Kindermishandeling: korte en lange termijn gevolgen Ramón Lindauer AMC-de Bascule
Eerste Geneeskundigen dag 15 maart 2011
Inhoud • definitie en prevalentie kindermishandeling • gevolgen kindermishandeling • kinderen en volwassenen • psychisch, biologisch, cognitief, fysiek • interactie ouder-kind
• conclusies
Inhoud • definitie en prevalentie kindermishandeling • gevolgen kindermishandeling • kinderen en volwassenen • psychisch, biologisch, cognitief, fysiek • interactie ouder-kind
• conclusies
Definitie kindermishandeling Kindermishandeling is 'elke vorm van voor een minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen ten opzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of van onvrijheid staat, actief of passief opdringen, waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te worden berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychisch letsel'.
(Uit de Wet op de Jeugdzorg)
Definitie kindermishandeling Kindermishandeling is 'elke vorm van voor een minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen ten opzichte van wie de minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of van onvrijheid staat, actief of passief opdringen, waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te worden berokkend aan de minderjarige in de vorm van fysiek of psychisch letsel'.
(Uit de Wet op de Jeugdzorg)
Prevalentie kindermishandeling Kindermishandeling: • NPM-2005 (van IJzendoorn e.a., 2007): prevalentie kindermishandeling 107.200 fysieke, emotionele en onderwijs verwaarlozing 4.700 gevallen van seksueel misbruik
• SOM (Lamers-Winkelman e.a., 2007): prevalentie kindermishandeling 160.700 psychologische agressie en fysiek geweld van ouders 20% afgelopen jaar
Prevalentie kindermishandeling • 30 tot 40% van de kinderen is naast getuige ook slachtoffer van geweld • 80% van de kinderen is getuige van mishandeling van moeder
Inhoud • definitie en prevalentie kindermishandeling • gevolgen kindermishandeling • kinderen en volwassenen • psychisch, biologisch, cognitief, fysiek • interactie ouder-kind
• conclusies
Ontwikkelingsfasen infant • angst • gedrag • ontwikkeling
schoolkind
adolescent
• concentratie • somatisch • postraumatisch spel
• schaamte • ‘thrill seeking’-gedrag • alcohol/drugs
gedrag
verbaal
afhankelijk ouders
peergroep
Psychische gevolgen - kind • PTSS-klachten: herbeleving, vermijding en hyperarousal • andere mogelijke reacties: depressieve klachten, algemene angst, separatieangst en gedragsproblemen ........
Gevolgen kindermishandeling • • • •
cross-sectionele survey US, n=9282 12 vormen van ‘childhood adversities’ 20 DSM-IV stoornissen relatie ‘childhood adversity’ en DSM-IV stoornis
Green e.a., 2010
Gevolgen kindermishandeling • childhood adversity is geassocieerd met 44,6% van alle onset kjp-stoornissen • childhood adversity is geassocieerd met 25,9 tot 32% van de latere stoornissen
Green e.a., 2010
Gevolgen kindermishandeling • • • •
cross-sectionele survey US, n=5692 12 vormen van ‘childhood adversities’ 20 lifetime DSM-IV stoornissen relatie ‘childhood adversity’ en duur DSMIV stoornis
McLaughlin e.a., 2010
Gevolgen kindermishandeling • effect ‘onset’ > ‘persistence’ stoornis • relatie met disfunctioneren gezin: ouderlijke psychopathologie kindermishandeling
• met volgende stoornissen: stemmingsstoornis angststoornis middelenmisbruik McLaughlin e.a., 2010
Gevolgen kindermishandeling • Environmental Risk Longitudinal Twin Study, n=2232 tweelingen • relatie psychotrauma en psychotische symptomen • 5, 7, 10 en 12 jaar • kindermishandeling, pesten en ongeval Arseneault e.a., 2011
Gevolgen kindermishandeling • kindermishandeling (RR=3.16) en pesten (RR=2.47) meer psychotische symptomen op 12 jaar • risico bij ongevallen laag
Arseneault e.a., 2011
Gevolgen kindermishandeling • World Mental Health Survey, n=51945 • relatie ‘childhood adversities’ en psychopathologie • 12 vormen van ‘childhood adversities’ • 20 DSM-IV stoornissen • 21 landen Kessler e.a., 2010
Gevolgen kindermishandeling • prevalentie ‘adversity’ is hoog • verband ‘adversity’ en ‘maladaptive family’: sterke predictor stoornis • 29.8% van alle psychiatrische stoornissen ‘childhood adversity’
Kessler e.a., 2010
Gevolgen kindermishandeling • World Mental Health Survey, n=55299 • 21 landen • ‘childhood adversity’ als risico factor voor suïcidaal gedrag
Bruffaerts e.a, 2010
Gevolgen kindermishandeling • ‘childhood adversity’ verhoogd risico op suïcidale gedachten en pogingen (OR=1.2 - 5.7) • met name seksueel en fysieke mishandeling
Bruffaerts e.a, 2010
ACE studie - Felitti • Adverse Childhood Experiences (ACE) study • grote studie: 18000 deelnemers • onderzoek naar medische, sociale en economische effecten van kindermishandeling in de levensloop
ACEs Increase Likelihood of Heart Disease* • • • • • • • • •
Emotional abuse Physical abuse Sexual abuse Domestic violence Mental illness Substance abuse Household criminal Emotional neglect Physical neglect
1.7x 1.5x 1.4x 1.4x 1.4x 1.3x 1.7x 1.3x 1.4x
*After correction for age, race, education, and conventional risk factors like smoking and diabetes. Circulation, Sept 2004.
Biologische gevolgen • hyperreactiviteit van de HPA-as en autonome zenuwstelsel bij depressie en kindermishandeling, seksuele en fysieke mishandeling (Heim e.a., 2000) • FKBP5 gen en ernst kindermishandeling is predictor voor PTSS in volwassenheid (Binder e.a., 2008)
Biologische gevolgen • serotonine transporter gen en stressvolle omstandigheden leiden tot depressie (Caspi e.a., 2003) • MAOA polymorfisme modereert ontstaan psychopathologie na fysieke mishandeling (Kim-Cohen e.a., 2006)
Biologische gevolgen - kind • afname totaal breinvolume • abnormale ontwikkeling cortex
Biologische gevolgen - volwassene • NESDA • 84 in jeugd mishandeld en 97 geen kindermishandeling • afname volume mediaal prefrontale cortex met 7,2% (van Harmelen e.a., 2010)
Cognitieve gevolgen • geboorte cohort, n=7223 • mishandeling en verwaarlozing hebben onafhankelijk van elkaar een negatief effect op de cognitieve ontwikkeling
Mills e.a., 2011
Interactie ouder-kind Harry Harlow: • dierexperimenteel onderzoek: rhesus aapjes • jonge aapjes worden weggehaald bij moeder • wat hebben zij nodig? Voeding of geborgenheid?
Interactie ouder-kind Harry Harlow
Experiment Harlow
John Bowlby: Gehechtheidstheorie (attachment theory)
De ontwikkeling van gehechtheid John Bowlby (kinderpsychiater met belangstelling voor ethologie) stelde: kind is vanaf begin actief in vorming ouder-kindrelatie bij vrees wordt gehechtheidgedrag geactiveerd
Het vreessysteem Op gevaar reageren: • arousal: fight or flight Wanneer dit niet helpt: • freeze or surrender [immobilized response]
Maar kinderen? Kinderen kunnen het nog niet zelf Vreesreactie: • bescherming zoeken (gehechtheidssysteem) • risicotaxatie door kijken naar gezicht beschermer (social referencing)
Tronick en Still Face Experiment
Interactie ouder-kind Beperkte beschikbaarheid van ouders door • eigen verwaarlozing • chronische depressie • verslaving aan alcohol en/of drugs • verstandelijke beperking
Gehechtheid tussen generaties vroege gehechtheidservaringen van de ouder
representatie van de gehechtheid gedrag als opvoeder gehechtheidservaringen van het kind
Inhoud • definitie en prevalentie kindermishandeling • gevolgen kindermishandeling • kinderen en volwassenen • psychisch, biologisch, cognitief, fysiek • interactie ouder-kind
• conclusies
Conclusies • prevalentie van kindermishandeling is hoog • kindermishandeling heeft negatieve effecten op de korte en langere termijn • kindermishandeling is dan ook een zaak en verantwoordelijkheid van de kinder- en jeugdpsychiatrie
Conclusies • volwassenpatiënten zijn ook ouder • goed genoeg ouderschap is van belang voor een goede ontwikkeling van het kind • kindermishandeling is dan ook een zaak en verantwoordelijkheid van de volwassenenpsychiatrie
Bedankt voor aandacht Vragen?
