Klassieke Muziek agenda 2011

Klassieke Muziek agenda 2011 27ste editie

Samenstelling: Bob Faber Uitgeverij Resonans, Hellendoorn

1

Klassieke Muziek Agenda 2011 ISBN 978-90-77860-17-5 Copyright 2010 bij Uitgeverij Resonans Noord Esweg 2, 7447 GB Hellendoorn Tel: 0548-655263 / fax: 0548-655276 www.uitgeverij-resonans.nl Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enig andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Colofon Samenstelling/eindredactie:

Bijdragen:

Bob Faber Ton Gijsbers Martine Mussies Jacqueline Oskamp Mark van de Voort

Opmaak: Indigo grafische produkties www.indigo-gp.nl Drukwerk: Drukkerij Gorter, Steenwijk www.gbpgorter.nl Advertentie-acquisitie: BF Marketing Bob Faber [email protected] De cover is gemaakt door

2

Sanne van den Berg LandGraphics

Inhoud De Klassieke Muziek Agenda 2011 is de zeven en twintigste uitgave in een reeks. De eerste uitgave verscheen in 1984, in het kader van het Europees Jaar van de Muziek 1985. In het agendagedeelte staan naast de vele componisten, vermeld bij hun geboortedatum, ook enkele belangrijke composities genoteerd bij de datum van hun première. Voorwoord (Jeff Hamburg) …….……..…….………..........................…..….4 Algemene Feestdagen (N/B) … …………………...........................………… 6 Schoolvakanties ……………………………………................................……….7 Kalenders 2011 en 2012 ……….…………………………..............................10 Componisten-gedenkjaar 2011 ……….……………….........................……12 Componisten-gedenkjaar 2012 ……….………………........................……14 TROS Klassiek .……………………………..................................……………...16 Ives Ensemble .…………………………….................................……….………18 Liszt Concours 2011 ……...………..……….............................………………23 Storioni Trio … …………………………..................................………………….26 Prinses Christina Concours .………………….........................…………… 30 De ZaterdagMatinee … ..…………..…………….............................…………32 Hannes Minnaar … ……………………………...............................……………36 Componisten-alfabet …………………………............................………..…146 Tijdperken in de muziekgeschiedenis ……………….....................…….160 Toonsoorten ……………………………………...............................………….163 Genootschap Nederlandse Componisten 100 jaar … .............……..164 Franz Liszt (1811-1886) ……………………….................................………..172 Gedicht ...............………………………………................................…………..176 Grachtenfestival ……………………………............................………………177 Conservatoria/muziekvakonderwijs …………………...................……..178 Schubert Stichting ……………………………..........................….………….181 Label FutureClassics …………………………...........................……………182 Nederlandse Toonkunstenaars Bond …………….................………….184 Symfonie-orkesten …………………………...........................………………186 Merlijn Twaalfhoven ……………………………..........................…………190 Adverteerdersindex ………….……………………….......................…….. 208 3

Voorwoord Waar is de Nederlandse muziek gebleven? Kijk naar een willekeurig programma van één van onze talrijke symfonische orkesten en wat ziet u? Beethoven, Mahler, Shostakovitch en Brahms, maar geen werk van Nederlandse bodem. Wil een orkest of een festival uitblinken, dan spelen ze een Beethoven cyclus. Gaat het Concertgebouworkest op tournee naar het buitenland, wat nemen ze dan mee? Strauss en Mahler! Maar als een buitenlands orkest in Nederland komt spelen, dan nemen ze mistens één werk van eigen bodem mee, het liefst een première. Met de kamermuziek is hetzelfde het geval. Onze pianistensolisten, onze strijkkwartetten, propageren ze de prachtige muziek die hier in Nederland gemaakt is? Helaas nee, ze spelen Haydn, Mozart, Schubert en Schumann.

vijf korte werken om het publiek te verrassen, het GeNeCo betaalt. Wij organiseren vijftien Kamerorkest-concerten door het gehele land. Er komt een drie-daags kamermuziekfestival, concerten verspreid door vele gemeentes, van de kop van Noord Holland tot aan de punt van Limburg. Twee jongen componisten zullen de Henriëtte Bosmansprijs en de Tera de Marez Oyensprijs ontvangen. Er wordt een luisterroute door Nederland gelegd. En er komt een groots Gala Concert in het Amsterdamse Concertgebouw. Voor het eerst in lange tijden: een hele avond vol prachtige Nederlandse muziek. Komt u allen luisteren en wordt weer blij! Jeff Hamburg, voorzitter van het bestuur van het GeneCo www.geneco.nl www.jeffhamburg.com

Dat moet u niet accepteren! Op zo’n manier wordt u de mooiste muziek ontnomen. De schitterende symfonieën van Jan van Gilse, de verrassende eerste symfonie van Leon Orthel, de romantische muziek van Diepenbrock. En wat te zeggen over de prachtige werken van Lex van Delden, Leo Smit, Henriëtte Bosmans, Marius Flothuis, Rudolf Escher, Peter Schat en Tristan Keuris? Wist u dat er honderden componisten in Nederland werkzaam zijn? Levende componisten, componisten die iedere dag componeren en nieuwe symfonieën, strijkkwartetten, vioolconcerten en pianostukken laten ontstaan. Daar wilt u toch niet van afgehouden worden? Sta op! Laat eens uw stem horen! Protesteer! Schrijf een brief naar de krant, bel naar de radio, spreek die artistieke directeur aan! ‘Wij willen Nederlandse muziek horen. Waar blijft al dat moois en schoons’?! Gelukkig voor u wordt 2011 het ‘Jaar van de Nederlandse muziek’. Want in 2011, viert het Genootschap van Nederlandse Componisten (GeNeCo) haar 100 jarig bestaan. En dat vieren wij met een uitgebreide reeks van evenementen om de aandacht weer te vestigen op al de prachtige muziek die de afgelopen eeuw in Nederland gecomponeerd is.

Foto: Leendert Jansen voor documentaire ‘Terpe Kind Mains,Terpe’ van Deborah van Dam voor IDTV Docs/Joodse Omroep.

U krijgt van ons de mooie symfonieën van onze oprichter, Jan van Gilse, te horen. U krijgt de muziek van Orthel, Schat, Van Delden en Keuris. En natuurlijk krijgt u ook het neusje van de zalm: muziek van nu, gecomponeerd door de 200 leden van het componistengenootschap. Muziek van alle Nederlandse componisten. Want wie jarig is moet tracteren. En dat doen wij en hoe! Wij geven alle Nederlandse orkesten een cadeau: een selectie van 4

5

Persoonlijke gegevens naam

Voorjaarvakantie Noord Midden Zuid Meivakantie Noord Midden Zuid Zomervakantie Noord Midden Zuid Herfstvakantie Noord Midden Zuid Kerstvakantie Noord Midden Zuid

adres postcode/woonplaats tel. e-mail bij ongeval waarschuwen: huisarts tandarts banknummer

Algemene Feestdagen Nederland/ België 2011 zaterdag 1 januari nieuwjaar vrijdag 22 april goede vrijdag zondag 24 april eerste paasdag maandag 25 april tweede paasdag zaterdag 30 april koninginnedag (N) zondag 1 mei feest van de arbeid (B) donderdag 5 mei bevrijdingsdag (N) donderdag 2 juni hemelvaartsdag zondag 12 juni eerste pinksterdag maandag 13 juni tweede pinksterdag donderdag 21 juli nationale feestdag (B) maandag 15 augustus maria tenhemelopneming (B) dinsdag 1 november allerheiligen (B) vrijdag 11 november wapenstilstand 1918 (B) zondag 25 december eerste kerstdag maandag 26 december tweede kerstdag Begin der seizoenen maandag 21 maart dinsdag 21 juni woensdag 21 september woensdag 21 december 6

Schoolvakanties

begin van de lente begin van de zomer begin van de herfst begin van de winter

19-02-11 19-02-11 19-02-11

t/m t/m t/m

26-02-11 26-02-11 26-02-11

30-04-11 30-04-11 30-04-11

t/m t/m t/m

07-05-11 07-05-11 07-05-11

23-07-11 02-07-11 09-07-11

t/m t/m t/m

03-09-11 13-08-11 20-08-11

15-10-11 15-10-11 22-10-11

t/m t/m t/m

22-10-11 22-10-11 29-10-11

24-12-11 24-12-11 24-12-11

t/m t/m t/m

07-01-12 07-01-12 07-01-12

Guust François

vioolbouw

Windroosplein 108 1018 ZW Amsterdam 00 31 (0) 206235515 [email protected] www.guustfrancois.com 7

ALLES LEZEN OVER MUZIEK MAKEN EN ZINGEN? Neem een abonnement op

Akkoord ofMagazine Zing Magazine A

AKK KOORD i e d e r e e n

d i e

z e l f

m u z i e k

m a a k t

VOOR IEDEREEN DIE MUZIEK MAAKT

magazine

nummer 32 • april/mei 2010 • www.akkoordmagazine.nl € 5,90

www.akkoordmagazine.nl

v o o r

Nederlands Jeugd Strijkorkest gedisciplineerd slim en snel Vastlopen op het conservatorium Village klezmer De bruid aan het huilen maken Zomerse muziekvakanties

Irina Kulikova

Tweemaandelijks blad voor strijkers en blazers, pianisten en gitaristen, dirigenten en iedereen die in een ensemble of orkest speelt. Akkoord Magazine gaat over akoestische muziek, met de nadruk op klassieke muziek en wereldmuziek.

‘Mooie muziek is als een goed verhaal’

Z

ZINGmagazine

ALS JE VAN ZINGEN HOUDT

A L S

J E

V A N

Z I N G E N

H O U D T

29 januari 2011

Tweemaandelijks worden zangers en zangeressen door Zing Magazine bijgepraat over alles wat met zingen te maken heeft. Van zingen in koren tot zingen in een band - of in de badkamer… Van klassiek tot pop.

oot Gr omro epkoo r DAG OpEN ers van voor de lez

ZING maGazine

Gospelshoppen in New York Wat zingt een shantykoor?

Groot Omroepkoor

Het best bewaarde geheim ter wereld

Nederlands Koor Festival: de 9 finalisten • De cultuurcoach als spamfilter • Tenoren in alle kleuren • Festivals • Het nieuwe zangseizoen: workshops en cursussen • www.zingmagazine.nl Verse cd's • Concertagenda

www.zingmagazine.nl

nr 34 • september/oktober 2010 • € 5,90

Samenspelen. Huismuziek organiseert jaarlijks 40 muziekcursussen, 3 HM Music Mix weekends met elk 6 workshops en kamermuziek ontmoetingsdagen. Leden vinden elkaar in de Spelerscontactbank en muziek in de bibliotheek. Vraag gratis de jaarbrochures aan.

www.huismuziek.nl

[email protected]

Postbus 9 • 6800 AA Arnhem

Telefoon 026 - 845 07 88

Muziek van A tot Z Voor een abonnement: bel 020 675 53 08 of bezoek onze sites: www.zingmagazine.nl of akkoordmagazine.nl

8

9

2011

JANUARI week z m d w d v z



5 2 1

1 2 3 4 5 2 9 16 23 30 3 10 17 24 31 4 11 18 25 5 12 19 26 6 13 20 27 7 14 21 28 8 15 22 29

APRIL

week 13 14 15 16 17 3 10 17 24 z 4 11 18 25 m 5 12 19 26 d 6 13 20 27 w 7 14 21 28 d 1 8 15 22 29 v 2 9 16 23 30 z



JULI week z m d w d v z



26 27 28 29 30 31 3 10 17 24 31 4 11 18 25 5 12 19 26 6 13 20 27 7 14 21 28 1 8 15 22 29 2 9 16 23 30

OKTOBER week z m d w d v z

10

9 40 41 42 43 44 3 2 9 16 23 30 3 10 17 24 31 4 11 18 25 5 12 19 26 6 13 20 27 7 14 21 28 1 8 15 22 29

2012

FEBRUARI

MAART

5 6 7 8 9 6 13 20 27 7 14 21 28 1 8 15 22 2 9 16 23 3 10 17 24 4 11 18 25 5 12 19 26

9 10 11 12 13 6 13 20 27 7 14 21 28 1 8 15 22 29 2 9 16 23 30 3 10 17 24 31 4 11 18 25 5 12 19 26

week z m d w d v z



JANUARI

1 2 3 4 5 1 8 15 22 29 2 9 16 23 30 3 10 17 24 31 4 11 18 25 5 12 19 26 6 13 20 27 7 14 21 28

MEI

JUNI



18 19 20 21 22 1 8 15 22 29 2 9 16 23 30 3 10 17 24 31 4 11 18 25 5 12 19 26 6 13 20 27 7 14 21 28

2 2 23 24 25 26 5 12 19 26 6 13 20 27 7 14 21 28 1 8 15 22 29 2 9 16 23 30 3 10 17 24 4 11 18 25

week 13 14 15 16 17 18 1 8 15 22 29 z 2 9 16 23 30 m 3 10 17 24 d 4 11 18 25 w 5 12 19 26 d 6 13 20 27 v 7 14 21 28 z

AUGUSTUS

SEPTEMBER

31 32 33 34 35 7 14 21 28 1 8 15 22 29 2 9 16 23 30 3 10 17 24 31 4 11 18 25 5 12 19 26 6 13 20 27

35 36 37 38 39 4 11 18 25 5 12 19 26 6 13 20 27 7 14 21 28 1 8 15 22 29 2 9 16 23 30 3 10 17 24

NOVEMBER

DECEMBER

4 45 46 47 48 4 6 13 20 27 7 14 21 28 1 8 15 22 29 2 9 16 23 30 3 10 17 24 4 11 18 25 5 12 19 26

4 8 49 50 51 52 4 11 18 25 5 12 19 26 6 13 20 27 7 14 21 28 1 8 15 22 29 2 9 16 23 30 3 10 17 24 31



APRIL

JULI week z m d w d v z



2 7 28 29 30 31 1 8 15 22 29 2 9 16 23 30 3 10 17 24 31 4 11 18 25 5 12 19 26 6 13 20 27 7 14 21 28

MAART

5 6 7 8 9 5 12 19 26 6 13 20 27 7 14 21 28 1 8 15 22 29 2 9 16 23 3 10 17 24 4 11 18 25

9 10 4 5 6 7 1 8 2 9 3 10

MEI

JUNI 2 2 23 24 25 26 3 10 17 24 4 11 18 25 5 12 19 26 6 13 20 27 7 14 21 28 1 8 15 22 29 2 9 16 23 30

AUGUSTUS

4 0 41 42 43 44 7 14 21 28 1 8 15 22 29 2 9 16 23 30 3 10 17 24 31 4 11 18 25 5 12 19 26 6 13 20 27

11 12 13 11 18 25 12 19 26 13 20 27 14 21 28 15 22 29 16 23 30 17 24 31

18 19 20 21 22 6 13 20 27 7 14 21 28 1 8 15 22 29 2 9 16 23 30 3 10 17 24 31 4 11 18 25 5 12 19 26

31 32 33 34 35 5 12 19 26 6 13 20 27 7 14 21 28 1 8 15 22 29 2 9 16 23 30 3 10 17 24 31 4 11 18 25

OKTOBER week z m d w d v z

FEBRUARI

NOVEMBER 4 45 46 47 48 4 4 11 18 25 5 12 19 26 6 13 20 27 7 14 21 28 1 8 15 22 29 2 9 16 23 30 3 10 17 24

SEPTEMBER 35 36 37 38 39 40 2 9 16 23 30 3 10 17 24 4 11 18 25 5 12 19 26 6 13 20 27 7 14 21 28 1 8 15 22 29

DECEMBER 4 8 49 50 51 52 1 2 9 16 23 30 3 10 17 24 31 4 11 18 25 5 12 19 26 6 13 20 27 7 14 21 28 1 8 15 22 29 11

2011 Componisten-gedenkjaar geboortejaar componist aantal jaren geleden 1561 Carlo Gesualdo 450 Jacopo Peri 1711 Ignaz Holzbauer 300 William Boyce 1811 Franz Liszt 200 Ambroise Thomas 1861 Anton Stepanovitsj Arensky 150 Marco Enrico Bossi Edward MacDowell 1911 Jehan-Ariste Alain 100 Jan Koetsier Gian Carlo Menotti Jan Mul jaar van componist aantal jaren overlijden geleden 1411 Johannes Ciconia 600 1611 Tomas Luis de Victoria 400 1861 Heinrich Marschner 150 1911 Gustav Mahler 100 Felix-Alexandre Guilmant Johan Svendsen 1961 Maurice Delage 50 Percy Grainger

OPERA- EN CONCERTREIZEN COMBINEER UW PASSIE VOOR MUZIEK MET REIZEN

Genieten van klassieke muziek op bijzondere locaties in het buitenland? Bij Hannick Reizen kunt u uw passie voor reizen combineren met uw liefde voor opera’s en concerten. Wij nemen u mee naar de mooiste festivals en voornaamste operahuizen, binnen en buiten Europa. Laat u betoveren door de muziek en sfeer tijdens topuitvoeringen. Muziekreizen in groepsverband Geniet samen met een gelijk­ gestemd gezelschap van een volledig verzorgde reis. Naast het muziekaanbod omvatten de reizen een uitgebreid excursieprogramma en begeleiding door een ervaren reisleider, tevens muziekkenner

Individuele reizen & Maatwerk Trekt u er liever zelf op uit? Wij bieden een groot aanbod aan individuele muziekreizen. Ook kunt u een eigen reisprogram­ ma laten samenstellen, geheel naar uw wens. U bent verzekerd van een bijzondere muzikale belevenis!

Kijk op:

www.hannick.nl voor het actuele aanbod. Of vraag de brochure aan: 070 - 319 19 29

HANNICK REIZEN ZET DE TOON!

12

13

2012 Componisten-gedenkjaar geboortejaar 1712 1812 1862 1912

componist

aantal jaren geleden Frederik II de Grote 300 Jean Jacques Rousseau John Stanley Friedrich von Flotow 200 Sigismond Thalberg Leon Boëllmann 150 Claude Debussy Frederick Delius Alphons Diepenbrock Johan Wagenaar John Cage 100 Rudolf Escher Jean Françaix Carlos Guastavino Igor Markevitsj Herman Strategier

jaar van componist overlijden 1562 Adriaan Willaert 1612 Giovanni Gabrieli Hans Leo Hassler 1712 Juan Bautista Jose Cabanilles 1762 Francesco Geminiani Jacques Martin Hotteterre Francesco Maria Manfredini Jacques Christophe Naudot 1812 Jan Ladislav Dussek Johann Matthias Sperger 1912 Jules Massenet 1962 Jacques-François Ibert John Ireland Fritz Kreisler

aantal jaren geleden 450 400 300 250

Van der Heijde Bladmuz ie k

Lijnbaan 150 3012 ER Rotterdam tel. 010 | 4121900 fax 010 | 4126336 [email protected]

200 100 50

Alle bladmuziek! 14

www.vdhbladmuziek.nl

15

TROS Klassiek Muziek doet wat met mensen. Daarom hecht de TROS veel waarde aan de muziekprogramma’s op de verschillende radiozenders en televisie. Op Radio 4 zijn dat diverse programma’s, zoals licht verteerbare muziek bij Muziek aan tafel gepresenteerd door Ab Nieuwdorp en de keuze van een bekende Nederlander in Een goedemorgen met…; Ernst Daniël Smid die op ongelooflijk enthousiaste en betrokken wijze zijn passie voor de muziek overbrengt in De Barbier van Hilversum en Ernst Daniël; En Miranda van Kralingen, die al uw muziekaanvragen in Verzoek op 4 probeert te honoreren, met uw verhaal erbij. Op zaterdagmorgen kan uw dag beginnen met het klassieke ontbijt op bed: Mark Brouwers dient op in Vroeg op Zaterdag en ontvangt daarbij iedere week een geheimzinnige ansichtkaart... Naast de cd-programma’s is er bij de TROS veel aandacht voor de onmisbare live concerten met de radio-ensembles die we programmeren in Vredenburg Leidsche Rijn in Utrecht. Onmisbaar, omdat deze fantastische ensembles kwaliteit en flexibiliteit hebben die uniek is in Europa en een inspiratiebron zijn voor velen. In deze concerten niet alleen beroemde symfonieën van Haydn en Schumann en Beethoven, maar ook bijvoorbeeld de Vespers van Rachmaninov en The dream of Gerontius van Elgar. Vernieuwend en initiërend in de wereldpremières van Daan Manneke en Bart Visman, en werken van Ton de Leeuw en Unsuk Chin. En natuurlijk nog veel meer. Deze concerten, uitgevoerd door het Radio Filharmonisch Orkest, de Radio Kamer Filharmonie en het Groot Omroepkoor zenden we live uit op vrijdagavond, in De Vrijdag van Vredenburg. Ook de jonge muziekliefhebbers vergeten we niet: In de succesvolle serie De Magische Muziekfabriek kunnen 6- tot 12-jarigen kennis maken met allerlei soorten muziek in aansprekende voorstellingen, zoals De Nachtegaal op 13 februari en swingen met Mike en Thomas en het Metropole Orkest op 17 april, om 11.00 uur ’s ochtends. Dit, en nog veel meer kunt u horen bij TROS Radio 4. Voor meer informatie over de programma’s kunt u kijken op www. trosklassiek.nl en www.radio4.nl.

D E TROS

OP

18.00-19.30

R ADIO 4

UUR

MAANDAG MUZIEK AAN TAFEL

DINSDAG 18.00-19.30 UUR MUZIEK AAN TAFEL 20.00-23.00 UUR AVONDCONCERT 18.00-19.30

UUR

WOENSDAG MUZIEK AAN TAFEL

18.00-19.30

UUR

DONDERDAG MUZIEK AAN TAFEL

VRIJDAG 18.00-19.30 UUR MUZIEK AAN TAFEL 20.00-23.00 UUR DE VRIJDAG VAN VREDENBURG ZATERDAG 07.00-09.00 UUR VROEG OP ZATERDAG 09.00-11.00 UUR EEN GOEDEMORGEN MET... 11.00-13.00 UUR DE BARBIER VAN HILVERSUM 13.00-17.00 UUR ZATERDAGMATINEE ZONDAG 12.15-14.00 UUR VERZOEK OP 4 18.00-20.00 UUR ERNST DANIËL 20.00-23.00 UUR AVONDCONCERT

Petra Koks, Hoofd Culturele Programma’s TROS Radio

w w w. t r o s k l a s s i e k . n l 16

17

De zendingsdrang van het Ives Ensemble De schoonheid van het onbekende en ongehoorde. Het Ives Ensemble weet al 25 jaar de mooiste parels uit de diepzee van de hedendaagse muziek te vissen. Onontdekte muzikale schatten, zelden uitgevoerde monumentale kamermuziekwerken en onterecht veronachtzaamde componisten die vanuit de marge ineens volop in de schijnwerpers staan. Artistiek leider en pianist John Snijders vertelt over de visie en het doorzettingsvermogen van het wereldvermaarde Ives Ensemble. Bijna ongemerkt viert het Ives Ensemble in 2011 haar zilveren jubileum. Een kamermuziekensemble dat zich een geheel eigen plek binnen het rijkgeschakeerde eigentijdse muzieklandschap in Nederland heeft verworven. Een ensemble ook dat met relatief bescheiden middelen continu een lans blijft breken voor eigenzinnige, compromisloze hedendaagse kamermuziek die maar zelden in de Nederlandse concertzalen klinkt. De ‘roots’ van het Ives Ensemble liggen al in de begin jaren tachtig. Pianist John Snijders studeerde aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag en in zijn zoektocht naar bijzondere stukken voor een recital stuitte hij op een bundeltje kamermuziekwerkjes van de Charles Ives. “Buitengewoon kleine werken van anderhalf à twee minuten voor de meest idiote bezettingen. De fascinatie was compleet en de muziek liet me niet los. Ik moest deze muziek live horen, dus er zat niets anders op om het zelf live te spelen.” John Snijders trommelde een aantal medestudenten op en het eerste optreden van het Ives Ensemble was een feit. “Tja, die naam lag voor de hand maar is wel blijven hangen.” Na die beloftevolle start verkeerde het Ives Ensemble een viertal jaren in een sluimertoestand waaruit het in 1986 definitief ontwaakte. Na een ontmoeting met compositiestudent en sympathisant Richard Rijnvos blies John Snijders het Ives Ensemble nieuw leven in. Al snel was duidelijk dat het nieuwe kamermuziekensemble zich op een specifiek gebied moest gaan richten. “Richard en ik kozen voor de niet gedirigeerde, hedendaagse kamermuziek. De meeste eigentijdse muziekensembles zoals het Asko en het Nieuw Ensemble richtten zich op bezetting van tien of meer musici. Wij wilden juist die klein bezette stukken ook laten horen.” Van duo’s, trio’s en kwartetten tot wat grotere ensemblebezettingen, het Ives Ensemble groeide langzaam uit tot een waar specialistenkader. Een hecht club musici die bestaat uit een vaste pool van dertien musici, onder wie topmusici als percussionist Arnold Marinissen, pianisten Reinier van Houdt en John Snijders en fagottist Jan Willem van der Ham. “Sinds de oprichting hebben we maar minieme personeelswisselingen gehad. We kennen elkaar zo goed dat de lastige stukken die doorgaans gedirigeerd moeten worden, door ons ongedirigeerd voor het voetlicht worden gebracht”, ondervindt Snijders. 18

foto: Mark Kohn

Het Ives Ensemble onderscheidt zich van vele andere ensembles door de uitgesproken programmakeuze. John Snijders geeft toe dat het ensemble er een extreme smaak op na houdt. “We maken geen compromissen wat ons programmering betreft. We willen ons principe niet verloochenen voor één extra concert.” Het Ives Ensemble richt zich al vanaf het begin op de muziek van de New York School, dat wil zeggen de muziek van met name de Amerikaanse componisten John Cage en Morton Feldman. Muziek van verstilling, conceptuele schoonheid en extreme experimenten en eisen aan de musici. Maar ook de muziek van anderen Amerikaanse experimentele ‘mavericks’ als naamgever Charles Ives en Stefan Wolpe komt voorbij. “Daarnaast hebben we een sterke band met Britse componisten. Net als het Ives Ensemble zijn zij uiterst compromisloos in hun stijl. Componisten die volstrekt hun eigen pad kiezen en niet met alle winden meewaaien.” Zo staat 19

regelmatig werk van de unieke Ierse componist Gerald Barry op het programma, naast werk van Christopher Fox of aartsvader van de Britse experimentele muziek, Cornelius Cardew. Met zielsverwant Christopher Fox heeft het Ives Ensemble regelmatig projecten opgezet, en Cardew’s zeven uur durende, legendarische cyclus ‘The Great Learning’ heeft het Ives Ensemble integraal uitgevoerd in het Muziekgebouw aan ‘t IJ. Componisten die geen uitdaging uit de weg gaan, moeilijk in een hokje zijn te proppen en daar hun vak van maken. Performance elementen, extreme tijdsduur van stukken of met een handjevol noten een hele compositorische kathedraal opbouwen. Veel componisten die de liefde voor pure klankschoonheid en -onderzoek hoog in het vaandel dragen. Het is allemaal mogelijk in het rijke universum van het Ives Ensemble dat ‘hun’ componisten alle ruimte geeft. “Wij kiezen bewust voor de verdieping van ons repertoire, en voor de muziek die niet zo wijdverbreid is als ie zou moeten zijn. We hoeven ook niet constant op zoek naar nieuwe namen. Het ensemble staat vierkant achter het werk van een componist, en daar willen we dan ook zoveel mogelijk van spelen, zowel oude als nieuwe stukken. En of dat nu de jonge Nederlander Piet-Jan van Rossum is, of Morton Feldman of Aldo Clementi.” Het Ives Ensemble kiest onvoorwaardelijk voor de hedendaagse muziek en schrikt niet terug om Morton Feldmans roemruchte, vijf uur durende String Quartet (II) live uit te voeren. “Die zendingsdrang is voelbaar bij ons. Dus daar horen dan ook werken bij die uren in beslag nemen. Zo’n wedstrijdelement gaan we zeker niet uit de weg.” Marathonuitvoeringen of intense festivalervaringen horen bij de bagage van het Ives Ensemble. Andere live hoogtepunten die Snijders aanstipt zijn onder meer de drukbezochte Morton Feldman Vierdaagse in 2008, de opera ‘The Triumph of Beauty and Deceit’ van Gerald Barry tijdens de Zaterdagmatinee 2007 en het John Cage ‘Puur Toeval’ festival in 2003. Veel van uitvoeringen van het Ives Ensemble zijn vastgelegd op het Zwitserse specialistenlabel Hat Hut dat in nieuwe muziekkringen zeer hoog aangeschreven staat. Zo’n twaalf Ives Ensemble cd’s van onder anderen John Cage, Morton Feldman, Richard Rijnvos, Aldo Clementi en recent nog Karlheinz Stockhausen zijn nu op Hat Hut verschenen. “Ja, dat contact is meer per toeval ontstaan”, herinnert Snijders zich nu. “We hadden net een mooie opname van een pianokwartet van Feldman gerealiseerd. Hat Hut leek een goede optie omdat dit label tot dan toe louter fluitstukken van Feldman had uitgebracht. Ze waren meteen enthousiast en dat heeft in een hechte band geresulteerd.” Opnames van de cd’s vonden plaats in Theater Romein in Leeuwarden (‘een geweldige plek waar iedereen serieus meewerkte’) en bij de Hessischer Rundfunk in Frankfurt. “Momenteel is het crisis in de cd-wereld en heeft ook Hat Hut het moeilijk. Maar in de nabije toekomst staat nog een cd met ‘Triadic Memories’ van Morton Feldman gepland”, verklapt Snijders. 20

Zelf heeft het Ives Ensemble ook in zwaar weer verkeerd door de crisis en hing het er even om of het ensemble het zou overleven. “Je moet continu hard vechten voor je bestaan. We hebben ons nu weer verzekerd van een vier jaren subsidie maar het was wel even spannend.” Het seizoen 2010-2011 draait het Ives Ensemble weer zoveel mogelijk op volle toeren. Zo opent het seizoen met de serie De Amstel – Thames Boat Race met werk van Britse en Nederlandse componisten en eindigt het Ives Ensemble het jaar met de serie ‘Dancing with the Stars’. “Met louter danscomposities waar je niet op kunt dansen. Van ‘Wiener Blut’ van Gerald Barry tot een walsje van Aldo Clementi.” In 2011 vervolgt het Ives Ensemble het seizoen met de series Canon van de Nieuwe Muziek (muziek van onder anderen Elliott Carter, Anton Webern en Georg Friedrich Haas) en God in Frankrijk (weinig gehoorde kamermuziek van onder anderen Luc Ferrari, Gérard Pesson en Olivier Messiaen). Daarnaast zijn er optredens gepland tijdens het World Minimal Music Festival 2011 en de Zaterdagmatinee op 30 oktober waar Richard Rijnvos centraal componist is dit seizoen. “We streven er steeds naar zo’n achttien concerten per seizoen op touw te zetten. Voor de herfst van 2011 willen we bovendien een festival houden rondom het thema ‘ruimte’ en muziek die specifiek voor ruimtes is gemaakt. Voorlopig plannen genoeg!” Mark van de Voort Voor meer informatie over het Ives Ensemble bezoek hun website: www.ives-ensemble.nl

21

KLASSIEKE ZAKEN CLUB

Liszt Concours 2011: het Jubileumjaar

WORD NÚ LID

EN KIES EEN GRATIS CD T.W.V. S 14,95

KLASSIEKEZAKE N

club

LIEFHEBBERS VAN KLASSIEKE MUZIEK ZIJN LID VAN DE KLASSIEKE ZAKEN CLUB

V

oor slechts € 12,95 per jaar ontvangt u 6 keer het tijdschrift Klassieke Zaken thuis. U kunt na ontvangst van het welkomst-envelopje een gratis welkomst-cd ophalen bij de Klassieke Zaken Specialist t.w.v. € 14,95. Tevens ontvangt u een club-ledenpas die recht geeft op extra korting op speciaal geselecteerde cd’s. U heeft geen koopverplichting!

Meer informatie of direct inschrijven op www.klassiekezaken.nl of bij de aangesloten Klassieke Zaken Specialisten door heel Nederland.

22

Het Internationaal Franz Liszt Pianoconcours bestaat in 2011 vijfentwintig jaar. Daarnaast is het in dat jaar ook nog eens tweehonderd jaar geleden dat de componist en klavierleeuw Franz Liszt werd geboren. De komende periode organiseert het Liszt Concours dan ook een serie unieke muziekevenementen. Natuurlijk is er het 9de Internationaal Franz Liszt Pianoconcours in maart en april 2011, met Internationale Selectieronden in september 2010. Voorafgaand aan het Concours organiseert het Liszt Concours een Jubileumserie, waarin de vier winnaars van de eerste editie (1986) laten zien hoe zij tegenwoordig met de muziek, de piano en Franz Liszt bezig zijn. Daarnaast organiseert het Liszt Concours samen met de Universiteit Utrecht en de Franz Liszt Kring een internationaal wetenschappelijk congres over de pianist, de componist en de persoon Franz Liszt. Tenslotte zullen alle negen Eerste Prijswinnaars van het Liszt Concours optreden tijdens een speciaal Liszt Concours Jubileumgala in Vredenburg Leidsche Rijn. Het 9de Internationaal Franz Liszt Pianoconcours Een recordaantal van meer dan 90 pianisten uit 29 landen, waaronder vijf uit Nederland en drie uit België, hebben zich aangemeld voor het 9de Internationaal Franz Liszt Pianoconcours. Voor de deelnemers opent het Concours met de Internationale Selectieronden in september 2010. Tijdens deze ronden bepaalt de Selectiejury welke 24 kwartfinalisten er naar Utrecht komen voor het Concours in maart en april 2011. Het Liszt Concours is een van de bekendste en meest prestigieuze muziekconcoursen ter wereld en staat bekend om zijn professionele en zorgvuldige ondersteuning van jonge musici. Het Concours is geheel gewijd aan de pianomuziek van Franz Liszt. Deze exclusieve aanpak, de uitgebreide carrièrebegeleiding én de vele internationale concertengagementen voor de prijswinnaars geven het Liszt Concours een geheel eigen karakter. Naast het prijzengeld van meer dan € 50.000 wacht elke prijswinnaar een uitgebreid Career Development Programme, met onder meer vele optredens in binnen- en buitenland en een internationale cd-release. Daarnaast zal het Liszt Concours de drie Prijswinnaars vertegenwoordigen als concertmanager gedurende een periode van drie jaar. Liszt Concours Jubileumgala Op 22 oktober 2011, de 200ste geboortedag van Franz Liszt, organiseert het Liszt Concours een wel heel bijzonder galaconcert. Voor deze avond komen alle Eerste Prijswinnaars van het Liszt Concours sinds de start in 1986 naar Utrecht. Deze avond kunt u kijken en luisteren naar Martyn van den Hoek, Enrico Pace, Sergej Pashkevich, Igor Roma, Masaru Okada, Jean Dubé, Yingdi Sun, Vitaly 23

25 INTERN ATION AL

FRANZ LISZT

PIANO COMPETITION

Het Internationaal Franz Liszt Pianoconcours in het jubileumjaar 2011

Liszt Concours Jubileumserie 11 december 2010, 20.00 uur in Vredenburg Leeuwenbergh, Gregorio Nardi 29 januari 2011, 20.00 uur in Vredenburg Leeuwenbergh, Michael Kieran Harvey 19 februari 2011 20.00 uur in Vredenburg Leeuwenbergh, Michael Lewin & Mar tyn van den Hoek

Het 9de Internationaal Franz Liszt Pianoconcours in Vredenburg Leidsche Rijn 25 maar t 2011, 20.15 uur, Openingsconcer t Radio Filharmonisch Orkest met Enrico Pace 29 t/m 31 maar t 2011, Kwar tfinales

Pisarenko en de winnaar van het Liszt Concours 2011. Een unieke avond met pianisten die u waarschijnlijk nooit meer tijdens één concert bij elkaar zult zien! Internationaal Liszt Congres In het kader van het jubileum van het Liszt Concours en het lustrum van de Universiteit Utrecht organiseert het Liszt Concours samen met de afdeling Muziekwetenschap van de Universiteit Utrecht en de Franz Liszt Kring een wetenschappelijk congres over de persoon, de pianist en de componist Franz Liszt. Sprekers zijn onder andere Liszt-biograaf Alan Walker en de Liszt-kenners Serge Gut en Michael Saffle. 1 t/m 3 april 2011 Utrecht, Academiegebouw Internationaal Congres: Franz Liszt 1811-2011 En nog meer… Naast concerten organiseert het Liszt Concours ook andere jubileumactiviteiten. Zo zendt de NTR een documentaire over het Concours uit en verschijnt er een speciaal jubileumboek. U kunt het Concours ook volgen via Radio 4 en de digitale tv-zender Cultura 24. Via de website van het Liszt Concours www.liszt.nl kunt u alle ontwikkelingen in de gaten houden.

2 t/m 5 april 2011, Halve Finales 8 april 2011, 20.15 uur, Finale Solo 9 april 2011, 20.15 uur, Finale Gala-avond met Radio Filharmonisch Orkest (o.l.v. Jaap van Zweden) met bekendmaking Prijswinnaar s

Liszt Concours Jubileumgala 22 oktober 2011, 20.15 uur, Vredenburg Leidsche Rijn met alle Eer ste Prijswinnaar s vanaf 1986!

Meer info? www.liszt.nl Kaar ten via www.vredenburg.nl en 030-2314544 24

25

Met hart en ziel voor het Storioni Trio ‘Het Storioni Trio is het vlaggenschip van de Nederlandse cultuur’, vatte het NRC het ooit kernachtig samen. Het trio rondom violist Wouter Vossen, cellist Marc Vossen en pianist Bart van de Roer timmert keihard aan de weg en is zonder meer één van de belangrijkste kamermuziekensembles van Nederland. Belangrijke troefkaart is het door hen opgezette, jaarlijkse internationale Storioni Festival waarmee ze zich stevig verankerd hebben in het Nederlandse muziekleven. Eind januari 2011 staat de vierde editie alweer op stapel. Tientallen concerten, masterclasses, workshops en muzikale ontmoetingen in vijf Brabantse steden. ‘Met hart en ziel’ luidt het thema van het komende Storioni festival, editie 2011. Het drietal Wouter Vossen, Marc Vossen en Bart van de Roer had geen perfecter leidmotief kunnen uitkiezen. Het van oorsprong in Brabant opgerichte Storioni Trio strooit al vijftien jaar met pure muzikale klasse, gooit alle emotie in de strijd voor de mooist mogelijke uitvoering en doet dit –inderdaad- met hart en ziel. Klassieke kamermuziek op het scherp van de snede, gevoelvol en enthousiasmerend. Het trio ontleent haar naam aan de Laurentius Storioni viool uit Cremona (1794), die wordt bespeeld door Wouter Vossen. Het Storioni grasduint natuurlijk in de klassiekers voor kamermuziektrio, van Dvorák tot Brahms en Beethoven. Maar het kijkt ook verder dan het vertrouwde romantische repertoire, speelt vergeten klassiekers en initieert ook nieuw werk. Het is diezelfde brede interesse en geestdrift voor ongehoorde muzikale horizonten die ook valt te beleven tijdens het jaarlijkse Storioni Festival. Ieder jaar een doorslaand succes, zowel onder het groeiende publiek als bij de musici. Internationaal timmert het Storioni Trio ook stevig aan de weg en maakt het dit jaar bijvoorbeeld haar debuut bij de Philharmonie van Moskou. In 2008 ging het eerste Storioni festival van start. Een gezamenlijk initiatief van het Storioni Trio en artistiek leider Frank Veenstra van het Muziekgebouw Eindhoven. “Het aanbod van klassieke kamermuziek in Noord-Brabant kon gerust een lift krijgen. We hebben voorafgaand aan dit eerste festival dan ook keihard gewerkt. Je merkt gelijk dat bevriende musici uit binnen- en buitenland graag willen komen”, vertelt Wouter Vossen. Tijdens de eerste editie in 2008 waren onder meer violist Gidon Kremer en componist Giya Kantsjeli te gast. In de jaren daarna ontvingen ze toppers als pianist Jean-Yves Thibaudet en celliste Natalia Gutman met dezelfde Brabantse gastvrijheid. In 2011 is meester-violist Vadim Repin één van de gasten. “Iedereen is hier als vriend en is dan het hele festival te gast. Dat past ook bij ons karakter als trio”, benadrukt Marc Vossen. Bart van de Roer knikt instemmend. “De ontmoeting met andere musici en jonge studenten staat centraal. Dus niet alleen 26

foto: Marco Borggreve

concerten maar ook masterclasses, workshops en lezingen. Op alle niveaus moeten mensen in contact komen met de kamermuziek. Die vonk willen we aan iedereen meegeven, zowel aan het publiek, de toppers of aan degene die net begint met musiceren.” Via de Storioni Academy worden alle educatieve activiteiten van het trio gebundeld. Het Storioni Festival is overduidelijk geen standaard kamermuziekfestival. “Een groot succes is bijvoorbeeld onze Storioni Nacht. Een bonte avond met concerten in de kleine en grote zaal van het Eindhovense Muziekgebouw. Op allerlei manieren willen we ons 27

publiek prikkelen”, meent Marc Vossen. Voor de komende editie is er voorafgaand of na afloop van een concert een Storioni Café gepland. Een informele bijeenkomst met musici die aan de tand worden gevoeld door coryfeeën als Maartje van Weegen. Epicentrum van het festival blijft het Muziekgebouw Eindhoven maar steeds meer laat het festival haar gezicht ook in de andere vier grote Brabantse steden zien. “Van een concertcarrousel op drie pittoreske locaties in Den Bosch tot een samenwerking met het Chassé Theater in Breda. Iedere stad willen we een eigen festivalsfeer meegeven”, legt Bart van de Roer uit. Hoogtepunten tijdens het komende festival zijn er volop. “Basis van het Storioni Trio blijft het romantisch repertoire, maar net als bij een goed geoutilleerde Italiaanse ijssalon hebben we er een flink aantal pittige en exotische smaken tussen”, vat Wouter Vossen cryptisch samen. Zo schrijft de jonge aanstormende Amerikaanse componist Nico Muhly een nieuw Tripleconcert voor het Storioni. “Muhly speelt zelf mee en tot slot gaan we gewoon lekker met zijn allen jammen”, verklapt Marc Vossen. Het Tripleconcert is ondertussen tot een ware specialiteit van het Storioni uitgegroeid. Niet alleen Beethovens klassieke werk staat geregeld op de lessenaars maar ook nieuwe Tripleconcerten van Kevin Volans, Peter-Jan Wagemans en Peteris Vasks zijn door het trio in première gebracht. Voor 2012 staat al een Tripleconcert van Willem Jeths gepland. Van de Roer: “We weten precies welk verhaal we willen vertellen. Als trio zijn we in staat als één persoon te spelen. Dat maakt onze uitvoeringen van een Tripleconcert uniek.” Van 20 januari tot en met 30 januari is het allemaal te beleven tijdens het vierde Storioni Festival in onder meer het Muziekgebouw Eindhoven. Informatie: www.storionifestival.nl Mark van de Voort

28

29

Prinses Christina Concours Het Prinses Christina Concours, meer dan een concours alleen… Het Prinses Christina Concours zet zich in voor de promotie van klassieke muziek, jazz en compositie onder jongeren. Iedereen mag meedoen aan de jaarlijkse concoursen. Om prijswinnaars podiumervaring te laten opdoen organiseert het Prinses Christina Concours jaarlijks honderden concerten in binnen- en buitenland. Ook treden prijswinnaars op in de Classic Express, een trailer die kan uitschuiven tot een grote, spectaculaire concertzaal. In de rijdende concertzaal laten zij basisschoolleerlingen op een spannende manier kennismaken met klassieke muziek.

Concertagenda Onze prijswinnaars geven concerten in het hele land. Een overzicht van alle concerten vindt u op www.christinaconcours.nl. Ghil Bae, foto: Peter van Mulken

Concoursen in 2011 Zaterdag 8 en zondag 9 januari Prinses Christina Concours Oost, Enschede Zaterdag 22 en zondag 23 januari Prinses Christina Concours Zuid 1, Den Bosch Zaterdag 5 en zondag 6 februari Prinses Christina Concours West 2, Haarlem Zaterdag 19 en zondag 20 februari Prinses Christina Concours Zuid 2, Maastricht Zaterdag 5 en zondag 6 maart Prinses Christina Concours Zuid 1, Groningen Zaterdag 19 en zondag 20 maart Prinses Christina Concours West 1, Rotterdam Zaterdag 2 april Dag van de Genomineerden, Den Haag Zondag 10 april Nationale Finale, Den Haag

Prinses Christina Concours [email protected] www.kiesjeinstrument.nl www.classicexpress.nl www.christinaconcours.nl 30

Pieter van Loenen, foto: Peter van Mulken 31

De ZaterdagMatinee viert feest

2 0 10 | 2 0 11 C O N C E RTG E B O UW AM STE R DAM

B ESTE L N U UW AB O N N E M E NT O F PASS E-PARTO UT MAI L O F B E L VO O R D E G RATI S S E I Z O E N S B R O C H U R E: I N F O@ZATE R DAG MATI N E E.N L 0 3 5-6775 0 4 8

32

‘De ZaterdagMatinee heeft bij uitstek een trouw en vast publiek. Tegen iedere internationale trend in hebben we dit seizoen zelfs meer passe-partouts verkocht dan voorgaande jaren. Dat zijn dus mensen die iedere zaterdagmiddag naar het Concertgebouw komen.’ Aldus Kees Vlaardingerbroek, sinds 2006 artistiek leider van de legendarische concertserie, die dit seizoen precies een halve eeuw bestaat. Dat trouwe publiek bestaat echter niet uit de arbeidersklasse die de toenmalige VARA-voorzitter Jan Broeksz op het oog had. Nadat de 48-urige werkweek in 1961 was afgeschaft, was de zaterdag immers opeens een vrije dag. Vanuit het socialistische beschavingsideaal uit die jaren leek het Broeksz beter dat de arbeider zijn vrije tijd in de concertzaal zou doorbrengen dan met het timmeren van een duivenhok. Helaas, zelfs de spotgoedkope toegangskaartjes (drie gulden voor één concert, 7,50 voor een serie van vier) mochten niet baten. Want, zoals Martin Kees Vlaardingerbroek, van Amerongen dertig jaar later foto Jurjen Stekelenburgken in De Groene Amsterdammer constateert: ‘Arbeiders heeft zij nog nooit weten te mobiliseren; die luisteren allang op de camping, een glas bier binnen handbereik, naar commerciële ketelmuziek. Wèl trekt zij de massale belangstelling van de cultuurlievende middenklasse, die gevoelig blijkt te zijn voor een originele, gevarieerde en kwalitatief hoogstaande programmering.’ Anno 2011 heeft Kees Vlaardingerbroek een andere doelgroep in het vizier die hij over de drempel van de muziektempel wil trekken: de jongeren. ‘Het idee van de ouderwetse volksverheffing leeft niet meer, maar de wens om levens te willen verrijken met muziek is nog evenzeer als vroeger het hoofddoel. Voor de jeugd geldt dat ze zowel thuis als op school nog nauwelijks in aanraking komen met klassieke muziek. In de hele maatschappij is de nadruk op ‘gemak’ komen te liggen: wat is fijn, snel, makkelijk consumeerbaar? Kinderen worden niet meer gestimuleerd het onderste uit zichzelf te halen. De klassieke muziek in zijn algemeenheid heeft op dit punt dus een enorme taak.’ De combinatie van eigentijdse muziek en het grote klassiek-roman33

tische repertoire is traditioneel de sterke kant van de Matineeprogrammering. Geen sandwichformule, maar doordachte connecties tussen oud en nieuw. Vlaardingerbroek: ‘Het woord sandwichformule vind ik verschrikkelijk. Het getuigt van liefdeloosheid als je een nieuw werk lukraak parkeert in een klassiek-romantisch programma. Het is onze opgave om te laten zien dat de muziekgeschiedenis niet iets is van gebrokenheid, maar een continue ontwikkeling laat zien. Niet aan de ene kant de nieuwe muziek in een laboratorium en aan de andere kant de klassieke muziek als een museum. De ZaterdagMatinee is een wereld waarin de creativiteit van vroeger en nu elkaar naadloos vinden.’ ‘Ik ben net twee dagen bij de Duitse componist Wolfgang Rihm geweest. Zijn werk is sterk beïnvloed door de muziek van Schumann. Hoe hij denkt en praat over Schumann, opent ook mijn oren voor bepaalde aspecten bij Schumann die mij misschien nooit zo opgevallen zijn. Mijn voorganger Jan Zekveld heeft prachtige series gemaakt waarin hij spannende verbanden tussen oud en nieuw liet horen. Bijvoorbeeld de Brahms-Schönberg-serie. Brahms werd vaak beschouwd als aartsconservatief, maar de manier waarop hij met zijn muzikaal materiaal omging is voor vernieuwers als Schönberg, Berg en Webern van groot belang geweest.’ Zelf heeft Vlaardingerbroek in zijn eerste seizoen een uitgebreid programma rond Jean Sibelius samengesteld, een componist die vaak wordt weggezet als behoudend omdat hij vooral symfonieën schreef in een periode waarin dat in avant-gardistische kringen niet meer bon ton was. Niet alleen liet Vlaardingerbroek zien dat de romantische Fin veel eigenzinniger was dan altijd werd gedacht, ook bracht hij onverwachte verbanden aan het licht: Sibelius was een lichtend voorbeeld voor Morton Feldman, John Adams, Tristan Murail en onze eigen Richard Rijnvos. In het 50ste seizoen is Richard Rijnvos uitgeroepen tot composerin-residence, een nieuw element in de formule tot nu toe. In diverse concertprogramma’s gaat Rijnvos op zoek naar zijn wortels, variërend van Sibelius en Beethoven tot Feldman, Cage en Clementi. ‘Ik wil laten horen welke fantastische componisten wij in Nederland hebben’, zegt Kees Vlaardingerbroek. ‘Niet door van de ene première naar de volgende te gaan, maar door zo’n oeuvre centraal te zetten. Daarnaast wil ik de hedendaagse muziek dichter bij het publiek brengen in de vorm van vraaggesprekken op het podium en het vertonen van documentaires in de foyers. Zo maak je voelbaar maken dat er een mens achter de muziek schuil gaat en laat je zien hoe die mens denkt, werkt, leeft en schept. En via Radio 4 en NPStv kunnen mensen al dit moois ook thuis meebeleven.’ Het overkoepelende thema voor dit jubileumseizoen is Muziek en Magie. ‘Dat thema ligt mij persoonlijk na aan het hart. Het zoeken naar verborgen betekenislagen in muziek vind ik een intrigerend spel. We laten zo’n breed mogelijk spectrum zien, dus we besteden bijvoorbeeld aandacht aan Arvo Pårt, die in september bovendien 34

75 jaar is geworden. Maar je moet ook denken aan de getalssymboliek bij Bach, de Gulden Snede bij Bartók, de theosofie bij Skrjabin en de spirituele interesses van Jonathan Harvey. Wolfgang Rihm heeft een zogenoemde ‘cantata hermetica’ geschreven met de titel Quid est Deus?, ofwel Wat is God? Mystiek is op dit moment een sterk en actueel thema in de nieuw gecomponeerde muziek.’ Toen de VARA zich in 2002 terugtrok en de serie werd overgenomen door een triumviraat van NPS, AVRO en Tros werd de Matinee op de Vrije Zaterdag omgedoopt in de ZaterdagMatinee. Hoe ziet de toekomst eruit? Zolang de concertserie bestaat is er gesteggel geweest over geld en op verschillende momenten dreigde kaalslag. Ook nu doet zich weer zo’n situatie voor, nu de politiek ingrijpende bezuinigingen op het omroepbestel aankondigt en één partij zelfs speculeert over de opheffing van het Muziekcentrum van de Omroep (MCO), waar de omroeporkesten onder vallen. Kees Vlaardingerbroek erkent dat de situatie precair is: ‘Ik denk dat we in Nederland op een kruispunt staan. Vier jaar geleden al zei de dirigent Valery Gergjev dat Nederland een absolute voorhoedepositie inneemt in de hele wereld. Hij zei: ‘Het Matineepubliek is het beste publiek ter wereld. Dat kom je nergens tegen.’ Maar hij voegde er de waarschuwing aan toe dat Nederland die voorsprong wel moet blijven koesteren. Ik denk dat hij gelijk heeft. Als we niet oppassen zullen we onder druk van de bezuinigingen veel van blijvende waarde verliezen. Aan de andere kant denk ik dat, onder invloed van de bankencrisis, steeds meer mensen zich realiseren dat het bestaan niet alleen afhankelijk mag zijn van materiële zaken. Verdieping en schoonheid en troost, kunst en cultuur hebben zoveel meer te bieden dan materialisme. Ik geloof dat er een positieve omslag in de waardering van kunst zal komen.’ Jacqueline Oskamp repetitiefoto van het Venice Baroque Orchestra o.l.v. Andrea Marcon

35

Hannes Minnaar: derde prijs Koningin Elisabeth Concours 2010 De pianist Hannes Minnaar heeft de derde prijs gewonnen op het Koningin Elisabeth Concours 2010. Dit is een unieke prestatie voor deze Nederlandse pianist. Hij speelde het vijfde pianoconcert van Saint- Saëns. De keuze van dit pianoconcert was zeer verrassend, omdat het niet veel uitgevoerd wordt. Juist dit pianoconcert paste Hannes Minnaar als een handschoen. Hannes Minnaar (Goes, 1984) begon op zevenjarige leeftijd met pianospelen. Vanaf 1997 had hij les van Marien van Nieukerken. Hij vervolgde zijn studie bij Jan Wijn aan het Conservatorium van Amsterdam. In juni 2009 sloot hij deze studie af met een 10 cum laude. Na de bekendmaking van de uitslag zei Hannes Minnaar: “ Ik ben blij, en ik denk heel Nederland met mij”. Rian de Waal werd ooit zevende in 1983. Hannes Minnaar verkeert in goed gezelschap: de Rus Youri Egorov werd 35 geleden ook derde. Ook als kamermusicus is Hannes Minnaar actief. Hij speelt met verschillende combinaties. Met het Van Baerle Trio maakt hij een tournee langs de belangrijkste Nederlands podia. Bob Faber

www.albersen.nl Valeriusstraat 12 e 2517 HR Den Haag Telefoon: 070 e 3456000 e Fax: 070 - 3457110 [email protected]

b waar muziek egint... foto: Marco Borggreve 36

37

december 2010 maandag

20

Lorenzo Perosi 1872-1956

dinsdag

21

woensdag

22

Aantekeningen

1894 (Parijs): Prélude à l’après-midi d’un faune (Cl. Debussy) Karl Friedrich Abel 1723-1787 Edgard Varèse 1885-1965

Joseph-Bodin de Boismortier 1689-1755 Giacomo Puccini 1858-1924 Hans Henkemans 1913-1995

week 51 donderdag

23

vrijdag

Giovanni Bottesini 1821-1889 Johannes Worp 1821-1891 Mauricio Kagel 1931

24

Johann Adam Hiller 1728-1804

zaterdag

eerste kerstdag

zondag

Earle Brown 1926-2002 tweede kerstdag

38

25

26

39

dec. 2010/jan. 2011 maandag

27

dinsdag

28

Willem van Otterloo 1907-1978 Jacqueline Fonteyn 1930

André-Charles Messager 1853-1929 Dmitri Kabalevsky 1904-1987

week 52 donderdag

30

vrijdag

Johann Cannabich 1731-1798

31

woensdag

zaterdag

29

Nieuwjaarsconcert Nederlands Blazers Ensemble Amsterdam Concertgebouw Tel: 020-6237806 Voor meer informatie: www.nbe.nl

40

nieuwjaar

Milij Balakirev 1837-1910 Michael Tippett 1905-1998

1

zondag

2

41

januari 2011 maandag

3

dinsdag

4

Jean Louël 1914 Jos Kunst 1936-1996

Slim Gaillard 1916-1991

woensdag

5

Eerste jeugdoperahuis van Nederland in Amersfoort Holland Opera geeft niet alleen voorstellingen, maar verzorgt ook workshops voor kinderen en jongeren www.hollandopera.nl

42

Max Bruch 1838-1920 Alexander Skrjabin 1872-1915 Xaver Scharvenka 1850-1924

Adam Krieger 1634-1666 Francis Poulenc 1899-1963

Jean Gilles 1668-1705 Sigismond Thalberg 1812-1871 Rudolf Escher 1912-1980

Stevan Mokranjac 1856-1914

week 1 donderdag

6

vrijdag

7

zaterdag

8

zondag

9

43

januari 2011 maandag

Christoph Graupner 1683-1760 Richard Addinsell 1904-1977

10

dinsdag

11

woensdag

12

donderdag

13

Maurice Duruflé 1902-1986

14

Reinhard Keiser 1674-1739 Ermanno Wolf-Ferrari 1876-1948 Morton Feldman 1926-1987

zaterdag

Zaterdag 15 januari Concertgebouw Amsterdam Canto Ostinato van Simeon ten Holt Aanvang 20.15 uur Polo de Haas en Kees Wieringa, piano www.concertgebouw.nl

44

week 2

vrijdag

15

Nicolò Piccini 1728-1800 Brian Ferneyhough 1943

zondag

16

45

januari 2011

maandag

17

John Stanley 1713-1786 François-Joseph Gossec 1734-1829 Henk Badings 1907-1987

Johann Hermann Schein 1586-1630 Ernest Chausson 1855-1899 Guillaume Lekeu 1870-1894

dinsdag

César Antonovitsj Cui 1835-1918 Emanuel Chabrier 1841-1894

1904 (Brno): Jenufa (Leos Janácek) Henri Duparc 1848-1933 Alexander Tsjerepnin 1899-1977

18

woensdag

19

Storioni Festival Eindhoven www.storioni.nl www.muziekcentrum.nl

46

Boris Blacher 1903-1975

Claude Balbastre 1727-1799 Charles Tournemire 1870-1939 Henri Dutilleux 1916

Muzio Clementi 1752-1832

week 3 donderdag

20

vrijdag

21

zaterdag

22

zondag

23

47

januari 2011 maandag

24

dinsdag

25

week 4 Frederik II de Grote 1712-1786 Gottfried von Einem 1918-1996

Wolfgang Amadeus Mozart 1756-1791 Eduard Lalo 1823-1892 Jean-Michel Damasse 1928

27

vrijdag

1821 (Wenen): Erlkönig (Franz Schubert) Paul Hofhaymer 1459-1537 Witold Lutoslavski 1913-1994

28

woensdag

26

1781 (München): Idomeneo, Rè di Creta (W.A. Mozart) François-Daniel Auber 1782-1871 Luigi Nono 1924-1990

Zondag 30 januari Bethaniënklooster Stock-Exchange Aanvang: 11.00 uur Pauline Oostenrijk, hobo en Utrecht String Quartet Programma: Schubert en Micháns Toelichting door de componist Micháns

Johann Joachim Quantz 1697-1773

48

donderdag

zaterdag

29

zondag

30

49

jan./feb. 2011 maandag

31

François Devienne 1759-1803 Franz Schubert 1797-1828 Philip Glass 1937

dinsdag

Francesco Maria Veracini 1690-1750 Rudolf Mengelberg 1892-1959

1

woensdag

2

Vrijdag 4 februari Concertgebouw Kleine Zaal Liza Ferschtman, viool Aanvang 20.15 uur Programma: Biber,Bartók, Berio en Bach www.kamconcerten.nl

50

Louis Marchand 1669-1732 Fritz Kreisler 1875-1962

week 5 Felix Mendelssohn-Bartholdy 1809-1847 Luigi Dallapiccola 1904-1975 Jehan-Ariste Alain 1911-1940

donderdag

3

vrijdag

4

Christian Gottlob Neefe 1748-1798 Lodewijk Mortelmans 1868-1952

zaterdag

5

zondag

6

51

februari 2011 maandag

7

dinsdag

8

Cornelis Dopper 1870-1939 Vilhelm Stenhammer 1871-1927 Marius Constant 1925-2004

1904 (Helsinki): Vioolconcerto (Jean Sibelius) André-Ernest-Modeste Grétry 1741-1813 Matthijs Vermeulen 1888-1967

woensdag

9

Zaterdag 12 februari Concertgebouw Grote Zaal Nederlands Philharmonisch Orkest Aanvang 20.15 uur Programma: Glinka,Prokofjev en Rimsky-Korsakov www.orkest.nl

52

Alban Berg 1885-1935

Johann Melchior Molter 1696-1765

Egidio Romualdo Duni 1708-1775

Jan Ladislav Dussek 1760-1812

week 6 donderdag

10

vrijdag

11

zaterdag

12

zondag

13

53

februari 2011

week 7

maandag

14

Francesco Cavalli 1602-1676 Fernando Sor 1778-1839

Arcangelo Corelli 1653-1713 Henri Vieuxtemps 1820-1881 René Leibovitz 1913-1979

dinsdag

Michael Praetorius 1571-1621 Georges Auric 1899-1983 Jean Langlais 1907-1991

Giovanni Battista Vitalli 1632-1692 Christian Heinrich Rinck 1770-1846 David van de Woestijne 1915-1979

15

woensdag

16

Charles Avison 1709-1770 Selim Palmgren 1878-1951

Maandag 14 februari Uilenburger Synagoge Eleonore Pameijer, fluit Pablo Escande, piano en klavecimbel Sakurako Mitsuhashi, piano en klavecimbel Aanvang 20.15 uur Programma: Escande, Smit, Hamburg en Laks www.leosmit.nl

54

Luigi Boccherini 1743-1805 Louis Aubert 1877-1968

1823 (Wenen): Gretchen am Spinnrade (Franz Schubert) Charles de Beriot 1802-1870 Emiel Hullebroeck 1878-1965

donderdag

17

vrijdag

18

zaterdag

19

zondag

20

55

februari 2011 maandag

21

Carl Czerny 1791-1857 Léo Delibes 1836-1891 Charles-Marie Widor 1844-1937

dinsdag

Niels Vilhelm Gade 1817-1890

22

woensdag

23

John Blow 1649-1708 Georg Friedrich Händel 1685-1759

Boek over Claude Debussy “Hartstochtelijk houd ik van muziek” Brieven vertaald en toegelicht door Lucas Bunge. www.arbeiderspers.nl

56

1607 (Mantova): La Favola d’Orfeo (Claudio Monteverdi) Arrigo Boito 1842-1918 Guillaume Landré 1905-1968

week 8 donderdag

24

vrijdag

25

Anton Reicha 1770-1836 Frank Bridge 1879-1941

Johann Philipp Krieger 1649-1725 Georges Migot 1891-1976

zaterdag

26

zondag

27

57

maart 2011 maandag

1875 (Parijs): Carmen, Georges Bizet Alexander Nicolaas Voormolen 1895-1980

28

dinsdag

1

woensdag

2

Gioacchino Rossini 29 feb 1792-1868 Frédéric Chopin 1810-1849 Gabriel Dupont 1878-1914

Bedrich Smetana 1824-1884 Kurt Weill 1900-1950

Zaterdag 5 maart Concertgebouw Amsterdam Aanvang: 14.15 uur Wereldpremière nieuw werk Richard Rijnvos wordt omlijst met muziek van Rossini en Beethoven www.zaterdagmatinee.nl

58

Antonio Vivaldi 1678-1741 Aribert Reimann 1936

Heitor Villa-Lobos 1887-1959

week 9 donderdag

3

vrijdag

4

zaterdag

5

zondag

6

59

maart 2011 maandag

7

dinsdag

8

1821 (Wenen): Gesang der Geister über den Wassern (Franz Schubert) Maurice Ravel 1875-1937

Carl Philipp Emanuel Bach 1714-1788 Ruggiero Leoncavallo 1858-1919 Gian Francesco Malipiero 1882-1973

woensdag

9

Dinsdag 8 maart Amstelkerk Amsterdam Aanvang 20.15 uur Het Erard Ensemble Programma: Dvorák, Suk, Enescu en Brahms www.erard-ensemble.nl

60

Samuel Barber 1910-1981

Pablo de Sarasate 1844-1908 Arthur Honegger 1892-1955

Henry Dixon Cowell 1897-1965

Caspar Othmayer 1515-1553 Félix-Alexandre Guilmant 1837-1911

Michel Blavet 1700-1768 Hugo Wolf 1860-1903

week 10 donderdag

10

vrijdag

11

zaterdag

12

zondag

13

61

maart 2011 maandag

14

Georg Philipp Telemann 1681-1767 Johann Strauss (sr) 1804-1849

Joseph von Rheinberger 1839-1901

dinsdag

15

Nikolai Rimski-Korsakov 1844-1908

woensdag

16

Max Reger 1873-1916

Dinsdag 15 maart Concertgebouw Kleine Zaal Nieuw Ensemble o.l.v. Ed Spanjaard Aanvang: 20.15 uur La France, c’ est moi Programma: Roussel, Murail, Boulez, Pesson en Ravel www.nieuwensemble.nl

Bernard Alois Zimmermann 1918-1970

62

week 11 donderdag

17

vrijdag

18

zaterdag

19

zondag

20

63

maart 2011 maandag

21

Johann Sebastian Bach 1685-1750 Modest Moessorgski 1839-1881 Nikos Skalkottas 1904-1949

dinsdag

Roland-Manuel 1891-1966

22

woensdag

23

Musikmesse Frankfurt 23-26 maart www.messefrankfurt.com

64

1939 (Amsterdam): Tweede vioolconcert (Béla Bartók) Franz Schreker 1878-1934

1784 (Wenen): Klavierconcert Bes gr.t., KV 450 (W.A. Mozart)

week 12 donderdag

24

vrijdag

Johann Adolf Hasse 1699-1783 Béla Bartók 1881-1945 Leo Samama 1951

25

Pierre Boulez 1925

zaterdag

Vincent d’Indy 1851-1931

26

zondag

27

65

maart/april 2011

maandag

28

Johann André 1741-1799

Francesco Durante 1684-1755 Franz Joseph Haydn 1732-1809 Johann Abraham Peter Schulz 1747-1800

dinsdag

29

Pieter Hellendaal 1721-1799 Ferrucio Benvenuto Busoni 1866-1924 Sergej Rachmaninov 1873-1943

woensdag

30

Franz Lachner 1803-1890

Franz Liszt Concours Utrecht Van 27 maart t/m 9 april vindt in Utrecht het Franz Liszt Concours plaats. www.liszt.nl

Mario Castelnuovo-Tedesco 1895-1968

66

week 13

donderdag

31

vrijdag

1

zaterdag

2

zondag

3

67

april 2011

1805 (Wenen): Derde symfonie, Eroica (Ludwig van Beethoven) Charles Burney 1726-1814 Joseph Ryelandt 1870-1965

maandag

4

dinsdag

5

Louis Spohr 1784-1859 Albert Roussel 1869-1937 Jef Maes 1905-1996

woensdag

Johann Kuhnau 1660-1722

6

Donderdag 7 april Muziekgebouw aan ’t IJ Amsterdam Sinfonietta met Liza Ferschtmann, viool en Inon Barnatan, piano Aanvang: 20.15 uur Programma: Schnittke en Mahler www.sinfonietta.nl

68

Giuseppe Tartini 1692-1770

week 14

donderdag

7

vrijdag

8

zaterdag

9

Eugen d’Albert 1864-1932

zondag

10

69

april 2011 maandag

11

week 15 donderdag

14

Alberto Ginastera 1916-1983

dinsdag

12

Pietro Nardini 1722-1793 Carolus (Carel) Antonius Fodor 1768-1846 Joseph Lanner 1801-1843

Johann Friedrich Fasch 1688-1758

woensdag

1742 (Dublin): The Messiah (G. Fr. Händel) William Bennet 1816-1875

Federico Mompou 1893-1987 Harry Cox 1923

13

Wilbert Bulsink, componist “Ik heb geen vaste manier van schrijven, maar kijk ongedwongen rond naar wat ik ontdek of tegenkom. Dat kunnen geluiden zijn,een gesprek, het ritme van een jongleur of een notenreeks. Ik wil mijzelf blijven uitdagen”.

70

Johann Gottlieb Naumann 1741-1801 Willy Burkhard 1900-1955

vrijdag

15

zaterdag

16

zondag

17

71

april 2011 maandag

18

Giacomo Carissimi 1605-1674 Franz von Suppé 1819-1895

Bruno Maderna 1920-1973

dinsdag

1936 (Barcelona): Vioolconcerto Alban Berg Alexandre-Pierre-François Boëly 1785-1858 Germaine Tailleferre 1892-1983

Giuseppe Torelli 1658-1709

19

woensdag

20

Sem Dresden 1881-1957

Zaterdag 23 april Felix Meritis Amsterdam Aanvang 20.30 uur Ensemble Caméléon Programma: Namavar Nieuw werk en Schubert (Octet in F) www.cameleon.nl

72

week 16

donderdag

21

vrijdag

Goede Vrijdag

22

zaterdag

23

Dame Ethel Mary Smith 1858-1944 Sergej Prokofjev 1891-1953 Henry Barraud 1900-1997

zondag

1801 (Wenen): Die Jahreszeiten (Joseph Haydn) Johann Philipp Kirnberger 1721-1783 Eerste Paasdag

24

73

april/mei 2011 maandag

25

donderdag

28

Tweede Paasdag

dinsdag

26

woensdag

27

Donderdag 28 april Muziekgebouw aan ’t IJ Aanvang: 20.15 uur ASKO Schönberg Ensemble Programma: Knussen, Anderson en Grime www.askoschoenberg.nl

74

week 17

Marco Enrico Bossi 1861-1925

Friedrich von Flotow 1812-1883

Jan Adams Reinken 1623-1722

vrijdag

1798 (Wenen): Die Schöpfung (Joseph Haydn) Karl Millöcker 1842-1899 Bert Matter 1937

29

1902 (Parijs): Pelléas et Mélisande (Claude Debussy) Franz Léhar 1870-1948 Luigi Russolo 1885-1947

zaterdag

koninginnedag (N)

30

zondag feest van de arbeid (B)

1

75

mei 2011 maandag

2

Johann Baptist Krumpholz 1745-1790 Marcel Dupré 1886-1971

3

woensdag

Emil Nikolaus von Reznicek 1860-1945 dodenherdenking (N)

Zaterdag 7 mei Concertgebouw Amsterdam Aanvang: 14.15 uur Edo de Waart dirigeert o.a. Im grossen Schweigen van Diepenbrock. Robert Holl is solist www.zaterdagmatinee.nl

76

Stanislav Moniuszko 1819-1872 Hans Pfitzner 1869-1949

week 18 donderdag

bevrijdingsdag (N)

dinsdag

4

Alessandro Scarlatti 1660-1725

George Perle 1915

Johannes Brahms 1833-1897 Pjotr Iljitsj Tsjaikovski 1840-1893 Wouter Paap 1908-1981

Carl Stamitz 1745-1801 Louis Moreau Gottschalk 1829-1869

5

vrijdag

6

zaterdag

7

zondag

8

77

mei 2011 maandag

9

Giovanni Paisiello 1740-1816 Julius Röntgen 1855-1932

Jules Massenet 1842-1912 Gabriel Fauré 1845-1924 Lennox Berkeley 1903-1989

dinsdag

Jean-Marie Leclair 1697-1764

Arthur Seymour Sullivan 1842-1900

10

woensdag

11

Kunstschrift

Het tijdschrift over kunst en kunstgeschiedenis Meer informatie: www.kunstschrift.nl

78

Joseph Marx 1882-1964

Arthur Lourié 1892-1966

1913 (Parijs): Jeux (Claude Debussy) Claudio Monteverdi 1567-1643

week 19 donderdag

12

vrijdag

13

zaterdag

14

zondag

15

79

mei 2011

week 20

maandag

16

dinsdag

17

woensdag

18

Operadagen Rotterdam 20 mei t/m 29 mei www.operarotterdam.nl

80

Johann Jakob Froberger 1616-1667 Arthur Meulemans 1884-1966 Hans Kox 1930

donderdag

19

vrijdag

Erik Satie 1866-1925 Werner Egk 1901-1983 Philippe Boesmans 1936

20

Bernard Zweers 1854-1924 Henri Sauguet 1901-1989

zaterdag

21

Richard Wagner 1813-1883

zondag

22

81

mei 2011 maandag

23

dinsdag

week 21 donderdag

Ignaz Moscheles 1794-1870 Jean Françaix 1912-1997

Konrad Boehmer 1941

26

vrijdag

Jacques-François Halévy 1799-1862 Louis Durey 1888-1979

27

woensdag

25

Thomas Arne 1710-1778 Marius Monnikendam 1896-1977 Gyorgy Ligeti 1923-2006

zaterdag

Vrijdag 27 mei t/m zondag 29 mei Oestvolskajafestival www.muziekgebouw.nl

1913 (Parijs): Le sacre du printemps (Igor Stravinsky) Isaac Albéniz 1860-1909 Iannis Xenakis 1922-2001

24

82

28

zondag

29

83

mei/juni 2011 maandag

30

Edward Elgar 1857-1934 Frédéric Devreese 1929

31

Marin Marais 1656-1728 Italo Montemezzi 1875-1952

woensdag

George Muffat 1653-1704 Ignaz Josef Pleyel 1757-1831 Michael Glinka 1804-1857

www.hollandfestival.nl

84

donderdag

Hemelvaart

dinsdag

1

week 22

James Hook 1746-1827

2

vrijdag

3

zaterdag

4

Peter Schat 1935-2003 Louis Andriessen 1939

zondag

5

85

juni 2011 maandag

6

Aram Chatsjatoerjan 1903-1978

dinsdag

7

woensdag

8

Robert Schumann 1810-1856 Karel Goeyvaerts 1923-1993

Componist Michel van der Aa (1970) begint eigen platenlabel Disquiet Media www.disquietmedia.net

86

Otto Nicolai 1810-1849 Albéric Magnard 1865-1914 Carl Nielsen 1865-1931

week 23 donderdag

9

vrijdag

1865 (München): Tristan und Isolde (Richard Wagner) Theodorus Hendricus Hubertus Verhey 1848-1929

10

Francesco Antonio Bonporti 1672-1749 Antonio Carlos Gomès 1836-1896 Richard Strauss 1864-1949

zaterdag

11

zondag

Eerste Pinksterdag

12

87

juni 2011 maandag

13

Tweede Pinksterdag

dinsdag

14

woensdag

15

Festival Classique in Den Haag 17- 19 juni www.festivalclassique.nl

88

week 24 donderdag

Nicolas Dalayrac 1753-1809 Carlos Chávez 1899-1978 Guus Janssen 1951

16

vrijdag

Tomaso Albinoni 1671-1750 Antonio Maria Sacchini 1730-1786

Igor Stravinsky 1882-1971 Herman Reutter 1900-1985

17

Edvard Hagerup Grieg 1843-1907 Guy Ropartz 1864-1955 Willem Frederik Bon 1940-1983

Charles Gounod 1818-1893

zaterdag

François Rebel 1701-1775 Johann Stamitz 1717-1757 Karl Zeller 1842-1898

18

zondag

19

89

juni 2011 maandag

20

dinsdag

21

Johann Christoph Friedrich Bach 1732-1795

22

tijdschrift voor klassieke muziek www.luister.nl

90

Carl Reinecke 1824-1910 Carolus Detmar Oberstadt 1871-1940 Henri Pousseur 1929

Étienne-Nicolas Méhul 1763-1817

week 25 donderdag

23

vrijdag

Hugo Distler 1908-1942

24

Gustave Charpentier 1860-1956

zaterdag

begin van de zomer

woensdag

Luister

Joseph Martin Kraus 1756-1792 Jacques Offenbach 1819-1880 Anthon van der Horst 1899-1965

Lucien Goethals 1931

25

zondag

26

91

juni/juli 2011 maandag

Jiri Benda 1722-1795

27

dinsdag

28

Robert Franz 1815-1892 Johann Sebastian Brandts Buys 1905-1959

Hans Werner Henze 1926

woensdag

29

Georgy Daniel Speer 1636-1707 Christoph Willibald von Gluck 1714-1787

www.robecozomerconcerten.nl In de maanden juli en augustus iedere avond in het Concertgebouw.

Leos Janácek 1854-1928 Philippe Gaubert 1879-1941

92

week 26

donderdag

30

vrijdag

1

zaterdag

2

zondag

3

93

juli 2011 maandag

4

Louis-Claude Daquin 1694-1772 Heinrich Kaminsky 1886-1946

dinsdag

5

woensdag

6

Pianowereld

Nieuws- en informatiemagazine over piano’s www.pianowereld.nl

94

Gustav Mahler 1860-1911 Gian Carlo Menotti 1911-2007

Percy Grainger 1882-1961 George Antheil 1900-1959

Hanns Eisler 1898-1962 Elisabeth Lutyens 1906-1984 Jan Welmers 1937

week 27

donderdag

7

vrijdag

8

Ottorino Respighi 1879-1936

zaterdag

Henri Wieniawski 1835-1880 Carl Orff 1895-1982

zondag

9

10

95

juli 2011

week 28

maandag

donderdag

11

dinsdag

12

14

Evaristo dall’Abacco 1675-1742 André Laporte 1931

Klaas de Vries 1944

woensdag

13

Eugène Ysaye 1858-1931 Goffredo Petrassi 1904-2003

Sting over Bach: ”Ik zie de muziek van Bach als abstracte verhalen. Als je er maar lang genoeg naar luistert, ontdek je vanzelf een verhaal”.

Benjamin Dale 1885-1943

96

vrijdag

15

zaterdag

16

zondag

17

97

juli 2011 maandag

18

week 29 donderdag

Giovanni Battista Bononcini 1670-1747

nationale feestdag (B)

dinsdag

vrijdag

19

woensdag

20

Talent zoekt instrument Nationaal Muziekinstrumenten Fonds www.muziekinstrumentenfonds.nl

98

21

22

zaterdag

23

Déodat de Séverac 1873-1921

Benedetto Marcello 1686-1739 Adolphe Charles Adam 1803-1856 Ernest Bloch 1880-1959

zondag

24

99

juli 2011 maandag

25

dinsdag

26

woensdag

27

Muziekinstrument (ver)kopen? Kijk op www.musicalchairs.info

100

week 30 donderdag

Philipp Heinrich Erlebach 1657-1714 Alfredo Casella 1883-1947

Tadeusz Baird 1928-1981

Erique Granados y Campina 1867-1916 Ernö von Dohnányi 1877-1960

28

Rudi Stephan 1887-1915

vrijdag

29

zaterdag

30

zondag

31

101

augustus 2011

Johanna Bordewijk-Roepman 1892-1971

maandag

1

dinsdag

2

Catharina van Rennes 1858-1940 Arthur Bliss 1891-1975 Karl Amadeus Hartmann 1905-1963

woensdag

3

Delft Kamermuziekfestival Meer informatie: www.delftmusicfestival.nl

102

Oscar van Hemel 1892-1981

Antonio Cesti 1623-1669 Ambroise Thomas 1811-1896 Tera de Marez Oyens 1932-1996

week 31 donderdag

4

vrijdag

5

zaterdag

6

zondag

7

103

augustus 2011

maandag

8

dinsdag

9

woensdag

10

Albert William Ketelby 1875-1959 Robert Heppener 1925-2009

Alexander Glazoenov 1865-1936 Herman Strategier 1912-1988

Grachtenfestival Zaterdag 13 augustus t/m zondag 21 augustus www.grachtenfestival.nl

104

week 32 donderdag

Cecile Chaminade 1857-1944 Daniel Ruyneman 1886-1963 André Jolivet 1905-1974

11

Giovanni Legrenzi 1626-1690 Heinrich Franz von Biber 1644-1704

John Ireland 1879-1962

Marinus de Jong 1891-1984 Pierre Schaeffer 1910-1995 Jan Koetsier 1911-2006

vrijdag

12

zaterdag

13

zondag

14

105

augustus 2011 maandag

15

Antonio Salieri 1750-1825

Heinrich Marschner 1795-1861 Gabriel Pierné 1863-1937

Georges Enescu 1881-1955

Maria tenhemelopneming (B)

dinsdag

16

woensdag

17

Aantekeningen

106

Jacques-François Ibert 1890-1962 Lukas Foss 1922

Peter Benoit 1834-1901 Henri Tomasi 1901-1971

Jacopo Peri 1561-1633

Juliette (Lili) Boulanger 1893-1918

week 33 donderdag

18

vrijdag

19

zaterdag

20

zondag

21

107

augustus 2011 maandag

22

dinsdag

23

woensdag

24

Festival Oude Muziek Utrecht www.oudemuziek.nl

108

Claude Debussy 1862-1918 Karlheinz Stockhausen 1928-2007

Ernst Krenek 1900-1991

week 34 Robert Stolz 1880-1975 Leonard Bernstein 1918-1990

Willem de Fesch 1687-1757

donderdag

25

vrijdag

26

zaterdag

27

zondag

28

109

aug./sept. 2011 maandag

Johann Pachelbel 1653-1706 Othmar Schoeck 1886-1957 Dick Raaijmakers 1930

29

dinsdag

30

Piet Kee 1927

woensdag

Amilcare Ponchielli 1834-1886

31

Zaterdag 3 september Concertgebouw Amsterdam Galaconcert i.v.m. 100 jarig bestaan Genootschap Nederlandse Componisten. Concertgebouw Amsterdam www.geneco.nl

110

Alphons Diepenbrock 1862-1921

Adriano Banchieri 1568-1934 Pietro Locatelli 1695-1764 Otto Ketting 1935

Anton Bruckner 1824-1896 Darius Milhaud 1892-1974

week 35 donderdag

1

vrijdag

2

zaterdag

3

zondag

4

111

september 2011 maandag

5

dinsdag

6

woensdag

7

Internationale Gaudeamusweek www.gaudeamus.nl

112

Johann Christian Bach 1735-1782 Amy Marcy Beach 1867-1944 John Cage 1912-1992

Antonín Dvorák 1841-1904 Willem Pijper 1894-1947 Reinbert de Leeuw 1938

donderdag

8

vrijdag

Juan Bautista José Cabanilles 1644-1712 Anton Diabelli 1781-1858

François André Philidor 1726-1795 Gerrit de Marez Oyens 1922

week 36

9

Niccolò Jommelli 1714-1774 Bertus van Lier 1906-1972 Lex van Delden 1919-1988

zaterdag

Friedrich Kuhlau 1786-1832 Arvo Pärt 1935

zondag

10

11

113

september 2011

12

Jan Willem Frans Brandts Buys 1868-1933

dinsdag

Clara Schumann 1819-1896 Arnold Schönberg 1874-1951 Maurice Jarre 1924-2009

maandag

13

woensdag

14

Michael Haydn 1737-1806 Luigi Cherubini 1760-1842 Rolf Liebermann 1910-1999

Victor Hugo: “Muziek drukt uit wat niet in woorden kan worden gezegd, maar wat onmogelijk verzwegen kan worden”.

114

Frank Martin 1890-1974 Henry Brant 1913 Anton Heiller 1923-1975

week 37 donderdag

15

vrijdag

16

Saverio Mercadante 1795-1870 Hendrik Andriessen 1892-1981 Theo Loevendie 1930

Francesca Caccini 1587-1640

zaterdag

17

zondag

18

115

september 2011

week 38

maandag

donderdag

22

19

dinsdag

vrijdag

20

Jan Mul 1911-1971

23

woensdag

François Francoeur 1698-1787 Gustave Theodor Holst 1874-1934

zaterdag

21

De ZaterdagMatinee is de unieke serie op de zaterdag in het Concertgebouw. Voor informatie: 035-6775048 www.zaterdagmatinee.nl

116

24

Jean Philippe Rameau 1683-1764 Léon Boëllmann 1862-1897 Dimitri Sjostakovitsj 1906-1975

zondag

25

117

sept./okt. 2011

week 39

maandag

26

dinsdag

27

29

George Gershwin 1898-1937

Bertha Frensel Wegener-Koopman 1874-1953 Cyril Scott 1879-1970

woensdag

28

Concertzender 24 uur per dag via internet en digitale kabel www.concertzender.nl

118

donderdag

Johann Mattheson 1681-1764

1791 (Wenen): Die Zauberflöte (W.A. Mozart) Johan Svendsen 1840-1911 Charles Stanford 1852-1924

Alessandro Stradella 1642-1682 Paul Dukas 1865-1935 Sylvano Bussotti 1931

vrijdag

30

zaterdag

1

zondag

2

119

oktober 2011 maandag

3

Steve Reich 1936 Tristan Keuris 1946-1996

dinsdag

Léon Orthel 1905-1985 Albert de Klerk 1917-1998

4

Karol Szymanovski 1882-1937 Udo Zimmerman 1943

donderdag

6

vrijdag

7

woensdag

5

Louis Vierne 1870-1937

Nederlands Fluit Genootschap De NFG, de vereniging voor alle fluitisten in Nederland en België. Tel: 020-6419509 www.nfg-fluit.nl

Heinrich Schütz 1585-1672 Camille Saint-Saëns 1835-1921

120

week 40

zaterdag

8

zondag

9

121

oktober 2011

10

Giuseppe Verdi 1813-1901 Theodor Kirchner 1823-1903

dinsdag

Jan van Vlijmen 1935-2004

maandag

11

woensdag

12

Aantekeningen

122

Johann Ludwig Krebs 1713-1780 Ralph Vaughan Williams 1872-1958 Wolfgang Fortner 1907-1987

week 41 donderdag

13

vrijdag

14

Domenico Zipoli 1688-1726 Bernhard Henrik Crusell 1775-1838

zaterdag

Johann Dismas Zelenka 1679-1745 Pieter van Maldere 1729-1768 Albert Franz Doppler 1821-1883

zondag

15

16

123

oktober 2011 maandag

17

dinsdag

Pierre-Alexandre Monsigny 1729-1817

Baldassare Galuppi 1706-1785 Alexander Zemlinsky 1871-1942

Charles Ives 1874-1954

week 42

donderdag

20

vrijdag

Malcolm Arnold 1921-2006

21

woensdag

19

Franz Liszt 1811-1886 Kees van Baaren 1906-1970

zaterdag

Orgelpark Nieuw internationaal concertpodium in Amsterdam, gericht op organisten, componisten en andere kunstenaars. Meer informatie: www.orgelpark.nl

Gustav Albert Lortzing 1801-1851 Jean Absil 1893-1974

18

124

22

zondag

23

125

oktober 2011 maandag

24

Emmerich Kálmán 1882-1953 Luciano Berio 1925-2003

dinsdag

25

]Thomas Weelkes 1575-1623 Johann Strauss (jr) 1825-1899 Georges Bizet 1838-1875

woensdag

Hans Leo Hassler 1564-1612 Domenico Scarlatti 1685-1757

26

Componist Hans Cox: “Mijn muziek is alleen maar muziek. Ik wil geen enkele boodschap verkondigen”.

126

Nicolò Paganini 1782-1840

week 43 donderdag

27

vrijdag

28

1787 (Praag): Don Giovanni (W.A. Mozart)

Marius Flothuis 1914-2001

zaterdag

29

zondag

30

127

okt./nov. 2011 maandag

Samuel Scheidt 1587-1654 Vincenzo Bellini 1801-1835

31

dinsdag

1

Johan Wagenaar 1862-1941 allerheiligen (B)

woensdag

2

Aantekeningen

128

Karl Tausig 1841-1871 Willem Breuker 1944

week 44 donderdag

3

vrijdag

4

zaterdag

5

Karl Ditters von Dittersdorf 1739-1779

Ignacy Paderewski 1860-1941

zondag

6

129

november 2011 maandag

7

Daan Manneke 1939

Martin Luther 1483-1546 François Couperin 1668-1733 Jan Vriend 1938

week 45 donderdag

10

dinsdag

vrijdag

8

wapenstilstand 1918 (B)

woensdag

9

Alexander Borodin 1833-1887 Karl Marx 1897-1985 Ernst Pepping 1901-1981

Aantekeningen

Maurice Delage 1879-1961

130

11

zaterdag

12

zondag

13

131

november 2011 maandag

14

dinsdag

15

woensdag

16

Blad Preludium

Jurriaan Andriessen 1925-1996

Paul Hindemith 1895-1963 Ton de Leeuw 1926-1996

Vereniging Vrienden van het Concertgebouw en het Koninklijk Concertgebouworkest www.concertgebouworkest.nl

132

week 46

Leopold Mozart 1719-1787 Johann Nepomuk Hummel 1778-1837 Aaron Copland 1900-1999

donderdag

17

Jean-Baptiste Loeillet 1680-1730 Carl Maria von Weber 1786-1826

vrijdag

18

zaterdag

19

zondag

20

133

november 2011 maandag

21

dinsdag

22

woensdag

23

Sigfrid Karg-Elert 1877-1933

Jacob Obrecht 1450-1505 Wilhelm Friedemann Bach 1710-1784 Joaquin Rodrigo 1901-1999 Benjamin Britten 1913-1976

Johann Friedrich Reichart 1752-1814 Virgil Thomson 1896-1989 Tibor Serly 1901-1978

week 47 donderdag

24

vrijdag

25

zaterdag

Manuel de Falla 1876-1946 André Caplet 1878-1925 Krzystof Penderecki 1933

Paul Verhoeven, regisseur over Stravinsky: “Bij Stravinsky gaat het alleen om de muziek, niet om het vertolken van emoties, zoals bij Sjostakovitsj. Hij plaatst als het ware een filter tussen de muziek en de emotie”.

134

Scott Joplin 1868-1917 Cor Kee 1900-1997 Alfred Schnittke 1934-1998

26

Gaetano Pugnani 1731-1798 Franz Krommer 1759-1831 Charles Koechlich 1867-1950

zondag

27

135

nov./dec. 2011

maandag

28

Jean-Baptiste Lully 1632-1678 Anton Rubinstein 1829-1894

Franz Xaver Richter 1709-1789 Giuseppe Sarti 1729-1802

dinsdag

29

Gaetano Donizetti 1797-1848 Piet Ketting 1905-1984

Hendrika van Tussenbroek 1854-1935

woensdag

Johann Schenk 1753-1836 Carl Loewe 1796-1869 Sergej Ljapoenov 1859-1924

30

De Klassieke Muziek Agenda 2012: 28ste uitgave

136

week 48 donderdag

1

vrijdag

2

Antonio Soler 1729-1783 Anton Webern 1883-1945

zaterdag

André Campra 1660-1744

zondag

3

4

137

december 2011 maandag

5

dinsdag

6

woensdag

7

Aantekeningen

138

Francesco Geminiani 1687-1762 Henriëtte Bosmans 1895-1952

Jean Sibelius 1865-1957 Manuel Ponce 1882-1948 Bohuslav Martinu 1890-1959

donderdag

8

vrijdag

Orazio Vecchi 1550-1605

Bernardo Pasquini 1637-1710 Pietro Mascagni 1863-1945

week 49

9

César Franck 1822-1890 Paul Dessau 1894-1979 Olivier Messiaen 1908-1992

Karl Friedrich Zelter 1758-1832 Hector Berlioz 1803-1869

zaterdag

10

zondag

11

139

december 2011 maandag

12

Michel-Richard de Lalande 1657-1726 Henryk Górecki 1933

dinsdag

François-Adrien Boieldieu 1775-1834 Zoltán Kodály 1882-1967

13

woensdag

14

Aantekeningen

140

1925 (Berlijn): Wozzeck (Alban Berg) Joseph Jongen 1873-1953

Domenico Cimarosa 1749-1801 Ludwig van Beethoven 1770-1827

Edward McDowel 1860-1908

week 50 donderdag

15

vrijdag

16

zaterdag

17

zondag

18

141

december 2011 maandag

19

Louis-Nicolas Clerambault 1676-1749 Joaquín Turina 1882-1949

dinsdag

Lorenzo Perosi 1872-1956

1894 (Parijs): Prélude à l’après-midi d’un faune (Cl. Debussy) Karl Friedrich Abel 1723-1787 Edgard Varèse 1885-1965

week 51 donderdag

22

vrijdag

Joseph-Bodin de Boismortier 1689-1755 Giacomo Puccini 1858-1924 Hans Henkemans 1913-1995

23

woensdag

21

Giovanni Bottesini 1821-1889 Johannes Worp 1821-1891 Mauricio Kagel 1931

zaterdag

Bob Zimmerman, componist: “Niet begrepen muziek is slecht gemaakte muziek”.

Johann Adam Hiller 1728-1804

20

142

24

zondag

Eerste Kerstdag

25

143

dec. 2011/jan. 2012 maandag

26

dinsdag

27

woensdag

28

donderdag

29

Tweede Kerstdag

Willem van Otterloo 1907-1978 Jacqueline Fonteyn 1930

vrijdag

André-Charles Messager 1853-1929 Dmitri Kabalevsky 1904-1987

30

zaterdag

Johann Cannabich 1731-1798

De Radio4daagse van 28 t/m 31 december De laatste vier dagen van het jaar staat de luisteraar centraal bij Radio 4. Van 7.00 tot 24.00 uur hoort u alleen de muziek die u hebt gekozen. www.radio4.nl

144

week 52

Earle Brown 1926-2002

31

zondag nieuwjaar

1

145

Componisten-alfabet Aa, Michiel van der , 1970 Amsterdam Abel, Carl Friedrich 22 dec 1723 Cöthen, 20 juni 1787 Londen Absil, Jean 23 okt 1893 Bon-Secours, 2 feb 1974 Brussel Adam, Adolphe-Charles 24 juli 1803 Parijs, 3 mei 1856 Parijs Adams, John 15 feb 1947 Worcester (Mass.) Adès, Thomas 1 maart 1971, Londen Adorno, Theodor 2 sept 1903 Frankfurt am Main, 6 aug 1969 Visp Addinsell, Richard 13 jan 1904 Oxford, 14 nov 1977 Londen Alain, Jehan-Ariste 3 feb 1911 St.-Germain-en-Laye, 20 juni 1940 Petit-Puy Albéniz, Isaac 29 mei 1860 Camprodón, 18 mei 1909 Cambo-les-Bains Albert, Eugen d’ 10 apr 1864 Glasgow, 3 mrt 1932 Riga Albinoni, Tomaso 14 juni 1671 Venetië, 17 jan 1751 Venetië Albrechtsberger, Johann Georg 3 feb 1736 Klosterneuburg, 7 mrt 1809 Wenen Alfvén, Hugo 1 mei 1872 Stockholm, 8 mei 1960 Falun Alkan, Charles Henri Valentin 30 nov 1813 Parijs, 29 mrt 1888 Parijs Allegri, Gregorio,1582 Rome, 17 feb 1652 Rome Alfonso el Sabio (de Wijze) 23 nov 1221 Toledo, 4 apr 1284 Sevilla Alwyn, William 7 nov 1905 Northampton, 11 sept 1985 Blythburgh André, Johann 28 mrt 1741 Offenbach, 18 juni 1799 Offenbach Andriessen, Hendrik 17 sept 1892 Haarlem, 12 apr 1981 Haarlem Andriessen, Jurriaan 15 nov 1925 Haarlem, 23 aug 1996 Den Haag Andriessen, Louis 6 juni 1939 Utrecht Anfossi, Pasquale 25 apr 1727 Taggia, 2 jan 1797 Rome Anrooy, Peter van 13 oktober 1879 Zaltbommel, 31 dec 1954 Den Haag Antheil, George 8 juli 1900 Trenton, 12 feb 1959 New York Apostel, Hans-Erich 22 jan 1901 Karsruhe, 30 nov 1972 Wenen Arensky, Anton Stepanovitsj 11 aug 1861 Novgorod, 25 feb 1906 Zelenogorsk Arne, Augustine Thomas 28 mei 1710 Londen, 5 mrt 1778 Londen Arnold, Malcolm 21 okt 1921 Northampton, 23 sept 2006 Norfolk Arriaga, Juan Crisóstomo de 27 jan 1806 Bilbao, 17 jan 1826 Parijs Atterberg, Kurt Magnus 12 dec 1887 Göteborg, 15 feb 1974 Stockholm Auber, Daniel-François-Esprit 29 jan 1782 Caen, 12 mei 1871 Parijs Aubert, Louis 19 feb 1877 Parame, 10 jan 1968 Parijs Auric, Georges 15 feb 1899 Lodève, 23 juli 1983 Parijs Avison, Charles 16 feb 1709 Newcastle, 10 mei 1770 Newcastle Baaren, Kees van 22 okt 1906 Enschede, 2 sept 1970 Oegstgeest Bacewicz, Grazyna 5 feb 1909 Lodz, 17 jan 1969 Warschau Bach, Carl Philipp Emanuel 8 mrt 1714 Weimar, 14 dec 1788 Hamburg Bach, Johann Christian 5 sept 1735 Leipzig, 1 jan 1782 Londen Bach, Johann Christoph 8 dec 1642 Arnstadt, 31 mrt 1703 Eisenach Bach, Johann Christoph Friedrich 21 juni 1732 Leipzig, 26 jan 1795 Bückeburg Bach, Johann Sebastian 21 mrt 1685 Eisenach, 28 juli 1750 Leipzig Bach, Wilhelm Friedemann 22 nov 1710 Weimar, 1 juli 1784 Berlijn Badings, Henk 17 jan 1907 Bandoeng, 26 juni 1987 Maarheeze Baermann, Heinrich Joseph 14 feb 1784 Potsdam, 11 juni 1847 München Baguer, Carlos 1768 Barcelona, 29 feb 1808 Barcelona Baird, Tadeusz 26 juli 1928 Grodzisk Mozowiecki, 2 sept 1981 Warschau Balakirev, Milij 2 jan 1837 Nisjni Novgorod, 29 mei 1910 St.-Petersburg Balbastre, Claude-Benigne 22 jan 1727 Dijon, 29 mei 1799 Parijs Bantock Granville 7 aug 1868 Londen, 11 okt 1946 Londen Barber, Samuel 9 mrt 1910 West Chester, 23 jan 1981 New York Bargiel, Woldemar 3 okt 1828 Berlijn, 23 feb 1897 Berlijn Baird, Tadeusz 26 juli 1928 Grodzisk Mozowiecki Barraud, Henry 23 apr 1900 Bordeaux, 28 december 1997 Bartók, Béla 25 mrt 1881 Nagyszentmiklós, 26 sept 1945 New York Bax, Arnold Edward Trevor 8 nov 1883 Londen, 3 okt 1953 Cork Beck, Franz Ignaz 15 feb 1723 Mannheim, 31 dec 1809 Bordeaux Beach, Amy Marcy 5 sept 1867 Henniker, 27 dec 1944 New York Beethoven, Ludwig van 17 dec 1770 Bonn, 26 mrt 1827 Wenen Bellini, Vincenzo 3 nov 1801 Catania, 23 sept 1835 Puteaux Benatzky, Ralph 5 juni 1887 Budejovice, 27 okt 1957 Zürich Benda, Franz 25 nov 1709 Alt-Benatek, 7 mrt 1786 Potsdam Benda, Jiri Antonín 30 juni 1722 Staré Benátky, 6 nov 1795 Köstritz Benevoli, Orazio 19 apr 1605 Rome, 17 juni 1672 Rome

146

Benjamin, Arthur 18 sept 1893 Sydney, 9 apr 1960 Londen Bennet, William Sterndale 13 apr 1816 Sheffield, 1 feb 1875 Londen Benoit, Peter 17 aug 1834 Harelbeke, 8 mrt 1901 Antwerpen Berg, Alban 9 feb 1885 Wenen, 24 dec 1935 Wenen Berio, Luciano 24 oktober 1925 Oneglia, 27 mei 2003 Rome Beriot, Charles-Auguste de 20 feb 1802 Leuven, 8 apr 1870 Brussel Berkeley, Lennox 12 mei 1903 Oxford, 26 dec 1989 Londen Berlin, Irving 11mei 1888 Tjoemen ( Siberië) New York 22 sept 1989 Berlioz, Hector 11 dec 1803 La Côte St.-André, 8 mrt 1869 Parijs Bernstein, Leonard 25 aug 1918 Lawrence, 14 okt 1990 New York Berwald, Franz Adolf 23 juli 1796 Stockholm, 30 apr 1868 Stockholm Biber, Ignaz Franz von 12 aug 1644 Wartenberg, 3 mei 1704 Salzburg Bingen, Hildegard von 1098 Bemersheim, 17 sept 1179 Rupertsberg Birtwistle, Harrison 15 juli 1934 Accrington Bizet, Georges 25 okt 1838 Parijs, 3 juni 1875 Bougival Blacher, Boris 19 jan 1903 Njo Sjwang, 30 jan 1975 Berlijn Blavet, Michel 13 mrt 1700 Besançon, 28 okt 1768 Parijs Bliss, Arthur 2 aug 1891 Londen, 27 mrt 1975 Londen Bloch, Ernest 24 juli 1880 Genëve, 15 juli 1959 Portland Blow, John 23 feb 1649 Newark, 1 okt 1708 Londen Boccherini, Luigi 19 feb 1743 Lucca, 28 mei 1805 Madrid Boehe, Ernst 27 dec1880 München, 16 nov 1938 Ludwigshafen Boehmer, Konrad 24 mei 1941 Berlijn Boeck, August de 9 mei 1865 Merchtem, 9 okt 1937 Merchtem Böhm, Georg 2 sept 1663 Thüringen, 18 mei 1733 Lüneberg Bohnke, Emil 11 okt 1888, Zdunska Wola, 11 mei 1928 Pasewalk Boëllmann, Lèon 25 sep 1862 Ensisheim, 11 okt 1897 Parijs Boëly, Alexandre-Pierre-FranÁois 19 apr 1785 Versailles, 27 dec 1858 Parijs Boesmans, Philippe 17 mei 1936 Tongeren Boieldieu, François-Adrien 16 dec 1775 Rouen, 8 okt 1834 Jarcy Boismortier, Joseph-Bodin de 23 dec 1689 Perpignan, 28 okt 1755 Parijs Boito, Arrigo Enrico 24 feb 1842 Padua, 10 juni 1918 Milaan Bolcom, William 26 mei Seattle 1938 Bon, Willem Frederik 15 juni 1940 Amersfoort, 14 apr 1983 Nijeholtpade Bononcini, Giovanni Battista 18 juli 1670 Modena, 9 juli 1747 Wenen Bonporti, Francesco Antonio 11 juni 1672 Trento, 19 dec 1749 Padua Booren, Jo van den 14 maart 1935, Maastricht Borodin, Alexander 12 nov 1833 St.-Petersburg, 27 feb 1887 St.-Petersburg Bosmans, Henriëtte 5 dec 1895 Amsterdam, 2 juli 1952 Amsterdam Bottesini, Giovanni 24 dec 1821 Crema, 7 juli 1889 Parma Boulanger, Lili 21 aug 1893 Parijs, 15 mrt 1918 Mèzy Boulanger, Nadia 16 sept 1887 Parijs, 22 okt 1979 Parijs Boulez, Pierre 26 mrt 1925 Montbrison Boyce, William sept 1711 Londen, 7 feb 1779 Londen Brahms, Johannes 7 mei 1833 Hamburg, 3 apr 1897 Wenen Brandts Buys, Jan Willem Frans 12 sept 1868 Zutphen, 8 dec 1933 Salzburg Brandts Buys, Johann Sebastian 28 juni 1905 Warnsveld, 21 feb 1959 Hilversum Brant, Henry 15 sept 1913 Montreal Braunfels, Walter 19 dec 1882 Frankfurt, 19 mrt 1964 Keulen Bree, Johannes Bernardus van 29 jan 1801 Amsterdam, 14 feb 1857 Amsterdam Breuker, Willem 4 nov 1944 Amsterdam 23 juli 2010 Amsterdam Bridge, Frank 26 feb 1879 Brighton, 10 jan 1941 Eastbourne Britten, Benjamin 22 nov 1913 Lowestoft, 4 dec 1976 Aldeburgh Brixi, Frantisek Xaver 2 jan 1732 Praag, 14 okt 1771 Praag Brown, Earle 26 dec 1926 Lunenbur (VS) Brubeck, Dave 6 dec 1920, Concord Bruch, Max 6 jan 1838 Keulen, 2 okt 1920 Friedenau Bruckner, Anton 4 sept 1824 Ansfelden, 11 okt 1896 Wenen Bruhns, Nicolaus 1665 Schwäbstädt, 29 mrt 1697 Husum Brumel, Antoine ca 1460 Frans Vlaanderen, ca 1515 Ferrara Brusselmans, Michel 12 feb 1886 Parijs, 20 sept 1960 Brussel Bruynèl, Ton 26 jan 1934 Utrecht, 5 mei 1998 Mailly Bull, John 1562/63 Old Radnor, 12 mrt 1628 Antwerpen Buns, Benedictus 1642 Geldern, 6 dec 1716 Boxmeer Burgmüler, Norbert 8 feb 1810 Düsseldorf, 7 mei 1836 Aken Burkhard, Willy 17 apr 1900 Evilard-sur-Bienne, 18 juni 1955 Zürich

147

Burney, Charles 7 apr 1726 Shrewsbury, 12 apr 1814 Londen Busoni, Ferrucio Benvenuto 1 apr 1866 Empoli, 27 juli 1924 Berlijn Busser, Paul-Henri 16 jan 1872 Toulouse, 30 dec 1973 Parijs Butterworth, George 12 juli 1885 Londen, 5 aug Pozières 1916 Buxtehude, Dietrich 1637 Oldesloe, 9 mei 1707 Lübeck Byrd, William 1543 Lincoln, 4 juli 1632 Stondon Massey Cabanilles, Juan Bautista Josè 6 sept 1644 Algemèsi, 29 apr 1712 Valencia Caccini, Francesca 18 sep 1587 Florence, ca. 1640 Lucca Caccini, Giulio 1545 Tivoli, 10 dec 1618 Florence Cage, John 5 sept 1912 Los Angeles, 15 aug 1992 New York Caldara, Antonio 1670 Venetië, 28 dec 1736 Wenen Camilleri, Charles 7 sept 1931 Hamrun 3 jan 2009 Campra, André 4 dec 1660 Aix-en-Provence, 29 juni 1744 Versailles Cannabich, Johann 28 dec 1731 Mannheim, 20 jan 1798 Frankfurt Canteloube, Joseph 21 okt 1879 Annonay, 4 nov 1957, Grigny Caplet, André 23 nov 1878 Le Havre, 22 apr 1925 Parijs Carissimi, Giacomo 18 apr 1605 Marini, 12 jan 1674 Rome Carter, John Elliot 11 december 1908 New York Cartellieri, Antonio Casimir 27 sept 1772 Danzig 2 sept 1807 Liebshausen Carulli, Ferdinando 9 feb 1770 Napels, 17 feb 1841 Parijs Casella, Alfredo 25 juli 1883 Turijn, 5 mrt 1947 Rome Castelnuovo-Tedesco, Mario 3 apr 1895 Florence, 17 mrt 1968 Beverley Hills Catalani, Alfredo 19 juni 1854 Lucca, 7 aug 1893 Milaan Cavalli, Francesco 14 feb 1602 Crema, 14 jan 1676 Venetië Cesti, Antonio 5 aug 1623 Arezzo, 14 okt 1669 Florence Chabrier, Emmanuel 18 jan 1841 Ambert, 13 sept 1894 Parijs Chadwick, George 13 nov 1854 Lowell,4 april 1931 Boston Chaminade, Cécile 8 aug 1857 Parijs, 18 apr 1944 Monte Carlo Charpentier, Gustave 25 juni 1860 Dieuze, 18 feb 1956 Parijs Charpentier, Marc Antoine 1636 Parijs, 24 feb 1704 Parijs Chausson, Ernest 20 jan 1855 Parijs, 10 juni 1899 Limay Chávez, Carlos 13 juni 1899 Mexico City, 2 aug 1978 Mexico City Cherubini, Luigi 14 sept 1760 Florence, 15 mrt 1842 Parijs Chopin, Frédéric 1 mrt 1810 Zelazowa-Wola, 17 okt 1849 Parijs Ciconia, Johannes ca. 1335 Luik, dec 1411 Padua Cilea, Francesco 26 juli 1866 Palmi, 20 nov 1950 Varazze Cimarosa, Domenico 17 dec 1749 Aversa, 11 jan 1801 Venetië Clarke, Rebecca 27 aug 1886 Harrow 13 okt 1979 New York City Clemens non Papa, Jacob 1510/15 Ieper, 1555/56 Diksmuide Clementi, Muzio 23 jan 1752 Rome, 10 mrt 1832 Evesham Clérambault, Louis 19 dec 1676 Parijs, 26 okt 1749 Parijs Coates, Eric 27 aug 1886 Hucknall 21 dec 1957 Chichester Coates, Gloria 10 okt 1938 Wausau,Wisconsin Constant, Marius 7 feb 1925 Boekarest Copland, Aaron 14 nov 1900 Brooklyn, 2 dec 1990 Tarrytown Corelli, Arcangelo 17 feb 1653 Fusignano, 18 jan 1713 Rome Corigliano, John 16 feb 1938 New York City Cornelius, Peter 24 dec 1824 Mainz, 26 okt 1874 Mainz Corrette, Michel 1709 Rouen, 22 jan 1795 Parijs Couperin, Louis ca. 1626 Chaumes en Brie 29 aug 1661 Parijs Couperin, François ‘le Grand’ 10 nov 1668 Parijs, 11 sept 1733 Parijs Cowell, Henry Dixon 11 mrt 1897 Menlo Park, 10 dec 1965 Shady Cox, Harry 16 apr 1923 Amsterdam Cramer, Johann Baptist 24 feb 1771 Mannheim, 16 apr 1858 Londen Creston, Paul 10 okt 1906 New York 24 aug 1985 San Diego Crumb, George 24 okt 1929 Charleston Crusell, Bernhard Henrik 15 okt 1775 Nystad, 28 juli 1838 Stockholm Cui, César Antonovitsj 18 jan 1835 Wilna, 26 mrt 1918 St.-Petersburg Czerny, Carl 21 feb 1791 Wenen, 15 juli 1857 Wenen Dallapiccola, Luigi 3 feb 1904 Pisino d’ístria, 19 feb 1975 Florence Damase, Jean-Michel 27 jan 1928 Bordeaux Dandrieu, Jean-François ca. 1682 Parijs, 17 jan 1738 Parijs Danzi, Franz 15 juni 1763 Mannheim, 13 apr 1826 Karlsruhe Daquin, Louis-Claude 4 juli 1694 Parijs, 15 juni 1772 Parijs Dargomyzjski, Aleksander 14 feb 1813 Toela, 17 jan 1869 Sint-Petersburg David, Johann Nepomuk 30 nov 1895 Eferding, 22 dec 1977 Stuttgart

148

Davies, Peter Maxwell 18 sept 1934 Salford Debussy, Claude 22 aug 1862 St.-Germain-en-Laye, 25 mrt 1918 Parijs Delden, Lex van 10 sept 1919 Amsterdam, 1 juli 1988 Amsterdam Delibes, Léo 21 feb 1836 St.-Germain-du-Val, 16 jan 1891 Parijs Delius, Frederick 29 jan 1862 Bradford, 10 juni 1934 Grez-sur-Loing Denisov, Edison 6 apr 1929 Tomsk, 24 nov 1996 Parijs Dessau, Paul 10 dec 1894 Hamburg, 28 juni 1979 Oost-Berlijn Devienne, François 31 jan 1759 Joinville, 5 sept 1803 Parijs Devreese, Frèdèric 2 juni 1929 Amsterdam Diabelli, Anton 6 sept 1781 Mattsee, 7 apr 1858 Wenen Diamond, David 7 sept 1915 Rochester, Diepenbrock, Alphons 2 sept 1862 Amsterdam, 5 apr 1921 Amsterdam Dijk, Jan van 1918 Oostzaan Distler, Hugo 24 juni 1908 Neurenberg, 1 nov 1942 Berlijn Dittersdorf, Karl Ditters von 2 nov 1739 Wenen, 24 okt 1799 Neuhof Dohnányi, Ernö von 27 juli 1877 Poszony, 9 feb 1960 New York Donizetti, Gaetano 29 nov 1797 Bergamo, 8 apr 1848 Bergamo Dopper, Cornelis 7 feb 1870 Stadskanaal, 18 sept 1939 Amsterdam Doráti, Antal 5 april 1906 Boedapest, 13 nov 1988 Gerzensee Dowland, John 1563 Londen, 20 feb 1626 Londen Draeseke, Felix 7 okt 1835 Coburg, 26 feb 1913 Dresden Dresden, Sem 20 apr 1881 Amsterdam, 30 juli 1957 Den Haag Ducasse, Roger 18 apr 1873 Bordeaux, 19 juli 1954 Parijs Dufay, Guillaume 1397 Chimay, 27 nov 1474 Kamerijk Dukas, Paul 1 okt 1865 Parijs, 17 mei 1935 Parijs Dunstable, John ca. 1390, 24 dec 1453 Londen Duparc, Henri 21 jan 1848 Parijs, 12 feb 1933 Mont-de-Marsan Dupré, Marcel 3 mei 1886 Rouen, 30 mei 1971 Meudon Durante, Francesco 31 mrt 1684 Frattamaggiore, 13 sept 1755 Napels Durey, Louis 27 mei 1888 Parijs, 3 juli 1979 St.-Tropez Duruflé, Maurice 11 jan 1902 Louviers, 16 juni 1986 Parijs Dussek, Jan Ladislav 12 feb 1760 Czaslav, 20 mrt 1812 Parijs Dutilleux, Henri 22 jan 1916 Angers Dvorák, Antonin 8 sept 1841 Nelahozeves, 1 mei 1904 Praag Dyson, George 28 mei 1883 Halifax, 28 sept 1964 Winchester Eberl, Anton 13 juni 1765 Wenen, 11mrt 1807 Wenen Eckard, Johann Gottfried 21 jan 1735 Augsburg, 24 juli 1809 Parijs Egk, Werner 17 mei 1901 Auchsesheim, 10 juli 1983 Inning am Ammersee Eisler, Hanns 6 juli 1898 Leipzig, 6 sept 1962 Berlijn Elgar, Edward 2 juni 1857 Broadheath, 23 feb 1934 Worcester Enescu, Georges 19 aug 1881 Liveni Virnav, 4 mei 1955 Parijs Eötvös, Peter 2 jan 1944 Székely-Udvarhely Erkel, Ferenc 7 nov 1810 Gyula, 15 juni 1893 Boedapest Erlebach, Phillip Heinrich 25 juli 1657 Esens, 17 apr 1714 Rudolstadt Escher, Rudolf 8 jan 1912 Amsterdam, 17 mrt 1980 Amsterdam Eybler, Josef Leopold 8 feb 1765 Schwechat, 24 juli 1846 Wenen Eyck, Jacob (Jan) van ca. 1590, 26 mrt 1657 Utrecht Fall, Leo 2 feb 1873 Olmütz, 16 sept 1925 Wenen Falla, Manuel de 23 nov 1876 Cadiz, 14 nov 1946 Alta Gracia Fasch, Johann Friedrich 15 apr 1688 Buttelstädt, 5 dec 1758 Zerbst Fasch, Karl Friedrich 18 nov 1736 Zerbst, 3 aug 1800 Berlijn Fauré, Gabriel 12 mei 1845 Pamiers, 4 nov 1924 Parijs Felderhof, Jan 25 sept 1907 Bussum, 4 maart 2006 Laren Feldman, Morton 12 jan 1926 New York, 3 sept 1987 New York City Ferguson, Howard 21 okt 1908 Belfast, 31 okt 1999 Belfast Fesch, Willem de 26 aug 1687 Alkmaar, 3 jan 1757 Londen Festa, Costanzo ca 1490 Piemont, ca 1545 Rome Fibich, Zdenek 21 dec 1850 Vserborice, 15 okt 1900 Praag Finger, Gottfried ca. 1660 Olmütz, 31 aug 1730 Mannheim Fiocco, Joseph-Hector 20 jan 1703 Brussel, 21 juni 1741 Brussel Finzi, Gerald 14 juli 1901 Londen, 27 sept 1956 Londen Flothuis, Marius 30 okt 1914 Amsterdam, 13 november 2001 Amsterdam Flotow, Friedrich von 26 apr 1812 Teutendorf, 24 jan 1883 Darmstadt Fodor, Carolus (Carel) Antonius 12 apr 1768 Venlo, 22 feb 1846 Amsterdam Foerster, Josef Bohuslav 30 dec 1859 Praag, 29 mei 1951 Novi Vestec Fortner, Wolfgang 12 okt 1907 Leipzig, 5 september 1987 Heidelberg

149

Foss, Lukas 15 aug 1922 Berlijn 1 feb 2009 New York City Françaix, Jean 23 mei 1912 Le Mans, 25 sept 1997 Parijs Franchomme, Auguste 10 apr 1808 Lille 21 jan 1884 Parijs Franck, César 10 dec 1822 Luik, 8 nov 1890 Parijs Franck, Melchior ca. 1579 Zittau, 1 juni 1639 Coburg Francoeur, François 21 sept 1698 Parijs, 5 aug 1787 Parijs Frankel, Benjamin 21 jan 1906 Londen, 12 feb 1973 Londen Franz, Robert 28 juni 1815 Halle, 24 okt 1892 Halle Freitas Branco, Luis de 12 okt 1890 Lissabon, 27 nov 1955 Lissabon Frescobaldi, Girolamo sept 1583 Ferrara, 1 mrt 1643 Rome Frid, Géza 25 jan 1904 Máramarossziget, 13 sept 1989 Bergen (NH) Froberger, Johann Jakob 19 mei 1616 Stuttgart, 7 mei 1667 Hericourt Furtwängler, Wilhelm 25 jan 1886 Berlijn, 30 nov 1954 Ebersteinburg Fux, Johann Joseph 1660 Hirtenfeld, 13 feb 1741 Wenen Gabrieli, Andrea ca. 1520 Venetië, ca.1586 Venetië Gabrieli, Giovanni 1553/56 Venetië, 21 aug 1612 Venetië Gade, Niels 22 feb 1817 Kopenhagen, 21 dec 1890 Kopenhagen Galuppi, Baldassare 18 okt 1706 Burano, 3 jan 1785 Venetië Gaubert, Philippe 3 juli 1879 Cahors, 10 juli 1941 Parijs Gebel, Georg 25 okt 1709 Silezië , 24 sept 1753 Rudolfstad Geminiani, Francesco 5 dec 1687 Lucca, 17 sept 1762 Dublin Geraedts, Jaap 12 juli 1924 Den Haag , 31 aug 2003 Den Haag Gerhard, Roberto 12 sept 1896 Valls, 25 sept 1970 Cambridge Gershwin, George 26 sept 1898 New York, 11 juli 1937 Hollywood Gesualdo da Venosa, Carlo ca. 1561 Napels, 8 sept 1613 Avellino Ghedini, Giorgio 11 juli 1892 Cuneo, 25 mrt 1965 Nervi Gibbons, Orlando 1583 Oxford, 5 juni 1625 Canterbury Gilles, Jean 8 jan 1668 Tarascon, 5 feb 1705 Toulouse Gilse Jan van 11 mei 1881 Rotterdam, 8 sept 1944 Oestgeest Glass, Louis 23 mei 1864 Fredriksberg, 22 jan 1936 Kopenhagen Glass, Philip 31 jan 1937 Chicago Glazoenov, Alexander 10 aug 1865 St.-Petersburg, 21 mrt 1936 Boulogne Glière, Rejngoljd 30 dec 1874 Kiev, 23 juni 1956 Moskou Glinka, Michael 1 juni 1804 Novospaskoje, 15 feb 1857 Berlijn Gluck, Christoph Willibald von 2 juli 1714 Erasbach, 15 nov 1787 Wenen Godowski, Leopold 13 feb 1870 Wilna, 21 nov 1938 New York Godron, Hugo 22 nov 1900 Amsterdam, 6 dec 1971 Zoelmond Goebaidoelina, Sofia 24 okt 1931 Christopol Goethals, Lucien 26 juni 1931 Gent Goetz, Herman 7 dec 1840 Köningsberg, 3 dec 1876 Zürich Goeyvaerts, Karel 8 juni 1923 Antwerpen, 3 feb 1993 Antwerpen Goldmark, Karl 1830 Keszthely, 2 jan 1915 Wenen Goldschmidt, Berthold 18 jan 1903 Hamburg, 17 okt 1996 Londen Gombert, Nicolaas ca. 1490 Brugge, ca. 1556 Doornik Górecki, Henryk 15 dec 1933 Czernica Gossec, François Joseph 17 jan 1734 Vergnies, 16 feb 1829 Passy Gottschalk, Louis Moreau 8 mei 1829 New Orleans, 18 dec 1869 Rio de Janeiro Gounod, Charles 18 juni 1818 Parijs, 18 okt 1893 St. Cloud Grainger, Percy 8 juli 1882 Melbourne, 20 feb 1961 White Plains Granados, Enrique 27 juli 1867 Lèrida, 24 mrt 1916 (op zee) Grandi, Alessandro ca. 1578 Ferrara, ca. 1630 Bergamo Graun, Johann Gottlieb 1702 Wahrenbrück, 27 okt 1771 Berlijn Graun, Karl Heinrich 7 mei 1704 Wahrenbrück, 8 aug 1759 Berlijn Graupner, Christoph 13 jan 1683 Kirchberg, 10 mei 1760 Darmstadt, Grechaninov, Alexander 25 okt 1864 Moskou, 3 jan 1956 New York City Greef, Arthur de 10 okt 1862 Leuven, 29 aug 1940 Bruusel Grétry, André-Ernest-Modeste 8 feb 1741 Luik, 24 sept 1813 Parijs Grieg, Edvard Hagerup 15 juni 1843 Bergen, 4 sept 1907 Bergen Grigny, Nicolas de 8 sep 1672 Reims, 30 nov 1703 Reims Grosz, Wilhelm 11 aug 1894, Wenen, 10 dec 1939 New York Grote, Frederik II de 24 jan 1712 Berlijn, 17 aug 1786 Potsdam Gruber, Franz Xaver 25 nov 1787 Unterweizburg, 7juni1863 Hallein Guastavino, Carlos 5 apr 1912 Santa Fé, 29 okt 2000 Buenos Aires Guilmant, Félix-Alexandre 12 mrt 1837 Boulogne-sur-Mer, 29 mrt 1911 Meudon Gyrowetz, Adalbert 20 feb 1763 Budweis, 19 mrt 1850 Wenen Haas, Pavel 21 juni 1899, Brno, 17 okt 1944 Auschwitz

150

Hába, Alois 21 juni 1893 Vizovice ,18 nov 1973 Praag Hacquart, Carel ca. 1640 Brugge, ca 1708 Den Haag Hahn, Reynaldo 9 aug 1874 Caracas, 28 jané 1947 Parijs Halévy, Jacques-FranÁois 27 mei 1799 Parijs, 17 mrt 1862 Nice Hamel, Mischa 8 juli 1970 Amsterdam Händel, Georg Friedrich 23 feb 1685 Halle, 14 apr 1759 Londen Handl, Jacobus 31 juli 1550 Reifnitz, 18 juli 1591 Praag Hanson, Howard 28 okt 1896 Nebraska 26 feb 1981 Rochester Harbison, John 20 dec 1938 Orange ( New Jersey) Harris, Roy 12 feb 1898 Lincoln County, 1 okt 1979 Sta. Monica Hartmann, Karl Amadeus 2 aug 1905 München, 5 dec 1963 München Hasse, Johann Adolf 25 mrt 1699 Bergedorf, 16 dec 1783 Venetië Hassler, Hans Leo 26 okt 1564 Neurenberg, 8 juni 1612 Frankfurt a/d M Haydn, Franz Joseph 31 mrt 1732 Rohrau, 31 mei 1809 Wenen Haydn, Michael 14 sept 1737 Rohrau, 10 aug 1806 Salzburg Headington, Christopher 28 apr 1930 Londen, 19 mrt1996 Zwitserland Heiller, Anton 15 sept 1923 Wenen, 25 mrt 1979 Wenen Heinichen, Johann David 17 apr 1683 Krössuln, 16 juli 1729 Dresden Hellendaal, Pieter 1 apr 1721 Rotterdam, 19 apr 1799 Cambridge Hemel, Oscar van 3 aug 1892 Antwerpen, 9 juli 1981 Hilversum Henkemans, Hans 23 dec 1913 Den Haag, 29 dec 1995 Nieuwegein Henze, Hans Werner 1 juli 1926 Gütersloh Heppener, Robert 9 aug 1925 Amsterdam, 25 augustus 2009, Bergen Hérold, Ferdinand 28 jan 1791 Parijs ,19 jan 1833 Parijs Hiller, Johann Adam 25 dec 1728 Wendisch-Ossig, 16 juni 1804 Leipzig Hindemith, Paul 16 nov 1895 Hanau, 28 dec 1963 Frankfurt Hoffmann, Ernst Theodor Amadeus 24 jan 1776 Koningsbergen, 25 juni 1822 Berlijn Hofhaymer, Paul von 25 jan 1459 Radstadt, 1537 Salzburg Hol, Richard 23 juli 1825 Amsterdam,14 mei 1904 Utrecht Holliger, Heinz 21 mei 1939 Langenthal Holst, Gustav von 21 sept 1874 Cheltenham, 25 mei 1934 Londen Holt, ten Simeon, 24 jan 1923 Bergen Holzbauer, Ignaz 17 sept 1711 Wenen, 7 apr 1783 Mannheim Honegger, Arthur 10 mrt 1892 Le Havre, 27 nov 1955 Parijs Hoof, Jef van 8 mei 1886 Antwerpen 24 apr 1959 Antwerpen Horst, Anthon van der 20 juni 1899 Amsterdam, 7 mrt 1965 Hilversum Hotteterre, Jacques (Jean) Martin ca. 1680, 16 juli 1762 Parijs Howells, Herbert 17 okt 1892 Lydney Glouchester, 23 feb 1983 Londen Hubay, Jenö 15 sept 1858 Boedapest, 12 mrt 1937 Boedapest Hullebroeck, Emiel 20 feb 1878 Gentbrugge, 26 mrt 1965 Liedekerke Hummel, Johann Nepomuk 14 nov 1778 Pressburg, 17 okt 1837 Weimar Humperdinck, Engelbert 1 sept 1854 Siegburg, 27 sept 1921 Neustrelitz Hurlebusch, Conrad 30 dec 1691 Braunschweig, 17 dec 1765 Amsterdam Huygens, Constantijn 4 sept 1596 Den Haag, 28 mrt 1687 Den Haag Ibert, Jacques-François 15 aug 1890 Parijs, 5 feb 1962 Parijs Indy, Vincent dí 27 mrt 1851 Parijs, 2 dec 1931 Parijs Ippolitov-Ivanov, Michail 19 nov 1859 Gatsjina 28 jan 1935 Moskou Ireland, John 13 aug 1879 Bowdon, 12 juni 1962 Rockhill (Washington) Isaac, Heinrich 1450 Brabant, 26 mrt 1517 Florence Ives, Charles 20 okt 1874 Danbury, 19 mei 1954 New York Jacob, Gordon 5 juli 1895 Londen, 8 juni 1984 Londen Janácek, Leos 3 juli 1854 Hochwald, 12 aug 1928 Ostrau Janequin, Clément ca. 1485 Châtellerault, 1558 Parijs Janssen, Guus 13 mei 1951 Heiloo Jarnach, Philipp 26 juli 1892 Noissy, 17 dec 1982 Börnsen Jarre, Maurice 13 sept 1924 Lyon, 29 mrt 2009 Los Angeles Joachim, Joseph 28 juni 1831 Kittsee, 15 aug 1907 Berlijn Jolivet, André 8 aug 1905 Parijs, 20 dec 1974 Parijs Jommelli, Nicoló 10 sept 1714 Aversa, 25 aug 1774 Napels Jong, Marinus de 14 aug 1891 Oosterhout (N.B.), 13 juni 1984 Ekeren Jongen, Joseph 14 dec 1873 Luik, 12 juli 1953 Sart-lez-Spa Joplin, Scott 24 nov 1868 Texarkana, 1 apr 1917 New York Josquin des Prèz ca. 1440 Condè, 27 aug 1521 Condè-sur-líescaut Kabalevsky, Dmitri 30 dec 1904 St.-Petersburg, 16 feb 1987 Moskou Kagel, Mauricio 24 dec 1931 Buenos Aires Kalkbrenner, Christian 22 sep 1755 Minden, 10 aug 1806 Parijs

151

Kalkbrenner, Friedrich Wilhelm Michael nov 1785, 10 juni 1849 Deuil Kálmán, Emmerich 24 okt 1882 Siöfok, 30 okt 1953 Parijs Kaminsky, Heinrich 4 juli 1886 Tiengen, 21 juni 1946 Ried Kancheli, Giya 10 aug 1935 Tbilisi Karg-Elert, Sigfrid 21 nov 1877 Oberndorf am Neckar, 9 apr 1933 Leipzig Kee, Cor 24 nov 1900 Zaandam, 3 jan 1997 Zaandam Kee, Piet 30 aug 1927 Zaandam Keiser, Reinhard 12 jan 1674 Teuchern, 12 sept 1739 Hamburg Kelterborn, Rudolf 3 sept 1931 Basel Kempf, Wilhelm 25 nov 1895 Potsdam, 23 mei 1991 Potsdam Kern, Jerome 27 jan 1885 New York City 11 nov 1945 New York City Ketèlby, Albert William 9 aug 1875 Birmingham, 12 nov 1959 Cowes Ketting, Otto 3 sept 1935 Amsterdam Ketting, Piet 29 nov 1905 Haarlem, 1984 Rotterdam Keuris, Tristan 3 okt 1946 Amersfoort, 14 dec 1996 Hilversum Khachaturian, Aram 6 juni 1903 Tiflis, 1 mei 1978 Moskou Kirchner, Theodor 10 okt 1823 Neukirchen, 18 sept 1903 Hamburg Kirnberger, Johann Philipp 24 apr 1721 Saalfeld, 27 juli 1783 Berlijn Klein, Gideon 6 dec 1919, Prerov jan 1945 F¸rstengrube Klemperer, Otto 14 mei 1885 Breslau, 6 juli 1973 Zürich Klengel, Julius 24 sept 1859 Leipzig, 27 okt 1933 Leipzig Klerk, Albert de 4 okt 1917 Haarlem, 1 dec 1998 Amsterdam Knussen, Oliver 12 juni 1952 Glasgow Kodály, Zoltán 16 dec 1882 Kecskemèt, 6 mrt 1967 Boedapest Koechlin, Charles 27 nov 1867 Parijs, 31 dec 1950 Le Canadel Koetsier, Jan 14 aug 1911 Amsterdam Konink, Servaas de 1654 Dendermonde of Gent, ca. 1701 Amsterdam Korngold, Erich Wolfgang 29 mei 1897 Brünn, 29 nov 1957 Hollywood Kox, Hans 19 mei 1930 Arnhem Kozeluch, Leopold Antonin 27 juni 1747 Velvary, 7 mei 1818 Wenen Krása, Hans 30 nov 1899, Praag 16 of 17 oktober 1944 Auschwitz Kraus, Joseph Martin 20 juni 1756 Miltenberg, 15 dec 1792 Stockholm Krebs, Johann Ludwig 12 okt 1713 Buttestadt, 1 jan 1780 Altenburg Kreisler, Fritz 2 feb 1875 Wenen, 29 jan 1962 New York Krenek, Ernst 23 aug 1900 Wenen, 22 dec 1991 Palm Springs Kreutzer, Konradin 22 nov 1780 Messkirch (Baden), 14 dec 1849 Riga Krieger, Johann Philipp 27 feb 1649 Neurenberg, 6 feb 1725 Weiszenfels Krommer, Franz 27 nov 1759 Kamenitz, 8 jan 1831 Wenen Krumpholz, Johann Baptist 3 mei 1745 Zlonitz, 19 feb 1790 Parijs Kuhlau, Friedrich 11 sept 1786 Ulzen, 12 mrt 1832 Lyngbye (Kopenhagen) Kuhnau, Johann 6 apr 1660 Geising, 5 juni 1722 Leipzig Kunst, Jos 3 jan 1936 Roermond, 18 jan 1996 Utrecht Kuyper, Elisabeth 13 okt 1877 Amsterdam, 26 feb 1953 Lugano Kúrtag, György 19 feb 1926 Lugo Lachenmann, Helmut 27 nov 1935 Stuttgart Lachner, Franz 2 apr 1803 Rain am Lech, 20 jan 1890 München Lajhta, László 30 juni 1892 Boedapest ,16 feb 1963 Boedapest Lalande, Michel-Richard de 15 dec 1657 Parijs, 18 juni 1726 Versailles Lalo, Edouard 27 jan 1823 Lille, 22 apr 1892 Parijs Landini, Francesco ca. 1325 Fiesole, 2 sept 1397 Florence Landré, Guillaume 24 feb 1905 Den, Haag 6 nov 1968 Amsterdam Lange, Daniël de 11 juli 1841 Rotterdam , 31 jan 1918 Point Loma Langlais, Jean 15 feb 1907 La Fontenelle, aug 1991 Parijs Lanner, Joseph 12 apr 1801 Wenen, 14 apr 1843 Oberdˆbling Larsson, Lars-Erik 15 mei 1908 Lund, 27 dec 1986 Helsingbor Lasso, Orlando di 1532 Mons, 14 juni 1594 München Leclair, Jean-Marie 10 mei 1697 Lyons, 22 okt 1764 Parijs Lecocq, Charles 3 juni 1832 Parijs, 24 okt 1918 Parijs Leeuw, Reinbert de 8 sept 1938 Amsterdam Leeuw, Ton de 16 nov 1926 Rotterdam, 31 mei 1996 Parijs Legley, Victor 18 juni 1915 Hazebroek, 28 nov 1994 Ostende Legrenzi, Giovanni 12 aug 1626 Clusone, 27 mei 1690 Venetië Lehár, Franz 30 apr 1870 Komorn, 24 okt 1948 Bad Ischl Leibovitz, Renè 17 feb 1913 Warschau, 29 aug 1979 Parijs Leifs, Jón 1 mei 1899 Sólheimar ,30 juli 1968 Reykjavik Leighton, Kenneth 2 okt 1929 Wakefield ,24 aug 1988 Edenburgh

152

Lekeu, Guillaume 20 jan 1870 Heusy, 21 jan 1894 Angers Leo, Leonardo 5 aug 1694 San Vito Degli Schiavi, 31 okt 1744 Napels Leoncavallo, Ruggiero 8 mrt 1857 Napels, 9 aug 1919 Montecatini Lesur, Daniël 19 nov 1908 Parijs, 2 juli 2002 Paijs Lidholm, Ingvar 24 feb 1921 Jönköping, Liebermann, Rolf 14 sept 1910 Zürich, 2 januari 1999 Lier, Bertus van 10 sept 1906 Utrecht, 14 feb 1972 Roden Ligeti, György 28 mei 1923 Discöszentmárton, 12 juni 2006, Wenen Lincke, Paul 7 nov 1866 Berlijn, 3 sept 1946 Clausthal-Zellerfeld Liszt, Franz 22 okt 1811 Raiding, 31 juli 1886 Bayreuth Litolff, Henry 6 feb 1818 Londen 5 aug 1891 Bois-les-Comtes Ljadov, Anatolij mei 1855 St.-Petersburg, 28 aug 1914 Novgorod Ljapoenov, Sergej 30 nov 1859 Jaroslav, 8 nov 1924 Parijs Locatelli, Pietro 3 sept 1695 Bergamo, 30 mrt 1764 Amsterdam Locke, Matthew ca. 1622 Devon, aug 1677 Londen Loeffler, Charles Martin 30 jan 1861 Mühlhausen (Elzas), 19 mei 1935 Medfield Loeillet, Jean-Baptiste 18 nov 1680 Gent, 19 juli 1730 Londen Loevendie, Theo 17 sept 1930 Amsterdam Loewe, Carl 30 nov 1796 Lobejun, 20 apr 1869 Kiel Lortzing, Gustav Albert 23 okt 1801 Berlijn, 21 jan 1851 Berlijn Lotti, Antonio ca. 1667 Venetië, 5 jan 1740 Venetië Lourié, Arthur Vincent 14 mei 1892 St.-Petersburg, 12 okt 1966 Princeton Lully, Jean-Baptiste 28 nov 1632 Florence, 22 mrt 1687 Parijs Luther, Martin 10 nov 1483 Eisleben, 18 feb 1546 Eisleben Lutoslawski, Witold 25 jan 1913 Warschau, 8 feb 1994 Warschau Lutyens, Elisabeth 6 juli 1906 Londen, 14 april 1983 Londen MacDowell, Edward 18 dec 1861 New York, 23 jan 1908 New York Machaut, Guillaume de 1300 Reims, 13 apr 1377 Reims Mackenzie, Alexander 22 aug 1847 Edinburgh, 28 apr 1935 Londen MacMillan, James 16 juli 1959 Ayrshire Maderna, Bruno 21 apr 1920 Venetië, 13 nov 1973 Darmstadt Maes, Jef 5 apr 1905 Antwerpen, 1996 Magnard, Albéric 9 juni 1865 Parijs, 3 sep 1914 Baron Mahler, Gustav 7 juli 1860 Kalischt, 18 mei 1911 Wenen Maldere, Pieter van 16 okt 1729 Brussel, 1 nov 1768 Brussel Malipiero, Gian Francesco 8 mrt 1882 Venetië, 1 aug 1973 Venetië Manfredini, Francesco Maria 22 juni 1684 Pistoia, 6 okt 1762 Pistoia Manneke, Daan 7 nov 1939 Kruiningen Marais, Marin 31 mei 1656 Parijs, 15 aug 1728 Parijs Marcello, Alessandro 24 aug 1684 Venetië, 19 juni 1750 Venetië Marcello, Benedetto 24 juli 1686 VenetiÎ, 24 juli 1739 Brescia Marchand, Louis 2 feb 1669 Lyon, 17 feb 1732 Parijs Marenzio, Luca 1553/54 Coccaglio, 22 aug 1599 Rome Marez Oyens, Tera de 5 aug 1932 Velsen, 29 aug 1996 Hilversum Markevitsj, Igor 9 aug 1912 Kiev , 7 mrt 1983 Antibes Marschner, Henrich 16 aug 1795 Zittau, 14 dec 1861 Hannover Martin, Frank 15 sept 1890 Genëve, 21 nov 1974 Naarden Martin y Soler, Vicente 2 mei 1754 Valencia, 11 feb 1806 St.-Petersburg Martini, Giambattista (Padre) 24 apr 1706 Bologna, 3 aug 1784 Bologna Martinu, Bohuslav 8 dec 1890 Policka, 28 aug 1959 Liestal Martucci, Giuseppe 6 jan 1856 Capua, 1 juni 1909 Napels Marx, Joseph 11 mei 1882 Graz, 3 sept 1964 Graz Marx, Karl 12 nov 1897 München, 8 mei 1985 Stuttgart Mascagni, Pietro 7 dec 1863 Livorno, 2 aug 1945 Rome Massenet, Jules 12 mei 1842 Montaud, 13 aug 1912 Parijs Matter, Egbert Jan (Bert) 29 apr 1937 Abcoude Mattheson, Johann 28 sept 1681 Hamburg, 17 apr 1764 Hamburg Matthus, Siegfried 13 apr 1934 Mallenuppen Maxwell Davies, Peter 8 sept 1934 Salford Medtner, Nikolai Karlovitsj 5 jan 1880 Moskou, 13 jan 1951 Londen Méhul, Étienne-Nicolas 22 juni 1763 Givet, 18 okt 1817 Parijs Mendelssohn, Fanny Cécile 14 nov 1805 Hamburg, 17 mei 1847 Berlijn Mendelssohn-Bartholdy, Felix 3 feb 1809 Hamburg, 4 nov 1847 Leipzig Mengelberg, Misha 5 juni 1935 Kiev Mengelberg, Rudolf 1 feb 1892 Krefeld, 13 okt 1959 Monte Carlo Menotti, Gian Carlo 7 juli 1911 Cadegliano, 1 feb 2007 Monte Carlo

153

Mercadante, Saverio 17 sept 1795 Altamura, 17 dec 1870 Napels Merikanto, Aarre 29 juni 1893 Helsinki, 29 sept 1958 Helsinki Merula, Tarquinio ca. 1594/1595 Cremona, 10 dec 1665 Cremona Messager, André-Charles 30 dec 1853 Montluçon, 24 feb 1929 Parijs Messiaen, Olivier 10 dec 1908 Avignon, 28 apr 1992 Parijs Meulemans, Arthur 19 mei 1884 Aarschot, 29 juni 1966 Brussel Meyerbeer, Giacomo 5 sept 1791 Vogelsdorf, 2 mei 1864 Parijs Micheelsen, Hans Friedrich 9 juni 1902 Hennstedt, 23 nov 1973 Glüsing Milhaud, Darius 4 sept 1892 Aix-en-Provence, 22 juni 1974 Genëve Millöcker, Karl 29 apr 1842 Wenen, 31 dec 1899 Baden Mjaskovski, Nikolai 20 april 1881 Novogeorgijevsk, 8 aug 1950 Moskou Moeran, Ernest John 31 dec 1894 Heston, 1 dec 1950 Kenmare Moessorgski, Modest 21 mrt 1839 Karevo, 28 mrt 1881 St.-Petersburg Molter, Johann Melchior 10 feb 1696 Tiefenort, 12 jan 1765 Durlach Mompou, Federico 16 apr 1893 Barcelona, 30 juni 1987 Barcelona Moniuszko, Stanislav 5 mei 1819 Ubil, 4 juni 1872 Warschau Monn, Matthias 9 apr 1717 Wenen, 3 okt 1750 Wenen Monnikendam, Marius 28 mei 1896 Haarlem, 22 mei 1977 Heerlen Monte, Philippe de 1521 Mechelen, 4 juli 1603 Praag Monteverdi, Claudio 15 mei 1567 Cremona, 29 nov 1643 Venetië Morales, Cristóbal de ca. 1500 Sevilla, ca. 1553 Marchena Morley, Thomas 1557 Norwich, okt 1602 Londen Morricone, Ennio 10 nov 1928 Rome Mortelmans, Lodewijk 5 feb 1868 Antwerpen, 24 juni 1952 Antwerpen Moscheles, Ignaz 23 mei 1794 Praag, 10 mrt 1870 Leipzig Moskovski, Moritz 23 aug 1854 Breslau, 4 mrt 1925 Parijs Mosolov, Alexander 29 juli 1900 Kiev, 11 juli 1973 Moskou Mozart, Franz Xaver 26 juli 1791 Wenen, 29 juli Carlsberg Mozart, Leopold 14 nov 1719 Augsburg, 28 mei 1787 Salzburg Mozart, Wolfgang Amadeus 27 jan 1756 Salzburg, 5 dec 1791 Wenen Muffat, George 1 juni 1653 Mègëve, 23 feb 1704 Passau Mul, Jan 20 sept 1911 Haarlem, 30 dec 1971 Overveen Musgrave, Thea 27 mei 1928 Edinburgh Nardini, Pietro 12 apr 1722 Livorno, 7 mei 1793 Florence Naudot, Jacques-Christophe ca. 1690 26, nov 1762 Parijs Naumann, Johann Gottlieb 17 apr 1741 Blasewitz, 23 okt 1801 Dresden Neefe, Christian Gottlob 5 feb 1748 Chemnitz, 26 jan 1798 Dessau Nees, Staf 2 dec 1901 Mechelen, 25 jan 1965 Mechelen Nees, Vic 8 mrt 1936 Mechelen Nicolai, Otto 9 juni 1810 Konigsberg, 11 mei 1849 Berlijn Nielsen, Carl 9 juni 1865 Norre Lyndelse, 3 okt 1931 Kopenhagen Nieuwkerk, Willem Wander van 1955 Amsterdam Nono, Luigi 29 jan 1924 Venetië, 7 mei 1990 Venetië Noordt, Antoni van ca. 1619 Amsterdam 23 mrt 1675 Amsterdam Novák, Vitezlav 5 dec 1870 Kamenitz, 18 juli 1949 Skutec Nyman, Michael 23 mrt 1944 Londen Oberstadt, Carolus Detmar 23 juni 1871 Tilburg, 7 okt 1940 Den Haag Obrecht, Jacob 22 nov 1450 Bergen op Zoom, ca. juli 1505 Ferrara Ockeghem, Johannes ca. 1410 Termonde, 6 feb 1497 Tours Oestvolskaja, Galina 22 juni 1919 St.-Petersburg, 22 dec 2006 St. Petersburg Offenbach, Jacques 20 juni 1819 Keulen, 5 okt 1880 Parijs Ohana, Maurice 12 juni 1914 Casablanca, 13 november 1992 Onslow, Georges 27 juli 1784 Clermont-Ferrand, 3 okt 1852 Clermont-Ferrand Orff, Carl 10 juli 1895 M¸nchen, 29 mrt 1982 München Orthel, Lèon 4 okt 1905 Roosendaal, 6 sept 1985 Den Haag Ortiz, Diego ca. 1510 Toledo, ca. 1570 Napels Othmayer, Caspar 12 mrt 1515 Amberg, 4 feb 1553 Neurenberg Otterloo, Willem Van 27 dec 1907 Winterswijk, 27 juli 1978 Melbourne Paap, Wouter 7 mei 1908 Utrecht, 7 okt 1981 Lage Vuursche Pachelbel, Johann 1 sept 1653 Neurenberg, 3 mrt 1706 Neurenberg Paderewski, Ignacy 6 nov 1860 Kurilowka, 29 juni 1941 New York Paganini, NicolÚ 27 okt 1782 Genua, 27 mei 1840 Nice Paisiello, Giovanni 9 mei 1740 Roccoforzata, 5 juni 1816 Napels Palestrina, Giovanni Pierluigi da 1525/26 Palestrina, 2 feb 1594 Rome Palmgren, Selim 16 feb 1878 Bjˆrneborg, 13 dec 1951 Helsinki Panufnik, Andrzej 24 sept 1914 Warschau, 27 okt 1991 Twickenham

154

Parry, Hubert 27 feb 1848 Bournemouth, 27 okt 1918 Rustington Pärt, Arvo 11 sept 1935 Tallinn Pasquini, Bernardo 7 dec 1637 Massa da Valdinievole, 21 nov 1710 Rome Paumann, Conrad ca. 1410 Neurenberg, 24 jan 1473 M¸nchen Peeters, Flor 4 juli 1903 Tielen, 4 juli 1986 Antwerpen Pelemans, Willem 6 apr 1901 Antwerpen, 28 okt 1991 Sint-Agatha-Berchem Penderecki, Krzysztof 23 nov 1933 Debica Pepping, Ernst 12 nov 1901 Duisburg, 1 feb 1981 Berlijn Pepusch, Johann Christoph ca. 1667 Berlijn, 20 juli 1752 Londen Pergolesi, Giovanni Battista 4 jan 1710 Jesi, 16 mrt 1736 Pozzuoli Peri, Jacopo 20 aug 1561 Rome, 12 aug 1633 Florence Perle, George 6 mei 1915 Bayonne (VS) Perosi, Lorenzo 20 dec 1872 Tortona, 12 dec 1956 Rome Petterson, Allan, 19 sept 1911 Stockholm , 20 juni 1980 Stochholm Petrassi, Goffredo 16 juli 1904 Zagarole, 3 mrt 2003 Dresden Pfitzner, Hans 5 mei 1869 Moskou, 22 mei 1949 Salzburg Philidor, François-André 7 sept 1726 Dreux, 31 aug 1795 Londen Philips, Peter ca. 1561 Londen, ca. 1628 Brussel Piazzolla, Astor 11 mrt 1921 Mar dePlata, 4 juli 1991 Buenos Aires Piccinni, Nicolò 16 jan 1728 Bari, 7 mei 1800 Passy Pierné, Gabriel 16 aug 1863 Metz, 17 juli 1937 Ploujean Pijper, Willem 8 sept 1894 Zeist, 18 mrt 1947 Leidschendam Pisendel, Johann Georg 26 dec 1687 Karlsburg, 25 nov 1755 Dresden Piston, Walter 20 jan 1894 Rockland, 12 nov 1976 Belmont (Mass.) Pizzetti, Ildebrando 20 sept 1880 Parma, 13 feb 1968 Rome Pleyel, Ignaz Josef 1 juni 1757 Ruppersthal, 14 nov 1831 Parijs Ponce, Manuel 8 dec 1882 Fresnillo, 24 apr 1948 Mexico City Ponchielli, Amilcare 31 aug 1834 Cremona, 17 jan 1886 Milaan Poot, Marcel 7 mei 1901 Vilvoorde, 12 juni 1988 Brussel Porpora, Nicolò 17 aug 1686 Napels, 3 mrt 1768 Napels Porter, Cole 9 juni 1891 Peru ( Indiana), 15 okt 1964 Sante Monica Poulenc, Francis 7 jan 1899 Parijs, 30 jan 1963 Parijs Pousseur, Henri 23 juni 1929 Malmèdy Praetorius, Jacob 8 feb 1586 Hamburg, 21 okt 1651 Hamburg Praetorius, Michael 15 feb 1571 Kreuzburg, 15 feb 1621 Wolfenbüttel Prokofjev, Sergej 23 apr 1891 Sontsovka, 5 mrt 1953 Moskou Puccini, Giacomo 23 dec 1858 Lucca, 29 nov 1924 Brussel Pugnani, Gaetano 27 nov 1731 Turijn, 15 juli 1798 Turijn Purcell, Henry 1659 Westminster (Londen), 21 nov 1695 Londen Quantz, Johann Joachim 30 jan 1697 Oberscheden, 12 juli 1773 Potsdam Quilter, Roger 1 nov 1877 Hove Sussex, 21 sept 1953 Londen Raaijmakers, Dick 1 sept 1930 Maastricht Rabaud, Henri 10 nov 1873 Parijs, 11 sept 1949 Parijs Rachmaninov, Sergej 1 apr 1873 Onega, 28 mrt 1943 Los Angeles Raff, Joachim 27 mei 1822 Lachen, 25 juni 1882 Frankfurt am Main Rameau, Jean-Philippe 25 sept 1683 Dijon, 12 sept 1764 Parijs Rangström, Türe 30 nov 1884 Stockholm, 11 mei 1947 Stockholm Rautavara, Einojuhani 9 okt 1928 Helsinki Ravel, Maurice 7 mrt 1875 Ciboure, 28 dec 1937 Parijs Rawsthorne, Alan 2 mei 1905 Haslingden,24 juli 1971 Cambridge Rébel, François 19 juni 1701 Parijs, 7 nov 1775 Parijs Reger, Max 19 mrt 1873 Brand, 11 mei 1916 Leipzig Reich, Steve 3 okt 1936 New York Reicha, Anton 26 feb 1770 Praag, 28 mei 1836 Parijs Reichardt, Johann Friedrich 25 nov 1752 Königsberg, 27 juni 1814 Giebichenstein Reimann, Aribert 4 mrt 1936 Berlijn Reinecke, Carl 23 juni 1824 Altona, 10 mrt 1910 Leipzig Reinken, Johann Adam 27 apr 1623 Wilshauzen, 24 nov 1722 Hamburg Rennes, Catharina van 2 aug 1858 Utrecht, 23 nov 1940 Amsterdam Respighi, Ottorino 9 juli 1879 Bologna, 18 apr 1936 Rome Reutter, Hermann 17 juni 1900 Stuttgart, 1 jan 1985 Heidenheim Revueltas, Silvestre 31 dec 1899 Santiago Papasquiearo, 5 okt 1940 Mexico Stad Reznicek, Emil Nikolaus von 4 mei 1860 Wenen, 2 aug 1945 Berlijn Rheinberger, Joseph von 17 mrt 1839 Vaduz, 25 nov 1901 München Richter, Franz Xaver 1 dec 1709 Holleschau, 12 sept 1789 Straatsburg Ries, Ferdinand 28 nov 1784 Bonn, 13 feb 1838 Frankfurt

155

Rihm, Wolfgang 13 mrt 1952 Karlsruhe Rimski-Korsakov, Nikolai 18 mrt 1844 Tikhvin, 21 juni 1908 Ljoebensk Rinck, Johann Christian Heinrich 18 feb 1770 Elgersberg, 7 aug 1846 Darmstadt Rivier, Jean 21 juli 1896 Villemomble, 6 nov 1987 La Penne-sur-Huveaune Rochberg, George 5 juli 1918 Paterson, 29 mei 2005 Bryn Mawr Rodrigo, Joaquin 22 nov 1901 Sagunto, 6 juli 1999 Madrid Roland-Manuel, Alexis 22 mrt 1891 Parijs, 2 jan 1966 Parijs Roman, Johann Helmich 26 okt 1694 Stockholm, 20 nov 1758 Haraldsmala Romberg, Andreas Jakob 27 apr 1767 Vechta, 10 nov 1821 Gotha Röntgen, Julius 9 mei 1855 Leipzig, 13 sept 1932 Bilthoven Roos, Robert de 10 mrt 1907 Den Haag, 18 mrt 1976 Den Haag Ropartz, Guy 15 juni 1864 Guingamp, 22 nov 1955 Lanloup Rore, Cypriaan de ca. 1516 Mechelen, 11 sept 1565 Parma Rorem, Ned 23 okt 1923 Richmond Rosenmüller, Johann 1619 Oelsnitz, 12 sept 1684 Wolfenbüttel Rossini, Gioacchino 29 feb 1792 Pesaro, 13 nov 1868 Passy Rota, Nino 3 dec 1911 Milaan, 10 apr 1979 Rome Rousseau, Jean-Jacques 28 juni 1712 Genève, 2 juli 1778 Ermenonville Roussel, Albert 5 apr 1869 Tourcoing, 23 aug 1937 Royan Rózsa, Miklós 18 apr 1907 Boedapest, 27 juli 1995 Hollywood Rubbra, Edmund 23 mei 1901 Northampton, 14 feb 1986 Gerrards Cross Rubinstein, Anton 28 nov 1829 Wechwotinetsj, 20 nov 1894 Peterhof Ruggles, Carl 11 mrt 1876 Marion, 24 okt 1971 Vermont Ruiter, Wim de 11 aug 1943 Heemstede Russolo, Luigi 30 apr 1885 Portogruaro, 6 feb 1947 Cerro di Laveno Rutter, John 24 sept 1945 Londen Ruyneman, Daniel 8 aug 1886 Amsterdam, 25 juli 1963 Amsterdam Ryba, Jakub Jan 26 okt 1765 Prestice, 8 apr 1815 Voltus Sacchini, Antonio 14 juni 1730 Florence, 6 okt 1786 Parijs Saint-Georges, Chevalier de 25 dec 1745 Guadeloupe, 12 juni 1799 Parijs Saint-Saïns, Camille 9 okt 1835 Parijs, 16 dec 1921 Algiers Salieri, Antonio 18 aug 1750 Legnano, 7 mei 1825 Wenen Sallinen, Aulis 9 apr 1935 Salmi Salonen, Esa-Pekka 30 juni1958 Helsinki Samama, Leo 25 mrt 1951 Apeldoorn Sammartini, Giovanni Battista 1700/01 Milaan, 15 jan 1775 Milaan Sarasate, Pablo de 10 mrt 1844 Pamplona, 20 sept 1908 Biarritz Sarti, Giuseppe 1 dec 1729 Faenza, 28 juli 1802 Berlijn Satie, Erik 17 mei 1866 Honfleur, 1 juli 1925 Parijs Sauer, Maud 31 okt 1952 Sauguet, Henri 18 mei 1901 Bordeaux, 22 juni 1989 Parijs

156

Saygun, Ahmed, Adnan 7 sept 1907 Izmir, 6 jan 1991 Istanboel Scarlatti, Alessandro 2 mei 1660 Palermo, 22 okt 1725 Napels Scarlatti, Domenico 26 okt 1685 Napels, 23 juli 1757 Madrid Scelsi, Giacinto 8 jan 1905 La Spezia, 9 aug 1988 Rome Schaeffer, Pierre 14 aug 1910 Nancy, 19 augustus 1995 Schäfer, Dirk 25 nov 1873 Rotterdam, 16 feb 1931 Amsterdam Scharwenka, Philipp 16 feb 1847, Samter, 16 juli 1917 Bad Nauheim Schat, Peter 5 juni 1935 Utrecht, 3 februari 2003 Amsterdam Schenck, Johannes 3 juni 1660 Amsterdam, ca.1712 Scheidemann, Heinrich ca. 1595 Wöhrden, ca.1663 Hamburg Scheidt, Samuel 3 nov 1587 Halle, 24 mrt 1654 Halle Schein, Johann Hermann 20 jan 1586 Grünhain, 19 nov 1630 Leipzig Schenk, Johann Baptist 30 nov 1753 Wiener Neustadt, 29 dec 1836 Wenen Schillings, Max von 19 apr 1868 Düren, 24 juli 1933 Berlijn Sciarrino, Salvatore 4 apr 1947 Palermo Schmidt, Franz 22 dec 1874 Pressburg, 11 feb 1939 Perchtoldsdorf Schmitt, Florent 28 sept 1870 Blamont, 17 aug 1958 Neuilly Schnabel, Artur 17 apr 1882 Lipnik, 15 aug 1951 Axenstein Schnittke, Alfred 24 nov 1934 Engels, 3 aug 1998 Hamburg Schobert, Johann ca. 1735 Silezië, 28 aug 1767 Parijs Schoeck, Othmar 1 sept 1886 Brunnen, 8 mrt 1957 Zürich Schönberg, Arnold 13 sept 1874 Wenen, 13 juli 1951 Los Angeles Schreker, Franz 23 mrt 1878 Monaco, 21 mrt 1934 Berlijn Schroeter, Johann Samuel 1752 Guben, 2 nov 1788 Pimlico (Londen) Schubert, Franz 31 jan 1797 Wenen, 19 nov 1828 Wenen Schulhof, Erwin 8 juni 1894, Praag 18 aug 1942 W¸lzburg Schulz, Johann Abraham 31 mrt 1747 Lüneburg, 10 juni 1800 Swedt a/d Oder Schuman, William 4 aug 1910 New York, 15 feb 1992 New York Schumann, Clara 13 sept 1819 Leipzig, 20 mei 1896 Frankfurt am Main Schumann, Robert 8 juni 1810 Zwickau, 29 juli 1856 Endenich Schütz, Heinrich 9 okt 1585 Köstritz, 6 nov 1672 Dresden Schuyt, Cornelis ca. 1557 Leiden, dec 1616 Leiden Scott, Cyril 27 sept 1879 Oxton, 31 dec 1970 Eastbourne Searle, Humphrey 26 aug 1915 Oxford, 12 mei 1982 Londen Sechter, Simon 11 okt 1788 Friedberg, 10 sept 1867 Wenen Seeger, Ruth Crawford 3 juli 1901 East Liverpool ( Ohio), 18nov1953Wasdhington Segerstam, Leif 2 mrt 1944 Vaasa Serly, Tibor 25 nov 1901 Losonc, 8 okt 1978 London Sessions, Roger 28 dec 1896 Brooklyn, 16 mrt 1985 Princeton Sibelius, Jean 8 dec 1865 Hameenlinna (Tawastehus), 20 sept 1957 Järvenpäa Sigtenhorst Meyer, Bernard van den 17 juni 1888 Amsterdam, 17 juli 1953 Den Haag Silvestrov, Valentin 30 sept 1937 Kiev Simpson, Robert 2 mrt 1921 Leamington Spa, 21 nov 1997 Tralee County Kerry Sinding, Christian 11jan 1856 Kongsberg, 3 dec 1941 Oslo Sjaporin, Joeri 8 nov 1887 Gloechov, 9 dec 1966 Moskou Sjostakovitsj, Dimitry 25 sept 1906 St.-Petersburg, 9 aug 1975 Moskou Skalkottas, Nikos 21 mrt 1904 Halkis, 20 sept 1949 Athene Skrjabin, Alexander 6 jan 1872 Moskou, 27 apr 1915 Moskou Smetana, Bedrich 2 mrt 1824 Litomysl, 12 mei 1884 Praag Smit, Leo 14 mei 1900 Amsterdam, ca. 1943 Auschwitz Smyth, Dame Ethel Mary, 23 apr 1858 Londen, 8 mei 1944 Woking Soler, Antonio 3 dec 1729 Olot, 20 dec 1783 El Escorial (Madrid) Sor, Fernando 14 feb 1778 Barcelona, 10 juli 1839 Parijs Sousa, John Philip 6 nov 1854 Washington D.C., 6 mrt 1932 Reading Sperger, Johann Matthias 23 mrt 1750 Feldsberg, 13 mei 1812 Schwerin Spohr, Louis 5 apr 1784 Braunschweig, 22 okt 1859 Kassel Spontini, Gasparo Luigi 14 nov 1774 Maiolati, 24 jan 1851 Maiolati Stainer, John 6 juni 1840 Londen, 31 mrt 1901 Verona Stamitz, Carl 8 mei 1745 Mannheim, 9 nov 1801 Jena Stamitz, Johann 19 juni 1717 Nemecky Brod, 27 mrt 1757 Mannheim Stanford, Charles 30 sept 1852 Dublin, 29 mrt 1924 Londen Stanley, John 17 jan 1712 Londen, 19 mei 1786 Londen Steffani, Augostino 25 juli 1654 Castelfranco, 12 feb 1728 Frankfurt am Main Stenhammar, Wilhelm 7 feb 1871 Stockholm, 20 nov 1927 Stockholm Stephan, Rudi 29 juli 1887 Worms, 29 sept 1915 Tarnopol Still, William Grant 11 mei 1895 Woodville, 3 dec 1978 Los Angeles

157

Stockhausen, Karlheinz 22 aug 1928 Mödrath, 5 dec 2007 Kürten-Kettenberg Stolz, Robert 25 aug 1880 Graz, 27 juni 1975 Berlijn Stölzel, Gottfried Heinrich 13 jan 1690 Schwarzenberg, 27 nov 1749 Gotha Stradella, Alessandro 1 okt 1644 Rome, 25 feb 1682 Genua Straesser, Joseph Willem Frederik (Joep) 11 mrt 1934 Amsterdam Strasfogel, Ignace 17 juli 1909, Warschau 6 feb 1944, New York Strategier, Herman 10 aug 1912 Arnhem, 26 okt 1988 Doorwerth Strauss, Johann (jr) 25 okt 1825 Wenen, 3 juni 1899 Wenen Strauss, Johann (sr) 14 mrt 1804 Wenen, 25 sept 1849 Wenen Strauss, Richard 11 juni 1864 München, 8 sept 1949 Garmisch-Partenkirchen Stravinsky, Igor 17 juni 1882 Oranienbaum, 6 apr 1971 New York Suk, Josef 4 jan 1874 Krekovice, 29 mei 1935 Benesov Sullivan, Arthur 13 mei 1842 Londen, 22 nov 1900 Londen Suppé, Franz von 18 apr 1819 Split, 21 mei 1895 Wenen Sutermeister, Heinrich 12 aug 1910 Schaffhausen, 16 mrt 1995 Vaux-sur-Morges Svendsen, Johan 30 sept 1840 Christiana, 14 juni 1911 Kopenhagen Sweelinck, Jan Pieterszoon mei 1562 Deventer, 16 okt 1621 Amsterdam Swerts, Piet 14 nov 1960 Tongeren Szymanovski, Karol 6 okt 1882 Tymosjovska, 29 mrt 1937 Lausanne Székely, Zoltán 8 dec 1903 Kocs, 5 okt 2001 Banff Tailleferre, Germaine 19 apr 1892 Parc-St.-Maur, 7 nov 1983 parijs Takemitsu, Tora 8 oktober 1930 Tokio, 20 februari 1996 Tokio Tallis, Thomas 1505 Leicestershire, 23 nov 1585 Greenwich Tanejev, Sergej 25 nov 1856 Vladimir, 19 juni 1915 Moskou Tansman, Alexandre 11 juni 1897 Lódz, 15 nov 1986 Parijs Tarrega, Francisco 21 nov 1852 Villareal, 15 dec 1909 Barcelona Tartini, Giuseppe 8 apr 1692 Pirano, 26 feb 1770 Padua Tavener, John 28 jan 1944 Londen Telemann, Georg Philipp 14 mrt 1681 Maagdenburg, 25 juni 1767 Hamburg Thalberg, Sigismond 8 jan 1812 Genëve, 27 apr 1871 Posillipo Theodorakis, Mikis 29 juli 1925 Chios Thomas, Ambroise 5 aug 1811 Metz, 12 feb 1896 Parijs Thomson, Virgil 25 nov 1896 Kansas City, 15 dec 1989 Thuille, Ludwig 30 nov 1861 Bolzano, 5 feb 1907 München Tippett, Michael 2 jan 1905 Londen, 9 jan 1998 Londen Titelouze, Jehan 1563 St.-Omer, 25 okt 1633 Rouen Toch, Ernst 7 dec 1887 Wenen, 1 okt 1964 Santa Monica Toebosch, Louis 18 mrt 1916 Maastricht, 22 mei 2009 Tilburg Tomasi, Henri 17 aug 1901 Marseille, 13 jan 1971 Parijs Torelli, Giuseppe 22 apr 1658 Verona, 8 feb 1709 Bologna Tournemire, Charles 22 jan 1870 Bordeaux, 4 nov 1939 Arcachon Tsjaikovski, Pjotr Iljitsj 7 mei 1840 Wotkinsk, 6 nov 1893 St.-Petersburg Tsjerepnin, Alexander 21 jan 1899 St.-Petersburg, 29 sept 1977 Parijs Tubin, Eduard 18 juni 1905 Kallaste, 17 nov 1982 Stockholm Turina, JoaquÌn 19 dec 1882 Sevilla, 14 jan 1949 Madrid Turnage, Mark-Anthony 10 juni 1960 Corringham Tussenbroek, Hendrika van 2 dec 1854 Utrecht, 21 juni 1935 Doorn Ullmann, Viktor, 1 jan 1898, Teschen 16 okt 1944 Auschwitz Varëse, Edgard 22 dec 1885 Parijs, 6 nov 1965 New York Vaughan Williams, Ralph 12 okt 1872 Down Ampney, 26 aug 1958 Londen Vecchi, Orazio 6 dec 1550 Modena, 19 feb 1605 Modena Veldhuis, Jacob ter 14 nov 1951 Veracini, Francesco Maria 1 feb 1690 Florence, 31 okt 1768 Florence Verbey, Theo 5 juli 1959 Delft Verdi, Giuseppe 10 okt 1813 Roncole, 27 jan 1901 Milaan Veress, Sándor 1 feb 1907 Kolozszvar, 4 mrt 1992 Bern Verhey, Theodorus 10 juni 1848 Rotterdam, 28 jan 1929 Rotterdam Verhulst, Johannes 19 maart 1816 Den Haag,17 januari 1891 Bloemendaal Vermeulen, Matthijs 8 feb 1888 Helmond, 26 juli 1967 Laren Victoria, Tom•s Luis de ca. 1548 Avila, 20 aug 1611 Madrid Vierne, Louis 8 okt 1870 Poitiers, 2 juni 1937 Parijs Vieuxtemps, Henri 17 feb 1820 Verviers, 6 juni 1881 Mustapha Villa-Lobos, Heitor 5 mrt 1887 Rio de Janeiro, 17 nov 1959 Rio de Janeiro Viotti, Giovanni Battista 12 mei 1755 Fontanetta da Po, 3 mrt 1824 Londen Vitali, Giovanni Battista 18 feb 1632 Bologna, 12 okt 1692 Bologna Vivaldi, Antonio 4 mrt 1678 Venetië, 27 juli 1741 Wenen

158

Vivier, Claude 14 apr 1948 Montreal, 7 mrt 1983 Parijs Vlijmen, Jan van 11 okt 1935 Rotterdam , 24 dec 2004 Réveillon Vocht, Lodewijk de 21 sept 1887 Antwerpen, 27 mrt 1977 Antwerpen Vogler, Georg Joseph (abbé) 15 juni 1749 Würzburg, 6 mei 1814 Darmstadt Volkmann, Robert 6 apr 1815 Lommatzsch, 30 okt 1883 Boedapest Voormolen, Alexander 3 mrt 1895 Rotterdam, 12 nov 1980 Leidschendam Vorisek, Jan Václav 11 mei 1791 Vamberk, 19 nov 1825 Wenen Vriend, Jan 10 nov 1938 Sijbekarspel Vries, Klaas de 15 juli 1944 Terneuzen Wagemans, Peter Jan 7 september 1952 Den Haag Wagenaar, Johan 1 nov 1862 Utrecht, 17 juni 1941 Den Haag Wagenseil, Georg Christoph 29 jan 1715 Wenen, 1 mrt 1777 Wenen Wagner, Richard 22 mei 1813 Leipzig, 13 feb 1883 Venetië Waldteufel, Emil 9 dec 1837 Straatsburg, 12 feb 1915 Parijs Walther, Johann Gotfried 18 sept 1684 Erfurt, 23 mrt 1748 Weimar Walther von der Vogelweide ca. 1170 Tirol, ca.1130 Würzburg Walton, William 29 mrt 1902 Oldham, 8 mrt 1983 Ischia Warlock, Peter 10 okt 1894 Londen, 17 dec 1930 Londen Wassenaer, Unico Wilhelm van 2 nov 1692 Delden, 9 nov 1766 Den Haag Waxman, Franz, 24 dec 1906, Königshütte 24 feb 1967, Los Angeles Weber, Carl Maria von 18 nov 1786 Eutin, 5 juni 1826 Londen Webern, Anton 3 dec 1883 Wenen, 15 sept 1945 Mittersill Weckmann, Matthias ca. 1616 Niederdorla, 24 feb 1674 Hamburg Weelkes, Thomas 25 okt 1576 Elstedt, 30 nov 1623 Londen Weill, Kurt 2 mrt 1900 Dessau, 3 apr 1950 New York Weinberg, Mieczyslaw 8 dec 1919 Warschau 26 feb 1996 Moskou Weinberger, Jaromír 8 jan 1896 Praag, 8 aug 1967 St.-Petersburg (Florida) Weiner, Leó 16 apr 1885 Boedapest, 13 sept 1960 Boedapest Weingartner, Felix 2 juni 1863 Zara Dalmatië ,7 mei 1942 Winterthur Weir, Judith 11 mei 1954 Cambridge Welmers, Jan 6 juli 1937 Zuidlaren Wert, Giaches de 1535 Weert, 6 mei 1596 Mantua Wesley, Samuel 24 feb 1766 Bristol, 11 okt 1837 Londen Wetz, Richard 26 feb 1875 Gleiwitz, 16 jan 1935 Erfurt Widor, Charles-Marie 21 feb 1844 Lyon, 12 mrt 1937 Parijs Wieniawski, Henri 10 juli 1835 Lublin, 31 mrt 1880 Moskou Willaert, Adriaan ca. 1490 Roeselare, 17 dec 1562 Venetië Williams, Adrian 1956 Watford Wimberger, Gerhard 30 aug 1923 Wenen Wirén, Dag Ivar 15 okt 1905 Striberg, 19 apr 1986 Stockholm Witt, Friedrich ca 1660 Altenburg, 13 apr 1716 Altenburg Woestijne, David van de 18 feb 1915 Llanidloes Wolf, Hugo 13 mrt 1860 Windischgraz, 22 feb 1903 Wenen Wolf-Ferrari, Ermanno 12 jan 1876 Venetië, 21 jan 1948 Venetië Wolpe, Stefan, 25 aug 1902 Berlijn,4 april 1972 New York Worp, Johannes 24 dec 1821 Broek in Waterland, 21 apr 1891 Groningen Wuorinen, Charles 9 juni 1938 New York City Wranitzky, Paul 30 dec 1756 Neureisch, 26 sept 1809 Wenen Xenakis, Iannis 29 mei 1922 Braïla, 4 februari 2001 Paijs Ysaye, Eugëne 16 juli 1858 Luik, 12 mei 1931 Brussel Yun, Isang 17 sept 1917 Tongyong, 3 nov 1995 Berlijn Zagwijn, Henri 17 juli 1878 Nieuwer Amstel, 25 oktober 1954 Den Haag Zeisl, Eric 18 mei 1905 Wenen 18 feb 1959 Los Angeles Zelenka, Johann Dismas 16 okt 1679 Lounovice, 22 dec 1745 Dresden Zeller, Karl 19 juni 1842 St. Peter, 17 aug 1898 Baden Zelter, Karl Friedrich 11 dec 1758 Berlijn, 15 mei 1832 Berlijn Zemlinsky, Alexander 18 okt 1871 Wenen, 15 mrt 1942 Larchmont (VS) Zender, Hans 22 nov 1936 Wiesbaden Zimmermann, Bernard Alois 20 mrt 1918 Bliesheim, 10 aug 1970 Königsdorf Zimmermann, Udo 6 okt 1943 Dresden Zipoli, Domenico 15 okt 1688 Prato, 2 jan 1726 Cordoba (Argentinië) Zweers, Bernard 18 mei 1854 Amsterdam, 9 dec 1924 Amsterdam

159

Tijdperken in de muziekgeschiedenis MIDDELEEUWEN (ca. 476-1400) vroege middeleeuwen (476-1150) Uitbouw van de kerkmuziek (het Gregoriaans); zangscholen in de belangrijkste scholen; na 800 opkomst en groei van de meerstemmigheid; Gregoriaanse gezangen worden aangevuld met nieuwe gezangen (tropen en sequentia); groei van het liturgisch drama; centra: grote kloosters in Europa. late middeleeuwen (1150-1400) A) Ars Antiqua (1150-1300): aristocratische lekenzang (troubadours, trouvères, minnesangers); ontwikkeling van de polyfonie in de Notre-Dameschool van Parijs (Leoninus en Perotinus Magnus). B) Ars Nova (1300-1400): eerste volledige meerstemmige mis; isoritmisch motet als exponent van ingewikkelde compositietechnieken; uitbouw van de wereldlijke muziek in reeks `formes fixes’ (ballade, rondeau, lai, virelai); ritmische gecompliceerdheid kent haar hoogtepunt in de Ars Subtilior aan het einde van de eeuw; centra: Frankrijk (De Machaut) en Italië (Landini). RENAISSANCE (1400-1600) vroege renaissance (1400-1500) De eerste Nederlandse school, drie generaties van componisten: 1e gen., geboren rond 1400, belangrijkste componist G. DUFAY; 2e gen., geboren rond 1430, belangrijkste comp. J. OCKEGHEM; 3e gen., geboren rond 1450, belangrijkste componist J. DES PREZ; Franse en Italiaanse stijl worden samengevat in de compositiestijl van de eerste Nederlanders (Ciconia, Dufay); uitbouw van de eenheidsmis; ontwikkeling naar motet met eenheid van motieven en met geringere tekstverscheidenheid; wereldlijke muziek ontwikkelt zich verder voorn. in het chanson; evolutie van lineaire polyfonie naar harmonische polyfonie; overgang van kerkmodi naar klassiek toonstelsel; enkele vroege voorbeelden van zelfstandige instrumentale muziek klassieke renaissance (1500-1600) De tweede Nederl. school, twee generaties van componisten: 1e gen. geboren rond 1490, belangrijk componist A. WILLAERT; 2e gen. geboren rond 1530, belangrijk componist O. LASSUS; muziekleven bloeit heel erg in Italië (Gabrieli, Palestrina), maar ook 160

in vele andere Europese landen; bloeiperiode van de wereldlijke vocale gezelschapskunst (madrigaal, chanson, villanella, polyfone lied); kerkmuziek valt uiteen in katholieke en protestantse kerkmuziek; verdere ontwikkeling van de zelfstandige instrumentale muziek (ricercare, canzona). Barok (1600-1750) Opkomst en bloei van de opera; ontstaan van cantate en oratorium naast mis en motet; uitbouw en bloei van de instrum. muziek (concerto, sonate, suite); gebruik van basso continuo bij vrijwel alle muziek; belangrijke centra in Duitsland, Italië, Frankrijk en Engeland. Rococo, classicisme en pre-romantiek (1725-1800) Verdere ontwikkeling van de opera; homogeen orkest met symfonisch eenheidskarakter; evenwichtige vormen (sonate en symfonie) en structuren (2-thematische ABA-structuur); belangrijkste centra in Duitsland en Oostenrijk; bloeiend muziekleven in Frankrijk en Italië. Romantiek (1800-1900) Uitdrukken van individuele en nationale gevoelens; onevenwichtige vormen en samengroeien van de genres; opkomst en bloei van het lied (Schubert, Schumann, Wolf); eigen uitwerking van de opera; nationale scholen; symfonisch gedicht als exponent van programmatische denken; muziekleven kent bloei in heel Europa. Impressionisme (1870-1920) Weergeven van ogenblikstemmingen en gevoelens; muziek is berekend op timbre-afwisselingen; ontwikkeling naar polytonaliteit; orkest-, pianomuziek en het lied zijn meest beoefende genres; hoofdzakelijk te situeren in Frankrijk. Twintigste eeuw Componisten zijn moeilijk in één stijl onder te brengen. eerste helft van de eeuw (1900-1950) A) E xpressionisme: Uitdrukking van vitaliteit, agressie en sociaal engagement; overwicht van luidheden en ritmisch geaccentueerde muziek; atonaliteit en dodecafonie; gebruik van nieuwe instrumenten en nieuwe instrum. technieken; centrum: Weense atonale school (Schönberg, Berg, Webern); 161

Bartók bouwt lyrisch expressionisme uit; Stravinsky evolueert in zijn eerste periode van laat-romantiek naar expressionisme; ook expressionisme in andere landen. B) Neo-classicisme: Geïnspireerd op vormgeving uit vroegere periodes van de muziekgeschiedenis. Op deze basis wordt wel eens gesproken van neoromantiek, neo-barok en neo-classicisme. Soms ook stijlontleningen uit vroegere stijlperiodes; gebruik van eigentijdse elementen (neo-tonaliteit, atonaliteit); terug te vinden in vrijwel alle Europese landen. tweede helft van de eeuw (vanaf 1950) Aanwenden van totaal nieuwe technieken; gebruik van elektronische en concrete muziek; uitbouw van vaste compositietechnieken in het serialisme (Messiaen, Stockhausen); reactie op het rationele denken in de aleatoriek (Cage); citaattechnieken en minimal music na 1970; opkomst van ‘Nieuwe Romantiek’ aan einde van de jaren ‘70.

HOBO-ATELIER

VAN DER HEIDE Het hobo-atelier van Nederland Een ongelofelijke voorraad aan nieuwe en gebruikte hobo's en althobo's Sinds 1967

Zuider Buiten Spaarne 150 2012 AE Haarlem Tel. 023-5351727 Fax 023-5351733 e-mail: [email protected] www.oboe.nl

Nieuwe hobo's vanaf € 1295,00. Huur vanaf € 20,00 per maand Kleine reparaties direkt klaar.

Toonsoorten Nederlands1) Duits2)

Engels3)

Frans

C gr.t. c kl.t. Cis gr.t. cis kl.t. D gr.t. d kl.t. Des gr.t. E gr.t. e kl.t. Es gr.t. es kl.t. F gr.t. f kl.t. Fis gr.t. fis kl.t. G gr.t. g kl.t. Ges gr.t. gis kl.t. A gr.t. a kl.t. As gr.t. as kl.t. B gr.t. b kl.t. Bes gr.t. b kl.t.

C major C minor C sharp major C sharp minor D major D minor D flat major E major E minor E flat major E flat minor F major F minor F sharp major F sharp minor G major G minor G flat major G sharp minor A major A minor A flat major A flat minor B major B minor B flat major B flat minor

ut majeur ut mineur ut dièse majeur ut dièse mineur re majeur re mineur re bémol majeur mi majeur mi mineur mi bémol majeur mi bémol mineur fa majeur fa mineur fa dièse majeur fa dièse mineur sol majeur sol mineur sol bémol majeur sol bémol mineur la majeur la mineur la bémol majeur la bémol mineur si majeur si mineur si bémol majeur si bémol mineur

C-dur c-moll Cis-dur cis-moll D-dur d-moll Des-dur E-dur e-moll Es-dur es-moll F-dur f-moll Fis-dur fis-moll G-dur g-moll Ges-dur gis-moll A-dur a-moll As-dur as-moll H-dur h-moll B-dur b-moll

1) In het Nederlands wordt de kortere schrijfwijze ook gebruikt: C groot, cis klein etc., of kortweg C, cis etc. 2) De Duitse toonnamen lopen gelijk met de Nederlandse, op twee na. De Duitse H is onze B en de Duitse B is onze Bes. 3) De Engelse toonsoorten worden vrijwel altijd met hoofdletters geschreven, ongeacht major of minor. Soms laat men het ‘major’ weg: C, D flat, F sharp etc. zijn dus automatisch major-toonsoorten.

Prima hoborieten.

DE GROOTSTE COLLECTIE HOBO’S VAN NEDERLAND 162

163

Bij het Eeuwfeest van het Genootschap van Nederlandse Componisten Nederlands oudste componistenverbond bestaat 100 jaar: 1911-2011 GeNeCo, het Genootschap van Nederlandse componisten, gaat feestvieren. In 2011 bestaat de organisatie, die zich inzet voor de belangen van de Nederlandse componisten in de ruimste zin, 100 jaar. Tijd voor een momentopname met Jeff Hamburg, de huidige voorzitter en inmiddels componist van een respectabel oeuvre. Hij kijkt terug naar het ontstaan, ziet kansen voor de toekomst en vertelt over het Eeuwfeest dat te wachten staat - met alles er op en er aan... Ton Gijsbers in gesprek met een bevlogen bestuurder. Springlevend - en dat ondanks zijn respectabele leeftijd is GeNeCo, het Genootschap van Nederlandse componisten. Ik kom daar snel achter als Jeff Hamburg van wal steekt. Het ene plan na het andere voor 2011 passeert de revue. Hamburg is een enthousiast spreker; hij heeft overtuigingskracht en gelooft in zijn boodschap: “Je moet sociaal geëngageerd durven zijn. Ik ben er vanzelfsprekend heel sterk bij betrokken”. Activiteiten Het Eeuwfeest wordt ingezet met een ontvangst op 10 februari 2011 in het bekende Hotel ‘American’ aan het Leidseplein te Amsterdam, waar in 1911 ook de oprichtingsvergadering plaatsvond. Het thema zal zijn: ‘Honderd jaar componeren in Nederland’. In de maanden daarna zijn er enkele grote manifestaties gepland zoals een Galaconcert in het Concertgebouw met het Nederlands Philharmonisch Orkest, een driedaags kamermuziekfestival met uitsluitend Nederlandse muziek en drie Salons voor jonge componisten in het Amsterdamse Bethaniënklooster. Het Leo Smit Ensemble verzorgt deze publieke concerten waar nieuw werk van uitgenodigde (jonge) componisten wordt ingestudeerd. Er wordt geoefend als tijdens een masterclass. Het gaat (vooral) om de effectiviteit van de muziek: hoe komt een stuk over... ‘Communicatie’ is in deze opzet het sleutelwoord. “Heel zinvol als je bedenkt dat we ons vooral naar buiten willen richten tijdens dit jubileumjaar. GeNeCo is bij het grote publiek (nog) te weinig bekend”, aldus Jeff Hamburg. Eén van de te spelen nieuwe werken zal worden bekroond met de Henriëtte Bosmans-prijs, die tweejaarlijks door het GeNeCo wordt uitgereikt. Ook is er een andere prijs te winnen: de Tera de Marez Oyens-prijs, bedoeld voor het schrijven van een nieuwe compositie. Daarnaast komen er drie verschillende programma’s met orkestmuziek uit de afgelopen 100 jaar. Ze worden gedurende het seizoen 164

2011-2012 gespeeld in vijf verschillende steden, verspreid over het hele land. Arjan Tien dirigeert het jonge Magogo Kamerorkest. De programma’s worden in overleg met GeNeCo samengesteld. Vervolgens is er het cadeau voor alle Nederlandse symfonieorkesten: 5 composities van zo’n 5 minuten lengte - te rekenen vanaf 1911 - die gespeeld worden tijdens reguliere concerten in het jubileumjaar. “Liefst uit composities die we niet of nauwelijks meer kennen. Van Alphons Diepenbrock of Rudolf Mengelberg tot de jongste generatie”. De namen vallen van Willem Frederik Bon - veel te vroeg overleden - en van Jan van Gilse, de eerste voorzitter van GeNeCo, maar ook (in willekeurige volgorde) die van Peter Schat, Hendrik Andriessen, Tristan Keuris, Léon Orthel, Lex van Delden en Leo Smit. Verschillende orkesten doen mee aan deze actie, o.a. het Nederlands Philharmonisch Orkest, het Noord Nederlands Orkest en het Limburgs Symfonie Orkest. Dan zijn er verschillende projecten, opgezet door de plaatselijke leden van GeNeCo. Hamburg noemt een cd-project met 100 seconden muziek van Nederlandse componisten en een soort luisterroute door het hele land. Ook zal er een filmweekend plaatsvinden waar korte films vertoond worden, voorzien van filmmuziek van Nederlandse componisten. Voor kinderen komt er een project, waar i.s.m. scholen en muziekscholen speciale kinder-compositieles wordt gegeven. Tenslotte wordt er door TNT-Post een postzegel gewijd aan het Eeuwfeest van het GeNeCo. Samen met vier andere honderdjarigen: jubilerende Nederlandse verenigingen of instellingen wordt het genootschap vereeuwigd op een postzegelblok dat medio mei 2011 zal verschijnen. Twee jaar is Jeff Hamburg nu voorzitter van de organisatie waarvan de ontstaansgeschiedenis teruggaat tot 1911. Vier jaar voorzitterschap is normaal maar verlenging is mogelijk, aldus Hamburg. Hij gaat er voor: “Je inzetten voor het muziekleven schept verantwoordelijkheid”. Terugblik Louis Andriessen bij wie Jeff Hamburg van 1979 tot 1986 studeerde, overtuigde hem lid te worden van het genootschap. Geleidelijk aan ontstond een steeds sterker wordend engagement met het GeNeCo. “Tegenwoordig ben je lid van een vakvereniging. Vroeger lag dat niet zo voor de hand. Zeker niet voor componisten. Ze werden nauwelijks als zodanig erkend”. De status van het beroep toen en nu is niet te vergelijken. Er waren geen of nauwelijks opdrachten. Een componist verdiende zijn brood vooral als muziekleraar en/of uitvoerend toonkunstenaar: koordirigent bijvoorbeeld of als orkestdirigent die zijn eigen composities kon (laten) uitvoeren. Johannes Verhulst of Peter van Anrooy zijn van dat laatste een goed voorbeeld. Anderen was dat niet gegeven; ze bleven dus vrij onbekend. Hamburg: “Nu is er gelukkig veel meer begrip en waardering voor ons beroep. 165

Medio 1900 waren er geen festivals met Nederlandse muziek. Er bestond nog geen Buma om de uitvoeringsrechten van de componisten te waarborgen. Het beroep componist is nu wettelijk beschermd. En er is een Fonds voor de Scheppende Toonkunst dat nog niet zo lang geleden is overgegaan in het Fonds Podiumkunsten. Door dit Fonds worden nu de compositieopdrachten verstrekt”. Het jarenlange gevecht voor de maatschappelijke acceptatie van het beroep componist kwam in 1910 met het aanvaarden door Nederland van de zogenaamde Berner conventie in een beslissend stadium. Twee jaar later, in 1912, volgde een nieuwe Auteurswet die daadwerkelijk bescherming zou gaan bieden tegen bijv. beunhazerij en zaken als het vervaardigen van roofdrukken. Hamburg: “We moeten constateren dat er geen instantie bestond om het werk van Nederlandse componisten te propageren. Ook was er geen middel om hun rechten te beschermen en er was geen orgaan om hun belangen te behartigen”. Aan de honorering van het geschreven werk kwam men slechts mondjesmaat toe.. Een componist was anno 1900 al blij dat een werk werd uitgevoerd. Hij kreeg soms een (klein) honorarium. Maar hoe het was gesteld met zijn rechten als de compositie opnieuw werd uitgevoerd? Dat wist hij of zij nauwelijks. Een instelling om dat duidelijk te maken - nu Buma dus – ontbrak. BUMA: het Bureau voor Muziekauteursrecht (in Nederland) werd pas opgericht in 1913. Ook financiële steun in moeilijke tijden voor de nabestaanden, bijvoorbeeld bij een overlijden, ontbrak tot de eerste wereldoorlog vrijwel geheel. In verhouding met andere Europese landen als Frankrijk en Duitsland liep men hier in dit opzicht duidelijk achter. Van Gilse Tijd dus voor verandering, respectievelijk aanpassing van de wetgeving. Zowel voor die aanpassing als voor de oprichting van GeNeCO en BUMA was het ijveren van componist Jan van Gilse (1881-1944) doorslaggevend: een onvermoeibaar man, een echte vechter voor de goede zaak. Er waren vier redenen waarom de Nederlandse componisten zich aaneen zouden moeten sluiten, aldus Van Gilse: a. er werd nergens propaganda voor de Nederlandse muziek gemaakt b. er bestonden geen criteria aangaande hun vakbekwaamheid c. bescherming in Nederland van het werk van een componist was onvoldoende d. in moeilijkheden geraakte componisten konden niet of nauwe lijks door collega’s worden ondersteund. In de jaren tussen de oprichting van GeNeCo en de Tweede Wereldoorlog speelde er een heftige strijd tussen het al genoemde BUMA en de concurrerende Franse organisatie, het SACEM. Pas in 1933 werd bij gerechtelijke uitspraak deze strijd ten gunste van 166

Jan van Gilse

Buma beslist. Aansluitend werd op initiatief van Jan van Gilse in 1935 de stichting ‘Nederlandse Muziekbelangen’ (NMB) opgericht met als doel op ‘zo breed mogelijke basis propaganda te maken voor de Nederlandse muziek’... Na de Tweede Wereldoorlog kwam uit dit NMB voort het zogenaamde BUMA-fonds voor uitvoeringen en een documentatiecentrum en uitgeverij voor de Nederlandse muziek, de huidige Stichting Donemus, inmiddels onderdeel van Muziek Centrum Nederland. 167

Nog belangrijker misschien was in 1936 een ander initiatief van Van Gilse waarvoor hij zijn collega’s binnen het GeNeCo enthousiast wist te krijgen t.g.v. het vijfentwintigjarig bestaan van het genootschap: het organiseren van concerten van minder bekende Nederlandse toonkunst onder de naam ‘MaNeTo’ (Manifestatie Nederlandse Toonkunst). Dat bleek een succesformule: de vier concerten in het Amsterdamse Concertgebouw, onder deze titel geannonceerd van 5 tot 12 juni 1937, bevatten niet minder dan 39 werken van 29 verschillende Nederlandse componisten (waarvan 26 uit de 20e eeuw) en 19 wereldpremières. De concerten werden door het publiek positief ontvangen - ondanks tegenwerking van verschillende kanten. MaNeTo organiseerde vervolgens ook zogenaamde studieconcerten waarin composities van jonge, aankomende componisten tijdens een aantal orkestrepetities grondig werden ingestudeerd en vervolgens aan het publiek gepresenteerd. Jammer genoeg kwam ook aan dit streven een einde door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. Oorlogsjaren En zo gingen bestuur en leden van het GeNeCo de oorlogsjaren veertig - vijfenveertig in. In deze periode moest men nadenken over het al dan niet toetreden tot de zogenaamde Kultuurkamer, de organisatie waarbij - volgens de Duitse bezetter - alle Nederlandse kunstenaars zich dienden aan te sluiten, wilden ze hun beroep kunnen blijven uitoefenen. (Ook moesten ze de zogenaamde ariërverklaring tekenen: een teken dat ze niet-joods waren.) Het overgrote deel van de GeNeCo-leden weigerde, met als gevolg dat in de loop van 1943 het genootschap zijn activiteiten moest staken. Een aantal leden werd weggevoerd naar concentratiekampen; verschillende anderen doken onder. “Anderen werkten door totdat in de winter van 1944/’45 het gehele openbare (muziek) leven kwam stil te liggen”, aldus auteur Hans van Dijk in zijn geschiedschrijving over ’75 jaar GeNeCo’. Jan van Gilse werd gezocht door de bezetter. Hij overleed op zijn zoveelste onderduikadres, kort nadat zijn beide zoons, opgepakt wegens hun verzetswerk, door de Duitsers gefusilleerd waren. Van Gilse werd anoniem begraven op het kerkhof van het Groene Kerkje in Oegstgeest. Na de oorlog pakte het GeNeCo de draad weer op, maar door het wegvallen van een grote groep, waaronder veel Joodse componisten, was er een groot gat geslagen in de Nederlandse muziekgeschiedenis. Ook de esthetische opvattingen over het componeren begonnen snel te veranderen. Jubilea Het veertig- en vijftigjarig bestaan van het GeNeCo werd niettemin met tal van manifestaties en concerten gevierd. En opnieuw was het succes groot, de organisatie gaf er blijk van dergelijke groot168

schalige evenementen aan te kunnen. Ze was in alle opzichten volwassen geworden. De jubileumconcerten in 1951 vonden plaats in Den Haag en Amsterdam met resp. het Residentie Orkest o.l.v. Willem van Otterloo en het Concertgebouworkest, gedirigeerd door Eduard van Beinum. In Den Haag stonden op het feestprogramma werken van Johan Wagenaar, Henk Badings en Hendrik Andriessen; in Amsterdam waren dat stukken van Cornelis Dopper, Hans Henkemans. Koos van de Griend, Karel Mengelberg en Alexander Voormolen. Het vijftigjarig bestaansfeest in 1961 - ditmaal geconcentreerd in Maastricht en Amsterdam - bleek nog grootser en ambitieuzer van opzet. De officiële belangstelling voor de Nederlandse muziek was nu min of meer vanzelfsprekend. Daarmee waren de doelstellingen die voorvechter Van Gilse en zijn medestanders hadden geformuleerd voor een belangrijk deel gerealiseerd. De materiële positie van de Nederlandse componisten werd (voortaan) door de overheid gewaarborgd en wat de belangstelling voor de Nederlandse muziek in het algemeen betreft: daarmee ging het ook de goede kant op. Tevredenheid Reden dus tot tevredenheid? Voor sommigen wel, voor anderen niet. Want vanaf het begin van de zestiger jaren groeide de onvrede met het muzikale bestel: men vond dat er te weinig NIEUWE Nederlandse muziek werd uitgevoerd door onze orkesten en andere instanties als de conservatoria. Het was de tijd van Provo en van het omverhalen van allerlei heilige huisjes. De latente ontevredenheid culmineerde in de zogenaamde Notenkraker-actie op maandag 17 november 1969 in het Concertgebouw. Een aantal componisten onder wie Peter Schat, Misha Mengelberg, Louis Andriessen en Reinbert de Leeuw, verstoorde een optreden van het Concertgebouworkest geleid door Bernard Haitink. Nadat zij uit de zaal verwijderd waren, kon het concert weer doorgang vinden. De verwarring die hun optreden teweegbracht was groot; de artistieke tegenstellingen binnen het genootschap bleken navenant. Zelfs de toekomst van GeNeCo kwam op het spel te staan. Gelukkig werd er in het vervolgtraject verstandig gereageerd, zodat de gelederen na dikwijls moeizame discussies uiteindelijk konden worden gesloten. Na jarenlang aandringen van het bestuur van het GeNeCo voor een betere financiële beloning voor het werk van de leden, werd in 1982 het Fonds voor de Scheppende Toonkunst opgericht (eerder was er ook al een dergelijk Fonds voor de Letteren tot stand gekomen). Bij dit fonds konden zowel componisten, maar ook orkesten, ensembles of andere uitvoerenden, een aanvraag doen voor een door de overheid betaalde compositieopdracht. De oprichting van dit fonds was een geweldige verbetering van de positie van de componisten en een werkelijke erkenning van hun bestaansrecht. 169

Het beleid van dit Fonds kwam na een aantal jaren onder druk te staan, toen uit een rapport bleek dat een kleine groep componisten het merendeel van het geld toegewezen kreeg en een andere groep componisten niet of slechts mondjesmaat in aanmerking kwam voor een opdracht. Dit werd uiteraard een onderwerp van heftige discussie binnen het GeNeCo. Er werd door een speciaal daartoe ingestelde werkgroep voorstellen gedaan voor een ander beleid met een meer gelijkmatige verdeling van de gelden, hetgeen uiteindelijk leidde tot een breuk: een groep van ongeveer twintig componisten verliet het Genootschap en richtte een eigen belangengroep ‘Componisten 96’ op. Inmiddels is het Fonds voor de Scheppende Toonkunst opgegaan in het Fonds Podiumkunsten, waar men nog steeds aanvragen kan doen voor compositieopdrachten. Veelbewogen Jeff Hamburg kan terugkijken op veelbewogen jaren. Zaken als ‘Kunst, Muziek en Politiek’ zijn momenteel nog even actueel als begin jaren zeventig toen het GeNeCo t.a.v. dit item stelling nam. Ook het Kunstbeleid van de Nederlandse overheid maakte toen - en nu weer - deel uit van de discussies. Om over het nieuwe net Hilversum IV (nu Radio 4) en mogelijke bezuinigingen maar te zwijgen. Kortom, de geschiedenis herhaalt zich (op gezette tijden). De tijd staat niet stil - en GeNeCo evenmin! Sinds zijn aantreden als voorzitter, heeft Jeff Hamburg zich ingezet voor de belangen van alle Nederlandse componisten, zich concentrerend op datgene wat scheppende kunstenaars verbindt en niet op dat wat hen scheidt. Gelukkig is hij met de goede verstandhouding die hij heeft weten te scheppen tussen de diverse organisaties die de belangen van de Nederlandse muziek in ruime zin behartigen. Dat is in het verleden wel eens anders geweest. “Er is nu weer een goede samenwerking. Dat vind ik heel belangrijk, zeker met het oog op ons eeuwfeest.” Gevraagd of hij naast zijn werk als voorzitter van het genootschap nog tijd over heeft voor zijn eigen scheppende arbeid als componist, antwoordt de voorzitter-componist:

Het Galaconcert t.g.v. 100 jaar GeNeCO zal plaatsvinden op 3 september 2011 in het Amsterdams Concertgebouw. Het Nederlands Philharmonisch Orkest gedirigeerd door Etienne Siebens speelt, naast werk van Tristan Keuris en Lex van Delden, een symfonie van Jan van Gilse . Een mooier en zinvoller eerbetoon voor Van Gilse, de onvermoeide én onverschrokken grondlegger van het GeNeCO is nauwelijks denkbaar. Ton Gijsbers Met dank aan Jeff Hamburg Literatuur: H. van Dijk en M. Flothuis: 75 jaar Geneco - de geschiedenis van het Genootschap van Nederlandse Componisten; Amsterdam, 1988 L. Samama: Nederlandse muziek in de 20-ste eeuw - Voorspel tot een nieuw dag; Amsterdam, 2006 H. van Dijk: Jan van Gilse, Strijder en Idealist; Buren, 1988 Contact: Genootschap van Nederlandse Componisten Bureau GeNeCo: Piet Heinkade 5, 1019 BR Amsterdam Postadres: Postbus 16463, 1001 RN Amsterdam Tel.: 020-519.18.39, www.geneco.nl E-mail: [email protected] Bureau voor Muziek-Auteursrechten (BUMA-Stemra) Postadres: Siriusdreef 22-28, 2132 WT Hoofddorp Tel.: 023-799.79.79, www.buma.nl Jeff Hamburg, www.jeffhamburg.com

“Ik voel me zeer verantwoordelijk voor de taak die ik op me heb genomen. Ik heb net een vioolconcert voltooid voor een Deens orkest en werk nu aan een grote compositie voor Holland Symfonia. Bij de opening van de nieuwe Liberale Synagoge in Amsterdam werden twee nieuwe koorwerken van mij uitgevoerd, een bijzonder eervolle opdracht. Maar de componist Hamburg moet soms een stap(je) terugzetten, als ik het te druk heb met mijn bestuurlijke zaken of de sociale verplichtingen daaraan verbonden. Me concentreren op mijn eigen werk is dan moeilijk. Ik heb stilte nodig om te componeren . Het is soms lastig om het juiste evenwicht te vinden. Normaal besteed ik een tot twee dagen per week aan het GeNeCo; er blijven er dan nog vijf over om te componeren”. 170

171

Franz Liszt (1811-1886) Wie in de literatuur op zoek gaat naar de meest eminente persoonlijkheden uit de 19de eeuw, bijvoorbeeld in de categorie geleerden, kunstenaars, politici, uitvinders of pioniers, stuit al snel op de naam van Franz Liszt, geboren in 1811 te Doborján (Raiding). Hij was misschien wel de grootste klavierleeuw aller tijden, als we de verhalen mogen geloven. Pianovirtuoos Ignaz Moscheles hoorde Liszt in Londen en vond: ‘Na Liszt moet men de piano dicht doen.’ Vrouwelijke luisteraars vielen flauw en collega pianisten vervielen tot tandengeknars. Maar niet alleen qua techniek verlegde Liszt de grenzen, ook als componist was hij een revolutionair. In het majesteitelijke Eerste Pianoconcert in Es uit 1849 wees Liszt de weg voor Wagner, Richard Strauss en César Franck. Dat deed hij door zijn techniek van voortdurende ontwikkeling van het beginthema en het cyclisch principe, dat delen van een sonate, concert of symfonie onderlinge samenhang geeft door thematische verwantschap. Maar wat voor merkwaardig thema opent dit Eerste Pianoconcert? Liszt had er de plagerige tekst onder gedacht: ‘Dit begrijpt u allen niet!’ Uit wat volgt blijkt hoe wars Liszt was van conventies. Net als zijn eigen persoonlijkheid is het concert vol tegenstrijdigheden. Het is demonisch en poëtisch, grimmig en oneindig teder. Net als deimposante Études de exécution transcendante, twaalf etudes van een extreem moeilijk speelniveau die veel meer zijn dan technische oefeningen. In oudere versies van de stukken ging het om louter abstracte muziek met een technisch doel, maar in 1851 kregen negen van de twaalf stukken poëtische titels mee. Tot de bekendste behoort Feux follets (Dwaallichten), dat door klank en ritme het blauwige schijnsel boven moerassen en kerkhoven schildert. Mazeppa beschrijft de lotgevallen van de heldhaftige kozak Mazeppa die in razende vaart door een paard wordt meegesleurd. Bekend zijn ook het jachttafereel Wilde Jagd en Eroica, dat met zijn Es-groot verwijst naar Beethovens Eroica in dezelfde toonsoort. Het is veelzeggend dat Liszt de serie opdroeg aan zijn vroegere pianoleraar Carl Czerny ‘als teken van dankbaarheid, respect en vriendschap.’ Liszt zal toen hebben teruggedacht aan het moment in 1819 dat hij als jongetje van acht samen met zijn vader aanklopte bij Czerny in Wenen, destijds de held der pianopedagogen. Een kleine twee jaar trainde Czerny het jonge natuurtalent, waarbij Czerny natuurlijk heeft teruggedacht aan de tijd dat hijzelf als wonderkind gratis les kreeg van Beethoven. Ook Liszt was wat wij nu een wonderkind en een ster zouden noemen. Op zijn zesde werd zijn grote muzikale begaafdheid ontdekt en een jaar later kon hij lezen en schrijven (zowel brieven als muziek). Nog maar net negen, was hij, toen hij zijn eerste solorecital gaf, in Sopron. Het was een groot succes. Zijn 172

vader en muziekleraar Ádám nam hem mee naar het Esterházypaleis in Kismárton (Eisenstad), om een tweede concert te organiseren voor prins Nicholas Joseph Esterházy. Nog voor het einde van het jaar werd in Pressburg een concert voor Hongaarse edelen georganiseerd. Ook dit concert was een enorm succes. Ádám bereikte er precies mee wat wilde: de Hongaarse edelen waren zo 173

onder de indruk van het pianospel van de jonge Franz dat ze hem een studiebeurs toe te kenden, voor pianostudie bij een leraar naar keuze. Dat werd dus Carl Czerny, uit Wenen, een vooraanstaand componist en leerling van Beethoven. Wenen werd een gelukkige tijd voor Frans Liszt, vol muziek, vrienden en optredens. Een van zijn laatste concerten in Wenen was een solo-recital, op 13 april 1823, waarvoor Ludwig van Beethoven uitgenodigd werd. Ofschoon hij destijds alreeds stokdoof was, zou Beethoven voor deze gelegenheid een thema hebben gecomponeerd waarop de jonge Franz kon improviseren. De legende gaat dat Beethoven hem na afloop van het concert op het voorhoofd kuste. Na Wenen volgde Parijs. Maar naar het Parijse conservatorium mocht de jonge Liszt niet, zogenaamd omdat hij buitenlander was, maar het vermoeden bestaat dat de oprichter en directeur, Luigi Cherubini - nota bene een Italiaan - een hekel had aan wonderkinderen. Toch werd de lichtstad voor Liszt als pianovirtuoos het centrum waar hij speelde en componeerde. Al aanstonds was hij populair en verkeerde in hogere kringen. Hij oogstte voor zijn pianospel veel lof onder zowel publiek als collega-musici en ontving voor zijn concerten - soireés - zelfs onderscheidingen. Vanaf dat moment ging het Liszt financieel voor de wind. Hij had lucratieve contracten als dirigent in Weimar, had gulle adellijke pianoleerlingen en ontving astronomische honoraria voor zijn spectaculaire pianorecitals. Daardoor kon hij juist weer grote sommen geld lenen en schenken aan anderen. Diezelfde houding had hij ook op artistiek en pedagogische vlak. Altijd was hij gul in het delen van ervaringen en inzichten, muzikale en technische. Toch is het voorgekomen dat Liszt in zijn latere jaren leerlingen overlaadde met een soort koninklijke minachting, wanneer ze teveel geobsedeerd waren door vingervlugheid in plaats van de ware expressie. ‘Denk je dat het mij kan schelen hoe snel jij octaven kunt spelen?’, bulderde hij eens tegen een ongelukkige leerling. Was hij zijn eigen jeugdige obsessie voor speeltechniek vergeten? En zijn honderden bejubelde optredens als rondtrekkende pianovirtuoos? Was hij vergeten dat hij op zijn twintigste volledig in de ban was van duivelskunstenaar Niccolò Paganini, de onovertroffen vioolvirtuoos van de 19de eeuw. Toen Liszt in 1831 in Parijs een optreden van Paganini had meegemaakt was hij volledig van slag. Hij groef zich in en was wekenlang voor iedereen onvindbaar. Gefrustreerd over zijn eigen techniek en pianospel werkte hij als een bezetene aan zijn pianistische perfectie. Zijn pianospel was na deze wekenlange ‘retraite’ volledig veranderd. Hij had naar Paganini's voorbeeld geheel nieuwe technische mogelijkheden ontwikkeld. Niet voor niets schreef Liszt naar aanleiding van Paganini's dood in 1840 een prachtige necroloog, die behoort tot de mooiste bladzijden die een componist ooit schreef over een collega Inmiddels was Liszt zelf een duivelskunstenaar geworden. 174

Franz Liszt overleed in 1886, na een rijk gevuld leven en een carrière van zestig jaar. Daarbij zag hij nog kans zeer genereus andermans loopbaan te stimuleren en jonge talenten moed in te praten. Zonder Liszts ongeëvenaarde speeltechniek, vrije stijl en muzikale fantasie zouden heel wat componisten niet de muziek gecomponeerd hebben die wij nu van hen kennen: Wagner, Balakirev, Skriabin, Szymanowski, Rachmaninov, Paderewski en de vele pianoleeuwen die Liszts muziek nabootsten. Zonder Liszt zou de muziekgeschiedenis van de 19e en 20e eeuw heel anders zijn verlopen. Onvermoeibaar en onbaatzuchtig bleef hij ideeën aandragen en veelbelovend jong talent aan publiek introduceren. Daarbij heeft hij veel tegen de heersende stroom in moeten zwemmen. Hij maakte in Duitsland propaganda voor Berlioz die in Frankrijk werd verguisd en voor Schumann die in eigen land werd ondergewaardeerd. Hij opende de oren van het Parijse publiek voor het poëtische pianospel van Chopin die toen nog onbekend was. En hij bracht Wagner op het idee van zijn Faust-Ouverture. Martine Mussies, met dank aan Clemens Romijn Encore!Magazine Ook altijd al op de hoogte willen blijven van de wereld van de klassieke muziek? En dat het liefst in één oogopslag? Van de Oudheid tot gisteren, van Bach tot Björk, van rebab tot keyboard, van überhip tot underdog, van Lochem tot L.A... scroll eens door Encore!Magazine. Encore!Magazine is hét jongerentijdschrift over klassieke muziek. Multimediaal en in een oplage van rond de 5000 exemplaren wordt E!M ook als lesmateriaal gebruikt op middelbare scholen in Nederland en Vlaanderen. E!M bestaat uit het tijdschrift zelf, een communitysite, een discussieforum, lesbrieven, weblogs, filmpjes en natuurlijk muziek! Sinds 2011 wordt E!M uitgegeven door de stichting Muziek Moet en vanaf april dit jaar worden alle exemplaren centraal gedrukt, met milieuvriendelijke inkt op eco-papier. Initiatiefnemer en hoofdredactrice Martine Mussies studeerde muziekwetenschap (in Utrecht en Amsterdam), Russisch (in Amsterdam en Sint Petersburg) en Schumann Akademie (1e fase ATV). Momenteel werkt zij aan een proefschrift over Meerminnen in Muziek, onder leiding van prof dr Albert Clement van de Roosevelt Academy. Daarnaast is zij celliste in het Butterfly Trio (met violistes Zlata Brouwer en Evelien Graat) en schrijft zij freelance voor diverse tijdschriften en orkesten. Meer informatie: - www.encoremagazine.nl - www.martinemussies.nl - www.madebymartine.com 175

Grachtenfestival 2011 Cordia similia muziek is het fluisteren van een mensenhart over innerlijke ervaringen en bedoeld voor wie de kunst verstaat om te luisteren aan te voelen te verstaan en te genieten

13 tot en met 21 augustus Het Grachtenfestival is het jaarlijkse terugkerende muziekfestival waarvan uitvoeringen van (klassieke) muziek op bijzondere locaties in Amsterdam de basis vormen. Deze locaties onderscheiden zich door bijzondere of monumentale architectuur en cultuurhistorische waarde. Veel concerten zijn gratis, voor de overige concerten gelden lage toegangsprijzen. Zie voor meer informatie over het Grachtenfestival; www.grachtenfestival.nl

maar vooral voor wie ook zelf beleven kan en in stilte mee gaat musiceren Jacques Bleekemolen 26 december 1998

© 1998 J.H.W. Bleekemolen

Simone Riksman (sopraan) en Abigail Richards (piano), foto: Ronald Knapp 176

177

Conservatoria/muziekvakonderwijs Nederland Amersfoort Nederlandse Beiaardschool. Grote Spui 11, 033-4752638, website: www.hku.nl, [email protected] Amsterdam Conservatorium van Amsterdam. Oosterdokskade 151, 1011 DL Amsterdam Tel: 020-5277550, www.cva.ahk.nl, [email protected] Arnhem Artez Conservatorium Arnhem, Onderlangs 9, 026-3535643 www.artez-conservatorium.nl, [email protected] Enschede Artez Conservatorium Enschede. Van Essengaarde 10, 053-4828100 www.artez-conservatorium.nl, [email protected] ‘s-Gravenhage Koninklijk Conservatorium. Juliana van Stolberglaan 1, 070-3814251 www.koncon.nl, [email protected] Groningen Noord-Nederlands Conservatorium. Veemarktstraat 76, 050-5951320 www.hanze.nl, [email protected] Haarlem Conservatorium Hogeschool in Holland. Bijdorpplein 15, 023-5412412 www.INholland.nl/conservatorium, [email protected] Maastricht Conservatorium Maastricht. Bonnefantenstraat 15, 043-3466680 www.hsmaastricht.nl, [email protected] Rotterdam Codarts, Hogeschool voor de Kunsten Rotterdams Conservatorium Kruisplein 26, 3012 CC Rotterdam Tel: 010-2171100, www.codarts.nl, [email protected] Tilburg Fontys Conservatorium. Zwijsenplein 1, 08778-78099, www.fontys.nl/bc, [email protected] Utrecht Nederlands Instituut voor Kerkmuziek. Mariaplaats 28, 030-2314044 website en e-mail: zie Utrechts Conservatorium Utrechts Conservatorium. Mariaplaats 28, 030-2314044 www.hku.com, [email protected] Zeewolde Schumann Akademie (afd. decanaat en studie-voortgangadministratie). Vlietstroom 15, 036-5220696 www.schumann.nl, [email protected] Zwolle Artez Conservatorium Zwolle. Aan de Stadsmuur 88, 038-4270540 www.artez-conservatorium.nl, [email protected] www.huygens.nl; [email protected] 178

België Antwerpen Hogeschool Antwerpen, departement Dramatische Kunst, Muziek en Dans. Desguinlei 25, 03-2441800 www.ha.be, [email protected] Brussel Erasmus Hogeschool, departement Koninklijk Muziekconservatorium. Regentschapstraat 30, 02-5134587 www.kcb.be, [email protected] Gent Hogeschool Gent. Hoogpoort 64, 092-274641 website en e-mail: nog niet operationeel Leuven Hogeschool voor Wetenschap en Kunst, departement Lemmens-instituut. Herestraat 53, 016-233967 www.lemmens.be, [email protected] Luik Conservatoire Royal de Musique de Liège. Rue Forgeur 14, 041-220306 Mechelen Koninklijke Beiaardschool Jef Denijn. Frederik de Merodestraat 63, 015-204792 Mons Conservatoire Royale de Musique de Mons. Rue de Nimy 7, 065-347377 Namen Institut Interdiocésain de Musique d’Église et de Pédagogie Musicale. Rue Juppin 28, 081-224573 Waterloo Muziekkapel Koningin Elisabeth. Chaussée de Tervuren 445, 02-3547299

179

Schubert/Mahler-Masterclass 2011 De Schubert Stichting werd opgericht in 1993 en stelt zich ten doel om de bestudering en uitvoering van Schuberts werken te bevorderen, in het bijzonder van diens liedoeuvre. Sinds 1995 vonden er acht succesvolle edities plaats van de Schubert Masterclass voor professionele duo’s Zang en Piano waaraan in totaal 118 musici deelnamen, afkomstig uit 21 landen.

van

De Schubert Stichting realiseert in 2011 wederom een vierdaagse masterclass, zij het in gewijzigde vorm. In dat jaar is het een eeuw geleden dat Gustav Mahler stierf. De Schubert Stichting en Vereniging Vrienden van het Lied beschouwen dat herdenkingsjaar als een goede gelegenheid om een samenwerkingsverband aan te gaan; om daardoor een financieel draagvlak te scheppen en om een bijzondere editie te kunnen presenteren. Het spreekt voor zich dat bij een dergelijke masterclass zowel liederen van Mahler als van Schubert zullen klinken. JARD VAN NES, mezzo-sopraan en DAVID SELIG, piano zullen liederen van Mahler behandelen. ROBERT HOLL, bas-bariton en RUDOLF JANSEN piano bespreken wederom Schuberts liederen. Schubert en Mahler komen evenredig aan bod tijdens de dagelijkse middag- en avondsessies. Deze masterclass zal gedurende vier dagen plaatsvinden in de Beurs van Berlage (van woensdag 6 t/m zaterdag 9 april). Daartoe zullen acht liedduo’s geselecteerd worden, met specialisaties in Schubert en Mahler. Traditiegetrouw wordt de masterclass afgesloten met een slotconcert (zondagmiddag 10 april). De Schubert Stichting wordt gedurende de masterclass bijgestaan door gastgezinnen die de deelnemers logies bieden. Voor nadere informatie: www.schubert.nl.

180

181

FutureClassics, een kwaliteitslabel maakt naam! Eén van de jongste cd-labels op de Nederlandse markt is FutureClassics, opgericht door fluitiste Eleonore Pameijer en componist Jeff Hamburg. Typerend is de ontstaansgeschiedenis van het label. De muziek die het tweetal tijdens hun speurtochten naar ‘verloren componisten en hun werk’ ontdekten, was op bestaande labels nauwelijks te vinden. Hamburg wilde daarnaast zijn eigen muziek aan een breder publiek bekend maken. De naam FutureClassics verwijst naar hun overtuiging dat zowel de nieuwe als de door hen herontdekte muziek in de toekomst tot de klassieken gerekend zal worden. Intussen heeft het label een duidelijk eigen profiel ontwikkeld. Met cd’s van vervolgde en vergeten componisten. Dat zijn er veel meer dan aanvankelijk werd gedacht. De jongste releases betreffen een cd met kamermuziek van Dick Kattenburg (1919-1944) en een dubbel-cd met kamermuziek van Rosy Wertheim (1888-1949). FutureClassics is ook pleitbezorger van Nederlandse componisten. Vanaf 2002 verschenen er cd’s met werken voor fluit en piano van Nederlandse componisten als Louis Andriessen, Peter Schat, Otto Ketting, Willem Pijper, Ignace Lilien, Jacques Beers en Leo Smit. Op de nieuwste cd: Reflections zingt sopraan Irene Maessen liederen van Luctor Ponse, Matthijs Vermeulen, Rosy Wertheim en Henriëtte Bosmans. De derde pijler onder het jonge label is muziek van Franse componisten. Zowel bekende als minder bekende namen zijn terug te vinden op deze Franse cd's van FutureClassics. Onlangs werd daar de opname: La Bonne Chanson aan toegevoegd, met liederen van Gabriel Fauré, gezongen door bariton Jasper Schweppe, met Arthur Schoonderwoerd aan de vleugel. Daarnaast brengt het label ook cd’s uit met werk van hedendaagse componisten. Naast opnamen met composities van Jeff Hamburg (Hamburg Live, Looking East, Hooglied) is er een cd van Eleonore Pameijer: Spanning the globe. Samen met pianist Marcel Worms speelt ze dertien nieuwe spannende composities uit zes verschillende continenten, alle speciaal voor hen beiden geschreven. Wat de musici op FutureClassics delen is hun passie voor dit repertoire. Het is en blijft een enorme uitdaging, maar de hoge kwaliteit van de muziek en de uitvoeringen geeft hen gelijk. Alle tot nog toe uitgebrachte cd’s kregen naast lovende recensies ruim aandacht in de pers. FutureClassics: een naam om te onthouden! De cd’s zijn te verkrijgen in de vakhandel of te bestellen via www.futureclassicsmusic. com.

Anton Mecht Spronk, foto: Peter van Mulken

Ton Gijsbers met dank aan Carine Alders 182

183

Orde op zaken met hulp van de Ntb Een musicus kan er net zo tegenop zien als tegen een auditie: het regelen van de zakelijke kant van z’n beroepspraktijk. Via internet kun je de nodige informatie bij elkaar scharrelen. Maar een overzicht, een compleet beeld met informatie op maat over de consequenties van verschillende regels voor de eigen praktijk, kun je er niet krijgen. Vooral kennis over de samenloop van verschillende belastingregelingen en sociale verzekeringswetgeving vind je niet terug op internet of bij gespecialiseerde advocatenbureaus.

Wij weten wat er speelt! VAKBOND VOOR MUSICI EN ACTEURS

De Ntb daarentegen heeft zich ontwikkeld tot hét zakelijk en juridisch expertisecentrum voor musici en docenten (freelancers en werknemers met of zonder CAO). De Ntb is altijd op de hoogte van de laatste stand van zaken in elke kunstdiscipline en is partner bij de CAO-onderhandelingen Nederlandse orkesten en de CAO’s muziekonderwijs. Kortom, de Ntb weet wat er speelt! Wat heb je als podiumkunstenaar aan de Ntb? • Verzekeringen: goedkope instrumentenverzekering met wereld dekking, autoverzekering en aansprakelijkheidsverzekering voor privé en beroepsuitoefening, uitstekende collectieve zorgverzeke ring. • Zakelijke kennis van en een netwerk binnen de wereld van de podiumkunsten. Actuele informatie over subsidies, leningen, edu catie, exportregelingen, podia, festivals, studio's, boekingskanto ren, managers en platenmaatschappijen. • Als CAO-partij betrokken bij: CAO/CNO, de CAO/MCO, de CAO's voor de muziekdramatische instellingen en alle aanverwante remplaçanten/freelancer CAO's. • Juridische check van platen-, internet-, uitgave-, management-, en licentiecontracten. Advies bij onderhandelingen met opdrachtge vers, platenmaatschappijen, managers en boekingskantoren. • Rechtsbijstand bij problemen met opdrachtgevers. • Advies op maat over de opbouw van je carrière, CD/DVD producties, auteurs- en naburig recht, (online) promotie en ver koop van je muziek, componistentarieven, je privé-lespraktijk, het aanvragen van (project)subsidies, studio's (inclusief beschrijving van apparatuur, voorbeeldopnamen en een beoordeling van de kwaliteit). • Cursussen en informatie op vele gebieden. Ntb Boekingsgids (info over optredens boeken en boekingskantoren), Ntb Studio sterrengids (info over opnamestudio's). • Goedkope factureringsservice en loonadministratie optredens.

De Ntb is hét zakelijk en juridisch expertise-centrum voor musici Meer info: www.ntb.nl of bel: 020 620 31 31

Voor meer informatie: www.ntb.nl of bel: 020-6203131

184

185

Symfonie-orkesten Nederlands Philharmonisch Orkest (chefdirigent: Yakov Kreizberg) en Nederlands Kamerorkest. Beurs van Berlage. Damrak 213, 1012 ZH Amsterdam. Tel.: 020-5217500 www.orkest.nl Residentie Orkest (chefdirigent: Neeme Jarvi). Postbus 11543 2502 AM Den Haag. Tel.: 070-8800200. www.residentieorkest.nl Het Gelders Orkest (chefdirigent: vacature). Postbus 1180, 6801 BD Arnhem. Tel.: 026-7890130. www.hetgeldersorkest.nl Holland Symfonia (chefdirigent: Otto Tausk). Postbus 2023 2002 CA Haarlem. Tel.: 088-7963600. www.hollandsymfonia.com Koninklijk Concertgebouworkest (chefdirigent: Mariss Jansons). Jacob Obrechtstraat 51, 1071 KJ Amsterdam. Tel.: 020-3051010. www.concertgebouworkest.nl Orkest van het Oosten (chefdirigent: Jan-Willem de Vriend). Van Essengaarde 10, 7511 PN Enschede. Tel.: 053-4878700. www.orkestvanhetoosten.nl Rotterdams Philharmonisch Orkest (chefdirigent: Yannick Nézet-Séquin). Postbus 962, 3000 AZ Rotterdam. Tel.: 010-2171707. www.rpho.nl Het Brabants Orkest (chefdirigent: Alan Buribayev). Postbus 230, 5600 AE Eindhoven. Tel.: 040-2655699. www.brabantsorkest.nl Noord Nederlands Orkest (chefdirigent: Michel Tabachnik). POstbus 818, 9700 AV Groningen. Tel.: 050-3695800. www. noordnederlandsorkest.nl Limburgs Symfonie Orkest (chefdirigent: Ed Spanjaard). Postbus 482 6200 AL Maastricht. Tel.: 043-3507000. www.lso.nl Radio Filharmonisch Orkest (chefdirigent: Jaap van Zweden). Postbus 125, 1200 AC Hilversum. Tel.: 035-6714130. Radio Kamerfilharmonie (chefdirigent: Michael Schønwandt). Postbus 125, 1200 AC Hilversum 035-6714130 www.rfo.nl

186

187

JOHANN SEBASTIAN BACH Complete Cello Suites Roel Dieltiens cello KTC 1403 • 2CD

MARTIJN PADDING Three Concerti Martiene Sikkenk mandoline Dirk Luijmes harmonium Heleen Hulst violin Asko|Schönberg ensemble Etienne Siebens conductor KTC 1406 THE LEIDEN CHOIRBOOKS Vol. 1 GOMBERT / CREQUILLON / JOACHIM DE MONTE / ANONYMOUS Egidius Quartet & Collegium KTC 1410 • 2 CD

FRANZ SCHUBERT Schwanengesang Thomas Oliemans baritone Malcolm Martineau piano KTC 1420

Etcetera is al decennia lang een kwaliteitslabel dat zich richt op onbekende meesters van toen en nu, en op het grote repertoire met toegevoegde waarde. Want, de musici van Etcetera weten precies wat ze willen en waarom. Uit welke periode de muziek ook komt, ze zijn fanatiek in het vinden van het juiste instrument bij het juiste repertoire. En zij verrassen altijd met hun keuze voor de verborgen schatten uit bibliotheken en collecties over de hele wereld. Zo laat Etcetera de muziek en de tijd van de componist (opnieuw) tot leven komen. Kijk ook op: w w w . e t c e t e r a - r e c o r d s . c o m 188

189

Merlijn Twaalfhoven wil de zinnen prikkelen De luisteraar onderdompelen in een totaalervaring. De Nederlandse componist Merlijn Twaalfhoven (34) wil de verbintenis tussen publiek, musici en componist weer in ere herstellen. Twaalfhoven creëert grootschalige projecten waarvoor hij samenwerkt met amateurmusici, professionals en concertgangers. Van de Gazastrook tot Cyprus of poptempel Paradiso in Amsterdam. Voorjaar 2011 gaat zijn project ‘The Air we Breathe’ voor acht solisten, koor en publiek in première. Merlijn Twaalfhoven is één van de hardst werkende componisten van het land. Als hij een muziekproject op touw zet, volgt hij het proces van begin tot eind. Muziek in al haar facetten beleven en het liefst samen met de gemeenschap, de musici en het publiek. Twaalfhoven zette al verschillende muziekevenementen op poten in afgelegen gebieden waar sociale conflicten aan de orde van de dag zijn. Van de bezette Palestijnse gebieden tot een Slowaaks zigeunergetto. Muziek kan dan fungeren als brug tussen mensen, een manier om de geweldspiraal te doorbreken. Zijn prijswinnende muziekproject ‘Carried by the wind’ (2008) vond onder meer plaats in Bethlehem waarbij de musici stonden opgesteld aan weerszijden van de Israëlische scheidingsmuur. Twaalfhoven werkt dan nauw samen met plaatselijke muziekdocenten, conservatoriumstudenten en kinderen uit vluchtelingkampen. De jonge Amsterdamse componist investeert veel tijd en energie in dergelijke projecten, maar hij is overduidelijk een man met vastomlijnde idealen. “In landen waar conflictsituaties de kop opsteken en nationalisme hoogtij viert, spelen trots, machogedrag en geweld een rol. Maar dat machogedrag is pure geestelijke armoede. Muziek, dans, poëzie en verhalen zijn broodnodig op zo’n plek. Want mensen met verfijning die zich verre willen houden van al het geweld, moeten zich ook kunnen manifesteren. Met muziek en dans kunnen ze weer zichtbaar worden, buiten die machocultuur van zo’n sociaal conflict om.” Merlijn Twaalfhoven is allesbehalve een standaard componist. Hij schrijft werken voor honderd musici, grote koren, professionals en amateurgezelschappen, waarbij hij samenwerking en gezamenlijk initiatief hoog in het vaandel heeft. Eind jaren negentig studeerde hij compositie bij Daan Manneke aan het Amsterdams Conservatorium, maar al gauw stippelde hij zijn eigen pad uit. ‘Ik besef dat ik als componist niet slechts verantwoordelijk ben voor de noten op de lessenaars van de musici, maar voor het totaal aan beleving van de toeschouwer’ staat er met grote letters op Twaalfhovens website. Ten grondslag aan al zijn composities en locatieprojecten ligt het onmiskenbare gevoel om de verbintenis tussen maker, musici en publiek weer te herstellen. “Ik zoek steeds die connectie, 190

ik wil mensen verbinden door de muziek. Of dat nu in een zigeunergetto is, of in Cyprus bij de Green Line.” Nachten Veel furore maakte Twaalfhoven met zijn totaalevenement ‘La Nuit n’est pas un Chocolat’ dat in 2002 voor het eerst plaats vindt in poptempel Paradiso, Amsterdam. Een totaalavond waar beeldende kunst, muziek, mode, dans en theater een geheel vormen. Het publiek ondergaat een gezamenlijke ervaring die alle zintuigen bespeelt. Een succesformule die zich ook naar andere plekken laat vertalen. Zo zijn er Nachten opgezet in onder meer Ljubljana, Praag, Bratislava, Maribor en verschillende Nederlandse steden. Daarbij gelooft Twaalfhoven niet zozeer in het allesoverheersende auteurschap van de componist. “Ik voel meer voor een sterke wisselwerking tussen mijn ideeën en de uitvoerders. Ik heb meer met de gebruiken in een gemeenschap, hun volksaard of specifieke muzikale identiteit. Die wil ik integreren in mijn muziek. In de huidige kunstmuziek is die band met de volksmuziek- en gebruiken helemaal verdwenen. Die hele focus op muzikale innovatie en de aloude romantische verering van het compositorische genie, daar heb ik weinig mee. Ik wil weer die passie teweeg brengen en de verbintenis met het publiek oproepen. Bij popconcerten zie je dat nog wel, al is het daar heel vluchtig. Maar dat rituele gevoel van samen live iets delen, daar streef ik naar. Op dat ene moment ergens samen zijn en iets delen met anderen.” Twaalfhoven is een teamplayer en weet veel mensen te enthousiasmeren voor zijn projecten. Een tijdje heeft Twaalfhoven een team van vaste medewerkers in dienst gehad van zijn Stichting La Vie sur Terre, maar nu werkt hij alleen met een zakelijk leider en per project met freelance organisatoren. “Een eigen bedrijfje en volwaardig kunstenaar zijn, dat viel eigenlijk niet goed te combineren. Als kunstenaar ben je toch steeds met iets unieks bezig.” Hij krijgt nog altijd de meest spraakmakende opdrachten op zijn weg. Op 13 februari 2011 gaat een grootschalig koorwerk in première in het dan net geopende cultuurgebouw in Hoofddorp. “Mede naar aanleiding van mijn stadscomponistenschap van Zaanstad ben ik gevraagd om een groot vocaal werk te realiseren waarbij naast professionals, ook duizend amateurzangers en scholieren uit de hele Haarlemmermeer betrokken worden. De werktitel heb ik al, ‘Stem van de Haarlemmermeer’.” Kleuren Met zijn nieuwste project ‘The Air we Breathe’ wil Twaalfhoven zijn ervaringen van alle afgelopen locatieprojecten weer terugbrengen naar de concertzalen in het land. Een grote compositie voor acht solisten, koor en vanzelfsprekend publiek. In het één uur durende spektakel worden zangers en musici uit verschillende culturen bijeengebracht. “Verschillende persoonlijkheden en kleuren die ieder 191

hun eigen identiteit behouden”, benadrukt de componist. Zo treden onderen anderen de klassieke zangeres Åsa Olsson (‘van het ijzeren klassieke repertoire tot folk, ze kan het allemaal aan’) en het Bulgaarse Pauni Trio op (‘met die typische, geheel eigen indringende Bulgaarse volkszang’). Verder verleent de imposante Marokkaanse zanger Najib Cherradi zijn medewerking. Twaalfhoven kent zijn uitvoerders van haver tot gort. “Ik laat ook open plekken in de partituur en tijdens de repetities werken we samen aan het stuk. Improvisatie speelt dus zeker een rol.” Het publiek kan zich opmaken voor een unieke bijdrage. “Het wordt een meezingconcert maar niet eentje in de traditie van de Matthäuspassion of The Sound of Music. Meezingen gebeurt normaal met dingen die je door en door kent, maar dat is niet interessant voor mij. Muziek moet over avontuur gaan. Dus wat er straks in maart gaat gebeuren, daar heb ik nog geen idee van”, glimlacht Twaalfhoven vergenoegd. “Mijn muziekstukken komen organisch tot stand. Hapklare brokken muziek die een componist kant en klaar naar zijn musici stuurt, zo’n systeem werkt bij mij niet zo.” Dat Twaalfhoven ver durft te gaan in het vertrouwen in zijn publiek blijkt uit zijn ‘Symfonie voor iedereen’ uit 2006. De orkestprofessionals van het Nederlands Philharmonisch Orkest speelden in het werk samen met amateurs en kinderen. “Iedereen kon meedoen en meezingen”, herinnert Twaalfhoven zich. “Het is geen passief consumeren. Zo’n verbintenis met je publiek maakt pas echt iets los.” ‘The Air we Breathe’ van Merlijn Twaalfhoven is te beleven in de Philharmonie Haarlem (dinsdag 29 maart), de Concertzaal Tilburg (donderdag 31 maart), Theater Zuidplein Rotterdam (zaterdag 2 april) en Paradiso Amsterdam (zondag 3 april). Merlijn Twaalfhoven foto: Poike Stomps

Voor meer informatie: www.twaalfhoven.net Mark van de Voort

Merlijn Twaalfhoven foto: Adam Sebire 192

193

NOTITIES

194

NOTITIES

195

Telefoon NOTITIES

196

A/B

197

C/D/E

198

F/G

199

H/I/J

200

K/L

201

M/N

202

O/P

203

Q/R/S

204

T/U

205

V/W

206

X/Y/Z

207

Adverteerdersindex

Piano- en vleugelverhuur ……………...............................…binnenomslag Vioolbouwer Guust François …………………........................................…..7 Akkoord Magazine en Zing Magazine ………..................................……8 Vereniging Huismuziek .…….………………...........................................…….9 Andriessen piano’s-vleugels ………………........................................……..12 Hannick Reizen …………………………..............................................………..13 Van der Heijde Bladmuziek ……………….......................................………15 TROS Klassiek …………………..………….............................................…….16 Klassieke Zaken Club ..…………………….........................................…….. 22 Franz List Concours ..…………………….........................................………..24 Indigo grafische produkties .......................................................................25 Storioni Festival ……………………………...........................................…….29 De ZaterdagMatinee …………………….......................................…………32 Muziekhandel Albersen Muziek V.O.F. .................................................37 Van der Knaap vioolbouw ........................................................................156 Hobo-atelier van der Heide .....................................................................162 Dampp Chaser Piano Life Saver System ............................................180 Nederlandse Toonkunstenaars Bond ………...............................……..184 Het Prins Bernard Cultuurfonds ………………..................................…188 Muzieklabel etcetera ……………………....................................…………189 208