KIJK OP VERMOGEN Uitgave van Hof Hoorneman Bankiers NV | zomer 2013 | nummer 52
meerwaarde in vermogensbeheer hof • hoorneman bankiers
meerwaarde in beleggingsstijl hof • hoorneman bankiers
meerwaarde in maatwerk hof • hoorneman bankiers
meerwaarde in persoonlijke aandacht hof • hoorneman bankiers
meerwaarde in langjarige ervaring hof • hoorneman bankiers
meerwaarde in beleggingskennis hof • hoorneman bankiers
meerwaarde in beleggingshorizon hof • hoorneman bankiers
meerwaarde op lange termijn hof • hoorneman bankiers
meerwaarde in value investing hof • hoorneman bankiers
Introductie nieuw fonds
meerwaarde in uw beleggingsportefeuille
hof • hoorneman bankiers
Profiteer met het China Value Fund van de Chinese groeimarkt
Waarom wij beleggen in China
China is en blijft de groeimeter van de wereld
meerwaarde voor u hof • hoorneman bankiers
Kantoren Hof Hoorneman Bankiers
Kantoor Gouda
2
Oosthaven 52 2801 PE Gouda Telefoon: 0182-597777
Kantoor Blaricum
Kantoor ,s-Hertogenbosch
Binnendoor 5 1261 EG Blaricum Telefoon: 035-5436937
Verwersstraat 26 5211 HW 's-Hertogenbosch Telefoon: 073-7514133
Kantoor Arnhem
Kantoor Maastricht
Velperweg 160 6824 MD Arnhem Telefoon: 026-3619690
Wilhelminasingel 113 6221 BJ Maastricht Telefoon: 043-3252178
KIJK OP VERMOGEN | Hof hoorneman bankiers | ZOMER 2013
inhoud
INHOUD
Voorwoord
Inhoud
Veel beleggingskansen in China Deze uitgave van de Kijk Op Vermogen staat in het teken van de introductie van het Hof Hoorneman China Value Fund. China Value Fund
6
Op 7 oktober 2013 wordt het China Value Fund gelanceerd. Met de introductie van dit fonds biedt Hof Hoorneman Bankiers cliënten de mogelijkheid om optimaal te profiteren van de Chinese groeimarkt.
Nieuwe vestigingsdirecteur Blaricum14
Kantoor Blaricum onderscheidt zich van oudsher met vermogensbeheer én beleggingsadvies. Dat verandert niet met de komst van Russell Reid, de nieuwe vestigingsdirecteur.
Onze beleggers volgen de Chinese economie en de bijbehorende aandelenmarkt al vele jaren op de voet. De opkomst van de Chinese economie biedt zeer interessante beleggingskansen. Wij kijken met name naar bedrijven die niet alleen profiteren van de opkomst van de Chinese consumentenmarkt, maar ook een gezonde balans hebben en een goed management. Dat is de reden dat we het management van die bedrijven zelf bezoeken. Daarnaast zijn we in de afgelopen jaren al drie keer met een delegatie van onze relaties naar China afgereisd om met eigen ogen te zien hoe de bedrijven er daar uitzien en zelf ook te praten met de bedrijfsleiding. Al die jarenlange ervaring wordt nu ingezet voor een gespecialiseerd fonds. In dit nummer vindt u daarom veel informatie over onze visie op de Chinese economie en de aandelenmarkt. Ook gaan we in op de wijze waarop in het fonds wordt ingespeeld op de mogelijkheden die dit alles biedt. Op 8 oktober 2013 zullen onze beleggers met een ferme gongslag op de Amsterdamse effectenbeurs de start van het fonds inluiden. Graag introduceren we ook twee nieuwe collega’s bij u. Russell Reid, een zeer ervaren bankier die het Gooi op zijn duimpje kent, is de nieuwe
Nieuw gezicht op de adviesdesk
directeur van onze vestiging in Blaricum. Ook nieuw is Marcel Reukers, een zeer nuchtere, ervaren en gedreven belegger, die sinds deze zomer ons adviesteam in Gouda is komen versterken. Allemaal ontwikkelingen waarmee we willen zorgen dat we u steeds optimaal van dienst kunnen zijn. Ik wens u veel plezier toe bij het lezen van deze uitgave van Kijk Op Vermogen! Met vriendelijke groet, Fried van ‘t Hof
17
Vanaf begin juli bemant de ervaren beleggingsadviseur Marcel Reukers samen met Bart Flentge de Adviesdesk. Zijn speerpunt? Relatiebeheer.
En verder ... Marktverwachting 4 Waarom wij beleggen in China 10 Obligatie Fonds & Income Fund 12 De adviesdesk 15 Box 3 18 Fund Update 19
KIJK OP VERMOGEN | hof hoorneman bankiers | ZOMER 2013
Colofon Kijk op Vermogen is een uitgave van Hof Hoorneman Bankiers NV Oosthaven 52 Postbus 3155 2800 CG Gouda T 0182 597777 www.hofhoorneman.nl
[email protected] Contactpersoon Hof Hoorneman Bankiers Marjan Beuzenberg Redactionele productie en vormgeving LVB Networks, Amersfoort
Fotografie Hof Hoorneman Bankiers NV Drukwerk IVA Groep, Rotterdam © Hof Hoorneman Bankiers NV, Gouda. Alle rechten voorbehouden. Kijk op Vermogen bevat informatie die met de meeste zorgvuldigheid is samengesteld. Hof Hoorneman Bankiers NV en/of een van de aan haar gelieerde ondernemingen en/of medewerkers en/ of de bij deze uitgave betrok-
ken redactie en medewerkers aanvaarden geen aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit de in deze uitgave opgenomen informatie. Voor alle in deze uitgave genoemde beleggingsrendementen geldt dat de waarde van beleggingen kan fluctueren en dat rendementen uit het verleden geen garantie bieden voor toekomstig te behalen rendementen.
3
marktverwachting
Anticiperen op
economisch herstel door Fried van ‘t Hof
In Kijk Op Vermogen is in de rubriek Marktverwachting al meerdere malen aandacht besteed aan het herstel na de crisis. Naar ons idee voltrekt dit herstel zich in drie fasen. Waar fase 1 in het teken staat van blinde paniek tot rationele somberheid, is het kenmerk van fase 2 de terugkeer van liquiditeit. In fase 3, tot slot, gaat de markt anticiperen op economisch herstel. Op deze laatstgenoemde fase gaan we in dit artikel in.
A
merika is al zo’n vier jaar uit de diepe recessie die de economie trof als gevolg van de grote schuldencrisis. Achteraf kun je stellen dat de problemen daar direct en doeltreffend zijn aangepakt. De overheid en de centrale bank hebben drastische en effectieve maatregelen genomen om het bankensysteem te redden. Het doel was tweeledig: banken moesten van hun slechte leningen af en moesten weer gezonde leningen gaan uitgeven om de economie te stimuleren. De overheid heeft slechte bankleningen als onderpand geaccepteerd voor nieuwe leningen die aan de bank werden verstrekt. Daarnaast hebben
alle grote banken in de VS verplicht een herkapitalisatie moeten ondergaan, ook als het niet nodig was. Dit is al eind 2008 gebeurd. Doordat de balansen van banken hierdoor werden voorzien van vers geld konden ze snel hun normale taak in de economie weer gaan vervullen – uiteraard nu wel onder een strenger regime ten aanzien van kredietverlening. De kredietverlening kwam weer op gang, de huizenmarkt normaliseerde en ook de arbeidsmarkt liet langzaam maar zeker tekenen van herstel zien. Dit was het begin van het herstel. Een stijgende werkgelegenheid leidt tot toename van consumentenvertrouwen en dit leidt vervolgens weer tot
aantrekkende consumentenbestedingen. Als gevolg hiervan kon weer rente op leningen worden betaald en zo ontstond dus een normaal patroon van rentebetaling en -aflossing. De kwaliteit van leningenportefeuilles van banken nam sterk toe, waardoor ook de winstgevendheid van banken in een razend tempo herstelde. Het herstel van de bankensector in de VS is dusdanig dat veel banken al snel het door de overheid verstrekte geld terug konden betalen. Dit deden ze uit een positie van kracht, maar natuurlijk wilden ze ook zo snel mogelijk van de overheidssteun af die hun beperkte in compensatiebeleid. Naar onze mening is dit een schoolvoorbeeld
Fase 1 De drie fasen van herstel na de crisis Op deze plaats is het herstel na de crisis al een paar keer beschreven. Het herstel voltrekt zich naar ons idee in drie fasen. Fase 3 komt uitgebreid aan bod op deze twee pagina’s, maar waar bestaan fase 1 en 2 eigenlijk uit? Een korte toelichting.
4
Van blinde paniek tot rationele somberheid Fase 1 is de fase die, achteraf gezien, begon op het dieptepunt van de markt. Iedereen was in paniek, de banken zouden allemaal failliet gaan, het economische systeem zou imploderen, de euro zou uiteenvallen. Dat was de gemoedstoestand die de markt heeft als het geloof in een rampscenario de stemming domineert. Na een tijd blijkt dat het allemaal toch meevalt en dat de maatregelen van overheden en centrale banken ertoe hebben geleid dat bankensysteem blijft bestaan, net als de euro. Het vertrouwen in het voortbestaan van het systeem keert terug.
KIJK OP VERMOGEN | Hof hoorneman bankiers | ZOMER 2013
marktverwachting
van hoe een overheid door effectieve interventie een vicieuze cirkel van herstel in gang kan brengen. Ook herstel buiten de VS Ook in Japan heeft effectief ingrijpen door de overheid geleid tot herstel van economische groei. Door grote hoeveelheden geld in de economie te pompen is de al decennialang kwakkelende Japanse economie weer tot leven gewekt. Uiteraard is de gedachte erachter dat de toename van de economische bedrijvigheid via belastingen op transacties, winst en inkomen weer zal leiden tot inkomsten voor de overheid, waarmee de schuldenpositie kan worden teruggebracht. Europa kwakkelt, maar toont lichtpuntjes Normaal gesproken volgt Europa het economisch herstel in de VS; eerdere recessies laten zien dat dit gemiddeld optreedt na een periode van 6 tot 9 maanden. Op dit moment geeft de Europese economie een gemengd beeld: de Noord-Europese economieën doen het veel beter dan de Zuid-Europese. Dat heeft alles te maken met de schuldenposities van overheden en burgers in die landen. Om de schulden terug te dringen, hanteren overheden een beleid dat bestaat uit minder
uitgeven en meer belasting heffen. Op zichzelf logisch, maar dit zet wel een sterke rem op de economische groei in deze landen. En het kan nog een tijd duren voordat deze landen hun situatie weer op orde hebben. Toch bereikt het wereldwijde economische herstel ook Europa. Dit is niet vreemd, aangezien er door groei in de VS en Japan meer vraag komt naar Europese producten. Niet alleen Noord-Europese landen maar ook landen als Frankrijk, Portugal en zelfs Griekenland laten tekenen van forse verbetering zien. Naarmate deze eerste tekenen van herstel duidelijker worden, raken steeds meer mensen ervan overtuigd dat de trend naar boven is ingezet. Dit heeft een zichzelf versterkend effect. De beurs geeft dit groeiende optimisme ook weer. Het economische herstel heeft ook een nadeel. Want als het herstel voldoende robuust is, zullen de centrale banken, door renteverhogingen, een einde beginnen te maken aan de lange periode van goedkoop geld. In de VS is hier al sprake van. De Fed, de Amerikaanse centrale bank, koopt al jaren obligaties van banken uit de markt, waardoor de vraag naar obligaties hoog blijft en de rente laag. Dit programma zou echter, volgens de Fed, op zijn einde kunnen lopen. Door het afnemen van de vraag naar obligaties dalen de koersen, oftewel stijgt de rente. En een hogere rente
maakt geld lenen duurder, waardoor het minder aantrekkelijk wordt om te lenen voor bijvoorbeeld consumentenbestedingen, aankopen van huizen en investeringen door bedrijven. Het is dus essentieel dat de Fed voorzichtig opereert. Te snel ingrijpen zou immers het economisch herstel kunnen smoren. Niet alleen in de VS zelf, maar met name ook in Europa en andere delen van de wereld. Daarom wordt de aanstaande benoeming van de opvolger van de huidige president van de Fed, Ben Bernanke, met zoveel belangstelling tegemoet gezien. Gezien het CV van de beide meest genoemde kandidaten, Larry Summers en Janet Yellen, kan de markt er vertrouwen in hebben dat Bernanke een zeer gedegen en kundige opvolger zal krijgen. Van de kandidaat zal in elk geval naast een enorme economische en monetaire kennis van zaken, ook een forse dosis psychologisch inzicht worden gevraagd. Conclusie Naar onze mening laten de markten de crisis nu achter zich en richten zich steeds meer op economisch herstel. Daarbij moeten lessen uit de crisis echter niet worden vergeten. Aantrekkelijke waarderingen, solide dividenden en een gezonde balans blijven uitgangspunten voor ons beleggingsbeleid. K
Fase 2
Fase 3
Terugkeer van liquiditeit Beleggers kijken weer met rationele ogen naar de markt. Zij zien de waarderingen en dividendrendementen en vergelijken die met de lage vergoedingen op deposito’s en spaarrekeningen. Institutionele beleggers realiseren zich dat men weer in bedrijfsobligaties en aandelen moet beleggen om te voldoen aan hun rendementseisen. De grote hoeveelheid geld die aan de zijlijn staat geparkeerd zoekt aarzelend een weg terug naar deze categorieën. Dit is de fase waarin een beetje liquiditeit al tot grote koersstijgingen kan leiden.
Anticipatie op economisch herstel
KIJK OP VERMOGEN | hof hoorneman bankiers | ZOMER 2013
5
china value fund
Introductie nieuw fonds:
Het
China Value Fund
D
e Chinese markt is voor Hof Hoorneman Bankiers geen onbekende markt. Sinds jaar en dag zoekt de vermogensbeheerder, onder meer in de persoon van fundmanager Mark Kwakkenbos, naar ondergewaardeerde bedrijven in die
6
regio om deze vervolgens op te kunnen nemen in de algehele value-portefeuille. De positieve resultaten die deze aanpak met zich meebracht in combinatie met het feit dat China nog steeds een groeimarkt is, deed Hof Hoorneman Bankiers ertoe bewegen om
KIJK OP VERMOGEN | Hof hoorneman bankiers | ZOMER 2013
china value fund
Hof Hoorneman Bankiers lanceert op 7 oktober 2013 een nieuw fonds: het China Value Fund. Met de introductie van dit fonds biedt Hof Hoorneman Bankiers cliënten die ondernemend zijn én een langetermijnvisie hanteren de mogelijkheid om optimaal te profiteren van de Chinese groeimarkt.
de mogelijkheden tot het opzetten van een value-fonds, uitsluitend gericht op China en Hongkong, serieus te bekijken. ‘China heeft zich ten opzichte van Europa en de Verenigde Staten de afgelopen jaren onderscheiden door zijn economische groei. Het is de verwachting dat deze ook de komende periode boven de zeven procent zal liggen’, vertelt Kwakkenbos.
KIJK OP VERMOGEN | hof hoorneman bankiers | ZOMER 2013
‘Deze groei was eerder vooral toe te wijzen aan de toenemende export en verbeterde infrastructuur. Facetten die natuurlijk eindig zijn. Desalniettemin verwachten we dat China een groeimarkt blijft.’ Op welk gebied ligt die groei dan vooral? Kwakkenbos licht toe: ‘Bij de Chinese consument. Niet alleen trekt hij steeds meer naar de steden toe, maar hij geeft – met dank aan de stijgende lonen – ook steeds meer uit. Met name de luxegoederen zijn hierbij in
trek. Chinezen willen graag gezien worden met schoenen van Nike, tassen van Louis Vuitton of kleding van Prada. Buitenlandse merken springen hier handig op in en zijn in de grote steden dan ook al veelvuldig te vinden. Voor de komende jaren zullen Chinese merken echter in kracht gaan toenemen. Daarnaast zijn er vele andere sectoren die profiteren van de trend op het gebied van consumentenbestedingen.
7
china value fund
Chaowei Chaowei is een leverancier van batterijen voor met name elektrische scooters. Urbanisatie, hogere bestedingskracht van consumenten en achterblijvende infrastructuur (files en matig openbaar vervoer) maken elektrische scooters tot een handig vervoersmiddel. Deze markt heeft zich de afgelopen jaren dan ook explosief ontwikkeld en lijkt ook voor de komende jaren een interessante groei te kunnen doormaken. Naast de aantrekkelijke groei is ook de toenemende regulering een interessante factor binnen deze sector. De Chinese overheid heeft zich namelijk ten doel gesteld om de productiestandaard van (lood)batterijen op te hogen om de risico’s voor het milieu te beperken. In 2011 is een lijst met productieeisen opgesteld en er wordt streng toezicht gehouden op het naleven van deze wetgeving. Het niet kunnen voldoen aan de eisen heeft als sanctie dat de betreffende fabriek op last van de overheid direct moet worden gesloten. Destijds kon een belangrijk deel van de industrie niet voldoen aan deze wetgeving en de twee marktleiders, Chaowei en Tianneng, hebben deze kans aangegrepen om hun marktaandeel substantieel te vergroten. Na 2013 zal de wetgeving hieromtrent verder worden aangescherpt en ook nu geldt dat de ondernemingen die niet aan de eisen voldoen hun productie zullen moeten staken. Hierop anticiperend zijn de twee marktleiders in de tweede helft van 2012 een prijzenoorlog gestart met als doel de kleinere spelers uit de markt te drukken en de markt verder te consolideren. Immers, door de lagere marges komen de kleinere spelers in financiële moeilijkheden, waardoor ze de door de wetgeving ingegeven investeringen niet kunnen dragen. De genoemde prijsverlagingen hebben uiteraard ook hun effect op de winstgevendheid van Chaowei zelf. Naar onze mening is dit slechts een effect voor de korte termijn. Voor de middellange termijn zorgt het voor een verdere consolidatie en uiteindelijk een minder competitieve markt. Dit zou een positief effect moeten hebben op de margeontwikkeling. Bij de huidige waardering van nog geen zes keer de jaarwinst van 2012 en een dividendrendement van meer dan vijf procent zijn de aandelen naar ons idee ondergewaardeerd.
Uitgelicht: drie ondergewaardeerde Chinese bedrijven In welke Chinese bedrijven belegt Hof Hoorneman Bankiers? Waarom is de keuze op hen gevallen? En wat zijn de verwachtingen? Fundmanager Mark Kwakkenbos licht drie bedrijven uit de China Value Fund-portefeuille toe: batterijproducent Chaowei, producent van gas- en elektrameters Wasion en maïsolieproducent Changshouhua.
Changshouhua Changshouhua is de grootste fabrikant van maïsolie in China en heeft een sterk marktaandeel. Maïsolie heeft een vergelijkbare toepassing als olijfolie; het wordt met name gebruikt om mee te koken. Belangrijk is dat in het algemeen de consumptie van plantaardige olie per hoofd van de bevolking stijgt bij toename van het welvaartsniveau. De toenemende bestedingskracht van de Chinese consument is om die reden een aantrekkelijke afzetmarkt voor plantaardige olie. Daarbij komt dat het bedrijf de laatste jaren een veel betere positie in deze markt heeft verkregen. Tot 2006 fabriceerde Changshouhua enkel maïsolie voor de groothandel en werd een belangrijk deel van de maïsolie geëxporteerd. In 2006 heeft het bedrijf echter besloten een eigen merk te lanceren voor de Chinese
markt. Inmiddels kunnen we zeggen dat ze hier zeer succesvol in zijn. In 2012 werd namelijk reeds meer dan 85 procent van de winst behaald uit verkopen van maïsolie onder het eigen merk en is de omzet van 480 miljoen RMB in 2006 inmiddels toegenomen naar 2,7 miljard RMB in 2012. Gezien de succesvolle lancering van het eigen merk en de gezonde vraag naar plantaardige olie verwachten wij dat Changshouhua de komende jaren de omzet verder kan laten groeien. Daarnaast is het onze verwachting dat de sterkere marktpositie de onderneming in staat stelt om de marge te verbeteren. De huidige waardering doet naar ons idee geen recht aan de groei en de sterke positie van de onderneming.
3000.000
omzet groothandel omzet eigen merk totale omzet Changshouhua
2500.000 2000.000 1500.000 1000.000 500.000 2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
KIJK OP VERMOGEN | Hof hoorneman bankiers | ZOMER 2013
8
3000.000
omzet groothandel
china value fund
Wasion Wasion is marktleider in elektriciteitsmeters in China, maar fabriceert ook water- en gasmeters. De onderneming profiteert op dit moment van enorme investeringen in het elektriciteitsnetwerk die in de periode 2010-2020 plaatsvinden. Eén van de doelstellingen is het vervangen van 80 procent van de elektriciteitsmeters door zogenoemde smartmeters per 2015. Aangezien de huidige penetratiegraad nog geen 40 procent bedraagt, betekent dit een zeer sterke vraag voor de komende drie jaar. Wasion is in onze ogen het beste in staat om hiervan te kunnen profiteren. Als marktleider kan het goed voldoen aan de nieuwe eisen die aan leveranciers worden gesteld. Tot voor kort stond namelijk de prijs centraal in het toewijzen van orders, maar om de kwaliteit te garanderen is dit recentelijk veranderd en zijn kwaliteit en betrouwbaarheid van levering doorslaggevend geworden. Hierdoor hoeft Wasion minder op prijs te concurreren, wat dus een positief effect heeft op hun winstmarge. Ook in de periode 2015-2020 zal er substantieel worden geïnvesteerd in het elektriciteitsnetwerk en hiervoor is een samenwerkingsverband gesloten met het Duitse Siemens. Siemens brengt haar kennis in en Wasion verschaft de toegang tot de Chinese markt. Daarnaast zal Siemens Wasion toegang verschaffen tot de markten buiten China, waardoor de export van elektriciteitsmeters in de komende jaren naar verwachting sterk zal toenemen. Naast de investeringen in het elektriciteitsnetwerk staat China ook aan de vooravond van substantiële investeringen in de water- en gasmarkten. Zo heeft de Chinese overheid ambitieuze doelstellingen voor het gebruik van gas gesteld. Het gebruik ervan zal moeten toenemen van vier procent van het totale energieverbruik in 2012, naar acht procent in 2015 en 10 procent in 2020. Dit zal gepaard gaan met aanpassingen aan de tarifering en investeringen in nieuwe meters. Ook op het gebied van water zullen er vergelijkbare aanpassingen in de tarifering plaatsvinden, met een investeringscyclus tot gevolg. Wij zien in Wasion een sterke onderneming met activiteiten in aantrekkelijke groeimarkten. De focus op kwaliteit en betrouwbaarheid in combinatie met de samenwerking met Siemens geeft Wasion een goede uitgangspositie voor de komende jaren.
KIJK OP VERMOGEN | hof hoorneman bankiers | ZOMER 2013
Naast in retailers van kleding en schoenen beleggen wij bijvoorbeeld ook in een fabrikant van verpakkingsmaterialen voor de voedingsindustrie en in een fabrikant van basismaterialen voor cosmetica en schoonmaakmiddelen.’ Criteria China Value Fund De goede ervaringen uit het verleden en de toenemende consumentenbestedingen in China deden Hof Hoorneman Bankiers besluiten om het China Value Fund op te richten. In dit fonds wordt belegd in ondergewaardeerde effecten en daaraan gerelateerde financiële instrumenten en geldmarktinstrumenten waarvoor een officiële notering bestaat aan de beurs van Hongkong en/of waarvan een significant deel van de productie of verkopen van de onderneming in China, Hongkong of Macau plaatsvindt. Maar dat zijn niet de enige criteria. Kwakkenbos, die de Chinese beleggingsmarkt al jaren volgt, vertelt dat er in totaal vier criteria zijn opgesteld. ‘Naast de al eerder genoemde onderwaardering, moet er een trigger aanwezig zijn waardoor de onderwaardering kan worden opgeheven. Ook vinden wij het belangrijk dat het bedrijf een dividend uitkeert. Voor de gehele portefeuille zal dat op dit moment boven de vier procent uitkomen. En, tot slot, beleggen we enkel in bedrijven met een sterke marktpositie waardoor ze in staat zijn hun marges te verdedigen. Je ziet veel Chinese bedrijven wel groeien, maar vaak gaat dit ten koste van hun marges.’ Gedegen aanpak De criteria om in aanmerking te komen voor het China Value Fund zijn duidelijk. Maar hoe kom je er vanuit Nederland achter of het bedrijf daadwerkelijk aan die criteria voldoet? Daar zit een gedegen aanpak achter, vertelt Kwakkenbos. ‘Allereerst lezen wij heel veel jaarverslagen. Daarnaast hebben we goed contact met lokale partners die in China analistenteams, gericht op de Chinese markt, hebben zitten. Deze lokale informatie is een belangrijke input voor onze analyses. Bovendien vertrekken we zelf één tot twee keer per jaar naar China om bedrijven te bezoeken waarin we beleggen c.q. willen beleggen.’ Dit laatste is volgens Kwakkenbos uitermate belangrijk. ‘Soms is het lastig om uit een jaarverslag op te maken wat de concurrentiepositie van een onderneming is. Een gesprek met het management van het desbetreffende bedrijf
schept vaak duidelijkheid. Als vervolgens blijkt dat de visie van de grootaandeelhouder niet aansluit bij onze doelstellingen, dan is er geen discussie meer mogelijk: we besluiten in zo’n geval om er niet in te beleggen.’ Opvallend is dat in het China Value Fund veel ruimte is voor bedrijven die wat kleiner van omvang zijn. ‘De beleggingsmarkt in China en Hongkong kenmerkt zich onder meer door de grote hoeveelheid kleinere bedrijven. Omdat deze bedrijven niet worden gevolgd door grootbanken (het levert hen niet voldoende provisie op – red.) biedt het voor value beleggers als Hof Hoorneman Bankiers juist veel kansen. Vaak zien we bij dergelijke partijen juist grote onderwaarderingen’, vertelt Kwakkenbos. Verwachting Kwakkenbos is erg optimistisch over de te verwachten resultaten van dit fonds. Desalniettemin is het niet voor iedere belegger geschikt. Hij licht toe: ‘Het China Value Fund is een specialistisch fonds dat zeer beweeglijk is. Bovendien kan het vrij lang duren voordat de onderwaardering van bedrijven in deze regio opgeheven wordt. Je moet dus niet alleen als belegger risico’s durven nemen, maar ook in staat zijn om een langetermijnvisie te hanteren. Denk aan een horizon van een jaar of vijf. Als je een ondernemersmentaliteit hebt, dan past het China Value Fund uitstekend bij je.’
K
9
waarom nu beleggen in china
Waarom wij juist nú beleggen in China Door Thomas Meijaard
Hof Hoorneman Bankiers lanceert op 7 oktober 2013 haar China Value Fund. Als je het nieuws van de afgelopen tijd moet geloven, waarin veel minder positief gesproken wordt over China, lijkt het geen goede timing. Wij zijn echter een heel andere mening toegedaan. In dit artikel leggen we uit waarom.
D
e groeivooruitzichten voor de Chinese middenklasse en de hoeveelheid aan ondergewaardeerde aandelen bieden volgens ons een zeer aantrekkelijk beleggingsperspectief. Onze Chinese beleggingen zorgen al vijftien jaar voor mooie rendementen als onderdeel van de Valueportefeuilles en de portefeuille van ons Emerging Markets Fund. En nu is volgens ons de tijd aangebroken om dit unieke product ook aan andere klanten aan te bieden. De afgelopen maanden zijn er echter steeds meer negatieve stemmen opgegaan over China. Journalisten en geïnformeerde analisten hebben geschreven over hun zorgen over de Chinese economie en beleggers hebben veel geld aan de Chinese aandelenmarkt onttrokken. Hoewel veel krantenartikelen de situatie vaak te veel simplificeren zijn sommige ‘kritiekpunten’ wel degelijk valide. Vier van deze zorgen zijn: afnemende economische groei, de schuld van de lokale overheden, overcapaciteit en schaduwleningen. In dit artikel leggen wij uit hoe onze beleggers tegen deze problemen aankijken, en hoe ze rekening houden met deze ontwikkelingen bij het kiezen van beleggingen in China. Afname van de Chinese groei Een veelgehoord argument is dat de Chinese economie minder hard zal groeien. Dit klopt. De Chinese overheid heeft al vele malen aangegeven dat ze de economische groei iets terug willen brengen, omdat er op deze manier hervormd kan worden. De regering is voornemens om consumptie een groter deel van de economie te maken en dat moet ten koste gaan van investeringen in infra-
10
structuur en machines. Het gevolg is dat de economie niet meer met 10% gemiddeld zal groeien, maar tussen de 7% en 8%. Dit is in onze ogen én in de ogen van de meeste analisten een positieve ontwikkeling. Het huidige economische groeimodel is niet houdbaar. Het feit dat de Chinese regering dit wil omvormen en kiest voor kwaliteit boven kwantiteit is eerder een reden tot juichen dan tot paniek. Bovendien is de verwachting dat de consumptie harder zal groeien dan de economie, aangezien consumptie als gedeelte van de economie zal toenemen (zie staafgrafiek). Dit is precies waar wij met het China Value Fund op inspelen. Wij zijn dus niet bezorgd over deze ontwikkeling. Ten tweede is het belangrijk om te realiseren dat een afname in economische groei geen indicator hoeft te zijn van beleggingsresultaten. Al gedurende meer dan tien jaar verschijnen er artikelen over de aanstaande harde landing van de Chinese economie. Ondanks de voorspellingen van deze doemdenkers hebben onze beleggingen sindsdien mooie rendementen opgeleverd. Een voorbeeld dat dit illustreert is dat de huidige economische situatie in Europa nu niet bepaald rooskleurig is, maar dat u toch een rendement van ruim 37% had gemaakt als u drie jaar geleden in het Hof Hoorneman European Value Fund belegd had. De ervaring van onze beleggers is dat de waardering van aandelen veel doorslaggevender is voor het uiteindelijke beleggingsresultaat dan of de economie nu met 8,2% of 7,6% groeit. Wij zijn dus niet ongerust over de afname van groei in China, zeker wanneer deze met de nodige hervormingen samenvalt.
Schuld van lokale overheden Een tweede zorg is de schuld van de lokale overheden. Chinese lokale overheden hebben inderdaad veel schuld opgebouwd door te investeren in infrastructuur. Sommige van deze investeringen leveren te weinig rendement op en nu dreigen de overheden niet terug te kunnen betalen. Dit is een welbekende ontwikkeling. Ook hier moet het probleem in de juiste context gezet worden. Het is in China namelijk zo dat de centrale overheid garant staat voor de kredietwaardigheid van de lagere, lokale overheden. De centrale overheid is zeer kapitaalkrachtig en heeft relatief weinig schuld. Het Internationaal Monetair Fonds, onderdeel van de Verenigde Naties, heeft onlangs berekend dat alle uitstaande schuld van de centrale en lokale overheden bij elkaar opgeteld uitkomt op 45% van het Chinese BBP. Dit is een stuk lager dan de schuld in andere, veel meer ontwikkelde regio’s, zoals de VS, Japan of de EU. Land (Vergrote) Overheidsschuld/BBP Verenigde Staten 102% Japan 212% EU (gemiddeld) 93% China 45% Bovendien heeft de Chinese overheid een grote kapitaalvoorraad waarmee ze, indien nodig, zouden kunnen inspringen. Wij onderkennen dus de schulden bij lokale overheden, maar zien dit niet als een reden om niet te investeren in China. Wat wij opmerkelijk vinden in deze discussie, is dat de laatste negen maanden met erg veel enthousiasme in Japan belegd wordt, waar het schuldprobleem vijfmaal zo groot is.
KIJK OP VERMOGEN | Hof hoorneman bankiers | ZOMER 2013
waarom nu beleggen in china
Om ons hier toch tegen in te dekken – onder het motto better safe than sorry – belegt het China Value Fund niet in bedrijven die afhankelijk zijn van uitgaven van lokale overheden. Het fonds richt zich voornamelijk op de thema’s consumentenbestedingen, regulering en milieu, niet op infrastructuur. Overcapaciteit De afgelopen jaren is de concurrentie binnen China hard toegenomen. Zo hard zelfs dat er in sommige sectoren een dusdanige overcapaciteit ontstond dat weinig bedrijven nog winst maakten. Onze beleggers hebben deze ontwikkeling aan zien komen en hier adequaat op gereageerd door in bedrijven te beleggen die een beschermde positie hebben in hun markt. Zo’n positie ontstaat bijvoorbeeld door een speciaal kostenvoordeel of een bepaald intellectueel eigendom waar de concurrentie niet over beschikt. Deze positie kan echter ook voortkomen uit regelgeving, bijvoorbeeld wanneer de overheid besluit om te strengere eisen te stellen aan de milieuvriendelijkheid van fabrieken. Door te beleggen in bedrijven die op deze manier een ‘gracht’ om hun marges heen hebben gebouwd, dekken wij ons niet alleen in tegen overcapaciteit, maar profiteren wij er zelfs van. Na de ‘shake-out’ van de overcapaciteit hebben deze bedrijven namelijk vaak marktaandeel gewonnen. Overcapaciteit zien wij dan ook niet zozeer als een probleem, maar juist meer als een mogelijkheid. Schaduwleningen Tenslotte lezen wij ook vaak over schaduwleningen. Schaduwleningen; het klinkt erg sinister. Maar wat zijn dat nou eigenlijk? Schaduwleningen zijn leningen die uitgegeven worden door instanties die geen bank zijn, zoals bijvoorbeeld trusts. Ze worden dan ook uitgegeven aan bedrijven die bij een gewone bank niet in aanmerking komen voor een lening – veelal kleine en middelgrote, niet-beursgenoteerde ondernemingen. De rente op deze leningen is over het algemeen hoog en het risico is ook hoger dan de gemiddelde banklening. De leningen bestaan uit samengevoegd geld van particulieren en bedrijven die dit soort vehikels verkiezen boven de lage rente die ze ontvangen op hun spaarrekening. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, staan de instanties die schaduwleningen uitgeven grotendeels onder toezicht van de regering. Dat waarvan men denkt dat in de schaduw gebeurt, vindt dus eigenlijk gewoon in het klare daglicht plaats.
KIJK OP VERMOGEN | hof hoorneman bankiers | ZOMER 2013
Dit betekent niet dat schaduwleningen geen gevaar vormen. Wij moeten eerlijk zijn en erkennen dat wij niet weten hoeveel schaduwleningen er niet terugbetaald gaan worden, net zomin als de critici dit weten. Het IMF heeft uitgesproken dat het voorlopig nog geen groot probleem zal zijn, maar ook hier plaatsen wij niet ons volledige vertrouwen in. Het is vrij simpel: wij – en met ons vele andere gerespecteerde bronnen – verwachten niet dat dit een grote crisis zal veroorzaken, maar wij hebben geen zekerheid. Wat wij wel weten, is hoe wij er rekening mee kunnen houden in ons beleggingsbeleid. Ten eerste, als er bedrijven zijn die een schaduwlening uit hebben staan – deze leningen staan in het volle daglicht op de balans in de financiële verslaggeving – nemen wij de waarde van deze lening niet mee in onze waardeberekening van het bedrijf. In de tweede plaats geven wij de voorkeur aan bedrijven zonder een netto schuldpositie en wanneer er een schuld is, is deze slechts summier en zeer goed te managen. Ten derde beleggen wij niet in financiële instellingen, zoals banken en trusts. Op deze manier proberen wij ons zo goed mogelijk in te dekken tegen de eventuele gevolgen van het schaduwlenen, wat deze ook zullen zijn. Conclusie Beleggen is nooit zonder risico’s, zo ook in China. Met het China Value Fund denken wij een mooi nicheproduct aan te kunnen bieden. De sterke consumptiegroei in China, die gepaard gaat met een vijver vol ondergewaardeerde bedrijven, biedt ons inziens een prachtige mogelijkheid. Beleggingservaring leert ons dat macro-economische ontwikke-
lingen op de lange termijn minder van invloed zijn op beleggingsresultaten dan de bedrijfs- en marktspecifieke ontwikkelingen en waardering. Sinds 1926 is er ieder jaar wel een goede reden geweest om niet te beleggen in, bijvoorbeeld, Amerikaanse aandelen; van de instorting van de Weimar Republiek tot de Korea-oorlog en van de oliecrisis tot de terroristische aanslag op het WTC. Desondanks heeft de S&P500-index, een brede index van Amerikaanse aandelen, in die tijd bijna 10% rendement per jaar gemaakt. Het is dus de kunst om die bedrijven te kiezen die aantrekkelijk gewaardeerd zijn met een goede marktpositie. Dit betekent niet dat wij blind zijn voor de zorgen die men heeft over de Chinese economie. Sterker nog, wij houden rekening met de mogelijkheid dat deze zorgen werkelijkheid worden. De bedrijven in het China Value Fund hebben geen blootstelling aan lokale overheden, hebben zeer weinig schuld, kunnen hun marges beschermen en hebben geen directe blootstelling aan schaduwleningen. Door ons te beschermen tegen deze eventuele risico’s is het fonds nog beter in staat te profiteren van de mogelijkheden die de Chinese markt ons biedt. De recente negativiteit over China heeft de waarderingen van veel Chinese bedrijven nog aantrekkelijker gemaakt en er worden dus volop kansen geboden voor de Value-belegger. Het China Value Fund is niet voor iedereen geschikt, maar voor beleggers met een langere beleggingshorizon die willen profiteren van de opkomst van de Chinese middenklasse is het in onze ogen een aantrekkelijke mogelijkheid. K
Consumptie als % van Bruto Binnenlands Product 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% China
VS
UK
OECD India gemiddelde
11
obligatie Fonds/income Fund
Koopkrachtbehoud door combinatie van Obligatie Fonds en In
Obligatiebelegging met weinig tegenwind
Beleggen met windkracht 12 wil je niet. Het risico op schade is veel te groot. Maar een windkracht van 3-4, veelal in de rug… Dat kan met de combinatie van het Hof Hoorneman Obligatie Fonds en het Hof Hoorneman Income Fund: meer rendement met een relatief beperkt risico.
‘W
ij merken dat er veel animo is voor beleggen in obligaties’, vertelt Frans Schalk, al jaren hét gezicht van kantoor ’s-Hertogenbosch van Hof Hoorneman Bankiers. Vooral de combinatie van het Obligatie Fonds en Income Fund is in trek bij (potentiële) relaties van Hof Hoorneman Bankiers. ‘De combinatie van de twee fondsen zorgt voor een portefeuille gericht op kapitaalbehoud waar inkomen uit voortvloeit. Steeds meer vermogen beheren wij op deze manier.’ Volgens Schalk liggen
12
hieraan enkele redenen ten grondslag: de lage spaarrentes, terughoudendheid ten aanzien van aandelen en – heel belangrijk – het past bij heel veel mensen. Obligaties: basis van een relatie ‘Hoewel het al een stuk verminderd is ten opzichte van de afgelopen jaren, zijn veel mensen nog steeds terughoudend om in aandelen te stappen. Dat begrijp ik wel. Veel beleggers zijn of hebben op zijn minst toch het gevoel de laatste jaren omvergeblazen te zijn door alle tegenwind op de aandelen-
markten.’ Schalk wijst naar de internetbubble van 2000. Toen de meeste aandelenbeleggers daar weer een beetje bovenop waren, volgde de crisis van 2008. ‘De mentale weerbaarheid van mensen heeft een flinke deuk opgelopen. De scepsis, teleurstelling, irritatie over bonussen voor topbestuurders; het is zo goed te begrijpen. Sterker nog, wij nemen die emoties heel serieus. Die doe je niet af met “het valt wel mee”. Daar luisteren wij goed naar en geven ze vervolgens een plek.’ Daarbij helpt het enorm dat relatiebeheerders bij Hof Hoorneman Bankiers gemiddeld meer
KIJK OP VERMOGEN | Hof hoorneman bankiers | ZOMER 2013
obligatie Fonds/income Fund
ncome Fund Rendement-risicoverhoudingen voor het Hof Hoorneman Obligatie Fonds aangevuld met het Hof Hoorneman Income Fund HHB HHB Eff. Dividend Obligatie Income rendement Fonds Fund
Disclaimer: De in dit artikel genoemde rendementen kunnen afwijken van voor individuele relaties behaalde resultaten. Resultaten uit het verleden bieden geen garantie voor toekomstig te behalen rendementen.
dan twintig jaar ervaring hebben. Het hoort volgens Schalk bij een grondige inventarisatie van de relatie, waarbij financiën, wensen en de mens achter de belegger in kaart worden gebracht. ‘Zeer belangrijk is ook de psyche. Uit de inventarisatie moet blijken of een aandelenbelegging wel past binnen het risicoprofiel en de risicoperceptie van de relatie. Vanuit financieel oogpunt passen aandelen uitstekend bij veel van onze (potentiële) relaties, maar ze moeten er mentaal wel aan toe zijn dat het aandelencompartiment soms hard kan dalen. Op dit moment blijkt dat juist een obligatiebelegging, aangevuld met de aantrekkelijke rente die wij geven op liquide middelen, een uitstekende basis is om een relatie op te bouwen. Het biedt de gelegenheid om een relatie bij de hand te nemen, uit te leggen wat er de voorbije jaren allemaal is gebeurd, hoe wij daarmee omgaan en hoe je daarop kunt inspelen. Het managen van verwachtingen blijft immers een heel belangrijk onderdeel van ons werk.’
KIJK OP VERMOGEN | hof hoorneman bankiers | ZOMER 2013
100% 0% 75% 25% 60% 40% 50% 50% 40% 60% 25% 75%
2,7% 4,2% 5,1% 5,7% 6,3% 7,2%
0% Obligatie Fonds en 100% Income Fund
Kapitaalbehoud vs. koopkrachtbehoud Tijdens de gesprekken met (potentiële) relaties krijgt Schalk geregeld de doelstelling ‘kapitaalbehoud van het vermogen’ te horen. Inmiddels weet hij dat de meeste relaties daarmee eigenlijk ‘koopkrachtbehoud’ bedoelen. ‘Het is heel simpel. Kapitaalbehoud betekent dat 100 euro nu over vijf jaar nog steeds 100 euro is. Koopkrachtbehoud wil zeggen dat men met 100 euro nu over vijf jaar hetzelfde wil kunnen kopen als nu. Dat is heel iets anders. Dan moet je dus rekening houden met inflatie en belastingen, bijvoorbeeld vermogensrendementsheffing. En daarom is het zo belangrijk om goed door te vragen, om goed inzicht te krijgen. Want alleen als je weet wat een relatie echt wil, kun je hem goed van dienst zijn en een passende portefeuille samenstellen. Daarbij is het een heel groot voordeel dat wij in Gouda onze eigen producten maken. Onze analisten doen zelf hun onderzoek en stellen aan de hand van de uitgangspunten de portefeuille samen!’
Gem. rating
1,9% BBB+ 3,2% BBB4,0% BB+ 4,6% BB+ 5,1% BB 5,9% BB
Cijfers t/m ultimo juli 2013
Streven naar koopkrachtbehoud ‘Wie streeft naar koopkrachtbehoud, heeft toch op zijn minst een rendement van 3,5% (inflatie plus in privé vermogensrendementsheffing) nodig’, zo stelt Schalk. ‘Dan is alleen rente op liquide middelen, momenteel nog altijd 1,75% bij Hof Hoorneman Bankiers, ontoereikend. Voor een spaarrekening geldt dan weliswaar een windkracht van slechts 0 tot 1 om u een idee te geven, het rendement is navenant. Ook een belegging in enkel het Obligatie Fonds, waarvoor windkracht 2 tot 3 geldt – in termen van het KNMI zwak tot vrij matig – is dan onvoldoende. Er is meer nodig dan het verwachte effectieve rendement van 2,75% dat behaald wordt met leningen van financieel solide bedrijven. Koopkrachtbehoud is wel te realiseren door deels te beleggen in het Income Fund. Het Income Fund belegt in bedrijfsleningen met een hoger risico, zeg maar windkracht 5 – vrij krachtig. Maar het verwachte effectieve rendement is dan ook hoog: 8,4%. Vooral in tijden van matige economische groei en lage inflatie doet deze categorie het erg goed. Om koopkrachtbehoud na te streven is een combinatie van het Obligatie Fonds en Income Fund een verstandige keuze. Met als voordeel dat de windkracht beperkt blijft.’ K
13
blaricum
Nieuwe vestigingsdirecteur Blaricum
Russell Reid: ondernemer en bankier met een missie Kantoor Blaricum onderscheidt zich van oudsher met vermogensbeheer én beleggingsadvies. Dat verandert niet met de komst van Russell Reid, de nieuwe vestigingsdirecteur. De geboren Brit heeft veel ervaring als bankier en ondernemer. Daarnaast hecht hij veel waarde aan goede klantrelaties. ‘Private banking is een emotionele business.’
H
ij werd geboren in Tanzania, als zoon van een Engelsman op handelsmissie en een Nederlandse. Maar toch voelt Reid zich in de eerste plaats Nederlander. Hier groeide hij op. Toch heeft hij in zijn professionele carrière veel internationale ervaring opgedaan in de effectenwereld, vooral bij banken. Reid vertelt: ‘Ik begon ooit bij Corporate & Institutional banking bij ABN AMRO, waar ik me vervolgens bezighield met stock lending. Voor een Amerikaans-Zwitserse Bank in Londen richtte ik me op IPO’s, beursintroductie van bedrijven. En als broker bracht ik kopers en verkopers van aandelen bij elkaar. Bij NIB Capital hield ik me bezig met institutionele beleggers in Zwitserland en Oostenrijk. Ook heb ik een hedgefund, gericht op Europese small- en midcap, opgericht en gefund. Maar door de crisis van 2008 is dat helaas niet van start gegaan.’ Reid werkte vervolgens als commercieel directeur bij het cosmeticabedrijf van zijn voormalige vrouw, maar miste de effectenwereld. Nu staat hij voor een nieuwe uitdaging: als vestigingsdirecteur voor Hof Hoorneman Bankiers Blaricum, waar hij het kantoor wil laten groeien.
14
‘De combinatie bankieren en ondernemen spreekt me aan. En de uitdaging. Je ziet onze omgeving veranderen. Veel grootbanken zijn verdwenen uit het Gooi, maar ik ben ervan overtuigd dat nichespelers zoals Hof Hoorneman Bankiers van waarde blijven. Als vestigingsdirecteur wil ik ondernemerschap en productkennis uitdragen en (nieuwe) klanten voor langere tijd aan ons binden. Een goede relatie ontstaat aan de onderhandelingstafel, maar vooral ook daarbuiten. Bijvoorbeeld op de golfbaan (hij heeft een single handicap, red.) of tijdens een partijtje tennis, waar je elkaar in een ander omgeving leert kennen. Private banking is een emotionele business.’ Als ‘nieuwkomer’ richt Reid zich de komende tijd op het leren kennen van zijn klanten en hun portefeuilles, maar vooral ook op het leren kennen van zijn nieuwe collega’s. ‘Daarvoor volg ik een uitgebreid inwerktraject. Ik spreek veel met collega’s. Door hun kennis vind ik nóg beter mijn weg binnen Hof Hoorneman Bankiers. Ik heb al veel geleerd over product development, onze focusgebieden en value investing. Interne relaties zijn zeker zo belangrijk als externe. Weten bij wie je met welke vraag terecht kunt. Uiteindelijk profiteert de klant daarvan.’
Leeftijd: 51 jaar Woonplaats: Laren Functie: vestigingsdirecteur kantoor Blaricum In dienst sinds: 7 augustus 2013 Was: • oprichter hedgefund Focus Capital • commercial director cosmetica-importeur/ -distributeur Sporten: golf, tennis en hockey Houdt van: pianospelen, schaken Sterke punten: relatie gedreven, ondernemend
KIJK OP VERMOGEN | Hof hoorneman bankiers | ZOMER 2013
adviesdesk Event xxx
Beleggingsadvies
‘The
Value way’
Door Bart Flentge
De beleggingsadviesdesk blikt in elke editie van Kijk Op Vermogen terug op de voorbije maanden. Naast de verschuiving van hoogrendementsobligaties naar aandelen, de dividendrendementen van Bosideng en Vinda en de beursnotering van de zeven beleggingsfondsen van Hof Hoorneman Bankiers, komen de mogelijkheid tot het openen van een adviesrekening en de komst van beleggingsadviseur Marcel Reukers in dit artikel aan de orde.
I
n de effectenportefeuilles van onze relaties zien we een geleidelijke en bijna automatische verschuiving van hoogrendementsobligaties naar aandelen. Zo zijn onder meer twee door Ageas uitgegeven perpetuele leningen gecalled (vervroegd afgelost). Meer recent hebben wij onze relaties geadviseerd om de winst op de 5 1/8% Achmea lening te nemen, omdat het resterende rendement tot en met de calldatum in 2015 nog slechts net iets meer dan 4% bedroeg. Omdat het steeds moeilijker wordt om aantrekkelijke rendementen in dit marktsegment van obligaties te vinden, verschuift onze beleggingsfocus zich vrijwel automatisch naar aandelen met aantrekkelijke en houdbare dividendstromen.
van de vogelgriep – koppelt bijvoorbeeld het aandeel Bosideng, dat onder andere bontjassen produceert, een lage waardering aan een hoge dividendstroom van nu circa 7,7% per jaar. Minder aantrekkelijk qua dividendrendement is het aandeel Vinda International. Dit wordt echter ruimschoots gecompenseerd door de relatief lage waardering van dit bedrijf ten opzichte van internationale sectorgenoten. Vinda produceert en verkoopt consumentenpapier, zoals tissues, toiletpapier en luiers. Zowel Bosideng als Vinda opereren in China, waar de toenemende welvaart zeer vermoedelijk zal zorgen voor een sterke groei van de omzet van beide bedrijven. Een voorbeeld van ons advies over Vinda treft u aan op de pagina hiernaast.
Dividend Hoewel de koersontwikkeling vooralsnog weinig inspirerend is – voornamelijk als gevolg
Beursnotering In juli zijn, met de notering van Hof Hoorneman Obligatie Fonds, Hof Hoorneman Reino
KIJK OP VERMOGEN | hof hoorneman bankiers | ZOMER 2013
Marcel Reukers (links) en Bart Flentge De beleggingsadviesdesk in Gouda is sinds 11 juli versterkt door de komst van Marcel Reukers. Marcel is afkomstig van GE Artesia waar hij verantwoordelijk was voor de effectendienstverlening in Zuid-Nederland. Zijn pragmatische aanpak, brede kennis van zaken en interesse in het beleggingsvak maken dat hij al snel is ingewerkt in de portfolio’s van onze cliënten en de diverse computer-en handelssystemen die wij binnen Hof Hoorneman Bankiers hanteren. Op pagina 19 kunt u nader kennismaken met onze nieuwe beleggingsadviseur.
15
adviesdesk
Emerging Markets Fund en Hof Hoorneman Real Estate Value Fund, alle zeven beleggingsfondsen van Hof Hoorneman Bankiers beursgenoteerd geworden. Ook meer defensief ingestelde beleggers kunnen hierdoor nu in hun adviesrekening beleggen in het door Morningstar met vijf sterren gewaardeerde Hof Hoorneman Obligatie Fonds. Dit actief beheerde fonds is zeer geschikt om in een defensief ingestelde portefeuille een plaats in te nemen naast bijvoorbeeld een passieve tracker op een mandje van investment grade-obligaties.
Nieuwsbrief Hof Hoorneman Bankiers
Weekly
Adviesrekening openen Het is inmiddels alweer een jaar geleden dat de beleggingsadviesdesk in Gouda is gecentraliseerd. Wij merken dat een toenemend aantal cliënten gebruik wil maken van onze beleggingsideeën en, naast een al bestaande vermogensbeheerrekening, ook een adviesrekening* bij ons opent. Over het algemeen vinden onze adviesrelaties het prettig om zelf ook met beleggen bezig te zijn. Al was het alleen maar om voeling te houden met datgene waar wij in hun beheerportefeuilles mee bezig zijn of om hun eigen beleggingsideeën te delen met onze adviseurs. De adviseurs treden hierbij op als uw sparringpartner op beleggingsgebied. Het openen van een adviesrekening bij Hof Hoorneman is heel eenvoudig. Wij kunnen ervoor zorgen dat bestaande effectenportefeuilles (of delen daarvan) naar ons worden overgeboekt. Relaties hoeven daar zelf geen ingewikkelde handelingen voor te verrichten. Zodra de effecten zijn overgeboekt bespreken wij met de cliënt hoe we de portefeuille kunnen aanpassen om meer inkomsten te genereren. Dat daarbij onze value-aanpak altijd leidend is, zal u niet verbazen. U bent van harte welkom in Gouda voor een oriënterend gesprek over beleggingsadvies.
K
*) Een adviesportefeuille is mogelijk vanaf € 200.000.
16
KIJK OP VERMOGEN | Hof hoorneman bankiers | ZOMER 2013
adviesdesk
Nieuw op de adviesdesk: Marcel Reukers
‘Hier is nog tijd en aandacht voor klanten’ Vanaf begin juli bemant de ervaren beleggingsadviseur Marcel Reukers samen met Bart Flentge de Adviesdesk. Zijn speerpunt? ‘Relatiebeheer. Persoonlijk contact met klanten zorgt ervoor dat wij hen optimaal kunnen bedienen.’
Waar heeft u uw ervaring opgedaan? ‘Ik startte ooit op de optiebeurs in Amsterdam. Daarna heb ik zes jaar op private banking-afdelingen van ING Bank gewerkt. Vanaf 1997 was ik achtereenvolgens Senior Accountmanager Private Banking en Hoofd Private Banking Zuid-Nederland bij GE Artesia Bank. Toen deze bank zijn private banking-activiteiten afstootte, kwam de functie van Senior Beleggingsadviseur bij Hof Hoorneman Bankiers op mijn pad.’ Wat spreekt u aan in Hof Hoorneman Bankiers? ‘De sfeer, de werkwijze en de tijd en aandacht die er is voor de klanten. In de private banking-sector is momenteel sprake van verschraling en consolidatie, maar daar is bij Hof Hoorneman Bankiers geen sprake van. Hier nemen we de tijd om klanten te leren kennen en nauw contact te onderhouden. Daarnaast ben ik erg enthousiast over het Value Investing-model. Waar andere adviseurs zich richten op het macro-economische nieuws, regio’s en sectoren, werken wij bottom-up; we beginnen bij individuele bedrijven. Zo komen we terecht bij bedrijven met koerspotentie en dat zie je terug in de bovengemiddelde resultaten die wij bij Hof Hoorneman Bankiers met Value Investing behalen.’ Blijft uw werk leuk, ook in het huidige economische klimaat? ‘Jazeker. Niemand kan voorspellen wat de beurs gaat doen, maar zoals gezegd behalen wij bovengemiddelde resultaten. Los van het concrete resultaat vind ik het belangrijk om het hele jaar door regelmatig contact te hebben met onze klanten. Ik merk dat klanten dat waarderen.’ Is er een bepaalde rolverdeling tussen u en uw collega Bart Flentge? ‘Nee, wij zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de relaties met onze klanten. Ieder van ons heeft zijn eigen portefeuille, deels afhankelijk van de klik die er is met de betreffende klant. Daarbij zorgen wij er wel voor dat we goed op de hoogte zijn van het wel en wee van elkaars klanten. Hiermee voorkomen we dat klanten twee keer hetzelfde verhaal moeten vertellen als de vaste contactpersoon niet aanwezig is.’
KIJK OP VERMOGEN | hof hoorneman bankiers | ZOMER 2013
Marcel Reukers Functie: Senior Beleggingsadviseur Studeerde: Bank & Customer Services, Avans Hogeschool Ervaring: GE Artesia Bank, ING Nederland, European Option Exchange Woont in: Breda Werkt vanuit: Gouda Houdt van: Golf, hardlopen en wijnreizen in met name Oostenrijk
Op het moment van schrijven bent u net gestart in uw nieuwe functie. Wat is uw eerste prioriteit? ‘Ik ben nu actief bezig om de klanten te leren kennen. Binnenkort is er een kennismakingsavond. Als mensen niet in de gelegenheid zijn om daarbij te zijn, neem ik contact op om een andere afspraak in te plannen. Het is belangrijk dat mensen weten wie ik ben, maar ik wil vooral ook graag meer weten van onze klanten. Een goede relatie betaalt zich uiteindelijk altijd uit!’
K 17
Box 3
Box 3
Door mr. D.J.B. (Dennis) Jongbloed, directeur Jongbloed Fiscaal Juristen
Dennis Jongbloed
Het lijkt zo mooi: slechts 1,2% belasting betalen over uw box 3-vermogen. De Bent u geïnteresseerd in dit onderwerp en wilt u er meer over weten? Neem dan contact op met Jan Wilpshaar, relatiebeheerder van kantoor Arnhem. Hij werkt regelmatig samen met Jongbloed Fiscaal Juristen en kan u met hen in contact brengen. Jan Wilpshaar is bereikbaar via 026-361 96 29 of
[email protected].
realiteit is echter dat er veelal een hogere heffing plaatsvindt dan deze 1,2%. En dan zijn we er nog niet. Hoe hoger het vermogen in box 3, hoe hoger de eventuele AWBZ-bijdrage en hoe lager de eventuele te ontvangen toeslagen. In dit artikel proberen we het leed voor de vermogende Nederlanders enigszins te verzachten door alternatieven aan te reiken.
Zoals aangegeven betaalt u bij een fiks vermogen 1,2% vermogensrendementsheffing over het saldo op 1 januari van elk jaar. Dit is de zogeheten box 3-heffing. De verwachting is dat de spaarrente in de eerstkomende jaren niet zal stijgen en de inflatie wel. Niet heel gunstig dus. Wat is een goed alternatief? U kunt overwegen om een B.V. op te richten en vervolgens uw spaargeld in deze B.V. onder te brengen. De B.V. hoeft alleen maar vennootschapsbelasting (20% over de eerste € 200.000 winst) te betalen over de daadwerkelijk genoten rendementen. Stel, u heeft € 500.000 op uw spaarrekening staan tegen 2%. U moet in box 3 in totaal € 6.000 belasting betalen (1,2% van € 500.000). Op een rendement van 2% van € 500.000 = € 10.000 moet u dus € 6.000 belasting betalen. Dit komt neer op 60%. De netto-opbrengst bedraagt dan € 4.000. Als u geld op kapitaal in de B.V. stort, dan moet de B.V. 20% vennootschapsbelasting betalen over het rendement. Stel dat u bijvoorbeeld € 500.000 aan spaargeld als kapitaal in de B.V. stort. Bij een spaarrente van 2% levert
18
dat een rendement van € 10.000 op, derhalve moet u € 2.000 aan vennootschapsbelasting betalen. Mocht u de € 8.000 als dividend uitkeren, levert dit u netto € 6.000 op. In box 3 is uw netto-opbrengst € 4.000, in de B.V. is dit rendement € 6.000. Via een eenvoudige route kunt u dus per jaar € 2.000 verdienen. 1. Nadeel: indien u voor bovenstaande structurering een B.V. op moet richten, dan brengt dat kosten met zich mee (zoals jaarrekening, aangifte VPB, etc.). Deze kosten bedragen ongeveer € 750 per jaar. 2. Voordeel: u kunt de verschuldigde dividendbelasting (box 2) uitstellen door het dividend later uit te keren. Wellicht dat u via de bedrijfsopvolgingsfaciliteit of via een emigratie de heffing definitief kunt voorkomen. Besparen AWBZ-bijdrage Wanneer u uw vermogen kunt verlagen, zal dit tot gevolg hebben dat u een hoger bedrag aan toeslagen kunt ontvangen en uw eigen
AWBZ-bijdrage lager wordt vastgesteld. Voor de toeslagen over 2013 wordt er gekeken naar uw vermogen per 1 januari 2013. Voor de eigen bijdrage aan een verpleegtehuis wordt er gekeken naar uw vermogen per 1 januari 2011 – overigens bestaat er een mogelijkheid om de peildatum te wijzigen. De eerstvolgende peildatum is 1 januari 2014, handelen in 2013 is derhalve verstandig. Mogelijkheden De belangrijkste oplossingen om uw vermogen te verlagen zijn: 1. wanneer u voornemens bent een grote privé-uitgave te doen, doe deze dan in 2013; 2. betaal uw belastingen, schulden en/of hypotheek in 2013 (of los deze af); 3. stort, indien mogelijk, een extra bedrag op uw kapitaalverzekering/beleggingsrekening/spaarrekening, welke is gekoppeld aan uw hypotheek; 4. betaal uw hypotheekrente voor de eerste 6 maanden van 2014 in het vooruit; 5. laat het geld in uw B.V. of onderneming staan; 6. stort uw vermogen in een B.V.;
KIJK OP VERMOGEN | Hof hoorneman bankiers | ZOMER 2013
fundmuseum update box 3
Voorbeeld 1: Box 3 of B.V.?
€ 500.000 BOX 3
1,2% belasting
Netto-opbrengst:
€ 4.000
Een wisselend beeld
Netto-opbrengst:
€ 6.000
B
B.V.
20% vennootschapsbelasting
€ 500.000 7. sluit een lijfrente of bankspaarlijfrente af (mits u jonger bent dan 65 jaar en een pensioentekort heeft); 8. schenk geld aan de kinderen (€ 5.000 belastingvrij) of kleinkinderen (€ 2.000 belastingvrij). Soms mag u eenmalig meer storten (zelfs € 51.000 per kind). Soms is meer schenken ook interessant, de heffing is dan 10% of 20%; 9. betaal het erfdeel van uw kinderen eerder uit (speelt bij langstlevende testamenten en vruchtgebruiktestamenten); 10. vraag om een wijziging van het peiljaar (voor de AWBZ-bijdrage) indien u één van voorgaande mogelijkheden heeft uitgevoerd. Conclusie Zoals hetgeen hiervoor is beschreven laat zien, kan het lucratief zijn om het vermogen in te brengen in een B.V. al dan niet in combinatie met de overige mogelijkheden zoals die zijn weergegeven. Hoe het één en ander exact vormgegeven dient te worden, is per persoon sterk afhankelijk van de exacte feiten en omstandigheden.
K
KIJK OP VERMOGEN | hof hoorneman bankiers | ZOMER 2013
eurskoersen zetten wereldwijd tot medio mei de stijgende lijn door. Het gevoel dat de onderliggende situatie in Europa steeds beter wordt, leefde ook. Dit kwam nog niet tot uiting in de economische groeicijfers, maar er waren verschillende indicaties van verbetering in de landen waar het aanvankelijk zo slecht mee ging: Griekenland en Spanje. Met name over Griekenland kwamen steeds meer positieve berichten in de media. Het IMF bracht een positief rapport uit over de hervormingen in Griekenland en kredietbeoordelaar Fitch zag zelfs reden om de kredietwaardigheid van het land opwaarts bij te stellen. Vanuit verschillende hoeken horen wij ook dat de competitiviteit van Griekenland en Spanje hard aan het verbeteren is. Dit is essentieel voor een gezond economisch groeimodel en de markt reageerde hier goed op. In juni veranderde de situatie echter. Een belangrijke oorzaak daartoe kwam van Ben Bernanke, de voorzitter van de Amerikaanse centrale bank. Hij gaf namelijk aan dat het kwantitatieve verruimingsbeleid, dat nu al meer dan een jaar in gang is, wel eens op een einde zou kunnen lopen. Dit beleid heeft als doelstelling de rente in de VS laag te houden, zodat er meer geïnvesteerd wordt. Het beleid draait voornamelijk om het bijdrukken van geld. Door steeds meer dollars in de economie te pompen, wordt de dollar minder waard, gaat de rente om-
laag en wordt lenen dus goedkoper. Wanneer dit beleid echter wordt verlaten, zal de dollar weer in waarde stijgen en daarmee ook de rente op veilige leningen. Dit is een vervelend scenario voor beleggers, omdat de risicopremie – het extra rendement dat je krijgt voor het extra risico dat je loopt door te beleggen in minder veilige effecten – kleiner wordt. Dit is wat wij gezien hebben in juni. Investeerders reageerden op de uitspraak van Bernanke door geld weg te trekken uit kapitaalmarkten. Het segment dat hier het hardste door geraakt is zijn de Emerging Markets doordat beleggers hier kapitaal weghalen vanwege de stijgende rente. Wij zien hierin echter een gezonde correctie van de markt en maken ons geen zorgen over de onderliggende economische situatie. Bovendien biedt deze koersdaling wellicht een mooi instapmoment voor sommige effecten. Al met al heeft het tweede kwartaal een wisselend macro-economisch beeld laten zien en wij verwachten niet dat dit snel zal veranderen. Echter, gegeven de onderliggende ontwikkelingen en de waardering van veel effecten zijn wij positief over onze kansen in deze markt. Door gericht te zoeken naar fundamenteel ondergewaardeerde aandelen en obligaties vallen er nog steeds mooie rendementen te behalen. De hoger dan gebruikelijke kaspositie in de fondsen geeft ons de ruimte om te profiteren van mooie mogelijkheden waar die zich voordoen.
19
130% 120% 110% EVF 100%
fund update
90% 80%
Hof Hoorneman
Value Fund
opean Value Fund
De opbrengst van deze verkopen is onder meer gebruikt voor het ophogen van achtergestelde leningen van Royal Bank of Scotland en BNP Paribas Fortis. Geheel nieuw in portefeuille is een kleine positie in de preferente aandelen EVF
120
120% 115%
115
110% 105%
110
100%
VF
95%
105
90% 85% 80% ju l-1 0 se p10 no v10 ja n11 m rt11 m ei -1 1 ju l-1 1 se p11 no v11 ja n12 m rt12 m ei -1 2 ju l-1 2 se p12 no v12 ja n13 m rt13 m ei -1 3 ju l-1 3
100
3
l-1 ju
3
-1 ei m
m
rt-
13
13
nja
no
v-
12
12
pse
2
l-1 ju
2
-1 ei m
rtm
nja
12
12
11
HHREVF inceptie) de kapitaalbuffers verder te willen Het aandeel is aantrekkelijk gewaardeerd voor (vanaf aangegeven een bedrijf met een zeer sterke marktpositie verstevigen, onder meer door het uitbrengen 150% en een goed management en het heeft een van een bod op achtergestelde leningen, waar140% dividendrendement van ruim 4%. Een optie op bij deze door ons aangeschafte lening vanwege 130% omzetgroei uit nieuwe baggerwerkzaamheden zijn omvang (1,5 miljard euro) en lage koers in Singapore is nog niet verdisconteerd in de een zeer geschikte kandidaat is. Verder is de 120% koers. 2018-lening van Enterprise Inns vervangenHHREVF 110% door een langer lopende lening van dezelfde EPRA onderneming die een beter rendement biedt. Aan de obligatiezijde is een positie opgeno100% Er zijn geen posities volledig verkocht, wel zijn men in een 5,5% Royal Bank of Scotland 90% de wegingen van een aantal posities terug(RBS)-lening. De lening kent een hoog lopend 80% gebracht. rendement van ruim 8%. Verder heeft RBS no
Hof Hoorneman
Income Fund Income Fund 160% 150% 140% 130% IF
120%
Iboxx High Yield 110% 100%
l-1
0
se p1 no 0 v10 ja n1 m 1 rt1 m 1 ei -1 1 ju l-1 1 se p11 no v11 ja n12 m rt1 m 2 ei -1 2 ju l-1 se 2 p1 no 2 v12 ja n1 m 3 rt13 m ei -1 3 ju l-1 3
90% ju
3
3
l-1
ju
13
-1
rt-
ei
m
m
2
13
v1
n-
ja
no
2
12
p-
se
2
-1
l-1
ei
ju
m
m
rt-
12
12
De markt voor high yield-obligaties blijft er goed bij liggen en dat heeft zich vertaald in een tot op heden goed verlopen jaar voor het Income Fund. Eind juli bedroeg het renderging Marketsment Fund 7,2%. In de portefeuille gaan we door met het verkopen van leningen met een laag rendement voor leningen met nog voldoende rendement, zonder dat we het risicoprofiel van het fonds willen aanpassen. Zo is de koers van de hybride lening van Santos Finance sterk opgelopen en was het resterende rendement EMF nog te laag om deze in de portefeuille MSCI te EM houden. Verder is de Friesland Bank achtergestelde lening door de uitgeoefende calloptie op par uit de portefeuille verdwenen. Ook de 10% Countrywide 2018-lening zit niet meer in de portefeuille. De onderneming heeft de opbrengst van de beursgang gebruikt om deze lening vervroegd af te lossen.
Value Fund
125%
v-
Ook het Nederlandse Boskalis Westminster, één van de vier grootste baggeraars ter wereld, is toegevoegd. Van oudsher verdient het bedrijf haar geld met het uitdiepen van rivieren en het aanleggen van zandbanken, zoals de Tweede Maasvlakte en de ‘Palmeilanden’ in Dubai. De afgelopen jaren heeft Boskalis haar activiteitenpalet uitgebreid; door verschillende bedrijven over te nemen levert het nu ook offshorediensten aan oliemaatschappijen, verzorgt het sleepvervoer in havens en helpt het bij berging van scheepswrakken, zoals de Costa Concordia.
ju l-1 0 se p10 no v10 ja n11 m rt11 m ei -1 1 ju l-1 1 se p11 no v11 ja n12 m rt12 m ei -1 2 ju l-1 2 se p12 no v12 ja n13 m rt13 m ei -1 3 ju l-1 3
Het Hof Hoorneman Value Fund heeft met een koersrendement van 9% eind juli tot op heden een goed jaar achter de rug. Aan de aandelenzijde zijn we verder gegaan met het uitbreiden van onze aandelenselectie in Hongkong. Naast de uitbreiding van bestaande belangen in de portefeuille is nog een nieuwe positie toegevoegd. Het betreft Vinda International, een Chinese producent van consumentenpapier, zoals toiletpapier en tissues. Daarnaast hebben zij nog een groot belang in een producent van luiers. Vinda is een grote speler die in een snelgroeiende, maar gefragmenteerde markt zit. Het aandeel handelt nog op een redelijke waardering en is een stuk goedkoper dan vergelijkbare ondernemingen of ondernemingen met een vergelijkbaar profiel.
van Raven Russia. Deze keren 12% dividend 125% uit en eventueel overgeslagen dividendbetalingen120% moeten later met boeterente worden inge115% haald. Deze aan de beurs in Londen genoteerde 110% onderneming bezit kwalitatief hoogwaardig 105% vastgoed in Rusland, dat grotendeels logistiek 100%
Phoenix Fund
aan Westerse bedrijven is verhuurd. Ze profiteren van de sterke economische groei en het beperkte aanbod van dit soort vastgoed.
Phoenix
95% 20
90% 85%
KIJK OP VERMOGEN | Hof hoorneman bankiers | ZOMER 2013
115% 110% 105% EMF
100%
MSCI EM
95% 90%
fund update
85% 80%
ju l-1 0 p10 no v10 ja n11 m rt11 m ei -1 1 ju l-1 1 se p11 no v11 ja n12 m rt12 m ei -1 2 ju l-1 2 se p12 no v12 ja n13 m rt13 m ei -1 3 ju l-1 3
Hof Hoorneman Het fonds heeft tot en met juli over 2013 een rendement van 17,4% behaald. We liggen hiermee op koers, maar blijven zoals altijd European Value Fund vasthouden aan onze beleggingscriteria. Een aantrekkelijke waardering, een gezonde balans 140% met weinig schuld, goede kasstroomgeneratie ge130% combineerd met een sterke/unieke marktpositie Income Fund Emerging Markets Fund blijven leidend bij het samenstellen en beheren 120% 160% van de portefeuille. 110% 150% Nadat in 2012 vooral de grote Europese ondernemingen forse koersstijgingen lieten 100% 140% zien, hebben de kleinere ondernemingen in 2013 een inhaalslag gemaakt. De risicobereid90% 130% EMF heid van investeerders is duidelijk toegenomen. 120% MSCI EM 80% Mede door de lage rente zijn aandelen een 110% aantrekkelijke beleggingscategorie vanuit het 100% perspectief van risico en rendement. In Europa staan bezuinigingen en/of hervormingen nog 90% Value Fund met ruim 5% aantrekkelijk. Ook het Nederlandbovenaan de agenda. De combinatie met de de portefeuille van het fonds is het Engelse WS 125% hoge werkloosheid heeft de consumentenbeAtkins verkocht nadat het aandeel in korte tijd se Boskalis Westminster is toegevoegd aan de zijn120% koersdoel heeft bereikt. Nieuw in de porportefeuille. Boskalis is één van de vier grootste stedingen en bedrijfsinvesteringen sterk onder 115% baggeraars terFund wereld. Het aandeel is aantrekdruk gezet. Wel lijkt er een voorzichtig herstel tefeuille is het Engelse Vodafone. Na jaren van Phoenix European Value Fund 110%omzet en winstgevendheid in met name zichtbaar en is het goed te zien dat de situatie in dalende kelijk gewaardeerd voor een bedrijf met een zeer 125% 105% de probleemlanden lijkt te stabiliseren. Het HH Europa lijkt de telecomsector betere tijden voor sterke marktpositie. Het dividendrendement is 120% European Value Fund kent geen beperkingen zich100% te hebben door onze verwachtingen van met ruim 4% ook aantrekkelijk. 115% met betrekking tot marktkapitalisatie en invesstabiliserende omzet, toenemende consolidatie De uitblinkers binnen de portefeuille van het 95% 110% en over de tijd dalende investeringen. Daarnaast European Value Fund over de laatste drie maanteert daarmee in een aantrekkelijke mix van 90% 105% profiteert Vodafone van haar diversificatie naar large-, mid- en smallcap-aandelen. Naast deze den zijn GFT Technologies, ASML, Delta Lloyd, 85% 100% markten en haar 46%-deelneming interessante diversificatie profiteert de belegger EVFopkomende BAM en CPL Resources. Achterblijvers zijn Cape, 80% 95% in Verizon Wireless. Het dividend is daarnaast verder van een toekomstig herstel in Europa. In Tesco, C&C Group en Akzo Nobel. se
European Value Fund
EVF
IF
115
110 VF
105
Phoe 100
3
-1
m
ju
ei
120
l-1
3
13
13
m
rt-
12
n-
v-
no
ja
2
se
p-
12
2
-1
l-1
ju
m
m
ei
rt-
12
12
11
n-
v-
ja
no
1
se
p-
l-1
-1
ju
m
11
1
11
ei
11
rt-
m
ja
n-
10
10
v-
p-
no
90%
se
ju
l-1
0
se
ja
no
v11 n12 m rt12 m ei -1 2 ju l-1 2 se p12 no v12 ja n13 m rt13 m ei -1 3 ju l-1 3
ju l-1 0 p10 no v10 ja n1 m 1 rt1 m 1 ei -1 1 ju l-1 1 se p11 no v11 ja n12 m rt1 m 2 ei -1 2 ju l-1 se 2 p1 no 2 v12 ja n1 m 3 rt13 m ei -1 3 ju l-1 3
se
ju l-1 0 p10 no v10 ja n11 m rt11 m ei -1 1 ju l-1 1 se p11 no v11 ja n12 m rt12 m ei -1 2 ju l-1 2 se p12 no v12 ja n13 m rt13 m ei -1 3 ju l-1 3
Iboxx High Yi
140%
110%
3 l-1
ju
3 -1
ei m
m
rt-
13
13
ja
n-
12 v-
12 p-
se
ju
no
l-1
2 -1
ei m
m
rt-
12
12
11
v-
n-
Obligatie Fonds
Obligatie Fonds
130% 120%
ja
no
se
p-
1
1 -1
l-1
ju
ei m
11
HHREVF (vanaf inceptie)
11
rt-
11
n-
m
ja
10
v-
no
se
p-
10
0
ju
120% HHREVF 115%
EPRA
100% 90% 110% VF 80%
OF 3 ju
m
m
ei
rt-
-1
l-1
3
13
13 ja
no
v-
n-
12
12 pse
ju
m
m
ei
rt-
-1
l-1
2
12
12 n-
ja
2
IBOXX
1 no
v1
105%
bevinden zich voornamelijk in Finland, maar er zijn ook winkelcentra in Zweden, Estland en Litouwen. Santos is een Australische energiemaatschappij. Omdat de olie van goede, lichte kwaliteit is, maakt Santos hiervoor goede prijzen. Het bedrijf heeft een aantal grote groeiprojecten op zijn programma staan, waardoor
3 l-1
3 -1 ei
ju
m
m
rt-
13
13 n-
v-
12
ja
2 -1
se p
no
2 l-1
ju
2 -1 ei
m
m
rt-
12
12 n-
v1
1
ja
no
11
se
p-
1
1
l-1 ju
11
-1 ei
m
rt-
m
11 n-
ja
10 v-
-1
no
0
se p
l-1 ju
0
100%
3
l-1
3
-1
150%
ju
ei
Hof Hoorneman ju
l-1
-1
ei
rt-
13
m
m
ja
n-
13
m
m
rt-
n-
v-
ja
2
no
12
no
v1
se
l-1
p-
se
2
2
ju
ju
-1
p-
l-1
-1
ei
m
12
ei
rt-
m
m
n-
rt-
ja
m
12
ja
n-
11
v-
no
11
no
v-
Obligaties hebben per saldo een degelijke eerste helft van het jaar achter de rug, ondanks de hogere rentestand. De risico-opslagen op Value Fund kredietwaardige bedrijfsobligaties hebben een volatiel verloop laten zien, maar zijn per saldo wel licht gedaald ten opzichte van het begin van het jaar. Eind juli heeft het Obligatie Fonds een rendement over dit jaar gehaald van 0,7%. In het Obligatie Fonds zijn enkele nieuwe leningen toegevoegd, waaronder van Northern Rock, Achmea, Citycon en Santos. Northern Rock is een in 2007 genationaliseerde bank. Deze is gestopt met het uitgeven van nieuwe leningen, maar wikkelt de bestaande leningen langzaam af. De afwikkeling verloopt vrij voorspoedig en de bank maakt ook winst. Een andere lening die aan de portefeuille is toegevoegd is een lening in Zwitserse Franken van Achmea. Achmea is REVF (vanaf inceptie) marktleider op het gebied van verzekeren in Nederland. Het Finse Citycon is de grootste beursgenoteerde vastgoedonderneming van Scandinavië. De onderneming exploiteert 33 winkelcentra en 50 supermarkten. De winkelcentra vertegenwoordigen het grootste deel HHREVF van de waarde van Citycon. Deze winkelcentra
l-1
3
3
13
12
13
2
12
2
12
12
1
11
80%
2
85%
de productie zal toenemen. Verder zijn leningen van onder meer Goldman Sachs, Prologis, Rabobank en Heathrow verkocht. Het resterende rendement op deze leningen was te laag om deze nog langer aan te houden en er zijn betere alternatieven voorhanden in de markt.
EPRA KIJK OP VERMOGEN | hof hoorneman bankiers | ZOMER 2013
21
150% 140% 130% EMF
IF
120%
Iboxx High Yield
MSCI EM
fund update
110% 100% 90% Hof Hoorneman
Phoenix Fund heeft tot en met eind juli een uitstekend jaar achter de rug met een rendement van bijna 16%. De positieve koersontwikkeling werd gesteund door een aantal opean Value Fund hoger dan verwachte uitkeringen. Zo werd uit het faillissement van de Nederlandse Lehman-dochter de eerste uitkering ontvangen. Na deze hoger dan verwachte uitkering, die tot wel de helft van de daarvoor geldende koers bedroeg, stegen de koersen fors. Vanwege de hoge uitkering en gezien de gunstige EVF vooruitzichten is de positie van het fonds in Lehman kleiner geworden dan beoogd. Gedurende de maand zijn we daarom bezig geweest om de positie geleidelijk aan weer te verhogen. Ook IWP kwam onverwacht met een fors hogere eerste uitkering. Verder heeft Teksid eindelijk een tussentijdse uitkering gedaan. Value Fund
se
Phoenix Fund 125% 120% 115% 110% 105% 100%
Phoenix
95% 90% 85%
ju l-1 0 se p10 no v10 ja n11 m rt11 m ei -1 1 ju l-1 1 se p11 no v11 ja n12 m rt12 m ei -1 2 ju l-1 2 se p12 no v12 ja n13 m rt13 m ei -1 3 ju l-1 3
80%
ju l-1 2 se p12 no v12 ja n13 m rt13 m ei -1 3 ju l-1 3
n12 m rt12 m ei -1 2
2 m rt12 m ei -1 2 ju l-1 2 se p12 no v12 ja n13 m rt13 m ei -1 3 ju l-1 3
ju l-1 0 p10 no v10 ja n1 m 1 rt1 m 1 ei -1 1 ju l-1 1 se p1 no 1 v11 ja n1 m 2 rt12 m ei -1 2 ju l-1 se 2 p1 no 2 v12 ja n1 m 3 rt13 m ei -1 3 ju l-1 3
Phoenix Fund
Obligatie Fonds
te zetten om de bank in stand te houden. De positie van het fonds in de achtergestelde 120%Het plan van de groep lijkt voldoende om het kapitaaltekort van de bank te kunnen lening van de Co-Operative Bank is opgehoogd. De Co-Operative Group lijkt zich in 115%compenseren en de lening biedt daarom een
degelijke upside. De 7% lening van Proventec is uiteindelijk omgezet naar aandelen.
110%
OF
VF
3
3
l-1
ju
13
m
ei
rtm
-1
13
12
n-
vno
ja
2
p-
se
ju
12
2
l-1
-1 ei
m
m
rt-
12
12
11
n-
v-
ja
no
1
se
p-
l-1 ju
m
11
1
11
-1 ei
11
rt-
n-
m
120%
ja
10
v-
10
125%
no
l-1
0
Emerging Markets Fund
se
ju
IBOXX
Emerging Markets Fund p-
3
3
l-1
-1
ei
m
ju
13
13
n-
rt-
ja
m
12
12
v-
p-
se
no
2
2
l-1
ju
12
-1
rt-
ei
m
Hof Hoorneman
115% 110% EMF
100%
MSCI EM
95% 90% 85%
l-1 2 se p12 no v12 ja n13 m rt13 m ei -1 3 ju l-1 3
2 -1
ju
ei
12 rt-
m
m
ja
n-
12
11 v-
no
11
1 l-1
ju
se
p-
-1 ei
m
m
1
11
rt-
11
ja
n-
10
0 -1
v-
se p
no
ju
l-1
0
80%
3
l-1
3
EVF
ju
m
ei
-1
13
13
rt-
m
2
n-
ja
12
v1
no
se
ju
p-
2
l-1
2
-1
ei
m
rt-
12
van consumentenpapier in China, Greatview, producent van steriele melkverpakkingen, en Sanjiang Chemicals, producent van ethyleenoxide. Buiten China is KCell aan het fonds toegevoegd. Dit is de grootste telecomaanbieder in Kazachstan, met een marktaandeel van bijna 60%. Het bedrijf is zeer goed in staat om te profiteren van de toename in mobiel dataverbruik en combineert dit met een solide balans en een zeer aantrekkelijk dividendrendement. Al met al zijn wij tevreden met de positionering van het fonds en verwachten wij ook in de tweede helft van 2013 een mooie prestatie neer te zetten.
m
ja
n-
11
v-
no
11
p-
se
ju
l-1
1
1
-1
m
ei
11
rt-
m
11
ja
n-
0
v1
10
p-
se
no
0
l-1
12
European Value Fund
profiteren van deze groei. Onze ‘overalloca140% tie’ naar deze bedrijven verklaart voor een gedeelte 130% de outperformance van het fonds. De portefeuille van het HH EMF heeft de 120% laatste maanden niet al te veel mutaties gezien. 110% De grootste veranderingen hebben plaatsgevonden bij de Chinese aandelen in 100% portefeuille. Zo werd onder andere het belang in Prince Frog verkocht na een zeer mooie 90% koersstijging. Ook de koers van Varitronix was 80% tijd erg hard opgelopen, hetgeen ons in korte ertoe gezet heeft om het gewicht in het fonds terug te brengen. Chinese aankopen waren Vinda, een van de grootste producenten ju
3
l-1
ju
3
-1
ei
m
rt-
13
Het Emerging Markets Fund heeft als doelstelling in opkomende economieën te beleggen door middel van aandelen en trackers. Op deze manier profiteert het fonds van de toename in bestedingskracht van inwoners HHREVF in hard groeiende economieën. Omdat de EPRA regio ‘Emerging Markets’ erg breed is, met veel economische verschillen, hebben wij aan bepaalde landen en regio’s weinig tot geen geld gealloceerd, terwijl andere juist zwaarder in het fonds zitten. Een voorbeeld van de eerste categorie is India, waar de economie te kampen heeft met afnemende groei, een groot tekort op de lopende rekening en een daardoor sterk verzwakkende munt. Een ander voorbeeld van regio’s waar wij weinig of geen geld naartoe gealloceerd hebben, is Zuid-Afrika. Enthousiast zijn wij wel over de groeivooruitzichten van de Chinese middenklasse. Waar Chinese grondstofbedrijven en banken het zwaar hebben, groeit de consumentenmarkt gestaag door. Door te beleggen in bedrijven die hierop inspelen kunnen wij
m
n-
13
105%
ja
an
12
m
-1
2
Gedurende de afgelopen maanden heeft het 105% Hof Hoorneman Emerging Markets Fund een prima prestatie laten zien. Het absoluut rendement is dit jaar tot en met begin 100% augustus dan weliswaar ‘slechts’ 0,4%, dit is echter significant beter dan, bijvoorbeeld, de benchmarkindex. Deze behaalde over dezelfde naf inceptie) periode een rendement van -8,3%.
Value Fund
125% 22
120%
KIJK OP VERMOGEN | Hof hoorneman bankiers | ZOMER 2013
120
120% 115% 110% 105% 100%
V
95%
Anonimisering fund update
90% 85%
ju l-1 0 se p10 no v10 ja n11 m rt11 m ei -1 1 ju l-1 1 se p11 no v11 ja n12 m rt12 m ei -1 2 ju l-1 2 se p12 no v12 ja n13 m rt13 m ei -1 3 ju l-1 3
Hof 80% Hoorneman
Real Estate Value Fund HHREVF (vanaf inceptie) 150% 140% 130% 120%
HHREVF
110%
EPRA 100% 90%
ju l-1 3
m ei -1 3
m rt13
ja n13
no v12
p12 se
ju l-1 2
m ei -1 2
m rt12
ja n12
80% no v11
Tot begin juni hadden beursgenoteerde vastgoedondernemingen de wind behoorlijk in de zeilen. In de laatste weken van juni gingen de koersen echter scherp omlaag in reactie op de aankondiging dat het einde van de monetaire verruiming in de VS in zicht is. De hiermee gepaard gaande stijging van de rente zorgde voor een scherpe daling van de koersen van vastgoedaandelen over de gehele breedte. Dit betrof eigenlijk alle regio’s. Door de hogere rente zullen de financieringslasten op termijn stijgen. Tevens zet het de waardering van vastgoed zelf onder druk. Niettemin lijkt de koersdaling wat overdreven te zijn, gegeven het nog altijd aantrekkelijke dividendrendement en de korting op de intrinsieke waarde bij veel ondernemingen. Verder hebben veel vastgoedondernemingen in de afgelopen periode de financiering voor de lange termijn geregeld, onder meer door de plaatsing van langlopende obligaties. Het rendement van het HH Real Estate Value Fund over 2013 bedraagt eind juli 3,8%. Nieuw in de portefeuille van het fonds is het aandeel LEG Immobilien. LEG heeft een residentiële vastgoedportefeuille van bijna 90.000 appartementen, gelegen in Noordrijn-Westfalen en met een geschatte marktwaarde van 4,9 miljard euro. De portefeuille is gewaardeerd op een yield van 7,5% en de bezettingsgraad is met 96,3% hoog. Ook nieuw in portefeuille is de Franse vastgoedonderneming AltareaCogedim, die grote winkelcentra, kantoren en residentieel vastgoed van hoge kwaliteit beheert en ontwikkelt. Qua kwaliteit hebben ze de beste winkelcentra van Frankrijk, na Unibail-Rodamco. De onderneming is ook een van de weinige die, naast winkels, ook via e-commerce met succes een platform voor het winkelend publiek exploiteert middels ‘RueduCommerce’. Altarea-Cogedim bezit veertig panden met een gemiddelde waarde van 80 miljoen euro. Ze zijn vooral in Frankrijk actief (85% van de activa), maar hebben ook nog een pand in Barcelona en vijf in Noord-Italië. Het aandeel is aantrekkelijk gewaardeerd met een dividendrendement van 8% en een korting op de intrinsieke waarde. Het opwaartse koerspotentieel is hoog als ze het groeiplan ‘2017’ weten te realiseren. Het aandeel Norwegian Property is vóór de teleurstellende trading update over het eerste kwartaal verkocht. Redenen hiervoor waren de in korte tijd sterk opgelopen koers, de verwachte verzwakking van de Noorse Kroon en de verwachting van oplopende leegstand.
KIJK OP VERMOGEN | hof hoorneman bankiers | ZOMER 2013
23
fund update
fun