Kijken met de hersenen

Kijken met de hersenen Zien is een creatieve bezigheid Geertrui Peirens Kinderneurologe Centrum Ganspoel

15 maart 2016

kijken met de hersenen

15 maart 2016


Cerebrale visuele inperking definitie •afwijkend visueel gedrag •niet veroorzaakt door probleem aan het oog •veroorzaakt door probleem in de hersenen •beeld kan veranderen •diagnose: multi-disciplinair 15 maart 2016


CVI bij kinderen

15 maart 2016


risico-factoren CVI

prematuriteit

15 maart 2016


15 maart 2016


2 visuele systemen

• reflexbewegingen van het oog • ontdekken van beweging, richten van je blik • automatische zoek- en volgbewegingen

15 maart 2016


15 maart 2016


Onbewuste systeem

15 maart 2016


2 visuele systemen

15 maart 2016


Van oog tot hersenen (retinocorticaal)

15 maart 2016


Het bewuste systeem: van het netvlies tot de hersenschors

15 maart 2016


Het bewuste systeem: van het netvlies tot de hersenschors CORTEX : functionele gebieden

15 maart 2016


15 maart 2016


Zodoende leidt een letsel in de bovenste linker hersenkwab achteraan tot

…. gezichtsveldverlies rechts onder in beide ogen.

15 maart 2016


15 maart 2016


Primaire visuele hersenschors •Mooie weergave van het netvlies •Geeft omtrek, bestaan van een voorwerp • SCHERPTE • CONTRAST • KLEUR • GEZICHTSVELD •Info aan andere hersengebieden voor interpretatie 15 maart 2016


6/6

6/18

Verminderde gezichtsscherpte

Je ziet minder details

15 maart 2016

6/120


6/500

Verminderde contrastgevoeligheid

Je ziet nog details Beeld wordt “weggewassen”

15 maart 2016


15 maart 2016


15 maart 2016


15 maart 2016


15 maart 2016


15 maart 2016


15 maart 2016


15 maart 2016


15 maart 2016


15 maart 2016


15 maart 2016


15 maart 2016


15 maart 2016


Zien en doen is een mirakel

15 maart 2016


15 maart 2016


Rijping visueel systeem

15 maart 2016


Rijping visueel systeem

Verbetering in gezichtsscherpte en contrastgevoeligheid • veranderingen in breek- eigenschappen van de ogen • rijping van het netvlies • myelinisatie van de visuele baan (verpakking van de zenuwen) • stijging van het aantal verbindingen in het ganse visueel systeem 15 maart 2016


Normale myelinisatie van de hersenen

Schiffmann, R. et al. Neurology 2009;72:750-759

Normal T2-weighted (A–D) and T1-weighted (E–H) images at term (A, E), and at the ages of 5 months (B, F), 1 year (C, G), and 5 years (D, H). Myelin deposition is represented by a low signal on T2-weighted 15 maart 2016 kijken met de hersenen images and high signal on T1-weighted images.

15 maart 2016


Visuele aandacht

onbewust

thalamus

selectieve aandacht filter gezicht-lijnen-licht

geboorte

bewust

dorsale stroom

verleggen selectieve aandacht kiezen – richtenloslaten

3m

bewust

anterieure cingulaire gyrus

aandacht verdelen 15 m verschillende zaken samen

15 maart 2016


15 maart 2016


Grote variatie in klinische presentatie

15 maart 2016


Visuele problemen door schade primaire visuele cortex

15 maart 2016


15 maart 2016


Visuele problemen door hogere verwerking in de hersenen

15 maart 2016


herkennen

15 maart 2016


herkennen

15 maart 2016


15 maart 2016


Visuele problemen door hogere verwerking in de hersenen

15 maart 2016


15 maart 2016


48

figuurachtergrond

15 maart 2016


CVI-problemen in dagelijks leven… •afscannen •wit voorwerp op witte achtergrond •tekeningen •voorkeur voor eenvoudige tekeningen •moeilijk luisteren en kijken samen

•mensen herkennen •in groep •andere kleren, ander kapsel 15 maart 2016


CVI-problemen in dagelijks leven •voorwerp op drukke achtergrond •werkblaadjes •weg kwijt raken in drukke omgeving

15 maart 2016


Maar ook… •visuele vermoeidheid •sociale problemen •leerproblemen •motorische problemen

15 maart 2016


Klinische presentatie

15 maart 2016


Een typisch voorbeeld: CVI staat niet alleen • Hersenverlamming (cerebrale parese)

• Epilepsie • Hydrocefalie en VP drain • Discrepant intelligentieprofiel (VIQ > PIQ)

15 maart 2016


15 maart 2016


Hoe CVI benaderen?

Level 1

Neurobiologie

Neurofysiologie

Beeldvorming hersenen Genetisch

Level 2

Cognitie/ Neuropsychologie

Neuropsychologische tests

Level 3

Gedrag

Klinische presentatie

Frith , 2001 15 maart 2016


56

Diagnostisch proces: multidisciplinair Level 3

Vlaamse CVI-vragenlijst

Level 2

Oftalmologisch onderzoek Klinisch neurologisch onderzoek Neuropsychologisch onderzoek IQ Visuele perceptie Motorisch onderzoek

Level 1 15 maart 2016

beeldvorming kijken met de hersenen

Vlaamse CVI vragenlijst • 47 vragen • Meest aangeduid bij duidelijke diagnose CVI • houdt hoofd schuin bij bekijken van een voorwerp • herkent dagelijkse voorwerpen niet (appel, fiets, bal) • herkent dagelijkse voorwerpen niet als ze getekend zijn zonder kleur • geen interesse in complexe tekeningen • vindt chocopot niet op de tafel • betast object eerder dan ernaar te kijken • compenseert door veel te praten E. Ortibus, Neuropediatrics, 2011; 42:138-147 15 maart 2016


oogonderzoek

15 maart 2016


oogonderzoek

15 maart 2016


Neuropsychologisch onderzoek

15 maart 2016


Tekens van CVI tijdens IQ-test

BSID-II-Nl

15 maart 2016 kijken met de hersenen

WPPSI-III-NL

15 maart 2016


WPPSI-III-NL

15 maart 2016


15 maart 2016


L94

15 maart 2016


15 maart 2016


15 maart 2016


15 maart 2016


TVPS- DTVP

Figure ground

Visual closure

Visual memory

Form constancy

15 maart 2016


Motion perception tasks

Form coherence

15 maart 2016

Motion coherence


Biological motion

Hersenen in beeld brengen • MR hersenen: structureel • • • •

beschadiging van de witte stof cysten of zones van weefselverlies in de grijze stof grootte van de hersenkamers stoornis in de aanleg van de hersenen

• Functionele MR hersenen

15 maart 2016


PVL: beschadiging witte stof rond de ventrikels

15 maart 2016


Enkele vormen van ondersteuning • Thuis: vroeg- en thuisbegeleidingsdiensten • Ganspoel • Spermalie • Licht en liefde

• Op school • Hulp in gewoon onderwijs: GON type 6 • Buitengewoon onderwijs type 6 • Hulp in ander type buitengewoon onderwijs

• Voorzieningen… • Hulp via outreach: [email protected]

15 maart 2016


voorbeeld • geboren PML 30 weken • respiratoir: enkele dagen nCPAP • echografie schedel: geruststellend neonataal • evolutie naar spastische diplegie (anderhalf jaar) • periventriculaire leucomalacie • opvolging COS – bedacht op perceptieproblemen

15 maart 2016


15 maart 2016


zorgvraag op leeftijd van 4 jaar • in eerste kleuterklasje • visueel • figuur achtergrond bv dieren • moeilijk volgen bij vertellen in prentboeken • moeilijk fixeren

• heel moe op einde van de dag

15 maart 2016


15 maart 2016


• SON-R IQ 122 • PS 108 • RS 132

standaardscore

15 maart 2016

mozaïeken

12

puzzels

13

patronen

9

categorieën

15

analogieën

16

situaties

13 kijken met de hersenen

15 maart 2016


15 maart 2016


spastische diplegie • onderste ledematen – spasticiteit – GMFCS II-III

• romp: lage basistonus • handen en armen – goede functionaliteit, bimanueel – trager

15 maart 2016


15 maart 2016


• verziend • gezichtsscherpte 7/10 • normale oculomotoriek • moeilijk volgehouden fixeren • gezichtsveld: geen uitval

15 maart 2016


15 maart 2016


Visueel perceptueel en cognitief • wennen aan nieuw materiaal • fouten bij prentherkenning • • • •

enkel details, niet de essentie verkeerde conclusie obv detail als ander gezichtspunt beperktere bibliotheek (leefwereld) • geweer, wasknijper, tang, boormachine

• uitval L94

15 maart 2016


15 maart 2016


15 maart 2016


15 maart 2016


15 maart 2016


15 maart 2016


15 maart 2016


15 maart 2016


Kijken met de hersenen

Recommend Documents