KIJK OP VERMOGEN. Relatiebeheerder Frederik van Beek gaat met pensioen. China. meerwaarde voor u. meerwaarde in maatwerk

KIJK OP VERMOGEN Uitgave van Hof Hoorneman Bankiers NV | winter 2012 | nummer 50

meerwaarde in vermogensbeheer hof • hoorneman bankiers

meerwaarde in beleggingsstijl hof • hoorneman bankiers

meerwaarde in maatwerk hof • hoorneman bankiers

meerwaarde in persoonlijke aandacht hof • hoorneman bankiers

meerwaarde in langjarige ervaring hof • hoorneman bankiers

meerwaarde in beleggingskennis hof • hoorneman bankiers

meerwaarde in beleggingshorizon hof • hoorneman bankiers

meerwaarde op lange termijn hof • hoorneman bankiers

meerwaarde in value investing hof • hoorneman bankiers meerwaarde in uw beleggingsportefeuille

Relatiebeheerder Frederik van Beek gaat pensioen hof met hoorneman bankiers ‘De klant staat altijd centraal’

China

‘Interessante mogelijkheden voor Valuebeleggers’

•

meerwaarde voor u hof • hoorneman bankiers

Kantoren Hof Hoorneman Bankiers

Kantoor Gouda

2

Oosthaven 52 2801 PE Gouda Telefoon: 0182-597777

Kantoor Blaricum

Kantoor ,s-Hertogenbosch

Binnendoor 5 1261 EG Blaricum Telefoon: 035-5436937

Verwersstraat 26 5211 HW 's-Hertogenbosch Telefoon: 073-7514133

Kantoor Arnhem

Kantoor Maastricht

Velperweg 160 6824 MD Arnhem Telefoon: 026-3619690

Wilhelminasingel 113 6221 BJ Maastricht Telefoon: 043-3252178

KIJK OP VERMOGEN | Hof hoorneman bankiers | WINTER 2012

inhoud

INHOUD

Frederik van Beek met pensioen

6

Eind 1991 begon hij bij Veer Palthe Voûte. Nu op 65-jarige leeftijd zwaait hij af. Relatiebeheerder Frederik van Beek maakte alles mee. Een overzicht. En de rode draad? ‘Altijd de klant 75% Obligatie 25% Income (sinds startdatum centraal.’obligatiefonds)

%

%

%

%

%

%

%

Rendement met obligaties

10

Beleggen in China

sept-12

juni-12

dec-11

mrt-12

sept-11

juni-11

mrt-11

dec-10

sept-10

juni-10

Een combinatie van het Obligatie Fonds en het Income Fund blijkt voor velen Obligatie Fonds 75% hét Obligatie 25%in Income antwoord de zoektocht naar meer rendement, terwijl het risicoprofiel slechts beperkt verandert.

mrt-10

dec-09

%

2012: Voorwoord

Inhoud

12

Na jaren van groei vertoont China wat scheurtjes. Is daarmee de gouden periode om te beleggen in de grootmacht ten einde? Nee! Voor Valuebeleggers als Hof Hoorneman Bankiers zijn er juist interessante mogelijkheden.

Het eerste jaar van herstel? Ook in 2012 werden de markten gedomineerd door de euro en de schuldenposities van individuele landen in de eurozone. Maar daar waar vorig jaar nog sprake was van acute crisis en paniekgedrag, was er dit jaar steeds meer ruimte voor landen om gezamenlijk in overleg te werken aan structurele oplossingen voor de langere termijn. Hierdoor kon de onrust die het vorige jaar kenmerkte wat wegebben. De door ons beheerde portefeuilles en fondsen konden over de brede linie goed profiteren van het resulterende herstel op beurzen. De vraag is natuurlijk of dit herstel doorzet in het nieuwe jaar. Wij zien met name kansen door het terugkeren van liquiditeit op markten. In een algemene vooruitblik en een special over China gaan we in deze editie in op onze beleggingsvisie voor 2013. Wij maken ons op voor het 24e jaar van het bestaan van ons bedrijf en voor ons vierde jaar als zelfstandige bank. In het Nederlandse bankenlandschap nemen wij een herkenbare plaats in. Klein genoeg om persoonlijk contact te hebben met onze relaties en groot genoeg om alle professionele functies die een bank moet hebben aan boord te hebben. In deze editie staan we stil bij het afscheid van Frederik van Beek. Hij is vrijwel vanaf de oprichting van de bank in 1989 betrokken

Vijf jaar ‘s-Hertogenbosch

Mede namens alle collega’s wens ik u en de uwen prettige feestdagen en een voorspoedig 2013 toe! Met vriendelijke groet, Fried van ‘t Hof

18

Colofon

Hét gezicht van Hof Hoorneman Bankiers in ‘s-Hertogenbosch en omgeving. Frans Schalk runt al bijna vijf jaar ‘zijn’ kantoor aan de Verwersstraat. De beste jaren? Die moeten nog komen.

Kijk op Vermogen is een uitgave van Hof Hoorneman Bankiers NV Oosthaven 52 Postbus 3155 2800 CG Gouda T 0182 597777 www.hofhoorneman.nl [email protected]

En verder ... Marktverwachting Kennismaken met… Mazars over de ANBI Relatiebeheer Ondersteuning Adviesdesk Fund update

geweest bij de opbouw van ons bedrijf. Over zijn ervaringen leest u in een afscheidsinterview ter gelegenheid van zijn pensionering. Verder maakt u kennis met Gea Witvoet, die onze afdeling relatiebeheer dit jaar is komen versterken. Ook leest u over het eerste lustrum van onze vestiging in Den Bosch en over de nieuwe Adviesdesk in Gouda. Waarmee ik maar zeggen wil dat wij van Hof Hoorneman Bankiers helemaal gereed zijn om ook in het nieuwe jaar weer tot uw dienst te zijn!

4 15 16 20 22 24

KIJK OP VERMOGEN | hof hoorneman bankiers | WINTER 2012

Contactpersoon Hof Hoorneman Bankiers Marjan Beuzenberg Redactionele productie en vormgeving LVB Networks, Amersfoort

Fotografie Hof Hoorneman Bankiers NV Drukwerk Rooduijn Vorm & Druk, Den Haag © Hof Hoorneman Bankiers NV, Gouda. Alle rechten voorbehouden. Kijk op Vermogen bevat informatie die met de meeste zorgvuldigheid is samengesteld. Hof Hoorneman Bankiers NV en/of een van de aan haar gelieerde ondernemingen en/of medewerkers en/ of de bij deze uitgave betrok-

ken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit de in deze uitgave opgenomen informatie. Voor alle in deze uitgave genoemde beleggingsrendementen geldt dat de waarde van beleggingen kan fluctueren en dat rendementen uit het verleden geen garantie bieden voor toekomstig te behalen rendementen.

3

marktverwachting

Terugblik op

2012,

vooruitzichten voor het nieuwe jaar Door fried van ‘t Hof

Aan het eind van het jaar maken we de balans op van het lopende beleggingsjaar en kijken we voorzichtig vooruit naar 2013.

2012

is een behoorlijk goed beleggingsjaar geweest, waarin koersen van aandelen en bankobligaties zich goed herstelden van de eurocrisis die begon in de zomer van 2011. De euro blijft De markt heeft het schokkende nieuws dat Arie Slob van de Christen Unie pleit voor een vertrek van Griekenland uit de euro goed verwerkt! Nu had het door hem geïnitieerde wetenschappelijke onderzoek ook wel een erg hoog Spuit 11-gehalte. Kort gezegd pleit hij voor kwijtschelding van Griekse schulden en een herintroductie van de drachme. In dat eerste heeft hij gelijk. Net zoals bij eerdere schuldencrises, bijvoorbeeld in Latijns-Amerika, is het deels kwijtschelden van schulden een noodzakelijk onderdeel van de oplossing van het probleem. Anders blijft de schuldenlast zo op de nek van het land drukken dat ze er nooit bovenop komen. Maar met die herintroductie van de drachme, en dus uittreding uit de euro, zit hij – wat ons betreft tenminste – lelijk mis. Met het afstempelen van schulden ben je namelijk al een heel eind. Griekenland heeft al veel stappen ondernomen om te zorgen dat het land, afgezien van de rentelasten die uit die schulden voortkomen, een kloppende begroting heeft. Salarissen zijn al aanzienlijk gedaald, de overheid heeft draconisch bezuinigd en de belastingdiscipline wordt sterk verbeterd. Het land is echt op de goede weg. Die drachme zou trouwens veel moeite hebben om vertrouwen te krijgen van buitenlandse partijen. En dat vertrouwen is essentieel, want Griekenland is zeer afhankelijk van handel met het buitenland. Het beste

4

is dus dat Griekenland in de euro blijft, net als trouwens Frankrijk, Spanje en andere zwakkere broeders. En voor de geloofwaardigheid van Italië is het maar het beste als Berlusconi in de VUT blijft. Na de crisis: aandacht voor de economie! Het wordt dus tijd voor beleggers om weer te gaan letten op de werkelijke plek waar waarde wordt gecreëerd: de economie. En daarbij beginnen we met de Verenigde Staten, met afstand de grootste economie ter wereld. De Amerikaanse consument trekt de kar! Meer dan 25 procent van alle economische activiteit in de wereld vindt plaats in de VS. Als je kijkt naar het beursgenoteerde bedrijfsleven is Amerika nog belangrijker: het gewicht van de VS in de meest gebruikte wereldaandelenindex, de MSCI World index, bedraagt maar liefst 53 procent. Geen wonder dat beleggers die de economische vooruitzichten voor de wereld willen voorspellen altijd eerst kijken naar de VS. De Amerikaanse consument maakt meer dan 70 procent uit van het bruto nationaal product van de VS. Anders gezegd, de Amerikaanse consument vertegenwoordigt zo’n 20 procent van de wereldeconomie. Het meeste geld geeft hij uit in het vierde kwartaal, waarin immers de belangrijke feestdagen Thanksgiving Day en Kerstmis zitten. Hoe gaat het met die consument? Nou, het gaat al weer een stuk beter met hem. Kort gezegd denkt de Amerikaanse consument, in economisch opzicht dan, aan drie dingen:

1. Houd ik mijn baan? 2. Hoe gaat het met de waarde van mijn huis? 3. Gaat de korte rente binnenkort omhoog?

1.

De arbeidsmarkt herstelt zich Na een geweldige dip in de werkgelegenheid in de periode tussen 2007 en eind 2010 is de arbeidsmarkt begonnen aan een geleidelijk herstel. Dat is onder meer te zien aan de werkgelegenheidscijfers (onder meer via het cijfer over de zogenoemde ‘non-farm payrolls’) en het aantal nieuwe aanvragen voor werkloosheidsuitkeringen (de ‘initial jobless claims’). Beide cijfers geven aan dat de arbeidsmarkt zich duidelijk aan het herstellen is hoewel de niveaus van vóór de crisis nog niet bereikt zijn.

2.

De huizenmarkt is uit het dal Hetzelfde geldt ook voor de huizenmarkt in de VS. Na een geweldige stijging van huizenprijzen in de periode tussen 2001 en 2007 is de markt ten tijde van de hypotheekcrisis ingestort. De gemiddelde huizenprijzen zijn van medio 2006 tot in 2009 met zo’n 30 procent gedaald. Sindsdien blijven huizenprijzen stabiel, en sinds kort tonen ze weer een lichte stijging. Ook andere signalen, zoals de onverkochte voorraad huizen, geven een herstel aan. Er worden zelfs weer nieuwe huizen gebouwd, ook dat is uiteraard een goed signaal voor de huizenmarkt.

3

. De rente blijft (voorlopig) laag Hoge inflatie is slecht voor de economie. Het vertrouwen in de waarde van geld neemt dan af, de rente stijgt waardoor de woonlasten omhoog gaan. Het tegenovergestelde is bijna nog erger, namelijk deflatie. Dat is een


marktverwachting

situatie waarin prijzen voortdurend dalen. Consumenten stellen hun aankopen dan steeds uit, volgende maand zal de prijs immers naar verwachting nog lager zijn. Dan komt de economie knarsend tot stilstand. De gevolgen daarvan zijn al jaren te zien in Japan. Nee, een klein beetje inflatie is het beste. Dat stimuleert de consumptie, en het voordeel is dat geleidelijk ook je schulden, en ook die van de overheid, banken en alle andere partijen die in de schulden zitten, geleidelijk in waarde afnemen. Daar is dan ook elke overheid op uit. Je ‘infleert’ je dan immers geleidelijk uit je schuldprobleem. Maar de grote kunst is om inflatie onder controle te houden. Traditioneel zijn er drie belangrijke potentiële bronnen voor inflatie: lonen, grondstoffenprijzen en het drukken van (teveel) geld. De omstandigheden voor een lage inflatie lijken op dit moment gunstig. De arbeidsmarkt mag dan wel aantrekken, maar van krapte op de arbeidsmarkt is nog absoluut geen sprake. De dreiging van looninflatie, en dat is in een diensteneconomie als die van de VS de grootste bron voor inflatie, ligt nog ver weg. In Europa, waar de werkloosheid hoog is, is dat in nog sterkere mate het geval. Grondstoffen, en dan vooral olie, vormen een andere beruchte bron voor inflatie. Denk maar aan de jaren ’70, toen een tweetal oliecrises leidden tot een torenhoge inflatie die voortduurde tot diep in de jaren ’80. Maar daarvan lijkt nu geen sprake. Op de eerste plaats komt dit doordat we zuiniger met energie omgaan. Daarnaast is het zwaartepunt van de Amerikaanse economie steeds verder verschoven van maakindustrie naar diensteneconomie, en dat gaat gepaard met een lager energiegebruik. Bovendien is men na de energiecrises in de jaren ’70 zich ervan bewust geworden dat fossiele brandstoffen eindig zijn en dat de afhankelijkheid van toevoer uit het Midden-Oosten de economie kwetsbaar maakt. Door veel onderzoek en investeringen zijn alternatieve energiebronnen tot ontwikkeling gekomen, waarbij met name de winning van onderzeese olievelden en schaliegas in de VS een belangrijke factor is. De VS is zich


inmiddels zelfs aan het ontwikkelen tot een netto-exporteur van energie! En al het geld dat overheden in de economie pompen dan? Leidt dat niet op termijn tot inflatie? Wij denken van niet. De vraag is immers waar al dat geld blijft. Alle steunpakketten aan banken, bijvoorbeeld, vinden niet hun weg naar de reële economie, maar worden door die banken gebruikt om hun balansen weer op orde te brengen. Ze worden onder meer gebruikt om de overgewaardeerde posities in vastgoed, die veel banken op hun balans hebben, af te schrijven. Pas als banken weer zover zijn dat ze hun – inmiddels gezond geworden – balansen gaan gebruiken om kredieten te verlenen aan bedrijven, consumenten of hypotheekvragers, komt dat geld in de circulatie van de economie terecht. En banken zijn nog wel even zoet met het opschonen van hun balans. Is er dan nergens in de wereld sprake van economische groei? Jazeker, maar die moet met name worden gezocht in opkomende markten. Met name de Chinese economie laat nog steeds een robuuste groei zien. Daarbij helpt dat China de laatste jaren het accent steeds meer verlegd heeft van export naar de opkomende binnenlandse markt. Mijn collega’s Najib Nakad en Mark Kwakkenbos zijn net terug van een reis naar China, waar ze tal van bedrijven bezocht hebben. Een verslag daarvan vindt u elders in deze Kijk Op Vermogen. Conclusies We zien voor de komende jaren een omgeving die wordt gekenmerkt door lage economische groei en lage inflatie en daardoor ook een blijvend lage rente. Liquiditeit keert terug in de markt Er staat veel geld aan de zijlijn van de beurs. Particuliere beleggers hebben nog de schrik in de benen na de recente beurscrisis. Datzelfde geldt voor pensioenfondsen, banken en verzekeraars, die extra voorzichtig zijn vanwege de verscherpte eisen die worden gesteld aan dek-

kingsgraden en solvabiliteit. Maar uiteindelijk moeten ze wel. Pensioenfondsen moeten nu eenmaal een bepaald rendement halen om aan hun toekomstige verplichtingen te kunnen voldoen. De waarderingen van aandelen en bankobligaties zijn aantrekkelijk. Alleen al het dividendrendement op aandelen ligt fors hoger dan het rendement op staatsobligaties. Geleidelijk aan zie je dan ook de vraag naar aandelen terugkeren. Hierbij treedt een opvallend patroon op. Bij een klassiek herstel na een recessie zijn het eerst de vroeg-cyclische aandelen die in waarde stijgen. Dat zijn aandelen van bedrijven die als eerste profiteren van economisch herstel. Uitzendbureaus zijn daarvan het klassieke voorbeeld. Als de economie aantrekt, ga je als ondernemer immers niet meteen beginnen om vaste krachten aan te nemen en extra machines te kopen. Je begint maar eens voorzichtig wat uitzendkrachten in te huren. Deze keer is het patroon anders. Dit jaar zijn het juist de meer defensieve aandelen die het eerste herstel lieten zien. Dit zijn aandelen die het niet zozeer moeten hebben van economisch herstel, maar aandelen van bedrijven die producten of diensten leveren die mensen eigenlijk altijd wel nodig hebben, zoals levensmiddelen of medicijnen. Het herstel op de beurs is dus niet zozeer een herstel dat gedreven is door de verwachting van een economisch herstel, maar een herstel dat duidt op een toenemend vertrouwen in de stabiliteit van de economie en van de beurs. Na stijgingen in deze aandelen gaat geld op zoek naar de volgende laag van effecten die aantrekkelijk geprijsd zijn. Dat zijn dan aandelen van kleinere bedrijven en obligaties van bijvoorbeeld banken en andere financiële dienstverleners. De liquiditeit zakt de markt in, heet dat dan. Onze verwachting voor 2013 is dan ook dat ook het nieuwe jaar per saldo gunstig zal zijn voor aandelen en voor achtergestelde obligaties van banken en verzekeraars. Dit zijn bekende thema’s in onze portefeuilles. We staan u, als altijd, uiteraard graag ten dienste bij de uitwerking van deze inzichten naar beleid voor uw portefeuille. K

5

Frederik van beek

‘Vermo Noem de naam Frederik van Beek en collega’s en relaties zeggen ‘integer, behulpzaam en betrokken’. In twintig jaar tijd wierp hij zich op als het geweten van eerst VPV en later Hof Hoorneman Bankiers. Hij zag veel voorbij komen, van de overname door Dresdner en naderhand de terugkeer naar zelfstandigheid, tot de huidige economische crisis. En nu, op 65-jarige leeftijd, gaat hij met pensioen. Een terugblik op een veelbewogen carrière. ‘Ik ben loyaal gebleven aan relaties en collega’s’.

6


v ertrouwen’

Frederik van beek

Relatiebeheerder Frederik van Beek neemt afscheid

mogensbeheer

heeft altijd gedraaid om

1989

Oprichting

Veer Palthe Voûte

Van Beek weet als geen ander dat een carrière een vreemde wending kan nemen. Hij was ooit adjunct-directeur bij A.L. van Beek N.V., een Rotterdams beursgenoteerd familiebedrijf dat zich sinds 1871 bezighield met internationale tabakshandel. In die functie vloog hij de hele wereld rond. Een groot contrast met een bureaubaan op de eerste verdieping van een pand aan de Oosthaven 52 in Gouda, waar hij in september 1991 zijn loopbaan bij Veer Palthe Voûte begon. ‘We begonnen met z’n achten’, zo blikt Van Beek terug. ‘Tussen

1991

Introductie

1992

Officiële indiensttreding Van Beek

VPV Internationaal Geldmarkfonds VPV Strategisch Fonds

beleggingsadviseurs, rente-experts, een secretaresse/telefoniste en een administrateur was ik de vreemde eend in de bijt.’ Hij kwam als ‘relatieman’ in het clubje terecht. ‘Ik was door Jan Voûte benaderd. Hij is mijn buurman in Sleeuwijk en we reden soms al samen naar Rotterdam toen hij nog bij Robeco werkte.’

Voûte waren ervaren kerels die nieuwe creatieve mogelijkheden zagen. Klanten waren nieuwsgierig en kwamen naar ons toe. Maar we nodigden ook groepen klanten uit en lieten ze met elkaar communiceren. Dat leverde nieuwe ideeën en nieuwe contacten op. Toen al stond de klant centraal.’

Hectisch 1999 In de eerste tien jaar van VPV was het vooral pionieren, zo herinnert Van Beek zich. ‘Nico Veer, Michiel van Wulfften Palthe en Jan

Waar Van Wulfften Palthe en Voûte graag op de voorgrond traden, was Veer de maestro op de achtergrond. ‘Nico straalde wijsheid en kennis uit. Hij was een vriendelijk en prettig


7

Frederik van beek

“Klantbelang centraal. Voor Frederik is het nooit anders geweest.” Monique Harteveld

Van Beek afwezig door hartproblemen

Oprichting

Delta Deelnemingen Fonds

1992 1993 1994 1995

1996

1997 1998 1999

Oprichting beleggingsfondsen TG Petroleumhaven en TG Oliehaven

2000

2001 2002

Internetbubbel klapt

Nico Veer

overlijdt plotseling

“Frederik is klanten, paarden en VVD. In die volgorde.” Ton van Gemeren

Dresdner Bank Luxemburg

neemt Veer Palthe Voûte over

“Die linnen tas van Frederik deelden we uit tijdens de beurs Geldzaken in 1995.” Jorrit Neijenhuizen

mens, maar opende zich pas echt als hij je vertrouwde. Hij was oprecht geïnteresseerd in mijn ideeën als “buitenstaander”. De schok was groot toen ergens in april 1999 om 6.00 uur ’s ochtends de deurbel ging en Jan Voûte me vertelde dat Nico was overleden.’ De eerste man was er niet meer, maar veel tijd om te rouwen was er niet. ‘Er kwam zoveel op ons af. We zaten midden in de overname door Dresdner Bank.’ Overgang naar Hof Hoorneman Bankiers De transactie waarbij de verschillende houdstermaatschappijen van de beurs werden

8

gehaald, was een van de grootste Nederlandse beurstransacties ooit. ‘Wat begon als een mooie droom, eindigde echter in een nachtmerrie. Het leidde ook tot het vertrek van Jan Voûte en Michiel van Wulfften Palthe uit de leiding van VPV in begin 2003. Hun plaats werd ingenomen door Piet Hoorneman en Fried van ’t Hof. Piet Hoorneman was al directeur van Dresdner Bank in Amsterdam en Fried van ’t Hof was directeur bij MeesPierson. Hij kende Jan Voûte en Michiel van Wulfften Palthe nog als collega’s uit hun gemeenschappelijke tijd bij Robeco. Het betekende het begin van een nieuwe fase in het bestaan van VPV. Piet Hoorneman en Fried

van ‘t Hof namen begin 2010 de bank over van de toenmalige moeder Commerzbank en veranderden vervolgens in 2011 de naam in Hof Hoorneman Bankiers.’ Crises Van Beek maakte de pieken en dalen in de mondiale en nationale economie mee. Denk aan de internetbubbel die begin deze eeuw knapte of aan de huidige crisis. Van Beek: ‘Je merkt dat mensen zich door de crisis onzeker voelen. Maar we moeten onze visie niet beperken tot Europa. Denk je dat ze zich in China of Australië druk maken over de Eurocrisis? Als het ergens op de wereld slecht


Frederik van beek

Fried van ’t Hof en Piet Hoorneman

“Even een klant bellen,

nemen VPV Bankiers over van Commerzbank

zei Frederik. Dat even duurde in de regel een dikke anderhalf uur.” Marjan Beuzenberg

Van Beek in ziekenhuis

door een gesprongen aorta

2003 2004 2005 2006

2007

2008

2009

Start

economische crisis

2010 2011 2012

VPV Bankiers

wordt Hof Hoorneman Bankiers

“Als enige analyseerde Frederik de performance fee cijfers voor

Van Beek

gaat met pensioen

zijn klanten.” Susanna Koster

gaat, dan gaat het ergens anders goed. Wij als flexibele, internationale belegger kunnen daarvan profiteren.’ Die hoopvolle instelling sleepte Van Beek ook door persoonlijke crises heen. Hij onderging meerdere zware openhartoperaties en kwam er telkens weer bovenop. ‘Bij de laatste operatie in september 2007 had ik een overlevingskans van 30 procent en vervolgens 80 procent kans met een afwijking verder te moeten leven. Ik heb geluk gehad.’ In de zware tijd werd hij niet alleen gesteund door familie en vrienden: ‘Op mijn 60ste verjaardag in het ziekenhuis kwam er een postzak

binnen met circa 150 kaarten. Erg veel van relaties! Ik ben het na de operaties wat rustiger aan gaan doen, maar stoppen wilde ik niet. Ik ben loyaal gebleven aan relaties en collega’s.’ Betrokkenheid is volgens hem een voorwaarde om een goede relatiebeheerder te zijn. ‘Een relatiebeheerder is verkoper van vertrouwen. Dat draait om meer dan resultaten. Het gaat net zozeer om de persoonlijke band tussen relatiebeheerder en relatie. Ik hoop dat aan jonge, nieuwe relatiebeheerders mee te geven.’ K


9

obligatiebelegging

Combinatie Obligatie Fonds en Income Fund zorgt voor meer rendement

Voorzichtig met obligaties?! Door Najib Nakad & Mark de Bruijne

De laatste maanden constateren we een toenemende belangstelling bij beleggers voor het Hof Hoorneman Obligatie Fonds en het Hof Hoorneman Income Fund. Een combinatie van beide fondsen blijkt voor velen hét antwoord in hun zoektocht naar meer rendement, terwijl het risicoprofiel slechts beperkt verandert.

Het wordt de belegger die op zoek is naar zowel rendement als zekerheid niet eenvoudig gemaakt. De huidige marktrentes zijn erg laag. Een deposito levert ongeveer 2 procent rente op. Het rendement op tienjarige staatsobligaties van de meer kredietwaardige landen zoals Duitsland, Finland en Nederland is zelfs lager dan een depositotarief, terwijl de investeerder wel een renterisico loopt. Op staatsleningen in Zuid-Europa valt wél een hoger rendement te halen, maar vanwege de hoge schuldenlast en de economische problemen in deze landen wordt het gelopen risico onvoldoende gecompenseerd. Ook staatsleningen van de opkomende markten leveren weinig rendement op, terwijl de risico’s navenant zijn. Denk alleen al aan valutarisico’s, hogere inflatie, renterisico’s en politieke risico’s. Bedrijfsobligaties Om een vergoeding te halen die toereikend is om de inflatie en de vermogensrendementsheffing te compenseren, richten veel beleggers zich op bedrijfsobligaties. Ook voor de meer kredietwaardige bedrijfsobligaties met een rating van ten minste BBB- blijkt dat de rendementen in absolute zin laag zijn. Met het Hof Hoorneman Obligatie Fonds hebben we een portefeuille van kredietwaardige obligaties samengesteld met een verwacht effectief rendement van 2,5 procent. Het renterisico is laag wat blijkt uit een duratie van 3,5. Met andere woorden, een rentestijging van één procent leidt tot een slechts 3,5 procent lagere koers van de portefeuille. Het Hof Hoorneman Obligatie Fonds bestaat uit 52 leningen met een gemiddelde rating van BBB+. Het fonds belegt onder meer in leningen met een onderpand, zoals bancaire leningen die gedekt worden door hypotheken of andere leningen. Verder zijn diverse obligaties van sterke vastgoedondernemingen zoals Corio en Unibail-Rodamco opgenomen. Het interessante aan deze obligaties is dat deze naast een aardig rendement een onderpand in de vorm van vastgoed hebben dat ongeveer tweemaal de omvang van de uitstaande leningen bedraagt. Ook leningen van kwaliteitsondernemingen zoals Adecco, ASML, Linde Groep en Ziggo zitten in de portefeuille. In Zuid-Europa zijn er nagenoeg geen posi-

10

ties opgenomen, met uitzondering van enkele bekende multinationals zoals ENEL en Repsol. Deze ondernemingen hebben een sterke balans en halen een groot deel van hun omzet en winst buiten Zuid-Europa. Rendementen per Year to date Laatste Laatste 1 december 2012 12 maanden 3 jaar (gemiddeld) Hof Hoorneman Obligatie Fonds 9,6% 10,7% 5,7%

Hoogrenderende bedrijfsobligaties Hoogrenderende bedrijfsobligaties – bedrijfsobligaties met een hoger rendement maar ook met een hoger risicoprofiel – vormen een andere categorie van bedrijfsobligaties. Deze categorie van obligaties doet het erg goed in deze tijden van matige economische groei en lage inflatie. Het risico op wanbetaling is door de markt hoger ingeprijsd dan wat in de praktijk het geval blijkt te zijn, waardoor deze categorie een gunstige rendement-risicoverhouding kent. Het Hof Hoorneman Income Fund belegt in deze hoogrenderende obligaties en dan ook vooral in achtergestelde leningen van financiële instellingen. Het verwachte effectief rendement van het Income Fund bedraagt bijna 10,5 procent en de gemiddelde rating bedraagt BB-. Enkele voorbeelden uit de portefeuille van het Hof Hoorneman Income Fund zijn achtergestelde leningen van ABN Amro, Achmea, Ageas, ASR, Delta Lloyd, Lloyds Groep, RBS en SNS Reaal. Maar ook een lening met onderpand van de Britse pubonderneming Enterprise Inns zit in de portefeuille. Hoewel het moeizaam gaat in deze sector zorgen de ruime overdekking aan pubs en de strenge prospectusvoorwaarden ervoor dat het toch interessant is om hierin te beleggen. Rendementen per Year to date Laatste Laatste 1 december 2012 12 maanden 3 jaar (gemiddeld) Hof Hoorneman Income Fund 26,1% 28,6% 11,9%


Obligatiebelegging

Interessante rendements-risicocombinatie Omdat het Hof Hoorneman Income Fund een hoger risicoprofiel kent (naarmate de rating lager is stijgt de risicopremie waardoor het grotere koersuitslagen en dus een hogere koersbeweeglijkheid heeft), kiezen beleggers vaak voor een combinatie met het Hof Hoorneman Obligatie Fonds. Zo blijkt dat een combinatie van 75 procent Hof Hoorneman Obligatie Fonds en 25 procent Hof Hoorneman Income Fund resulteert in een effectief rendement van 4,4 procent, terwijl deze gecombineerde oplossing een gemiddelde rating van BBB kent. In vergelijking met een 100-procentbelegging in het Hof Hoorneman Obligatie Fonds een rendement van bijna twee procentpunt hoger, terwijl de portefeuille nog steeds kredietwaardig is. Kortom, in de huidige markt moeten beleggers voorzichtig zijn met staatsobligaties en langlopende bedrijfsobligaties. De markt van hoogrenderende obligaties levert de beste kansen op, maar gaat wel gepaard met een hoger risico. Het aanvullen van een belegging in het Hof Hoorneman Obligatie Fonds met een participatie in het Hof Hoorneman Income Fund leidt tot interessante risico-rendementscombinaties voor wie op zoek is naar meer rendement, terwijl het risicoprofiel maar in geringe mate wijzigt.

75% Obligatie 25% Income (sinds startdatum obligatiefonds)

Najib (links) en Mark

Rendementen per Year to date Laatste Laatste 1 december 2012 12 maanden 3 jaar (gemiddeld) 75% Obligatie Fonds 25% Income Fund 13,7% 15,2% 7,25%

125%

Rendement-risicoverhoudingen voor het Hof Hoorneman Obligatie Fonds aangevuld met het Hof Hoorneman Income Fund.

120% 115% 110%

HHB HHB Eff. Dividend Obligatie Income rendement Fonds Fund

105% 100% 95% juni-12

sept-12

mrt-12

dec-11

juni-11

sept-11

mrt-11

dec-10

sept-10

juni-10

mrt-10

dec-09

90%

Obligatie Fonds 75% Obligatie 25% Income

Rendementsontwikkeling van het Hof Hoorneman Obligatie Fonds en van het Hof Hoorneman Obligatie Fonds aangevuld met het Hoorneman Income Fund over de afgelopen 3 jaar. De toevoeging van het Hof Hoorneman Income Fund leidt tot een hoger rendement terwijl het risico c.q. de beweeglijkheid in rendementsontwikkeling maar beperkt verandert.


100% 0% 75% 25% 60% 40% 50% 50% 40% 60% 25% 75%

2,5% 4,4% 5,6% 6,4% 7,2% 8,3%

Gem. rating

4,4% A5,3% BBB 5,8% BBB6,2% BB+ 6,5% BB 7,1% BB-

Disclaimer: De in dit artikel genoemde rendementen kunnen afwijken van voor individuele relaties behaalde resultaten. Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor toekomstig te behalen rendementen.

11

China

China:

Nog steeds een sterk groeiverhaal Door Najib Nakad

Na jaren van groei vertoont China wat scheurtjes. Is daarmee de gouden periode om te beleggen in de grootmacht ten einde? Nee! Net zoals het in 2010 niet alleen maar rozengeur en maneschijn was in China, is het nu ook niet alleen maar kommer en kwel. Sterker nog, voor Valuebeleggers als Hof Hoorneman Bankiers zijn er juist hele interessante mogelijkheden.

D

at de Chinese economie in de afgelopen jaren hard is gegroeid, is geen geheim meer. Voor beleggers leidde deze groei tot zeer mooie rendementen. Maar de afgelopen maanden is China op verschillende manieren negatief in het nieuws gekomen. Terugvallende economische groei, onzekerheid en onduidelijkheid over de ontwikkeling van de vastgoedmarkt, ruzie met buurland Japan en politieke instabili-

12

teit beïnvloedden het beleggerssentiment negatief. Niet alleen investeerders lijken minder enthousiast te zijn over China, ook in kranten, nationaal en internationaal, lezen wij steeds vaker over harde landingen en andere Chinese doemscenario’s. Is de gouden periode om te beleggen in China voorbij? Bij Hof Hoorneman Bankiers zijn wij ervan overtuigd dat de Chinese economische situatie veel genuanceerder ligt dan wat wij vaak

lezen en horen. Als je goed kijkt biedt China juist buitengewone kansen. Pijlers van economische groei Om de situatie in China goed te kunnen analyseren, is het essentieel om te begrijpen hoe de economische groei van de afgelopen twintig jaar tot stand is gekomen. Economische theorie schrijft voor dat hoofdzakelijk drie factoren bijdragen aan economische


China

groei: consumptie, export en investeringen in kapitaal. Een gezonde economie profiteert van alle drie de factoren in ongeveer gelijke mate, dit is namelijk het beste houdbaar. In China ging deze theorie de afgelopen decennia niet op. Hoewel export ook zeker heeft bijgedragen aan de economische groei, komt het leeuwendeel van de gerealiseerde groei voort uit investeringen. Deng Xiaoping heeft eind jaren ’70 de Chinese grenzen opengesteld voor buitenlandse investeringen en vanaf dat moment is er zowel door buitenlandse partijen als door de Chinese overheid veel geïnvesteerd in zaken als infrastructuur, woningbouw en productiefaciliteiten. Hoewel deze investeringen hebben geleid tot niet eerder vertoonde economische groei en – niet onbelangrijk – een toegenomen welvaart in China, zijn investeringen in kapitaalgoederen eindig. Op een gegeven moment hoeven er niet nog meer snelwegen, treinsporen en textielmachines te worden gebouwd. Als er te veel geïnvesteerd wordt in kapitaal, gaat het rendement daarop omlaag. Er komt dus een punt waarop nog meer investeringen in de economie hun effectiviteit geleidelijk verliezen en leiden tot inflatie en stijgende huizenprijzen. Het lijkt erop dat China dit punt in de afgelopen jaren heeft bereikt. Een aanwijzing hiervoor is de Chinese respons op de economische crisis in 2009 en het effect daarvan. De overheid zag dat de economische groei, aan de hand van afzwakkende export, terugliep en besloot om met een gigantisch investeringspakket van 586 miljard Amerikaanse dollar – meer dan het nationaal inkomen van België – de economie aan te zwengelen. Deze investeringen leidden op korte termijn tot economische groei, maar brachten op de langere termijn inflatie, stijgende huizenprijzen en een grotere kloof tussen arm en rijk. Dit sentiment domineert momenteel in de media en op de financiële markten. Het groeimodel van China is onhoudbaar, zo is het argument. Daarom loopt de economische groei terug, tot wellicht onder de magische grens van 7 procent, het getal waarop de Chinese economie genoeg banen creëert om de urbanisatie het hoofd te bieden. Ook het

politieke systeem in China is verre van ideaal, gezien de talrijke gevallen van corruptie door partijleden, het gebrek aan aansprakelijkheid en verantwoordelijkheid van lokale bestuurders en de afwezigheid van volledig onafhankelijke rechtspraak. Daarbij komen de berichten over een ‘vastgoedbubbel’ en de grote kloof tussen arm en rijk. De afgelopen maanden kwamen deze problemen samen; de economische groeicijfers vielen iets tegen en onrust in de partijtop leidde tot een verlies van legitimiteit van de Communistische Partij, hetgeen een conflict met Japan inleidde. Investeerders hielden hun hart vast. Is het allemaal wel zo erg? Als bij ons de waan van de dag zou regeren, dan zijn dit genoeg redenen om voorlopig uit China weg te blijven. Echter, de waarheid ligt genuanceerder. Zo is China een te groot land met te veel inwoners, verschillende streken en demografische groepen om alles over één kam te kunnen scheren. Dit komt bijvoorbeeld goed tot uiting in onze analyse over de huizenprijzen in China. Als kranten het hebben over een vastgoedbubbel, noemen ze steevast de huizenprijzen in megapolissen als Shanghai, Beijing en Shenzhen. De huizenprijzen zijn inderdaad erg hoog, in sommige steden kost een huis ruim 20 keer een gemiddeld jaarsalaris. In de Verenigde Staten, ter vergelijking, is dit 4 keer. Om de huizenprijzen in China te analyseren, kijken wij bij Hof Hoorneman Bankiers verder dan enkel naar prijzen in grote steden. Het overgrote gedeelte van de Chinezen woont namelijk in minder grote steden – de zogenaamde Tier-2, -3 en -4 steden. Hier liggen de huizenprijzen een stuk lager. Het IMF heeft in 2011 berekend dat de gemiddelde huizenprijs in China ongeveer 5 maal een jaarsalaris is, ongeveer net zo veel als in het Verenigd Koninkrijk. Het kwam dan ook tot de conclusie dat ‘hoewel sommige steden tekenen van bubbeltjes vertonen, er in China als geheel geen bubbel waar te nemen is’. Bij de analyse van China is het dus belangrijk om alle data in ogenschouw te nemen en niet slechts een beperkt aantal. Het politieke systeem in China geeft uiteraard reden tot zorgen. Het grote probleem vormt


de corruptie binnen de Communistische Partij. Dit is een probleem dat efficiëntie van de overheid afzwakt en investeerders afschrikt. Bovendien beperkt het de legitimiteit van de Communistische Partij, omdat de corruptie een publiek geheim is. Positief is wel dat de partij zich van dit probleem bewust is en maatregelen treft om corruptie tegen te gaan, zoals het zeer zwaar straffen van corrupte ambtenaren en politici. Het is essentieel dat de partij dit proces voortzet. Wij hebben goede hoop dat – al is het maar om hun eigen positie te beschermen en legitimiteit te vergroten – ook de nieuwe partijtop dit probleem onderkent en er maatregelen tegen neemt. Hoewel deze zaken belangrijk zijn, is de grootste vraag hoe China haar economie kan omvormen van investeringsgedreven groei naar consumptiegedreven groei. Dit laatste is beter houdbaar. Iedereen koopt wel eens een nieuwe auto, wasmachine of douchegel, terwijl een snelweg of brug niet snel aan vervanging toe is. Wij zien hier goede vooruitgang. De regering geeft al langere tijd aan de kwaliteit van economische groei te willen verbeteren door binnenlandse consumptie te stimuleren. De makkelijkste manier om dit te doen is door mensen minder te laten sparen. Chinezen sparen veel meer dan inwoners van westerse landen, vooral door de veel slechtere sociale voorzieningen als pensioenen en medische zorg. De regering verbetert deze dan ook, zodat consumenten meer kunnen uitgeven. Meer uitgeven leidt tot meer economische activiteit, meer banen en dus economische groei. Wij zijn ervan overtuigd dat de regering het probleem onderkent en de nodige maatregelen neemt om particuliere consumptie te stimuleren. Dit gaat alleen niet van de ene op de andere dag. Enig geduld is vereist. Beleggingsbeleid Wat betekenen deze macro-economische ontwikkelingen voor ons beleggingsbeleid? Wij kunnen niet anders dan concluderen dat, hoewel de algemene situatie wellicht iets minder aantrekkelijk lijkt dan een paar jaar geleden, de Chinese consumentenmarkt wél een extreem aantrekkelijke is gezien het groeipotentieel. In de afgelopen 20 jaar is het besteedbaar

13

China

Jaarlijkse Groei in Export en Consumptie China 40,0% 30,0% 20,0% 10,0%

ten die dit kunnen zeggen. Naast de sterke omzet- en winstgroei beleggen wij vooral in bedrijven met een ijzersterke balans, zodat wij goed ingedekt zijn tegen onverwachte tegenvallers.

0% -10,0%

2011

2010

2009

2008

2007

2006

2005

Retail Sales of Consumer Goods

inkomen van de gemiddelde Chinees jaarlijks met 10,6 procent gestegen. In de laatste 10 jaar steeg het reële inkomen in steden met 173 procent en op het platteland met 120 procent. Deze cijfers zie je nergens anders ter wereld. Nu de regering heeft aangegeven dat toenemende consumptie de drijvende kracht moet worden achter de Chinese economie, wordt het verhaal nog interessanter. Al is de echte kracht van de Chinese consumentenmarkt dat deze zich weinig aantrekt van globale economische schokken. Urbanisatie zet door – volgens het IMF tot ten minste 2020 – net zoals de koopkracht van de groeiende middenklasse. De Chinese consument heeft gewoon jaarlijks veel meer te besteden, of de economie nu met 7, 8 of 9 procent groeit. Dit wordt duidelijk in de grafiek: toen de Chinese export instortte in 2008-2009, bleven de consumenten vlijtig consumeren. Hoe spelen wij hierop in? Het is belangrijk om niet alle eieren in één mandje te leggen. Wij proberen niet te afhankelijk te geraken van één bepaalde industrie, maar onze blootstelling juist te verbreden. De centrale vraag die wij ons hierbij stellen is: waaraan zouden Chinezen meer geld besteden als ze meer geld beschikbaar hebben? Een van de eerste gedachten is mooiere en hippere kleding. Als je meer te besteden hebt, kun je het jezelf veroorloven om waarde te hechten

14

2004

2003

2002

2001

Export

2000

1999

1998

1997

-20,0%

aan mode. Daarom hebben wij enkele kledingen schoenenbedrijven met eigen merken en winkels in portefeuille. Deze bedrijven zijn de afgelopen jaren hard gegroeid, in zowel omzet als winst. Le Saunda is hier een mooi voorbeeld van. Le Saunda maakt damesschoenen voor de rijkere middenklasse en heeft succesvol de transitie doorgemaakt van een producent voor derden naar eigenaar van een sterk eigen merk. De omzetgroei is imposant: in 2009 haalde Le Saunda 719 miljoen Hongkong dollar uit de Chinese markt, in 2012 1,55 miljard Hongkong dollar. De bedrijfsomzet is sinds 2004 ruim verdrievoudigd en de operationele winst nam in dezelfde periode met 580 procent toe. Een ander product waaraan Chinezen volgens ons meer geld gaan besteden, is persoonlijke verzorging, en dan vooral kinderverzorging. Chinezen hebben vaak maar één kind en de ouders willen niets liever dan het beste voor hun kroost. Een bedrijf dat hierop inspeelt is Prince Frog. Ze maken veilige en hoogwaardige kinderverzorgingsproducten en verkopen die onder hun eigen label. Hun marketingstrategie is gebaseerd op een tekenfilmserie met de Frog Prince in de hoofdrol. De serie is erg populair in China en zorgt voor een sterke naamsherkenning. De omzet van dit bedrijf is sinds 2008 verdrievoudigd evenals de winst. Er zijn weinig bedrijven in ontwikkelde mark-

Om te kunnen profiteren van dit soort interessante bedrijven beleggen wij in Chinese bedrijven die genoteerd staan aan de beurs van Hongkong. Hongkong profiteert nog van een sterke Angelsaksische infrastructuur en Brits recht. De naleving van beursregels is veel strikter dan in Shanghai of Shenzhen en het risico op fraude is dus lager. Conclusie Al met al zijn wij bij Hof Hoorneman van mening dat de gouden periode van beleggen in China nog lang niet voorbij is. Wanneer je als belegger bereid bent om verder te kijken dan je neus lang is, onafhankelijk de vele data door te spitten en met een lange beleggingshorizon je eigen filosofie te blijven volgen, zijn er nog genoeg prachtige mogelijkheden te vinden in China. Wij doen dit voornamelijk door te focussen op de Chinese consument en te beleggen in bedrijven met sterke winst- en omzetgroei, een solide balans en een interessante marktpositie. Omdat persoonlijk contact met het management van de bedrijven die wij volgen essentieel is, bezoeken beleggers van Hof Hoorneman Bankiers Hongkong op een reguliere basis, gemiddeld 1 à 2 keer per jaar. Bovendien heeft Hof Hoorneman Bankiers al ruim 20 jaar ervaring met beleggen in de Chinese markt. Kijkend naar de huidige aantrekkelijke waarderingen van aandelen in Hongkong, zijn wij ervan overtuigd dat daar nog steeds zeer mooie rendementen te behalen zijn voor Valuebeleggers. K Hof Hoorneman Bankiers belegt in Hongkong voor haar Value portefeuilles en voor het HH Value Fund en het HH Emerging Markets Fund.


Kennismaking museum

Kennismaken met…

Relatiebeheerder

Gea Witvoet

Hof Hoorneman Bankiers hecht veel waarde aan het belang van haar klanten. Goede relatiebeheerders met kennis van zaken zijn daarbij onmisbaar. Sinds 1 september versterkt daarom een nieuw lid de afdeling relatiebeheer: Gea Witvoet.

H

aar aantoonbare ervaring, haar kennis van de financiële wereld en haar klantgerichte insteek overtuigden Hof Hoorneman Bankiers ervan dat Gea Witvoet een aanwinst is voor het team. Tot voor kort werkte zij bij Van Lanschot Bankiers in Gouda. ‘Daar startte ik in 2007 met het traineeship om uiteindelijk door te groeien tot Senior Private Banker,’ vertelt Gea. ‘Ik heb het 5½ jaar ontzettend naar mijn zin gehad en heb veel geleerd, maar ik was toe aan een nieuwe uitdaging.’ En die kwam uit onverwachte hoek. ‘Het recruitmentbureau van Hof Hoorneman Bankiers benaderde mij, waarna ik een gesprek ben aangegaan. Dat voelde meteen goed.’ Gouda De overgang van de Westhaven 52 (waar Van Lanschot was gehuisvest) naar de Oosthaven 52 (Hof Hoorneman Bankiers) was op zich al bijzonder, maar er speelde meer, zo vertelt Gea: ‘Achteraf gezien had ik met mijn vrienden moeten wedden dat ik door van baan te veranderen, mijn reistijd zou halveren.’ Het had haar veel opgeleverd, aangezien haar ‘reistijd’ naar het kantoor van Van Lanschot nog geen 2 minuten bedroeg. Gea is een echte Goudse, opgegroeid en getogen met zelfs stroopwafel-roots: haar opa had een fabriek in deze Goudse lekkernij. Ze is actief in diverse Goudse netwerken, onder meer via JCI (voorheen Junior Kamer) waarmee zij Goudse activiteiten organiseert. Voor 2013 staat de eerste Citygolf op het programma.

Klant in kaart De keuze voor Hof Hoorneman Bankiers was voor Gea snel gemaakt. ‘Ik was toe aan een andere werkomgeving. De sfeer tussen de collega’s en de diverse afdelingen is hier goed en dat vind ik belangrijk. Het is fijn dat ik gemakkelijk bij iedereen binnen kan lopen. Zo kan ik direct aan het bureau van een belegger vragen stellen.’ Niet alleen de mensen, maar ook het beleggingsbeleid spreekt haar aan. ‘Wij hebben alles in huis: van zeer defensieve obligatieportefeuilles tot het Value Investing mandaat, een ondernemende beleggingsstijl die goed past bij veel van onze relaties.’ Als eerste doel wil zij haar relaties en hun achtergrond leren kennen. ‘Dat lukt niet van papier, wel door elkaar persoonlijk te spreken en verder te vragen. Bijvoorbeeld over het werk of de gezinssituatie.’ Zo brengt Gea de persoonlijke wensen en doelstellingen helder in kaart. Belangrijk, want: ‘Iedere klant is uniek.’ Wat past? Tijdens de ontmoetingen met relaties wordt de actuele stand van zaken besproken, eventuele veranderingen en mogelijke toekomstplannen. De uitgangspunten op het gebied van beleggen en het risicoprofiel zijn daarin belangrijk. ‘Ik wil weten waarom iemand wil beleggen met een bepaalde risicobereidheid. Is het passend bij de persoonlijke situatie en vooral: kan en wil deze relatie een bepaald risico dragen? Hoe bouwen we een beleggingsportefeuille die daarop aansluit? De wensen en het belang van de relatie staan centraal.’ K


GEA WITVOET Functie: Relatiebeheerder Studie: Management Economie en Recht Ervaring: Senior Private Banker Van Lanschot Bankiers Woont in: Gouda Werkt in: Gouda Houdt van: Golfen, wintersport, reizen in het algemeen, organiseren Ervaring/kwaliteiten: Werkt al meerdere jaren in de financiële sector, is betrokken bij het wel en wee van collega’s en relaties, opgewekt karakter, positief kritisch, Gouds netwerk

15

ANBI

Samenwerking Mazars en Hof Hoorneman Bankiers

Goed doel als onderdeel van uw estate planning? Hof Hoorneman Bankiers onderhoudt intensief contact met partijen die zich bezighouden met specifieke vraagstukken rond estate planning. Mazars is zo’n partij. Mazars brengt overzicht in uw financiële en fiscale positie door u praktisch te informeren over de ontwikkeling van uw vermogen of door diensten te verle-

ij estate planning is één van de aandachtspunten het op een juiste wijze structureren van uw vermogen. Hierbij is van belang dat u fiscaal en juridisch de optimale keuzes heeft gemaakt ten aanzien van bijvoorbeeld huwelijksvermogensrecht, erfrecht en bedrijfsopvolging. Heeft u bijvoorbeeld een recent testament dat is afgestemd met een specialist? Bij deze afwegingen staan uw persoonlijke wensen en voorkeuren centraal. Hetzelfde geldt voor het doen van schenkingen. Voor mensen die structureel willen schenken zijn er verschillende mogelijkheden. De meest vergaande vorm van schenken is het opzetten van een eigen goed doel. Dit kan naar gelang uw eigen smaak worden ingericht (bij leven of pas na uw overlijden), met dien verstande dat hierbij rekening moet worden gehouden met de fiscale spelregels om optimaal van alle voordelen te kunnen genieten.

van schenkbelasting en ontvangen erfenissen geheel vrijgesteld van erfbelasting. Uitkeringen door een ANBI in het algemeen belang zijn eveneens vrijgesteld van schenkbelasting. Daarnaast zijn schenkingen aan goede doelen onder voorwaarden aftrekbaar voor de inkomstenbelasting en vennootschapsbelasting. Ook kunnen sommige ANBI’s gebruik maken van de teruggaafregeling voor energiebelasting.

• er mag geen sprake zijn van een winstoogmerk; • de instelling moet zowel feitelijk als statutair het algemeen belang dienen; • de beschikkingsmacht over het vermogen mag niet bij één natuurlijke persoon of rechtspersoon liggen; • er mag geen overtollig vermogen worden aangehouden; • bestuurders mogen alleen een onkostenvergoeding en een niet bovenmatig vacatiegeld ontvangen; • er moet een actueel beleidsplan zijn dat inzage geeft in de werkzaamheden en werving, beheer en besteding van gelden; • kosten moeten in een redelijke verhouding staan tot de bestedingen voor het doel; • een batig liquidatiesaldo moet ten goede komen aan een gelijksoortige ANBI; uit de administratie moet bovendien blijken dat aan bovenstaande voorwaarden wordt voldaan.

Als ANBI worden volgens de wet beschouwd: door de inspecteur aangemerkte stichtingen of verenigingen (te raadplegen op het ANBI-register op de website van de Belastingdienst); die voor ten minste 90 procent het algemeen nut beogen, denk hierbij bijvoorbeeld aan welzijn, cultuur, gezondheidszorg, onderzoek en bescherming van milieu en natuur; indien en zo lang zij voldoen aan de ANBIvoorwaarden.

Bij de oprichting van uw goeddoelstichting is derhalve van belang dat de statuten goed zijn ingericht op het verkrijgen van de ANBI-status. De Belastingdienst kan onderzoeken of de feitelijke werkzaamheden in overeenstemming zijn met deze statuten. Bij niet naleving van de voorwaarden kan de ANBI-status (met terugwerkende kracht) worden ingetrokken. Overleg daarom ook regelmatig met uw belastingadviseur of uw stichting nog voldoet aan alle voorwaarden.

Algemeen nut beogende instelling Fiscaal spreken we niet van goed doel, maar van algemeen nut beogende instelling (ANBI). Indien een goed doel is gerangschikt als ANBI zijn ontvangen schenkingen geheel vrijgesteld

De ANBI-voorwaarden Ook private vermogensfondsen kunnen de ANBI-status krijgen, mits ze aan de wettelijke voorwaarden voldoen. De voorwaarden waaraan een ANBI moet voldoen, zijn:

Culturele ANBI In 2012 is de culturele instelling geïntroduceerd, dit is een ANBI die zich nagenoeg uitsluitend richt op cultuur. Het belang van de kwalificatie als culturele instelling is onder

nen op aanpalende terreinen. Hof Hoorneman Bankiers is één van de partijen die een rol speelt in het structureren van dit vermogen. Een goed doel kan onderdeel zijn van uw estate planning. Mark Lucas Luijckx en Rosalie van der Wel van Mazars leggen u in deze Kijk op Vermogen graag uit wat de mogelijkheden zijn.

B

16


Event ANBI xxx

Rosalie van der Wel en Mark Lucas Luijckx en zijn werkzaam als belastingadviseur bij Mazars Private Clients 088 277 10 01 ([email protected] en [email protected]).

Mazars Mazars houdt zich bezig met specifieke vraagstukken rond estate planning. Mazars brengt overzicht in financiële en fiscale posities van relaties door praktisch te informeren over de ontwikkeling van het vermogen of door diensten te verlenen op aanpalende terreinen. Vanuit hun expertise houden zij daartoe zicht op de voor vermogende particulieren relevante financiële partijen, fiscale structuren en de voortdurende verandering in weten regelgeving.

meer de toepassing van de zogeheten multiplier (zie hierna). Deze en de hierna besproken regelingen zijn interessant voor donateurs. Bijeenbrengen vermogen Na de oprichting moet uw goede doel kunnen beschikken over vermogen. Omdat vermogensfondsen vaak zelf de wens hebben of verplicht zijn om een bepaald (stam)vermogen in stand te houden (en alleen het rendement aan te wenden voor het algemeen nut), is het raadzaam om voor het aanwezige vermogen een vermogensbeheerder in te schakelen. Mocht u een eigen ANBI overwegen dan kan Hof Hoorneman Bankiers hier bijvoorbeeld een rol in vervullen. Daarnaast is het voor u interessant om het vermogen fiscaal vriendelijk aan uw goede doel over te hevelen, dit kan onder gebruikmaking van de verschillende giftenaftrekken.

wordt onderscheid gemaakt tussen periodieke giften en andere (gewone) giften.

Gewone giften Gewone giften komen voor aftrek in aanmerking voor zover de giften boven het bedrag van de drempel uitkomen en het wettelijk maximum niet overstijgen. De aftrekbaarheid is dus beperkt. De drempel bedraagt 60 euro (minimaal) of 1 procent van het verzamelinkomen vóór toepassing van de persoonsgebonden aftrek als dat hoger is. Het meerdere aan giften komt voor aftrek in aanmerking tot een bedrag van 10 procent van het verzamelinkomen vóór toepassing van de persoonsgebonden aftrek. Ingeval sprake is van fiscaal partnerschap moeten de giften maar ook de verzamelinkomens bij elkaar worden opgeteld voor de giftenaftrek. Periodieke giften Periodieke giften zijn giften die voor een periode van ten minste vijf jaar zijn vastgelegd in een notariële akte. Periodieke giften zijn integraal aftrekbaar, er geldt voor periodieke giften dus geen drempelbepaling en ook geen maximum aftrekbedrag. Overigens is een periodieke gift in de toekomst (naar verwachting vanaf 2015) ook zonder notariële akte aftrekbaar.

Giftenaftrek voor particuliere donateurs Giften aan ANBI’s zijn onder voorwaarden afNieuw sinds 2012: de multiplier trekbaar voor de inkomstenbelasting, dit geldt De multiplier is een extra stimulans in de ook voor giften aan uw eigen goede doel. HierbijMenno giftenaftrek in de inkomstenbelasting en venReino


nootschapsbelasting voor giften aan culturele instellingen. Voor de berekening van de aftrek mogen deze giften worden vermenigvuldigd met factor 1,25 in de inkomstenbelasting en factor 1,5 in de vennootschapsbelasting. De maximale gift waarop de multiplier kan worden toegepast bedraagt 5.000 euro per jaar. Een particuliere gift van 1.000 euro aan een culturele instelling leidt tot het in aanmerking nemen van een gift van 1.250 euro. De multiplierregeling is in beginsel ingevoerd voor een periode van vijf jaar met ingang van 1 januari 2012. Door nog voor oud en nieuw aan een culturele instelling te schenken, kan gebruik worden gemaakt van de multiplier! Giftenaftrek voor bedrijven Ook bedrijven kunnen aftrekbaar schenken voor de vennootschapsbelasting. De aftrek bedraagt ten hoogste 50 procent van de winst met een maximum van 100.000 euro (er geldt geen ondergrens meer voor de aftrek, wel nieuw is de invoering van het absolute plafond). Mazars Private Clients De fiscale spelregels voor het opzetten van een eigen goeddoelstichting hebben wij voor u weergegeven. Mazars Private Clients heeft ruime ervaring bij het opzetten en begeleiden van (bestaande) vermogensfondsen. Graag beantwoorden wij uw vragen over dit onderwerp. Maar ook voor vragen over estate planning, testamenten, buitenlandse doelvermogens en structurering van uw bedrijfsvermogen kunt u ons altijd bellen voor een nadere kennismaking. Vanzelfsprekend kan uw eigen relatiebeheerder bij Hof Hoorneman Bankiers hierbij ook aanwezig zijn. K

17

Kantoor ’s-Hertogenbosch

Vijf jaar kantoor ’s-Hertogenbosch

‘Het beste moet nog k

In 2008 begon hij bij Hof Hoorneman Bankiers. Inmiddels runt hij al bijna vijf jaar ‘zijn’ kantoor, met verve! Frans Schalk geeft Hof Hoorneman Bankiers een gezicht in ’s-Hertogenbosch en omgeving. ‘We hebben een mooie start gemaakt die we de komende jaren verder gaan uitbouwen.’

18

Frans Schalk


Kantoor ’s-Hertogenbosch

komen’

Z

ijn geheim? ‘Onderscheidend zijn naar de markt toe. Betrokkenheid tonen en staan voor wat we doen.’ Het zijn die ingrediënten die Frans Schalk, en daarmee Hof Hoorneman Bankiers, op de kaart zetten in ’s-Hertogenbosch en omgeving. En dat al bijna vijf jaar lang. In 2008 opende Frans Schalk de deuren van kantoor ’s-Hertogenbosch en sindsdien weten steeds meer relaties en prospects hem te vinden. ‘Tegen de achtergrond van de laatste vijf jaar, waarin de economische crisis in alle hevigheid losbarstte, kunnen we spreken van een mooie start. De uitdaging die er nu voor ons ligt, is om hieraan de komende jaren een goed vervolg te geven.’ Schalk stelt in ieder geval alles in het werk om dat te realiseren. ‘Regio ’s-Hertogenbosch heeft enorm veel potentie. Elke dag opnieuw zijn we bezig om die potentie te benutten. Daartoe diepen we de relatie met klanten steeds verder uit en intensiveren we onze contacten met (hun) adviseurs. Dit alles met het doel om het kantoor verder te laten groeien.’

Najib

Top of mind Schalk merkt dat zijn aanpak aanslaat. In toenemende mate denken relaties en prospects direct of indirect aan Hof Hoorneman Bankiers als het gaat om vermogensbeheer of beleggen in zijn algemeenheid. ‘We streven ernaar dat Hof Hoorneman Bankiers top of mind wordt bij vermogenden en hun zakelijk adviseurs, zoals accountants, fiscalisten en notarissen. Als ze over het beheer van hun vermogen nadenken, willen we graag dat die leuke bank aan de Verwersstraat 26 als één van de eerste in hun gedachten opkomt. We steken er heel veel energie in om dat te bereiken.’ Lokaal ondernemerschap noemt Frans Schalk dat. ‘Als lokaal ondernemer ben ik onderscheidend naar de markt toe. Ik ben betrokken bij de organisatie, bijvoorbeeld als

aandeelhouder van Hof Hoorneman Bankiers. Mensen vinden dat prettig. In eerste instantie verwondert het mensen nog wel eens als ik zeg dat ik bij de leukste bank van Nederland werk. Dan zie je hun ogen groter worden, de oren spitsen en verschijnt er een glimlach op hun gezicht. Want wie durft vandaag de dag nog trots uit te spreken dat hij bij een bank werkt? Ik durf dat zeker.’ Groei, inkomen en/of kapitaalsbehoud Eén van Schalks ijzers in het vuur om Hof Hoorneman Bankiers nog meer top of mind te krijgen, is de komende jaren zijn relatie met aanpalende dienstverleners als accountants, fiscalisten en notarissen, verder uit te breiden. ‘Ik ken heel veel “notabelen” in de regio. Die mensen gaan we graag een gezamenlijk podium aanbieden om hun diensten te presenteren, aan relaties, prospects en elkaars netwerk. Zo kunnen we samen onze gezamenlijke positie versterken. En met één duidelijk doel voor ogen: het belang van de klant.’ Wat dat laatste aangaat, biedt Hof Hoorneman Bankiers een keur aan oplossingen gericht op groei, inkomen en/of kapitaalbehoud. ‘Het zijn de drie pijlers van ons beleggingsbeleid. Value Investing is ons vlaggenschip en is primair gericht op groei van het vermogen. Beleggen in ondergewaardeerde effecten biedt op lange termijn voor onze relaties nog steeds interessante mogelijkheden en deze stijl heeft zich de afgelopen twintig jaar ruimschoots bewezen. Dat spreekt aan. Niet voor niets heeft kantoor ’s-Hertogenbosch sinds haar opening tientallen nieuwe relaties mogen verwelkomen.’ Eigen onderzoek Het succes van de aanpak van Hof Hoorneman Bankiers is volgens Frans Schalk niet in de laatste plaats te danken aan het eigen onderzoek door de beleggingsanalisten in


Onze buurvrouw op de Verwersstraat, Galerie Majke Hüsstege, is de meest vooraanstaande galerie in Zuid-Nederland voor hedendaagse kunst. Zij neemt al meer dan 25 jaar deel aan de PAN Amsterdam en sinds onze opening in 2008 stelt zij kunst ter beschikking om ons kantoor in ‘s-Hertogenbosch nog mooier te maken.

Gouda. ‘Ik ben er trots op dat wij staan voor wat we zelf doen. Onze analisten reizen de hele wereld af – met een nadruk op Europa en Azië – op zoek naar interessante bedrijven. Zij bezoeken de bedrijven waarin wij beleggen fysiek en spreken het management. Kortom, wij nemen onze eigen verantwoordelijkheid. Bij relaties valt dat in goede aarde. Zij vinden dat heel belangrijk. Zo kan het dat ons beleggingsbeleid al twintig jaar staat als een huis. Sinds 2008 kunnen mensen in Brabant daarvoor dus in de buurt terecht. En als het aan mij ligt, kunnen ze dat nog heel lang. Het beste moet immers voor kantoor ’s-Hertogenbosch nog komen.’ K

19

Relatiebeheer Ondersteuning

Klantbelang centraal!

‘Wij staan klaar voor de klant’ De kans is groot dat u een keer contact met ze heeft gehad: het team van Relatiebeheer Ondersteuning. Zij zorgen dat uw gegevens goed worden beheerd, maar zijn na de eigen relatiebeheerder ook uw eerste aanspreekpunt bij vragen.

K

euzemenu’s, tien wachtenden voor u, niet teruggebeld worden. ‘Die onpersoonlijkheid komen onze klanten absoluut niet tegen’, verduidelijkt Lia van Leeuwen, eindverantwoordelijke bij Relatiebeheer Ondersteuning (RBO). De dames van RBO doen er alles aan om klanten zo goed mogelijk te woord te staan en vragen, problemen of verzoeken accuraat af te handelen. ‘Persoonlijk contact staat bij ons voorop. Onze klanten komen met de meest uiteenlopende vragen bij ons terecht. Wij begrijpen dat het uiterst belangrijk is snel een antwoord te krijgen, bijvoorbeeld als een klant belt die een overzicht nodig heeft voor zijn fiscalist. Wij willen onze klanten dan ook graag binnen 24 uur antwoord geven’. Van A tot Z De mogelijkheid om vlot de juiste oplossing voor een klant boven tafel te krijgen, is mede te danken aan de kleinschalige

20

opzet van Hof Hoorneman Bankiers. Angela Heijer, tevens teamlid RBO, vertelt: ‘Wij zijn van A tot Z betrokken bij onze klanten. En dat is best bijzonder. Het werkt heel prettig als je volledig op de hoogte bent. Natuurlijk vergt dat van ons dat wij snel kunnen schakelen, wij houden ons immers in de breedte bezig met een grote diversiteit aan zaken.’ Mocht de hulp van een collega nodig zijn bij het oplossen van een vraagstuk, dan is dat snel voor elkaar. ‘Intern zijn onze lijnen heel kort’, vertelt collega Alice Blom. ‘Wij kunnen heel vlot navraag doen bij een collega met specialistische kennis. De deuren staan namelijk altijd open, of dat nou is bij onze directeuren of de backoffice.’ Lia vult aan: ‘De samenwerking intern is heel prettig. Wij helpen elkaar, zonder voor wat hoort watinstelling. Dat positieve gevoel willen we ook uitstralen naar buiten.’ Onder controle Naast het aanspreekpunt bij problemen is RBO ook het team dat de dossiervorming van alle relaties verzorgt. Zo zorgt RBO dat alle klantgegevens up-to-date zijn en dat de processen goed lopen. Alice: ‘Ons werk is enorm afwisselend. We moeten erg secuur zijn. Controle is daarom ook een belangrijk

onderdeel van onze taak. Wat wij doen blijft mensenwerk, dus een foutje kan er wel eens insluipen. Met het zogenoemde “vierogenprincipe”, waarbij alle werkzaamheden dubbel worden gecheckt, zorgen we voor een goede controle. Ook vanuit De Nederlandsche Bank en de AFM wordt natuurlijk aangestuurd op dergelijke controles.’ Goed overleg Als je vriendelijk doet, krijg je ook veel vriendelijkheid terug. Dat ervaren de collega’s van RBO dagelijks aan den lijve. ‘Wij willen op een aardige manier de klant te woord staan. Klanten bellen ons omdat ze geholpen willen worden. De waardering is dan ook vaak groot als wij het probleem begrijpen en kunnen oplossen. Veel contact gaat via e-mail, maar soms bel ik de klant zelf even op voor het gemak. Dan kun je in goed overleg samen kijken of de vraag goed is beantwoord. Dat wordt erg op prijs gesteld’, aldus Angela. Een ander voorbeeld komt van Alice: ‘Laatst had ik op de vrijdagmiddag om 17.15 uur een klant aan de lijn. Die meneer had een probleem, maar wilde mij niet ophouden voor het weekend. Natuurlijk wilde ik eerst het probleem verhelpen, zodat deze klant ook goed zijn


Relatiebeheer Ondersteuning fund update

V.l.n.r. Lia, Hester, Alice en Angela Kennismaken

Lia van Leeuwen-Fafianie (59) Functie: eindverantwoordelijke RBO In dienst sinds: 1996

Alice Blom (31) Functie: medewerker RBO In dienst sinds: 2010

weekend in kon gaan. Het zit ‘m soms in de kleine dingen. Maar daarmee kun je wel zorgen voor een tevreden klant die de volgende keer weer belt bij een vraag of probleem. En daar zijn wij voor.’

Angela Heijer-Soldaat (43) Functie: medewerker RBO In dienst sinds: 2003 Eerder werkzaam in de vestiging Blaricum als administratief medewerkster

Hester van Velzen-Wink (37) Functie: medewerker RBO vanaf 1 januari 2013 In dienst sinds: 2007 Eerder werkzaam in de functie van directiesecretaresse

Het hart Het laatste jaar is er een nieuw soort functionaliteit bijgekomen: de online mogelijkheid. Inmiddels is de internetportal ruim een halfjaar in gebruik. Alice: ‘Na wat opstartproblemen en de gebruikelijke kinderziektes in het nieuwe systeem werkt een en ander inmiddels naar verwachting. In 2011 kondigden we de komst van de portal aan en klanten belden ons al om te vragen wanneer deze live ging. Nu krijgen we erg leuke reacties, vooral op het online kunnen inzien van de beheerportefeuille of


het muteren van de eigen Hof Hoorneman Rekening. Logischerwijs is het voor sommige klanten echt wennen. Overigens willen sommige klanten alle documenten graag ook per post blijven ontvangen, dat is natuurlijk geen probleem.’ Met gepaste trots omschrijft Angela de afdeling RBO als het hart van Hof Hoorneman Bankiers. ‘Wij communiceren veel met onze klanten en met onze collega’s. Onze afdeling leeft en is erg betrokken. Ook vormen wij, na de gesprekken met de relatiebeheerders, een startpunt voor de klant, want als iemand bij Hof Hoorneman een rekening opent, heeft hij met ons te maken. Dan is de cirkel rond, want wij zijn – na de eigen relatiebeheerder – het aanspreekpunt en zorgen dat alle zaken verder de organisatie ingaan.’ K

21

Adviesdesk

Beleggingsadvies

‘The

Value way’

Door Erwin Blok en Bart Flentge

In de vorige editie van Kijk Op Vermogen werd de Beleggingsadviesdesk van Hof Hoorneman Bankiers geïntroduceerd. In deze editie laten wij u zien wat ‘Beleggingsadvies the Value Way’ in de praktijk betekent.

E

en veelgestelde vraag van geïnteresseerde relaties is of de beleggingsvisie van de Adviesdesk afwijkt van de beleggingsvisie – Value Investing – die Hof Hoorneman Bankiers bankbreed uitdraagt? Het antwoord is eenvoudig NEE, omdat de beleggingsideeën die de Adviesdesk onder de aandacht brengt volledig zijn gebouwd op de drie pijlers van onze beleggingsfilosofie ‘Value Investing’. Zo betreft het immer een zoektocht naar onderwaardering (I), aangevuld met een goed dividend- e/o couponrendement (II), in afwachting van een toekomstige gebeurtenis (trigger (III)) waardoor de onderwaardering wordt ingelopen. Als u een lezer bent van onze wekelijkse nieuwsbrief per e-mail, de Weekly, heeft u dit inmiddels kunnen ervaren.

Bart Flentge (links) en Erwin Blok

22

Drie thema’s Inmiddels draait de Adviesdesk warm om ook in 2013 met originele, maar vooral aantrekkelijke onderwerpen voor uw adviesportefeuille voor de dag te komen. In onze beleggingsvisie voor 2013 brengen wij dit in de praktijk met de volgende drie thema’s: A. Achtergestelde bankleningen. B. Chinese aandelen die profiteren van groeiende binnenlandse Chinese consumptie (lees: Middenklasse). C. Europese blue chip aandelen met een aantrekkelijk dividendrendement als alternatief voor de karige rentevergoeding op de obligatieleningen van diezelfde bedrijven.

Achtergestelde bankleningen geven nog steeds een renteopslag van 6 procent bovenop de rentevergoeding op senior leningen van diezelfde bedrijven. Dit verschil is in onze ogen te groot en geeft een genereuze vergoeding omdat de balansen van diezelfde banken nog steeds met de week versterkt worden. De Chinese overheid tracht de binnenlandse consumptie te stimuleren om de economische ontwikkeling minder afhankelijk te maken van investeringen en zo ook het gevaar voor overinvesteringen terug te brengen. Zo zijn de minimumlonen de afgelopen jaren fors gestegen. Op die manier gaat de hard groeiende middenklasse in China meer verdienen en kan zij meer besteden. Deze binnenlandse vraaggroei kan een tegenwicht bieden aan een afnemend investeringsniveau. Als leningen van Shell, BNP Paribas en Total niet meer dan 1,4 procent rendement geven per jaar, loont het niet om voor een periode van vier tot vijf jaar uw geld te lenen aan deze zelfde bedrijven. Echter, de diepe zakken (sterke cashpositie) van deze bedrijven en hun sterke trackrecord op dit gebied geven onze aandelenbeleggingen wel enig houvast dat het aantrekkelijke dividend dat ze uitkeren, variërend van 4,5 procent tot 7 procent, redelijk constant is en niet snel wordt ingetrokken. De aantrekkelijke koerswinstniveaus van deze blue chip aandelen sterken ons in deze visie.


ANONIMISERING ADVIESDESK

Wilt u meer informatie, neemt u dan contact op met de HHB Adviesdesk op tel. 0182-597710 of mail naar Adviesdesk@ hofhoorneman.nl.

Geldstroom Inmiddels heeft de Beleggingsadviesdesk alvast een voorschot genomen op deze Visie voor 2013. Zo hebben wij in een uitgebreide omschrijving van de ‘marktstemming’ onder de noemer ‘Liquiditeit daalt in de markt’ in augustus reeds vooruitgeblikt naar de geldstroom, die via staatsleningen en investmentgrade bedrijfsleningen inmiddels is aanbeland bij bedrijfsleningen met een hoger risico

(high yield). Het volgende station is historisch gezien toch echt de aandelenmarkt, maar zo lang niet duidelijk is of dit op korte termijn is of pas eind 2013, streven wij ook hier naar een tussentijdse inkomstenstroom (rente of dividend) om in ieder geval niet met lege handen te staan als onze visie vertraagd tot ontplooiing komt. Bijvoorbeeld door calamiteiten in politiek Europa, schermutselingen in het Midden-Oosten en overige…

Positie 13% Lloyds TSB Bank PLC perpetual Volkswagen AG 8% Ageas Hybrid perpetual Oracle 11.875% Lloyds TSB Bank PLC 2021 5.125% Ageas Hybrid Wereldhave Carillion 6.5% Enterprise Inns 2018 ASM International 9% Delta Lloyd Leven 2042 Tesco HSH Nordbank Var. 2017 AKZO Nobel Depfa Bank Var % 05-‐15 9% SNS Reaal Leven 2041 Bosideng Intl. Holding Ltd

Adviesdatum 23/jul./12 27/jul./12 2/aug./12 10/aug./12 17/aug./12 31/aug./12 7/sep./12 14/sep./12 21/sep./12 29/sep./12 5/okt./12 12/okt./12 19/okt./12 26/okt./12 9/nov./12 23/nov./12 30/nov./12

Koers 119,0% € 125,00 88,0% US$31,38 111,0% 59,0% € 42,00 £ 2,94 88,0% € 26,25 102,0% £ 3,13 72,0% € 41,50 76,0% 90,5% € 2,36

(*) Rendement sinds adviesdatum, inclusief opgelopen rente, couponnen en valutaresultaat.

KIJK OP VERMOGEN | HOF HOORNEMAN BANKIERS | WINTER 2012

In het onderstaande rendementsoverzicht treft u een overzicht van alle Weekly’s – wekelijkse adviezen per e-mail – die de Adviesdesk in haar eerste vijf maanden onder de aandacht heeft gebracht. Voor vragen of opmerkingen over deze adviezen houden wij ons aanbevolen voor uw reactie. K

Huidige koers(**) Rendement (*) 135,7% € 156,60 100,6% US$32,44 121% 73% € 47,21 £ 2,92 92,7% € 27,00 108,0% £ 3,24 70,3% € 44,89 77% 90% € 2,36

14,3% 25,3% 17,8% ‐-2,6% 8,4% 24,4% 12,4% -0,9% 6,4% 2,9% 7,8% 2,8% ‐-2,8% 8,2% 1,0% 0,0% ‐-0,2%

(**) 6 december 2012

23

fund update

fun

Een mooi jaar

D

e afgelopen maanden waren de beleggingsfondsen van Hof Hoorneman Bankiers goed gezind, zoals te zien in de voorlopige jaarrendementen. Alle fondsen van Hof Hoorneman hebben in 2012 mooie positieve resultaten behaald. Vanaf de zomer hebben wij gezien dat er meer vertrouwen kwam op de beurs, met name buiten Europa. Hoewel de ontwikkelingen in Europa nog steeds zwaar zijn, lijkt het dat hier het grootste leed geleden is. Griekenland heeft niet meer het vermogen om financiële markten nog erg ongerust te maken en, sinds Spanje ook een reddingspakket voor haar banken heeft aangevraagd, heeft de markt er ook vertrouwen in dat het daar op de langere termijn allemaal goed gaat komen. Dit vergt echter tijd en wij verwachten dan ook een lastig economisch klimaat in Europa in de aankomende jaren, met vrijwel non-existente economische groei. Positief zijn echter de ontwikkelingen in de VS en China. De Verenigde Staten lijken de weg omhoog weer gevonden te hebben; de huizenprijzen – altijd een belangrijke economische indicator – zijn aan het uitbodemen en het consumentenvertrouwen trekt aan. Ook de werkloosheid is aan het afnemen. Er moet nu aandacht besteed worden aan het terugbrengen van de opgelopen overheidsschuld en wij zijn ervan overtuigd dat de regering aldaar zich goed bewust is van dit probleem. InPhoenix China lijkt alles ook redelijk voor de wind te gaan. Met het sucFund cesvol installeren van de nieuwe regering is er bij beleggers een aanzienlijke onzekerheid weggenomen. Hiernaast zijn 120% er aanwijzingen dat de Chinese economie weer iets aantrekt en dat de bodem van 7,5% economische groei in 2012 bij 115% lange na niet aangetikt wordt. Ook de berichten over een huizenbubbel in China nemen af, aangezien de huizenprijzen 110% behoorlijk afgekomen zijn en de overheid bezig is met het bouwen van veel nieuwe sociale woningen. Al met al zijn wij tevreden over de resultaten van de Hof Hoorneman105% beleggingsfondsen in 2012 en zijn wij goed gepositioneerd om ook in 2013 te profiteren van onderwaarderingen op de100% beurzen.

110%

105%

100%

95%

90%

85%

85%

Phoenix

80%

Hof Hoorneman v-

n-

09

10 rt1 m 0 ei -1 0 ju l-1 se 0 p1 no 0 v10 ja n1 m 1 rt1 m 1 ei -1 1 ju l-1 1 se p1 no 1 v11 ja n1 m 2 rt1 m 2 ei -1 2 ju l-1 se 2 p1 no 2 v12

80% n

m

ja

no

Value Fund Value Fund

140% 130%

140%

120%

120%

110%

100% 80%

100%

60%

90%

VF

40% 20% 0%

m

ei

-1

0

m

ja

n-

10 rt1 m 0 ei -1 0 ju l-1 0 se p10 no v10 ja n1 m 1 rt1 m 1 ei -1 1 ju l-1 1 se p11 no v11 ja n1 m 2 rt1 m 2 ei -1 2 ju l-1 2 se p12 no v12

80% 09

p1 no 1 v1 ja 1 n12 m rt1 m 2 ei -1 2 ju l-1 se 2 p1 no 2 v12

Het Hof Hoorneman Value Fund heeft in 2012 met een totaalrendement van ruim 21% tot en met november volop geprofiteerd van het sterke koersherstel op de beurzen. In de portefeuille zijn diverse transacties geweest. Zo is Beter Bed verkocht vanwege de slechte toekomstverwachtingen, terwijl in de koers van het aandeel al een herstel van de markt is ingeprijsd. Het aandeel Imtech is in de portefeuille opgenomen, nadat zorgen over het werkkapitaalbeheer in met name Duitsland en het bericht dat het hedgefonds TCI (bekend van de opsplitsing van ABN Amro) short IF seller was, de koers sterk onder druk hebben Iboxx High Yield gezet. Na een uitgebreide toelichting van het management van Imtech op het werkkapitaalbeheer, is naar onze mening duidelijk dat de kwestie te zwaar lijkt te zijn aangezet en dat het aandeel goedkoop is op het huidige niveau.

115%

90%

v-

1 se 1 p1 no 1 v11 ja n12 m rt1 m 2 ei -1 2 ju l-1 se 2 p1 no 2 v12

MSCI EM

120%

95%

no

EMF

125%

De recent aangeschafte convertible van de Oostenrijkse industriële onderneming A-TEC heeft binnen twee weken de eerste uitkering gedaan. Deze uitkering is op een significant hoger niveau geweest dan de aanschafprijs. Er zal verder nog een slotuitkering volgen, waarschijnlijk ergens in 2013.

Obligatie Fonds (vanaf 31-12-2009)

Nieuw zijn verder de aandelen van het Britse 120% Electrocomponents. Electrocomponents is wereldwijd een van de grootste spelers in de 115% distributie van elektronische - en onderhoudscomponenten. De onderneming heeft

een goed businessmodel, heeft een gezonde balans, is aantrekkelijk gewaardeerd en heeft daarnaast nog een aantrekkelijk dividendrendement.

110% 24

105%


OF

160% 150% 140% 130% 120% 110%

fund update

100%

EMF

90%

MSCI EM

v09 n1 m 0 rt1 m 0 ei -1 0 ju l-1 se 0 p1 no 0 v10 ja n1 m 1 rt1 m 1 ei -1 1 ju l-1 se 1 p1 no 1 v11 ja n1 m 2 rt1 m 2 ei -1 2 ju l-1 se 2 p1 no 2 v12

80%

Hof Emerging Hoorneman Markets Fund ja

no

Per saldo is 2012 een uitstekend beleggingsjaar geworden. In het bijzonder obligaties hebben een goed jaar achter de rug. Het totaalrendement van het Hof Hoorneman Income Fund over 2012 bedraagt eind november 26,7%.

Income Fund 160% 150% 140%

Income Fund

130%

De laatste toevoegingen aan de portefeuille zijn leningen van Cabot en REA Holding. In de portefeuille zijn onder meer vanwege de sterke instroom aan nieuw geld geen posities verkocht.

100%

IF Iboxx High Yield

95%

n-

v0

9

10 rt1 m 0 ei -1 0 ju l-1 se 0 p1 no 0 v10 ja n1 m 1 rt1 m 1 ei -1 1 ju l-1 1 se p1 no 1 v1 ja 1 n12 m rt1 m 2 ei -1 2 ju l-1 se 2 p1 no 2 v12

90%

Income Fund m

ja

140% 135%

planten. REA verwerkt de aan de palmbomen 130% groeiende 125% vruchten (fresh fruit bunches) tot palmolie 120%in de eigen fabrieken. REA heeft haar 115% eigen boten voor het transport van de European Value Fund 110%de haven. De nieuw uitgegeven obliolie naar 140% gatie105% heeft goede voorwaarden en is gedekt 100% door130% de aanwezige plantages. 95%

ja

m

n-

09

vno

110%

IF Iboxx High Yield

10 rt1 m 0 ei -1 0 ju l-1 se 0 p1 no 0 v10 ja n1 m 1 rt1 m 1 ei -1 1 ju l-1 1 se p1 no 1 v1 ja 1 n1 m 2 rt1 m 2 ei -1 2 ju l-1 se 2 p1 no 2 v12

90% 120%

100%

Hof Hoorneman

Het Hof Hoorneman European Value Fund heeft over 2012 een totaalrendement behaald van 16,3% tot en met eind november.

90%

European Value Fund

EVF

European Value Fund ja

no v

n1 m 0 rt1 m 0 ei -1 0 ju l-1 0 se p1 no 0 v10 ja n1 m 1 rt1 m 1 ei -1 1 ju l-1 1 se p11 no v11 ja n1 m 2 rt1 m 2 ei -1 2 ju l-1 2 se p12 no v12

-0

9

80%

Het HH EVF heeft over de eerste 11 maanden een degelijke performance laten zien in een jaar waarin de problematiek in Europa wederom de boventoon voerde. De huidige beleggingen bieden echter nog volop kansen voor de maand december en 2013.

140% 130% 120% 110%

In de maand november stonden de derde kwartaalcijfers centraal die over het algemeen redelijk tot goed waren. De verwachtingen waren dan ook niet hooggespannen. De outlook van veel ondernemingen is onzeker en in veel gevallen zijn verdere kostenbesparingen aangekondigd om de winstgevendheid te waarborgen. De posities in het HH European Value Fund hebben over de breedte goede cijfers gepubliceerd. Daarnaast ontwikkelt een aantal beleggingen zich in lijn met onze verwachtingen. Zo heeft Interserve de waarde van zijn PFI portefeuille gerealiseerd met als gevolg dat de onderneming

m

ja

no

105%

n-

v0

9

10 rt1 m 0 ei -1 0 ju l-1 se 0 p1 no 0 v10 ja n1 m 1 rt1 m 1 ei -1 1 ju l-1 se 1 p1 no 1 v11 ja n1 m 2 rt1 m 2 ei -1 2 ju l-1 se 2 p1 no 2 v12

MSCI EM

115% 80% 110%

100% 90%

EVF -1 0 ju l-1 0 se p10 no v10 ja n1 m 1 rt1 m 1 ei -1 1 ju l-1 1 se p11 no v11 ja n12 m rt1 m 2 ei -1 2 ju l-1 2 se p12 no v12

m

ei

10

rt-

10 n-

ja

no v-

09

80% m

REA is eigenaar van bijna 98.000 hectare palmolieplantages in de Indonesische provincie Oost-Kalimantan ten behoeve van de productie van ruwe palmolie (CPO). Ongeveer 25.000 hectare betreft productierijpe

EMF

90% 120%

no

Cabot Credit Management is een marktleider in het Verenigd Koninkrijk en Ierland op het gebied van het kopen en managen van portefeuilles met consumentenschuld. Deze portefeuilles worden gekocht van financiële instellingen, telecombedrijven en catalogusbedrijven tegen een forse korting. De lening heeft een hoog rendement en is gedekt door de aanwezige activa.

140% 120% 135% 110% 130% 100% 125%

nu een netto kaspositie heeft en de surplus pensioenbetalingen zijn gehalveerd. De Ierse ciderproducent C&C heeft een tweetal mooie overnames gedaan in de Verenigde Staten en daarmee zowel zijn positie in deze groeimarkt verstevigd als de diversificatie vergroot.


25

Value Fund 140%

Global Switch is een beheerder van datacenters in Europa, Singapore en Australië. De voornaamste klanten zijn overheidsorgani-

fun

110%

80% 60%

Hof 90% Hoorneman

Obligatie Fonds

v09 ja n1 m 0 rt1 m 0 ei -1 0 ju l-1 0 se p10 no v10 ja n1 m 1 rt1 m 1 ei -1 1 ju l-1 1 se p11 no v11 ja n1 m 2 rt1 m 2 ei -1 2 ju l-1 2 se p12 no v12

20%

m ei -1

no

0%

Obligatie Fonds (vanaf 31-12-2009) 120%

115%

110%

105%

OF Iboxx

saties en financiële instellingen, maar ook tal van andere ondernemingen.

2

12

t-1

g-

au

ok

2

12 n-

ju

12

r-1

b-

ap

fe

1

11 c-

de

11

t-1

g-

au

ok

1

11 n-

ju

11

r-1

b-

fe

ap

0

10 c-

de

10

t-1

g-

ok

au

0

10 n-

ju

r-1

b-

ap

10

100%

is gelegen in Frankrijk. De lening heeft een goede dekking en een goed rendement.

Foncière des Régions behoort tot de grootste onroerend goed ondernemingen in Europa, met een portfolio van ongeveer € 10 miljard. Tweederde van de portfolio bestaat uit kantoren en tweederde van de portfolio

A-TEC Industries gelijk weer uit de portefeuille verdwenen. Verder is eindelijk de cash ontvangen op de positief verlopen verkoop van de aandelen IWP. In de portefeuille is de positie in Lehman Brothers uitgebreid, terwijl HHREVF (vanaf 11-11-11) de weging in de 13% Lloyds perpetuele lening 125% is verlaagd.

Phoenix Fund Phoenix Fund 120% 115%

120% 110% 100%

-1

120% 100%


80%

a

2

2

ju l

-1

ju n

ei -1

12

r-1 2

m

ap

rt-

m

12

b-

fe

12

n-

m

Recent is A-TEC Industries opgenomen met de verwachting dat de curator op korte termijn tot uitkering zou overgaan. Twee weken later is - sneller dan verwacht - de curator begonnen met de uitkering en daarmee is

ja

10 rt1 m 0 ei -1 0 ju l-1 se 0 p1 no 0 v10 ja n1 m 1 rt1 m 1 ei -1 1 ju l-1 se 1 p1 no 1 v11 ja n1 m 2 rt1 m 2 ei -1 2 ju l-1 se 2 p1 no 2 v12

09

n-

ja

Ook de obligaties waarin het Hof HoorneValue Fund man Phoenix Fund belegt hebben een goed jaar achter de rug. Eind november bedraagt 140% het totaalrendement van het fonds over 130% 2012 22,4%.

11

Phoenix

80%

c-

85%

de

90%

1

95%

-1

100%

no v

105%

115% Wat de bestaande posities betreft waren in de 110% tweede helft van het jaar de ontwikkelingen rond 105% Teksid het belangrijkste nieuws. Er is 100% een schikking getroffen met betrekking tot de 95% van het enige overgebleven bezit waardering 90% in de boedel. Het ziet ernaar uit dat hiermee 85%2012 een tussentijdse uitkering voor eind gedaan80% zal worden. Teleurstellend is dat een deel van de opbrengst achtergehouden moet worden omdat er nog één rechtszaak loopt in de VS waar de tegenpartij onredelijke eisen stelt ten aanzien van een schikking. Hiermee komt onze verwachting van de uiteindelijke opbrengst iets lager te liggen dan een half jaar geleden. Echter de zekerheid van een ORN II (vanaf 10-5-2010) belangrijk deel van de opbrengst is fors toege140% nomen.

2

120%

110%

no v-

40%

VF

80%

Hof Hoorneman

26

100%

100%

fe

p1 no 1 v11 ja n1 m 2 rt1 m 2 ei -1 2 ju l-1 2 se p12 no v12

ju

Nieuw in de portefeuille zijn leningen van Anglo American, Global Switch en Foncière des Régions. Anglo American is een van ’s werelds grootste EVF mijnbouwbedrijven en wereldleider op het gebied van platina en diamanten. De onderneming heeft een sterke balans en is winstgevend. Het grootste minpunt is de beperkte geografische blootstelling en daarbij de grote belangen in het politiek matig stabiele Zuid-Afrika. Gegeven de sterke balans en de relatief lage schuldpositie, is een positie opgebouwd in de Anglo American 2018 obligatie.

se

l-1

1

Binnen de portefeuille zijn de posities in ABN Amro, Achmea, Bradford & Bingley, Klepierre en Unibail-Rodamco verkocht. Ook de gedekte lening van SNS Bank die in 2015 aflost is verkocht vanwege het lage resterende rendement.

120%

09

se p1 no 1 v1 ja 1 n12 m rt1 m 2 ei -1 2 ju l-1 se 2 p1 no 2 v12

een goed jaar achter de rug en dat geldt ook voor kredietwaardige obligaties met een rating van tenminste BBB-. Het totaalrendement van het Hof Hoorneman Obligatie Fonds over 2012 bedraagt tot eind november 9,8%.

120%

c-

IF Iboxx High Yield Obligaties hebben

140%

de

fund update

130%

fund update xxxx

Hof Hoorneman

Het totaalrendement van het Emerging Markets Fund tot en met november bedraagt 9,8%.

Emerging Markets Fund

Dit is, ondanks de grotere blootstelling aan de Chinese markt, in lijn met het rendement van de iShares Emerging Markets Index. Al met al zijn wij van mening dat het HH EMF goed gepositioneerd is om in 2013 te kunnen profiteren van groei in opkomende markten wereldwijd.

Emerging Markets Fund 160% 150%

Opkomende economieën zijn vaak juist zeer afhankelijk van ontwikkelde economieën. Neem bijvoorbeeld Brazilië. Dit land is voor een groot gedeelte afhankelijk van inkomsten uit grondstoffen. Wanneer de wereldeconomie vertraagt, neemt ook de vraag naar grondstoffen af. Dit wordt gevoeld in Brazilië. Andere traditionele exportlanden als Taiwan en Zuid-Korea hebben beter gepresteerd, met name vanwege de grotere blootstelling aan de Chinese economie. Desalniettemin blijven ook de resultaten uit deze markten iets achter.

140% 130% 120% 110% 100%

EMF

90%

MSCI EM 0 l-1 se 0 p1 no 0 v10 ja n1 m 1 rt1 m 1 ei -1 1 ju l-1 se 1 p1 no 1 v11 ja n1 m 2 rt1 m 2 ei -1 2 ju l-1 se 2 p1 no 2 v12 ju

-1

rt-

ei

m

m

9

10

n-

v0

ja

no

10

80%

Income Fund

lijkt met ruim 7,5% te groeien en de machtsover140% dracht is zonder problemen verlopen. Dit geeft ons 135% goede hoop dat beleggers de groei in China 130% geleidelijk aan weer op waarde zullen schatten, 125% met120% mogelijke mooie resultaten als gevolg.

Het Emerging Markets Fund heeft traditiegetrouw een grote blootstelling aan de Chinese markt, via Hongkong. Dit heeft in het verleden mooie rendementen opgeleverd. De Chinese beurs had dit jaar echter te kampen met een negatief investeerdersentiment. De ontwikkelingen in China van de afgelopen maanden hebben laten zien dat dit onterecht was: de economie

115%

Hierom hebben wij in de afgelopen maanden 110% twee105% nieuwe Chinese posities ingenomen,

textielproducent Texwinca en fabrikant van slimme energiemeters Wasion. Andere nieuwe posities zijn het Kubera Cross-Border Fund, een Indiaas Private Equity fonds dat handelt op een substantiële discount en het Prosperity Voskhod Fund, een fonds waarmee wij onze exposure naar groei van de Russische economie vergroten.

100%

IF Iboxx High Yield

95% 90%

-0 ja 9 n1 m 0 rt1 m 0 ei -1 0 ju l-1 se 0 p1 no 0 v1 ja 0 n1 m 1 rt1 m 1 ei -1 1 ju l-1 se 1 p1 no 1 v1 ja 1 n12 m rt1 m 2 ei -1 2 ju l-1 se 2 p1 no 2 v12

Hof Hoorneman no v

Beursgenoteerde vastgoedondernemingen hebben overwegend een goed jaar achter de rug. Vooral bedrijven met vastgoed op de betere locaties hebben een sterke koersontwikkeling gezien. Het door het HH Real Estate Value Fund behaalde totaalrendement over 2012 bedraagt eind november bijna 20%.

Real Estate Value Fund HHREVF (vanaf 11-11-11) 125% 120% 115%

In oktober is deelgenomen aan de kleine aandelenuitgifte van het Finse Citycon, waarmee dit bedrijf zijn balans verder kon verstevigen. Verder zijn de wegingen van ondermeer British Land, Gecina en Hammerson opgehoogd. Phoenix

105% 130% 100% 120% 95% 90% 110% 85%

HHREVF EPRA

2

12 vno

2

t-1 ok

2

p1 se

2

g1

au

l-1 ju

12

-1 2

ju n-

2

ei m

ap r-1

rt-

m

fe

b-

12

2 ja n1

de c

-1

1

11 no v-

90%

12

100% 80%

11 -1 1 ju l-1 1 se p1 no 1 v11 ja n1 m 2 rt1 m 2 ei -1 2 ju l-1 se 2 p1 no 2 v12

EVF 0 ju l-1 0 se p10 no v10 ja n1 m 1 rt1 m 1 ei -1 1 ju l-1 1 se p11 no v11 ja n1 m 2 rt1 m 2 ei -1 2 ju l-1 2 se p12 no v12

-1

ei

10

rt-

10 n-

v-

09

80%

120%

m

m

ja

maar 19% van de inkomsten afkomstig van Casino. Mercialys is een kwalitatief sterke vastgoedonderneming die de komende jaren nog groei kan laten zien. Ook nieuw in de ORN II (vanaf 10-5-2010) portefeuille is Norwegian Property. Norwe140% gian Property is een Noors vastgoedbedrijf no

ei

m

Nieuw in de portefeuille van het fonds zijn het Franse Mercialys en het Noorse Norwegian Property. Mercialys bezit en beheert een portfolio aan winkelcentra, zelfbedieningsrestaurants en supermarkten. In totaal zijn ze actief op 120 locaties verspreid over heel Frankrijk. Mercialys is sinds 2006 beursgenoteerd en is voortgekomen uit de vastgoedactiviteiten van Casino. Inmiddels is nog

European Value Fund

140% 110%

gericht op de Noorse kantorenmarkt. Het grootste deel van het vastgoed bevindt zich in Oslo en Stavanger. Het aandeel handelt op een grote korting ten opzichte van de intrinsieke waarde. De kwaliteit van de portefeuille is goed en de balans is op orde gebracht.

100% KIJK OP VERMOGEN | hof hoorneman bankiers | WINTER 2012

80%

27

De Hof Hoorneman Rekening Steeds online toegang tot, en inzicht in uw vermogenspositie.

Met de Hof Hoorneman Rekening kunt U online beleggen en sparen - Zonder transactiekosten beleggen in alle Hof Hoorneman Beleggingsfondsen. - Geld op deze rekening aanhouden zolang u nog niet wilt beleggen; U ontvangt dan ieder kwartaal rente. - Steeds online toegang tot en inzicht in uw vermogenspositie.

Kijk voor verdere informatie op onze site, www.hofhoorneman.nl of neem contact op met onze relatiebeheerders op 0182 - 59 77 62.

KIJK OP VERMOGEN. Relatiebeheerder Frederik van Beek gaat met pensioen. China. meerwaarde voor u. meerwaarde in maatwerk

Recommend Documents