heen en Geest Nieuwland Staelduin Olieblok Poelpolder Monster Monster Zuid Ter Heijde aan Zee Monster Noord Poeldijk Verspreide huizen Wateringen Wateringen Kwintsheul Oost Plan Zuid Kwintsheul West
35% 26% 29% 41% 40% 50% 31% 29% 40% 41% 29% 29% 38% 31% 37% 41% 38% 33% 30% 28% 36% 45% 25% 29% 37% 31% 31% 30% 35% 34% 33% 37% 33% 30% 36% 30% 31% 21% 30% 28% 31% 31% 21% 29% 27% 35%
1.498 47 66 144 34 34 199 124 243 153 32 10 26 100 74 139 73 783 108 171 84 84 31 77 228 3.882 2.737 126 386 77 86 83 40 82 265 3.369 726 44 1.372 789 438 3.509 95 162 435 161
58
1.176 40 35 92 22 16 125 88 243 71 20 18 15 122 70 146 53 492 46 111 60 67 18 35 155 2.450 1.729 84 155 68 71 56 43 55 189 2.523 399 72 1.049 592 411 2.120 105 132 256 107
1.198 38 53 115 27 27 159 99 194 122 26 8 21 80 59 111 58 626 86 137 67 67 25 62 182 3.106 2190 101 309 62 69 66 32 66 212 2.695 581 35 1098 631 350 2.807 76 130 348 129
652 21 24 56 13 12 77 51 122 52 12 7 10 57 36 72 31 304 35 68 35 37 12 26 92 1.511 1066 50 124 36 39 33 21 33 110 1.431 265 30 589 335 211 1.338 51 72 164 64
823 28 25 64 15 11 88 62 170 50 14 13 11 85 49 102 37 344 32 78 42 47 13 25 109 1.715 1210 59 109 48 50 39 30 39 132 1.766 279 50 734 414 288 1.484 74 92 179 75
8,7% 6,4% 6,9% 9,8% 9,6% 11,6% 7,4% 7,0% 10,0% 9,5% 6,9% 12,3% 8,8% 7,9% 9,2% 10,3% 9,2% 7,9% 6,9% 6,7% 8,7% 11,0% 5,9% 6,7% 8,9% 7,6% 7,4% 7,2% 8,0% 8,4% 8,1% 8,9% 8,4% 7,2% 8,7% 7,2% 7,3% 5,5% 7,3% 6,8% 7,7% 7,5% 5,3% 7,1% 6,4% 8,4%
Kwintsheul Noord Kwintsheul Zuid ’t Hof e.o./Wateringen Noord Verspreide huizen Zuidoosten Verspreide huizen Noordwesten Vliettuinen Essellanden De Lier De Lier Nieuwe Tuinen Westerlee Oostbuurt Noord Hoefpolder Verspreide huizen
Tabel B4.
29% 28% 28% 36% 33% 32% 39% 32% 28% 30% 38% 31% 33% 38%
58 176 484 461 70 468 939 2.365 337 26 24 28 1.355 595
47 132 313 461 40 245 282 1.465 265 15 9 14 774 388
46 141 387 369 56 374 751 1.892 270 21 19 22 1084 476
26 75 191 231 26 167 272 913 147 10 8 10 503 235
33 92 219 323 28 172 197 1.026 186 11 6 10 542 272
7,0% 6,8% 6,7% 9,0% 7,8% 7,5% 8,7% 7,7% 6,1% 7,2% 8,8% 7,3% 7,8% 9,1%
Prognose jeugdaandeel 0-24 jaar in gemeente Westland en Nederland (%). Bron: CBS Statline
0-24 jaar 2010 2020 2030 2040
Westland 32,2% 33,4% 34,1% 34,9%
Nederland 29,8% 28,2% 27,1% 27,3%
Tabel B5. Prognose inwoners van 0-24 jaar in gemeente Westland naar leeftijdsgroep voor de jaren 2010, 2020, 2030 en 2040 (abs.). Bron: CBS Statline Jaar 2010 2020 2030 2040
Tabel B6.
0-4 5911 6615 7208 7937
10-14 6759 8244 9180 10095
15-19 7141 8106 9237 10138
20-24 5784 6103 6993 7780
0-24 32130 36895 41078 45370
Totaal 99824 110624 120325 129862
Herkomstgroepering inwoners gemeente Westland per 01.01.2010 (abs.). Bron: CBS Statline
Herkomstgroepering Autochtoon Allochtoon Niet-westerse allochtoon Westerse allochtoon
Tabel B7.
5-9 6535 7827 8460 9420
0-4 5.101 700 455 245
5-9 5.546 740 485 255
10-14 5.874 734 474 260
15-19 6.284 746 473 273
20-24 4.993 679 394 285
0-24 27.798 3.599 2.281 1.318
Totaal 89.946 9.771 4.638 5.133
Herkomstgroepering inwoners gemeente Westland per 01.01.2010 (rel.). Bron: CBS Statline
Herkomstgroepering Autochtoon Allochtoon Niet-westerse allochtonen Westerse allochtonen
0-4 5.7% 7.2% 4.7% 2.5%
5-9 6.2% 7.6% 5.0% 2.6%
10-14 6.5% 7.5% 4.9% 2.7%
59
15-19 7.0% 7.6% 4.8% 2.8%
20-24 5.6% 6.9% 4.0% 2.9%
0-24 30.9% 36.8% 23.3% 13.5%
Totaal 90.2% 9.8% 4.7% 5.1%
Tabel B8.
Westerse en niet-westerse allochtonen in gemeente Westland per buurt in 2010 (rel.). Bron: CBS Statline
Kern Naaldwijk
Buurt Naaldwijk Centrum Galgeblok Opstal De Geest Lage Woerd Midden Woerd Dijkweg Stokdijkhof Componistenbuurt Bloemenbuurt Kruisbroek Tiendweg Staatsliedenbuurt West Staatsliedenbuurt Oost Hoge Geest Woerdblok Weeswoning De Ronde Schoorsteen Hoge Woerd Hoge Bomen Bospolder Heimont
Honselersdijk Honselersdijk Centrum Nederhof Tuinen Noord Symfonia Honsel Noord Burgemeestersbuurt Noord Vogelbuurt Tuinen Zuid Nieuwe Gantel Van Reenenbuurt Burgemeestersbuurt Zuid Honsel Zuid Rolpaal Achter de Dijk Het Slimpad Strijphorst Veiling Broekpolders Wollebrand Vlietpolder Maasdijk Maasdijk Centrum Oude Zeeheldenbuurt Nieuwe Zeeheldenbuurt Oranjebuurt West
60
Westers 5% 7% 6% 5% 3% 5% 7% 3% 5% 7% 5% 9% 14% 3% 4% 4% 4% 1% 5% 5% 6% 4% 5% 5% 7% 13% 4% 4% 1% 7% 7% 5% 3% 7% 0% 3% 4% 3% 3% 5% 3% 3% 4% 5% 1%
Niet-westers 6% 4% 2% 7% 0% 13% 6% 0% 3% 12% 9% 12% 2% 2% 2% 0% 3% 0% 2% 1% 0% 2% 0% 5% 2% 5% 0% 4% 0% 14% 15% 4% 2% 20% 7% 0% 1% 2% 1% 2% 2% 2% 4% 2% 1%
Oranjebuurt Oost Maasambacht De Vierde Hoeve Sportpark Maasdijk Sportpark Nollaantje Honderdland Oranjepolder ‘s-Gravenzande Bebouwde kom ‘s-Gravenzande Heenweg Lange Stukken Noordland Heen en Geest Nieuwland Staelduin Olieblok Poelpolder Monster Monster Zuid Ter Heijde aan Zee Monster Noord Poeldijk Verspreide huizen Wateringen Wateringen Kwintsheul Oost Plan Zuid Kwintsheul West Kwintsheul Noord Kwintsheul Zuid ’t Hof en omgeving en Wateringen Noord Verspreide huizen in het Zuidoosten Verspreide huizen in het Noordwesten Vliettuinen Essellanden De Lier De Lier Nieuwe Tuinen Westerlee Oostbuurt Noord Hoefpolder Verspreide huizen
61
3% 3% 2% 5% 5% 4% 5% 3% 7% 2% 2% 4% 4% 6% 7% 6% 6% 5% 4% 6% 8% 8% 7% 3% 3% 5% 8% 6% 4% 6% 5% 4% 4% 4% 17% 2% 4% 3%
3% 1% 0% 4% 4% 4% 3% 1% 0% 0% 0% 0% 6% 4% 3% 1% 4% 5% 2% 7% 8% 5% 11% 1% 8% 7% 11% 5% 1% 3% 6% 3% 4% 2% 4% 0% 4% 1%
Tabel B9.
Leerlinggewichtcijfers 0.3 + 1.20 gemeente Westland naar kern en buurt per oktober 2010. Bron: Gemeente Westland
Kern/buurt DE LIER Noord
De Lier MAASDIJK Oranjebuurt Oost
Oude Zeeheldenbuurt HONSELERSDIJK Centrum Tuinen Noord Tuinen Zuid KWINTSHEUL Kwintsheul Zuid MONSTER Zuid
Noord
NAALDWIJK Centrum Opstal
Componistenbuurt Staatsliedenbuurt West Staatsliedenbuurt Oost Woerdblok
CBSbuurtcode
Aantal leerlingen
Aantal 0.3+1.20
704 School School School School 700 School
1.087 193 477 171 246 208 208
96 32 26 26 12 15 15
305 school school 302 school
188 113 75 235 235
21 5 16 22 22
201 school 203 school 208 school
246 246 304 304 98 98
45 45 38 38 24 24
605 school
355 355
7 7
500 school school 502 school school school school
427 165 262 912 132 261 223 296
31 12 19 74 28 33 13 -
101 school 103 school school 109 school 113 school 114 school 152 152
392 392 455 239 216 167 167 113 113 221 221 380 380
65 65 55 17 38 59 59 16 16 18 18 27 27
62
Aandeel 0.3+1.20 8.6% 8.8% 16.6 % 5.5 % 8.9 % 4.9 % 7.2 % 7.2 % 10.2% 11.2% 0.4 % 21.3 % 9.4 % 9.4 % 16.5% 19.3 % 19.3 % 12.5 % 12.5 % 24.5 % 24.5 % 2.0% 2.0 % 2.0 % 7.8% 7.3 % 7.3 % 7.3 % 8.1% 21.2 % 12.6 % 5.8 % 13.9% 16.6 % 16.6 % 12.1% 7.1 % 17.6 % 35.3% 35.3 % 14.2 % 14.2 % 8.1 % 8.1 % 7.1 % 7.1 %
POELDIJK Poeldijk
‘s-GRAVENZANDE Bebouwde kom
Heenweg WATERINGEN Plan Zuid
’t Hof e.o./WateringenN
Essellanden
503 school school school
520 202 265 53
73 40 25 8
400 school school school school school school school 410 school
1.890 178 174 211 236 349 338 404 92 92
220 25 15 49 9 30 12 80 17 17
602 school school 606
580 311 269 507
49 37 12 50
14.0 % 14.0 % 19.8 % 9.4 % 15.1 % 12.0% 11.6% 14.0 % 8.6 % 23.2 % 3.8 % 8.6 % 3.6 % 19.8% 18.5 % 18.5 % 8.2% 8.4% 11.9 % 4.5 % 9.9%
school school 611 school
209 298 420 420 9.797
12 38 25 25 1.047
5.7 % 12.8 % 6.0 % 6.0 % 10.7 %
TOTAAL WESTLAND
Tabel B10.
Voorlopige cijfers totaal aantal onderwijsdeelnemers en nieuwe voortijdig schoolverlaters 12-22 jaar in schooljaar 2009-2010 in Westland, RMC-regio en Nederland. Bron: VSV-Verkenner Ministerie van OCW
Gebied
Totaal aantal Nieuwe voortijdig schoolverlaters onderwijsdeelnemers Westland 9.158 219 VO 6.25 59 MBO 2.907 160 RMC-regio 72.535 2.885 VO 51.777 843 MBO 20.758 2.042 Nederland 1.307.105 38.545 VO 910.033 8.881 MBO 397.072 29.664
63
% 2.4% 0.9% 5.5% 4.0% 1.6% 9.8% 3.0% 1.0% 7.5%
Tabel B11.
Inkomensverdeling in Westland per buurt in 2007 (%). Bron: CBS in uw buurt 40
Kern Naaldwijk
Buurt
Lage inkomens 41% 40% 40% 38% 51% 45% 45% 46% 46% 45% 40% 42% 34% 33% 42% 40% 42% 43% 34% 34% 41% 46% 43% 36% 49% 48% 41% 42% 44%
Naaldwijk Centrum Galgeblok Opstal De Geest Lage Woerd Midden Woerd Dijkweg Stokdijkhof Componistenbuurt Bloemenbuurt Kruisbroek Tiendweg Staatsliedenbuurt West Staatsliedenbuurt Oost Hoge Geest Woerdblok Weeswoning De Ronde Schoorsteen Hoge Woerd Hoge Bomen Bospolder Heimont Honselersdijk Honselersdijk Centrum Nederhof Tuinen Noord Symfonia Honsel Noord Burgemeestersbuurt Noord Vogelbuurt Tuinen Zuid Nieuwe Gantel Van Reenenbuurt Burgemeestersbuurt Zuid Honsel Zuid Rolpaal Achter de Dijk Het Slimpad Strijphorst Veiling Broekpolders Wollebrand Vlietpolder Maasdijk Maasdijk Centrum
Hoge inkomens 22% 20% 38% 24% 20% 14% 13% 16% 12% 11% 25% 30% 32% 31% 20% 22% 24% 17% 15% 27% -15% 20% 23% 29% 24% 32% 29% 23% 19%
Laag is een besteedbaar inkomen lager dan € 13.900 en hoog een besteedbaar inkomen hoger dan € 24.300 .
40
64
Oude Zeeheldenbuurt Nieuwe Zeeheldenbuurt Oranjebuurt West Oranjebuurt Oost Maasambacht De Vierde Hoeve Sportpark Maasdijk Sportpark Nollaantje Honderdland Oranjepolder ‘s-Gravenzande Bebouwde kom ‘s-Gravenzande Heenweg Lange Stukken Noordland Heen en Geest Nieuwland Staelduin Olieblok Poelpolder Monster Monster Zuid Ter Heijde aan Zee Monster Noord Poeldijk Verspreide huizen Wateringen Wateringen Kwintsheul Oost Plan Zuid Kwintsheul West Kwintsheul Noord Kwintsheul Zuid ’t Hof en omgeving en Wateringen Noord Verspreide huizen in het Zuidoosten Verspreide huizen in het Noordwesten Vliettuinen Essellanden De Lier De Lier Nieuwe Tuinen Westerlee Oostbuurt Noord Hoefpolder Verspreide huizen
65
43% 44% 45% 41% 38% 41% 41% 44% 38% 45% 43% 43% 52% 44% 41% 42% 36% 48% 40% 43% 54% 38% 42% 39% 44% 36% 40% 43% 39% 38% 38% 34% 28% 40% 39% 39% 40%
18% 18% 26% 26% 32% 23% 22% 17% 30% 24% 26% 31% 17% 23% 29% 21% 24% 13% 22% 16% 22% 23% 19% 25% 19% 31% 23% 15% 18% 25% 39% 31% 26% 25% 22% 22% 33%
Bijlage 6. Groepen jongeren
Inleiding Op basis van veldonderzoek onder jeugd, interviews met jongerenwerkers, bewoners, politie, professionals van andere voorzieningen en analyse van relevante documentatie, zijn de jeugdgroepen en hotspots in de gemeente Westland in beeld gebracht. Bij het beschrijven van hun aard en achtergronden is veel aandacht besteed aan de groepssamenstelling, ontmoetingsplekken, vrije tijd en verdere dagbesteding, eventuele problemen, wensen en behoeften. De jongerengroepen zijn beschreven per kern (§ 1). Meningen van bewoners over jongerengroepen zijn in § 2 weergegeven. De bijlage sluit af met enkele conclusies (§ 3).
§ 1. Beschrijvingen A. Naaldwijk 1. Jongerengroep Verdipark/Albert Heijn(centrum) Aantal: 18-20 Leeftijd: 14-17 jaar Sekse: 50% jongens, 50% meisjes Etniciteit: Bijna allemaal Nederlands, een enkeling is Bosnisch. Woonbuurt: Vooral Naaldwijk Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar op de parkeerplaats bij de Albert Heijn en in het Verdipark. Vrije tijd: De jongeren hangen vooral ’s avonds na het eten op straat rond. School/ werk: De jongeren gaan allemaal naar school (vmbo). Problemen: De jongeren gebruiken geen alcohol of drugs en veroorzaken eigenlijk ook niet of nauwelijks overlast. Plan van aanpak jongerenwerk: De jongeren kwamen eerst wel in het jongerenactiviteitencentrum, maar nu niet meer. Het jongerenwerk wil wel proberen om ze weer binnen te halen, maar daar is eigenlijk geen ruimte voor. 2. Jongerengroep winkelcentrum Naaldwijk (centrum) Aantal: 20 Leeftijd: 15-19 jaar Sekse: 15 jongens, 5 meisjes Etniciteit: de meeste jongeren zijn Nederlands, 6 jongeren zijn Antilliaans, Egyptisch of Jamaicaans. Woonbuurt: De jongeren zijn bijna allemaal afkomstig uit Naaldwijk, een enkeling komt uit Hoek van Holland. Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar in het winkelcentrum van Naaldwijk. Vrije tijd: In hun vrije tijd spreken de jongeren met elkaar af om te chillen en te hangen. Doordeweeks vooral na schooltijd en in het weekend ook ’s avonds. De meeste zijn ook lid van een sportvereniging. De jongeren zitten op voetbal en de meisjes zijn lid van een dansvereniging. School/ werk: 17 jongeren gaan naar school, het schoolniveau varieert van vmbo tot Mbo. Het merendeel van de schoolgaande jongeren heeft geen bijbaan. Drie jongeren gaan niet meer naar school en zijn werkzaam in de kassen. 66
Problemen: De jongeren geven aan over het algemeen geen problemen te hebben. Een enkeling heeft gezondheidsklachten of met huisvesting. In het weekend wordt er alcohol gedronken, door enkelen zelfs heel veel. De jongeren gebruiken geen drugs. De politie stuurt de jongeren regelmatig weg als ze in het centrum hangen wegens geluidsoverlast. Overlast wordt ervaren door enkele bewoners. Wensen en behoeften: De jongeren hebben behoefte aan een groot zwembad, meer eetzaakjes en een McDonald’s. Maar bovenaan het verlanglijstje staat een hangplek waar ze niet continu weggestuurd worden. Bekend met jongerenwerk: De jongeren hebben wel gehoord van het jongerenwerk, maar gaan er niet heen. Zelf geven ze aan er geen behoefte aan te hebben omdat ze ook met elkaar buiten kunnen afspreken of bij iemand thuis. 3. Hotspot Angulariusplein (centrum) Hier is sprake van wisselende groepen hangjongeren. Er wordt geblowd. NB. Overlap met andere groepen. 4. Vriendengroep Centrum Naaldwijk (centrum) Aantal: 6-20 jongeren Leeftijd: 15-16 jaar Sekse: Jongens, soms zijn er meisjes bij. Etniciteit: Bijna allemaal Nederlands, een enkeling is Antilliaans of Arabisch. Woonbuurt: Voornamelijk Naaldwijk, maar ook uit omliggende kernen. Ontmoetingsplek: de jongeren kennen elkaar van school en ontmoeten elkaar na schooltijd in het centrum van Naaldwijk. Ze lopen vooral veel rond en hebben niet echt één hangplek. Vrije tijd: In hun vrije tijd houden de jongeren zich bezig met gamen, muziek luisteren en op straat rondhangen. De jongeren zijn geen lid van een sportvereniging. School/ werk: De jongeren gaan allemaal naar school. Opleidingsniveau vmbo (praktijkonderwijs). Ongeveer de helft heeft een bijbaantje in een winkel, supermarkt of werkt in de kassen. Problemen: De jongeren hebben geen problemen met andere groepen jongeren op straat. Ze worden wel eens aangesproken door de politie die vraagt of ze ergens anders willen gaan staan of rustiger aan willen doen. Overlast wordt ervaren door enkele bewoners. Verdere contacten met politie of justitie zijn er niet. De jongeren drinken alcohol, vooral in het weekend wordt er veel gedronken. Ook wordt er door enkele jongeren wel eens geblowd. Wensen en behoeften: De vinden dat er voldoende te doen is voor jongeren. Ze vermaken zich op straat ook wel. Het enige wat ze missen is een McDonald’s in de buurt. Bekend met jongerenwerk: De jongeren kennen de bus van het jongerenwerk, maar hebben geen zin om daar naar toe te gaan. Ze vermaken zich zelf wel. 5. Vriendinnengroep winkelcentrum Naaldwijk 1 (centrum) Aantal: 4 Leeftijd: 13-14 jaar Sekse: Meisjes Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: Naaldwijk en Wateringen Ontmoetingsplek: De meisjes ontmoeten elkaar op school , in het dorp en bij elkaar thuis. 67
Vrije tijd: De meisjes spreken in hun vrije tijd met elkaar af om te gaan winkelen of om film te kijken. De meisjes zijn niet op straat aan het rondhangen, maar komen alleen in het winkelcentrum om gezellig te winkelen. De meisjes zijn lid van een sportvereniging, zoals handbal en tennis. School/ werk: De meisjes gaan allemaal naar school, opleidingsniveau vwo. Eèn meisje heeft een bijbaantje, ze past op kinderen. Problemen: De meisjes hebben geen problemen en gebruiken geen alcohol of drugs. Ook hebben ze geen contact met politie of justitie. De meisjes geven wel aan dat er soms spanningen zijn tussen jongeren onderling, ze voelen zich niet altijd veilig. Vooral allochtone jongeren voelen zich snel gediscrimineerd. Zelf hebben de meisjes nooit ruzie met andere groepen jongeren. Wensen en behoeften: De meisjes geven aan dat er in Wateringen veel te weinig te doen is. Ze zouden graag een binnen zwembad willen en een bioscoop. In Naaldwijk is er wel voldoende te doen. Bekend met jongerenwerk: Nee, de meisjes kennen het jongerenwerk niet. 6. Vriendinnengroep winkelcentrum Naaldwijk 2 (centrum) Aantal: 6 Leeftijd: 14-15 jaar Sekse: Meisjes Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: Naaldwijk en Maasdijk Ontmoetingsplek: De meisjes spreken thuis met elkaar af of ontmoeten elkaar in het winkelcentrum van Naaldwijk. Vrije tijd: In de weekenden gaan de meisjes paardrijden, winkelen en met mooi weer zitten ze op een terrasje. Doordeweeks zijn ze na schooltijd meestal thuis. Soms gaan ze naar de bioscoop in Delft. School/ werk: De meisjes gaan allemaal naar de middelbare school en doen havo en vwo. Als bijbaantje werken de meisjes in de kassen. Problemen: De meisjes hebben geen problemen en komen nooit in aanraking met politie of justitie. Wensen en behoeften: De meisjes vinden dat er voldoende te doen is voor hen in hun vrije tijd. Wel geven ze aan dat je zelf moet zorgen dat je wat te doen hebt. De meisjes willen wel graag een McDonald’s in de buurt. Bekend met jongerenwerk: De meisjes kennen het jongerenwerk niet. Wel kennen ze de bus, maar maken daar zelf geen gebruik van. 7. Vriendinnengroep winkelcentrum Naaldwijk 3 (centrum) Aantal: 2 Leeftijd: 17 jaar Sekse: meisjes Etniciteit: Marokkaans en Marokkaans/Nederlands Woonbuurt: De meisjes wonen in Naaldwijk. Ontmoetingsplek: De meisjes ontmoeten elkaar op school of in het winkelcentrum van Naaldwijk. Vrije tijd: De meisjes brengen hun vrije tijd door met sporten, winkelen, zijn thuis of gaan langs bij familie. Ze hangen niet op straat rond. School/ werk: De meisjes gaan naar school en zitten in het eerste jaar van het ROC. Daarnaast hebben ze ook een bijbaantje en lopen ze stage in Wateringen. Problemen: Er zijn geen problemen in het leven van de meisjes met alcohol, drugs, schulden of familieproblemen. Ook komen ze niet in contact met politie of justitie. In 68
het algemeen geven de meisjes aan dat er wel een kloof is tussen autochtone en allochtone jongeren en dat het soms kan botsen tussen die twee groepen. Wensen en behoeften: De meisjes vinden het in Naaldwijk erg rustig en saai. Voor vermaak wijken ze uit naar Den Haag. Er is behoefte aan meer evenementen en activiteiten in het centrum van Naaldwijk. Bekend met jongerenwerk: De meisjes kennen het jongerenwerk wel, maar maken er geen gebruik van. Ze geven aan dat ze er geen behoefte aan hebben omdat ze genoeg te doen hebben in hun vrije tijd. 8. Jongerengroep winkelcentrum Molenstraat (centrum) Aantal: 40 Leeftijd: 16-20 jaar Sekse: Jongens Etniciteit: Niet-westers allochtoon Woonbuurt: Met name Naaldwijk en Honselersdijk (omgeving Nachtegaalstraat). Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar bij het winkelcentrum rond de Molenstraat Vrije tijd: De jongeren brengen hun vrije tijd vooral met elkaar door op straat. Ze willen graag bij elkaar zijn en chillen. Ongeveer 15 jongens zijn lid van een sportvereniging. School/ werk: De jongeren gaan allemaal naar school. De jongeren hebben een opleidingsachtergrond, variërend van vmbo tot mbo. Veel van de jongeren hebben een bijbaan als afwashulp in restaurants, vakkenvuller, krantenwijk en werken in de kassen. Probleem is dat de Polen het werk overnemen met hun lage lonen. Problemen: Veel jongeren worden regelmatig aangehouden door de politie om hun legitimatie te laten zien. De politie is volgens de jongeren racistisch en kijken te veel naar Marokkanen. De jongeren hebben het gevoel voor kleine dingen al aangehouden te worden. Met bewoners hebben de jongeren weinig problemen al hebben sommige bewoners een ‘rothumeur’ volgens de jongeren. De jongeren hebben geen problemen met andere groepen jongeren. Er zijn jongeren die problemen hebben met hun ouders of op school. Voor hulp zoeken de jongeren elkaar op. Overlast wordt ervaren door enkele bewoners Wensen en behoeften: Er is te weinig aanbod in de vrije tijd. Gewenst is zo nu en dan een voetbaltoernooi, festival of feest. In sommige gevallen hulp bij goede schoolkeuze of het vinden van een passende baan. Belangrijk zijn hangplekken op pleintjes waar je ook mag staan. Op de Verdilaan mag je hooguit met 2 à 3 jongeren zijn. Met meer krijg je een boete van € 60,Bekend met jongerenwerk: De jongeren maken geen gebruik van het jongerenwerk. Sommige jongeren zouden willen mee helpen met het jongerenwerk, maar ook veel jongeren niet, omdat ze te druk zijn met sport en school. 9. Hotspot Hendrik van Naaldwijkstraat (noord) In deze straat bevindt bij een voormalig schoolgebouw een hotspot waarover meldingen van vernielingen binnenkomen. Het jongerenwerk heeft geen contact met deze jongeren.
10. Jongerengroep park Dreesplein (oost) Aantal: 15 Leeftijd: 17-18 jaar Sekse: 8 jongens, 7 meisjes 69
Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: Naaldwijk en andere kernen als Honselersdijk, Kwintsheul en ‘s-Gravenzande Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar op straat in het centrum van Naaldwijk en in het park bij het Dreesplein en de Dreeslaan ter hoogte van nr. 69 in Naaldwijk. Op deze plaats is in het weekend ’s nachts veel overlast van uitgaand jongerenpubliek. Vrije tijd: De jongeren komen in hun vrije tijd bij elkaar op straat om de chillen, te kletsen en alcohol te drinken. De helft van de jongeren is lid van een sportvereniging. School/ werk: De jongeren gaan allemaal naar school, het opleidingsniveau varieert van vmbo tot mbo. De meeste hebben ook een bijbaan in de kassen, of bezorgen kranten of pizza’s. Problemen: De jongeren hebben weinig problemen. In het weekend wordt er wel flink alcohol gedronken in de vorm van bier of mixdrankjes. Drugs wordt niet gebruikt. De jongeren worden door de politie vaak weg gestuurd, omdat ze overlast veroorzaken, te hard praten of te veel lawaai maken met hun scooters. De bewoners spreken hen bijna nooit aan, maar volgens de jongeren zijn die gewoon bang en bellen ze gelijk de politie. Wensen en behoeften: De jongeren hebben behoefte aan meer uitgaansgelegenheden en een plek waar ze mogen zitten zonder dat ze steeds weggestuurd worden. Bekend met jongerenwerk: De jongeren kwamen eerst elke maandagavond in het jongeren activiteiten centrum in Naaldwijk. Sinds december gaan ze daar niet meer heen, omdat het saai werd. 11. Jongerengroep Hoge Bomen (zuid) Aantal: 10-15 Leeftijd: 16-18 jaar Sekse: 10 jongens, 5 meisjes Etniciteit: Vooral Nederlands Woonbuurt: Vooral Naaldwijk Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar voor het gebouw van de duivenvereniging De Reisduif in sportpark De Hoge Bomen of bij de fietsenstalling tegenover het jongerenactiviteitencentrum in Naaldwijk aan de Zuidweg. De meisjes komen ook wel eens in het jongerenactiviteitencentrum. Vrije tijd: In hun vrije tijd komen de jongeren vooral bij elkaar om te chillen. Het jongerenwerk heeft weinig zicht op andere vrijetijdsactiviteiten van de jongeren. School/ werk: De jongeren gaan allemaal naar school (vmbo, mbo) of werken. Problemen: De jongeren roken, blowen en drinken een biertje. Maar het jongerenwerk heeft geen grote zorgen over deze jongeren. Er komen wel overlastmeldingen binnen over de groep, maar de groep vertoont geen crimineel gedrag. Plan van aanpak jongerenwerk: Het jongerenwerk probeert contact met de groep te houden door af en toe een praatje te gaan maken of een kopje koffie met ze te drinken. 12. Bezoekersgroep JAC Naaldwijk (zuid) Aantal: 12 Leeftijd: 15/16-18 jaar Sekse: Jongens Etniciteit: Marokkaans Woonbuurt: Naaldwijk 70
Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar in het jongerenactiviteitencentrum Naaldwijk. Vrije tijd: De jongens zijn bijna elke avond te vinden in het jongerenactiviteiten centrum Naaldwijk. School/ werk: De jongeren zijn allemaal schoolgaand (vmbo). Problemen: De jongens hebben weinig problemen. Sommige jongens blowen wel eens, maar drinken geen alcohol en hebben geen contact met de politie. Een ander deel van de groep (vijf jongens) is inmiddels ouder dan 18 jaar. Zij mogen het jongerenactiviteitencentrum niet binnen, omdat ze te oud zijn. Maar ook omdat ze zich bezig houden met zware criminaliteit. Plan van aanpak jongerenwerk: De jongerenwerkers proberen te voorkomen dat de jongeren die wel binnen komen, niet te veel beïnvloed worden door de groep buiten, door heel goed contact met ze te houden. 13. Vriendengroep (gemeente) Aantal: 9 Leeftijd: 14-18 jaar Sekse: 6 jongens, 3 meisjes Etniciteit: vnl. Nederlands en 1 Poolse jongere. Woonbuurt: Naaldwijk en ‘s-Gravenzande Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar vooral bij iemand thuis. Vrije tijd: In hun vrije tijd spreken de jongeren af om te kletsen of om een filmpje te kijken. Een enkeling doet aan fitness. School/ werk: De jongeren gaan allemaal naar school. Het grootste deel doet vmbo of mbo, twee jongeren zitten op de havo. Alle jongeren uit de groep hebben een bijbaantje in de horeca. Problemen: De jongeren hebben geen problemen. In het weekend wordt er wel eens alcohol gedronken, maar niet veel. Ook hebben de jongeren geen contacten met politie of justitie. Wensen en behoeften: De jongeren hebben geen specifieke wensen of behoeften. Er wordt niets gemist door de jongeren. Bekend met jongerenwerk: De jongeren kennen het jongerenactiviteitencentrum Synergy. Vorig jaar kwamen ze daar nog wel eens als bezoeker, nu niet meer. Ze zien er wel eens een paar jongens voor de deur hangen, maar weten niet wat er nu aan activiteiten te doen is.
B. Honselersdijk 14. Tieners JAC De MIXX/ Nachtegaalstraat Aantal: 20 Leeftijd: 12-15 Sekse: Vnl. jongens en enkele meisjes Etniciteit: Nederlands, Marokkaans en Turks. Woonbuurt: De meeste jongeren wonen in Honselersdijk, een enkeling komt uit Kwintsheul. Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar in het jongerenactiviteitencentrum De MIXX en op de Nachtegaalstraat in Honselersdijk. Vrije tijd: De jongeren zijn veel op straat te vinden in hun vrije tijd. Veel jongeren zitten op voetbal of tennis. 71
School/ werk: De jongeren zijn allemaal schoolgaand (vmbo). Een beperkt deel heeft een bijbaan in de kassen. Problemen: De jongeren gebruiken geen alcohol en drugs. Ook hebben ze geen politiecontacten. Wel komen er veel overlastmeldingen over deze groep binnen. Vorig jaar gaf deze groep overlast in het centrum van Honselersdijk na sluitingstijd van het JAC. Plan van aanpak jongerenwerk: Het jongerenwerk zou graag meer en vaker activiteiten voor deze groep willen organiseren om ze in het jongeren activiteiten centrum te houden. 15. Jongeren dinsdagavond groep JAC Aantal: 12 Leeftijd: 16-17 jaar Sekse: 10 jongens, 2 meisjes Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: De jongeren wonen in Honselersdijk. Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar veel in hokken en sinds kort ook op dinsdagavond in het jongeren activiteiten centrum De MIXX. Vrije tijd: De jongeren houden zich in hun vrije tijd bezig met bijbaantjes, bezoeken cafés waar ze ook wel eens gaan darten. Voor zo ver de jongerenwerkers weten doen de jongeren niet aan sport. School/ werk: De jongeren gaan allemaal naar school en 50% heeft een bijbaan. Problemen: De jongeren hebben geen problemen. Ze veroorzaken soms wel overlast. De jongeren drinken alcohol, maar gebruiken geen drugs. Er zijn geen contacten met politie. Plan van aanpak jongerenwerk: Het jongerenwerk heeft de groep pas sinds kort binnen op de dinsdagavond en wil dit graag zo houden. Ze proberen dit te bereiken door activiteiten naar wens te organiseren. Zo is er bijvoorbeeld een dartbord opgehangen voor de jongeren. 16. Jongeren woensdagavond groep JAC Aantal: 15 Leeftijd: 16-18 jaar Sekse: 10 jongens, 5 meiden Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: De jongeren wonen in Honselersdijk. Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar vooral op straat in Honselersdijk en sinds kort op woensdagavond ook in jongeren activiteiten centrum De MIXX Vrije tijd: Het jongerenwerk heeft niet echt zich op de vrijetijdsbesteding van de groep. Het is alleen bekend dat ze veel op straat te vinden zijn. School/ werk: De jongeren gaan (bijna) allemaal naar school. Problemen: Er zijn geen problemen in deze groep. Er komen alleen soms wat overlastmeldingen binnen. Plan van aanpak jongerenwerk: het jongerenwerk wil contact houden met de groep en proberen ze binnen te houden op de woensdagavond. Ze zijn nu in overleg met de groep om een activiteit te bedenken. 17. Vriendengroep Aantal: 3-8 Leeftijd: 16-17 jaar Sekse: 5 jongens, 3 meisjes Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: Honselersdijk, Wateringen. 72
Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar bij iemand thuis of tijdens het uitgaan. Vrije tijd: In hun vrije tijd gaan de jongeren sporten, gamen of spreken bij iemand thuis af om gewoon te kletsen. De meeste zijn lid van een sportvereniging, zoals voetbal, tennis of dansen. De jongeren brengen hun vrije tijd niet op straat door. De jongeren gaan in het weekend ook uit, hiervoor gaan ze naar Naaldwijk. School/ werk: De jongeren zijn allemaal schoolgaand. Ze gaan naar het mbo in Westland of Den Haag. Als bijbaantje werken de jongeren in de kassen of in winkels. Problemen: De jongeren geven aan dat er af en toe conflicten zijn met allochtone jongeren, bijvoorbeeld Polen of Marokkanen. Volgens de jongeren zorgen zij voor meer criminaliteit en worden de jongeren in het algemeen daarop aangekeken. Zelf hebben de jongeren geen contacten met politie of justitie. Tevens hebben de jongeren geen problemen op het gebied van alcohol, drugs of schulden. Wensen en behoeften: De jongeren vinden dat er voldoende voor hen te doen is. Er is een voetbalveld en een pleintje. Tevens maken ze gebruik van de winkels in Naaldwijk en Rijswijk. De jongeren geven aan dat ze het leuk zouden vinden als er een discotheek in Honselersdijk zou zijn. Nu gaan ze voor het uitgaansleven naar Naaldwijk. Ook een McDonald’s in de buurt zouden de jongeren leuk vinden. Bekend met jongerenwerk: De jongeren zijn niet bekend met het jongerenwerk. 18. Jongerengroep buurthuis 1 Aantal: 15 Leeftijd: 13-15 jaar Sekse: 5 jongens, 10 meisjes Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: vnl. Honselersdijk, maar ook ´s-Gravenzande, Kwintsheul en Wateringen. Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar op straat in Wateringen of bij het buurthuis in Wateringen (Moerbalk) of bij het buurthuis in Honselersdijk. Vrije tijd: De jongeren spreken in hun vrije tijd met elkaar af op straat. In het buurthuis gaan ze ook wel eens computeren. Veel jongeren zijn lid van een voetbalvereniging. School/ werk: De jongeren zijn allemaal schoolgaand. De meeste gaan naar het vmbo en een enkeling doet havo. De meeste jongeren hebben geen bijbaantje. Een enkeling werkt in een autobedrijf of in kassen. Problemen: De jongeren hebben geen problemen. In het weekend drinken ze af en toe alcohol (Flügel) en gebruiken geen drugs. Ze komen niet in contact met de politie en hebben geen problemen met buurtbewoners of andere jongerengroepen. Een enkeling heeft soms ruzie met Marokkaanse jongeren. Wensen en behoeften: De jongeren vinden dat er weinig te doen is in Honselersdijk. Er is behoefte aan meer plekken waar ze elkaar kunnen ontmoeten en een hangplek. Bekend met jongerenwerk: De jongeren kennen het jongerenwerk. Ze bezoeken het buurthuis en maken gebruikt van de bus, die is leuk. 19. Jongerengroep buurthuis 2 Aantal: 20 Leeftijd: 17-21 jaar Sekse: 12 jongens, 8 meisjes Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: vnl. Honselersdijk, Wateringen en Voorburg. 73
Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar op straat in Honselersdijk en Wateringen en ook bij het buurthuis in Wateringen (Moerbalk). Vrije tijd: De jongeren spreken in hun vrije tijd met elkaar af op straat of bij het buurthuis. Een enkeling is lid van een sportvereniging. School/ werk: De jongeren gaan allemaal naar school (mbo) en de meeste hebben een bijbaan in de kassen of in winkels. Problemen: De jongeren hebben geen problemen en gebruiken geen drugs. Alleen op zaterdagavond wordt er weleens een biertje gedronken. De jongeren hebben geen contact met politie of justitie. Ook met buurtbewoners hebben ze geen problemen. Wel geven ze aan dat het soms botst tussen allochtone jongerengroepen en autochtone jongerengroepen. Wensen en behoeften: Volgens de jongeren is er in Honselersdijk en Wateringen veel te weinig te doen voor jongeren. De jongeren hebben vooral behoefte aan meer uitgaansgelegenheden. Bekend met jongerenwerk: De jongeren hebben wel gehoord van jongerenwerk, maar volgens hen is er in Wateringen niets.
C. Kwintsheul 20. Bezoekersgroep JAC De Speelhoek Aantal: 44 Leeftijd: 10-12 jaar Sekse: 25 jongens, 19 meisjes Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: De jeugd komt uit Kwintsheul. Ontmoetingsplek: De kinderen ontmoeten elkaar op de basisschool en in het jongeren activiteiten centrum De Speelhoek. Vrije tijd: De kinderen spelen veel buiten of zijn thuis. Drie keer in de week kunnen de kinderen deelnemen aan activiteiten in het jongeren activiteiten centrum De Speelhoek. De kinderen doen allemaal aan sport. De jongens vooral voetbal en de meisjes handbal. School/ werk: De kinderen gaan allemaal naar de basisschool. Problemen: De kinderen hebben geen problemen en de thuissituaties zijn stabiel. Plan van aanpak jongerenwerk: Het jongerenwerk probeert activiteiten te blijven organiseren voor de kinderen om zo een basis te leggen voor als de kinderen straks naar de middelbare school gaan. Het jongerenwerk hoopt dat ze dan nog naar het jongeren activiteiten centrum blijven komen. Op dit moment zorgt deze doelgroep er wel voor dat het lastig is om oudere kinderen ook naar het centrum te krijgen. Het gat tussen de leeftijdsgroepen is te groot. 21. Gele Kwikstaartgroep Aantal: 10 Leeftijd: 16-18 jaar Sekse: Jongens Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: De jongens wonen in Kwintsheul. Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar op de Gele Kwikstaart in Kwintsheul onder een portiek. Vrije tijd: Het jongerenwerk heeft nauwelijks tot geen contact met de groep en heeft geen zicht op de vrije tijdsbesteding van de jongeren. Volgens buurtpreventie hangen 74
de jongeren op vrijdag- en zaterdag veel op straat om met elkaar te kletsen, te roken en te drinken. De jongeren zijn lid van sportvereniging. School/ werk: Het jongerenwerk vermoed dat bijna alle jongeren schoolgaand zijn. Problemen: Er komen overlastmeldingen binnen over de jongeren. Het jongerenwerk heeft geen zich op eventuele andere problematiek. De jongeren hebben contact met de politie vanwege overlast Plan van aanpak jongerenwerk: In december 2010 heeft het jongerenwerk een gesprek gehad met bewoners en de wijkagent over de groep. Vervolgens is er besloten om het jongerenwerk contact te laten leggen met de groep. Binnenkort is er een evaluatiegesprek.
D. Wateringen 22. Gemixte groep parkeerplaats WC Vliethof (noord) Aantal: 18 Leeftijd: gem. 15 jaar Sekse: 10 jongens, 8 meisjes Etniciteit: Nederlands en Marokkaans. Een enkeling is Turks. Woonbuurt: Wateringen. Ontmoetingsplek: De groepsleden ontmoeten elkaar op het winkelcentrum Vliethof bij de Albert Heijn. Vrije tijd: Het zijn jongeren zonder nuttige vrijetijdsbesteding. Na school en werk gaan de jongens meteen de straat op. Ze hangen in de auto en op scooters op de parkeerplaats. Daarbij drinken ze vooral energiedrankjes die ze bij de supermarkt kopen. Af en toe steken ze een jointje op. De jongens doen aan basketbal en taiboxen. School/ werk: De meeste jongeren zijn schoolgaand (vmbo). Twee van de jongens werken in de metaal en als dakdekker. Problemen: De groep is bij de politie bekend doordat ze overlast veroorzaken bij de Albert Heijn. Door enkele bewoners wordt overlast ervaren. Het jongerenwerk heeft (nog) geen zicht op mogelijk overige problematiek. De jongens zeggen genoeg jongeren te kennen die problemen hebben met de politie, bijvoorbeeld voor het gebruiken van drugs. Zelf hebben ze contact met politie om overlast die zij veroorzaken door de radiomuziek in de auto. Volgens de jongens gaat iedereen in Wateringen goed met elkaar om. Maar de contacten tussen bewoners van verschillende dorpen zijn volgens hen niet zo goed. Plan van aanpak jongerenwerk: Enkele jongens uit de groep komen wel eens in het JAC. Via deze jongens probeert het jongerenwerk contact te krijgen met de meisjes uit de groep. Het doel is om de meisjes mee te laten doen aan de meidenavonden. Ook wil het jongerenwerk de groep mee laten doen aan activiteiten. Het is een hele passieve groep die geactiveerd moet worden. 23. Vriendinnengroep Vliethof (noord) Aantal: 10 Leeftijd: 17-22 Sekse: meisjes Etniciteit: 8 Nederlands, 2 Marokkaans Woonbuurt: Wateringen en Naaldwijk Ontmoetingsplek: Ze ontmoeten elkaar in winkelcentra in Wateringen en Naaldwijk. En tijdens het uitgaan in Den Haag. 75
Vrije tijd: belangrijk zijn shoppen, kletsen en ergens wat drinken met elkaar. Dat gebeurt vooral in het weekend. Doordeweeks zijn ze druk bezig met werken. Ze zijn geen lid van een sportclub en maken geen gebruik van het jongerenwerk. Er is over het algemeen weinig te doen voor meisjes in Westland, maar als je werkt heb je ook niet veel vrije tijd. Jongerenwerk is niks voor ons. School / werk: mbo en hbo. De helft is schoolgaand, de andere helft werkt. Vaak in de zorgsector. Problemen: Er is geen contact met politie. Sommige jongeren hebben thuis problemen. Via school of met vrienden zou dat kunnen worden opgelost. Verhouding jong/oud: Is respectvol. Jongeren onderling: gaan niet altijd goed met elkaar om. Er zijn wel eens spanningen tussen jongeren van het vmbo en de mavo. Dat zie je vooral op feesten. Conclusie: het zou goed zijn als er meer wordt gecommuniceerd met jongeren. in Westland zijn geen bijeenkomsten met jongeren waar om hun mening wordt gevraagd. Achtergronden: veel ouders zijn werkzaam in de zorg en verpleging, gemiddeld 2 á 3 kinderen. 24. Hotspot Roelsplantsoen/ speelterrein (noord) Aantal: 8-14 Leeftijd: 18-19 jaar Sekse: jongens Etniciteit: Nederlands (gothic-achtige jongeren) Problemen: Vorig jaar veel lawaaioverlast in besloten woonomgeving door harde muziek. Nu vooral jongere jeugd. Zijn ook aanspreekbaar voor buurtpreventie. 25. Hotspot bij Bakkershof (oost) Aantal: 5-8 Leeftijd: 12-15 jaar Sekse: jongens Etniciteit: Nederlands Problemen: Overlast tussen flats en bejaardenwoningen op de vlonders. Plan: Aanspreken van jongeren, waarschijnlijk terugkerend probleem. 26. Marokkaanse bezoekersgroep JAC The Base (zuid) Aantal: 15-20 Leeftijd: gem. 15 jaar Sekse: Jongens Etniciteit: Marokkaans Woonbuurt: De jongens zijn afkomstig uit Wateringen. Ontmoetingsplek: De groep ontmoet elkaar in het jongerenactiviteitencentrum of op straat rondom winkelcentrum Vliethof. Vrije tijd: De jongens brengen hun vrije tijd door in het JAC of op straat. Ongeveer de helft is lid van een voetbalclub. School/ werk: De jongens gaan allemaal naar school, opleidingsniveau vmbo. Het is bij het jongerenwerk niet bekend of de jongens ook bijbaantjes hebben. Problemen: Er zijn geen ernstige problemen bij deze groep. Ze vertonen wat puberaal gedrag en veroorzaken overlast op straat. Door de overlast zijn enkele jongens bekend bij de politie. Plan van aanpak jongerenwerk: Het jongerenwerk wil de groep zoveel mogelijk betrekken bij de activiteiten van het jongerenwerk om ze zoveel mogelijk in het JAC te laten zijn en zo min mogelijk op straat. 76
27. Hotspot Essellanden/ speeltuin het Kasteeltje Zonnebloemstraat (zuid) Aantal: 12-20 Leeftijd: 16 jaar Etniciteit: Marokkaans Problemen: Komen voornamelijk uit Wateringse Veld (Den Haag). Het gaat om stadse jongeren met een capuchon of pet op die niet groeten bij het aanspreken. Ze kijken weg. Ze geven overlast in de vorm van herrie en troep op het speelpleintje. Voornamelijk op dinsdag- en woensdagavond. Plan: surveillance door politie, contact leggen met buurtpreventiegroep Wateringse Veld, want het gaat om jongeren van het Parijsplein uit die wijk waar een straatverbod geldt. Essellanden vormt het eindpunt van tramlijn 16 en 17 uit Den Haag. 28. Marokkaanse jongeren Hofpark (west) Aantal: 50, verdeeld over vijf subgroepen Leeftijd: 12-25 jaar Sekse: jongens Etniciteit: Marokkaans Woonbuurt: Wateringen Ontmoetingsplek: Hofpark Vrije tijd: Buiten voetballen en huiswerk maken. Er is weinig verschil tussen weekend en doordeweeks. Enkele jongeren zijn lid van een voetbalclub en een deel maakt gebruik van het jongerenwerk. Wensen en behoeften: Jongeren vinden het belangrijk om een buurthuis dichtbij te hebben met allerlei activiteiten. Van 15.00 – 23.00 uur, op zes dagen in de week (niet op zaterdag). Vooral buitenactiviteiten zoals sport, met name voetbal, maar ook zaalvoetbal. Verder is huiswerkbegeleiding voor tieners ook goed. De verplaatsing van het jongerencentrum uit hun omgeving naar de verderliggende locatie in een loods (The Base) wordt door hen betreurd. School/werk: vmbo en mbo. Enkele jongeren gaan niet naar school. Een enkeling werkt. Omgang jong/oud: De omgang tussen jong en oud verschilt, soms goed, soms slecht. Jongeren onderling: Jongeren in Westland gaan normaal met elkaar om. Problemen: Vroeger hingen grote groepen jongeren in het park en bezorgden mensen die voorbij liepen veel overlast. Verder ging het om baldadigheid, vernielingen aan cultuurboerderij en bedreigingen van parkgebruikers. De jongeren stoorden zich nergens aan. Er werd ook met auto’s gereden in het park. Tijdens het rondcrossen is toen een 80-jarige mevrouw dodelijk verongelukt. Na lik-op-stuk beleid (surveillance, taakstraffen, stenen blokkades, hekafsluiting boerderij) is de rust enigszins teruggekeerd. Sommige jongeren hebben geldproblemen of vinden het moeilijk om werk te vinden. In Westland word je als Marokkaan niet altijd aangenomen en Den Haag is nogal ver weg. Jongeren zijn misschien te helpen met een sollicitatiecursus. Politie en buurtpreventie houdt deze groep sterk in de gaten. Conclusie: Meer activiteiten voor jeugd in Wateringen zoals in Naaldwijk, en meer officiële hangplekken. 29. Vriendengroepje Wateringen (west) Aantal: 3 Leeftijd: 16 Sekse: jongens Etniciteit: Turks en Afghaan 77
Woonbuurt: Wateringen en Wateringse veld. Ontmoetingsplek: Buiten op straat en soms in het Hofpark. Vrije tijd: De jongens gaan naar schooltijd vaak naar huis, waar ze computeren en chatten. Via MSN spreken ze af om buiten af te spreken. De jongens zitten op voetbal. Op zondag gaan zijn naar JAC The Base. School/werk: De jongens gaan naar het vmbo. Problemen: Een jongen vindt Wateringen steeds gewelddadiger worden. Tussen allochtonen is het altijd erg gezellig, maar tussen allochtonen en Nederlanders botst het. De allochtone jongeren halen bij conflicten hun allochtone achterban erbij, waardoor zij sterk(er) staan dan de Nederlandse jongens. Ook vinden ze dat oudere jongeren van 15-20 jaar ‘stoer doen’, maar zij kunnen niks maken omdat allochtonen voor elkaar opkomen. De jongeren hebben zelf wel eens te maken met de politie gehad, omdat ze overlast veroorzaakten. Wensen / behoeften: De jongens willen graag een voetbalkooi bij het Hofpark. Bekend met jongerenwerk: De jongeren zijn bekend met Route25 waar zij regelmatig op de playstation spelen. Ook gaan zij op zondag naar het JAC waar ze kunnen rondhangen. 30. Vriendengroep Wateringen (west) Aantal: 10 Leeftijd: 16-20 Sekse: 6 jongens, 4 meisjes Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: Wateringen Ontmoetingsplek: thuis en bankjes aan de rand van het Hofpark. Vrije tijd: doordeweeks staat werken centraal en in het weekend is het tijd voor chillen, uitgaan (Den Haag, Rotterdam en Naaldwijk) en voor enkeling sportieve activiteiten als paardrijden en andere sporten. 9 van de 10 zijn lid van een sportclub. Eén is wel eens in het JAC geweest. Het jongerenwerk is niet echt een plek voor deze jongeren. Dat is een specifiek slag jongeren dat niet bij hen past. Zo nu en dan is er sprake van verveling, maar ze zijn vooral veel bezig met school en werk en richten hun vrije tijd zelf in. School/werk: MBO, voornamelijk schoolgaan. Iedereen heeft een bijbaan. Problemen: Afgezien van een verkeersdelict heeft niemand problemen met de politie. Vroeger wel eens. We kennen wel andere jongeren die stelen of dealen, maar daar doen wij niet aan mee. Je hebt goede en slechte politie. Er zijn agenten die bij voorbaat er van uitgaan dat je iets fout hebt gedaan en je agressief of machoachtig aanspreken. Er zijn ook agenten die vriendelijk en niet zo gebiedend optreden. Het zou beter zijn dat de politie zich richt op grote dingen, in plaats van kleine vergrijpen. Veel politie heeft een blik in de ogen van ‘jij doet vast wel iets fout’. Dat irriteert. Nogal wat jongeren hebben een kort lontje. Daar past van de kant van de politie een rustige kalme benadering bij, zonder vooroordelen. Veel jongeren hebben problemen thuis door scheiding van ouders e.d., en ook financiële problemen. Een goede manier om daar mee om te gaan is praten met leeftijdsgenoten en praten met hulpverleners van ongeveer dezelfde leeftijd. Omgang jong / oud: Goed. Jongeren onderling: er is verschil tussen ons en de doelgroep van het jongerenwerk. Conclusie: 1) Belangrijk zijn ontmoetingsplaatsen waar het veilig is en je rustig kan zitten. 2) Verder zou er meer uitgaansgelegenheid moeten zijn in Wateringen. 78
3) Probleem voor jongeren met een strafblad is dat het je altijd blijft achtervolgen. Ze zouden een nieuwe kans moeten krijgen door na verloop van tijd het strafblad op te heffen. Je kunt toch niet altijd naar de slechte van jongeren blijven kijken? 4) Probleem is dat je als meisje ’s avonds niet over straat kunt lopen. Buurtpreventie helpt wel. Je kunt wel rustig uitgaan in Naaldwijk, omdat daar veel politie aanwezig is. 31. Tienergroep schoolplein Mariaschool (west) Aantal: 10 Leeftijd: 13-14 Sekse: 8 jongens, 2 meisjes Etniciteit: Nederlands, een enkeling is Irakees. Woonbuurt: Wateringen en Wateringse Veld Ontmoetingsplek: Op het schoolplein van de Mariaschool of bij het speeltuintje met voetbalveldje even verderop. Vrije tijd: De jongeren zijn bijna elke dag buiten te vinden, zowel ’s middags of ’s avonds. Ze liggen, praten, zonnen en voetballen samen. Dit doen ze zowel doordeweeks als in het weekend. Alle jongeren zijn lid van een sportvereniging. Ze doen aan handbal, volleybal of voetbal. Een enkeling heeft van Route25 gehoord en zijn in de bus geweest. Daar komen volgens hen veel Marokkanen en daarom gaan ze er niet meer naar toe. Ook hebben ze vernomen dat Welzijn E25 Party 4 You organiseert in Teejater. Ze hebben echter geen belangstelling om hier heen te gaan, omdat het kinderlijk is. School/werk: alle jongeren volgen een vmbo-opleiding. Alleen de twee meisjes hebben een bijbaantje in de tuinen. Problemen: De groep zelf heeft geen contacten met de politie. Ze kennen wel jongeren die te maken hebben met politie in verband met diefstal en overlast. Omgang jong/oud: Geen bijzonderheden Jongeren onderling: Een Marokkaanse groep jongens in het Hofpark wordt in het bijzonder genoemd. Zij zijn volgens de jongeren erg gevaarlijk. Wensen / behoeften: De jongeren vinden dat er veel te weinig voor hen te doen is in Wateringen. Ze willen graag een goed, vlak voetbalveld. Het bestaande voetbalveldje is niet vlak. Jongeren zitten nu ook op verschillende plekken waar geklaagd wordt over overlast. Maar er is geen goed alternatief. De groep zou dus een plek willen voor jongeren waar ze ongestoord mogen zijn. Daarbij erkennen ze wel dat verschillende jongerengroepen niet samen kunnen gaan. Op deze plek mogen ze bij voorkeur tot 22.00 uur zijn en de plek moet elke dag opengesteld worden. Vooral op zondag. 32. Tieners Heulweg/ trapveld (west) Aantal: 20-30 Leeftijd: 12-17 jaar Sekse: voornamelijk jongens Etniciteit: Nederlands Problemen: Hangplek bij beperkt aantal huizen, sportveld waar ze sporten bij mooi weer. Ze belemmeren het fietspad. Bewoners vinden vooral het grote aantal jongeren beangstigend. Plan: Trapveld gedogen als hangplek en bewoners leren om jongeren aan te spreken. 33. Jongerengroep Lange Spruit (west) Aantal: 40 Leeftijd: 16/18 jaar Sekse: vnl. jongens, ook 5 meisjes 79
Etniciteit: Nederlands. Woonbuurt: De meeste jongeren wonen in Wateringen en een enkeling in Den Haag (Wateringse Veld). Ontmoetingsplek: de jongeren ontmoeten elkaar bij het schoolplein van basisschool De Kijckert aan de Lange Spruit, maar ook wel op andere locaties in Wateringen. Vrije tijd: In hun vrije tijd hangen de jongeren veel op straat, vooral ’s avonds. Ze ontmoeten elkaar achter de basisschool waar ze zich verzamelen met scooters. Het jongerenwerk heeft verder (nog) niet goed zicht op de vrijetijdsbesteding van de jongeren. School/ werk: Het jongerenwerk heeft hier (nog) geen zicht op. Problemen: De jongeren veroorzaken overlast. Er is een melding gedaan door de basisschool waar ze vaak bij staan. Door de overlast is de groep bekend bij de politie. Ze gedragen zich nogal destructief, ze drinken bier, gooien flessen kapot op de grond, pissen in de zandbakken van de basisschool, slopen bankjes en spullen van school, er is ook sprake van softdruggebruik. Vanaf 10 uur ’s avonds zoeken ze elkaar op. Hun aanwezigheid is nogal luidruchtig tot ergernis van de bewoners uit de buurt. Er wordt gedeald. Er komen zo nu en dan kleine autootjes langs waar jongeren naar toe gaan, iets krijgen en dan weer vertrekken. Als je er wat van zegt worden ze pisnijdig. Buurtpreventie vindt dit een moeilijk aanspreekbare groep. Vermoeden van dealen (wietzakjes en injectienaalden gevonden). Verder geluidsoverlast en bedreigingen. Plan van aanpak jongerenwerk: Het jongerenwerk heeft de groep uitgenodigd om naar het JAC te komen, maar dat willen de jongeren niet. Het plan is nu dat een jongerenwerker de groep regelmatig gaat bezoeken om zo meer contact te krijgen. Hopelijk leidt dit er toe dat de groep wel naar het JAC komt of naar een andere locatie geleid kan worden. 34. Tieners Speelveld basisschool De Kijckert (west) Aantal: 8 Leeftijd: 7-14 Sekse: jongens Ontmoetingplek: Speelveld van basisschool woonbuurt: Wateringen voetbal, gamen en soms in het weekend een feestje. De helft is lid van een sportclub. Een enkeling is wel eens bij het jongerenwerk geweest. Er is weinig te doen in de vrije tijd. Een bioscoop, meer speeltoestellen en een beter voetbalveld zonder gaten en vrij van hondenpoep en glas zou wel prettig zijn. School/werk: basisonderwijs en vmbo. Geen bijbanen. Jong/oud: bewoners en jongeren gaan meestal wel goed met elkaar om, maar soms ook niet. Jongeren onderling: contact tussen tieners is wel oké. Conclusie: een beter voetbalveld. 35. Tienergroep Wateringen (gemeente) Aantal: 30 Leeftijd: 13-15 Sekse: 20 jongens, 10 meisjes Etniciteit: De meesten zijn Nederlands, maar ook enkelen Marokkanen, Surinamers en Antillianen. Woonbuurt: De meesten wonen in Wateringen, enkelen wonen in Wateringse Veld. 80
Ontmoetingsplek: op school, bij de voetbalclub, in het Hofpark en in het winkelcentrum Vliethof. Vrije tijd: In het weekend en doordeweeks hangen de jongeren rond en dat gaat wel eens gepaard met Barcardi. De jongeren zijn veel op straat te vinden en zijn weinig thuis. Bijna iedereen is lid van een sportvereniging; voetbal, handbal en BMX. De jongeren maken geen gebruik van het jongerenwerk. Daar komen volgens hen veel buitenlanders waar zij ruzie mee zouden krijgen. Er volgens de jongeren niet zo heel veel te doen in Wateringen, maar zij vinden het geen probleem om uit te wijken naar andere kernen. School/werk: alle jongeren zijn schoolgaand. Zij volgens onderwijs variërend van vmbo tot vwo. De meeste jongeren hebben bijbaantjes in de kassen. Problemen: De jongeren kennen enkele andere jongeren die contact hebben met de politie vanwege diefstal en scooter rijden onder de 16 jaar. Zelf hebben zij ook contacten met politie vanwege illegaal scooter rijden, ’s avonds rotzooi trappen, schreeuwen en af en toe drinken in het openbaar. Omgang jong/oud: Geen bijzonderheden volgens de groep. Jongeren onderling: Er zijn veel ruzies tussen jongeren. Dit mondt soms uit in gevechten tussen jongerengroepen.
E. Monster 36. Jongerengroep (noord) Aantal: 30 Leeftijd: 16 tot 30 jaar Sekse: vnl. jongen, enkele meisjes Etniciteit: Alle jongeren uit deze groep zijn van Nederlandse afkomst. Woonbuurt: De meeste jongeren komen uit Monster, een paar komen uit andere gemeentes uit Westland. Ontmoetingsplek: Ze komen samen in de ‘Wielepet’ of op straat. Ook hangen ze wel eens rond bij de duinen. Vrije tijd: Doordeweeks hangen ze meestal gewoon met elkaar en in het weekend komen ze ook samen om uit te gaan met de auto. Ze zijn geen lid bij clubs of verenigingen. Een deel van hen (15 personen) komt op donderdag bij JAC Novi. Het jongerencentrum wordt bezocht door twee groepen: een oudere jongerengroep en een jongere groep. De oudere bezoekers hebben aanzien onder jonge jongeren. School/werk: De meeste jongeren uit deze groep volgen een combinatie van werk en opleiding (BBL). Bijvoorbeeld als autospuiter of in de bouw. De rest werkt, vooral in de kassen. Problemen: De jongeren hebben geen problemen met alcohol, drugs, huisvesting of schulden. Ze komen wel eens in aanraking met de politie, maar dan gaat het om een waarschuwing of worden ze weggestuurd. De politie treedt op straat streng op. Elke avond rijdt de politie zes rondes van de sportschool naar het JAC heen en weer. Dat is om te controleren of jongeren ergens buiten staan in groepsverband. Sta je met te veel jongeren bij de Noviteit of een andere plek dan krijg je bijna altijd een boete. Voor heel Monster geld een samenscholingsverbod, zonder uitzondering. Alleen bij de voetbalkooi in Slangenkruid zijn ze wel eens relaxt. Een jongen zegt: ‘Als ik ‘s avonds voor het slapen gaan nog een rondje door Monster rijdt, word ik altijd weer aangehouden.’ 81
Ook met volwassenen uit de buurt zijn er eigenlijk geen problemen. Toen ze jonger waren kwam dat nog wel eens voor, maar nu gaat dat goed. De jongeren in Monster gaan goed met elkaar om, eigenlijk zou je het één groep kunnen noemen. Wensen en behoeften: De jongeren willen graag dat de leeftijdsgrens van het jongerenwerk wordt opgehoogd. Deze staat nu op 18 jaar en daardoor valt een deel van de groep buiten de boot. Als de grens op 21 jaar lag zou het grootste deel van de groep ook binnen het jongerenwerk terecht kunnen. Daarnaast willen ze graag een goede, eigen plek in de buitenlucht waar ze rustig kunnen hangen, bijvoorbeeld aan de Vlotlaan. Op het industrieterrein daar ontmoeten ze elkaar en hangen rond in eigen auto’s. Daar wordt relatief veel drank genuttigd en geblowd. Ook is men actief met whealen en raceactiviteiten met auto’s en scooters. Nu kunnen ze nergens terecht en worden ze overal weggestuurd. Een deel van de groep geeft de burgemeester hier de schuld van. Ook zouden ze van de politie wat meer inlevingsvermogen en begrip voor hun situatie willen zien. Het is jammer dat jongerenwerk bij 18 jaar stopt. Dat is zeker het geval als je als jongen van 20 vrienden onder de 18 jaar hebt. De jongeren willen graag ontmoetingsplekken waar jongeren boven de 18 jaar mogen staan, bijvoorbeeld op de Vlotlaan bij het industrieterrein, bij de Noviteit op het plein en bij de voetbalkooi bij Slangenkruid. Dat was vroeger heel gezellig, maar door het optreden van een paar vervelende jongeren kan dat niet meer. Door hun gedrag hebben bewoners vaak overlast gemeld en is er nu een straatverbod. Het zou een goed idee zijn om jongeren uit Monster een keuze te laten maken uit een lijst van vijf plekken. Nu is er een kat en muis spel gaande tussen jongeren en politie. Bekend met jongerenwerk: De jongeren maken gebruik van de jongerenruimte in de ‘Wielepet’. Een aantal van hen komt hier regelmatig, een ander deel niet zo vaak. Ze hebben geen behoefte aan de organisatie van activiteiten. 37. Jonge bezoekers jongerenwerk JAC Novi (noord) Er is een groep jonge jongeren van 15 a 16 jaar, ongeveer 17 personen. Bestaande uit 10 jongens en 7 meisjes. NB. Zij zijn afkomstig uit meerdere jongerengroepen uit Monster die in dit rapport zijn beschreven. 38. Jongerengroep Molenstraat / Het Graf (noord) Aantal: 12 Leeftijd: 17-19 jaar Sekse: jongens Etniciteit: Nederlands Deze groep heeft meegemaakt dat een groepslid is omgekomen in het verkeer. Hiervoor is een herdenkingsteken aangebracht op de gevel van een gebouw in het winkelcentrum (een grote letter V in staal verwijzend naar de voornaam van de omgekomen jongen). Woonbuurt: deels uit Monster, deels uit Ter Heijde. Ontmoetingsplek: Het Graf Vrije tijd: de jongeren hangen veel rond met elkaar en zijn goed aanspreekbaar. School/werk: grotendeels werkend en een enkeling volgt MBO/BBL. Problemen: geen problemen Plan van aanpak jongerenwerk: incidenteel ambulant contact vanuit het jongerenwerk om feeling te houden en stimuleren van sportschool en fitness. 82
39. Jongeren hotspot Mondriaan (noord) Aantal: 7 Leeftijd: 16-17 jaar Sekse: jongens Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: Monster Ontmoetingsplek: Mondriaan Vrije tijd: bier drinken, onderling contact, verkennend gedrag. School/werk: schoolgaand Problemen: ze geven overlast en worden door de politie opgejaagd. Plan van aanpak jongerenwerk: Contactlegging vanuit het jongerenwerk en afspraken maken met omwonenden. 40. Jongeren hotspot Vivaldi (noord) Aantal: 25 Leeftijd: 16-17 jaar Sekse: jongens Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: Monster Ontmoetingsplek: Vivaldi Vrije tijd: in wisselende samenstelling met vooral scooters rondhangen op een plek met een afdakje in de Vivaldi. School/werk: gemengde scholingsachtergrond Problemen: overlast Plan van aanpak jongerenwerk: doorverwijzen naar de open inloop van het JAC. 41. Hotspot Jan Steenstraat (noord) Aantal: 7-8 Leeftijd: 16-17 jaar Sekse: jongens Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: Ontmoetingsplek: Jan Steenstraat Vrije tijd: op een betegeld trapveld bij tennisfaciliteit met uitzicht op tennissende meisjes. Dat geeft irritatie evenals de rommel die wordt achtergelaten Plan van aanpak jongerenwerk: geregeld aanspreken door het jongerenwerk en attenderen op gedragsregels. 42. Jongeren Boomaweg (noord) Aantal: 20, deels afkomstig uit de vroegere bezoekersgroep uit het JAC de Novi. Leeftijd: 24-25 jaar Sekse: jongens Etniciteit: Nederlands Ontmoetingsplek: in een kantine van een tuinder. Vrije tijd: Het jongerenwerk heeft ambulant contact met deze groep met inzet van de jongerenwerkbus. School/werk: werkende jongeren, al dan niet met een diploma. Problemen: Overmatig drankgebruik en problemen op financieel en relationeel gebied. Plan van aanpak jongerenwerk: Deze jongeren moeten hun eigen vrije tijd regelen. Contact van het jongerenwerk van deze groep is een aanbeveling voor omgang met jongere jeugd, omdat de oudere jongeren daar veel aanzien hebben. 83
43. Jongerengroep Voetbalkooi Duinpan (zuid) Aantal: 30 á 40 Leeftijd: 15 tot 18 jaar Sekse: vnl. jongens Etniciteit: De groep bestaat voornamelijk uit Nederlandse jongeren. Een aantal zijn Turks en een aantal hebben een gedeelde etniciteit (één van hen is bijvoorbeeld half Mexicaans). Woonbuurt: Ze komen allemaal uit Monster en Ter Heijde. Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar op straat. Vroeger kwamen ze ook samen in de Noviteit, nu dit centrum gesloten is de ruimte rondom dit centrum een plek waar de jongeren samenkomen. Verder zijn ze veel bij de voetbalkooi aan de ‘Duinpan’ te vinden of bij de Hoogvliet. Vrije tijd: In hun vrije tijd komen de jongeren samen op straat om te chillen, te roken en een potje te voetballen. In het weekend bestaan de activiteiten voornamelijk uit werken, voor de meiden ook winkelen, en uitgaan. Ze gaan dan vaak naar ‘Het Teejater’ in Naaldwijk of komen samen bij iemand thuis. Verschillende jongens uit de groep zijn lid bij de voetbalclub FC Polanen, één van hen doet aan kickboksen in Naaldwijk. De meiden zijn over het algemeen geen lid bij een vereniging. School/werk: Alle jongeren van de groep gaan naar school. De meerderheid zit op het VMBO waar ze voornamelijk de beroepsgerichte of kaderberoepsgerichte leerweg volgen. Sommigen volgen de theoretische leerweg of zitten op de havo. De meesten uit de groep hebben een bijbaan, bijvoorbeeld in een winkel of in de horeca. Veel van hen hebben ook een bijbaan in de kassen en soms in de keuken van een restaurant. Problemen: Wel komen ze vaak in aanraking met de politie. Bijna elke dag komt de politie wel langs als ze op straat zijn, meestal is er dan geklaagd over overlast en worden ze weggestuurd. Soms komt de politie alleen even kijken of wordt de jongeren om identificatie gevraagd. Er is weinig contact tussen de jongeren en volwassenen in de buurt. De volwassenen komen nooit naar buiten maar via de politie horen de jongeren dat er wel veel over hen wordt geklaagd. De jongeren hebben het idee dat zij gezien worden als criminelen. De meeste jongeren gaan onderling ook wel goed met elkaar om, alleen in Naaldwijk zijn veel zwarten. Daar moeten we niets van hebben. Er zijn jongeren met problemen thuis, met hun ouders. Dat kun je oplossen door erover te praten met vrienden, jongerenwerk en politie. Er is bij veel jongeren sprake van overmatig drankgebruik en softdruggebruik. Wensen en behoeften: De meeste jongeren vinden dat er te weinig te doen is voor hen in de vrije tijd. De grootste wens is een binnenruimte waar je kan chillen en blowen, vooral in het weekend. Feesten zijn ook welkom. Verder zou het goed zijn enkele leuke plekken te hebben in Monster waar je mag zitten, zonder dat je weggestuurd wordt. De jongeren willen graag dat er beter wordt geluisterd naar hun kant van het verhaal, dat de politie ook eens gewoon langsrijdt om eerst te kijken hoe het er aan toe gaat en niet meteen uitstapt om ze vervolgens direct weg te sturen. Ook hebben ze kritiek op de volwassenen die nooit contact zoeken maar wel bellen wegens overlast. Daarnaast willen ze graag terug naar de Noviteit. In de ‘Wielepet’ is de jongerenruimte erg klein, zodat ze hier niet met z’n allen terecht kunnen. Bovendien is er buiten geen plek voor rokers om te zitten en is het centrum vaak gesloten. Ook 84
zouden ze graag zien dat er meer uitstapjes worden georganiseerd, zoals een keer met de groep naar de Efteling. Een aantal van hen geeft aan dat ze bereid zouden zijn om te helpen bij de organisatie hiervan. Bekend met jongerenwerk: Ze zijn op de hoogte van het bestaan van het jongerencentrum en hebben ook gebruik gemaakt van de vorige locatie. Een aantal uit de groep bezoekt ook af en toe de ‘Wielepet, maar het merendeel is niet tevreden over deze locatie. Een deel van de jongeren wil graag dat er meer activiteiten worden georganiseerd. Andere jongeren zeggen geen begeleiders en activiteiten nodig te hebben. 44. Herenstraat (zuid) Aantal: 15-30 Leeftijd: 14-19 jaar Sekse: 85% jongens, 15% meisjes Etniciteit: Voornamelijk Nederlandse jongeren, enkele allochtone jongeren. Woonbuurt: Ontmoetingsplek: centrum van Monster Vrije tijd: rondhangen in het centrum van Monster waar ze blowen en drinken en intimiderend taalgebruik gebruiken naar omstanders. Ondanks hun lompe gedrag zijn ze best aanspreekbaar. School/werk: de helft van de jongeren gaat naar school, de andere helft werkt. Vmbo achtergrond. Problemen: een deel van de groep heeft een persoonsgebonden aanpak in verband met thuisproblemen, verslavingsproblemen met consequenties voor deelname aan school en arbeidsmarkt. Luidruchtig aanwezig zijn in de openbare ruimte tot in de kleine uurtjes. Plan van aanpak jongerenwerk: PGA is een goede remedie. 45. Tienergroep Grote Geest/ Bloedberg (zuid) Aantal: 11 Leeftijd: 11 tot 13 jaar Sekse: Jongens Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: Ze wonen allemaal in Monster, voornamelijk in de wijk Grote Geest. Ontmoetingsplek: Ze ontmoeten elkaar op straat, voornamelijk op grasveldjes in de wijk Grote Geest en bij de ‘Bloedberg’. Vrije tijd: In hun vrije tijd zijn de jongens veel op straat te vinden. Ze gaan vaak skateboarden en fietsen. In het weekend bezoeken ze familie en de enkelen die een bijbaan hebben zijn aan het werk. Alle jongens uit de groep met een bijbaan werken in de tuinbouw. Een deel van de groep is lid van de fitnessschool Westland Sport Centrum. Verder nemen ze af en toe deel aan activiteiten van de organisatie Welzijn e25 in het centrum de ‘Wielepet’. Het gaat dan om sport en spel (minigames). Één van de jongens is lid van de hobbyclub ‘Oikos’ waar hij aan houtbewerking doet. School/werk: Alle groepsleden gaan naar school. Het grootste deel zit in het basisonderwijs, een aantal volgt speciaal onderwijs. Drie van de elf jongeren hebben een bijbaan in de tuinbouw. Problemen: Op school wordt er veel gepest. Ook in de buurt zijn er regelmatig conflicten met groepen oudere jongeren. De jongens hebben last van pesterijen als ballen afpakken. Ook zijn ze wel eens beschoten met rubber balletjes. De jongens hebben geen problemen met alcohol, drugs, huisvesting of schulden en kennen geen jongeren die in aanraking zijn gekomen met politie of justitie. 85
Wensen en behoeften: De jongens zouden graag zien dat er een grotere speeltuin en meer hangplekjes komen met bankjes en toestellen die niet gesloopt kunnen worden, van rubber bijvoorbeeld. Ze hebben niet zoveel behoefte aan georganiseerde activiteiten, maar aan bijvoorbeeld een DJ-cursus of een techniek workshop zouden ze wel mee willen doen. Bekend met jongerenwerk: Af en toe nemen ze deel aan activiteiten van Welzijn E25, maar met het exacte aanbod zijn ze niet bekend. Ze vermaken zich met elkaar en hebben daar naar eigen zeggen genoeg aan. 46. Kloosterplein (zuid) Aantal: 20 Leeftijd: 14-15 jaar Sekse: 90% jongens, 10% meisjes Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: Monster Ontmoetingsplek: locatie Noviteit (voetbalveld) bij Kloosterplein. Vrije tijd: De jongeren maken gebruik van het jongerenwerk en velen zitten op voetbal. Enkele bewoners ervaren overlast. School/werk: De jongeren zijn schoolgaand. Problemen: De jongeren zorgden voor overlast rond het oude JAC, maar nu is het JAC verhuisd. Plan van aanpak jongerenwerk: Contact met de jongeren onderhouden NB. Er is sprake van overlap met bezoekers JAC Novi 47. Categorie jongeren Persoonsgebonden aanpak (algemeen) Aantal: 15 Leeftijd: 14-20 Sekse: merendeel jongens Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: Monster en Ter Heijde Ontmoetingsplek: Vermeerstraat en Vivaldi, speeltuin aan de Larixlaan en achter het stadhuis. Vrije tijd: De jongeren zwerven bij nacht en ontij over straat. Sommigen van hen zitten op voetbal. School/werk: de schoolgaande jongeren zitten op het vmbo. Problemen: Dit is een overlastgevende categorie. De jongeren drinken constant alcohol. In Monster geldt een alcoholverbod, waar men bovenop zit. De jongeren die alcohol in hun bezit hebben krijgen een bon. De jongeren komen uit doorsnee thuissituaties. Maar de ouders hebben geen grip meer op hun kind en zijn de communicatie met hun kind verlopen. Zij hebben geen invloed op het gedrag van de jongeren buiten. Alcohol gebruik wordt geaccepteerd. In Monster wordt veel alcohol genuttigd, door alle generaties en vooral op dorpsfeesten. Alcoholgebruik wordt gestimuleerd. Monster wordt ook wel het ‘witte dorp’ genoemd, met een hoge mate van cocaïnegebruik. Dit houdt verband met de vele kassenbouwers die (in tegenstelling tot de tuinbouwers) doorwerken tot ze er bij neervallen. De jongeren zijn bekend in de buurt. Er wordt overlast van hen ervaren, maar dit wordt gedoogd, omdat iedereen elkaar kent. Aanpak: Sinds 2004 wordt ingezet op deze categorie. Inmiddels is het aantal jongeren dat een persoonsgebonden groep heeft geslonken van 60 tot 15 personen. Door de individuele aanpak, het jongerenwerk en de homecoach worden jongeren uit de groep gehaald. 86
NB. Deze categorie jongeren valt samen met andere jongerengroepen die hier zijn beschreven. 48. Vriendinnengroep (algemeen) Aantal: 6 Leeftijd: 17-20 jaar Sekse: Meisjes Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: De meesten wonen in Monster, één meisje komt uit Dordrecht en één meisje komt uit Berkel en Rodenrijs. Ontmoetingsplek: De meisjes ontmoeten elkaar bijna altijd bij iemand thuis. Vrije tijd: In hun vrije tijd spreken ze met elkaar af om te kletsen, te winkelen of om film te kijken en houden ze een meidenmiddag. Dit is vooral in het weekend. Twee meisjes zijn lid van de sportschool. School/ werk: De meisjes gaan allemaal naar school. Het opleidingsniveau varieert van Mbo tot Hbo en universiteit. Ook hebben ze bijna allemaal een bijbaan in de horeca, werken in een winkel of bezorgen post. Problemen: De meisjes hebben geen problemen op het gebied van alcohol, drugs, huisvesting, gezondheid of schulden. Ook komen ze niet in aanraking met politie en justitie. Wensen en behoeften: In Monster is er weinig te doen. In Naaldwijk zijn er winkels en een bioscoop. Dit missen ze in Monster. Ook is er een behoefte aan een grotere discotheek voor wat ouder publiek. Nu komen er allemaal jongeren van 15 jaar in de discotheek. Bekend met jongerenwerk: De meisjes zijn niet bekend met het jongerenwerk, maar hebben er ook geen behoefte aan. De meisjes vermaken zich prima zelf. 49. Tienergroep Monster (algemeen) Aantal: 10 Leeftijd: 13-14 jaar Sekse: Jongens Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: De jongeren wonen in Monster. Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar bij iemand thuis. Vrije tijd: Chillen, sporten (voetballen). In het weekend zijn ze langer buiten. De meeste jongeren zijn lid van een sportclub (SV Polanen). School/ werk: De jongeren gaan naar school. Havo/Vwo. In vakanties hebben ze een bijbaan in de kassen. Problemen: De jongeren hebben geen problemen met buurtbewoners. Omgang met andere groepen jongeren gaat goed, behalve jongerengroepen die je niet kent. Uit Den Haag bijvoorbeeld. Wensen en behoeften: De jongeren vinden alles ok en hebben geen specifieke wensen of behoeften. Bekend met jongerenwerk: De jongeren maken geen gebruik van het jongerenwerk. Ze organiseren zelf hun vrije tijd.
F. Ter Heijde 50. Hotspot Arie Tukstraat Aantal: 20 Leeftijd: 14-15 jaar
Sekse: 90% jongens, 10% meisjes 87
Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: Ter Heijde Ontmoetingsplek: Speelplein op de Arie Tukstraat Problemen: Op het speelplein aan de Arie Tuksstraat hangen geregeld jongeren in groepsverband rond. In deze omgeving is sprake van sterke sociale controle van bewoners. Rond de jaarwisseling is er altijd sprake van trammelant, waar politie inzet voor nodig is.
G. Poeldijk 51. Jongeren Margrietlaan Aantal: 30 Leeftijd: 13-18 jaar Sekse: 80% jongens, 20% meisjes Etniciteit: voornamelijk Nederlands Woonbuurt: Poeldijk Ontmoetingsplek: Voetbalkooi en de JOP Vrije tijd: voetballen en rondhangen met bier en softdrugs tot maximaal 21.00 uur rond JOP / voetbalkooi. Ze maken gebruik van jongerenwerk. Een enkeling is lid van een sportclub. School/werk: merendeel gaat naar school. Ca. 20% werkt. Problemen: heftig blowen en overlast tot 21.00 uur. Plan van aanpak jongerenwerk: intensief ambulant jongerenwerk op twee avonden per week met inzet van de bus.
H. De Lier 52. Jongeren winkelcentrum Hoofdstraat (zuid) Aantal: 10 Leeftijd: gem. 16 jaar Sekse: Jongens Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: De jongeren zijn afkomstig uit De Lier Ontmoetingsplek: Er zijn altijd jongeren aanwezig rondom de Albert Heijn in de Hoofdstraat van De Lier. Vrije tijd: De jongeren brengen hun vrije tijd door op straat en maken ook gebruik van het jongerenwerk. Een enkeling is lid van een sportvereniging. Overlast wordt ervaren door enkele bewoners. School/ werk: De jongens gaan allemaal naar school. Het opleidingsniveau varieert van vmbo tot mbo. Problemen: De jongeren hebben geen problemen en veroorzaken geen overlast. Plan van aanpak jongerenwerk: Jongeren gewoon laten staan. NB. Dubbelt met doelgroep jongerenwerk. 53. Hotspot Snackbar Sportlaan (noord) Aantal: 10-15 Leeftijd: 14-16 jaar Sekse: 70% jongens, 30% meisjes Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: De meeste jongeren zijn woonachtig in De Lier. Sommige wonen buiten De Lier, maar kennen elkaar via school. 88
Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar bij Snackbar ’t Puntje op de Sportlaan. Hier is ook een aparte rookruimte. Vrije tijd: Het jongerenwerk heeft niet met iedereen contact, maar de ambulant jongerenwerker gaat wel langs deze hotspot. Sommige jongeren doen aan streetdance. School/ werk: De jongeren gaan allemaal naar school. Het opleidingsniveau van de jongeren varieert. Problemen: De jongeren hebben geen problemen met de buurt, want er zijn niet veel woningen rondom de snackbar. Ze houden zich bezig met criminele activiteiten, zoals stelen, heling, winkeldiefstal en het betalen met vals geld. Er is geen sprake drugsgebruik. Plan van aanpak jongerenwerk: Blijvend contact zoeken met deze jongeren. 54. Meidoornhofgroep (noord) Aantal: 8 Leeftijd: 12-17 jaar Sekse: Jongens Etniciteit: Nederlands en Marokkaans Woonbuurt: De Lier Ontmoetingsplek: ’s Avonds voor en na het uitgaan ontmoeten de jongeren elkaar op de Meidoornhof. Vrije tijd: Een deel van de jongeren is lid van een sportvereniging. School/ werk: De jongeren gaan naar school. Naast school werken de jongeren veel uren in de kassen. Problemen: De jongeren veroorzaken overlast voor en na het uitgaan. De groep gebruikt veel alcohol en drugs. Doordat de jongeren veel in de kassen werken, is er voldoende geld om alcohol en drugs te kopen. Het zijn jongeren uit de ‘mindere’ buurten van De Lier, met huurwoningen, en zij krijgen thuis weinig aandacht Plan van aanpak jongerenwerk: Het jongerenwerk wil de jongeren aandacht geven door activiteiten voor ze te organiseren. Ook heeft het jongerenwerk een signalerende functie en kan het de jongeren kennis en een plek bieden. NB. Overlap met groep 63. 55. Tieners JAC De Garage (algemeen) Aantal: 20-25 Leeftijd: 11-14 Sekse: voornamelijk jongens Etniciteit: Gemengd, Nederlands, Marokkaans, Turks en Pools. Woonbuurt: De Lier Ontmoetingsplek: JAC De Garage Vrije tijd: De jongeren zijn lid van voetbalverenigingen en ze bezoeken minimaal twee keer per week het JAC. School/werk: alle jongeren zijn schoolgaand. Zij gaan naar het basisonderwijs of naar het vmbo. Problemen: Sommige jongeren maken zich schuldig aan diefstal of veroorzaken overlast. De jongeren gebruiken soms alcohol en/of drugs. Over een aantal jongeren bestaan ook andere zorgen. Zij hebben een problematische thuissituatie en krijgen geen begeleiding vanuit huis. Deze jongeren zijn veelal doorverwezen naar de Raad voor de Kinderbescherming, Kwadraad of de wijkagent. De zorgaanvragen zijn ingediend en deze zullen daadwerkelijk verzorgd worden. 89
56. Bezoekersgroep jongeren JAC De Garage (algemeen) Aantal: 20-30 Leeftijd: 15-20 Sekse: 7 meisjes, de rest jongens Etniciteit: Gemengd: Syrisch, Marokkaans, Turks, Somalië Woonbuurt: De Lier Ontmoetingsplek: In het JAC of bij mooi weer op straat Vrije tijd: De helft van de jongeren doet aan sport, met name aan voetbal. De jongeren zijn ook bezoekers van het JAC. School/werk: Veel jongeren werken of volgen een opleiding waarbij ze stage moeten lopen. Dit is op mbo-niveau. Problemen: Deze groep is bekend bij politie en justitie. Het gaat dan om diefstal, geweldpleging of vals geld. Het jongerenwerk maakt zich zorgen om een aantal van deze jongeren. Zij zoeken dan contact met scholen, ouders en wijkagent, om te achterhalen of er al zorg geboden wordt of dat zorg nog in gang moet worden gezet. Plan van aanpak jongerenwerk: Een groot aanbod van open inloop, aangezien dat drempelloos is. Het jongerenwerk biedt begeleiding, kennis en informatie. Plan van aanpak is blijven investeren in deze relatie. NB. Overlap met groep 62. 57. Meidengroep JAC De Garage (algemeen) Aantal:15 Leeftijd: 11-13 Sekse: Meisjes Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: De Lier Ontmoetingsplek: Vrije tijd: De meeste meiden doen aan sport, ze gymmen, voetballen en korfbalen. Verder chatten ze veel via MSN. Ze komen een keer per week in het JAC. School/werk: ze zijn allemaal schoolgaand, ze zitten op de basisschool of op het vmbo. Problemen: Niets zorgwekkends. Plan van aanpak jongerenwerk: Door de meidenavond krijgen de meiden meer zelfvertrouwen, leren ze assertiever te zijn en krijgen ze informatie over verschillende onderwerpen. Het JAC dient voor deze meiden als plek waar zij hun vragen kunnen stellen en antwoorden krijgen. 58. Tieners SOVA-training JAC (algemeen) Aantal: 6 Leeftijd: 11-14 Sekse: jongens en meiden In samenwerking met de GGD organiseert het jongerenwerk in De Lier sociale vaardigheidstrainingen. De GGD verzorgt de docent en het JAC een activiteit. De jongeren leren hier assertiever te zijn en sociale vaardigheden. De leerlingen worden vanuit de school en de GGD doorverwezen naar de training. De training duurt zes weken. Daarna worden de jongeren losgelaten. Wanneer er een jongere in de groep zit, waar zorgen om zijn, dan wordt geprobeerd deze te betrekken bij het jongerenwerk of door te verwijzen. 59. Sportgroep JAC De Garage (algemeen) Aantal: 15-20 Leeftijd: 15 Sekse: jongens Etniciteit: Marokkaans Woonbuurt: De Lier 90
Vrije tijd: Samen rondhangen, meisjes kijken, uitgaan. Op woensdagavond gaan zij onder leiding van het jongerenwerk zaalvoetballen. Ze komen mondjesmaat in het JAC. School/werk: Een deel van de jongeren werkt, het andere deel gaat naar school. 80% van de jongeren volgt een mbo opleiding, 20% een hbo opleiding. Problemen: In het verleden zijn er problemen geweest met politie. Nu niet meer. Nu heeft één jongen contact met leerplicht. Deze jongen bezoekt het JAC, waar hij met een jongerenwerker over zijn situatie praat. Plan van aanpak jongerenwerk: De meeste jongeren vallen buiten de doelgroep van het jongerenwerk. Zij moeten zelfvoorzienend worden en activiteiten voor zichzelf organiseren. Het zaalvoetbal is hier de eerste stap in. 60. Muziekbandjes De Lier (algemeen) Het JAC biedt ruimte voor jongeren om te repeteren met hun bandjes. Eén keer per week komen drie bandjes uit De Lier oefenen. Zij treden op bij open dagen, openingen en andere gelegenheden van het jongerenwerk. Aantal: 12 personen uit drie bandjes Leeftijd:15-18 Sekse: 10 jongens, 2 meisjes 61. Tienereetcafé (algemeen) In het eetcafé komen jongeren samen waar de jongerenwerkers zorgen om hebben. Op deze manier zien de jongerenwerkers de jongeren regelmatiger. Er komen sociale vaardigheden aan bod, de jongeren helpen mee met koken, de tafel dekken, samen eten en de dag wordt doorgenomen. Deze aandacht wordt hen thuis niet gegeven. Voorheen was het eetcafé voor alle jongeren toegankelijk. In maart is besloten het in te zetten om zorgkinderen aan het jongerenwerk te binden. Aantal: 9 Leeftijd: 10-14 Sekse: jongens en meisjes Woonbuurt: De Lier Ontmoetingsplek: JAC De Garage Vrije tijd: Deze kinderen krijgen weinig aandacht thuis. Wanneer het JAC open is zijn zij dan ook te vinden in het JAC. School/werk: Alle kinderen zijn schoolgaand. Zij gaan naar het basisonderwijs of naar het vmbo. Problemen: De kinderen krijgen weinig aandacht thuis. Verder hebben enkelen contact met politie en justitie vanwege diefstal en baldadig gedrag. NB. Overlap met groep 54. 62. Jongereneetcafé (algemeen) Aantal: 6 Leeftijd: 15+ Sekse: jongens en meisjes Woonbuurt: De Lier Ontmoetingsplek: JAC De Garage Vrije tijd: Deze jongeren krijgen weinig aandacht thuis. Wanneer het JAC open is zijn zij dan ook te vinden in het JAC. School/werk: Alle jongeren zijn schoolgaand. Problemen: De jongeren krijgen weinig aandacht thuis. In het heden en in het verleden zijn er contacten met politie en justitie.
91
I. ‘s-Gravenzande 63. Rijnvaartparkgroep (oost) Aantal: 10-30 Leeftijd: 15-17 jaar Sekse: 70% jongens, 30% meisjes Etniciteit: 90% van de jongeren is Nederlands, 10% gemengd. Woonbuurt: Nieuwe Vaart en de Rijnvaart in ‘s-Gravenzande. Ontmoetingsplek: Nieuwe Vaart en Rijnvaart. Vrije tijd: De jongeren brengen een groot deel van hun vrije tijd op straat door. Ook gaan ze veel uit in het weekend. Slechts een enkeling maakt gebruikt van een sportvereniging. School/ werk: Schoolgaand; helft gaat naar vmbo, andere helft naar havo. Problemen: De groep veroorzaakt overlast. Ze laten veel glaswerk achter, vernielen spullen op straat en zijn luidruchtig. Er komen klachten van bewoners binnen over deze groep. De groep is bekend bij de politie. Naast overlastgevend gedrag, is er geen sprake van grote problematiek in de groep. Plan van aanpak jongerenwerk: Het jongerenwerk wil deze groep een plek geven. De groep krijgt nu een aparte avond in het JAC. Het is de bedoeling dat de groep in de loop van de tijd integreert met de andere bezoekers van het JAC. 64. Meerkoetgroep / JAC maandagavond (oost) Aantal: 10-15 Leeftijd: 14-17 jaar Sekse: 70% jongens, 30% meisjes Etniciteit: Vooral Nederlands, enkele Surinamers Woonbuurt: De jongeren wonen in de omgeving van de Nieuwe Vaart. Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar in de Meerkoet. Vrije tijd: De jongeren zijn alternatief en brengen veel tijd door met skaten op straat. Ze maken weinig gebruik van voorzieningen en vermaken zichzelf, onder andere met gamen. Op maandagavond bezoeken ze het JAC. School/ werk: De jongeren zijn schoolgaand en bezoeken het vmbo en de Havo. Problemen: De groep heeft geen problemen, het is een sociale groep. Het enige waar de buurt last van heeft is dat ze af en toe wat luidruchtig zijn en rommel achterlaten. Plan van aanpak jongerenwerk: Het jongerenwerk wil ze op maandagavond in het JAC houden, zodat er contact blijft tussen het jongerenwerk en de groep. Daarnaast werkt het jongerenwerk samen met een uitzendbureau, waar deze groep jongeren profijt van kan hebben. Het uitzendbureau geeft vacatures door en geeft sollicitatietrainingen. 65. Jongerengroep soos D’ouwe Kiem (oost) Aantal: 20 Leeftijd: 17-18 jaar Sekse: 50% jongens, 50% meisjes Etniciteit: Nederlands en enkele jongeren met gemengde achtergrond. Woonbuurt: ‘s-Gravenzande Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar bij soos D’ouwe Kiem in ‘s-Gravenzande. Vrije tijd: Veel jongeren zijn in vrije tijd bezig met sport, bijvoorbeeld bij de voetbalvereniging en op de sportschool. Daarnaast gaan de jongeren winkelen, gaan ze uit of spreken ze af om ergens iets te gaan drinken. De jongeren kennen het jongerenactiviteitencentrum Synergy, maar komen daar niet. Het heeft de reputatie dat er drugs gebruikt worden door de jongeren daar. 92
School/ werk: De jongeren zijn allemaal schoolgaand. Het opleidingsniveau varieert van Mbo tot Havo. Als bijbaan werken de jongeren in de kassen. Problemen: De jongeren geven aan geen problemen te hebben en ze komen ook niet in aanraking met politie of justitie. De jongeren geven aan dat het tussen groepen jongeren onderling niet altijd goed gaat. Als voorbeeld noemen ze een groep jongens die zichzelf ‘Purple Haze’ noemt. Deze groep zou uitdagende en provocerend gedrag vertonen naar andere groepen jongeren. Wensen en behoeften: De jongeren geven aan behoefte te hebben aan beter openbaar vervoer, meer uitgaansgelegenheden, winkels en een McDonald. 66. Oranjeparkgroep (zuid) Aantal: 50 Leeftijd: 10-18 jaar Sekse: 60% jongens, 40% meisjes Etniciteit: Ongeveer 80% is Nederlands, de overige 20% is gemengd. Woonbuurt: De jongeren zijn afkomstig uit heel ‘s-Gravenzande. Ontmoetingsplek: De groep ontmoet elkaar in het Oranjepark. Vrije tijd: Het jongerenwerk heeft niet goed zicht op de vrijetijdsbesteding van de groep. De groep is zeer divers en bestaat uit een mix van jongeren uit verschillende andere groepen. Het jongerenwerk heeft maar met een deel van de groep contact. School/ werk: De jongeren zijn schoolgaand. Problemen: Enkele bewoners ervaren overlast. Plan van aanpak jongerenwerk: Het jongerenwerk heeft onvoldoende zicht op deze groep. Er moet meer contact komen, zodat het jongerenwerk beter zicht krijgt op eventuele problematiek en de jongeren kan leiden naar het JAC. NB. Er is sprake van overlap met andere groepen. 67. Zandeveltgroep (west) Aantal: 50 Leeftijd: 12-23 jaar Sekse: 90% jongens, 10% meisjes Etniciteit: Ongeveer 80% is Nederlands, de overige 20% is gemengd. Woonbuurt: De jongeren zijn afkomstig uit Zandevelt, ‘s -Gravenzande. Ontmoetingsplek: Zandeveltpark Vrije tijd: De jongeren brengen veel van hun vrije tijd door op straat. Een deel van de groep is lid van een voetbalvereniging. De groep van 12-15 jaar doet meer aan recreatie dan de groep 15-23. School/ werk: Ongeveer 80% van de jongeren gaat naar school. Daarvan doet ongeveer 50% Vmbo en 50% Havo. De resterende 20% van de jongeren gaat niet naar school en heeft geen vast baan. Af en toe werken ze in het weekend. Problemen: De jongeren staan steeds meer op straat, ze steken elkaar aan. Zeker de groep van 20% die niet naar school gaan of werken, mist toekomstperspectief. De groep ligt in de buurt ook niet goed. Er staan elke dag altijd wel 5 tot 10 jongeren op straat. Het alcohol en drugsgebruik in de groep ligt hoog, vooral in de leeftijdsgroep 15-23 jaar. Doordeweeks wordt er vooral softdrugs gebruikt, maar in het weekend ook harddrugs en wordt er gedeald. De groep komt in aanraking met politie en justitie doordat ze overlast veroorzaken voor bewoners. Plan van aanpak jongerenwerk: Het jongerenwerk wil het liefst de jongeren één voor één uit de groep halen en een dagbesteding bieden, bijvoorbeeld door opleiding of (vrijwilligers)werk. Op deze manier komen de jongeren in aanraking met een ander 93
sociaal milieu. Maar deze individuele aanpak kost het jongerenwerk veel capaciteit en dat is er op dit moment niet. NB. Overlap met de groepen 68, 71 en 72 68. Jongeren JAC / jongerengroep Zandevelt (west) Aantal: 24 Leeftijd: 16-19 Sekse: 80%jongens, 20% meisjes Etniciteit: Voornamelijk Nederlands Woonbuurt: ’s-Gravenzande en omgeving Ontmoetingsplek: Zandeveltpark en thuis Vrije tijd: De jongeren zoeken elkaar op in het park en gamen veel. Ze doen weinig aan sport, hoewel enkelingen wel aan fitness doen. School/ werk: De jongeren zijn allemaal schoolgaang. Zij volgen vmbo en enkele HBO opleidingen. Ze hebben goede bijbanen bij tuinders. Problemen: De groep heeft een vaste samenstelling, waardoor het een grote groep jongeren bij elkaar is. Daardoor veroorzaken zij geluidsoverlast. De groep heeft goede contacten met de politie. De jongeren hebben goede thuissituaties. Hun financiële situatie is door bijbanen ook goed, waardoor er veelvuldig sprake is van drank en drugs gebruik. Plan van aanpak jongerenwerk: Naar aanleiding van overlastmeldingen heeft het jongerenwerk contact gelegd met deze groep en hen binnen gehaald in het jongerencentrum. Middels activiteiten hebben de jongeren het jongerenwerk leren kennen. Nu is het zaak deze contacten te onderhouden en de jongeren aan te spreken op hun gedrag. De overlast is al wel minder geworden sinds de jongeren het JAC bezoeken en de jongerenwerkers gesprekken met hen aangaan over hun gedrag. NB. Overlap met groep 71. 69. Jongerengroep Tollenspark (west) Aantal: 20-50 Leeftijd: 13-21 jaar Sekse: 75% jongens en 25% meisjes. Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: Het grootste deel van de jongeren woont in ‘s-Gravenzande of net iets daarbuiten. Een enkeling komt uit Hoek van Holland. Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar in een keet, in het Tollenspark en Oranjepark tegenover het jongerenactiviteitencentrum Synergy. Vrije tijd: De jongeren geven aan zich in hun vrije tijd te vervelen. Ze hangen op straat om met elkaar te kletsen en een sigaretje te roken. Sommige jongens doen ook aan voetbal. De jongeren zijn bekend met het jongerenwerk, maar maken er geen gebruik van. Als reden geven de jongeren aan dat de jongeren die gebruik maken van het jongerenwerk niet hun type is en daar willen ze niet mee om gaan. Heel incidenteel komt een enkeling in de bus van het jongerenwerk. School/ werk: De jongeren zijn bijna allemaal schoolgaand, een enkeling werkt. Het opleidingsniveau varieert van vmbo tot havo. Als bijbaantje werken de jongeren in de kassen of in de supermarkt. Problemen: De jongeren geven aan geen grote problemen te hebben thuis of op school. De jongeren drinken alcohol, maar gebruiken geen drugs. De groep komt soms in contact met de politie of buurtpreventie doordat ze geluidsoverlast veroorzaken. 94
Er komen vanuit de buurt vaak meldingen van overlast van scooters. Een enkeling gebruikt ook drugs en houdt zich bezig met het dealen van drugs. Wensen en behoeften: Ondanks dat de jongeren aangeven zich te vervelen, kunnen ze niet benoemen wat er voor hen aan activiteiten georganiseerd moet worden. Ze vermaken zichzelf op straat wel wordt er gezegd. De jongeren geven aan behoefte te hebben aan een plek waar ze kunnen zitten zonder dat er gezeur van komt. Plan van aanpak jongerenwerk: Het jongerenwerk wil graag contact leggen met deze groep, zodat ze de groep kunnen aanspreken op hun gedrag in de openbare ruimte. 70. Vriendengroep parkeerplaats Koningswerf (west) Aantal: 4-10 Leeftijd: 15-16 jaar Sekse: Jongens Etniciteit: Voornamelijk Nederlands, een enkeling is afkomstig uit Albanië of Suriname. Woonbuurt: De jongens wonen in ’s-Gravenzande. Ontmoetingsplek: De jongens ontmoeten elkaar op de parkeerplaats op de Koningswerf. Vrije tijd: Doordeweeks brengen de jongens hun vrije tijd vooral door op straat, waar ze rondhangen. In het weekend gaan ze uit. De helft van de jongens zit op voetbal. School/ werk: De jongeren zijn allemaal schoolgaand, het grootste deel volgt praktijkonderwijs of vmbo. Een enkeling gaat naar de havo of vwo. Als bijbaan werken de jongeren in de horeca (afwassen of bediening) of in de kassen. Problemen: De jongeren drinken in het weekend alcohol en een enkeling rookt af en toe een joint. De jongeren komen weleens in contact met de politie wegens baldadigheid, wildplassen, drinken in het openbaar en geluidsoverlast. Soms worden ze aangesproken door bewoners op hun gedrag. De jongeren ervaren dit als ‘gezeur’. Wel geven ze aan hier meestal normaal op te reageren, maar soms ook met een grote mond. Tussen de groepen jongeren onderling gaat het over het algemeen goed. De enige groep waar wel eens problemen mee zijn is de groep ‘Purple Haze’. Wensen en behoeften: De jongeren geven aan dat er niet voldoende voor ze te doen is in hun vrije tijd. Er is vooral behoefte aan een plek waar ze kunnen zitten, ‘een hok’ zoals ze zelf zeggen. Het liefst niet in de buurt van jongerenactiviteitencentrum Synergy. Bekend met jongerenwerk: De jongeren kennen het jongeren activiteiten centrum Synergy, maar komen daar absoluut niet. Volgens de jongens zitten daar allemaal ‘junks’ waar je echt niets te maken mee wilt hebben of ruzie mee wil krijgen. Ook zijn die jongeren ouder dan 18 jaar. 71. Jongerengroep JAC Synergy (algemeen) Aantal: 30 Leeftijd: 18-20 Sekse: jongens Woonbuurt: ‘s-Gravenzande Etniciteit: Voornamelijk Marokkaans Ontmoetingsplek: Synergy en hotspots als Zandeveltpark, Nieuwe Vaart, Eikenplein. Vrije tijd: Chillen, op straat zijn, uitgaan in Rotterdam en Den Haag in het weekend. 90% is actief met sport: voetbal en fitness. Ze maken gebruik van het jongerenwerk. Wensen en behoeften: Er is te weinig te doen in de vrije tijd. Vooral voor jongeren tot 16 jaar is uitgaan een probleem omdat daar geen faciliteiten voor zijn. Jongerenwerk is meer voor jonge jongeren tot 16/17 jaar, en niet zo aantrekkelijk voor 18-plussers. 95
Vrijwilligers zijn: als bezoekers van het JAC steek je automatisch de handen uit de mouwen en help je mee. School/werk: vmbo en MBO, waarvan en enkeling werkt. Niet iedereen heeft een diploma. Problemen: Er zijn jongeren die contacten hebben met politie i.v.m. geweld, drugs en overlast. De oplossing daarvoor is meer werkgelegenheid voor jongeren. probleem is echter dat jongeren nogal kieskeurig zijn wat banen betreft. Punt is dat veel jongeren er door problemen er op een gegeven moment zelf achterkomen hoe het verder moet. Zo word je volwassen. Problemen voor jongere: jongerenhuisvesting is een probleem, voortijdig schoolverlaten en criminaliteit. Jongeren met problemen kunnen worden geholpen door positief met ze te praten. Wat verder helpt is direct hulp of advies geven in plaats van heel lang wachten. Enkele bewoners ervaren overlast. Omgang jong/oud: ’s-Gravenzande is een dorp waar de ouderen anders zijn dan de jeugd. Ze zijn nogal serieus en niet zo werelds. Ze voelen zich door de leefwijze van jongeren enigszins bedreigd. Ze zijn ook een beetje racistisch naar ons. Jongeren onderling: autochtonen en allochtonen komen niet bij elkaar. Toch gaan ze wel redelijk met elkaar om. Conclusie: het belangrijkste voor jeugdbeleid is contact, praten met jongeren, inspraak. 72. Jonge jongerengroep JAC Synergy (algemeen) Aantal: 30 Leeftijd: 15-17 Sekse: jongens Woonbuurt: ’s-Gravenzande Etniciteit: Voornamelijk Nederlands, vier Marokkaans. Ontmoetingsplekken: JAC Synergy en Zandeveltpark. Vrijtijd: Voetballen en in het weekend uitgaan in Naaldwijk. Ruim de helft is lid van een sportclub en ze maken allemaal gebruik van het jongerenwerk. Wensen en behoeften: ze zijn ontevreden over het vrijetijdsaanbod. Een Mac Donalds en goede winkels worden gemist. Naar het jongerenwerk toe wensen zij openstelling op zondagmiddag, omdat dat een saaie dag is. Ook op donderdagavond wensen zij openstelling. Op zaterdag is iedereen druk met sport, uitgaan en thuis zijn. Een enkeling wil wel vrijwilliger zijn in het JAC. Wat hierin meespeelt is dat je dan iemand bent naar leeftijdsgenoten. School/werk: vmbo, mbo. Allemaal schoolgaand. Iedereen heeft een bijbaan in de tuinbouw of anderszins. Problemen: contacten met politie i.v.m. geweld en agressie. Agressietraining zou een oplossing zijn. Sommige jongeren hebben problemen op school, dat zou de school moeten aanpakken. Als dat niet lukt kan je bij het jongerenwerk terecht. Omgang jong/oud: Er zijn volwassenen en bewoners die gauw klagen over overlast, terwijl ze zelf hun hond overal laten schijten. Wat irriteert is dat sommige bewoners je bij voorbaat raar aankijken. Jongeren onderling: alle jongeren kennen elkaar in ’s-Gravenzande. Conclusie: Het zou prettig zijn betere hangplekken te hebben, waar je zonder gezeik van politie mag staan en waar je ook mag drinken.
96
Achtergrond: ouders hebben allerlei beroepen waaronder tuinderijen andere eigen bedrijven. Gemiddeld hebben de jongeren 2 of 3 broers en zussen. 73. Tienermeidengroep 12-13 JAC Synergy (algemeen) Aantal: 12 Leeftijd: 12-13 Sekse: meisjes Etniciteit: Nederlands, Marokkaans, Turks, Surinaams, Irakees. Woonbuurt: ‘s-Gravenzande. Vrije tijd: De meiden komen op woensdagmiddag langs voor de meidenmiddag. School/ werk: De meiden zijn schoolgaand (basisonderwijs). Problemen: Er zijn geen zorgen om deze meiden. Zij komen puur voor het activiteiten aanbod. Plan van aanpak jongerenwerk: Wanneer nodig signaleren. Wanneer er zorgen ontstaan zullen de meiden vaker uitgenodigd worden, zodat er meer contact met hen is. 74. Meidengroep 14-18 JAC Synergy (algemeen) Aantal: 16 Leeftijd: 14-18 Sekse: meisjes Etniciteit: Nederlands, Marokkaans, Turks, Surinaams, Irakees. Woonbuurt: ‘s-Gravenzande. Vrije tijd: De meiden komen op dinsdagavond langs voor de meidengroep. School/ werk: De meiden zijn schoolgaand, de helft zit op het vmbo, de andere helft op het hbo. Problemen: Er is bij enkele meiden sprake om individuele gedragsproblemen gerelateerd aans PDD-NOS en ADHD. Het jongerenwerk legt dan contact met de ouders om meer informatie te verzamelen hierover. Plan van aanpak jongerenwerk: Wanneer nodig signaleren. 75. Vriendinnengroep (algemeen) Aantal: 7 Leeftijd: 17-21 jaar Sekse: Meisjes Etniciteit: Voornamelijk Nederlands en een enkeling Russisch of Hongaars. Woonbuurt: De meisjes wonen in ‘s-Gravenzande. Ontmoetingsplek: De meisjes ontmoeten elkaar in het dorp of bij iemand thuis. Vrije tijd: De meisje spreken in hun vrije tijd met elkaar af om te chillen, drinken en blowen. Een enkeling is lid van de sportschool. School/ werk: Vijf meisjes gaan naar school en doen een beroepsopleiding. Twee meisjes werken. De meisjes die naar school gaan, hebben geen bijbaan. Problemen: De meisjes geven aan geen problemen te hebben. Wel gebruiken ze alcohol en wordt er geblowd. Soms worden de meisjes aangesproken door de politie omdat ze op straat drinken, blowen of geluidsoverlast veroorzaken. De meisjes geven aan dat het contact met de politie over het algemeen wel goed is. Ook geven de meisjes aan beleefd te zijn tegen buurtbewoners en hebben ze geen problemen met andere groepen jongeren. Wensen en behoeften: De meisjes geven aan dat er weinig te doen is voor hen. Er is behoefte aan meer uitgaansgelegenheden, zoals een discotheek. Er zijn wel kroegen, maar die zijn niet echt voor meisjes. Er zou een danscafé of een loungecafé moeten zijn. Ten slotte geven ze aan dat ze een coffeeshop zouden willen. Dat zou goed kunnen, want er zijn ook veel Polen die blowen. 97
Bekend met jongerenwerk: De meisjes kennen het jongerenactiviteitencentrum Synergy. Als er echt niets anders te doen is, gaan ze er incidenteel heen. Maar over het algemeen zit er een vast groepje jongeren, waar ze liever niet mee omgaan. 76. Jongeren Korfbalclub (algemeen) Aantal: 20 Leeftijd: 14-20 Sekse: jongens en meisjes (50-50) Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: ’s-Gravenzande Ontmoeting: Korfbalclub, thuis, tijdens het uitgaan en op de basketbalkooi Rijn Vaartpark. Vrijetijd: Ze zijn veel bezig met sport. Ze zijn allemaal lid van de sportclub. Een enkelng is wel eens bij het jongerenwerk geweest. Ze hebben hiervoor geen interesse, omdat ze zelf hun vrije tijd inrichten. Scholing/werk: Ze zijn allemaal schoolgaand: havo en HBO. Iedereen heeft een bijbaan in de tuinbouwsector of bijvoorbeeld als assistent in een zwembad. Problemen: contacten met politie betreft voor een enkeling een boete voor wildplassen of een boete voor fietsen zonder licht. Delicten moeten thuis worden aangepakt. Ouders moeten beter opletten op hun kinderen. Sommige jongeren hebben problemen thuis of spijbelen wel eens. Het eerste is een kwestie van praten met een deskundige en verder een kwestie van betere controle en begeleiding. Omgang jong oud: dat gaat goed in ‘s-Gravenzande. Jongeren onderling: gaat goed. Er zijn wel aparte groepen die je niet zo goed kent, maar er is geen ruzie. Overige achtergronden: Beroepen van ouders: tuindersbedrijf, en kantoorbanen. Gemiddeld 2 á 3 broers en zussen. Conclusie: onze wens is een nieuwe zaal voor de korfbalclub.
J. Maasdijk 77. Jongerengroep ‘Kippenhok’ / JAC Het Maaskantje Aantal: 32 Leeftijd: 16-17 jaar Sekse: 70% jongens, 30% meisjes Etniciteit: Voornamelijk Nederlands, ook Bosnisch en Marokkaans Woonbuurt: Maasdijk Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar bij het ‘kippenhok’, in het (nieuwe) JAC en op het Oranjeplein. Vrije tijd: voetbal, zaalvoetbal, en elkaar ontmoeten. School/werk: De jongeren zijn schoolgaand en volgen vmbo. Velen hebben een bijbaan in de tuinen, bij een slagerij, bar of bakker. Problemen: De jongeren hebben problemen met politie en justitie gehad. Dit ging om kwajongensstreken en baldadigheid tijden oud en nieuw. Het alcoholgebruik in het weekend ligt hoog. Bij het kippenhok was er soms sprake van overlast, wat leidde tot irritatie. Maasdijk is een kleine gemeente, waar iedereen elkaar kent. Er wordt veel geroddeld en daardoor werden dingen uit het verband getrokken. Bij een aantal jongeren loopt het in de gezinssituatie niet lekker, hier speelt eenzaamheid en verwaarlozing. 98
Wel worden ze regelmatig aangesproken door de politie. Ze worden dan weggestuurd of moeten hun rommel opruimen. De bewoners bellen wel de politie in verband met overlast, maar spreken de jongeren zelf niet aan. De jongeren vinden dat raar, want ze doen niets. Plan van aanpak jongerenwerk: Het jongerenwerk heeft net een nieuw jongerencentrum. De jongeren zijn nu actief met het verzamelen van spullen, verf en aankleding voor het JAC. Ze worden ze verantwoordelijk gemaakt voor de ruimte. Het is een fijne, betrokken groep. 78. Tienergroep JAC Het Maaskantje Aantal: 20 Leeftijd: 11-14 jaar Sekse: Voornamelijk jongens Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: Maasdijk Ontmoetingsplek: De jongeren bezoeken het JAC en zwerven buiten rond. Vrije tijd: hangen, hokken, voetballen, soms ook baldadigheid. School/werk: De jongeren gaan naar school (vmbo). Problemen: Er is pas kort contact met deze groep, waardoor het jongerenwerk nog geen indicatie kan geven over de situatie van deze jongeren. Het is wel bekend dat enkele van hen contact hebben gehad met de politie in verband met baldadig gedrag. Plan van aanpak jongerenwerk: Er is pas kort contact met deze groep. Het jongerenwerk zit nu in de verkennende fase. Omdat de jongeren baldadig kunnen zijn, wil het jongerenwerk hen aan zich binden. Plan is een relatie opbouwen, de lijnen met elkaar kort houden en een vrijetijdsbesteding aan te bieden. 79. Jongensgroep 18+ Aantal: 15 Leeftijd: 18+ Sekse: jongens Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: Maasdijk Ontmoetingsplek: De jongens ontmoeten elkaar doordeweeks en in het weekend veel in de kroeg. Ze maken mondjesmaat op vrijdagavond gebruik van het jongerenwerk. Vrije tijd: De jongens werken en gaan ’s avonds vaak naar de kroeg. Ze zijn geen lid van sportverenigingen. School/werk: De meeste jongens werken (vmbo-niveau), een aantal begint volgend jaar met een opleiding. Problemen: Er is niet heel goed zicht op deze groep. De jongens hadden altijd een hok en zijn daardoor onzichtbaar geweest. Plan van aanpak jongerenwerk: Er is minimaal contact met deze groep. Zij vallen buiten de doelgroep van het jongerenwerk. Het jongerenwerk staat wel open voor contact als de jongeren dat nodig hebben. Zo heeft de jongerenwerker enkele jongens geholpen aan een opleiding. 80. Tienergroep Aantal: 8 Leeftijd: 12-14 jaar Sekse: 4 jongens, 4 meisjes. Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: De jongeren wonen in Maasdijk. Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar in speeltuinen, bij de supermarkt en op parkeerplaatsen. 99
Vrije tijd: In hun vrije tijd zijn de jongeren op straat te vinden om met elkaar te kletsen. Alle jongeren zijn lid van een sportvereniging. School/ werk: Alle jongeren gaan naar school (Vmbo) en de meeste hebben een bijbaantje in de kassen. Problemen: De jongeren hebben geen problemen. Wel worden ze door bewoners vaak weggestuurd uit de speeltuinen omdat ze te oud zijn. De jongeren hebben geen contacten met politie of justitie en gebruiken geen alcohol of drugs. Wensen en behoeften: Doordat de jongeren weggestuurd worden uit de speeltuinen, zouden ze het leuk vinden als er een parkje kwam waar ze wel mogen zitten. Bekend met jongerenwerk: De jongeren kennen de bus van het jongerenwerk. Heel soms doen ze mee aan een activiteit van het jongerenwerk, maar alleen als ze er zin in hebben.
K. Interlokale jongerengroepen 81. Vriendengroep ‘Hok’ Aantal: 12 Leeftijd: 16-17 jaar Sekse: 7 jongens, 5 meisjes Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: Naaldwijk, ‘s-Gravenzande, Monster en Honselersdijk. Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar in een ‘hok’ bij een vriendin thuis. Vrije tijd: Doordeweeks spreken de jongeren af om met elkaar te kletsen. De meisjes gaan ook wel eens winkelen. In het weekend gaan de jongeren uit. Een groot deel van de jongeren beoefent een sport, zoals voetbal en hockey. De jongeren zijn alleen op straat te vinden als het mooi weer is. School/ werk: De jongeren zijn allemaal schoolgaand. Het niveau varieert van Vmbo tot Mbo. Alle jongeren hebben een bijbaantje in de horeca of in de kassen. Problemen: De jongeren geven aan geen problemen te hebben. Wel wordt er in het weekend veel alcohol gedronken, vooral in de hokken. In het uitgaansleven wordt er minder gedronken, omdat dat duur is. Incidenteel wordt er softdrugs gebruikt. De jongeren hebben nauwelijks contact met de politie. Een enkele keer zijn ze weggestuurd toen ze aan het rondhangen waren bij een winkel. Wensen en behoeften: De jongeren vinden dat er voldoende te doen is voor ze en hebben geen behoefte aan meer activiteiten. Bekend met jongerenwerk: De jongeren kennen het jongerenactiviteitencentrum Synergy, maar maken daar zelf geen gebruik van. 82. Allochtone vriendengroep Aantal: 50 Leeftijd: 14-23 jaar Sekse: Voornamelijk jongens Etniciteit: Allochtoon Woonbuurt: De jongeren komen uit verschillende kernen in Westland. Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar o.a. bij Sportpark Honselersdijk. Vrije tijd: Drinken en rustig aan doen. Vooral doordeweeks want dan moet je de volgende dag weer naar school en werk. In het weekend zie je elkaar veel meer. 40% is lid van een voetbalvereniging. School/ werk: De helft van de groep werkt en de andere helft gaat naar school. Het opleidingsniveau varieert van vmbo tot mbo en hbo. 100
Problemen: Wij worden 24 uur per dag bijna constant aangehouden met het verzoek om ons te legitimeren. Onze privacy wordt onnodig veel geschonden. Politie is wel nodig, maar jongeren moeten alleen aangehouden worden als daar noodzaak voor is. De jongeren geven aan dat er rivaliteit is tussen jongerengroepen uit verschillende dorpen. Soort zoekt soort. Bij het solliciteren wordt je als Marokkaan vaak gediscrimineerd. Achmed krijgt geen baan en Jan wel. Dat geldt ook voor een vervolgopleiding. Mij is overkomen dat ik niet ben aangenomen omdat ik een buitenlander ben. Nederlandse jongeren werden wel geaccepteerd. Jongeren met problemen kunnen nergens terecht. Je moet het hebben van je familie en vrienden. Wensen en behoeften: De jongeren geven aan dat er is niets voor ze te doen in de vrije tijd. Ze zouden leuk zijn zo nu en dan naar een voetbalstadion te gaan of een toernooitje te organiseren. Het jongerenwerk zou ook in het weekend open moeten zijn. Op zaterdag en zondag van 13.00 – 18.00. Na 18.00u gaan we uit in Den Haag en Rotterdam. Bekend met jongerenwerk: De jongeren maken geen gebruik van jongerenwerk. Het jongerenwerk biedt geen leuke activiteiten, dat was vroeger anders. Toen was het vrijer, nu zijn er strakke regels. Er is geen hoop dat er voor ons soort jongeren iets veranderd. Het enige wat je kan doen is het leuk met elkaar te hebben. 83. Vriendengroep 18+ Aantal: 10 Leeftijd: 21-28 Sekse: 9 jongens, 1 meisje Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: Wateringen, Rijswijk, Leiden Ontmoetingsplek: thuis in Wateringen en soms in Delft. Vrije tijd: Muziek maken, achter de computer, programmeren, films kijken. Dit doen zij wanneer mogelijk doordeweeks en in het weekend. De jongeren doen allemaal aan sport, de meeste doen aan vechtkunsten. De jongeren zijn niet bekend met het jongerenwerk. School/werk: Alle jongeren zijn schoolgaand, ze volgen bèta-opleidingen op het HBO en de universiteit. Problemen: Er is geen sprake van problemen. Omgang jong/oud: De jongeren hebben geen problemen met de omgang met oudere bewoners. Jongeren onderling: Dit gaat goed. Conclusie: Er zijn in Westland veel speeltuintjes gericht op kleine kinderen. Jongeren kunnen nergens terecht en gaan rondhangen en verrichten vernielingen. Er worden nu ook veel plekjes weggehaald om jongeren te verdrijven, maar geef ze juist een plek. Verder is het goed wonen in Westland. Maar door de fusie van de gemeenten wordt er wel steeds meer gecentraliseerd en dat is niet prettig. 84. Vriendinnengroep Aantal: 5 Leeftijd: 14-15 jaar Sekse: Meisjes Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: Poeldijk, Honselersdijk en Wateringen Ontmoetingsplek: De meisjes ontmoeten elkaar in het winkelcentrum van Naaldwijk of op het strand. 101
Vrije tijd: In hun vrije tijd doen de meisjes veel aan sport, zoals tennis, majorette, voetbal, handbal en paardrijden. In het weekend en in de vakanties gaan ze ook vaak winkelen in de stad. Bij mooi weer gaan ze ook vaak naar het strand. De meisjes hangen niet op straat rond. School/ werk: De meisjes gaan allemaal naar school (Vmbo en Mbo). Twee van de meisjes geven aan niet echt gemotiveerd te zijn voor school. Twee meisjes hebben een bijbaan. De één werkt in de kassen en de ander werkt bij een supermarkt. Problemen: De meisjes zeggen geen problemen te hebben. Ook komen ze nooit in aanraking met politie of justitie. Wel geven ze aan dat ze jongens kennen die in het weekend veel alcohol drinken. Zelf doen zij dit niet. Wensen en behoeften: De meisjes zouden het leuk vinden als er een keer iets nieuws kwam voor jongeren. Het meeste hebben ze wel gezien. Ook kost alles veel geld, zoals het zwembad en de bioscoop. Er is behoefte aan meer bankjes waar jongeren in de zomer gezellig kunnen zitten. Bekend met jongerenwerk: De meisjes kennen de bus van het jongerencentrum, maar maken er geen gebruik van. Volgens de meisjes is de bus bedoeld voor hangjongeren en dat is niet hun type jongeren. 85. Vriendengroep 1 Aantal: 4 Leeftijd: 14-16 jaar Sekse: Jongens Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: De jongens wonen in Naaldwijk. Ontmoetingsplek: De jongens ontmoeten elkaar op school en op straat. Vrije tijd: De jongens hangen na schooltijd rond in het centrum van Naaldwijk om te kletsen en om wat lekkers te eten. De meeste jongens zijn lid van een sportvereniging, zoals handbal en voetbal. School/ werk: Alle jongens gaan naar school, opleidingsniveau vmbo. Daarnaast hebben ze allemaal een bijbaan in de kassen of in een supermarkt. Problemen: De jongens hebben geen problemen en gebruiken geen alcohol of drugs. Soms worden ze door bewoner ergens weggestuurd als ze op straat hangen, maar de jongeren hebben geen contacten met politie of justitie. Wensen en behoeften: De jongens geven aan dat er voldoende te doen is in Naaldwijk, zoals verenigingen, een zwembad en een bioscoop. Daarnaast kun je ook altijd bij iemand thuis afspreken. Bekend met jongerenwerk: De jongens weten niet of jongerenwerk is in Naaldwijk. 86. Vriendengroep 2 Aantal: 4 Leeftijd: 14-15 jaar Sekse: Jongens, soms zijn er meisjes bij. Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: De jongens wonen in Naaldwijk. Ontmoetingsplek: De jongens ontmoeten elkaar op school en op straat. Vrije tijd: De jongens hangen na schooltijd, maar ook ’s avonds rond in het centrum van Naaldwijk om te kletsen en te chillen. De meeste jongens zijn lid van een sportvereniging, zoals handbal en voetbal. Als het slecht weer is, spreken de jongens ook wel bij iemand thuis af. School/ werk: De jongens gaan allemaal naar school, opleidingsniveau vmbo. Ook hebben ze allemaal een bijbaan in de kassen of in een supermarkt. 102
Problemen: De jongens hebben geen problemen en gebruiken geen alcohol of drugs. De jongens hebben geen contacten met politie of justitie. Soms worden ze door een bewoner weggestuurd als ze te veel herrie maken. Wensen en behoeften: De jongens geven aan dat er voldoende te doen is in Naaldwijk. Ze hebben geen specifieke wensen en behoeften. Bekend met jongerenwerk: De jongens weten niet wat jongerenwerk is en of het aanwezig is in Naaldwijk. 87. Vriendengroep 3 Aantal: 12 Leeftijd: 15-17 jaar Sekse: Jongens Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: Naaldwijk, Kwintsheul en Maassluis. Ontmoetingsplek: De jongens ontmoeten elkaar op straat, vooral bankjes en speeltuinen zijn favoriete plekken. Vrije tijd: In hun vrije tijd zijn de jongens veel op straat te vinden om elkaar te ontmoeten. De jongens zijn geen lid van sportverenigingen. School/ werk: De jongens gaan allemaal naar school, opleidingsniveau vmbo. Daarnaast hebben veel jongens een bijbaantje, zoals de krant bezorgen, pizza’s bezorgen of afwassen in de horeca. Problemen: De jongens hebben geen problemen en gebruiken geen drugs of alcohol. Ze worden soms door de politie weggestuurd omdat ze overlast veroorzaken of in speeltuintjes zitten. Ook bewoners spreken hen weleens aan, maar dat gaat volgens de jongens het ene oor in en het andere oor uit. Af en toe hebben ze weleens ruzie met allochtone jongens, omdat die gewoon heel anders denken en doen. Wensen en behoeften: De jongens willen graag meer plekken, zoals bankjes en speeltuinen waar ze mogen hangen, een grotere bioscoop met meer films voor oudere jongeren en een McDonald’s. Bekend met jongerenwerk: De jongens kennen de bus van het jongerenwerk. Zelf maken ze er geen gebruik van. Volgens de jongens komen en in de bus alleen kinderen die niet meer thuis mogen komen en problemen hebben. 88. Vriendengroep 4 Aantal: 10 Leeftijd: 16-18 jaar Sekse: 50% jongens, 50% meisjes Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: De jongeren komen uit Delft, Naaldwijk, De Lier en ‘s-Gravenzande. Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar op school, werk, stage, op het strand en tijdens het uitgaan. Vrije tijd: Veel jongeren zijn in vrije tijd bezig met sport, bijvoorbeeld voetbal en zumba. Daarnaast gaan de jongeren winkelen, gaan ze uit of spreken ze af om ergens iets te gaan drinken. Veel jongeren zijn in vrije tijd bezig met sport, bijvoorbeeld voetbal en zumba. Daarnaast gaan de jongeren winkelen, gaan ze uit of spreken ze af om ergens iets te gaan drinken. School/ werk: De jongeren zijn allemaal schoolgaand. Het opleidingsniveau varieert van mbo tot vwo. Als bijbaan werken de jongeren in de kassen of in winkels. Problemen: De jongeren geven aan geen problemen te hebben en ze komen ook niet in aanraking met politie of justitie. De jongeren spreken wel over een groep jongeren 103
die in het Tollenspark en bij het skatepark rond hing, daar gaan ze liever niet mee om. Wensen en behoeften: De jongeren vinden dat er weinig uitgaansgelegenheden zijn in ‘s-Gravenzande. Er is een kroeg, maar de jongeren zouden het leuk vinden als er een discotheek zou zijn. Daarnaast is er behoefte aan nieuwe winkels, beter openbaar vervoer en een McDonald’s. Bekend met jongerenwerk: De jongeren zijn wel bekend met het jongerenactiviteiten centrum Synergy. De jongeren gaan er niet heen, omdat de jongeren die daar komen ‘drugsdealers’ zijn. 89. Vriendengroep 5 Aantal: 20 Leeftijd: 16-18 Sekse: 11 jongens, 9 meisjes Etniciteit: Nederlands Woonbuurt: ’s-Gravenzande, Naaldwijk, Poeldijk Ontmoetingsplek: In een grandcafé, Teejater en bioscoop. Vrije tijd: De jongeren ontmoeten elkaar bij het uitgaan bij bovenstaande ontmoetingsplekken. Zij zien elkaar alleen in het weekend. De jongeren zijn lid van sportverenigingen. Zij doen aan handbal (meisjes), korfbal, voetbal en tennis. De jongeren zijn weinig op straat te vinden. Een heel enkele keer gaan ze basketballen in de basketbalkooi bij Rijnvaartpark. Het aanbod voor jongeren vinden ze beperkt in Westland, ze wijken al snel uit naar Den Haag en Delft. Voor een grote dansclub en een bioscoop wordt gemist. Verder zijn veel winkels verdeeld over alle kernen. Liever zien de jongeren dat deze worden opgenomen in één groot winkelcentrum. Ze zijn niet bekend met het jongerenwerk. School/werk: Alle jongeren zijn schoolgaand, zij volgen havo en vwo opleidingen. Ze hebben bijna allemaal een bijbaantje in de kassen, supermarkt of snackbar. Problemen: Er is enkel contact met politie geweest om een opgevoerde scooter. Er zijn geen contacten met politie omtrent geweld of vandalisme. De vriendengroep kent geen jongeren die problemen hebben. Omgang jong/oud: In Westland hangt een relaxter sfeertje dan in Den Haag. Het is hier gemoedelijk en dat vinden we een groot voordeel van Westland. Jongeren onderling: De contacten tussen jongeren onderling verlopen goed. Je zou op zoek moeten om ruzie te maken. Wensen/behoeften: We zouden graag een Daltonschool voor middelbaar onderwijs willen. Het ISW heeft hier een monopolie. Daarnaast willen we meer uitgaansgelegenheden. Achtergronden: De ouders van de jongeren zijn over het algemeen minimaal hbogeschoold. De jongeren komen uit gezinnen met 2-3 kinderen. 90. Vriendengroep 6 Aantal: 10-15 Leeftijd: 15-20 jaar Sekse: 12 jongens, 3 meisjes Etniciteit: Nederlands, Marokkaans en Turks. Woonbuurt: De jongeren zijn afkomstig uit Rotterdam, Maassluis en Maasdijk. Ontmoetingsplek: De jongeren ontmoeten elkaar op straat in Maassluis en Maasdijk. Vrije tijd: De jongeren hangen in hun vrije tijd vooral op straat rond om met elkaar te chillen. Ze zijn geen lid van sportverenigingen. 104
School/ werk: Van de jongeren gaat er één naar school. Acht van hen werken en vijf zijn er werkloos. De jongeren die werken, zijn werkzaam als koerier of in winkels. Problemen: De jongeren geven aan geen problemen te hebben. In het verleden zijn ze weleens in contact geweest met de politie wegens vechtpartijen, maar dat komt nu niet meer voor. Wensen en behoeften: De jongeren geven aan dat er niet voldoende voor hen te doen is. Er is bij de jongeren vooral behoefte aan meer winkels en sportscholen. Bekend met jongerenwerk: De jongeren zijn wel bekend met het jongerenwerk, maar maken er geen gebruik van. De jongeren die daar komen zijn ‘niet ons soort mensen’.
§ 2. Mening van bewoners Tabel 17.
Ondervraagde bewoners over groepen jongeren in Westland naar mate van overlast en suggesties voor aanpak per maart 2010 (N=62)
Kern naar buurt Naaldwijk Kruisbroek Kruisbroek
Componistenbuurt Centrum Centrum Midden-Woerd Woerdblok Bloemenbuurt StaatsliedenbuurtWest De Lier De Lier De Lier De Lier Noord Noord Noord Nieuwe Tuinen Honselersdijk
Jongerengroepen
Mate van overlast
Geen Geen
Vermoeden van dealen door 25+ bij speeltuintje Colmanstraat 1 x hinderlijk 1 x overlastgevend 4x aanvaardbaar 1 x hinderlijk 1 x overlastgevend
Verdilaan en Ravellaan Winkelcentrum De Tuinen Parkje bij flat Heukenslootstraat Parkeerplaatsen Midden-Woerd Speeltuintje bij C1000 Geen Geen
Winkelcentrum (zie groep 52) Geen Speeltuintje Van Kinsbergenstraat Speeltuintje Molenstraat Parklaan Park, snackbar, scouting Geen
1 x hinderlijk
-
Meer toezicht in winkelcentrum Politie Sportclubs en verenigingsleven
1 x aanvaardbaar -
1 x aanvaardbaar 3x hinderlijk 1 x hinderlijk 1 x hinderlijk 1 x aanvaardbaar 1 x aanvaardbaar -
105
Suggesties aanpak
Jongerenwerk
Aanspreken door bewoners -
Strijphorst Centrum Tuinen Zuid Wateringen ’t Hof e.o. en Wateringen Noord ’t Hof e.o. en Wateringen Noord Plan Zuid Vliettuinen
Kwintsheul Kwintsheul ’s-Gravenzande Oudeland
Oudeland Zandevelt Edelstenenwijk Centrum Bedrijventerrein
Maasdijk Oude Zeeheldenbuurt Centrum Oranjebuurt Oost Poeldijk Poeldijk Monster Monster Zuid Monster Zuid Monster Zuid Monster Noord
Monster Noord
Geen Winkelcentrum Geen
3 x aanvaardbaar 1 x aanvaardbaar
Winkelcentrum Vliethof (zie groep 22) Hofpark (zie groep 28) Geen Binnentuin flat Bakkershof (zie groep 25)
5 x aanvaardbaar 2 x hinderlijk
3 x Jongerenwerk.
1 x hinderlijk
Jongerenwerk
Geen
-
Vijver aan Dingemans van de Kasteeleplein Voetbalkooi Eikenlaan Zandeveltpark (zie groep 67) Oranjepark (zie groep 66) Marktplein bij winkelcentrum Parkeerterrein MFC Maesemunde (zie groep 71)
1 x hinderlijk
Geen
-
Winkelcentrum (zie groep 77) Geen
3 x aanvaardbaar 2 x hinderlijk -
Geen
-
Geen Winkelcentrum
4 x hinderlijk 1 x aanvaardbaar 2 x hinderlijke
1 x hinderlijk
1 x JOP
Meer toezicht door buurtpreventie
-
1 x aanvaardbaar 1 x hinderlijk
Jongerenwerk
1 x hinderlijk 1 x aanvaardbaar 1 x hinderlijk
Achter de Noviteit (zie groep 46) Kerkplein Molenstraat (zie groep 38) Fietsenstalling school Madeweg
106
1 x hinderlijk
1 x aanvaardbaar
Hangplek buiten het dorp
JOP
Jongerenwerk
Ter Heijde Ter Heijde aan Zee
Geen
-
Toelichting: Er zijn verspreid over Westland in de periode februari/ maart 2011 zo’n 62 veldgesprekken gevoerd met bewoners over jongerengroepen en mogelijke overlast die zij bezorgen aan bewoners en voorbijgangers. Er is geen sprake van een representatieve uitslag. De bevinden kunnen hooguit indicatief worden genoemd. Ongeveer 60% van de ondervraagde bewoners ervaart geen overlast of omdat ze geen jongerengroepen tegenkomen of omdat zij van hen geen overlast ervaren in hun woonbuurt of winkelcentrum Bijna 40% van hen ervaart hinder, een lichte mate van overlast. Slechts een klein deel van de respondenten merkt op dat jongeren overlastgevend zijn (ca. 3%). Als suggesties voor aanpak van hinder, overlast of verveling van jongerengroepen wordt jongerenwerk het meest als remedie genoemd (ca. 12%), gevolgd door toezicht en een Jongeren ontmoetingspunt (JOP), beide door ca. 3%. Er is bij een bewoner uit de buurt Kruisbroek uit Naaldwijk een vermoeden van dealen door mannen van 25+ bij speeltuintje Colmanstraat.
§ 3. Conclusies Tabel 18.
Overzicht van groepen en categorieën van jongeren waarover veldinformatie is verzameld naar leeftijdsgroep, risicograad, aantal en gewenste aanpak per maart 2011
Groepen/ categorieën Naaldwijk 1. Verdipark 2. Winkelcentrum
Risicograad N Aanvaardbaar Buurtjeugd
3. Angulariusplein (overlap) 4. Vriendengroep Centrum 5. Vriendinnengroep winkelcentrum 1 6. Vriendinnengroep winkelcentrum 2 7. Vriendinnengroep winkelcentrum 3 8. Molenstraat
Buurtjeugd
19 17
Aanvaardbaar
13
Aanvaardbaar
4
Aanvaardbaar
6
Aanvaardbaar
2
Buurtjeugd
30
9. Hendrik van Naaldwijkstraat 10. Dreesplein
Buurtjeugd
-
Buurtjeugd
15
11. Hoge Bomen 12. Bezoekersgroep JAC
Buurtjeugd Buurtjeugd
13 12
107
tot 18 jaar Aanpak
N
18+ Aanpak
Jongerenwerk Drugsvoorlichting Jongerenwerk Drugsvoorlichting Drugsvoorlichting
3
Drugsvoorlichting
Jongerenwerk JOP Jongerenwerk
10
Doorverwijzing
Jongerenwerk Drugsvoorlichting JOP Jongerenwerk Jongerenwerk Drugsvoorlichting
13. Vriendengroep Honselersdijk 14. Tieners JAC 15. Dinsdagavond JAC 16. Woensdagavond JAC 17. Vriendengroep 18. Buurthuis 1 19. Buurthuis 2 Kwintsheul 20. JAC De Speelhoek 21. Gele Kwikstaart
Aanvaardbaar
9
Buurtjeugd Buurtjeugd Buurtjeugd
20 12 15
Aanvaardbaar Aanvaardbaar Aanvaardbaar
6 15 5
Aanvaardbaar Buurtjeugd
44 10
Wateringen 22. Gemixt Vliethof
Buurtjeugd
18
23. Vriendinnen Vliethof 24. Roelsplantsoen 25. Bakkershof 26. Bezoekers JAC 27. Essellanden
Aanvaardbaar
3
Aanvaardbaar Buurtjeugd Buurtjeugd Buurtjeugd Wateringse Veld
7 17 16
28. Hofpark
Buurtjeugd, deels overlastgevend Aanvaardbaar Aanvaardbaar Aanvaardbaar Aanvaardbaar Buurtjeugd/ overlastgevend Buurtjeugd Buurtjeugd/deels overlastgevend
29. Vriendengroep 30. Vriendengroep 31. Tienergroep 32. Tieners 33. Lange Spruit
30 3 4 10 25 40
Jongerenwerk Jongerenwerk Jongerenwerk Drugsvoorlichting JOP 15
Jongerenwerk Drugsvoorlichting Jongerenwerk Drugsvoorlichting 7
Jongerenwerk Jongerenwerk Doorverwijzing naar Jongerenwerk Wateringse Veld Jongerenwerk JOP
11
JOP
20
Doorverwijzing
6
8 30
JOP Voetbalveldje Voetbalveldje Jongerenwerk Drugsvoorlichting Voetbalveldje Jongerenwerk
Buurtjeugd
10
Jongerenwerk
20
37. Bezoekers JAC (overlap met andere groepen) 38. Molenstraat 39. Mondriaan
-
-
-
-
Buurtjeugd Buurtjeugd
7
40. Vivaldi 41. Jan Steenstraat 42. Boomaweg
Buurtjeugd Buurtjeugd Buurtjeugd
25 7
Jongerenwerk Drugsvoorlichting Jongerenwerk Jongerenwerk
43. Duinpan
Buurtjeugd, deels overlastgevend Buurtjeugd, deels overlastgevend en crimineel
35
34. Tieners Kijckert 35. Tienergroep Monster 36. Jongerengroep
44. Herenstraat
Doorverwijzing JOP
12
11
108
Jongerenwerk Drugsvoorlichting Jongerenwerk Drugsvoorlichting Politie
20
Drugsvoorlichting Doorverwijzing
11
Drugsvoorlichting Doorverwijzing Politie
-
Doorverwijzing Jongerenwerk Fitnessjop -
-
-
-
-
-
-
-
Aanvaardbaar Aanvaardbaar
10
Buurtjeugd
20
Buurtjeugd
30
Jongerenwerk Drugsvoorlichting
-
-
-
Buurtjeugd met criminele elementen
12
54. Meidoornhof (overlap met 61)
Buurtjeugd/ overlastgevend
8
55. Tieners JAC
Buurtjeugd
22
56. Jongeren JAC (overlap met 62) 57. Meidengroep 58. Tieners SOVA 59. Sportgroep 60. Muziekbandjes 61. Tieners eetcafe (overlap met 54) 62. Jongeren eetcafe ‘s-Gravenzande 63. Rijnvaartpark 64. Meerkoet 65.D’ouwe Kiem 66. Oranjepark (overlap met andere groepen, m.n. 69) 67. Zandeveltgroep (overlap met 68,71 en 72) 68. Jongeren JAC 69. Tollenspark
Buurtjeugd
15
Buurtjeugd Buurtjeugd Aanvaardbaar Aanvaardbaar -
15 6 17 12 -
Jongerenwerk Doorverwijzing Politie Jongerenwerk Drugsvoorlichting Doorverwijzing Jongerenwerk Drugsvoorlichting Doorverwijzing Jongerenwerk Doorverwijzing Jongerenwerk
-
45. Tieners Grote Geest
Buurtjeugd
11
46. Kloosterplein (overlap met 36)) 47. PGA-categorie (overlap met 44) 48.Vriendinnengroep 49. Tienergroep Ter Heijde 50. Ari Tukstraat Poeldijk 51.Margrietlaan
-
De Lier 52. WC Hoofdstraat (Overlap) 53. Sportlaan
70. Koningswerf 71. Jongeren 18+ JAC (overlap met 67) 72. Jonge jongeren JAC (overlap met 67)
8
-
-
10
Doorverwijzing Doorverwijzing -
-
-
-
-
-
-
Buurtjeugd Buurtjeugd Aanvaardbaar -
20 12 10 -
Jongerenwerk Jongerenwerk -
10 -
-
-
-
-
-
-
Buurtjeugd Buurtjeugd
12 20
12 15
Buurtjeugd Buurtjeugd
7
Jongerenwerk Jongerenwerk Drugsvoorlichting JOP JOP
Buurtjeugd
30
30
109
Jongerenwerk Doorverwijzing
JOP Drugsvoorlichting
Doorverwijzing
Buurtjeugd Buurtjeugd
75. Vriendinnengroep 76. Korfbalclub Maasdijk 77. Kippenhok
Buurtjeugd Aanvaardbaar
10
Buurtjeugd
32
Buurtjeugd Aanvaardbaar Aanvaardbaar
20
Jongerenwerk Drugsvoorlichting Doorverwijzing Jongerenwerk
8
JOP
Aanvaardbaar Aanvaardbaar/ buurtjeugd Aanvaardbaar Aanvaardbaar Aanvaardbaar Aanvaardbaar Aanvaardbaar Aanvaardbaar Aanvaardbaar Buurtjeugd
12 25
78. Tienergroep 79. Jongeren 18+ 80. Tienergroep Interlokale groepen 81. Hok 82. Allochtone vriendengroep 83.Vriendengroep18+ 84.Vriendinnengroep 85. Vriendengroep 1 86. Vriendengroep 2 87. Vriendengroep 3 88. Vriendengroep 4 89. Vriendengroep 5 90. Vriendengroep 6
Tabel 19.
12 16
Jongerenwerk Jongerenwerk Doorverwijzing
73. Tienermeiden 74. Meidengroep
7 10
15
25
Doorverwijzing
10 5 4 4 12 10 10 7
Doorverwijzing
10 8
Doorverwijzing
Buurtjeugd van 12-17 jaar in Westland naar type aanpak
Kern Jongerenwerk JOP41 Drugsinfo Verwijzing Politie Naaldwijk 87 45 42 Honselersdijk 47 15 Kwintsheul 10 10 Wateringen 142 77 48 Monster 106 11 53 11 Ter Heijde42 Poeldijk 30 30 De Lier 72 42 55 12 ‘s-Gravenzande 122 27 20 46 Maasdijk 52 32 32 Interlokaal 7 TOTAAL 668 160 292 140 23
Toelichting: Op basis van veldonderzoek en interviews met professionals is te constateren dat minimaal 668 jongeren van 12-17 jaar behoefte hebben aan jongerenwerk. 41 42
In sommige gevallen gaat het om een voetbalveldje of een JOP met fitnesstoestellen. Inzet voor buurtjeugd in Ter Heijde maakt deel uit van de inzet voor buurtjeugd in Monster.
110
Opvallend is dat voor bijna de helft (44%) van hen voorlichting over drugs en alcohol zinvol is. Ca. 160 jongeren uit de categorie buurtjeugd hebben behoefte aan een JOP al dan niet met een sportieve inrichting. Voor 140 buurtjongeren is verwijzing naar voorzieningen op het gebied van zorg, werk en school van belang. Inzet van politie in verband met ernstige overlast en criminaliteit van individuele deelnemers uit jeugdgroepen is nodig voor 23 personen. Met betrekking tot jeugdgroepen uit de categorie aanvaardbaar valt het volgende op te merken: voor 38 jongeren uit de categorie ‘aanvaardbaar’ is een JOP-voorziening gewenst. Voor 29 jongeren uit deze categorie is verwijzing naar reguliere sportclubs of culturele voorzieningen op het gebied van muziek zinvol. Daarnaast is voor 13 jongeren uit deze categorie drugsvoorlichting gewenst. Tabel 20.
Buurtjeugd 18+ jaar in Westland naar type aanpak JOP Drugsinfo Verwijzing Politie Kern Naaldwijk 3 10 Wateringen 11 20 Monster 51 51 11 ‘s-Gravenzande 15 15 30 Interlokaal 33 Totaal 26 69 144 11
Toelichting: Volgens de verzamelde gegevens is voor 144 buurtjongeren van 18 jaar en ouder verwijzing naar voorzieningen voor zorg, werk en school een belangrijke zaak. Voor zo’n 69 jongeren uit deze categorie is voorlichting over drugs en alcohol gewenst. Een JOP is een wens van 16 van deze 18+ jongeren. In verband met ernstige overlast en criminaliteit van individuele jongeren die deel uitmaken van jeugdgroepen is inzet van politie noodzakelijk. Het gaat om 11 jongeren. Ongeveer 60% van de ondervraagde bewoners ervaart geen overlast of omdat ze geen jongerengroepen tegenkomen of omdat zij van hen geen overlast ervaren in hun woonbuurt of winkelcentrum Bijna 40% van hen ervaart hinder, een lichte mate van overlast. Slechts een klein deel van de respondenten merkt op dat jongeren overlastgevend zijn (ca. 3%). Als suggesties voor aanpak van hinder, overlast of verveling van jongerengroepen wordt jongerenwerk het meest als remedie genoemd (ca. 12%), gevolgd door toezicht en een JOP, beide door ca. 3%. Er is bij een bewoner uit de buurt Kruisbroek uit Naaldwijk een vermoeden van dealen door mannen van 25+ bij speeltuintje Colmanstraat.
111
Bijlage 7. Beleid en voorzieningen
Inleiding Deze bijlage beschrijft het beleid van de gemeente Westland op het gebied van jeugd in het algemeen (§ 1) en jongerenwerk in het bijzonder (§ 3). Daarna komt het huidige aanbod van jongerenwerk (§ 3) en verschillende andere jeugdvoorzieningen aan de orde (§ 4 t/m § 6). Een korte conclusie over bereikte aantal jongeren wordt getrokken in de laatste paragraaf. Belangrijke aandachtspunten in deze beschrijving zijn doelstelling, doelgroep en bereik, middelen voor formatie, accommodaties en budget, de geboden activiteiten, samenwerkingspartners, sterke punten en verbeterpunten. De in deze bijlage gebruikte informatie is afkomstig uit documenten en interviews met professionals. Waar nodig is in de tekst een verwijzing naar deze bronnen opgenomen.
§ 1.
Lokaal jeugdbeleid
Het jeugdbeleid van de gemeente Westland is geformuleerd in het actieplan ‘Naar een samenhangend jeugdbeleid ‘ uit 2005. Daarin wordt het jeugdbeleid gedifferentieerd naar vier typen: algemeen preventief jeugdbeleid (algemeen aanbod voor alle jeugd), curatief jeugdbeleid (zorg), repressief jeugdbeleid (veiligheid) en gericht preventief jeugdbeleid. Dat laatste type is bedoeld om uitval of probleemgedrag te voorkomen bij jeugd met verhoogd risico op uitval of waar zich dit al manifesteert. Jongerenwerk wordt gezien als een onderdeel van gericht preventief jeugdbeleid. Bij het ontwikkelen van lokaal jeugdbeleid in 2005 heeft de gemeente Westland gekozen voor de invoering van het project “Veilig opgroeien”. Veilig Opgroeien gaat uit van de gedachte om op basis van informatie over jeugd te komen tot vraaggericht werken. Doel is om met een wijkgerichte aanpak probleemgedrag onder jongeren te voorkomen en het opgroeien in Westland nog prettiger te maken. Het project biedt inzicht in de risicofactoren en beschermende factoren binnen de vier domeinen van gezin, school, kinderen en jongeren, en buurt en wijk. Deze factoren zijn van invloed op gedrag onder jongeren. In 2006 is een eerste jongerenenquête gehouden. Naar aanleiding hiervan zijn de kernen Monster/Ter Heijde, Honselersdijk en Maasdijk geselecteerd als pilot locaties. In het najaar 2009 is een tweede jongerenenquête gehouden en is het project geëvalueerd. Geconcludeerd is dat er veel overeenkomsten zijn in uitgangspunten met het inmiddels in gang gezette Centrum voor Jeugd en Gezin. Daarom is er voor gekozen met de goede basis van het project Veilig Opgroeien verder te gaan in het CJG. Zo weten verschillende partners van lokaal jeugdbeleid elkaar in een vroeg
112
stadium van zorg om een jeugdige te vinden om snel samen tot een goede aanpak te komen43. Nieuw jeugdbeleid De huidige nota jeugdbeleid is naar de mening van beleidsmedewerkers inmiddels achterhaald. Zo zijn er door recente ontwikkelingen binnen de jeugdzorg waardoor de rol van de lokale overheid sterker wordt nieuwe beleidskaders nodig. Verder is het zo dat de subsidies voor jeugdvoorzieningen van de vijf vroegere gemeenten die zijn samengevoegd tot de gemeente Westland, redelijk in stand zijn gehouden. Die situatie vraagt om een herziening die meer recht doet aan wat er momenteel aan vragen en problemen speelt onder jeugd. Dit geldt ook voor het jongerenwerk. De verdeling van capaciteit van jongerenwerk over de verschillende kernen heeft een historische basis, die niet altijd efficiënt is.44 Een verdeling naar jeugd met problemen of kwetsbare sociaaleconomische achtergronden is waarschijnlijk meer gewenst. Die insteek levert echter misschien spanningen op met lokale belangenorganisaties die opkomen voor de leefbaarheid in een kern en om die reden pleiten voor jongerenwerk als een belangrijke lokale voorziening. Nu geldt voorlopig de afspraak dat elke hoofdkern een accommodatie heeft voor jongerenwerk.45 In het nieuwe jeugdbeleid zal meer aandacht uitgaan naar de noodzaak van subsidie voor een voorziening. In de verantwoording zal daarom meer nadruk komen te liggen op de maatschappelijke effecten van een gesubsidieerde voorziening en de bijdrage die wordt geleverd aan de doelstellingen van lokaal jeugdbeleid. Aan het eind van een jaar zullen instellingen afgerekend worden op wat zij wel en niet hebben uitgevoerd. Dit kan consequenties hebben voor hun subsidies. Het spelersveld van het jeugdbeleid is erg breed. Jeugdgezondheidszorg, schoolmaatschappelijk werk, jongerenwerk, Centrum voor Jeugd en Gezin, jeugdzorg, Wajong, scholen en vele andere partijen participeren hierin. De spelers in het nieuwe jeugdbeleid worden gerangschikt in drie categorieën, te weten school, werk en vrije tijd, en gezin/thuissituatie. Door deze clustering probeert de gemeente samenhang en samenwerking te bevorderen.2 In het collegewerkprogramma 2010-2014 ‘De route naar bouwen, binden en bereiken’ is het vormgeven van integraal jeugdbeleid één van de speerpunten voor de komende jaren. Dat is als volgt verwoord: ‘De ontplooiing en ontwikkeling van onze jeugd is voor de opbouw van onze samenleving van eminent belang. We investeren in onze jeugd vanuit vier sporen: gezin, school , werk en vrije tijd. Zorg, veiligheid, gezondheid en samenwerking en wisselwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven krijgen een plek in ons integrale beleid. Binnen het gezin doen wij een beroep op de eigen verantwoordelijkheid van ouders en ondersteunen wanneer dat nodig is vanuit het Centrum voor Jeugd en Gezin. (…) Samen met het onderwijs willen wij een impuls geven aan het opleidingsniveau. Daarnaast is ons doel om zo mogelijk
43 Gemeente Westland, Besluitvormingsformulier B&W. Project Veilig Opgroeien in Westland, 21 december 2010. 44 Interview met Mw. Van Laarhoven. 45 Interview met Mw. Van Ooijen en Mw. Van den Brande.
113
HBO-opleidingen in West land te realiseren. Onderwijs en ondernemers willen we bij elkaar brengen door concrete projecten samen met het bedrijfsleven uit te voeren. Het voorkomen van vroegtijdig schoolver laten en het opdoen van werkervaring zien we als belangrijke peilers voor een succesvolle toekomst. Het Werkplein wordt de plaats waar we als overheid de krachten willen bundelen met onze ondernemers om te zorgen voor een goede aansluiting van jongeren op de arbeidsmarkt . In hun vrije tijd kunnen jongeren terecht bij de vele Westlandse (sport)verenigingen en uitgaansgelegenheden en gebruikmaken van een gevarieerd aanbod van o.a. festivals en feestweken. Ruimte om te spelen realiseren we bij nieuwbouwprojecten waar we een eis van 3% speelruimte stellen.’ Het CJG is daarbij één van de instrumenten om dichtbij en op preventieve wijze ondersteuning te bieden aan jeugdigen en hun ouders. Het CJG wordt het centrum van waaruit het jeugdbeleid wordt georganiseerd. Het jongerenwerk moet daar bij aansluiten.46 Prioriteit van jeugdbeleid zijn daarbij preventie en integraliteit binnen de mogelijkheden van de WMO (Wet Maatschappelijke Ondersteuning).47 Actuele aandachtspunten voor jeugdbeleid zijn overmatige alcoholconsumptie, lage eigenwaarde van jongeren en het lage opleidingsniveau van een deel van de jeugdpopulatie.48
§ 2.
Beleid naar jongerenwerk
Het jongerenwerk in Westland werd nog niet zo lang geleden uitgevoerd door meerdere organisaties. Na het ontstaan van de nieuwe gemeente Westland groeide de noodzaak meer eenheid te brengen in de aansturing en uitvoering van het jongerenwerk. Met ingang van 2011 is het professionele jongerenwerk in Westland samengevoegd in één organisatie voor jongerenwerk onder de naam Welzijn 25. In het rapport ‘Bouwen aan de basis’ uit 2007 zijn adviezen geformuleerd voor de nieuwe kaders van het jongerenwerk in Westland. Op een enkele wijziging na zijn deze adviezen in 2007 door de raad vastgesteld als het geldende beleidskader voor het jongerenwerk. De belangrijkste inhoudelijke en organisatorische aspecten van dit beleid zijn als volgt te beschrijven.49 Visie en doelstelling Ouders zijn primair verantwoordelijk voor de opvoeding van hun kinderen, maar kunnen indien nodig terugvallen op voorzieningen. Het jongerenwerk is één van die voorzieningen. Deze voorziening richt zich op de vorming van de jongere en de sociale binding van die jongeren aan zijn of haar omgeving. De gemeente heeft hierbij als taak om regie te voeren, voorzieningen te faciliteren en de kwaliteit te bewaken.
Gemeente Westland, Besluitvormingsformulier B&W. Project Veilig Opgroeien in Westland, 21 december 2010. 47 Interview wethouder De Goeij en interview wethouder Bogaard. 48 Interview mevrouw Van Ooijen en mevrouw Van der Brande. 49 Raadsbesluit 18 december 2007. 46
114
Het jongerenwerk in Westland stelt zich ten doel jongeren te ondersteunen bij het volwassen worden en het meedoen in de samenleving. Deze doelstelling strookt met het lokaal jeugdbeleid dat is gericht op het voorkomen van uitval. Hoewel jongerenwerk wordt gezien als een algemene voorziening die voor alle jongeren toegankelijk is, richt het jongerenwerk zich op jongeren die om welke reden dan ook hun weg niet weten te vinden naar reguliere activiteiten. Als jongeren eenmaal de aansluiting (her)vinden, houdt de taak van het jongerenwerk op. Jongerenwerk bestaat uit inpandig jongerenwerk voor jongeren van 12 tot en met 18 jaar en ambulant jongerenwerk voor jongeren van 12 tot 23 jaar. Onderdeel van ambulant jongerenwerk is de pilot mobiel jongerencentrum, waarbij door middel van een bus (Route 25) aan jongerengroepen op vindplaatsen een aanbod van activiteiten wordt gedaan. Voor deze pilot is medio 2008 aan de raad een nader uitwerkingsvoorstel voorgelegd. Jongerenwerk dient niet alleen een aantrekkelijk vrijetijdsaanbod te bieden, maar ook een rol te spelen in de aanpak van jongerenoverlast. Een pro-actieve houding, kennen van jongeren en aanspreken op gedrag zijn daarbij van belang. In het verlengde hiervan participeert jongerenwerk in samenwerkingsnetwerken met professionele partners als zorgnetwerken en veiligheidskringen, signaleert ontwikkelingen en wisselt informatie uit over jongeren. In eerste instantie lag bij deze opzet van het jongerenwerk veel nadruk op het verminderen van jeugdoverlast om een signaal af te geven naar de bevolking dat er iets gebeurt met hun klachten. Vanuit de vraag wat de jongere er zelf aan heeft is meer de gedachte naar voren gekomen dat het jongerenwerk meer moet toeleiden naar bijvoorbeeld het CJG, algemeen maatschappelijk werk en jeugdzorg. 50 Functies en taken Het jongerenwerk heeft de volgende functies en taken: • Contact leggen • Signaleren, informeren en adviseren • Samenwerken in de keten • Doorverwijzen • Organiseren van activiteiten • Vorming en gedragsbeïnvloeding (o.a. in de vorm van mentoring en coaching). Zaken waar het jongerenwerk zich niet mee bezig hoeft te houden zijn: • Toezicht houden, handhaven en aanpak van criminele jongeren • Hulpverlening aan jongeren • Kinderwerk • Volwassenenwerk Voor de uitvoering van de beleidsafspraken voor jongerenwerk zijn subsidieafspraken gemaakt met uiteindelijk één effectieve uitvoeringsorganisatie op basis van gerichte prestatieafspraken door middel van productfinanciering, inzet van 50
Interview De Goeij d.d. 11 april 2011.
115
geschikte accommodaties, een experiment met een mobiel jongerencentrum en een geoormerkt budget voor deskundigheidsbevordering. Naast de reguliere inzet van jongerenwerk zijn enkele tijdelijke projecten van start gegaan die een uitbreiding van capaciteit betekenen. Het gaat om het mobiele jongerenwerk met de bus Route 25, de gecombineerde aanpak in Monster en extra jongerenwerk in Wateringen en Maasdijk. Route 25 Ter versterking van het ambulant jongerenwerk op straat heeft de jongerenwerkorganisatie Welzijn E25 de beschikking over een bus met de naam ‘Route 25’. Deze bus wordt ingezet op locaties waar sprake is van jeugdoverlast. Daarnaast wordt dit middel gebruikt voor jongerenvoorlichting over alcohol, drugs, gezondheid en vrijetijdsmogelijkheden in samenwerking met GGD en een voorziening voor verslavingszorg. Aangegeven wordt dat inzet van de bus heeft bijgedragen aan het verminderen van jeugdoverlast zoals geregistreerd door Politie Haaglanden en Meldpunt Leefomgeving. De kosten voor de jongerenwerkbus worden gedurende twee jaar bekostigd door de gemeente met een budget van ongeveer 150.000 per jaar. Gecombineerde aanpak jongeren Monster In verband met hardnekkige overlastsituaties in Monster rond het Vivaldipark is in november 2008 gestart met een gecombineerde aanpak van jongerenoverlast door inzet van preventieve en repressieve maatregelen van zowel individuele als groepsgerichte aard. 1) Persoongerichte aanpak van de politie (PGA) . Deze aanpak houdt in dat op basis van analyse van informatie over personen die deel uitmaken van een problematische jongerengroep deze groep samen met partners stevig wordt aangepakt en individuele jongeren worden aangemoedigd de groep de rug toe te keren. 2) Een samenscholingsverbod voor personen in samenhang met extra surveillances van politie, buurtpreventie en BOA’s. 3) Intensivering van jongerenwerk door extra uren voor accommodatiegebonden jongerenwerk en ambulant jongerenwerk, en inzet van individuele coachingstrajecten. 4) Versterken van het programma Veilig Opgroeien met een onderzoek naar geschiktheid van het programma ‘Waarden en normen in het jeugdwerk’ en een cursusaanbod voor ouders. 5) Experimenteren met een JOP. Ruim een jaar na de start blijkt de overlast te zijn verminderd. Duidelijk is dat een samenscholingsverbod vanwege het waterbedeffect en negatieve berichtgeving in de media alleen zin heeft als het wordt gecombineerd met alternatieven voor overlastgevende jongeren en een sluitende aanpak. Op basis van de opgedane ervaringen besluit de gemeente ook in 2010 en 2011 extra middelen in te zetten voor de continuering van de intensivering van het accommodatiegebonden- en het ambulant jongerenwerk in Monster. Voortaan wordt bij escalatie van de jongerenproblematiek naast de persoongerichte aanpak van de politie direct individuele coaching ingezet en afspraken gemaakt over 116
nazorg en toeleiding naar een passend aanbod voor zorg, werk en scholing. Daarnaast worden preventieve activiteiten en vroeghulptrajecten aangeboden aan jeugdigen en ouders/opvoeders via het CJG. Er wordt geen JOP meer ingezet. Leerervaringen met de gecombineerde aanpak zullen gebruikt worden om te komen tot een structurele wijze van integraal werken.51 Extra jongerenwerk Wateringen Voortdurende en hardnekkige jeugdoverlast rond het Hofpark is reden dat het jongerenwerk in Wateringen eind 2009 uitbreiding krijgt van uren. Het jongerenwerk krijgt tevens een tijdelijke accommodatie die uiterlijk 2012 ingeruild moet zijn voor een vaste accommodatie. Extra jongerenwerk Maasdijk Vanaf 1 april 2011 is het jongerenwerk uitgebreid en een nieuwe locatie voor jongerenwerk in gebruik genomen in verband met de grote vraag naar een vrijetijdsaanbod en een eigen honk van een ruime populatie jongeren met een vmbo achtergrond. Subsidiebeschikking jongerenwerk Welzijn E25 In de beschikking subsidieverlening 2011 aan de Stichting Welzijn E25 wordt een bedrag van € 1.100.013,- toegekend voor de uitvoering van het jongerenwerk aan alle jongeren in de leeftijdscategorie van 12 tot en met 18 jaar en voor het straatwerk voor jongeren tot 23 jaar.52 Deze subsidie is bestemd voor: 1) Een activiteitensubsidie van € 818.104,- voor prestatie-eenheden van de producten bijeenkomsten en flexibele begeleiding voor alle Westlandse kernen met uitzondering van de kern De Lier. 2) Een activiteitensubsidie van € 7.392,- bedoeld voor netwerk, informatie en flexibele begeleiding met als activiteit JIP. 3) Een eenmalige subsidie van € 103.475,- voor de kern Monster en € 100.000 voor de kern Wateringen voor bijeenkomsten en flexibele begeleiding. 4) Een eenmalige activiteitensubsidie van € 71.042,- voor huisvestingskosten in de kernen Naaldwijk, Honselersdijk, Wateringen, Maasdijk, Monster, ’s-Gravenzande en Kwintsheul. De actuele financiële onzekerheid en de ontwikkeling van een integraal jeugdbeleid staan het aangaan van een meerjarige subsidierelatie met Stichting Welzijn E25 in de weg. Commitment om de subsidierelatie voort te zetten in 2012 is aanwezig. Aan de toegekende subsidie zijn enkele voorwaarden verbonden. Zo is flexibiliteit binnen de gemaakte afspraken een vereiste. Dat houdt in dat waar nodig werkafspraken tussentijds gewijzigd mogen worden op basis van overleg met de gemeente. Verder is de subsidie bedoeld voor activiteiten van het jongerenwerk gespecificeerd in een bijlage die onderdeel vormt van de subsidiebeschikking.
Gemeente Westland, Besluitvormingsformulier B&W. Eindrapportage gecombineerde aanpak jongeren Monster, 11 mei 2010. 52 Beschikking subsidieverlening 2011 d.d. 29 november 2010.
51
117
De activiteiten voor jongerenwerk worden benoemd in drie typen producten: bijeenkomsten, flexibele begeleiding en netwerk. Bijeenkomsten slaan op de werksoorten accommodatiegebonden jongerenwerk en sport, flexibele begeleiding op ambulant jongerenwerk en netwerk op jongereninformatiepunt (JIP). Nadere afspraken over deze producten worden hieronder weergegeven. Accommodatiegebonden jongerenwerk Doel van accommodatiegebonden jongerenwerk is het scheppen van een veilig agogisch klimaat waarin jongeren van 12-18 jaar optimale kansen krijgen om zich te ontwikkelen richting volwassenheid. Daarnaast zijn ook jeugdparticipatie, vorming, opvoeding, educatie en voorlichting onderdeel van de doelstelling. Resultaten waarnaar wordt gestreefd zijn zelfredzaamheid, positief zelfbeeld, maatschappelijke binding, vroegtijdige signalering van problemen en informatie/advies. Deze activiteit heeft twee verschijningsvormen: a) Vraaggerichte openstelling op maat gedurende 45 weken per jaar. Hiervoor is 6.075 uur beschikbaar. Afgesproken is de gerealiseerde prestaties te meten door registratie van het aantal deelnemers per bijeenkomst, klanttevredenheidsonderzoek en periodieke analyse van de haalbaarheid van doelstellingen en resultaat. Accommodatiegebonden jongerenwerk vindt plaats in acht jongerenactiviteitencentra (JAC’s), die in eigendom zijn van de gemeente.53 Het gaat om zes permanente en twee tijdelijke accommodaties. Tijdelijke accommodaties zijn geregeld in Wateringen (JAC The Base) en Maasdijk (de oude brandweerkazerne). Stichting Welzijn E25 heeft zelf in eigendom een cultuurloods. Hier worden uitsluitend workshops en projecten uitgevoerd. In Monster en binnenkort ook in De Lier wordt het jongerenwerk ondergebracht in een accommodatie die deel uitmaakt van een sportcomplex waar ook sportverenigingen zijn ondergebracht. Verder heeft Welzijn E25 de beschikking over een jongerenbus (Route E25). b) Kortdurende individuele begeleiding gericht op sociaal maatschappelijke problematiek. Dit houdt in dat in een voorstadium van hulpverlening ter voorkoming van escalaties ondersteuning wordt geboden en doorverwezen naar gespecialiseerde voorzieningen. Hiervoor is 440 uur beschikbaar. Deze activiteit wordt gemeten door registratie van uitvoeringsuren, aantal cliënten en aantal contacten met cliënten. Sport Inzet is sport bieden aan jongeren van 12-23 jaar gericht op betere conditie en meer bewustzijn van de relatie sport en gezondheid. Deze sport wordt vraaggericht en op maat aangeboden gedurende 45 weken per jaar voor 1.020 uur. De resultaten en output worden gemeten door registratie van het aantal contactmomenten, aantal deelnemers en klanttevredenheidsonderzoek.
53
Zie voor meer informatie het overzicht van accommodaties in bijlage 4.
118
Ambulant jongerenwerk Ambulant jongerenwerk is bedoeld voor jongeren van 12-23 jaar en hun omgeving. Doelstelling is jongeren stimuleren zich optimaal te ontplooien, hun talenten te ontwikkelen en hen te begeleiden in keuzes voor hun toekomst. Resultaten waar naar wordt gestreefd zijn positieve betrokkenheid bij de omgeving, erkend voelen en ondersteuning bij keuzes voor hun toekomst. Deze ondersteuning wordt vraaggericht en op maat gedurende 45 weken per jaar aangeboden voor 2.030 uur. Afgesproken is registratie bij de houden van uren inzet, aantal deelnemers, aantal groepen en groepsspecifieke eigenschappen. JIP (Jongeren Informatie Punt) Het JIP is een informatievoorziening voor ketenpartners en jongeren van 12-23 jaar en hun omgeving. Doel van het JIP is zorg dragen voor een optimale informatievoorziening met betrekking tot welzijn van jongeren, vergroten van participatie van jongeren en informeren van jongeren over zaken die verband houden met risicogedrag. Resultaten waar het JIP naar streeft zijn voorzien in de behoefte van jongeren en bewuste keuzes van jongeren op basis van informatie. Te leveren prestaties zijn één keer in de zes weken afstemmen van de samenwerking met ketenpartners, digitaal spreekuur voor jongeren en update van een website. Dit wordt gemeten door registratie van participatie aan het overleg met ketenpartners, een kwalitatieve rapportage daarvan, registratie van digitale vragen en antwoorden van het spreekuur en registratie van het bijwerken van de website en het aantal hits. Jongerenwerk De Lier Stichting Welzijn E25 heeft apart incidentele subsidie ontvangen voor jongerenwerk in de kern De Lier. Het gaat om € 50.000,-. Verantwoording vindt plaats in de vorm van een halfjaarlijkse schriftelijke rapportage met nadere toelichting in een voortgangsoverleg met de gemeente. Afgezien van de omvang van de prestaties zijn de specificaties van deze subsidie gelijk aan die van het overige jongerenwerk. Voor accommodatiegebonden jongerenwerk wordt 27 uur per week gerekend gedurende 45 weken per jaar (1.215). Bij sport gaat het om 4 uur per week gedurende 45 weken (180), bij ambulant jongerenwerk gaat het om 8 uur per week gedurende 45 weken (360). Verantwoording Stichting Welzijn E25 is verplicht vier keer per jaar een tussentijdse schriftelijke rapportage beschikbaar te stellen die nader wordt besproken in een voortgangsoverleg met het team JOS van de afdeling Samenleving van de gemeente. Daarnaast is een inhoudelijk verslag vereist waarin de aard en omvang van geboden activiteiten wordt beschreven, en de vergelijking wordt gemaakt van nagestreefde en gerealiseerde doelstellingen met een toelichting op eventuele verschillen. Ten slotte moet een financieel verslag worden ingeleverd. Om na te gaan hoe de verantwoording van subsidie voor jongerenwerk in de gemeente Westland in concreto verloopt, kijken we naar de verantwoording van Stichting Welzijn E25 over het meest recente jaar 2009.54 De subsidietoekenning voor 54
Welzijn E25, Jaarrapportage 2009.
119
2009 is in grote lijnen qua bedrag en specifieke voorwaarden gelijk aan de subsidietoekenning voor 2011 (zie tabel 21). Tabel 21.
Overzicht van subsidie in euro’s voor jongerenwerk naar onderdeel in 2011 en 2009. Bron: Gemeente Westland
Product Subsidie 2011 Subsidie 2009 Accommodatiegebonden jongerenwerk / inloop 731.321 741.775 Individuele begeleiding 30.408 Sport 62.626 60.975 Ambulant jongerenwerk 197.224 192.030 JIP ketenpartners 1.368 3.575 JIP digitaal spreekuur 3.012 1.788 JIP website 3.012 1.787 SUBTOTAAL 1.028.971 1.092.030 Jongerenwerk De Lier 50.000 50.000 TOTAAL 1.078.971 1.142.030
Tabel 22.
Subsidie voor jongerenwerk in 2009 naar budget, geplande prestaties en verantwoording per onderdeel. Bron: Gemeente Westland en Stichting Welzijn E25
Product
Subsidie 2009 741.775
Geplande prestaties 6.546,5 uren in 45 weken
Individuele begeleiding Sport
60.975
1.020 uren in 45 weken
Ambulant jongerenwerk
192.030
2.030 uren in 45 weken
JIP ketenpartners
3.575
JIP digitaal spreekuur
1.788
JIP website Jongerenwerk De Lier
1.787 50.000
Zeswekelijks overleg Antwoord op digitale vragen Update website -
Accommodatiegebonden jongerenwerk (inloop)
Verantwoording Uren volgens planning; ca. 20 deelnemers per inloop Uren volgens planning, ca. 15 deelnemers per dagdeel Uren volgens planning, ca.10/15 deelnemers per dagdeel Volgens planning: 10x overleg/25 uur 61 beantwoorde vragen 80.000 hits Volgens planning
In de subsidiebeschikking voor het jongerenwerk wordt voor accommodatiegebonden jongerenwerk, sport en ambulant jongerenwerk gevraagd te registreren op deelnemers per bijeenkomst, klanttevredenheid en periodieke analyse van de haalbaarheid van doelstelling en resultaat. Voor het JIP gaat het om aantal overleggen, verstrekte antwoorden op vragen en hits op de website. In de verantwoording van de subsidie voor het jongerenwerk in 2009 geeft Stichting 120
Welzijn E25 in welke mate de geplande uren voor een product zijn gerealiseerd en hoeveel deelnemers gemiddeld aan een activiteit hebben deelgenomen. Wat ontbreekt is klanttevredenheidsonderzoek en periodieke haalbaarheidsanalyses. De verantwoording van activiteiten van het JIP is overeenkomstig de afspraken.
§ 3.
Jongerenwerk Welzijn E25
Het jongerenwerk van Welzijn E25 is ondergebracht bij SWS Welzijn. Deze organisatie bestaat uit twee werkmaatschappijen, te weten Stichting Welzijn Schiedam en Stichting Welzijn E25. Het gaat om een organisatie in holdingvorm van lokale stichtingen met optimale lokale herkenbaarheid. Deze constructie bestaat sinds begin 2009. SWS Welzijn is werkzaam in meerdere gemeenten: Maassluis, Midden-Delftland, Hoek van Holland en Westland. Welzijn E25 biedt naast jongerenwerk in Westland ook homecoaching. Doelstelling Het jongerenwerk richt zich op de ondersteuning van jongeren bij hun ontwikkeling naar volwassenheid en het vinden van een plek in de samenleving, zodat zij voor zichzelf, hun omgeving en de maatschappij als geheel zo optimaal mogelijk kunnen functioneren.55 Het accommodatie gebonden jongerenwerk heeft specifiek als doel om in een accommodatie een veilig agogisch klimaat te scheppen waarin de doelgroep optimale kansen krijgt om zich te ontwikkelen naar zijn weg in volwassenheid. Daarnaast zijn jeugdparticipatie, vorming, opvoeding en educatie van belang. Te bereiken resultaten zijn versterking van zelfredzaamheid, sociale redzaamheid, positief zelfbeeld, maatschappelijke binding en betrokkenheid en vroegtijdige signalering van problemen. Ambulant jongerenwerk richt zich met name op het stimuleren van ontplooiing van jongeren, talentontwikkeling en begeleiding bij toekomstkeuzes. Resultaten zijn positieve betrokkenheid van jongeren bij hun omgeving, het gevoel van herkenning en ondersteuning bij toekomstkeuzes. Sportactiviteiten zijn gericht op het stimuleren van een sportieve en gezonde leefstijl. Dat blijkt uit een betere conditie en bewustzijn van een betere gezondheid.56 Doelgroep en bereik Accommodatiegebonden jongerenwerk is bedoeld voor alle jongeren van 12 tot en met 18 jaar. Het ambulant jongerenwerk gaat tot 23 jaar en sportactiviteiten zijn voor jeugd vanaf groep 7 tot 18 jaar. Wat opvalt aan jongeren in Westland is dat ze in vergelijking met meer stedelijk georiënteerde jeugd minder het hart op de tong hebben, wat meer gesloten zijn. Dat vraagt ook wat meer aanhoudendheid van werkers om ze te leren kennen. Maar als het ijs eenmaal gebroken is hebben ze veel commitment en verantwoordelijkheidsgevoel. De doelgroep van het jongerenwerk bestaat wat meer uit jongeren waar Website www.welzijne25.nl. De meeste informatie in deze paragraaf is ontleend aan een interview met dhr. De Vries. Daarnaast is lokale informatie gebruikt uit gesprekken met jongerenwerkers. 55
56
121
sprake is van problemen of risico’s daar op. Het aandeel van allochtone jongeren met problemen in de doelgroep is beperkt. Wat opvalt is dat er zich steeds meer jongeren aandienen uit Midden en Oost-Europese landen. Vroeger was er sprake van veel rivaliteit tussen jongeren uit verschillende dorpen, nu zijn er vooral spanningen tussen autochtone en allochtone jongeren. Er is geen harde informatie bekend over het unieke bereik van het jongerenwerk. Er wordt alleen informatie bijgehouden over het aantal deelnemers per type activiteit of product. Dat varieert van maximaal 20 deelnemers of minder. Jongeren worden per centrum geregistreerd aan de hand van de registratiemethodiek Jongeren In Kaart (JIK). In dit systeem zijn jongeren aan de hand van NAW-gegevens (naam, adres, woonplaats) ingevoerd. Het accommodatiegebonden jongerenwerk bereikt in acht kernen naar schatting in totaal 410 frequente unieke bezoekers (ca. 50 jongeren per kern). Het bereik van het ambulante jongerenwerk en het sportaanbod van Route25 bedraagt 480 frequente deelnemers op jaarbasis (60 per kern). Als de aanzienlijke overlap tussen beide werksoorten wordt verdisconteerd gaat het naar schatting 520 unieke jongeren die van het aanbod van Welzijn E25 gebruik maken. Naast frequente bezoekers van kleinschalige activiteiten maken ook jongeren op incidentele wijze gebruik van het jongerenwerk. Dat geldt voor het kleinschalige aanbod, maar zeker ook voor evenementen zoals Westlands Straatvoetbaltoernooi, het zaalvoetbaltoernooi voor brugklassers en de meidendag. Deze evenementen trekken honderden incidentele bezoekers. Tabel 23.
Unieke bereik accommodatiegebonden jongerenwerk Westland naar kern per begin 2011. Bron: Opgave Welzijn E25
Frequent Incidentele bezoekers bezoekers Monster 40 Wateringen 25 40 Honselersdijk 35 35 ‘s-Gravenzande 100 100 Naaldwijk 70 De Lier 90 50 Maasdijk 50 15 Totaal 410 240 Kern
Aanbod Jongerenwerk bestaat uit vijf typen activiteiten: 1. Accommodatie gebonden jongerenwerk. 2. Ambulant jongerenwerk (hiervoor is 8 uur per kern beschikbaar) 3. Sport. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een bus (Route25) die voor de grote kernen vier uur per week beschikbaar is. 4. Kortdurende individuele begeleiding, overleg met ketenpartners en samenwerking tussen welzijn, onderwijs en sport (homecoach). 5. Jongeren Informatie Punt (JIP). 122
Het accommodatiegebonden jongerenwerk wordt uitgevoerd in vijf hoofdkernen van Westland: Naaldwijk, ’s-Gravenzande, Monster, Wateringen, De Lier en in de kernen Kwintsheul en Maasdijk. In alle jongerenactiviteitencentra behalve Maasdijk is open inloop. Daarnaast zijn er in alle JAC’s tieneractiviteiten, meidenwerk, workshops en voorlichting. In de JAC’s in Wateringen, Naaldwijk, Honselersdijk, Maasdijk en De Lier worden één keer per maand kookclubs gehouden. Het JAC in Wateringen biedt verder huiswerkbegeleiding. Naast de vaste wekelijkse of maandelijkse activiteiten organiseren de JAC’s ook incidentele activiteiten. Voorbeelden hiervan zijn een disco, een musical, pannakooi, barbecue, filmavond, meidendag of een uitje buiten het JAC. Voor accommodatiegebonden en ambulante jongerenwerk is een leidraad beschikbaar in de vorm van een handboek. Openstelling Tabel 24.
Jongerenactiviteitencentra naar uren openstelling per week. Bron: website Welzijn E25 JAC Aantal uur JAC De Novi, Monster 25 JAC The Base, Wateringen 23 JAC De Speelhoek, Kwintsheul 6 JAC De MIXX, Honselersdijk 15 JAC Synergy, ‘s-Gravenzande 22 JAC Naaldwijk, Naaldwijk 23 JAC De Garage, De Lier 21.5 JAC Het Maaskantje, Maasdijk 8 Totaal 93.5
Ervan uitgaande dat de openstelling vooral op middagen en avonden is en gemiddeld per dagdeel 4 uur bedraagt, kan worden geconcludeerd dat de meeste JAC iets minder dan de helft van maximum van 14 dagdelen per week open is. Uitzondering op de regel zijn Kwintsheul en Maasdijk. Middelen Voor jongerenwerk is 8.28 fte beschikbaar voor zowel uitvoering als coördinatie. Voor coördinatie wordt 1.2 fte ingezet.
123
Tabel 25.
Formatie jongerenwerk naar kern. Bron: Welzijn E25
Kern Naaldwijk ‘s-Gravenzande Wateringen • Structureel • Incidenteel Monster • Structureel • Incidenteel De Lier Honselersdijk Kwintsheul Maasdijk Poeldijk Totaal
Accommodatiegebonden jongerenwerk 27 27
Ambulant jongerenwerk 8 8
11 16
Sport Totaal 4 4
39 39
4 4
2 2
17 22
11 16
4 4
2 2
17 22
15 6 6 135
2 2 2 38
2 2 23
19 10 8 193
Er is ongeveer 1,1 miljoen budget jongerenwerk voor 2011. Daarvan is ongeveer twee ton incidenteel. Dit betreft extra inzet voor jongerenwerk in de kernen Monster en Wateringen, waar de reguliere inzet geringer is in vergelijking met de andere kernen in de gemeente. Voor activiteitenbudget is per hoofdkern € 4.000,-. Kleine kernen hebben ongeveer tussen de € 1.000,- en € 2.000,-. Voor accommodaties wordt verwezen naar de tekst hierover in de vorige paragraaf. Samenwerking Er is sprake van samenwerking met een bonte variëteit aan organisaties. • Sportverenigingen: voetbaltoernooien en sportactiviteiten met de bus • AMW (Kwadraad) • GGz • Verslavingszorg: voorlichting in samenwerking met Bouwmanstichting en Brijderstichting • Basisscholen: voorlichting over jongerenwerk en overstap naar VO, coaching, reboundproject en een spreekuurachtige aanwezigheid van een jongerenwerker op ISW • Gemeente • Politie • Buurtpreventie • Ouderenwerk van Vites: mobieltjes project, intergenerationele eettafels) • Voorlichting over vuurwerk met een bedrijf • Instanties op het gebied van arbeidstoeleiding: werkbedrijf tuinbouwsector, WIJ-instantie en uitzendbureau Tempo Team 124
Het verschilt per kern in hoeverre er samenwerking is met bijvoorbeeld winkeliers, CJG, scholen, kerken, sportverenigingen en scouting. Voor het jongerenwerk neemt Stichting Welzijn E25 deel aan de volgende netwerken: • Zorgnetwerken en Zorg Advies Teams van basisscholen en voortgezet onderwijs. • Overleg voortijdig schoolverlaten / leerplicht (één keer per maand). • Veiligheidskringen. Partners hierin zijn gemeente, buitengewone opsporing ambtenaren (BOA’s), beheer openbare ruimte (BOR), buurtpreventie, wijkagenten en jongerenwerk (een keer per maand). Aansturing, bijscholing en verantwoording De aansturing vindt plaats door twee teammanagers en vier uitvoerende jongerenwerkers met een coördinerende taak. De vier teams van jongerenwerkers hebben één keer per week een teamoverleg onder leiding van de coördinerende jongerenwerker. De teammanagers jongerenwerk hebben verder bilateraal contact met de coördinatoren jongerenwerk. Verder is er één keer per twee weken een overleg van het managementteam, bestaande uit directie, staf en teammanagers. Stichting Welzijn E25 regelt de bijscholing van jongerenwerkers op twee manieren. Werkers worden aangemoedigd HBO-scholing te volgen als dat nog niet is geregeld. Daarnaast worden bijscholingscursussen aangeboden, zoals BHV en agressietraining. Voor bijscholing is een geoormerkt budget beschikbaar. Voor de verantwoording van het jongerenwerk wordt gebruik gemaakt van het registratiesysteem Jongeren In Kaart (aantal deelnemers per bijeenkomst en nadere achtergronden), kwartaalrapportages, waarin de voortgang van afgesproken prestaties wordt beschreven, klanttevredenheidonderzoek en inhoudelijke en financiële verslaglegging over het afgelopen jaar. Prestaties worden naar output en bereik gedefinieerd volgens de WILL-methode. Jongerenwerk Monster De cultuur van de doelgroep is enigszins plat, hard werken in de kassenbouw en een beperkte interesse en horizon. Jongeren zijn vroeg aan het werk om veel te verdienen en bier te kopen. Het beperkt zich niet tot drank, er zijn ook drugs in het spel. Dat gebeurt al vanaf 14-15 jaar. Dat is gangbaar in de wereld van kassen en glastuinbouw. In Monster heerst een echte arbeiderscultuur. Ter Heijde wordt gekenmerkt door hechte familieverbanden. Het aanbod van het jongerenwerk bestaat uit open inloop-activiteiten, tieneractiviteiten, meidenwerk, workshops en voorlichting. Met ingang van januari 2011 is een nieuw programma gestart, waarbij naast accommodatiegebonden inzet ook sprake is van ambulante activiteiten naar straatgroepen en hotspots. Hiervoor is de formatie met enkele uren uitgebreid. Ook is meer geïnvesteerd in contactlegging met jongeren en partners in het dorp. Het ambulante werk bestaat voor een groot deel uit geregeld rondlopen langs hotspots en straatgroepen op momenten dat ze buiten actief zijn. Tot voor kort was het jongerenwerk gehuisvest in JAC Novi in het centrum van Monster. Onder andere in verband met overlast voor omwonenden en andere 125
gebruikers van de Noviteit is het jongerenwerk verhuisd naar een inpandige accommodatie van sportcomplex De Wielepet aan de rand van Monster. De ruimte is klein (80m2) en bij veel bezoek nogal benauwd. Jongeren uit Poeldijk komen niet zo gemakkelijk naar JAC Novi. Het jongerenwerk wordt uitgevoerd door drie personen: een HBO geschoolde jongerenwerker, een MBO geschoolde jongerenwerker en een beperkte inzet van een professional die MBO geschoold is in sport en bewegen. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van een ambulante voorlichter op het gebied van drugs. Naast de normale samenwerkingspartners van jongerenwerk in Westland, is er verder cotact met de winkeliersvereniging. Verder neemt het jongerenwerk deel aan de veiligheidskring (1x per 6 weken). Aan dit netwerk nemen deel: politie, jongerenwerk, BOA, buurtpreventie, de afdeling civiel van de gemeente en op ad hoc basis andere instanties. De veiligheidskring wordt voorgezeten door een gemeentelijke functionaris. Verder is er nog een projectoverleg voor de persoonsgebonden aanpak. Er is meer tijd nodig voor het onderhouden van netwerken. Belangrijk ook is netwerkpartners van de juiste kennis te voorzien. Sterke punten van het jongerenwerk in Monster zijn: - Actief verwijzen naar individuele trajecten voor jongeren met moeilijkheden, zoals homecoach. - De ambulante inzet van het jongerenwerk. De jeugd op straat wordt in kaart gebracht. Wij kunnen een op een reageren op meldingen van overlast van de kant van de gemeente. Binnen een tot drie dagen is actie ondernomen door het jongerenwerk. - Buurtbewoners betrekken bij het jongerenwerk via onder andere de buurtborrel. - De kwaliteit van de jongerenwerkers die met de doelgroep aan de slag zijn. Knelpunten van het jongerenwerk in Monster zijn: - Er is gebrek aan formatie-uren. Eigenlijk zou er 12 uur bij moeten komen. Dat tekort is nu opgelost door inzet van stagiaires. - JAC de Novi heeft maar één ruimte die nogal klein is (85m2) en gauw warm. - Voor de samenwerking tussen jongerenwerk en wijkagent is niet veel tijd beschikbaar. - Er is weinig tijd voor het opbouwen van een goede verstandhouding met de lokale middenstand. Dat is wel van belang, omdat jongeren de omgeving van winkels ook gebruiken als ontmoetingsplek. Zonder een investering in dit netwerk loopt de samenwerking stroef. Jongerenwerk Wateringen Naast reguliere inloop en ambulant werk zijn er drie bijzondere activiteiten, namelijk een meidenmiddag, huiswerkbegeleiding op woensdagmiddag en een kookactiviteit op de laatste donderdag van de maand. Het JAC maakt gebruik van een deel van de oude gemeentewerven (ca. 150 m2). Het bestaat uit één grote ruimte en twee kleinere ruimten die dienst doen als (kleine) bioscoop en kantoor. Dit is een tijdelijke locatie. Uiterlijk eind 2012 zal het jongerenwerk een andere locatie aangeboden worden. 126
Naast de gebruikelijke samenwerkingspartners zijn er contacten met sportverenigingen en een buurtvereniging. Er wordt deelgenomen aan de veiligheidskring (één keer per 6 weken) en het overleg van de buurtvereniging (één keer per 6 weken). Sterke punten van het jongerenwerk zijn: - Er worden jongeren blij gemaakt met leuke activiteiten, die ondertussen bevorderen dat zij zelfstandig worden. - De jongeren gebruiken de steun om verder te komen in het leven. Knelpunten van het jongerenwerk zijn: - Er is sprake van onderbezetting. Er is een extra medewerker gewenst, zodat beroepskrachten niet meer alleen hoeven te werken. - De samenwerking met scholen werkt nog niet optimaal. Enkele scholen zijn enthousiast, maar anderen zijn terughoudend. Het jongerenwerk blijft daar wel mee in gesprek. Er is samenwerking gewenst op het gebied van creatieve dingen, maar ook op het gebied van voorlichting over bijvoorbeeld alcohol, drugs en seksualiteit. Jongerenwerk Naaldwijk Naast open inloop en incidentele activiteiten als pannakooivoetbal, een barbecue, een filmavond of een uitje, zijn er twee bijzondere activiteiten, namelijk: een meidenmiddag en een kookmiddag eens per week. De bezoekers komen voornamelijk uit de wijken Opstal, Esdoorn en Kruisbroek in Naaldwijk en zijn van Marokkaanse afkomst. Een enkeling is Turks. Het JAC in Naaldwijk bevindt zich in een kantorenpand en is ongeveer 50m2 groot. De ruimte is vol wanneer er 20 jongeren binnen zijn en wordt daarom als te klein bevonden. De locatie bij scholen bevalt prima, alleen de omstandigheid dat het is gesitueerd in een kantoorpand brengt met zich mee dat het niet opvalt. Er wordt gewerkt aan meer naamsbekendheid. Op 8 april 2011 krijgt het JAC een nieuwe naam: JAC 4YOU. Naast de gebruikelijke samenwerkingspartners wordt er deelgenomen aan de veiligheidskring en het extra zorgteam. Sterke punten van het jongerenwerk zijn: - De ligging van het jongerencentrum vlakbij de scholen is goed. Scholen zijn de vindplaatsen voor jongeren. - In de avond is het kantoorpand leeg, waardoor er geen klachten zijn. Knelpunt van het jongerenwerk is: - De locatie bevalt niet goed. Een jongerencentrum hoort niet in een kantorenpand. Daarnaast is het te klein. Jongerenwerk ‘s-Gravenzande Naast inloop zijn activiteiten op educatief of recreatief vlak . Er wordt ook begeleiding geboden bij het zoeken naar werk of een opleiding. Het JAC in ‘s-Gravenzande maakt deel uit van een multifunctioneel centrum, maar heeft een eigen ingang. Het JAC beslaat ongeveer 84 m2. Het voordeel van deze accommodatie is dat het niet geheel afgelegen ligt en dat er kan worden samengewerkt met het zwembad en andere partners in het gebouw. Er worden 127
samen activiteiten georganiseerd, spullen van elkaar gebruikt en er wordt gedeeld in de kosten van het gebouw. Naast de gebruikelijke samenwerkingspartners wordt er deelgenomen aan de veiligheidskring. Sterke punt van het jongerenwerk is: - De benadering en manier van contact leggen. Als er een groep op straat is dan kijkt het jongerenwerk wat hun behoefte is en spelen ze daar op in met activiteiten. Dus eerst wordt ambulant werk ingezet, dan worden meteen activiteiten aangeboden om de jongeren binnen te halen en mee te laten doen. Knelpunten van het jongerenwerk zijn: - De ruimte van het JAC is te klein. - Het imago is jongeren met een capuchon op die roken. Er zijn veel vooroordelen. Dit is wel verbeterd met de open dagen. Bewoners en ouders hebben daardoor een ander beeld van het jongerencentrum en haar bezoekers gekregen. Jongerenwerk De Lier Inloop, gerichte activiteiten zoals muziek, kookclub, eetcafe, meidenwerk en een (eenmalige) musical van warchild (deelname van 30 kinderen). In De Lier is het JAC een op zichzelf staand gebouw van ongeveer 300 m2. Het is een voormalig postkantoor. Het gebouw bestaat uit twee grote ruimten en twee kleinere ruimten. Het gebouw en de locatie bevallen het jongerenwerk goed. Binnenkort verhuist het JAC echter naar een inpandig JAC met eigen ingang (90 m2) van sportcomplex VV Lyra. Naast de gebruikelijke samenwerkingspartners is er contact met scouting en kerkelijk jongerenwerk. Sterke punten van het jongerenwerk zijn: - Het binnenhalen van jongeren over wie gesproken wordt met netwerkpartners. Deze jongeren zijn bekend bij het jongerenwerk. - Er is goed contact met agenten en scholen. - Het jongerenwerk is veelzijdig. Er is een open inloop, maar er worden ook activiteiten aangeboden. Daar is behoefte aan. Er zijn veel ouders gescheiden, waardoor kinderen zich eenzaam voelen. Zij krijgen hier aandacht. Knelpunten van het jongerenwerk zijn: - In het jongerenwerk in het algemeen is het verloop erg groot. Ervaren medewerkers en medewerkers met kwaliteiten zijn al weer vertrokken voordat de opdrachtgever het jongerenwerk serieus heeft genomen. - Het jongerenwerk is onderhevig aan de waan van de dag. Je wilt alle jongeren wat bieden, inclusief de foute en de stoute jongeren. De politiek wil dat we ons alleen richten op de vervelende jongeren. Maar het moet een combinatie zijn. De goede jongeren zijn een voorbeeld voor de stoute jongeren. Jongerenwerk is onderhevig aan kapitaalvernietiging van zichzelf. - De teamleider wil niet dat een jongerenwerker een melding doet in verband met de vertrouwensrelatie met ouders en jongeren. Iemand anders moet dan de melding doen. Maar iedereen verschuilt zich achter een probleem of negatieve ervaring en niemand wil de melding doen. Dan blijft het kind staan. - Er mist visie en kennis in het jeugdbeleid van de gemeente. Daardoor slaan ze de plank mis en wordt er meer kapot gemaakt dan dat een individueel kind 128
-
geholpen wordt. Zoals de gemeente naar ons kijkt en ons neerzet, is bepalend voor hoe anderen naar ons kijken. Idealiter is er jongerenwerk en kinderwerk, maar het kinderwerk is weggenomen. Het jongerenwerk heeft enkele beperkingen, zoals het alcoholverbod. Dat is ingesteld vanwege het alcoholprobleem. Maar nu kan het jongerenwerk geen zicht krijgen welke jongeren veel alcohol nuttigen en kan er ook geen feest georganiseerd worden voor 18+. Het jongerenwerk wil jongeren juist voorbereiden op volwassenheid, maar juist dat stukje wordt weggehaald bij het jongerenwerk. Het moet juist bespreekbaar zijn.
Jongerenwerk Kwintsheul Het JAC is 6 uur per week open en er is 2 uur beschikbaar voor ambulant werk. Vrijdagmiddag is er een meidenmiddag. Er komen 25 jongens in het JAC en 19 meisjes op de vrijdagmiddag bij de meidenactiviteit. De jongeren zitten in groep 6 tot en met groep 8 van de basisschool. Dit is niet de doelgroep van het jongerenwerk. Er wordt een ruimte van ongeveer 50m2 gehuurd in een multifunctionele accommodatie. Naast de gebruikelijke samenwerkingspartners wordt geparticipeerd in de veiligheidskring en het extra zorgteam. Sterke punten van het jongerenwerk zijn: - De jongeren komen op vroege leeftijd al in het JAC. - Er is goed contact met de basisschool, zij verwijzen jongeren ook naar het JAC. Knelpunten van het jongerenwerk zijn: - Het jongerenwerk bereikt geen andere, oudere jongeren. - Het JAC is maar een beperkt aantal uur open (6 uur). Jongerenwerk Maasdijk In Maasdijk is er alleen accommodatiegebonden jongerenwerk. Er is één gerichte activiteit en dat is het jongereneetcafé. Het JAC is onlangs verhuisd naar JAC Het Maaskantje in een oude brandweerkazerne. Dit is een opzichzelfstaand gebouw met mogelijkheden van uitbreiding tot 160 m2. Naast de gebruikelijke samenwerkingspartners is er contact met kerkelijk jongerenwerk en Vites. Er wordt geparticipeerd in de veiligheidskring en het kernoverleg Maasdijk met de wijkagent en buurtpreventie. Interne zaken worden hier snel besproken zodat snel over kan worden gegaan op actie. Sterke punten van het jongerenwerk zijn: - In Maasdijk is er een sterke behoefte onder jongeren om een plek te hebben om elkaar te ontmoeten. Dit bieden wij nu. - Wij zijn een aanspreekpunt voor jongeren zodat zij hun vragen en problemen kunnen delen. Het valt op dat verschillende jongeren hier echt behoefte aan hebben. Jongeren die zorg nodig hebben, hebben nu een plek waar ze met hun problemen terecht kunnen. Knelpunten van het jongerenwerk zijn: - Er zijn weinig uren beschikbaar. Er is een grote vraag onder de jongeren, er ligt veel werk voor ons, maar we hebben te weinig uren om dit te realiseren. We zijn 129
-
-
nu op twee dagen open. Ideaal is als we drie dagen open zijn en dan met name in de avond. Het jongerenwerk in Maasdijk wil ook graag kunst en cultuur aanbieden. Zo geven ze een zinvolle invulling van de vrije tijd van jongeren. Naast de open inloop moeten gerichte activiteiten aangeboden worden die meer inhoud hebben en waar de jongeren beter geobserveerd kunnen worden. De gemeente is visieloos. Er moet een structureel goede basis liggen om het jongerenwerk goed uit te voeren.
Jongerenwerk Honselersdijk Er is wekelijks een meidenmiddag en maandelijks een kookactiviteit. Ook is er wekelijks een kidsclub voor kinderen van 8-12 jaar. Daarnaast is er ambulant werk. In Honselersdijk is het JAC een op zichzelf staand gebouw van ongeveer 80 m2. Het bestaat uit één open ruimte waarin ook een keuken aanwezig is. De locatie van het JAC is gunstig. Het ligt in het centrum van Honselersdijk en in de buurt van de tennis- en voetbalvereniging. De jongerenwerkers vinden het een mooie accommodatie. De samenwerking is geregeld zoals elders. Sterke punten van het jongerenwerk zijn: - De jongerenwerkers zijn goed bekend met de jongeren en hebben een goede relatie met hen. - Door de kidsclub zijn de jongeren zelf ook op jonge leeftijd al bekend met het jongeren activiteiten centrum. - De locatie van het JAC is heel gunstig. Het ligt in het centrum van Honselersdijk en in de buurt van de tennis- en voetbalvereniging. - Het is een mooie accommodatie. Knelpunten van het jongerenwerk zijn: - Het JAC is te weinig open. Op zaterdag, zondag en maandag is het JAC gesloten. De jongeren hebben vooral behoefte aan openstelling in het weekend. - Er is te weinig activiteitenbudget beschikbaar. - Er is te weinig contact en samenwerking met scholen. Route25 Route25 is een gele Amerikaanse schoolbus die door de gemeente Westland rijdt. De bus is omgebouwd tot een mobiel jongeren ontmoetingscentrum. De inzet van het ambulant jongerenwerk in de preventieve aanpak van jongerenoverlast wordt hiermee versterkt. Jongeren komen direct in contact met de jongerenwerker. De schoolbus wordt ingezet om jongeren in hun eigen omgeving op te zoeken. De bus bezoekt vooral ‘hotspots’ van overlast. Vervolgens proberen de jongerenwerkers contact te krijgen met de jongeren door ze uit te nodigen in de bus en er achter te komen wat de wensen en behoeften van de jongeren zijn. Zo kan snel worden ingespeeld op de vraag en behoefte en wordt bijgedragen aan een veilige en plezierige leefomgeving. Het mobiele jongerenontmoetingscentrum is een middel om de doelgroep uiteindelijk naar de vaste accommodaties te leiden. De uitvoering van dit project wordt gedaan door Welzijn E25.57 57
Gemeente Westland, Evaluatie pilot project Route25, 2010.
130
In het eerste jaar (seizoen 2009/2010) is Route 25 ingezet bij de inzet op hotspots, sportactiviteiten, evenementen en voorlichting over alcohol en drugs in het voortgezet onderwijs. De inzet van de Route25 lijkt een belangrijke bijdrage te leveren aan het verminderen van jeugdoverlast. Het aantal jeugdoverlastmeldingen is in de periode september 2009 t/m augustus 2010, ten opzichte van het jaar ervoor, afgenomen bij Meldpunt Leefomgeving met 12,5% en bij Politie Haaglanden met 32%. Jongeren kunnen in Route25 gebruik maken van het internet, de playstation, de wii, de muziekinstallatie en de loungebanken met tv. Jongeren kunnen in de schoolbus als vriendengroep bij elkaar komen zonder dat dit voor de directe omgeving als bezwaarlijk wordt ervaren. Er is de mogelijkheid voor huiswerkbegeleiding en er worden allerlei sport- en spelactiviteiten georganiseerd waar jongeren vrijblijvend aan mee kunnen doen. De bus is ingericht met een compartiment waar sport- en spelmaterialen zijn opgeslagen. De jongeren worden ook uitgenodigd in de JAC’s voor bepaalde activiteiten en workshops. Route25 heeft ook een informatiefunctie. De bus is ingericht met foldermateriaal op het gebied van alcohol en drugs, roken, seksualiteit, school, werk, en vrijetijdsbesteding. Jongerenwerkers geven zelf voorlichting of verwijzen de jongeren door naar de betreffende instantie. De bus wordt op middelbare scholen ingezet om voorlichting te geven over alcohol en drugs. Deze lessen worden gegeven in samenwerking met de Brijder stichting en GGD-ZHW. Het totale budget voor de pilot van twee jaar komt per jaar uit op € 157.500,-. Er wordt samengewerkt met gemeente, middelbare scholen, veiligheidskringen en woningbouwcorporaties. Homecoach Homecoach is een vorm van individuele begeleiding van jongeren met meervoudige problemen gericht op het geven van perspectief en voorkomen van afglijden. Het einddoel is de jongere terug op de rails te brengen door toeleiding naar school en/of werk. Belangrijk is om jongeren flink op de huid te zitten en te motiveren iets van hun leven te maken. Als de deur op een kier staat, kun je deze openduwen. Dan is het zaak hen op hun sterke kanten en talenten aan te spreken voor keuzes richting werk, school of zinvolle vrijetijdsbesteding. Belangrijk is ook vluchtwegen af te sluiten door contacten te leggen met ouders en instanties die zich met hen bezig houden. Het is zaak met elkaar een jongere in de tang te nemen en hem te prikkelen iets van zijn leven te maken. De homecoach wordt vaak op afroep ingezet. Zo wordt de homecoach bijvoorbeeld ’s avonds laat om tien over twaalf gebeld door een moeder: “Ik gooi hem het huis uit, want hij is dronken.” Door veel te praten met de moeder gebeurt dat niet en de volgende ochtend staat de homecoach om half acht voor de deur om er voor te zorgen dat de jongen toch naar z’n werk gaat en het incident niet verder uit de hand loopt, doordat de jongere zijn werk kwijt raakt. De aanpak is niet aan strakke regels gebonden en nogal onconventioneel. Homecoaching betekent vaak ook betrekken van het gezin bij de hulpverlening. Veel cliënten van homecoach hebben antipathie tegen de officiële hulpverlening. Jongeren uit de
131
straatcultuur hebben een andere aanpak nodig: bot instructief en complimenteus tegelijk in plaats van therapeutisch praten. Het geheim van de homecoach is dat deze er bovenop zit. De homecoach is tegelijk hulpverlener en controleur. Bij autochtone jongeren is het vaak goed mogelijk om de ouders bij de hulpverlening te betrekken. Als betrokkenheid van thuis niet lukt is inzet van de autoriteit van de gemeente en instanties als Raad voor de Kinderbescherming en Reclassering van belang. Het gaat dan om dwang. Belangrijk onderdeel van homecoaching is de tijd nemen om een jongere goed te leren kennen. De homecoach gaat vaak lange stukken rijden in de auto met de jongere en laat deze honderduit praten. Zo leer je een jongere goed kennen en kun je een beter plan van aanpak maken. Doelgroep bestaat voornamelijk jongeren van 15 tot 27 jaar waar het mis mee dreigt te gaan. Het bereik is naar schatting 25 jongeren op jaarbasis. Het gaat om 19 jongens en 6 meisjes van Nederlandse afkomst. Bij veel jongeren is overmatig alcoholgebruik en softdruggebruik aan de orde. Marokkaanse jongeren gebruiken vaak hasj, terwijl Nederlandse jongeren meer wiet gebruiken. Dat is tegenwoordig sterk spul met een hoog THC gehalte, waardoor ze uit een normaal leefritme geraken. Het is heel moeilijk hen ’s ochtends uit hun bed te krijgen. Homecoach slaagt er vaak in om een jongere zodanig te motiveren om de vooraf gestelde doelen te behalen. De Home coach is flexibel kan snel inspelen op veranderingen en afwijkingen in het trajectplan. De home coach kan zich inleven in het leefdomein van jongeren en spreekt ook de taal van deze jongeren. Knelpunten zijn: - In verband met een strafblad is het niet altijd mogelijk voor jongeren voor bepaalde banen een VOG-verklaring te krijgen. - Trajecten voor voortijdig schoolverlaters/jongeren met Multi- problemen bieden weinig budget voor zaken zoals vergoeding van reiskosten naar een stageplek - Geen structurele middelen voor jongeren die in een multi- probleem hebben. Men is vaak afhankelijk van verschillende en incidentele gelden. Belangrijkste samenwerkingspartners voor de homecoach zijn gemeente, hulpverleningsinstanties, ouders en politie.
§ 4.
Andere vrijetijdsaanbieders
Scouting Rambonnetgroep Naaldwijk Doelstelling is kinderen en jongeren een leuke vrijetijdsbesteding bieden. De doelgroep zijn kinderen en jongeren van 5-21 jaar. De oudere jeugd stroomt vaak door naar een leidinggevende functie. De scouting heeft 130 leden, waarvan net iets minder dan de helft ouder is dan 12 jaar. De verhouding jongens en meisjes is over het algemeen gelijk. De kinderen zijn van Nederlandse afkomst en wonen voornamelijk in Naaldwijk. Een enkeling is afkomstig uit ‘s-Gravenzande, Honselersdijk of Maasdijk. Bij de scouting zijn ongeveer 40 vrijwilligers actief. Het aanbod bestaat uit scoutingactiviteiten, aangevuld met sport en spel. Tevens worden er regelmatig kampen en uitjes georganiseerd. 132
Bij jaarlijkse scoutingactiviteiten wordt er samengewerkt met andere scoutinggroepen. Met lokale organisaties of jongerenwerk is geen samenwerking. De scouting staat wel altijd open voor samenwerking mits het bij de doelstellingen van de scouting past. Scouting Polanen Monster Doelstelling is vrijetijdsbesteding voor jeugd. De doelgroep is de jeugd van 4 tot en met 18 jaar. Het gebeurt ook wel dat er jongeren van 18+ blijven, maar die worden dan vrijwilliger. Ongeveer 90% van de leden is afkomstig uit Monster. Alle kinderen zijn in principe welkom, ook met bijvoorbeeld ADHD of autisme. Er wordt altijd gekeken naar de mogelijkheden. Maar doordat er met vrijwilligers gewerkt wordt en niet met beroepskrachten, is het niet mogelijk om kinderen met zware problematiek te laten deelnemen. De scouting heeft ongeveer 30 tot 35 leden, waarvan ongeveer 20 tot 25 ouder dan 12 jaar zijn. Voor kinderen van 4 tot en met 6 jaar betreft het vooral activiteiten zoals knutselen en buitenspelen. Vanaf ongeveer 7 jaar worden er ook fietstochten en speurtochten gehouden. Vanaf 11 jaar worden er ook (zomer)kampen georganiseerd, waarbij de kinderen leren hoe ze primitief kunnen kamperen. Scouting Polanen werkt samen met overkoepelende organisaties zoals Steunpunt Rotterdam en Scouting Nederland. Daarnaast is er contact met Stichting Sinterklaasintocht, Oranjecomité en City2City run. Bij deze contacten ligt de nadruk op het leveren van vrijwilligers door de scouting in ruil voor promotie voor de scouting. Er is ook contact met het vrijwilligerspunt. De scouting biedt daar plaatsen aan voor maatschappelijke stages, maar daar is weinig animo voor. Met het jongerenwerk is helemaal geen samenwerking. Als je jongeren wilt motiveren voor de scouting moet je daar op jonge leeftijd al mee beginnen. De doelgroep van het jongerenwerk is daar eigenlijk te ‘oud’ voor. De ervaring leert dat jongeren in de puberleeftijd (14-16 jaar) alleen nog te motiveren zijn voor scouting als ze het op jonge leeftijd ook gedaan hebben. Scouting De Lier Doel is kinderen en jongeren een leuke vrijetijdsbesteding bieden, waarbij ze ontwikkelen, groeien en gevormd worden. Wanneer ze later leiding gaan geven hebben ze in hun verdere leven daar plezier aan. De scouting heeft 160 leden waarvan er ongeveer 110 ouder zijn dan 12 jaar. Wanneer de leden 16 jaar zijn worden ze gestimuleerd leiding te gaan geven over de jongere groepen. Er zijn groepen tot en met 18/19 jaar. Er zijn meer jongens lid van de scouting dan meisjes. Vooral bij het waterwerk zijn er meer jongens actief. Bij het landwerk is de verhouding gelijk. De jongeren komen met name uit De Lier, Maasland en enkele uit Naaldwijk. Er worden activiteiten op het land en in het water gedaan. Bijvoorbeeld fietsen, kanoën en tenten opzetten. Ook worden er steden bezocht, zodat de jeugdigen leren het openbaar vervoer te gebruiken. Er wordt samengewerkt met verschillende organisaties. Zo wordt het gebouw en het spelmateriaal soms beschikbaar gesteld aan basisscholen het de buitenschoolse opvang. Ook wordt sport gepromoot. Daarnaast repeteert een toneelvereniging in 133
het scoutinggebouw en geeft zij wel eens een optreden. De EHBO leent wel eens tenten in ruil voor kennis op EHBO gebied. De scoutingvereniging werkt verder samen met andere scoutingverenigingen, zo wordt er binnenkort een wedstrijd georganiseerd. Er lopen ook lijntjes met het JAC in de Lier. Ze hebben immers dezelfde doelgroep. Zo wordt er wel eens een activiteit voor jongeren geregeld op het grasveld en basketbalveld naast het scoutinggebouw. De laatste keer dat dit gebeurde is echter alweer een tijdje geleden. Nu werken er twee leidinggevenden van de scouting als vrijwilligers bij het JAC, de lijntjes liggen er dus, maar deze worden nog niet benut. Probleem in veel samenwerkingsrelaties is dat de vrijwilligers van de scouting overdag werken en alleen zich alleen ’s avonds kunnen inzetten. Scouting Kwintsheul Doel is kinderen en jongeren een leuke vrijetijdsbesteding bieden, waarbij de nadruk ligt op samenwerking en teambuilding. In totaal zijn ongeveer 130 kinderen en jongeren lid van de scouting, waarvan er ongeveer 50 ouder dan 12 jaar zijn. Naar verhouding zijn er iets meer jongens lid dan meisjes. De jongeren zijn van Nederlandse afkomst en voornamelijk woonachtig in Kwintsheul en Wateringen, een enkeling komt uit Honselersdijk. Er zijn ongeveer 25 vrijwilligers actief bij de scouting. De scouting biedt vooral scoutingactiviteiten. Onder de 10 jaar zijn dit landactiviteiten. Vanaf 10 jaar mogen de kinderen ook meedoen aan wateractiviteiten, zoals zeilen en roeien. De scouting werkt samen met de andere scoutinggroepen in de gemeente Westland, vooral op het gebied van de wateractiviteiten en bij het jaarlijkse scoutingspektakel. Van het jongerenwerk weet de scouting dat het er is, maar er is geen sprake van samenwerking. De scouting heeft ook geen goed beeld wat het jongerenwerk inhoudt en wat ze eventueel voor elkaar kunnen betekenen. Scouting Maasdijk Doel is het aanbieden van activiteiten voor kinderen en jongeren. Er zijn in totaal 40-45 kinderen en jongeren lid van de scouting, waarvan ongeveer de helft 12 jaar en ouder. De verhouding jongens en meisjes ligt ongeveer gelijk. De kinderen zijn voornamelijk van Nederlandse afkomst en woonachtig in Maasdijk. De vereniging wordt geleid door vrijwilligers. Het aanbod bestaat uit scoutingactiviteiten, gericht op sport , spel en natuur. De scouting werkt samen met de andere scoutinggroepen in de gemeente Westland. Tevens wordt er samengewerkt met sport- en muziekverenigingen, winkeliers en het oranjecomité (bijvoorbeeld met Koninginnedag en Sinterklaas). Tot vorig jaar was de scouting niet bekend met het jongerenwerk in Maasdijk. Maar doordat er overlast was van hangjongeren voor het clubgebouw van de scouting is er samenwerking gezocht. De scouting maakt nu deel uit van een overleg, waarin ook jongerenwerk, politie en buurtpreventie aanwezig is. De situatie is nu verbeterd en de scouting is dan ook positief over het werk van het jongerenwerk.
134
Stichting Scouting Wateringen Het belangrijkste doel is het leren zelfstandig te worden door avontuurlijke uitdagingen tijdens survival in de natuurlijk. Daarbij leren kinderen om te gaan met elkaar, samen dingen te doen en op deze manier bieden wij een vrije tijdsbesteding. Kinderen en jongeren van 5 tot en met 18 jaar uit Wateringen en omgeving. De oudere jeugd kan doorstromen als leidinggevende. De scoutingvereniging heeft een kleine 100 leden, waarvan iets meer dan de helft ouder is dan 12 jaar. Er zijn meer jongens dan meisjes lid van de vereniging. De groepen 5-7 jaar, 11-13 jaar, 13-15 jaar en 15+ zijn gecombineerde groepen. In de groep 7-11 jaar worden jongens en meisjes gescheiden. De meeste kinderen zijn van Nederlandse afkomst, maar er zijn ook allochtone kinderen, bijvoorbeeld Turkse, Afghaanse, Marokkaanse en Kamaroenese. De leden zijn grotendeels afkomstig uit Wateringen, verder zijn er leden uit Wateringse Veld, Kwintsheul en Rijswijk. Enkele kinderen hebben een gedragsstoornis als autisme of ADHD. Voor hen is het goed om in contact te komen met andere kinderen. Voor de leiding is het een leuke uitdaging om deze ‘aandachtskinderen’ te laten aarden in de groep. Het activiteitenaanbod is afgestemd op de leeftijdsgroepen. De twee jongste groepen houden zich vooral bezig met knutselen en spelletjes spelen in de natuur. Waarbij er steeds meer geleerd wordt over de natuur. De oudere groepen hebben activiteiten als droppingen, kompas lezen, GPS, pionieren en obstakels in elkaar zetten. Er is alleen op incidentele basis contact met andere organisaties, bijvoorbeeld met een andere scouting waarmee een uitwisselingsproject is. Vereniging Scouting ‘s-Gravenzande Doel is het organiseren van activiteiten voor kinderen en jongeren van 6-24 jaar afkomstig uit ‘s-Gravenzande en omgeving. De oudere jeugd kan ook doorstromen naar de leiding. Er zijn in totaal ongeveer 150 kinderen en jongeren lid van de scouting. Daarvan is zeker 50% ouder dan 12 jaar. De verhouding jongens en meisjes ligt ongeveer gelijk. Tot ongeveer 15 jaar zijn er aparte groepen voor jongens en meisjes, daarna worden de groepen gecombineerd. De jongeren zijn vooral van Nederlandse afkomst, maar in elke groep zijn wel enkele kinderen en jongeren van allochtone afkomst. De jongeren zijn voornamelijk afkomstig uit ‘s-Gravenzande en ongeveer 10 % is afkomstig uit de omliggende kernen. De leiding bestaat uit 48 personen. Er is tevens een bestuur van 23 personen en een dagelijks bestuur van 4 personen. Dit zijn allemaal vrijwilligers. De scouting biedt scoutingactiviteiten, waaronder sportactiviteiten, spelactiviteiten, bouwactiviteiten en navigeren. Bij de activiteiten ligt de nadruk op het bevorderen van zelfredzaamheid, normen en waarden, samenwerking en respect voor elkaar en de natuur. Het gaat niet om individuele prestaties (competitief), maar om teambuilding. De scouting in ‘s-Gravenzande werkt samen met andere scoutinggroepen in de gemeente Westland, bijvoorbeeld bij het Westland Spektakel. Tevens is er samenwerking met Scouting Nederland en wordt er aansluiting gezocht bij De Kromme Jongens Festival. Er is op dit moment geen samenwerking met het jongerenwerk in de gemeente Westland, maar de scouting sluit eventuele samenwerking niet uit. Op dit moment 135
ervaart de scouting overlast van hangjongeren voor het clubgebouw, dit zou een mooie gelegenheid zijn om samen met het jongerenwerk hier actie op te ondernemen. Scouting Naaldwijk Doel is het bieden van een goede vrijetijdsbesteding in groepsverband, waarbij de natuur een belangrijke rol speelt en jeugdigen goed met elkaar omgaan. Kinderen en jongeren van 5-20 jaar. Daarna worden de jeugdigen leidinggevenden of komen in de ‘stamgroepen’ (tot ongeveer 25 jaar). De scouting heeft ongeveer 160 leden tot 25 jaar, daarvan is ongeveer de helft boven de 12 jaar. De leden zijn afkomstig uit Naaldwijk en omgeving en zijn van Nederlandse afkomst. Enkele kinderen hebben ADHD. Afhankelijk van de leeftijdsgroepen worden er verschillende activiteiten georganiseerd, van spelletjes tot lanparty’s. Naarmate de leden ouder zijn, gaan ze meer naar buiten, bijvoorbeeld voor een dropping. De groepen gaan ook op kamp. De scouting is gelieerd aan de katholieke kerk. Samen organiseren ze bijvoorbeeld jaarlijks een fancy fair. Ook partycentrum Binnenhof, naast het gebouw van de scouting, wordt daarbij betrokken. Stichting Scouting Honselersdijk Doel is jeugdigen vaardigheden bijbrengen op sociaal vlak en in de natuur. De scouting heeft 65 leden waarvan 50 boven de twaalf jaar. Daarnaast zijn er ongeveer 15 vrijwillige leidinggevenden in de leeftijd 17-20 jaar. De leden komen uit Honselersdijk en zijn jongens en meisjes van Nederlandse afkomst. Enkele kinderen hebben ADHD. De jongste leden wordt spelenderwijs vaardigheden bijgebracht. Naarmate de leden ouder worden zijn er steeds meer activiteiten, zoals bijvoorbeeld kamperen. Alle activiteiten zijn op het land. De scouting werkt veel samen met de katholieke kerk. Wanneer de kerk activiteiten organiseert neemt de scouting hier aan deel, zoals Palm Pasen en een veiling. Centrale Jeugdraad Honselersdijk Doel is het coördineren van jeugdactiviteiten voor jeugd gekoppeld aan de protestantse kerk in Honselersdijk. Doelgroep vormen alle kinderen en jongeren verbonden aan de protestantse kerk in Honselersdijk. Bij het clubwerk komt het wel eens voor dat er via de scholen ook kinderen komen die niet verbonden zijn aan de kerk, deze kinderen zijn wel welkom. Het bereik ligt tussen de 100 en 150 kinderen, waarvan 25 van 12 tot en met 17 jaar. Het betreft zowel jongens als meisjes, allen afkomstig uit Honselersdijk. Voor het kamp- en clubwerk is er een vaste groep van 30 activiteitenbegeleiders. Daarnaast is er een groep van 15 tot 20 mensen die actief zijn in jongerenkerk. Het zijn allemaal vrijwilligers. De Centrale Jeugdraad organiseert wekelijks activiteiten. Voor kinderen van de basisschoolleeftijd is er het kamp- en clubwerk, kindernevendienst en jeugdpastoraat. Voor de jeugd van 12+ wordt er de jongerenkerk georganiseerd. De Centrale Jeugdraad werkt samen met overkoepelende Christelijke organisaties voor advies en ideeën over activiteiten. Op lokaal niveau is er geen samenwerking 136
met andere organisaties. Samenwerking met jongerenwerk lijkt niet voor de hand liggend, volgens de Centrale Jeugdraad betreft het een geheel andere doelgroep. Jeugdraad Nederlandse Hervormde gemeente Monster Doel is de jeugd op een leuke manier in aanraking laten komen met het evangelie en aansluitend een leuke vrijetijdsbesteding bieden. Doelgroep zijn kinderen en jongeren van 4 tot ongeveer 20 jaar die lid zijn van de Nederlands Hervormde gemeente Monster. Ook kinderen met een niet-kerkelijke achtergrond zijn welkom. In totaal zijn er ongeveer 120 kinderen en jongeren lid van de jeugdraad, waarvan ongeveer 25 ouder dan 12 jaar zijn. De kinderen zijn van Nederlandse afkomst en voornamelijk woonachtig in Monster of ‘s-Gravenzande. Een enkeling komt uit Ter Heijde of Poeldijk. Er zijn meerdere groepen voor verschillende leeftijdscategorieën die één keer per week of om de week een avond bij elkaar komen. Iedere bijeenkomst begint met een Bijbelstudie. Daarna wordt er een activiteit georganiseerd. Voor de kinderen is dit meestal een knutsel- of spelactiviteit. De oudere jeugd wil vaak gewoon gezellig met elkaar kletsen. Naast deze Bijbelstudies worden er uitjes georganiseerd, zoals boswandelingen, dagjes naar het strand, schaatsen of bowlen. De jeugdraad werkt heel nauw samen met de Hervormde Gereformeerde Jeugdbond (HGJB). Tevens vinden er uitwisselingen plaats met andere jeugdgemeenten in Nederland en een gemeente in Roemenië. Op lokaal niveau werkt de jeugdraad niet samen met andere organisaties. De jeugdraad heeft wel eens gehoord van het jongerenwerk, maar is er niet bekend mee en heeft er ook geen oordeel over. PKN Jeugdraad ’s-Gravenzande Doel is een breed aanbod van activiteiten organiseren voor kinderen en jongeren. Doelgroep zijn alle kinderen van de protestantse kerk in ’s-Gravenzande van 4 tot met 20 jaar. Er nemen ongeveer 200 jeugdigen deel aan de activiteiten. Er zijn ongeveer 50 vrijwilligers actief binnen de PKN Jeugdraad. Voor kinderen van 4 -12 jaar zijn er de prinsen- en prinsessenclub, gewone clubs, zomerkamp en de kindernevendienst. Voor kinderen van 12 -16 jaar zijn er ook clubs, de jeugdkerk en een zomerkamp. Voor jongeren van 16- 25 zijn er ook clubbijeenkomsten en worden er feesten georganiseerd en aparte kerkdiensten georganiseerd. Daarnaast zijn er nog activiteiten voor alle leeftijden zoals het jeugdpastoraat, catechese en is er een muziekgroep. PKN Jeugdraad werkt niet samen met andere organisaties. Ook niet met jongerenwerk. Jongerenwerk richt zich op andere doelgroep. PKN Jeugdraad richt zich op de jongeren binnen de eigen kerk. Niet- kerkelijke jongeren zijn wel welkom, maar het is niet de groep waar de PKN Jeugdraad zich actief op richt. Sociëteit PAX Doel is het verbinden van Christelijke jongeren in een ongedwongen sfeer. Doelgroep zijn christelijke jongeren van CJV Naaldwijk, maar iedereen is welkom, dus ook veel niet-christelijke jongeren nemen deel aan onze activiteiten. 137
Op een gemiddelde vrijdag en zondag is het bereik tussen de 20 en 40 jongeren. Op een bandjesavond komen er gemiddeld boven de 100 jongeren. Het gaat voornamelijk om Nederlandse jongeren tussen de 16 en 25 jaar. Het aantal jongens en meisjes is evenredig aan elkaar. De meeste jongeren komen uit Naaldwijk, maar er komen ook jongeren uit de omliggende kernen naar de sociëteit. Bandjesavonden (5x per jaar), vrijdagavonden (1x per maand), Eredivisie Live kijken & zondagavond (elke week). Elk jaar houdt de sociëteit Band-AID voor stichting AHA (Assistance Healthcare Albania) waarbij een groep jongeren naar Albanië gaat en Band-AID organiseren om geld op te halen. Verder is dit jaar voor het eerst Band On The Run gehouden waarin samen werd gewerkt met de Flatertheek te Naaldwijk en Oikos te Wateringen. De sociëteit is niet bekend met E25. Stichting De Noviteit/Cultureel Centrum Monster Het doel is het bevorderen van cultureel leven. De organisatie is op dit moment nog vol op in ontwikkeling. Op dit moment is het centrum nog gericht op volwassen publiek. Er wordt op dit moment gewerkt aan een activiteitenprogramma waar ook aandacht is voor kinderen en jeugd. Op dit moment zijn er vooral eenmalige activiteiten, zoals voorstellingen en De stichting werkt samen met de muziekschool Westland, koepelorganisaties op het gebied van cultuur en is aangesloten bij het Cultureel Platform Westland. Op dit moment is er geen samenwerking met het jongerenwerk. Maar het is denkbaar dat de stichting in de toekomst samen met het jongerenwerk activiteiten voor jongeren gaat organiseren. OJOS Hobbyclub Doel is kinderen de vaardigheden bijbrengen van figuurzagen, metaal bewerken, verven en timmeren. Doelgroep zijn kinderen in de leeftijd van 9-14 jaar. De groep bestaat uit 16 jongens, waarvan er vijf 12 jaar of ouder zijn. Meisjes zijn ook welkom, maar komen maar heel af en toe mee. Er is geen ruimte voor uitbreiding van de groep in verband met de beschikbare ruimte. De meeste jongens komen uit Monster, twee uit Wateringen en twee uit ’s-Gravenzande. Veel van de jongens hebben ADHD en volgen het speciaal onderwijs. In de dertig jaar dat de hobbyclub bestaat is dit altijd het geval geweest. Elke dinsdagavond anderhalf uur bezig zijn met figuurzagen, metaal bewerken, verven of timmeren. De hobbyclub is gevestigd in het verenigingsgebouw OJOS, maar werkt verder niet samen met andere organisaties. Vereniging Sociëteit Flatertheek De Flatertheek is een onafhankelijke, Naaldwijkse sociëteit die zich richt op het ‘alternatieve’ publiek in de regio Westland en die geheel draait op de inzet van haar vrijwilligers. Geregeld spelen er bekende en minder bekende metal-, punk- of hardcorebands in De Flatertheek Het publiek bestaat uit jongeren tussen de 14 en 30 jaar die houden van metal, punk, ska, surf, skatemuziek en/of drum and bass. 138
Het publiek is zeer gevarieerd. Er zijn ongeveer 70 leden boven de 14 jaar. De jongens zijn in een lichte meerderheid. Hoewel iedereen welkom is in de Flatertheek, is het publiek veelal Nederlands. De meeste bezoekers (70%) komen uit Naaldwijk. De overige bezoekers komen uit de regio Haaglanden. Laatst is nog met de sociëteiten Oikos en Pax Band on the Run georganiseerd. De Flatertheek is bekend met het jongerenwerk van Welzijn E25. Het jongerenwerk heeft naar het idee van het bestuur van de Flatertheek niet heel actief ingezet toen zij met hen samenwerkte. Hierdoor heeft de Flatertheek een negatief oordeel over E25. Stichting jongerensociëteit Oikos (Wateringen) Oikos is een vrijwilligersinitiatief van christelijk geïnspireerde mensen. Het doel is jongeren van de straat halen. In principe biedt men activiteiten aan voor kinderen tot 12 jaar, tieners van 12-16 jaar en jongeren van 16 jaar en ouder. Momenteel bereikt men 50 kinderen. Het aanbod voor tieners en jongeren is na een periode van heroriëntatie weer in opbouw. De doelgroep wordt in feite nog niet bereikt. Er zijn ongeveer 30 vrijwilligers actief voor jeugd. Het aanbod is te typeren als recreatief. Er is een aanbod op vrijdagavond (darten) en zaterdagavond (inloop). Voor kinderen zijn ze zondagmiddag actief. Er is geen samenwerking met stichting welzijn E25. Oikos merkt weinig van aanbod van dit professionele jongerenwerk. Jongerenwerk is een kwestie van meegaan met een vrijblijvend aanbod aan jongeren. Westlands Popcentrum Nederland 3 Doel is het organiseren van een poppodium (veel accent op rock) en culturele activiteiten zoals kunstbazaar, quiz en karaoke. Het bereik is de laatste jaren nogal wisselend, behalve de afnemende belangstelling die in heel Nederland voor poppodia geldt, speelt ook mee dat er veel aanbod van popmuziek is vanuit Den Haag. Het publiek bestaat voor een groot deel uit jongeren van 18 tot ouder dan 25 jaar. Het aantal frequente bezoekers wordt geschat op 100. Jonge mannen zijn in de meerderheid. Er wordt samengewerkt met de Nederlandse popunie en poppodia uit Den Haag en omgeving. Er is geen samenwerking met welzijn E25. Jaarlijks wordt meegewerkt aan het waterpopfestival dat plaatsvindt in het Hofpark in Wateringen. Het poppodium ontvangt ook sponsorbijdrage van Fonds 18-18 en enkele bedrijven. Poppodium Nederland drie ontvangt subsidie van de gemeente. Het gebouw is van de gemeente Westland. Vanuit studenten in opleiding is een onderzoek gaande naar mogelijkheden van beter functioneren van het poppodium.
139
§ 5.
Veiligheid
Politie De politie in Westland maakt deel uit van de regiopolitie Haaglanden. Onder politiebureau Westland vallen de gemeenten Westland en Midden-Delfland. De politie treedt bij strafbare feiten naar jongeren op en is daarnaast een van de signalerende organisatie naar jeugdzorg voor jongeren waarvan de ontwikkeling wordt bedreigd. De politie bestaat uit vier diensten: wijkzorg uitgevoerd door wijkagenten, noodhulp ook wel surveillance genoemd, opsporing ofwel recherche en informatie en beheer. Veel inzet voor jongeren geschiet vanuit wijkzorg. Het werkgebied is ingedeeld in dertien dorpskernen met elk een wijkagent en sommige grotere dorpskernen twee wijkagenten. Er zijn binnen de afdeling wijkzorg twee coördinerende wijkagenten die gericht zijn op de jeugdaanpak vanuit de politie. Binnen de wijkzorg ligt veel accent op de groepsaanpak van hinderlijke, overlastgevende jeugd, de criminele jeugdaanpak wordt vanuit de jeugdrecherche gecoördineerd. Daarnaast is de persoonsgerichte aanpak gericht op jongeren die vaker met de politie in aanraking komen. Volgens de shortlistmethodiek wordt informatie over jongeren bijgehouden. Gezien de dynamiek van jeugd moet deze lijst van tijd tot tijd worden geüpdate. Het aantal jongeren dat crimineel is, is vrij beperkt ten opzichte van het grote aantal van ruim 30.000 jeugdigen in de gemeente Westland. Er is sprake van problematiek van opgroeiende jongeren in de kernen Naaldwijk, Honselersdijk en Wateringen. Dat probleem komt voor een deel voor bij Marokkaanse jongeren van de tweede en derde generatie. Dit heeft ook te maken met de hoge concentratie Marokkaanse bewoners. In de andere kernen gaat het om een paar individuele gevallen. Sterk van de politie is dat ze met autoriteit bij gezinnen binnen kunnen komen en in contact treden, vrijwillig of gedwongen. Ook kan de politie door haar aanwezigheid op straat veel zien. Meer dan instanties die binnen de muren van een kantoor opereren. Probleem is dat de politie en moeizaam in slaagt signalen over te geven aan partnerorganisaties. Op een gegeven moment houdt het aandeel van de politie op en moeten maatschappelijke begeleidingsinstanties taken overnemen. Knelpunt daarin is ook dat het lastig is om zogenaamde straatinformatie van jongeren te vertalen in kantoorinformatie. Voorbeeld hiervan is dat de politie vaak al in de leeftijd van het basisonderwijs jongeren in de fout ziet gaan. Met die informatie wordt bijna niets gedaan en vervolgens gaat het mis op de middelbare school. De politie werkt veel samen met: - Gemeente (leerplicht, coördinator jeugd en veiligheid) - Jongerenwerk - Scholen: voornamelijk vmbo jongeren; bij hoger geschoolde milieus wordt vuile was vaak binnen gehouden; in het basisonderwijs gaat het vaak om voorlichting. - Jeugdzorg; via deelname aan zorgnetwerken is er samenwerking met Bureau Jeugdzorg, Kwadraad e.d. - Reclassering en gezinsvoogdij: helaas is er vaak sprake van een overvolle caseload waardoor deze instanties niet snel reageren. 140
- GGZ deze instantie reageert adequaat, omdat een medewerker spreekuur houdt in het politiebureau gedurende een dagdeel in de week. De politie neemt deel aan de volgende netwerken: 1. Zorgnetwerk waaraan politie, Kwadraad, jongerenwerk en gemeente deelnemen. In dit netwerk wordt informatie uitgewisseld volgens een vastgelegd protocol. Belangrijk is de grenzen van de mogelijkheden van informatie-uitwisseling actief op te zoeken. 2. Externe zorgteams of zorgadviesteams waarin wijkagent, leerplicht, jongerenwerk, schoolmaatschappelijk werk, scholen elkaar één keer in de zes weken overleggen. De regie op zorgnetwerken ligt bij het team CWP (cultuur-, welzijn- en participatiebeleid) van de afdeling Samenleving. Voor een zorgnetwerk is een zorgregisseur beschikbaar die zorg draagt voor regie op casussen. De zorgregisseur heeft nauw contact met de beleidsmedewerker in kwestie. 3. Veiligheidskringen: per hoofdkern overleggen gemeente, buurtpreventie (gigantische organisatie), jongerenwerk en andere instanties. 4. Doorstromers overleg PGA: gemeente , politie en andere instanties organiseren met elkaar de persoonsgebonden aanpak van ernstige gevallen van jongeren in Monster. De politie maakt ook via de shortlistmethodiek een inventarisatie van de overlastgevende jongeren in de gemeente Westland. De gemeente doet hier echter weinig mee, omdat de shortlist nooit actueel is. Het is in de gemeente Westland nauwelijks mogelijk om over vaste hanggroepen te spreken. Er zijn veel wisselingen van groepen en locaties. Door de snelle inzet van acties vanuit de veiligheidskring worden groepen niet of nauwelijks overlastgevend, in ieder geval niet structureel. Jongerenwerk is volgens de politie sterk in openstelling van een accommodatie voor gewone jongeren. Minder tevreden is de politie over het functioneren van jongerenwerk ten aanzien van overlastgevende jongeren. Dat geldt met name voor jongeren die tegen een criminele groep aanschurken in de leeftijd van 12-25. Punt is dat jongerenwerk maar gaat tot 18 jaar. Aan te bevelen is dat het jongerenwerk ook iets gaat doen met de 18+ leeftijdsgroep. De politie is van mening dat er jongerenwerk behoort te zijn in elke kern, gedurende zeven dagen in de week. Met een aanbod van activiteiten en samenwerking met partners lokaal jeugdbeleid daar waar nodig. Ook ouders en bewoners vallen hieronder. Als een gemeenschap actief wordt en de inzet voor jongeren met activiteiten ondersteunt , kan het jongerenwerk dit stimuleren. Zo is er op dit moment in Maasdijk een nogal vervelende groep jongeren actief. Het is typisch een klus voor het jongerenwerk om daarmee aan de slag te gaan. De gemeente moet wel een visie hebben over hoe zij de organisatie van het jongerenwerk over haar gemeente heen wil hebben. Nu kan de gemeente niet voldoende duidelijk maken wat haar verwachtingen zijn van het jongerenwerk. De politie was behoorlijk tevreden over hoe het jongerenwerk in de voormalige gemeente De Lier opgezet was. Hier gaven professionals het jongerenwerk vorm, ondersteunt door vrijwilligers en ouders.
141
Ook is de politie te spreken over de inzet van buurtpreventie in Westland. Dat zijn gemotiveerde buurtbewoners van alle leeftijden die oa. de jeugd in hun kern redelijk kennen en daarmee in contact treden. Veiligheidskring Doel is het voorkomen en terugdringen van jeugdoverlast. Doelgroep zijn alle jongeren in de gemeente Westland die overlastgevend gedrag (kunnen gaan) vertonen. De veiligheidskring richt zich alleen op overlastlocaties, terwijl het jongerenwerk ook probeert dit te voorkomen. In de gemeente Westland functioneren vijf veiligheidskringen: Naaldwijk/Honselersdijk, De Lier/Maasdijk, ‘s-Gravenzande/Heenweg, Wateringen/Kwintsheul en Monster/Ter Heijde/ Poeldijk. Elke veiligheidskring komt één keer per zes weken samen. Overlegpartners binnen de veiligheidskring zijn veiligheidsregisseur (beleidsmedewerker van de gemeente), wijkagenten, buitengewone opsporing ambtenaren (BOA’s), coördinatoren van het jongerenwerk, beheer openbare ruimte en buurtpreventie. In het overleg worden meldingen over jeugdoverlast besproken die binnen gekomen zijn bij het Meldpunt Leefomgeving. Er wordt bij het bespreken van de meldingen wel onderscheid gemaakt naar ernst. Er wordt vervolgens vastgesteld welke acties ondernomen moeten worden. Binnen twee weken vindt er een terugkoppeling plaats over de ondernomen acties middels een terugkoppelingsformulier. Om het mogelijk te maken dat de partners vertrouwelijk informatie kunnen uitwisselen is er een convenant gegevensuitwisseling opgesteld. Er is ook twee maal per jaar overleg met de coördinatoren van het jongerenwerk, de politie en de BOA’s over het functioneren binnen de veiligheidskring. Sterke punten van veiligheidskringen zijn: - Binnen de veiligheidskringen wordt sterk ingezet op samenwerking tussen de partners en de uitwisseling en bundeling van informatie. Belangrijk voor het uitwisselen van de informatie is het convenant gegevensuitwisseling. Dit convenant is bedoeld voor gegevensuitwisseling over personen. In de veiligheidskringen wordt niet over personen gesproken. Een voorbeeld van samenwerking is bijvoorbeeld dat agenten en jongerenwerkers samen huisbezoeken afleggen. - De veiligheidskringen kunnen snel en adequaat handelen in urgente situaties. - De samenwerking tussen het jongerenwerk en andere partners binnen de veiligheidskring is sterk verbeterd, met name met de wijkagenten. Ook is het jongerenwerk transparanter geworden en wordt er meer informatie uitgewisseld. Zwakke punten van veiligheidskringen: - De regie op zorg en het toeleiden van jongeren naar zorg kan verbeterd worden. Met de partners in de zorg is nog te weinig samenwerking. De regie hiervan ligt bij de afdeling Samenleving, maar op dit moment is Jeugd en Veiligheid hier nog te veel mee bezig. - Een ander knelpunt is dat er toestemming van een jongere nodig is om de jongere te mogen registreren in de Verwijsindex. Het jongerenwerk heeft wel toegang tot de Verwijsindex, maar registreren nauwelijks omdat dit hun vertrouwensband met de jongeren zou kunnen beschadigen. Dit geldt ook voor aanmelding bij het zorgnetwerk 12-23 jaar. 142
-
Ten slotte is er een tekort aan agenten op straat en wijkagenten. Dit zorgt ervoor dat het niet altijd mogelijk is om agenten extra aandacht te laten besteden aan een ‘hotspot’ van overlast.
Persoonsgebonden Aanpak (PGA) Wanneer een overlastgevende situaties dusdanig ernstig is dat de acties vanuit de veiligheidskring niet voldoende zijn, kan het worden opgeschaald naar een persoonsgebonden aanpak (PGA). Bij een persoonsgerichte aanpak wordt een groep ontleed en ligt de focus op de ’harde kern’. Met partners in de zorg, hulpverlening en leerplicht wordt overlegd wat er bekend is over de jongeren. Vervolgens wordt er een profiel opgesteld. Indien nodig kan er via E25 een homecoach ingezet worden, die zich intensief gaat bezighouden met een jongere en indien noodzakelijk het gezin. Het doel is de harde kern gericht aan te pakken en/of uit een groep te halen. Het proces om te komen tot en persoonsgerichte aanpak vertaalt zich naar die onderdelen: informatie, analyse en actieplan.58 In de gemeente Westland is besloten dat er jaarlijks maximaal twee keer een PGA ingezet mag worden. De regie van de PGA ligt bij de gemeente. Hokkenbeleid Op veel plaatsen in de gemeente Westland is sprake van hokken. Dat wil zeggen dat in schuren van tuinders, kantines van kassen en garages ontmoetingsactiviteiten door jongeren worden georganiseerd met toestemming van thuis. De hokken maken deel uit van de volkscultuur in het Westland. In verband met brandveiligheid en overmatig drankgebruik zijn er zorgen over deze ontwikkelingen. Bepaalde hokken zijn perfect georganiseerd door betrokken jongeren. Taken als inkoop van drank, frituur, schoonmaak en boekhouding zijn soms op voorbeeldig niveau geregeld. De gemeente heeft hiervoor aandacht in de vorm van hokkenbeleid. Dit beleid is er niet op gericht hokken te sluiten, maar juist om hokken te laten bestaan binnen de huidige wet - en regelgeving. Het hokkenbeleid heeft drie doelstellingen: 1. Het tegengaan van schadelijk alcoholgebruik in hokken. 2. Brandveiligheid: hokken moeten (brand)veilig zijn. 3. Het aanpakken van commerciële hokken om oneerlijke concurrentie met de horeca tegen te gaan.59 Naar schatting zijn er maximaal 80 hokken. Deze zijn over heel Westland verspreid. Hokken zijn met name gesitueerd bij bedrijven, met name in de glastuinbouw. Ook in de dorpskernen komen hokken voor, bijvoorbeeld in garages of op zolder. Een hok heeft gemiddeld 15 á 20 jongeren als bezoeker. Het gaat dus om 1.200 tot 1.600 hokkenjongeren. Gelet op het totaal aantal jongeren in Westland zijn er veel meer jongeren die niet naar een hok gaan dan wel. Hokkenjongeren zijn vaak in de leeftijd van 15-18 jaar en variëren sterk in opleidingsachtergrond. Sinds eind 2010 tot april 2011 hebben 15 hokken het keurmerk ontvangen. 58
Gemeente Westland, Besluitvormingsformulier B&W. Eindrapportage gecombineerde aanpak jongeren Monster, 11 mei 2010. 59 Gemeente Westland, Beleidsnotitie ‘Hokken gemeente Westland’, 2010.
143
In 2009 en 2010 heeft de gemeente een communicatietraject doorlopen waar jongeren, ouders en hokeigenaren bij betrokken waren. In de verschillende sessies is het huisregelement voor de hokken opgesteld. Het college heeft hiermee ingestemd. Sinds eind 2010 kunnen hokken zich aanmelden voor registratie van hun hok via de website www.vriendenvanwestland.nl. Wanneer zij dit doen wordt het hok gratis gecontroleerd door de brandweer en bouw- en woning toezicht. Wanneer het hok brandveilig is verklaard, reikt de burgermeester van Westland het keurmerk uit en ontvangen de hokken een brandblusser en rookmelder. Ook krijgen zij de spelregels overhandigd waarin algemene huisregels, alcoholregels, (brand)veiligheidsregels en tips voor veiligheid in en om de hokken opgenomen zijn60. De hokken moeten zich zelf aanmelden. De gemeente gaat niet zelf naar hen op zoek. Voor jongeren zijn hokken een belangrijke sociale ontmoetingsplaats. Bovendien is er, in meer of mindere mate, ouderlijk toezicht. Het nadeel van hokken is dat er vaak veel wordt gedronken. Dit wil echter niet zeggen dat er in een hok meer gedronken wordt dan in de reguliere horeca. Jongeren in Westland drinken over het algemeen veel. Daarnaast zijn niet alle hokken brandveilig. Het is niet zo dat er overlast ervaren wordt van de hokken. Dit bevestigt de politie, die daarom geen prioriteit aan de hokken geeft. Sterke punten van het hokkenbeleid zijn: - Het belangrijkste is de brandveiligheid van de hokken. Meerwaarde van het hokkenbeleid is dat professionals kijken naar de veiligheid in de hokken. - Daarnaast wordt een verantwoorde alcoholconsumptie onder jongeren nagestreefd. Wat samenwerking en netwerken betreft is het volgende geregeld: Er is een projectgroep opgesteld die in het voortraject regelmatig bijeen kwam. Deelnemers in de projectgroep zijn beleidsmedewerker Veiligheid (voorzitter), communicatieadviseur, politie, brandweer, beleidsmedewerker gezondheidsbeleid, jongerenwerk en bouw- en woningtoezicht. Nu is het beleid op de rit en komt de projectgroep alleen nog indien nodig bijeen. De nadruk ligt momenteel bij de publiciteit, zodat hokken zich aanmelden voor registratie. Op termijn zal het jongerenwerk de contacten moeten onderhouden met de hokkenjongeren. Zij zullen langsgaan bij de hokken die zich hebben aangemeld bij de gemeente. Buurtpreventie Doel van buurtpreventie is het leefbaar houden of maken van de wijk. Buurtpreventie is in 1998 begonnen in de kern Maasdijk. Momenteel functioneert de buurtpreventie in zeven kernen in Westland (Maasdijk, Honselersdijk, Kwintsheul, Naaldwijk, Monster, Wateringen en ‘s-Gravenzande). Er zijn plannen voor Maasland, De Lier en Poeldijk. In De Lier bestaat momenteel al een zogenaamde belcirkel voor het buitengebied, waarbij bewoners elkaar bij onraad kunnen bellen.
60
Gemeente Westland, Huisregelement Hokken van het Westland, 2010.
144
Bewoners kunnen lid worden van een lokale vereniging voor buurtpreventie van waaruit elke week een team door de wijk loopt om te zien wat er in sociaal en fysiek opzicht met de leefbaarheid goed en verkeerd gaat. Elke surveillance van een buurtpreventieteam wordt vooraf gemeld bij de politie. Een team loopt een afgesproken route, het gaat om minimaal twee personen, gekleed in rode jas met het duidelijk leesbare embleem ‘buurtpreventie’. De surveillances vinden overdag of ’s avonds plaats. Een ronde bestaat uit een rondgang langs alle hotspots en het jongerencentrum. Bij constatering van problemen worden de politie en de contactpersoon bij de gemeente geïnformeerd. Buurtpreventie zelf pakt geen problemen aan. In totaal zijn er bij de buurtpreventie 400 actieve bewoners betrokken. In Kwintsheul gaat het om 20 actieve vrijwilligers, in Wateringen om 40 vrijwilligers. Een sterk punt is dat het team van actieve bewoners de wijk kent en de bewoners kennen ook de leden van de buurtpreventie. Dat geeft een optimale aanspreekbaarheid. Er wordt samengewerkt met de volgende partners: - Gemeente: er is één keer per 2 à 3 maanden contact met een beleidsmedewerker van de gemeente en de burgemeester. - Wijkagent: er één keer per maand overleg met de wijkagent over opvallende zaken. - Jongerenwerk E25: aan het jongerenwerk wordt maandelijks gerapporteerd over overlastinformatie van jongeren. Verder wordt er voor promotiedoeleinden samengewerkt met het jongerenwerk. Zo wordt vanuit de jongerenwerkbus informatie gegeven aan bewoners tijdens de markt. De samenwerking met gemeente, wijkagent en jongerenwerk loopt goed. Informatie over hotspots wordt goed gedeeld. Buurtpreventie neemt verder deel aan veiligheidskringen waar men zich buigt over zaken met betrekking tot jeugd. Knelpunten met betrekking tot jeugd zijn volgens buurtpreventie - Gebrek aan sportvelden, waardoor er een ledenstop geldt. Er is een rijke traditie van sportclubs, zo heeft de omnisportclub VELO alleen voetbal al 60 jeugdteams. Daar zijn elke week 100 teamleiders actief voor en 40 arbiters. - Jongerenwerk houdt op bij 18 jaar, terwijl de overlast vooral zit in de doelgroep van 18-21 jaar. Een oplossing is het optrekken van de leeftijdsgrens naar boven of het aanbieden van alternatieven, zoals survivals, extreme-achtige sporten of panna toernooien door het jongerenwerk. - Er zijn te weinig wijkagenten, nu is er één vast wijkagent met assistentie van een stagiair. Voor dit gebied is meer blauw op straat nodig. - Belangrijk is dat de sociale omgang tussen bewoners wordt bevorderd. Sterke punten zijn: - Een sterk punt is dat het buurtpreventieteam van actieve bewoners de wijk kent en de bewoners kennen ook de leden van de buurtpreventie. Dat geeft een optimale aanspreekbaarheid. - Er is tevredenheid over het jongerenwerk. Ze zijn goed aanspreekbaar, sociaal bewogen en trekken veel frequente bezoekers. Goed is ook dat het jongerenwerk roken en drinken buiten de deur houdt. 145
Ook met promotie wordt goed samengewerkt met het jongerenwerk. Er is tevredenheid over evenementen als Waterpost, de Wielerronde van Wateringen en dorpsfeesten van één dag.
-
§ 6.
Zorg en toeleiding
Kwadraad (Algemeen Maatschappelijk Werk) Kwadraad verzorgt algemeen maatschappelijk werk en bijzondere interventies als gezinscoaching, schoolmaatschappelijk werk voor basisonderwijs en opvoedingsondersteuning. Het maatschappelijk werk houdt kantoor in Naaldwijk, Monster, ’s-Gravenzande, Maasdijk en De Lier. Op deze vestigingen worden spreekuren gehouden. De inzet is bedoeld voor personen die tijdelijk of permanent geen oplossing vinden voor hun psychosociale en materiële problemen. Bijzonder van de bevolking in Westland is dat er in de dorpen sprake is van een redelijke sociale controle. Dat betekent ook dat mensen hun problemen gemakkelijk voor zich houden en signalering en aanmelding bij zorg niet vlot gaat. Via zorgnetwerken en bilaterale contacten wordt geprobeerd dit wel goed te regelen. Voor jongeren van 12 jaar en ouder wordt individuele hulpverlening geboden en ketenzorg. Het bereik van jongeren van 12-18 jaar bedraagt ongeveer 135 cliënten. Er wordt samengewerkt met jeugdgezondheidszorg, GGz, CJG, politie, scholen voor basis- en voortgezet onderwijs (op het ISW is een zorgaanbod voor groepen jongeren) en het jongerenwerk van Welzijn E25. Wat netwerken voor de doelgroep van het jongerenwerk betreft neemt Kwadraad deel aan zorgnetwerk 12-23 jaar. Dit netwerk staat onder regie van Kwadraad en is bedoeld om vastgelopen hulpverleningssituaties vlot te trekken. De meeste cases worden aangedragen vanuit Zorg Advies Team vanuit het voortgezet onderwijs. Sterke punten zijn: Sterk van het jongerenwerk is dat ze dicht op jongeren zitten, snel signaleren en goed naar Kwadraad verwijzen. Knelpunten zijn: - De samenwerking met partners verkeert nog in een ontwikkelingsstadium. Voor de verbetering van de samenwerking is het wenselijk dat er heldere aanwijzingen zijn voor opschaling bij problemen met jongeren, een betere afstemming en het formeel maken van een samenwerking in de vorm van een convenant. - In principe is het CJG het platform waar uitwisseling en samenwerking plaatsvindt. Punt is dat er bij het CJG, de gemeente en de jeugdgezondheidszorg de laatste jaren sprake was van veel personele wisselingen, waardoor er nog geen voldoende draagvlak is ontstaan om de samenwerking bij convenant te regelen. We moeten telkens opnieuw beginnen, dat is nogal tijdrovend. Voorgesteld wordt dat de gemeente als stabiele trekker van deze gewenste samenwerking gaat functioneren.
146
Bureau Jeugdzorg Haaglanden, Locatie Naaldwijk Doel is het mogelijk maken van de totstandkoming van zorg voor jongeren van 018/21 jaar in de gemeente Westland. Er is geen specifieke kennis over de aard van de jeugdige clientèle van Westland. Meer in het algemeen kan worden gezegd dat jongeren en gezinnen uit Westland wat meer gesloten zijn in vergelijking met clientèle uit Den Haag die meer assertief is en op z’n strepen kan staan. Volgens het beleidsinformatiesysteem van jeugdzorg (ANVB) gaat het in het jaar 2010 in Westland om 400 cliënten van 12 jaar en ouder in de vrijwillige jeugdhulpverlening, 53 cliënten van de Jeugdreclassering en 74 cliënten van de Jeugdbescherming. Vrij gebruikelijk in de jeugdzorg is de beschikbaarheid van 1.0 fte hulpverlener op 60 cliënten. De zwaarte van deze zaken varieert echter sterk. Bij een aantal zaken is er intensief contact met de cliënt en de hulpverleners in het gezin, terwijl bij andere zaken het voldoende is om de hulp die de zorgaanbieder biedt aan het gezin alleen op afstand te volgen. In de jeugdbescherming is er gezien de zwaardere problematiek in alle zaken intensief contact, de beschikbaarheid is daar 1.0 fte op 16 jongeren. Bureau Jeugdzorg is verantwoordelijk voor 1) het verlenen van toegang naar de vrijwillige geïndiceerde zorg, voor de reguliere hulpverlening en de AWBZ gerelateerde hulpverlening, 2) jeugdbescherming (met name de zorgcoördinatie), 3) de jeugdreclassering voor jongeren vanaf 12 jaar, 4) het AMK en 5) crisisinterventieteam. De laatste drie voorzieningen worden verzorgd vanuit Den Haag. Het verzorgen van de toegang naar vrijwillige jeugdzorg is een kwestie van zelf melden en participatie in zorgnetwerken van het CJG of ZAT. Bureau Jeugdzorg verzorgt screening en begeleiding bij zorg. De bedoeling is voor jongeren die bedreigd worden in de ontwikkeling een indicatie voor een geschikte interventie af te geven en hen door te geleiden naar een passende zorgaanbieder. Via casemanagement wordt het verloop van de zorg gevolgd en in noodgevallen eventueel andere zorg aanbevolen. In de jeugdzorg bestaat het voornemen de hulpverlening meer te regelen volgens het principe van één gezin, één plan. Dat houdt in dat jeugdzorg voor personen uit een gezin wordt gecoördineerd vanuit één gezinscoach. Bureau Jeugdzorg werkt samen met het algemeen maatschappelijk werk van Kwadraad, geïndiceerde hulpinstanties zoals bijvoorbeeld Jeugdformaat (regio Den Haag), CJG, ZAT, de Jeugdgezondheidszorg, de jeugdpsychiatrische dienst (Jutters), GGz Delfland en andere GGz instellingen, en Carijn. Het CJG verkeert nog in een opbouwfase, zeker wat betreft de deelname van Bureau Jeugdzorg. Inmiddels is vanuit de gemeente een kwartiermaker voor het CJG aangesteld. Knelpunten zijn: - In de praktijk lijkt het erop dat het CJG vooral gericht is op zorg voor leerlingen van het basisonderwijs, het ZAT voor leerlingen uit het voortgezet onderwijs en het jongerenwerk voor jongeren op straat. De aansluiting op het onderwijs is behoorlijk geregeld, de aansluiting op straatjeugd via het jongerenwerk nog niet. 147
- Jongerenwerk maakte deel uit van het veld van voorliggende voorzieningen. Het is belangrijk dat signalen over straatjongeren terecht komen bij Bureau jeugdzorg. Daarbij is het nodig op te passen voor dubbeling van aanmeldingen vanuit ZAT en de straat. - De jeugdzorg biedt gezien vanuit het perspectief van het jongerenwerk twee interessante typen interventies: 16+ coaches van jeugdformaat en groepsgerichte interventies voor agressieregulatie en sociale vaardigheidstraining. Informatie en advies is een zaak van het voorliggende veld. Advies aan het voorliggende veld is Bureau Jeugdzorg in een tijdig stadium te betrekken bij multiprobleem cases en complexe problematiek. - Het volgen van risicojongeren vanuit Bureau jeugdzorg is niet geregeld. Dit gat zou kunnen worden opgevuld door zorgcoördinatie vanuit BJz. Voor het realiseren van de toegangsfunctie heeft Bureau Jeugdzorg voor de gemeente Westland en Midden-Delfland tezamen 9.1 fte. Gezien de bevolkingsaantallen van beide gemeenten is deze inzet grotendeels gericht op jongeren uit Westland. Bureau Jeugdzorg heeft een werkkantoor in Naaldwijk. In verband met reorganisatie van de jeugdzorg verhuist deze locatie waarschijnlijk naar Rijswijk. Dat is voor de meer opzichzelfstaande gemeenschap van Westland wel een probleem. Dat zou opgevangen kunnen worden door een meer outreachende werkwijze vanuit CJG. De gemeente wordt aangeraden goed gebruik te maken van de expertise van Bureau jeugdzorg als link tussen voorliggende voorzieningen en de geïndiceerde jeugdzorg. Verbinden van Bureau Jeugdzorg aan CJG en ZAT is dan een verstandige zet.
§ 7.
Conclusie
Tabel 26.
Professioneel jongerenwerk en andere voorzieningen naar frequent bereik van unieke jongeren van 12-17 op jaarbasis. Bereik 12+ Voorziening Professioneel jongerenwerk 520 Andere voorzieningen voor vrijetijdsbegeleiding Scouting 520 Kerkelijk jongerenwerk 130 Overig voorzieningen voor 35 vrijetijdsbegeleiding Andere jongerenvoorzieningen Kwadraad AMW 135 Vrijwillige jeugdhulpverlening 400 Jeugdreclassering 53 Jeugdbescherming 74
148
Toelichting Min. 1x pw
Uit de tabel blijkt dat het professioneel jongerenwerk van Stichting Welzijn E25 520 unieke jongeren frequent bereikt op jaarbasis. Het bereik van andere vrijwillige vormen van vrijetijdsbegeleiding onder de leeftijdsgroep van 12-17 jaar is naar schatting 685 personen. Zorginstanties hebben bij elkaar geteld ongeveer 660 jeugdige cliënten van die leeftijd.
149
Bijlage 8. Accommodaties voor jeugd
Jeugdcentra • JAC Club38, Zuidweg 38b Naaldwijk • JAC De Eendenburcht, Harry Hoekstraat 86, Wateringen • JAC De Garage, Hoofdstraat 8, De Lier • JAC Jongeren Activiteiten Centrum, Leehove 73, De Lier • JAC Happy Valley, Maasambacht 14, Maasdijk • Ontmoetingscentrum De Kiem, Koningin Julianaweg 91, ’s - Gravenzande • JAC Synergy, Koningin Julianaweg 160, ‘s - Gravenzande • JAC Old Skool, Kloosterlaan 51, Monster • JAC De MIXX, Van der Goesstraat 56, Honselersdijk • JAC De Speelhoek, Kerkstraat 43a, Kwintsheul Dorpshuizen/ buurthuizen • Stichting Dorpshuis De Noviteit, Kloosterlaan 31-33, Monster • Stichting Dorpshuis Kwintsheul – Kastanjehof, De Raaphorst 2, Kwintsheul • Verenigingsgebouw De Haven, Havenstraat 1, Monster • Verenigingsgebouw Fata Morgana, Rijnweg 45, Monster Gemeenschapscentra/ wijkcentra • Kerkcentrum De Hoeksteen, Burg. Kampschoerstraat 25, Monster • Sociaal Cultureel Centrum De Leuningjes, Julianastraat 49, Poeldijk • Vitis Wijkcentrum ’t Anker, W.J. Baron van Gentplein 31, De Lier • Vitis Wijkcentrum De Backerhof, Wittebrug 2, Poeldijk • Vitis Wijkcentrum De Hunselaer, De Hunselaer 1, Honselersdijk • Vitis Wijkcentrum De Lessenaar, Lessenaar 5, Kwintsheul • Vitis Wijkcentrum De Noviteit, Havenstraat 16, Monster • Vitis Wijkcentrum Hof van Heden, Dijkweg 20, Naaldwijk • Vitis Wijkcentrum Kasteeleplein, Dingemans van de Kasteeleplein 1 , ‘s - Gravenzande • Vitis Wijkcentrum Kornalijn, Kornalijn 120, ‘s – Gravenzande • Vitis Wijkcentrum Larix, Larixstraat 4, ‘s – Gravenzande • Vitis Wijkcentrum Prinsenhof, Cornelis Houtmanplein 6, Maasdijk • Vitis Wijkcentrum Terra Nova, Het Tolland 2-4, Wateringen • Vitis Wijkcentrum Verspycklaan, Verspycklaan 1, Naaldwijk
150
Scouting • • • • • • • • •
Scouting Rambonnetgroep, Hoogwerf (nabij nr. 2), Naaldwijk Scouting De Lier, Uitterlier 134, De Lier Scouting Kwintsheul, Langetaam 26, Maasland Scouting Maasdijk, De Driesprong 26, Kwintsheul Scouting Naaldwijk, Beelstraat 58, Naaldwijk Scouting Polanen Monster, Groenelaan 52, Honselersdijk Stichting Scouting Honselersdijk, Enkeldijk 38, Honselersdijk Stichting Scouting Wateringen, Mr. Jan Tuningstraat 4, Naaldwijk Vereniging Scouting ’s - Gravenzande Graaf Floris Groep, Florence Nightingalelaan 1, ‘s - Gravenzande
Overige vrije tijdaanbieders • Centrale Jeugdraad Honselersdijk, Nachtegaalstraat 2, Honselersdijk • Protestantse Jeugdclubs Naaldwijk, Sweelinckstraat 3, Naaldwijk • Sociëteit De Sloep, Dijkweg 19, Naaldwijk • Sociëteit PAX, Verdilaan 2a, Naaldwijk • Vereniging Societeit Flatertheek, Prins Bernhardstraat 8, Naaldwijk • PKN Jeugdraad ’s-Gravenzande, Troubadourlaan 5, ’s-Gravenzande • Jeugdraad van de Nederlands Hervormde gemeente Monster, Langestraat 90, Monster • OJOS Hobbyclub, Mondriaan 19, Monster • Ouderenvereniging Samen op Weg jeugdclubs Maasdijk, Prins Clausstraat 3, Maasdijk • Stichting jongerensociëteit Oikos, Harry Hoekstraat 86, Wateringen • Westlands Popcentrum Nederland 3, Lange Spruit 84, Wateringen • Stchting de Noviteit, Kloosterlaan 31-33, Monster Kinderboerderijen en speeltuinen • Kinderboerderij De Lier, Park de Lierhout, De Lier • Kinderboerderij De Opstal, Park in De Opstal, Naaldwijk • Kinderboerderij De Waterster, Hofzicht 34, Wateringen • Kinderboerderij Kiboe Poeldijk, A.J. van Reststraat, Poeldijk • Kinderboerderij SKIP, Aalbersestraat 55, Naalwijk • Kinderboerderij Vivaldi, Vivaldi 40, Monster • Stadsboerderij De Kreek, Prins Clausstraat, ‘s – Gravenzande • Speeltuin De Kinderster, Julianastraat 1, Wateringen
151
Bijlage 9. Openingstijden jongerenactiviteitencentra Accommodatie JAC De Novi, Monster
JAC The Base, Wateringen
JAC De Speelhoek, Kwintsheul
JAC De MIXX, Honselersdijk
Dag Dinsdag Woensdag
Openingstijden 16.00 - 22.00 13.00 - 14.30 15.00 - 17.30 19.00 – 22.00 16.00 – 22.00 17.00 – 23.00 15.00 – 17.00 14.00 – 16.00 19.00 – 22.00 16.00 – 21.00 17.00 – 22.00 14.00 – 20.00 15.30 – 17.30 15.30 – 17.30 15.30 – 17.30 19.30 – 21.30 13.00 – 15.00 19.30 – 21.30 15.30 – 17.30 19.30 – 21.30 17.00 – 22.00 19.00 – 21.30 15.00 – 17.30 19.00 – 21.00 13.30 – 21.30 15.00 – 22.00 15.30 – 17.30 15.30 – 17.30 19.00 – 22.00 15.30 – 17.30 19.00 – 22.00 18.00 – 23.00 14.00 – 20.00 15.30 – 17.00 17.00 -19.00 19.00 – 21.30 13.30 – 17.00 15.30 – 21.30 15.30 – 21.30 19.00 – 21.30 16.00 – 21.30
Donderdag Vrijdag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zondag Woensdag Vrijdag Zaterdag Dinsdag Woensdag Donderdag
JAC Synergy, ‘s - Gravenzande
JAC Naaldwijk, Naaldwijk
Vrijdag Maandag Dinsdag Woensdag Vrijdag Maandag Woensdag Donderdag
JAC De Garage, De Lier
JAC Happy Valley, Maasdijk
Vrijdag Zondag Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Woensdag Vrijdag
152
Aantal uur 25
23
6
15
22
23
21.5
8
Bijlage 10. Handreiking voor modern jongerenwerk
Inleiding In deze bijlage wordt een pleidooi gehouden voor het opzetten van professioneel jongerenwerk als modern jongerenwerk.61 Daarbij is onderscheid gemaakt naar pedagogische visie en doelstelling van het jongerenwerk, doelgroepenkeuze en functies, methodiek en programmering, samenwerking en andere noodzakelijke randvoorwaarden. Binnen dit geheel is nader ingegaan op enkele specifieke aspecten voor zover de conclusies van het onderzoek naar jongerenwerk in Westland daar aanleiding toe geven.
§ 1.
Pedagogische visie en doelstelling
Pedagogische visie Jongerenwerk is meer dan leuke vrijetijdsactiviteiten organiseren voor groepen kinderen en jongeren. Dat gebeurt al bij het sportverenigingsleven, organisaties voor vrijwillig jeugd- en jongerenwerk van allerlei signatuur, al dan niet brede scholen, culturele evenementen, het uitgaanscircuit en niet te vergeten de eigen sociale omgeving van ouders, familie, vrienden en bekenden. Professioneel jongerenwerk onderscheidt daarvan zich door een methodische manier van werken met groepen van jeugdigen die aansluit op hun leefwereld vanuit de invalshoek van vrije tijd met een nadrukkelijk pedagogisch doel. Dit pedagogische doel van jongerenwerk is te omschrijven als het begeleiden van jeugd die het nodig heeft bij het opgroeien tot volwaardige burgers in onze maatschappij. Op het persoonlijke vlak betekent dat het stimuleren van individuele jongeren bij het opgroeien, ontplooien en zich inzetten voor een zinvol doel in hun leven. Op het maatschappelijke vlak gaat het om het bevorderen van het meedoen van jongeren in de lokale samenleving en in de maatschappij als geheel. Binnen het kader van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), waar het jongerenwerk als tak van welzijnswerk onder valt, zijn beide elementen benoemd als individuele activering en maatschappelijke participatie. Doelstellingen De pedagogische visie op jongerenwerk moet zich realiseren op een continuüm dat zich bevindt tussen de twee polen van talentontwikkeling en overlastbestrijding. Talentontwikkeling is een kernwoord in het moderne jongerenwerk en betekent dat je jongeren de kans biedt te laten zien wat hun interesses en mogelijkheden zijn en hen uitdaagt om zelf iets te organiseren met ondersteuning van de jongerenwerker. Uit recent onderzoek blijkt dat de overgrote meerderheid van instellingen voor jongerenwerk veel waarde toekent aan talentontwikkeling.
De basis voor dit advies is ontleend aan: Veenbaas, R., J. Noorda en H. Ambaum, Handboek modern jongerenwerk, VU Uitgeverij, Amsterdam, 2011.
61
153
In bijna 80% van de gevallen is echter sprake van een combinatie met een ander werkdoel: overlastbestrijding. Dit is een werkdoel dat in het jongerenwerk de nodige discussie oproept, maar in de praktijk toch maatschappelijk breed is geaccepteerd. Vooral gemeenten hechten er waarde aan in hun rol als opdrachtgever.62 Overlastbestrijding is weliswaar primair een taak van de politie, maar het jongerenwerk heeft een belangrijke deeltaak op dit gebied in nauwe samenwerking met politie, gemeente en andere partijen. Het jongerenwerk kan namelijk goed functioneren als bemiddelaar tussen jongeren en omgeving. Een sterk punt van het jongerenwerk is immers dat het als geen andere instelling contacten kan onderhouden met jongeren uit het straatcircuit. In toenemende mate komen politie en jongerenwerk elkaar tegen en ontstaat er intensieve samenwerking met behoud van ieders eigen verantwoordelijkheid en aanpak. Jongerenwerk is in wezen te zien als een vorm van overlastpreventie door het aanbieden van mogelijkheden van talentontwikkeling voor de doelgroep die het nodig heeft. Een uitvloeisel van het pedagogische doel van jongerenwerk is dat activiteiten niet alleen voor, maar ook samen met jeugd worden georganiseerd. Het jongerenwerk is immers op te vatten als een oefenterrein waar jongeren uit de doelgroep zich spelenderwijs kunnen bekwamen in het programmeren en uitvoeren van leuke en zinvolle vrijetijdsactiviteiten. In plaats van jongeren vanuit een consumptieve instelling te bedienen met een aantrekkelijk aanbod van al dan niet bijzondere activiteiten en evenementen, behoort het tot de pedagogische opgave van het jongerenwerk om jongeren in groepsverband te bewegen zelf activiteiten in de vrije tijd te bedenken en een aandeel te nemen in de organisatie ervan. Jongerenparticipatie in deze praktische doe-vorm sluit beter aan op het leervermogen van het merendeel van jeugd uit de potentiële doelgroep dan de meer representatieve vormen van jongerenparticipatie in de vorm van een jongerenraad, jongerenraadpleging of grootschalig evenement.
§ 2.
Doelgroepkeuze, functies en bereik
Doelgroepkeuze Professioneel jongerenwerk heeft een belangrijke pedagogische taak bij de vrijetijdsbegeleiding van de doelgroep van laaggeschoolde jongeren in de leeftijdsgroep van 12-17 jaar of daaromtrent.63 Onder deze categorie van jongeren doen zich immers statistisch gesproken de meeste maatschappelijke risico’s en problemen voor. In de huidige complexe samenleving is voor de volwassenwording en maatschappelijke integratie van deze doelgroep vrijetijdsbegeleiding nodig als aanvullend instrument naast de opvoeding en kennisoverdracht vanuit gezin en school. Daar komt bij dat het overgrote merendeel van de jongerenpopulatie in deze leeftijdsgroep weinig tot geen substantiële interesse heeft in jongerenwerk of andere
62 63
MOgroep, 2009. Idem.
154
vormen van professionele begeleiding in de vrije tijd, omdat zij dat al op andere bevredigende manieren hebben geregeld. De veelgehoorde kritiek dat jongerenwerk zich dan te zeer richt op jongeren met problemen en de positieve gedragsbeïnvloeding van jongeren die het goed doen uitsluit, is ongegrond. De doelgroep van laaggeschoolde jongeren bestaat voor een groot deel uit jongeren met een positieve instelling. Jongeren met manifeste problemen maken daar maar een klein deel van uit. Verder zullen er in de dagelijkse praktijk van het jongerenwerk geen jongeren bij de deur worden geweigerd die niet direct tot de potentiële doelgroep kunnen worden gerekend. Punt is dat de kennis van het jongerenwerk over de doelgroep vooral kwalitatief van aard is met betrekking tot jongeren die wel worden bereikt en te weinig zicht biedt op jongeren uit de potentiële doelgroep waar geen contact mee is. Dit gebrek aan kennis van de volledige doelgroep moet worden opgelost door meer gebruik te maken van objectieve cijfermatige informatie die beschikbaar is. Functies De twee belangrijkste functies van professioneel jongerenwerk in de praktijk zijn ontmoeting met een recreatieve en vormende inhoud (80% van de werktijd) en verwijzing van individuele jongeren met vragen en zorgen naar gespecialiseerde instanties (20% van de werktijd). Dat de aantrekkingskracht van jongerenwerk op de doelgroep voor een groot deel wordt bepaald door het bieden van ontmoetingsgelegenheid met leeftijdsgenoten heeft zijn redenen. Ontwikkelingspsychologisch gezien benutten jongeren elkaar om samen de toekomstige wereld van volwassenen te verkennen en hun ervaringen daarmee te delen. Ook is ontmoeting uit biologisch gezichtspunt te verklaren. Het scheppen van ontmoetingsmogelijkheden voor jongeren op een recreatieve basis biedt ook veel ruimte voor voorlichting en educatie. Geredeneerd vanuit de pedagogische opdracht van het jongerenwerk is het de professionele opgave om altijd weer op een creatieve, activerende manier in de programmering van activiteiten de juiste mix te maken van die twee elementen van gezellige ontmoeting en meer serieuze gespreksonderwerpen. Belangrijk daarbij is jongeren ervaringen te laten opdoen buiten de hen bekende kleine wereld en hen te wijzen op positieve mogelijkheden en risico’s in het leven. Plezier met elkaar en praten over bijvoorbeeld beroepskeuze of de nadelen van softdruggebruik, kunnen zo heel goed samen gaan in het werken met een groep jongeren. Verwijzing naar een meer gespecialiseerde voorziening is in geval van urgente vragen en problemen van individuele jongeren, vaak de beste oplossing. Het jongerenwerk is in de praktijk van alledag druk bezig met contact en begeleiden van activiteiten. Het moet niet pretenderen de tijd en kennis te hebben voor hulpverlening, arbeidstoeleiding of welke andere specialistische kennis die soms nodig is voor jongeren. Een goede verwijzing naar iemand die een jongere echt kan helpen is vaak al het halve werk en dus uiterst zinvol.
155
§ 3.
Methodiek en programmering
Methodiek De aan te bevelen methodiek is modern jongerenwerk. Dit is een opbouwwerkachtige vorm van jongerenwerk, waarbij een team van professionele jongerenwerkers verantwoordelijkheid neemt voor de vrijetijdsbegeleiding van alle jongeren uit de risicocategorie in een bepaald werkgebied. Jongerenwerk is daarbij onderdeel van integraal lokaal jeugdbeleid waarbij voorzieningen en gemeente in gezamenlijkheid zich inspannen om uitval onder jongeren bte voorkomen en te keren. Modern jongerenwerk omvat de inzet van accommodaties met een activiteitenaanbod, outreachend werken op vindplaatsen van jongeren uit de doelgroep in wijken, verwijzen van individuele jongeren met vragen en problemen naar gespecialiseerde jongerenvoorzieningen en inschakeling van partnerorganisaties, actieve bewoners en nuttige steunpunten in de wijk die dienstbaar kunnen zijn voor een aanbod aan de doelgroep. Voor jongeren zonder risicoachtergrond in buurten van hoofdkernen en delen van kleine kernen in de gemeente Westland waar sprake is van overlast, is facilitair jongerenwerk mogelijk een optie. Dit betekent in principe dat het jongerenwerk op vrijwillige basis wordt uitgevoerd door jongeren, ouders en bewoners met op afstand beperkte begeleiding van professioneel jongerenwerk. Concreet ziet deze vorm van jongerenwerk er als volgt uit: • Op een nader te bepalen locatie binnen het zicht van de wijk wordt een ontmoetingsruimte voor jongeren gerealiseerd. Dat kan een aparte ruimte zijn of een onderdeel van een multifunctionele accommodatie met enige vrijheid van leefstijl. • Jongeren, hun ouders en bewoners die voordeel hebben van jongerenwerk omdat het jeugdoverlast beperkt en een verantwoorde vrijetijdsbesteding van jongeren regelt, betalen een jaarlijkse contributie voor lidmaatschap van een wijkvereniging voor jongerenwerk. Daarnaast worden toegangsprijzen gerekend per activiteit. Met deze inkomsten moeten de kosten van activiteiten, onderhoud van de accommodatie en professionele begeleiding op afstand kunnen worden betaald. • Het activiteitenprogramma wordt opgesteld en uitgevoerd geregeld door jongeren, ouders en bewoners als vrijwilligers. Er is geen sprake van inzet van professionele jongerenwerkers op uitvoerend niveau, wel van enige professionele begeleiding op afstand. • Aanbieders van gesubsidieerde sport en cultuur voor jongeren worden aangemoedigd hun programma’s zonder kosten of tegen sterk gereduceerd tarief aan te bieden op deze facilitaire locaties voor jongerenwerk. Programmering Een uitgebalanceerd programma van activiteiten voor jongerenwerk bestaat zoals eerder is gezegd uit ontmoetingsactiviteiten, vormende voorlichting en verwijzing. Met ontmoeting wordt bedoeld het bieden van gelegenheid voor onderling 156
contact tussen jongeren in een ongedwongen sfeer, aangevuld met mogelijkheden voor recreatieve ontspanning, sport, thematische vorming en voorlichting. Het gaat grotendeels om kleinschalige activiteiten, afgewisseld met grotere of bijzondere evenementen die in samenwerking met andere actoren worden georganiseerd. Het is aan te bevelen de grotere en bijzondere evenementen te organiseren in nauwe samenwerking met aanbieders van sport en cultuur voor jeugd. Organiseren van sportactiviteiten kost veel tijd en moeite. Laat dat over aan sportbegeleiders die daar goed in zijn en richt je als jongerenwerk op agogische begeleiding van jongeren die dat meer nodig hebben. Bij uitvoering van dit type activiteiten is, is het zaak de doelgroep toe te leiden naar reguliere voorzieningen die daar voor zijn. Bij de invulling van deze functie is actieve inzet en participatie van betrokken jongeren een pedagogisch vereiste. Vorming en voorlichting betreffen zowel informele als gestructureerde en geplande activiteiten gericht op het informeren van jongeren over en met hen bespreken van thema’s die van belang zijn in de huidige ontwikkelingsfase van hun leven. Voorbeelden van relevante thema’s zijn de risico’s van druggebruik en overmatig alcoholgebruik, omgang met wijkbewoners en oriëntatie op maatschappelijke toekomst. Essentiële thema’s voor vorming en voorlichting maken vast onderdeel uit van de seizoenprogrammering van het jongerenwerk. Dit programma moet in grote lijnen voor aanvang van het seizoen zijn voorbereid. Inzet van deze educatieve elementen kan plaatsvinden op momenten dat deze onderwerpen leven bij de doelgroep. Verwijzing van individuele jongeren met vragen en problemen naar gespecialiseerde voorzieningen wordt geregeld via vaste contactpersonen bij deze voorzieningen. Verwijzing neemt de vorm aan van warme overdracht in de zin dat de jongerenwerker waarmee de jongere in kwestie een band heeft indien nodig meegaat naar een eerste gesprek om erop toe te zien dat er daadwerkelijk een begeleidingstraject begint. Terugkoppeling over de voortgang van het begeleidingstraject aan de verwijzende jongerenwerker maakt onderdeel uit van het traject. Indien er sprake is van samenwerking met verwijsinstanties in de vorm van een casuïstisch uitvoeringsnetwerk neemt een jongerenwerker op ad hoc basis deel aan relevante besprekingen. Structurele deelname is om redenen van tijdsbesparing over het algemeen niet aan te bevelen.
§ 4.
Samenwerking
Jongerenwerk functioneert op haar best in samenwerking met andere actoren die een rol spelen in het stimuleren en corrigeren bij het opgroeien, volwassen worden en de maatschappelijke integratie van jongeren. Belangrijke samenwerkingspartners zijn andere aanbieders van vrijetijdsbesteding, politie, scholen, gemeente, jeugdzorg, toeleidingsvoorzieningen op het gebied van school en werk, bedrijfsleven, buurtorganisaties, buurtbewoners en ouders.
157
Andere vrijetijdsvoorzieningen Sportaanbieders, culturele organisaties, vrijwillig jeugd- en jongerenwerk en uitgaanscircuit zijn belangrijke partners bij het realiseren van voldoende aanbod van vrijetijdsactiviteiten. Het jongerenwerk is niet in staat zelf voor voldoende aanbod zorg te dragen. Daar komt bij dat het goed is dat de doelgroep ook kennis maakt met andere vrijetijdsmogelijkheden die er zijn en na verloop van tijd leert ook zonder professionele begeleiding de vrije tijd op een zinvolle manier in te richten. In de fase dat de vrijetijdsbesteding van de doelgroep een buurtgebonden karakter heeft, is het zaak de inbreng van andere vrijetijdsaanbieders in te vlechten in het aanbod van het professionele jongerenwerk. Dat houdt in dat deze aanbieders met hun aanbod op tournee zullen moeten gaan in de wijken. Na een periode van kennismaking is het de bedoeling dat jongeren aan de hand meegenomen worden naar het reguliere aanbod van deze aanbieders buiten de wijk. Op een gegeven moment kunnen deze jongeren overgedragen worden aan deze aanbieders en gaan zij op zelfstandige basis hun vrijetijdsbesteding regelen. Politie Het jongerenwerk werkt samen met de politie in het kader van de groepsaanpak van overlast en jeugdcriminaliteit. Dit is goed georganiseerd in veiligheidskringen. Het is van belang dat het jongerenwerk hierover duidelijk is naar jongeren en samenwerkingspartners door dit te communiceren in huisregels, flyers en andere PR over activiteiten en het programmaoverzicht. De samenwerking neemt de vorm aan van informeel contact met de wijkagent (langskomen bij activiteiten, informeren over activiteiten) en deelname aan netwerkoverleg 12+ in het kader van de groepsaanpak van overlast en criminaliteit. Bij dit laatste onderdeel moet duidelijkheid zijn over de rechten op vertrouwelijkheid en plichten tot informatie-uitwisseling van de jongerenwerker in de vorm van een convenant, het liefst ondersteund door een erkende beroepscode of aanzet daartoe. Onderwijs In en buiten het kader van de brede school kan er sprake zijn van samenwerking op het gebied van vrijetijdsbesteding en vorming. Deze samenwerking kan ook de vorm aannemen van gebruik maken van elkaars faciliteiten. Zo is de gymzaal van een school geschikt voor een sportactiviteit van het jongerenwerk. Andere voorbeelden zijn inschakelen van jongerenwerkers bij voorlichting over jongerenthema’s op school, gebruik maken van de aularuimte voor een cultureel evenement georganiseerd door school en jongerenwerk of het regelen van een mentor voor een risicoleerling die deelneemt aan het jongerenwerk. Daarnaast kan het jongerenwerk van betekenis zijn voor leerlingen uit de doelgroep die besproken worden in in zorgnetwerken rond scholen, met name voortgezet onderwijs. Dan gaat het met name om delen van informatie en eventueel een rol spelen bij een zinvolle vrijetijdsbesteding in het kader van een zorgtraject. Jeugdzorg De relatie naar jeugdzorgaanbieders moet worden geregeld op de wijze zoals omschreven bij de verwijzingsfunctie. Het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) biedt hiervoor het juiste kader. Dit houdt in dat het CJG ook een uitwisselingsfunctie moet 158
vervullen tussen veiligheidskringen en zorgnetwerken en de regie daarop vanuit de gemeente. Arbeidstoeleiding Toeleiding naar werk en school is geen kernfunctie van professioneel jongerenwerk. De werkrelatie van het professioneel jongerenwerk met deze instantie zou moeten verlopen volgens de werkwijze omschreven bij de verwijzingsfunctie. Omgang met buurt Jongeren zijn behalve jonge mensen in ontwikkeling met eigen vragen en behoeften ook buurtbewoners. In deze tijd is een goede verstandhouding tussen jong en oud in woonwijken geen vanzelfsprekendheid meer. Voor zowel volwassen buurtbewoners als jongeren kan het zinvol zijn beter met elkaar te leren omgaan. Dat kan gaan om situaties van overlast, maar ook om situaties van sociale onbekendheid met elkaar en onmacht om iets voor elkaar te kunnen betekenen. Professioneel jongerenwerk heeft een belangrijke taak in verbeteren van de omgang tussen jongeren en buurtbewoners. Deze taak moet het jongerenwerk niet alleen uitvoeren, maar samen met andere organisaties die buurtbewoners vertegenwoordigen. Het kan gaan om vrijwilligersorganisaties van buurtbewoners, bewonersorganisaties van woningcorporaties en welzijnsorganisaties. In wijken waar veel jeugd woont en waar sprake is van een sterke beleving van overlast over en weer, is het zaak de nodige dialogische activiteiten tussen jong en oud te regelen. Deze activiteiten moeten zoveel mogelijk onderdeel uitmaken van de reguliere programmering van professioneel jongerenwerk. Een formele regeling voor de betrekkingen tussen de doelgroep van het jongerenwerk en buurtbewoners is het instellen van een begeleidingscommissie van actieve bewoners, ouders en sleutelfiguren uit de wijk die niet alleen de ambitie hebben werkbare vormen te vinden voor het regelen van mogelijke spanningen tussen jong en oud in de woonomgeving, maar zich ook willen inzetten voor de maatschappelijke integratie van buurtjeugd. Ouders Jongerenwerk in het algemeen heeft de neiging zich volledig te richten op jongeren en zich te distantiëren van ouders. De vraag is of dat een pedagogisch verantwoorde keuze is. Ouders zijn primair verantwoordelijk voor hun kinderen. Welzijnsprofessionals zouden net zoals onderwijsprofessionals meer rekening moeten houden met hun aanvullende pedagogische rol en daarover contact met ouders moeten houden. Voorbeelden van het betrekken van ouders zijn: • een kennismakingsgesprek met ouders aan het begin van het seizoen • een open avond waarop ouders de accommodatie voor jongerenwerk kunnen bezichtigen en zich op de hoogte kunnen stellen van het seizoensprogramma • tegen het einde van het seizoen zouden jongeren die zich hebben bekwaamd in bepaalde talenten en vaardigheden een presentatie voor ouders en andere belangstellenden kunnen houden
159
• in geval van problemen met een individuele jongere is het vanzelfsprekend dat een jongerenwerker betrokken ouders informeert en raadpleegt • ouders kunnen als vrijwilliger een bijdrage leveren aan activiteiten van het jongerenwerk in de vorm van bijvoorbeeld een arbiter voor een sportevenement, een deskundige voor een voorlichtingsactiviteit of een bemiddelaar in een conflict tussen jongeren en buurtbewoners.
§ 5.
Randvoorwaarden
Uitgaande van onderbouwde normen voor formatie, accommodatie en activiteitenbudget zou het budget voor jongerenwerk in de gemeente Westland moeten zijn berekend op de volgende randvoorwaarden: Formatie Uitgaande van het landelijk gemiddelde van 78 frequent bereikte jongeren per 1.0 fte jongerenwerk is bij een potentiële doelgroep van 855 jongeren uitbreiding van formatie van 8.28 fte naar 11.3 fte nodig. Volgens de hogere norm van 2.5 fte jongerenwerk per 150 jongeren is zelfs 14.75 fte jongerenwerk gewenst. Beoordeeld moet worden of werkers voldoen aan de pedagogische competenties voor modern jongerenwerk. Eindcriterium is dat een team als geheel in staat is uitvoering te geven aan de gestelde eisen en de daarvoor benodigde competenties bezit. Bijscholing kan gewenst zijn om de vereiste competenties te verkrijgen. Accommodaties Jongerenwerk in Nederland kan gezien het klimaat niet werken zonder accommodaties.. Daarnaast kan in principe voor allerlei activiteiten ook gebruik worden gemaakt van accommodaties van andere organisaties. Het is van essentieel belang dat het jongerenwerk gebruik kan maken van accommodaties die geschikt zijn voor jongeren. Voor een deel gaat het om accommodaties die ruimte bieden aan de leefstijl van jongeren door een eigen opgang, aankleding en faciliteiten voor muziek en andere vormen van jeugdcultuur met een minimale kans op irritaties van andere burgers. Jongerencentra, al dan niet aanpandig, zijn daar een goed voorbeeld van. Het beste is per werkgebied een eigen accommodatie voor jongerenwerk met een ‘drukke’ en een ‘stille’ ruimte. In de meeste kernen van de gemeente Westland voldoen de specifieke accommodaties voor jongerenwerk, behalve in Naaldwijk, Monster en Honselersdijk. Jongerenwerk kan ook gebruik maken van multifunctionele accommodaties, zoals wijkaccommodaties, sportaccommodaties en onderwijsaccommodaties. Dit type accommodaties is vooral geschikt voor meer ‘rustige’ kleinschalige activiteiten die niet storend zijn voor andere gebruikersgroepen, zoals een voorlichtingsactiviteit, een meidengroep of meer specifieke activiteiten die zijn afgestemd op de aard van de locatie, zoals een sportactiviteit in een gymzaal van een school of een voetbaltoernooi in een sporthal. Er zouden coalities tussen organisaties moeten worden gesmeed om multifunctioneel gebruik van deze accommodaties mogelijk te maken. Omgekeerd zou ook nagedacht 160
kunnen worden over het multifunctioneel gebruik van jongerencentra op momenten dat zij niet in gebruik zijn, Activiteitenbudget Het activiteitenbudget voor jongerenwerk ligt enigszins onder de landelijke norm. Daar staat tegenover dat de gemiddelde jeugd in Westland niet onbemiddeld is en er dus ook een beroep gedaan kan worden op bijdragen van deelnemers voor de bekostiging van activiteiten.
§ 6.
Verantwoording
Het is aan te bevelen professioneel jongerenwerk jaarlijks te beoordelen op uitvoering van een in samenwerking met partners gerealiseerd jaarprogramma met recreatieve en vormende ontmoetingsactiviteiten en verwijzing voor een nauw omschreven doelgroep in een werkgebied. Bij deze verantwoording gaat het om drie aspecten van professioneel jongerenwerk: • Pedagogische kwaliteit van jongerenwerk • individuele effecten bij jongeren • maatschappelijke effecten. Normen van goed jongerenwerk Met pedagogische kwaliteit van jongerenwerk bedoelen we vooral het realiseren van een frequent bereik van een redelijk aantal unieke jongeren op jaarbasis. Uit onderzoek blijkt dat het bereik van unieke deelnemers van een werkeenheid van 2.5 fte ligt in de orde van 150 jongeren. Daarvan is intensief contact met 40 jongeren en meer incidenteel contact met 110 jongeren die daar omheen cirkelen. Praktisch gesproken houdt dat er een intensieve binding is met twee jongerengroepen van 20 personen of één groep van 40 jongeren met een rand van meer incidentele bezoekers er om heen. Verwacht mag worden dat het jongerenwerk de maatschappelijke leefwijze van een of twee van die groepen in een goede richting weet te leiden. Met kennis van het aantal frequente bereikte unieke jongeren is ook te bepalen of het jongerenwerk invloed heeft op enkele groepen of niet. Maar er zijn ook enkele andere aspecten van pedagogische kwaliteit van jongerenwerk waarover gerapporteerd moet worden naar een opdrachtgever om inzicht te geven in het functioneren. Zo is het van belang openhartig te zijn over het aantal dagdelen van een week dat een werkeenheid jongerenwerk open is voor deelnemers. Het maakt daarbij niet uit of het gaat om accommodatiegebonden of ambulante activiteiten. De aantrekkelijkheid van een voorziening heeft immers ook te maken met de tijd waarin een aanbod wordt gedaan. Voor het jongerenwerk geldt dat doordeweekse openingstijden goed afgestemd moeten zijn op verplichtingen die school, bijbaan en werk met zich meebrengen. In het weekend moet het jongerenwerk niet concurreren met het aanbod van het uitgaanscircuit, sport en bijbaantjes. Naast openingstijden is de planrealisatie van een jaarprogramma een belangrijk kengetal. Daarmee wordt gedoeld op de verhouding van gerealiseerde en geplande 161
activiteiten. Als dat ligt onder het niveau van 70% realisatie van het geplande jaarprogramma, dan schort er toch iets aan de programmering of aan de uitvoering. Goed om te weten is ook het aantal verwijzingen van individuele jongeren naar gespecialiseerde voorzieningen en het aantal zinvolle samenwerkingsrelaties met relevante partners. Tenslotte is het van belang geïnformeerd te zijn over de professionele kwaliteit van het jongerenwerk. Dat kun je te weten komen door te achterhalen of er sprake is van werkbegeleiding (dat is iets anders dan werkoverleg in teamverband) en regelmatige bijscholing. Een absoluut minimum voor werkbegeleiding van een individuele professionele jongerenwerker is het huidige landelijke gemiddelde van een uur per maand. Bijscholing in een zich dynamisch ontwikkelende professie als het jongerenwerk is ook een vereiste. Individuele effecten Individuele effecten bij deelnemers worden bepaald met de vrijetijdsscan. Dat is een gebruiksvriendelijk instrument waarmee de vorderingen van jongeren die gebruik maken van jongerenwerk gedurende een seizoen op een voor iedereen begrijpelijke manier zichtbaar kunnen worden gemaakt. De vrijetijdsscan is bovendien zeer tijdsbesparend in vergelijking met bestaande vormen van verantwoording. Bij aanvang van het seizoen wordt de leefsituatie van afzonderlijke deelnemers aan het jongerenwerk op een beperkt aantal aspecten gescoord. Het gaat om wensen en patroon op het gebied van vrijetijdsbesteding, situatie op het gebied van school en werk, omgang met de buurt, thuissituatie en gedrag. Aan het eind van het seizoen gebeurt dat wederom. Vorderingen van leden van de doelgroep van het jongerenwerk, met name op het gebied van een meer actieve vrijetijdsbesteding en omgang met de buurt, worden geanalyseerd en gerelateerd aan de inbreng van het jongerenwerk. Dit levert een voor iedereen begrijpelijk inzicht op over de werkelijke betekenis van jongerenwerk voor risicojongeren. Maatschappelijke effecten Kleinschalige maatschappelijke effecten van jongerenwerk zoals als vermindering van jeugdoverlast en toename van leefbaarheid in een woongebied kunnen worden vastgesteld met behulp van de effectmonitor. Daarbij wordt gebruik gemaakt van onafhankelijke externe informatie die regulier wordt vergaard in het kader van een leefbaarheids- of veiligheidsmonitor en overlastrapportages van politie of gemeente. Op langere termijn kan de maatschappelijke impact van jongerenwerk samen met andere partners op het gebied van lokaal jeugdbeleid misschien ook worden vastgesteld ten aanzien van vermindering van verslavingsgedrag van jongeren (alcohol, drugs, gamen, gokken), toename van gezondheid door meer bewegingsactiviteiten en gezonder leven door jongeren en zelfs maatschappelijke integratie in de vorm van maatschappelijke participatie, betere scholing en minder jeugdwerkloosheid.
162
Deze meer op de praktische realiteit van het jongerenwerk afgestemde elementen van verantwoording leiden tot meer zicht op het functioneren van het jongerenwerk en het rendement ervan, dan de verantwoording van het jongerenwerk in versnipperde producten en drempeloverschrijdingen, zoals tegenwoordig in de mode is. Dit wordt afgeraden omdat het de gemeenteraad en de burger geen informatie biedt over de wezenlijke bijdrage die van het professioneel jongerenwerk wordt verwacht, namelijk verminderen van jeugdoverlast en vergroten van de maatschappelijk binding van jongeren.
163
