Klankgroep en lettergreep

Spellingwijzers groep 8 Voor de ouders

Klankgroep en lettergreep

Een klankgroep is een soort hulpmiddel bij het aanleren van spellingregels. Wat hoor je als je een woord langzaam in stukjes uitspreekt.

Een lettergreep is nodig bij het aanleren van regels bij het afbreken van woorden aan het eind van de regel. Wat zie je als je een woord in stukjes schrijft?

Bijvoorbeeld: [bà-kun] voor bakken [mò-dur] voor modder [poo-tun] voor poten

Bijvoorbeeld: bakken voor bakken modder voor modder poten voor poten

Klanken schrijf je tussen [] om aan te geven dat het niet over schrijfletters gaat.

Groep 8 handelingswijzer spelling

d

Luisterwoord Woordpakket 1-2

Twee woorden samen maken een nieuw woord 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Luister naar het woord ´in je hoofd´. Herken je twee woorden? Hoor je een /t/ aan het eind bij een van de twee woorden? Maak het woord langer. Hoor je dan een /d/? Schrijf dan een d. Schrijf het eerste woord, dan het tweede woord. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt.

Welke twee woorden?

wandel + pad donker + blond angst + wekkend jeugd + droom braad + pan


Maak het langer:

wandel donker angst jeugdige braden

paden blonde wekkende droom pan

Aan elkaar:

wandelpad donkerblond angstwekkend jeugddroom braadpan

ei/ij/y i/y oe/ou

Onthoud Woordpakket 3 en 4

Onthoud woorden met ei/ij/y en i/y en oe/ou

1. Luister naar het woord ‘in je hoofd’. 2. Hoor je een woord met een moeilijke onthoudklank? 3. Denk goed na hoe je het schrijven moet. 4. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt

Je hoort een /ij/ Je hoort een /ij/ Je hoort een /i/ Je hoort een /oe/


Je schrijft een /y/ Je schrijft een /ei/ Je schrijft een /y/ Je schrijft een /ou/

nylon pleiten mysterie journalist

omheining vlijmscherp hypnose

s

Onthoud –sWoordpakket 3 en 4

Onthoud –s1. Hoor je op de woordgrens tussen twee woorden /gz/ of /nz/? 2. Dan schrijf je gsz of nsz.

Je hoort:

Je hoort tussen twee woorden /gz/ Je hoort tussen twee woorden /nz/


Welke twee woorden:

enig + zins geen + zins

Je schrijft:

enigszins geenszins

age oge

Schrijf dit stukje altijd zo, ook al klinkt het anders. Woordpakket 9 en 10

Knip ‘in je hoofd’ in losse klankgroepen, -age en -oge.

1. 2. 3. 4.

Luister naar het woord ‘in het hoofd’. Hoor je /aazju/ of /oozju/ aan het eind van een woord? Schrijf dan age en oge. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt.

Hoor je /aazju/? Dan schrijf je /age/.

etalage tatoeage


Hoor je /oozju/? Dan schrijf je /oge/.

horloge

-tie -elijk -heid

Schrijf dit stukje altijd zo, ook al klinkt het anders. Woordpakket 9 en 10

Knip ‘in je hoofd’ in losse klankgroepen, -tie, -elijk, -heid.

1. 2. 3. 4.

Luister naar het woord ‘in het hoofd’. Hoor je /tsie/, /(u)luk/ of /hijt/ aan het eind van een woord? Schrijf dan -tie, -(e)lijk of -heid. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt.

hui se lijk

instructie productie repetitie Groep 8 handelingswijzer spelling

huiselijk innerlijk hoofdzakelijk

nabijheid onveiligheid

c

Onthoudwoorden Woordpakket 11 en 12

Kijk goed. Onthoud hoe je het schrijven moet.

1. 2. 3. 4.

Luister naar het woord ‘in het hoofd’. Hoor je een woord met een moeilijke onthoudklank? Denk na hoe je het schrijven moet. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt.

Je hoort een /k/, maar schrijft een /c/.

defect effectief project Groep 8 handelingswijzer spelling

Je hoort een /s/, maar schrijft een /c/.

centrale cent


Knip het woord in losse woorden.

1. 2. 3. 4. 5.

Luister naar het woord ‘in het hoofd’. Herken je twee woorden? Schrijf het eerste, dan het tweede woord. Schrijf de woorden aan elkaar. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt.

Welke twee woorden?

taxi + centrale champagne + ontbijt douche + cabine


Je schrijft

taxicentrale champagneontbijt douchecabine

th x



1. 2. 3. 4.


Je hoort een /t/, maar schrijft een /th/.

thans thermostaat therapeut Groep 8 handelingswijzer spelling

Je hoort een /ks/, maar schrijft een /x/.

taxicentrale exprespost experiment

ch



1. 2. 3. 4.


Je hoort een /sj/, maar schrijft een /ch/.

parachutespringer champagneontbijt douchecabine Groep 8 handelingswijzer spelling

‘s ën “

Let op! Woordpakket 17 en 18

Let op! Pas de regel toe. Trema “. 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Luister naar het woord ‘in het hoofd’. Eindigt een klankgroep met een klinker of open klank? En begint de volgende klankgroep ook met een klinker of open klank? Let dan op! Zet een trema, “, waar die volgende klankgroep begint als je het fout zou kunnen lezen. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt.

Een trema aan het begin van een klankgroep:

cafeïne tatoeëren kanoën mozaïek Groep 8 handelingswijzer spelling

‘s ën “


Let op! Pas de regel toe. Trema “ bij woorden in het meervoud. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Luister naar het woord ‘in het hoofd’. Herken je een meervoud op /iejen/ of /eejen/? Let dan op! Kijk naar het woord in het enkelvoud. Ligt de klemtoon op de laatste klankgroep? Schrijf ën achter het enkelvoud. Ligt de klemtoon niet op de laatste klankgroep?

Klemtoon op de laatste klankgroep

genie industrie fantasie knie

genieën industrieën fantasieën knieën


8. Zet dan een trema op de laatste e en schrijf er n achter. 9. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt.

Klemtoon niet op de laatste klankgroep

kolonie

koloniën

‘s ën “


Let op! Pas de regel toe. ‘s 1. 2. 3. 4. 5.

Luister naar het woord ‘in het hoofd’. Herken je een meervoud op –s of naam +s? Let dan op! Kijk naar het woord in het enkelvoud of naar de naam. Schrijf je het enkelvoud of de naam met a, o, u, y/i (die klinkt als /ie/) aan het eind? 6. Schrijf dan ’s achter het enkelvoud of de naam. 7. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt.

Specifiek voor ’s bij tijdwoorden:

Petra’s kano’s studio’s salto’s Groep 8 handelingswijzer spelling

‘s middags ‘s maandags ‘s zondags

isch air teit

Ook zo! Woordpakket 19 en 20

Let op! Pas de regel toe, –isch, -air, -teit. 1. 2. 3. 4.

Luister naar het woord ‘in het hoofd’. Hoor je /ies/, /er/ of /tijt/ aan het eind van een woord? Schrijf dan -isch, -air of -teit. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt.

klinkt als /er/ klinkt als /ies/ klinkt als /tijt/


culinair elektronisch majesteit

ium eum

Ook zo! Woordpakket 19 en 20

Let op! Pas de regel toe, -ium en -eum. 1. 2. 3. 4.

Luister naar het woord ‘in het hoofd’. Hoor je /iejum/of /eejum/ aan het eind van een woord? Schrijf dan -ium of -eum. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt.

Klinkt als /iejum/ Klinkt als /iejum/ Klinkt als /eejum/ Klinkt als /eejum/ Groep 8 handelingswijzer spelling

conservatorium criterium jubileum linoleum

!

Onthoud! Woordpakket 25 en 26

Kijk goed. Onthoud hoe je het schrijven moet. (buitenlandse woorden)

1. 2. 3. 4.

Luister naar het woord ‘in het hoofd’. Hoor je een moeilijk woord? Denk dan goed na hoe je het schrijven moet. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt.

Oorspronkelijk buitenlandse woorden (leenwoorden)

atelier dossier repertoire manoeuvre Groep 8 handelingswijzer spelling

fitness coach stress tank

!


Koppelteken in samenstellingen. Streepje zetten. 1. Luister naar het woord ‘in het hoofd’. 2. Eindigt het eerste woord met een klinker of een open klank? 3. En begint het volgende woord ook met een klinker of een open klank? 4. Let dan op! 5. Zet een streepje tussen de woorden als je het fout zou lezen.

na-apen toe-eigenen mee-eter zo-even Groep 8 handelingswijzer spelling

1. Zet ook een streepje als: a. Het eerste woord een afkorting is. b. Het eerste woord ex, niet, non of oud is. c. De samenstelling een land of streek is. 2. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt.

cd-rom oud-docent ex-kampioen Noord-Brabant

!

n,s


Regels tussen–s en uitzonderingen op de regel. 1. Luister naar het woord ‘in het hoofd’. 2. Hoor je een /s/ tussen twee woorden van een samenstelling? 3. En begint het tweede woord met /s/? 4. Bedenk dan een andere samenstelling met hetzelfde eerste woord.

5. Hoor je een tussen-s, schrijf dan ook een tussen-s in de samenstelling waarvan het tweede woord begint met een s.

6. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt.

Twee woorden

Je schrijft

uitzonderingen

bruid + schat veiligheid + riem passagier + schip stad + schouwburg

bruidsschat veiligheidsriem passagiersschip stadsschouwburg

Geen tussen-s of –n als het eerste woord: - (ook) een meervoud op –s heeft - uniek is.


groentesoep zonnebank Koninginnedag

!

n,s


Regels tussen–n en uitzonderingen op de regel. 1. Luister naar het woord ‘in het hoofd’. 2. Schrijf je het eerste woord in het meervoud met –en? 3. Schrijf dat woord in de samenstelling dan ook met –n.

4. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt.

Twee woorden

pan + koek kat + bak prul + bak bes + sap


Je schrijft

uitzonderingen

pannenkoek kattenbak prullenbak bessensap

Geen tussen-s of –n als het eerste woord: - (ook) een meervoud op –s heeft - uniek is.

groentesoep zonnebank Koninginnedag

mv -a -iken

Regel! Woordpakket 35 en 36

Let op! Pas de regel toe! –a bij meervoud 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Luister naar het woord ‘in het hoofd’. Herken je een meervoud op /aa/? Let dan op! Kijk naar het woord in het enkelvoud. Schrijf je het enkelvoud met –um aan het eind? Schrijf dan in het meervoud –a. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt.

meervoud

aquaria media


enkelvoud

aquarium medium

mv -a -iken


Let op! Pas de regel toe! –iken bij meervoud 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Luister naar het woord ‘in het hoofd’. Herken je een meervoud op /ikun/? Let dan op! Kijk naar het woord in het enkelvoud. Schrijf je het enkelvoud met –ik aan het eind en krijgt -ik geen klemtoon? Schrijf dan –en achter het enkelvoud. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt.

meervoud

botteriken leeuweriken


enkelvoud

botterik leeuwerik

Afk.


Let op! Afkortingen. 1. Luister naar het woord of woorden ‘in het hoofd’. 2. Herken je een afkorting? 3. Let dan op! a. Is het één woord? Maak het dan korter. Schrijf de afkorting in kleine letters. Zet er een punt achter. b. Is het meer dan één woord Schrijf van elk woord de eerste letter op. Gebruik kleine letters. Zet achter elke letter een punt. 4. Lees nog een keer na of je het goed geschreven hebt.

A. één woord

bijvoorbeeld bladzijde


afkorting

bijv. blz.

B. meer dan één woord

dat wil zeggen en dergelijke

afkorting

d.w.z. e.d.

Handelingswijzers voor spelling Groep 8


Klankgroep en lettergreep

Recommend Documents