KiesWijzer ‘een les over kiezen voor het voortgezet onderwijs’
Inleiding Met veel plezier presenteert Intermijn de les ‘KiesWijzer’. Uw leerlingen staan in het nieuwe schooljaar weer voor grote keuzes. Welk profiel moet ik kiezen? Wat wil ik gaan studeren? Hoe richt ik mijn toekomst in? Intermijn is expert op het gebied van jongeren & kiezen.
Onze missie?
Jongeren leren kiezen voor hun wereld van morgen. Dat kiezen lastig is, blijkt onder andere uit het aantal studenten dat uitvalt in het hbo en wo. Goede studiekeuzebegeleiding in het voortgezet onderwijs is van groot belang. Om bewuste keuzes te kunnen maken, is het onder andere belangrijk om jezelf goed te kennen. Deze les draagt daaraan bij. ‘KiesWijzer’ is een lesopzet inclusief materialen om les te geven over kiezen. De opzet bestaat uit een introductie, een groepsopdracht, een individuele opdracht en een afronding. Leerlingen krijgen tijdens deze les zicht op de keuzes waar zij dagelijks voor staan, ontdekken meer over hun eigen keuzestijl en geven elkaar praktische tips die helpen bij het maken van keuzes. Naar wens kan een docent kiezen om de opzet uit te breiden met twee extra activiteiten. Deze zijn beschreven in het hoofdstuk ‘lesuitbreidingen’. De werkbladen die nodig zijn tijdens de lessen staan in het document ‘leerlingmateriaal’.
De les ‘KiesWijzer’ is gemaakt voor havo/vwo scholen die hun leerlingen willen begeleiden bij het maken van keuzes voor de toekomst. Dit is een kant-en-klare les die direct toepasbaar is in de klas. Ondersteuning door Intermijn bij het gebruik van dit materiaal is mogelijk. Bijvoorbeeld bij uitbreiding van de lessen met een workshop waarin het IntermijnSpel gespeeld wordt of waarin specifiek op het kiezen van een studie ingegaan wordt. Ook kan Intermijn een rol vervullen bij een training van docenten en decanen rondom (studie)keuzebegeleiding of het organiseren van een informatieavond over begeleiding bij studiekeuze voor ouders. Bent u geïnteresseerd in een samenwerking met Intermijn om uw leerlingen te leren kiezen voor hun wereld van morgen? Neem dan contact met ons op en informeer naar de mogelijkheden.
Contact Locatie: Maliebaan 34 3581 CR Utrecht www.intermijn.nl Loth van Veen 06-55308127
[email protected] Annemieke Offerman 06-23038371
[email protected]
Achtergrondinformatie voor docenten Voorkennis leerlingen
Deze les is geschikt voor leerlingen uit de bovenbouwklassen havo en vwo. Voor deze les is geen specifieke voorkennis vereist.
Leerdoelen
Na de les: • hebben de leerlingen ontdekt dat er meerdere keuzestijlen bestaan; • kunnen de leerlingen hun eigen keuzestijl omschrijven; • hebben de leerlingen hun persoonlijke KiesWijzer ingevuld met daarin persoonlijk tips die hen helpen bij het maken van keuzes.
Voorbereiding door de docent
• Kies één van de introductiewerkvormen en bereid deze voor. • Print het leerlingmateriaal. • Zet het lokaal in groepsopstelling.
Benodigdheden
• Afhankelijk van de gekozen introductie: computer, beamer, bekers en knikkers • Leerlingmateriaal (geprint) • Persoonlijke paspoorten (optioneel) op dik materiaal (aanvraag via bestelling)
Lesduur
60 minuten
Lesopbouw
Tijd 0-10 minuten
Activiteit Introductie van de les
Werkvorm Kies een van de onderstaande opties om het thema ‘kiezen’ mee te introduceren: • Vertel welke keuzes u vandaag (of deze week) allemaal gemaakt hebt. Van de keuze hagelslag of pindakaas op brood tot het kiezen van de beste ziektekostenverzekering. Vraag de leerlingen welke keuzes zij maakten en noteer samen een lijst met keuzes op het bord waar we zoal voor staan. • Bekijk samen het onderstaande filmpje over het maken van de juiste keuzes. Bespreek of de leerlingen de vragen uit het filmpje herkennen. https://www.youtube.com/watch?v=d_3CgeA_ees • Je hebt drie bekers op tafel staan. Je vertelt de leerlingen dat er onder één van de bekers een knikker ligt met een waarde van 1 miljoen euro. Over de verschillende bekers is onderstaande informatie beschikbaar: -B eker A: statistisch gezien zijn de kansen 50% dat daar de knikker onder ligt. -B eker B: als je je hand op die beker legt, dan voelt dat goed… je weet bijna zeker dat de knikker daaronder ligt. - Beker C: geen informatie beschikbaar. Laat de leerlingen een keuze maken voor een beker hun hand op te laten steken. Vraag enkele leerlingen hun keuze toe te lichten. Vervolgens draai je de drie bekers om. Onder alle bekers ligt een knikker. Idee erachter: het gaat niet om dé juiste keuze, elke keuze is juist als deze bij jou past.
Materiaal Eventueel: bord en stift of krijt of computer en beamer of bekers en knikkers.
10-20 minuten
Inventariseren welke keuzes we dagelijks maken
De leerlingen maken individueel opdracht 1. Na afloop kunt u de opdracht gezamenlijk evalueren.
Opdracht 1, zie leerlingmateriaal
20-40
In gesprek
De leerlingen gaan in groepen van vijf in gesprek over de
Opdracht 2, zie
stijlen
Zij voeren gezamenlijk opdracht 2 uit.
minuten
40-55
minuten
55-60
minuten
over keuze-
zeven persona‘s die de verschillende keuzestijlen illustreren.
Een eigen
De leerlingen ontwikkelen een persoonlijke KiesWijzer die
maken
(opdracht 3).
KiesWijzer
Afronding
hen in de toekomst kan helpen bij het maken van keuzes
Afhankelijk van de introductie die u gekozen heeft, kunt u
terugkomen op vragen of opmerkingen van het begin van de les. U kunt leerlingen vragen naar de belangrijkste tips uit hun KiesWijzer.
leerlingmateriaal
Opdracht 3, zie
leerlingmateriaal
Lesuitbreidingen Naast deze lesopzet kunt u naar wens kiezen voor twee lesuitbreidingen:
Een les waarin het IntermijnSpel gespeeld wordt
Het spelen van het IntermijnSpel is een laagdrempelige en leuke manier om jezelf en klasgenoten beter te leren kennen. Het spel kan grappige, serieuze en verrassende momenten en mooie gesprekken en ontdekkingen opleveren. Het spel bestaat uit zes categorieën. Iedere categorie geeft aan wat de bedoeling van het kaartje is: • beantwoord • leg uit • reageer • maak af • kies • doe Voorbeeldvragen zijn: • Kies: organiseren of laten gebeuren? • Beantwoord: waar ben je nu? • Maak af: Ik zal van de daken willen schreeuwen dat ...
Een les waarin er specifiek op studiekeuze ingegaan wordt
Tijdens deze les onderzoeken leerlingen hun eigen leerstijl en hun talenten. Op een actieve en creatieve manier gaan zij samen aan de slag om antwoorden te vinden op de vragen: • wie ben ik? • wat kan ik? • wat wil ik? Wilt u meer weten over de lesuitbreidingen of over Intermijn? Neem contact op en informeer naar de mogelijkheden.
Contact
Locatie: Maliebaan 34 3581 CR Utrecht www.intermijn.nl
Loth van Veen 06-55308127
[email protected]
Annemieke Offerman 06-23038371
[email protected]
Leerlingmateriaal Opdracht 1 Individueel a. Welke keuzes heb jij de afgelopen tijd allemaal gemaakt? Noteer zoveel mogelijk keuzes in het vak hieronder. Let op: je mag kleine en grote keuzes noteren.
b. Welke keuzes vond jij makkelijk om te maken? Onderstreep deze keuzes. c. Welke keuzes waren moeilijk? Omcirkel deze keuzes. d. Bekijk de keuzes die je omcirkeld hebt. Wat maakt(e) deze keuzes moeilijk? -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Opdracht 2 Groepsopdracht Hieronder vinden jullie zeven uitspraken over kiezen. Lees de uitspraken door en ga hierover met elkaar in gesprek. Noteer voor jezelf antwoorden op de volgende vragen: a. In welke uitspraak/uitspraken herken jij iets van jezelf? Noteer de namen van de personen. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------b. In welke persona herken je het meest van jezelf? Met andere woorden: wat is jouw keuzestijl? --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
c. Beschrijf een voorbeeld van een situatie waarin je op die manier gekozen hebt: ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Personen
Voorbeelden
Keuzestijl
Uitspraken
Jaimy: ‘Als ik een moeilijke beslissing moet nemen, maak ik altijd een lijstje met plussen en minnen. Ik kies dan voor de optie met de meeste plussen.’
De logischplanmatige stijl
• Denken speelt een grote rol. • Alternatieven worden gewogen. • Voor- en nadelen worden bekeken.
Koen: ‘Ik maak meestal snel beslissingen. Ik denk er gewoon niet teveel over na en kies gewoon.’
De impulsieve stijl
• Relatief weinig dialoog. • Opwellingen krijgen de ruimte. • Nauwelijks sprake van keuzeproces.
Lisa: ‘Ik stel het keuzemoment altijd uit. Ik twijfel vaak ontzettend over de opties en dan wil ik liever niet kiezen.’
De uitstellende stijl
• Emotioneel gekleurde aarzeling. • ‘Laat ik nog even wachten …’ •D e keuze liever niet. maken en telkens maar uitstellen.
Joris: ‘Ik neem de tijd als ik een beslissing moet nemen. Ik denk na, probeer goed te voelen wat ik wil en neem dan pas een besluit.’
De emotionele stijl
- Niet logisch of verstandelijk. - Gevoelens en wensen centraal. - Niet impulsief. - Sluit aan bij gevoelsmatig denken.
Layla: ‘Mijn gevoel vertelt mij vaak wat ik moet doen. Ik wacht meestal gewoon even af en op een gegeven moment voel ik wel wat ik moet doen.’
De intuïtieve stijl
• J e weet wat je gaat doen, maar je weet niet waarom. • Sterk van ‘binnenuit’ kiezen zonder redenatie (roeping, overtuiging). • Gebaseerd op ervaringen.
Manon: ‘Ik vraag altijd advies aan mijn moeder en aan mijn vriendinnen als ik een beslissing moet nemen. Hun meningen vind ik erg belangrijk.’
De meegaande stijl
• Zich aanpassen aan anderen. • Zich aanpassen aan externe factoren. • Mening van anderen is heel belangrijk.
Jip: ‘Als ik een beslissing moet nemen kijk ik goed naar de opties die er zijn. Daarna zoek ik verder. Zijn dit de enige opties of zijn er meer? Uiteindelijk vinden mensen mijn beslissing vaak verrassend.’
De creatieve stijl
• Welke alternatieve zijn er nog meer? • Niet voor de hand liggende oplossingen. • Zoeken buiten bestaande kaders.
Opdracht 3 Individueel (a) en groepsopdracht (b,c) Je gaat jouw persoonlijke KiesWijzer maken (zie volgende blad). Zo vat je samen wat je hebt ontdekt over jouw manier van kiezen en ontdek je praktische tips die jou in de toekomst helpen bij het maken van (grote) keuzes. a. Je weet nu op welke manier jij keuzes maakt. Vul nu de eerste drie onderdelen van jouw persoonlijke KiesWijzer in. b. Vertel in de groep over jouw keuzestijl en de kenmerken daarvan. Bedenk samen voor- en nadelen van jouw keuzestijl. Noteer deze in je KiesWijzer. c. Geef elkaar om beurten tips voor het maken van keuzes. Houd hierbij rekening met de keuzestijl van die persoon. Noteer jouw tips in je KiesWijzer.
Gebruiksaanwijzing: 1. Uitknippen langs stippellijn
2. Dubbelvouwen langs rode lijn 3. Eventueel lijmen
4. Dubbelvouwen langs blauwe lijn
! 6. KeuzeTips voor mij zijn:
!
Persoonlijke KiesWijzer
3. Kenmerken van mijn keuzestijl:
5. De nadelen van mijn manier van kiezen zijn:
! 2. Keuzestijl: 4. De voordelen van mijn manier van kiezen zijn:
1. Naam:
!
