Kind en Media
Carola Oldemaat
[email protected] Rijnbrink Groep www.rijnbrinkgroep.nl Adviseur Lezen, Leren en Informeren
Kind en Media - C. Oldemaat
2
Programma Inleiding Belevingswereld kinderen Veilig gedrag Begeleiding Afsluiting
Kind en Media - C. Oldemaat
3
18 oktober 2013
Voordat we beginnen, wat is uw vraag of zorg?
Kind en Media - C. Oldemaat
4
18 oktober 2013
Sociale Media
Kind en Media - C. Oldemaat
5
Kind en Media - C. Oldemaat
6
Waarom sociale media? • • • • • • • •
Contact met vrienden Delen van een hobby of een interesse Maken van nieuwe vrienden Sociale druk van vrienden Uiten van creativiteit Erkenning van kennis Persoonlijke branding online/ identiteit Nieuwsgierigheid
Bron: M. Roumen Motivatiefactoren voor gebruik Social Media.
Kind en Media - C. Oldemaat
18 oktober 2013
Nieuwe competenties
inzicht hebben in de werking van media
zelf gebruik maken van media
Kind en Media - C. Oldemaat
uitwisselen met anderen via media
omgaan met media
8
18 oktober 2013
Belevingswereld kinderen
Kind en Media - C. Oldemaat
9
18 oktober 2013
4-6 jaar •
•
•
•
•
Ze zien graag educatieve tv-programma’s die speciaal voor hun leeftijd gemaakt zijn. Bijvoorbeeld: Dora, Sesamstraat, Het Zandkasteel, of Koekeloere. Ook kijken ze graag naar programma’s en tekenfilms, met liedjes en vrolijkheid of met spanning, zoals K3, Kabouter Plop, Bassie en Adriaan, Samson en Gert, Thomas de Stoomlocomotief, of Dirk Scheele. Kleuters beginnen met het spelen van games (op een game-console) en het bezoeken van websites. Ze kiezen graag voor games en sites die ze al kennen en gaan nog niet echt zelfstandig op zoek naar nieuwe sites. De iPad (of ander tablet) is heel aantrekkelijk voor deze leeftijdscategorie vanwege het grote gebruiksgemak en het grote aanbod van apps en YouTube-filmpjes. Kleuters zitten meestal niet alleen achter de computer; meestal samen met een ouder, en steeds vaker ook met een broertje of zusje. Op tablets kunnen ze wel zelfstandig aan de slag.
Kind en Media - C. Oldemaat
10
18 oktober 2013
7-9 jaar • • • •
•
•
Actie- en fantasy-series met fantasiehelden (zoals Megamindy, Amazing Spiez, Kim Possible en Spiderman) worden populair. De commerciële televisiezenders (Nickelodeon en Disney XD) worden populair. Ze spelen simpele strategie- en racespellen via games of op het internet. Ze begrijpen wat reclame is, maar kunnen dat nog niet altijd goed herkennen. Op televisie is dat overigens wel gemakkelijker dan op internet en in games. Ze kunnen zelf internetten via de computer, maar doen dat nog wel veel onder het zicht van hun ouders. Van vriendjes horen ze wat ‘coole’ sites en apps zijn. Aan het eind van deze leeftijdsfase krijgen kinderen belangstelling voor sociale media zoals Hyves en Facebook, en willen ze een eigen mobiele telefoon
Kind en Media - C. Oldemaat
11
18 oktober 2013
10-12 jaar • • • • •
• • •
Kinderen van 10 tot 12 gaan steeds meer zelfstandig media gebruiken, vaak ook op hun eigen slaapkamer. Kinderen krijgen een mobieltje, vaak prepaid. Kinderen zitten nu dagelijks op internet, voor spelletjes en sociale contacten. Vooral jongens zijn in deze leeftijd vaak dol op Minecraft, om virtuele werelden te bouwen. Steeds vaker spelen ze zulke spellen via een tablet. Kinderen van deze leeftijd zitten steeds vaker alleen of met vrienden (dus niet meer met hun ouders) aan de computer. Ook online zijn ze vooral met vrienden in gesprek, of op afstand samen aan het gamen. Vriendjes en vriendinnetjes bepalen wat populair is; ze doen mee met allerlei rages. Ze worden nog gemakkelijk verleid door commerciële aanbiedingen. Aan het eind van de basisschool heeft bijna elk kind Hyves ontdekt, en soms hebben ze ook al een account op Twitter en/of Facebook.
Kind en Media - C. Oldemaat
12
Digitale ontmoetingsplekken
Kind en Media - C. Oldemaat
13
Games en virtuele werelden www.habbo.nl www.paysafecard.com
www.runescape.com/ www.spele.nl Kind en Media - C. Oldemaat
14
18 oktober 2013
Veilig gedrag
Kind en Media - C. Oldemaat
15
Vliegensvlug maar vogelvrij • Grenzen stellen wordt heel lastig • Digitaal pesten is een groot probleem • Negatief gedrag tegen anderen wordt als normaal beschouwd onder invloed van de media • Kracht of macht van merken? • Ideaalbeeld in de media? • Veiligheid en privacy • Niet kunnen beoordelen van een bron • Zomaar ergens terecht komen op internet
16
18 oktober 2013
Grooming Via internet weet een digitale kinderlokker het kind in te palmen. Langzaam wint hij het vertrouwen en zegt dingen als "dat is helemaal niet zo gek", en "trek maar 's uit". Als een kind daar dan mee op wil houden, legt van commissaris van Kleef van de Nationale Politie uit, wordt er gedreigd met het online zetten van de opgenomen beelden.
Uit onderzoek van Digibewust blijkt dat tweederde van kinderen tot zestien jaar het afgelopen jaar slechte ervaringen op internet heeft gehad. Voorheen noemden tieners pesten als vervelendste ervaring, nu zijn dat contacten met vreemden, vaak over seks.
Kind en Media - C. Oldemaat
17
Cyberpesten/ digitaal pesten Iemand uitschelden, roddelen of buiten sluiten op het web of via de telefoon.
Kwetsend bericht namens iemand plaatsen, naam vervalsen en account hacken. Zonder toestemming publiceren van foto’s en filmpjes Stalken, bedreigen Ruzies uitlokken en op film zetten. -Daders durven verder te gaan -Minder zichtbaar, waardoor hulp uit blijft -Anonimiteit verkleint pakkans
18
18 oktober 2013
Wist je dat? - Weinig jongeren die gepest worden hulp zoeken bij hun ouders of mentor? - Ze liever het treitergedrag negeren door de pestkop te blokkeren op facebook, hyves of twitter? Of digitaal terugschelden. - Als de leerling wel actie onderneemt, het vaak uitloopt op een vechtpartij? - Een kwart van de docenten niet doorheeft dat een leerling slachtoffer is van het pestgedrag van klasgenoten? - Docenten die pestgedrag in de smiezen hebben, veelal daadkrachtig optreden? - Veel scholen al preventief aandacht aan deze problematiek besteden en twee van de drie scholen reeds een pestprotocol of ict-gedragscode hebben? (brochure digitaal pesten van Mijn Kind Online)
Pesten is van alle tijden. Bij digitaal pesten of cyberpesten heeft het terrein zich alleen verplaatst naar internet. Kinderen vinden pesten via internet vaak grappig. Totdat het ze zelf overkomt. Soms durven ze ook meer vanachter een computer. Je kunt de ander niet zien, soms waan je jezelf heel anoniem. Het kind dat ze pesten kan niet makkelijk terugslaan, letterlijk en figuurlijk. (Remco Pijpers, directeur Stichting Mijn Kind Online)
Klungers wil ouders op het hart drukken een kind nooit te dreigen met een internetverbod. De angst voor zo’n verbod is de reden dat veel kinderen thuis niet durven te vertellen dat ze via internet gepest worden. ‘En ik zou graag zien dat ouders met hun kinderen over de risico’s van internet en online pesten praten voordat er problemen ontstaan. Dat werkt beter dan een verbod’. (Theo Klungers, pestdeskundige bij anti-pestbureau Posicom en leerkracht)
Kind en Media - C. Oldemaat
19
Cijfers Zo’n 4 op de 10 kinderen in de leeftijdsgroep 8-16 jaar heeft wel eens met cyberpesten te maken gehad. SCP-onderzoek: Kinderen en internetrisico’s. 2011 Jongeren die op school gepest worden, zitten online vaak in hetzelfde schuitje.
Meer dan 3 uur per dag op internet,7x meer kans op risico’s. Cyberpestendebaas.nl 90% van de kinderen heeft ervaring met cyberpesten
Vrijwel alle Nederlandse kinderen en jongeren zitten online, ook de ongeveer 65.000 leerlingen met leer-en gedragsproblemen. Mijn Kind Online
Kind en Media - C. Oldemaat
20
18 oktober 2013
Kind en Media - C. Oldemaat
21
18 oktober 2013
Begeleiding
Kind en Media - C. Oldemaat
22
Omgeving en opvoeders
Workshop Sociale Media - ZML TWOG
23
18 oktober 2013
Kind en Media - C. Oldemaat
24
18 oktober 2013
Cijfers 44% van de 0-6 jarigen zit gemiddeld twee uur per week op internet. C. Spierenburg, uit de Kindermediagids Bij één op de tien kinderen staat de computer op de kinderkamer. De helft van de ouders geeft aan dat hun kind meestal alleen achter de computer zit. De andere helft zegt dat er meestal iemand bij zit of direct in de buurt is. Het gaat dan hoofdzakelijk om broertjes en zusjes (23 %) of de ouders zijn (23%). Computeren is volgens 16% van de ouders de meest geliefde vrijetijdsbesteding van hun kind. Kinderen gebruiken de computer vooral voor entertainment, zoals spelletjes spelen, films kijken en muziek luisteren, en voor schoolwerk. Ouders gebruiken de computer vooral voor het kopen en verkopen van spullen, foto’s bewerken, surfen en mailen. Van de ouders vindt 46% dat school en ouders samen verantwoordelijk zijn voor de mediaopvoeding. Nog geen 2% van de ouders zegt dat alleen de school verantwoordelijk is. Iets meer dan de helft van de ouders (51%) vindt het vooral de taak van de ouders om kinderen wegwijs te maken op internet. Mijn kind op internet 9-12 jaar, brochure Mijn Kind Online.
Kind en Media - C. Oldemaat
25
Tips voor kinderen Wees zuinig met geven van: adres, telefoon, foto’s. Houd wachtwoorden voor jezelf. Weet wanneer je de dingen moet afzetten.
Slimme ingewikkelde wachtwoorden Twitter = [Boom123]tw Facebook = [Boom123]fa Skype = [Boom123]sk
Bedenk bij alles wat je publiceert: mag iedereen het weten? Je juf, je ouders, je klasgenootjes en je broer? Als je iets ziet wat naar voor je is, log je uit. Probeer bewijsmateriaal te bewaren. Praat er thuis of op school over. Ga naar de politie wanneer de pesterijen ernstige vorm aannemen: • Serieuze dreiging • Aanhoudende pesterijen • Seksuele kwesties • Online diefstal Kind en Media - C. Oldemaat
26
Tips voor ouders: Altijd belangrijk! Wees betrokken bij wat uw kind doet en maak alles bespreekbaar. Vraag simpelweg naar de online ervaring van de kinderen. Samen internet verkennen kan heel leerzaam zijn. U ziet wat uw kind leuk vindt. Respecteer het internetgedrag, ook al vindt u dat het nergens over gaat. Technologie kent geen beperkingen meer. Een smartphone in de buurt, betekent dat het mogelijk is contact te leggen met anderen. Altijd en overal. Maak duidelijke afspraken over internetgebruik. Plaats de computer op een centrale plek.
Kijk op www.mijnkindonline.nl of www.mediaopvoeding.nl
18 oktober 2013
Kind en Media - C. Oldemaat
28
Kinderbrowser (MyBee)
29
18 oktober 2013
Week van de Mediawijsheid 22-29 november 2013
Organisatie www.mediawijzer.net i.s.m. de Bibliotheken.
Kind en Media - C. Oldemaat
30
Bedankt voor uw aandacht.
31
Handige adressen en informatieve websites Websites voor ouders en leerkrachten www.mediawijzer.net site van het expertisecentrum mediawijsheid Website van Mijn kind Online, informatie voor ouders over kinderen en internet: www.mijnkindonline.nl Website van Ouders Online, website voor ouders over alle mogelijke aspecten van opvoeding, in dit geval media: http://www.ouders.nl/o_media.htm en www.mediaopvoeding.nl Website van de Kinderconsument, voor ouders en kinderen over kinderen & media, en kinderen & reclame: www.kinderconsument.nl Website van Kennisnet, de site van de overheid voor het onderwijs: http://mediawijs.kennisnet.nl/ Website van het Project Preventie Sexuele intimidatie, met het onderdeel sexuele intimidatie op internet: http://www.ppsi.nl/aps/PPSI/ongewenste+omgangsvormen/Digitale+media/ Website voor leerkrachten, ouders en kinderen over pesten en pesten op internet: www.pestenislaf.nl Website van het NICAM, instituut dat de leeftijdsadviezen en Kijkwijzer maakt: www.nicam.nl. Ook: www.bekijkhetmaar.nu www.pegi.nl over games www.kijkwijzer.nl over films. www.mediasmarties.nl over tv-programma’s Boeken voor ouders en leerkrachten Vet Veilig Internet ; tieners en internet / Bamber Delver ISBN 978-90-809076-3-8 Beeldhonger : onderwijs en opvoeding in het mediatijdperk / Martine Brinkhuis ISBN 905515668x Beelschermkinderen: theorieën over kind en media / Pattie Valkenburg Mijn leerling online: hoe begeleid je je leerlingen op internet / Justine Pardoen Kinderen en internet / Valcke Generatie Einstein / Boschma Mediawijsheid in het primair onderwijs / Carola Oldemaat – Kennisnet Handboek mediawijsheid – Mijn Kind Online Boeken/ sites voor kinderen Slim en safe internetten : veilig internet voor en door kinderen / Bamber Delver ISBN 90-809071-8 Reclame? Weet wat je ziet! : voor kinderen, over reclame / Liesbeth Hop ISBN 90-809076-2-6 Annemarie Bon, Chatten! Zwijsen. ISBN 90 276 4820 4 (9+ moeilijk lezende kinderen) Luuk houdt van chatten. Zo leert hij andere kinderen kennen. Maar dan vertelt Luuk een geheim. Daar krijgt hij veel spijt van. Iris Boter, Online. Mozaïek, ISBN 978 90 2399 184 7 (10+) Ilze wordt gepest op haar nieuwe school. Dan krijgt ze van haar vader een pc waardoor ze op internet kan. Via een chatbox leert ze een leuke vriendin kennen met wie ze alles kan bespreken. Dan blijkt echter dat de internetvriendin niet is wie Ilze dacht dat ze was.. Caja Cazemier, Vamp. Ploegsma, ISBN 90 216 1870 2 (12+) Jade is onzeker over haar uiterlijk maar krijgt via internet contact met een leuke jongen. Marian Hoefnagel, Chatten. Bestellen via www.eenvoudigcommuniceren.nl (12+ moeilijk lezende kinderen) Roy is een echte computergek. Op school mag hij een computerclub oprichten. De hele klas doet mee. Roy leert hen chatten, maar dat loopt uit de hand. Want hij komt een naar geheim van Doenja te weten.
Netty van Kaathoven, Pas op, Tirza! Van Tricht, ISBN 978 90 7782 223 4 (moeilijk lezen AVI 5, 12+) Tirza ontdekt het chatten, maar wat begint als een onschuldige meisjesflirt eindigt in kwalijk misbruik. Netty van Kaathoven, Ik weet je te vinden. Nino/SWP. ISBN 978 90 8560 535 5 (10+) Opeens dat bericht op het paardenforum waar Anouk altijd komt. Gemene sms-jes volgen. Het is een grote schok als ze ontdekt wie de dader is. Hans, Kuyper, Knokken voor Cas. Leopold, ISBN 90 2585 011 1 (13+) Nicole kan zich op internet als iemand anders voordoen, talloze verschillende identiteiten neemt ze aan. Maar de chats met Don81 heeft ze niet meer onder controle. Marlies Slegers. Webcams, vriendjes en andere r@mpen. Kluitman, ISBN 978 90 2067 452 1 (10+) Kaat is de laatste tijd veel alleen thuis, maar ze vermaakt zich prima op internet, op de vriendensite. Maar dan laat ze zich verleiden om bloot voor de webcam te gaan staan.. Anja Vereijken, De koningin van het web. B4books. ISBN 978 90 8516 184 4 (12+) Iemand pest Anna via het internet en haar mobieltje. Er is ook een Hyves-profiel aangemaakt onder haar naam. Op deze Hyvespagina staan allerlei foto’s van Anna, waarvan ze helemaal niet weet wie ze gemaakt heeft. Wie zit hierachter? Ze voelt zich nergens meer veilig. Anja Vereijken, Misleid. De Fontein. ISBN 978 90 2618 423 9 (12+) Wat als je er alleen voor staat op internet? Hoe goed ken jij je vrienden op het web eigenlijk? Ellen de Wachter, Liever chatten. Van Holkema & Warendorf, ISBN 90 269 9622 5 (11+) Maarten vindt het moeilijk om zich uit te drukken, want hij stottert. Als hij aan het chatten is, heeft hij nergens last van: omdat niemand weet dat hij stottert, kan hij hier zichzelf zijn.
Netwerksites die genoemd zijn: www.habbo.nl www.sugababes.nl www.gosupermodel.nl www.twitter.com www.hyves.nl www.facebook.com www.linkedin.com Kinderzoekmachines: http://jeugdzoeken.medialab.nl Databank met door de bibliotheek geselecteerde internetbronnen en catalogi. www.netwijs.nl een zoekmachine voor kinderen tot 12 jaar. www.davindi.kennisnet.nl zoekmachine speciaal voor het onderwijs, sites zijn toegevoegd door Kennisnet. www.meestersipke.nl zoekmachine met sites die door Meester Sipke zelf zijn toegevoegd. Gekoppeld aan klokhuis, jeugdbieb, jeugdjournaal, beeldbank, schooltv, wikikids en youngfun. www.kiddiesearch.nl educatieve en kindvriendelijke resultaten van Google Index. www.willemwever.nl vraag & antwoord kan interessant zijn. Daarnaast kunnen leerlingen een vraag stellen. www.wikikids.nl is een interactieve Nederlandstalige Internet-encyclopedie voor en door kinderen. Iedereen kan meehelpen de inhoud van deze encyclopedie te schrijven Aanbod bibliotheek www.biebwijz.nl www.23onderwijsdingenpo.nl Collectie Mediawijsheid http://www.obd.nl/collectie-mediawijsheid