Kerrloonsehe trydlÀghen -
.a
KEN,TPENsE :'-.::-__-.+-'--42:-
.---.---."-
Dnie ru.n^*dr.[i.yks ri;dsclrrtiIr vnr clr kr rr,tl>r N5t srRr:r kqiclsr,r VtRqrru,ooHdr tllkr, uir<1r vr R: K,\Hr I HrxdHickx, Doplrt iclrsrmar |
AFGIFTEKANTOOR TURt\ll.lOUT
1
Íe.it r; Í:;+j#È'
!l
óLrcckeid"*cn IJ 2,2]00
Tun**lrour
t\lR. 21-22 OCIOBER 2000
Kempense Streekgidsen
TEHPEI{SE STN.EETÊ IDSTH JÀÀnvEnsLÁG 1999
Vergaderiagea; lll jc'lu:ri 1999
a.trril
1.9
1',]u'-r
3t1ssp1**Oer 1999
i.l Lii
llQ-rrEfirtiÊf
I il'-]'-l
r:tí1 ultirÉ tztrt'ËáíJÉïiii g i''r,lrt ereiding n,:nera,;ti-.iiteiï*u !i Ê r s...:ti 1,i t e i t an e rrsl $gti * ''.rltrbËrÊidin g lierfl ::tË11Èfl ! Fcir t Ëri BL-r
I edenbla{ -1 " i aar';irl;_1 r-iitg':.'re ur l?-lË a:ei i:ËIrteribÊr nítëÊ.-r€ tr lil
tËil re
der-'*mb*f
t -l
:.litÊ.s.','e
ut'
3D
-Lr-
lir99
lrei'Ë:,9ÍJÉriirE. tB Er'r-lJSËI r'Í' Ë tebrt-l:ri : 1,,Ëi't't1ts.:lir-{digd 1,,-ÈfggdÈfit-rg ïÈ Líef v"qn de Àntr,,,'erpee ïÊfel1igirgÉn op 1L'|fle.;_ï't ierga,J*ring te lr'laar:eik ,:p Z? ma:rt 1'--199 ; aa:rvre=ig
',,:'ergaCering te
i/ÉrËÈd*liltg
tE
lilil?: r_rilirr,'etig
f,nslika '_'g.ii r:Ê!,lÉÍabef 111'--ri1; B:_rJ1ï'iËei,=-. ïiÊnÊÍl up 1! de+emtrer l9?9 ; Ej-ilríÊsig
ïhemavasdeliogea in juni
1999
giFr.':rdr-]._l.i Ê in r]el * gen hi'J t-utri e 1 iiÍi :J :: h * t li ;-rr r ;3.'il Ii e;rs el - 5':i'r
fu is
lir.,4_11
Ji:uïr-ifr-rli9.
ot* n itrtl:fm*tietgrltrUgr ta.'Jir:":r:tierl* *fir',:!:tt'íferr
llitit-l-:ir.ï.li;lrin'_rïerl,: tË Hr:rug:rï.flr.lËÍl: ÊÉu. iiii:1r_rri:riii 1,:r-u1i:ïï,,erii lt e l'I'rr ber tii rr *n'.:.b di j rrrlr TÈil :àEïl o':' i.If t Uïl,r ]di,Jdel-,rrer: lrÊf 0 {:hi Ë't e T r.rt'ttii O r.lt 'Jr rir Lie.,'e 11Ê HÈgËÈF rlcÊirr:i Ê te P,:*'Jerl *e ir* Flui,'ert tE PUI'F,ÈI Ii i rl:e n li Oe-rrË È lt Iieff en s.r r-*:Ë r-l!È I ts E i;: * i-r "i.rg l1t1.;igj " te Át.e1f ,J!:r11li
i:r rfiinegem ',';lr-lit'Jrodsle hoek brkel:en iiËl t-enïrr.ru Lald *rr 'nrr'li:; lL,leiijÊ$'n'lÈrr,ïtjr: {3i:li i:r:1:1) t-litstnF l.r?.'3'f Ei't-:sr:rl,:p Ë rnr3.i,ït i'-lr-jg ; HËt H*t't,:g'J*li E;raba:it Fijscholíng via de lezingen yen lara-adria; T i'l I-I i'l enr:pi egel d'-'ur prr:l rsr:ar J.. Ir-iÍts;:e1 s i:- i 6 / I I 9! ) -rrit'ii .ÏA11 Ë nri r: i:-i,'':l /' !!:l i E uer,:trÍri i,-1 J rtC,r ar,i:Iii 'rr-lit Vi,:,i-ia1si1 de l,leis*r [ig ii.ii'Jll!9!)
Iiun*in
Studiedag
"Ter E*i',,-irt " i;',3lt
1
Iti,.:{Ëi.r1en i 1 r, r':l i i !t:i i IrEt * r i i: i_ sm Ét lt nd B'li x r,-id i u'-i.':ti *f k no ls
l':,
fiJl i lu/i
9 9 :J
)
DíenstyerÍeningen I'íe,Jer.*rting uitt'':r-ri*-r,r:1d;:.{ï.rips in de iÍenl,en(T.P.Á) l,Íede.,,rrrkitrg Lr]-Êfl .JË Ëi{jrrËncr_u'i:.r_È: ii{.Á.i; ií,- *n ZJ frli,:ft l ggg rxs!Èen; lded;.,,rrrkiiig ;,:ri
Sidsbeurtea
de
en'Jeliberatie -r.irring'*,:*: lll iir.-ir:ltr'ËIË'!isr::ii p1;rt iiearp*n illJ,'8/1:r'l'ti
11perrl,I*iir.rmenlrtr.J'rË Itagtri p'; in'Je iieu Een iT.F.ri.-r:rrgÊlisatiÊ
i
Ij,=titfiP;: iÍ d; Iiempen i.,:p 'r,rr:ii1g '.ren derdefl ) ii i3 r's { t irl Ë n ï,t,,: h t ti { T F, Á -,i1. g Lïi i s.,3.1 i È i iief i:tSleJ I ell 1':'í-:h tÊli {'r;rp ilt. ;;.:l lr;-ilf .J Èf dÈ11 } 1:
1
r=
.
.
.
Tt-tr:ril':t-u.'"i
I dec*rub*r
I
9il9
t4aeer *tExrDR\cr(l orq / qrJoJs I
D* KempÊns+ Streekgidsen yoor de dagtochten van T-P-AÊ.brtiir+ut+. íijdc.,5,1s
lirï,rr!+*Ii ilnbli+lË F:itr Lt:;rieti j*.ri.iiin+ Ii,.l*+r_t= ',I,irrt'':l ['l i:i r+i:Íi t:i Tr r'í i +ii+ ï+;n Ermeiig+rn i Fra.rr-ctaligi
:
Falli+t+rlandr+ut+i
''.,'É t':r lr ir,.r,'rrir',-!
l
ii
i T.:f ..-.,.i.-..
1.'
i-lii-i,::=ti ïf,c: Ëir':i+ïÈt'r I f ti.ïl :-j ji-Iill.ir-j+f i
I
.
- l-
F:.gl t-n :, r'
i
:
.-
il+i:+ :Iiïïi+ÉI]:j -
+--^-s-;-----L
i +EAtrGí1.3ÍDUEe. Í.,r+ïi-i
ï'i i:.i:';-i,r'r'C
+iii
1,:
+ : L+r:i t i+f li+ï+ïl
r.:.É+-i .L, *+1* I I i rf ,::inil -:.. r "-+._!a-. I I II ! I II a. r_-lr_r.1_-,_t-_:1-. it
: .._r
Ir',r Ërin,:1.:ti r '-' rr
'J -' !4.:.4-' ! Í- --{ _i
-lltriil r_r;1. {-.-: [-r! lrl ;, !..rl.l rt::*l Firi:it:ii i, i Fr en :.;t-; ii g i ii+rtrirru ï:,,ti ii+r Ei+rg1lit ïirii+ii* ïrrti Ertii+Iir:*rjt {Frr'.tiilr.lis j
.ICJ.I
ilpm+rkiag;
Ëi,i:.:+tt iii+ ili+r*l:+ hÉtrl-r+ll ïr..rr.rf cl++hurni+ 1,:r-r.nrr+i-i sii:h irr*lcl*n. iti lr+t i:iis*rj,J+r ,;iidsËfl in ii+t Fr;in:i *tr [:r_rit-s. t:-ïi'l.q*rr ,ii* ';iiiitliÈ*rr Ériï't rj:-1t1 ,JËï+ t**ltt*tt i*iii+tt *ii fir-r.fl Íia.aÍï1 tii+l iil+Èt t+ri-tgviti'JÈIi. Iiln+tÊ$ iirjil ++ritïi-ii;r h*t jire.r !i.iIi]iÍ1 trr'-l+ -rt+ll*ti tii*t,,j* '''i+r+tiir.l1lil:r, +ï1 'd'.rur'JËli 'latt t;rt:g np dË iij:;t g+plA;:.tSt.
ijl
ii[ieurÊre Tacht+n.
ï,:; EnEil*n i:
in te r+tt_.*n ri,'_n:,r ,j+ +Ê,i*ï. ïitÍi ni+r_i.i',tg 4i ï=-i-tii*l-t'r,,.',j+ ,i;rgt*r:lit+n *ti li*t iti*ri*ti iiirirf riiÈÊt d';.gtr-rr:ht*Ii. IÍi,:ll+ii i li t*r*i,;r ï:*É jïi i::i::ti Lrit, lï1Èï. it +t-r. it-urji+
i:+r+i,,1 :i,:h
- +n oats+Ètitrgsdàg. - -- - -i-i-:É i;',ri:ÈïiË'J'.r{
l+ rii*i .-t
ni.:iligt TF'A-Ti.itri:;rrr+ ,J+ :it-r-+*1,:gitl=;Ëil r11 {:jltfii;!rii.1iï1s,''-rirËi-ii+ri Llit ii+ i*flii:: i-tit. ti,:-r*r ËËIt 5i.Lirii*- *ït i:rlttJïii:r*ting'i*ti,J*fittitiÈTiï f.iri:igtil.ïiltïtir.':;.,;1ifiit, iti ii+ lr:i,ip-i r1;u-t ';;g. lirt'ii::ii*digr - -. Ir, ,.-. -., irF.rfii i:iËiiÊriiigïÍíi:i:-riii-. ïirrr;rl tl;rn ii*rrrrÊn 'iÊ i::*tr-+i:i:*rrÊn ,t,?i: iÍr.-.'..* -...*..-r :.,.Iirrj".',i. L,-l*+ï iiií+: ',,li*l,i;,r i.ir:riii1i1i;,it_*l iil{-+:i rrl l1 ,-t--u.----a
-r
in 2000
D+ Kempense Streekgidsen met omob-verzekering Eiartei:: Ir,ïa.ria ti.i [,:f i-. r {
Lr-ryt*n Fl.ita
'_l::i.ïïrïIl i-i-ii lit:i+ Fr;.ili;i:it :;
;rtiitr+ Ldu+rL;aL i''re rliht+r.:lit::; Wa.i-ti
F:-,:1 rrr':. .-. rtrl'-ria.-r !.
L.'l a.r:a.
..-.{-------;.--.-f i ;i.ilï
l-.i++ti+ti li,ïi;l eïI!,+lïIl -li-iirfl
r5-t
*; -'. r_r.-_l_i-.ri
l t-
ltti
F' -. -.'..
lTl,::-1-l irïil
;-|
.ri
ir
it
h
t
t.
I',"1
ir
f i: *
1
pl-:*r s F rirnl--; I lI':r-l ï_Í.--{-.-rr I ï j
ï;.n Crr EiiirF:hi. H*rtira-tr ïr.n Erni*n gÈtrl Jr-rli+tt* i''ler.fl ;r.i 1,r + i 0 il i
*
r.----i- i_l.L
--.ÈMIl
i:i':-r5
i'+.-_ t...-. -il-r:l-t-.riil
1_-
i
í
,:lt:
qr Ir-.: t-11 ïJJt..1 ri.-.'y i !1-. rar-+a t1_,Ilit Ii!_Ll I +1':'i:Êti È [iïiifi
r I'.,,'ï;r.ria.
!','l++r-ts j+
!-f -'- f --..'. r-,'ir-y..-r+-, +-,.-. r liI.:'irr r i'4.'iLi.l=
Ï;-r
t:.t*
ï*rh*,i,'+u
l',..1.:r.'J
l1pmerkin g ; ilË i1;rlsiuitiitgsfjryriuiiË
ïniif lijiiU
i5
L+tr
ÈÍÉ:j;lr-rt*ti.
Sitisea di+ berich[ w+asen +mtr*trt nieu*r+ cursussen !-.1
,:.!
È_J
E:-'i,-r.i
t
.,Í t' I
lr'i'-:
_.r-{_-_:-t-
I a-.-l-
1tlï
ri
ll,,'1,:1.I
ï:ir**h t',,ria.r
il
iiinii:i+tii Iti+l:r ï;t'J+r l-+Fil tiiti.
---
lïïIl
! Í.. i _-- --. --. :í., .-. ---.-. :-1Ïl::Ell I iit-.!IlllY
!iliiI*t-r
I
t.ir.rj.t-+r I',"Íar i;r
;1'.hi[:p+ri Fr;.ni
|lrll-lÈ:lii:l
t_rrt,Í_rI
J","Jil
,1_!.1..._.i_.'L._1
:,rt Ê..:+-i
.--
i'.i1r:{
Sl-rmerk:ing ;
ïniii*n int+r*r:jr *ii
tli:rg
lii+t
i:rF;'
4* lij:t, tiirlil
lr+f. iitr::.
Gid*b+r:rt+n caa de kaadidatea Eemp*as* 5tr+ekgids+ai'ir:,i.++r ri,:ig=-i:il* d;r.ï-.r. 1,.,'l+*r iiii+ : Hi-ig,*f* L**fga.ng+li ï;i.il ,1+ ïl;Urtir:+ il+rii++r::,,:[;..y.i. Et,:'+tiig;rirr,:l::tritrrt i.ii,. í ir.ir.i Tr-trtrli+r-it i.r I +-+? i:r5 l; r'r
*b+irÍ++ r'atr - Ëii+u*r*brie,f Toerism+ Fr+sinci+ .{il.t1+'+rpÊil - . iri'irritii.àÍi'Íriiji,t:; tij,iii:iiriít. il'l+rr íff* : T.i'i.P.. , I,lr::tiitrgitt Eli:;rrtii*lil*i 11.i, jí,i lii iÍii.'i;,,iÊt'fjiil. ï.Èi ij:i ;'iÍi Éj i:i
r.:iiil.
i{*i iaarpr'}gramrna E0SS catr d+ l+zing+a ?ar-ïasandria' " dinrdng l5 juni : l*;iti:I
ilt::i::,r
Turnh+ut-
ltr.li.ri+1i*. Fliii:i;Lr,;ititi;rri:; [t+ ltllgi+i1*1-iÈ'rr€i:ilit:=;L:i.-c.Í1,,-"1'4lt-tti+ *I1 !,*ïi-il-
;:,urg il',,ihr.,.tfi1*f*tr:ittil:: ii* la.te 1ij'Jr *+t-tw:
Ê;*tt'
iianderdng l9 nrïnber : l.ti.G.J*itËrtr Er*-il+;.:iirt*tli*iiisli*,:rId RÍi1iïa.rr.hi*f " lr+ Atit',*,r+fl-:Í+ ir;rv*li Èïi iihr*I:ri::r.ii.rf tijii*n:,Je l5'J* Ë11 1::lii* ÊËl-l.',"'i" d*nderdag l4 december : i*;irrg rl,i,:r ir.rchi''ia.rii H.,1* 1,:':-i1': : " H+t l':irst+*l ',i;r.ii Trt.t-ithr-ir-11, 1;1ii i-+:;i'i+irti+r.ii:!i'{i I 1r lrlr
!}r,,_,.illL
-
{:iïÊï
-.,'.,rittg+',.,',i+';t,
tr:rt ij:ËïiLï19ÊÍ1i5
+11
:
Evaluatievergadering Kempense Streekgidsen Turnhout 16
januari 2000.
Inleiding "... Sinds 1994 is Toerisme Vlaanderen bevoegd om getuigschriften van toeristische gidsen af te leveren. Een verkennende ronde bracht al snel aan het licht dat er meer moest en kon gebeuren dan enkel maar diploma's uitreikeÍI..." zie verder in "Activiteitenverslag statuten en investeringen van T.Vlaanderen" als bijlage. Omdat een aantal, in het najaar van 1999 afgestudeerde " Streekgidsen van de Kempen", zich afvroegen wat eÍ dan " . .. meer moest en kon gebeuren... " werd op 16 januari 2000 in "t Steentje" in Turnhout een vergadering belegd. Waren aanwezig: recent "gediplomeerde" streekgidsen F. Crabbé, Jos Engelen en Ward Olbrechts, de Voorzitter van de Kempense Streekgidsen Karel. Hendrickx, en reeds gevestigde streekgidsen: Leo Verheyen en Jeanine Meeus.
Vaststellingen Een aantal vaststellingen werden genoteerd:
1.
Kerststallentochten. Voor de Kerstperiode 1998 waren er nog * 15 aanvragen uitgaande van TPA voor met gids begeleide Kerststallentochten . Voor de Kerstperiod e 1999 waren het er nog 4.
De vraag naar de oorzaak van de terugloop stelt zich: - Volgens de aanwezigen is het programmaboekje veel telaat verstuurd - De kostprijs is eveneens een probleem Toerisme Vlaanderen legt een bepaalde kostprijs op maar prljst zichzelf op die manier buiten de markt. - De rol van de "gediplomeerde" gidsen wordt overgenomen door de buschauffeurs van reisagentschappen. Zij kletsen maar wat uit hun nek of beperken zich tot wat in de reguliere foldertjes is opgenomen. De vergadering waagt zich af of TV of TP{ gezien de doelstellingen i.v.m. het beleid rond de erkende gidsen, geneigd is daar wat aan te doen ?
2.
Dagtochten De vergadering stelt vast dat wat de uitgewerkte dagtochten betreft er eveneens een terugloop is. Het aanbod is er maar de vraag is te gering. Er komen te weinig opdrachten of verzoeken van TPA hoewel verschillende interessante uitgewerkte dagtochten zoals de "Abdijentochten" en de'?allieterlandroute" gebruiksklaar zijn uitgewerkt,. De gidsen voelen zich op die manier ondergervaardeerd. Er is geen "return on investment".
Waarom worden er nog basiscursussen en specialisatiecursussen georganiseerd als daarna de geleverde inspanningen van de cursisten niet gevalideerd worden. Ondanks het feit dat'De Streekgidsen" toerisme à la carte kumen leveren worden ze nauwelijks of niet gesolliciteerd. Voor de "Streekgidsen" vormen de dagtochten nochtans de ruggengraat van de jaarwerking. Ook hier hebben de reisagentschappen de rol overgenomen hoewel o.i. al deze bustochten juist wel naar "gediplomeerde" streekgidsen zouden moeten gaan. Er leeft onder de-streekgidsen de jongste jaren een sterk gevoelen dat TPA een beleid voert dat helemaal voorbijgaat aan hun bestaan. Volgens ons kan een "gediplomeerde" streekgids zorgen voor een meerwaarde bij de begeleiding van een streeklocht, of bij een bezoek aan een monument, museum of stad. Bijgevolg nemen we aan dat dit beleid erop gericht moet zijn om binnen de waaier van het aanbod, de streekgidsen aan bod te laten komen omdat zij het best geplaatst zijn om de waarde van het toeristisch erfgoed over te brengen naar het publiek.
3.
Corporatisme
Kortelings afgestudeerde toeristische gidsen ondervinden enorme moeilijkheden om zich te profileren. Bij een aantal WV-kantoren en gidsenverenigingen is men als sollicitant NIET welkom. Integendeel stuit de nieuw "gediplomeerde" gids op een muur van vijandig corporatisme en favoritisme. Een en ander getuigt geenszins van een professionele aanpak van het begeleid toerisme Ook hier is o.i. een belangrijke begeleidende en sturende rol weggelegd voor Toerisme Vlaanderen of voor TPA..
4.
Nieuwe ideeën Naast uitgewerkte dagtochten wensen de streekgidsen met groepen te onderhandelen om werkelijk tochten à la carte uit te werken. Er wordt gedacht aan begeleide kapelletjes-tochten. Ook begeleide toeristische fietstochten kunnen op het menu staan. Toerisme, Gastronomie en Kunst: In éen tocht wordt een bezienswaardigheid in de Kempen bezocht, een restaurant waar en streekgerecht wordt geserveerd en de kok het recept verklaart om tenslotte in een kunstgalerij te belanden en kunst te bekijken of zelfs te kopen.
-
-
Conclusie De vergadering is van mening dat een aantal problemen zoals de Kerststallentochten, de dagtochten en de nieuwe ideeën op een eenvoudige manier kunnen opgelost worden en in een hoger rendement zullen resulteren.
Toerisme Turnhout zou bij de uitwerking van het beleid zelf over een grotere autonomie moeten kunnen beschikken.
Dit levert ongetwijfeld een
1.
aantal
duidelijk aanwijsbare en praktische voordelen op:
De kostprijs van de tochten kan genegotieerd worden
2. Die kostprijs zal hoe dan ook lager liggen wat een verhoging van het aantal aanwagen 3. 4. 5. 6.
meebrengÍ. De eigen gidsen kunnen een eigen specifieke en lokaalgerichte opleiding bekomen. Er is een voldoende capaciteit van bekwame "gediplomeerde" gidsen Deze gidsen beschikken over een grote expertise m.n. wat betreft wegwijzer, horeca e.d, Doorbreken het corporatisme van een aantal VW-kantoren die de eigen regio afschermen en dus het bezoekersrendement beperken.
Unaniem voorstel:
-
Er moet naar het uitboawen v&n een structuur gestreefd worden die Toertsme Turnhout in staat moet stellen om op een tneer zelfstandíge en adequaíe manier dan tot nog toe her geval was, lelf ínítidia,en te nemen en te onfipikkelen díe rechtstreeks ínspelen op de noden en vragen van het publíek.
Als je graag deelneemt aan een gidsbeurt, gelieve je naam en telefoonnummer op te
geven aan het secretariaat van het K.T,A. 014147 05 11 met vermelding voor welke gidsbeurt en dit líefst zo spoedig mogelfik. Het aantal deelnemers per gidsbeurt is beperkt tot 25.
m!
IAtrlirr
Srt afs thd"
É
Ambscftten1oetíefr
KpPurKu*tsneferij Ï{tt
omíacfit De koper.rlctgcr hcttrrlt :íc-lr rooral belig rnet Ite! l>evterken van kopet'ett ntessitrg. llet kopcr.rlagersarnbac'ltí is itt dc loolt dar jurcrr
rlcirrig
veratrcle
rd. Allectt
5{"t
e
tttctltoden koper; lood en
de gebruike n ziju
rt koper otllslaan. Ook toor replica's de
Irt ltet atclier v'ordatt volgctts traditiortele ait:r//i
bctrerkt tot cen
praclttig eírtdprodttcl. Door de grote belangstellitrg voor het produkt en de beu'erkíng
oongcpasÍ. Tegettv'oordig ligt de rtodrukree I nlacr op lrct decoratíeve datr op hat ftutctiottele vlak. llbl is cr vecl lcrk itt restaurutie ert rettot'otíc r,,'aarbij eett terclege kettttis vatt ltet ottde atttbacltt rtood:akclijk is. Daarbij zijtt er ttictrv'e toepassittgoT 1,e11 ls()i, Tittk restorrratie vart ontie k titoeten altijd
ate[íer
dao
rra
gc
rg
o
tt
w o rd e
a tt i s e e
rd.
tt' re ge I nt a t i g Tíj d
e rt
s
cl e nt
d e ae d e
ur
ons I ra
Iie
s
on st ra
tie
s
v,ord! gctoond ltoe ven een plat stuk koper e e tt bol v'ordí gcdrevcn. Tevens kotnett versclteidette tecltttiekett otn het koper le bev,er:oals platterert ett políjstett, aan bod. Ook wordl er advies gegeven over hel ottderItoud ran kope r ett andcre ntelolen. ke tr,
ett
juiste
rccltttiekett v'ordett aottgetrertd otrt ltc! t,oor-
lijtt oorspronkelíjke sÍaat teruS Íe brengett, ett aodoettde zíjtt v'aarde te Iatett trerp in
De
a,r1acftten1oetiefr Bi.i lter atelier is ook een antbaclttettboetiek y,ea.r u de itt ltet otelíer t'en'aardigde produktett kwtt bekijkert ett kopeu. Naast de atnbaclttelijke artikelett van het bedrijf zelí pronkett er in de v'irtkel ook kunstige voorv: e rp et t ), a n i n I e n1 a I i on a I e a ntb a c hí e rs. \/e e I
belt ort d en.
van de:e artíkelen bij Atelier Alofs.
De amíaáter De koperslager Tlteo Alofs is reeds sirtds 1956 aktief op ltet gebied vatt kolter-sloart. Tevens spe cialíseerde hij zic'lt op ltet gebied Iert re.slortratie loodgieter ett koper re.tlourntie. Hi.j re slotrreerde versclteíde tte grote be kctrde kopet'collecties vott direrse ittterttatíorrolc nut.teo, lti.j tt'crkt eart ntottrrttretttale gcbortt<'n, ett is ttog -rteeds betrokkt'tt bij le opl c í I i tt.q vrt tt .j ort ga attt bn clti I t r i. s'
{jn
alleen verkrijgbaar
U/VíEKe ?PLeíDíNq TO6RíSTíSCHE qíDS VfrN DE KCI,4P€N erkend door Toerisme Vloonderen Bas isopleid ing 1
60 u. (september-maart)
Geschiedenis van de lage landen Kunstgeschiedenis Aardrijkskunde Vakvaardigheden musea, archeologie, archief en toerisme Beroepsvaardigheden didactiek, psychologie, E.H.B.O.en spraakleer Toelatíng: díploma HSO
60 28 20 20
u. u. u. u.
32 u.
Streekopleiding 80 u. (apríÍ-juni) Geschiedenis van de KemPen Aardrijkskunde van de KemPen Toeristisch aanbod Beroeps- en vakvaardigheden Geïntegreerde proef Toel ati n g : G etu í gsc h rift bas iso pl eid i ng
16 12 10 12 30
u. u. u. u. u.
Start: Í Í septernber 2S0O orn Í 8'30 $ur lnlichtingen en inschrijvingen vanaf 2'1 augustus maandag t.im. donderdag van 9 u. tot 12 u. en van 14 u. tot 20 u. vrijdag van 9 u, tot 12u.
VOLWASSENENONDERWIJS KONINKLIJK ATHENEUM v.u. C. Devolder, directeur
Boom gaardstraat 56'2300 Turnhout Tel. 01 4147 0511 - FAX 014147 05 12
Ë+í--,,iÉÊ ËF=íi €+ E+r==È+íi:-ig
à.È-:
-i l;i++Ei!+ +* -j:
!
::-
1?:--
Ë:3.3:-xiÈË=
! ; i i---:
-:.. :it: tir
:--:
11
T,EDIT.NLI.IS]' TOIIRISvili. \iT.AANNI,RIIN I(BMPtrNStr STREE,I(GIDSEN NAAM
ADRIIS
Baelcle Micheline
Vinkcrrstraat
BarriEdwin
Pachterdrcef
Bartels Maria Belnrans Joseph
I-lerteclrecf l4 Kasteellaan 39
Josaert Bert
Ttrlclcrlrcvcle 25
llaessen Rene
Voorhoolcl 37
5
8B
cRnbsr FRnt.iq-ors AcncrAtÀAt.l roenen Mia Jc
Kok l-Iarrv
ENG
ELI:N iOS
Sintclclrcc[
?,5
,CO_DIOIII,AATS
TELEFOON
2460 LICI-ITAART 2580 PUTTE 2980 ZOERSEL 2390 WESTMALLE 2382 POPPEL
014.554098
23't0 ARENDONK :r53o Í5oecnou''Í
014.678686
2300 TURNI-IOUT 2340 I]I]ERSE
7
Bisschopslaan 94
ESSsN S-Íse
2ooO
N'wË6 6tr
tsLo
015.756597 03.3
1
1784
r
03.3123284 014.65875
o
1
r, q55 15 lsi'
014.430099 014.612388
NtÈvvJÍtoL|r-v,rLhlttouT O3. GG
Gabriels Marleen
Sciruurhoven 20
2360 OUD-TURNHOUT 014.2re-
:Ielsen Yvonne
Geelseweq 45
22OO
'lendrickx Karel
A14.214265
Dopheidcstraat l2
I-IERENTALS 2300 TURNI-IOUT
[anssens Monique
Koningslaan 22
2340
BEERSE
014.612568
-aenen lvÍagda
Wtrvtsbersen
22AO
I.IEITENTALS
0I4.2I8565
17
A
014.417073
1J-1.5c) :l-
2-
s1>9
z47A 2s60
Sliikstraat 47 A
trvten Ilita
Bcvclscstccnwcq 2tr
Macauter Maria
eeus Jeanine
Groenendiik l4
oorl"qat lve
Klirrkstraat 59 bus
2410 ltEl-lE 2300 TURNI-IOUT
B
OLi\0.EchÍ> tr-D.íARD LttOPtiLDLEt Snriskcnsstraar
Proost Marccl iiÍrersbcrq Arrncmiek
T6
54
Nassaulaan 3tl
24
Strvq. on Antwcrncn
Ilocts Grcct Schioners Frans
'jÍoL\irs
n/\Rc
Stroobans Frieda
Ber,rkenlaan 4
Van clc Veldc Sta[
Molcneirtcle l1
Varr dcr Borcht
Ilcrman
-l
A36
Nachtegalenstraat
Van der Celen Gilbert
Zarrclbersstraat
Van Ernrenqem .Tuliette
l-ioutscwcq
an Nvcrt Micke
co
ZAtJDeÍR AÀ'í Rtrlrcrrsstraat 16l bus
tabcl I-larr
í>
13
5(r
33
Flcrentalsstraat 23
\AN :;'Ét'l ÉNDg
C {\AN V
Vcrlrevcn Leo
I-lovcniersstraat
Ê
LL{J LA
RETIE, Nr.rLIlN
AN (\8
38
o/d
014.370430 03.4819000
014 379500
014.416025
i 3Lir6 2300 TURNI-IOU'|
ois
2387 IIAAI(LE I-IEI{TOG 2100 1'UIfNI-lOU'l' 2400 MoL
0031.13.507.987 7 (Í'ax
x.llc
t-rcrf
LqÁ3:5
014.414745 014.428211
014.812821
ï3oo -TvRt"rKoul 2300 TURNI{OUT
olYL'\E('o\
2540 ljovE 2275 I-ILLL, 2300 TUI(Ni-rOUT 2300 T'UI{NI-IOUT 2340 BEERSE :: 2300 TUI(NI-IOUT
03.4551323
2
!50
BCRST)LÈ
2300 TURNI-iOUT
BI
014.438620 014.880334
014.421310 014.720398 014.612190 014.422286 / fax: 412900
o-1 -
ql 3)
014.419036
H*t YliegYeld te B'eelde,i4 i*i::rr-ta.ri t,,ra;li*t,''i+rurtn+1*n g*Lrlir:*n i:if,, h+t ''rli*grr*1,1 t+ 'vïe+lii+';r:i+r *+it ti*:,i+l,: ;rir.tt r:iti5 1+:r;Èrpatrim':-rtrir-r.trr. ll+t r-:trntact 1++k vrij ''1ir;ci;iliÍii.ir,'u'.re1il direcf iri*+ut+tr r+ij otr:+ FauF(ioflÉti e.igge'-r+ti.ltucir bij e+n ta.sj+ 1,:'-1f ii* in ii* i*g*ri'::tntiti* it*lil* c,tri+ gart ii:lïltllilfliia-nt ]i"Iii:h+l L*ri':Ji*.r-i1'15 gÊrl-r-lt +ti Il;J. **ri i.:+rt*r-tit*+tii+ifing r+ig,í*11 ',j,iii i-:uï* I gi,Jr*n Ílni1r d* gf*Èli+ 1r-i':-r'1Iir::t-r,:i+r,J;:g
':'+11.
H*t ',iii*g:i+iil is +iget,:l,;'m ua.tr 'ie Í"I;rtt. lïiirirr dr-rqr1 'J'3 r.-tr-:if-'',Í'i*::l tr+'J+ ;r.ls 'Jt.Li,,:ia.rrig ni+t m**r i:il-iËra.tii:rn*e1.Hrt Ei*lgisjdr* 1*g+r hlr.r,r.rt li*t txrr*il n-r*t ltititit*tt ïi1Ít d+ I,ï;rt*.[i;rt i:-; '::iirtt t::t-:li ** rÈtlËll 'J;1.1- 'J':"ii-if d+ L'iig*5-:liriri-:it'+ *r;tiF:.iti+rlitlr*1+tt IiiËï-5 .:1.en }lÈt *figirf+l+ ïÊfi1Ítr1Êf{'+.rufi.1t *t-r itf ti,ir:'J 'orlt-tg l,:t-ttttr+n r,'+fr.i"",'ijn+ti. i{irr eiln ,Je lrri:lrtnia.rtit rri ci+ rii+natr:+ gehuisv*t ,Juctt hrllatidl+g+r is ti* uti,:í*i-iir-tr-r.f'iÈf. i'ltiii.t {it, Í:i*','.,81:itig irli**ti ''i*ri+ii*I,J 'r',.'''ifiit tli.i+r ,J* lt-t*litrii;r,:iit. ii* riiiiiL:,ir*l ii+f.:*n s1 ;c.iii,j*r ii* g*i.:*tt,J* i:ia.r*tf.+ii 'r.,Iít ïr*ÉÍïiil LriÍ. iril iitii:irt È,,iittl ;+ ,ii-r **ii tiii*gï*id, .d,,iifit 5in,:-li hei. gehri-iil': '+a.n it-rae.li::.g+r: m+tt het ';*;li*'-l ï;lii ltnf'.:l" rr.ttfil::r-it*ii',i+fifi+'J+t't 'ï'41'Jïil {-11ï1 ïlÍrt Í:rFgÊ3í:)gÊ11 te '',',r')filtii it .;': u1;,-1.;.1g1i.:it';f*1. [ia'+. ii i:ii:i]: 'J; t-+tl*l iErf lt+t ir-tr;iii-triai:Íit[-r*fËr:rflËÈ1 g++ti ii i': r:, I.,* tt C f a. g +tf ii. ;r.11 ii t-I li i ii:r f I]1 . ,-i+ '.,",iitit*r +il ',,r''iij t-.'+tr+,j+it ;1* grr:it+ Ëfi:,ÊitÊ tu+t-.:rl+tr !1;i.1ig;1;r.1:-1. ijSl,:*1'1*r= iti i:i;ii:ii:i*ÍiË 'rti 'J+ 3,:,11-rÉf ';+lg*tf:; '3+ g+bfr.Lil:tfs. +tl ijiËe ++ful* :fefb;:ilig giiig iie;ri- ,i+ i;fi.rl.* gfije* ii:,':''.Jil5.'r,,,':1;.rfitf ii* ïii+'Itrlig*tf g*l-iiifg+Il 3ir.tËn.EI- :;t.':titi tit:g **1 Fii;r,iili:rtit ;r.ii tnr-r.itsr-r.iitÈti-11i, Iliií.il.r 'Jir.a.Iliir.nit. ii,;',itfËii tr iii+tiig* F ii: t**:t+ii+t.r;ii:* iriiiit,:.if+ giti:: rierl-ial.:;':J* ir.li+ i+;r.littit'1+*i r-rn.c it+t frfa.ttiiit--,:-ifti+rL:rt-til': t+ ;;r*l,::i*n ï;r.i1 d"i* 1t-1.r.:ht-;rt:r*t:iat*ti. 5t+1 j* ?ï"ii ït:ri:rf. {:rF t-r:}f-r5Í1Ê1}reid +Ë11 ï+rl::rr-ii.L: ',rat'l -':ur:rl l:t-a.nilst'::l f-r*r 1rri111-r.L'1.t. E+ti gr++t [-:r+t:i1**tri iijkt' tl+ v*'::lrtig1i*i.i:i:,*ii**r;ing ï*{:rl il+ +1+c.:trr:iilic::;r.. [i+ ti;rtl+tr 1ia.li ii* rli+gtt-tig+fl aiiti ;rfg+,::rl ri-i+:,t*t tÉ ïr-:n1-1':{.iÍ1Èt1.F{Èt 1':1+iil5te fi+ï+stiii.itlgrd+*1tj+ l':*sl ;.i!.ri,:t tti+t t.:rp-i* 'i ;il r;1r-rg l iiUË,f . Is iian il+t f+ ï*r':,'.r,itrjÈr+ti 'Ju.t. s,l'ti Lu+gf*l ++ti lt-+ulprijs ii++it Íïi+i.li+gÉtt tir:il*ti- [i''-il;. tl* kl*iti+ t-:+irrli:ing iíl r-i* ':+rjitrjit l*+il lr*;rtiitig*tiil +lt :ci:.rr ii*t g+t:irrr.ii: trrti d+ ii:lii*i-:t:i*1 t:iil t:itlir.trtittitetr. El r-{ta;i.n i*Ti*ni +lig* iÊi+iïÊ-rïi+t*r+n *rr ha.lf g+':i*rttr,:nt*+r'J+ t:r*itellen':;rt ,:nii*r,J*1*n r-iif te tt*tii+tt. lr+ lt;i.il*n hrlii''i*it*Í-r r:,r:iii rtiig+ a.ntitlt-titiint-.Ë11. it.rii.r,::fl,:i*r **1 t1r-tsri::i::1t+ 1t*1i+iip-it*r. gq11 pt-i'rfi ja.*1rt"'l1i+gil-tig *tr **n Zr,'ntl*I5È t-:1'3tin*r.Er :ijn i:,t:il.;. +tii{e ew++itr-tig*tr ,::ti':l*rg*l:ita.t:1it, ltràllt.'::p 1t*t ''lli*gtl*ld ziitr *,ii: ip,'.i11t+cr*;ttit*tt a-ctití. i..ia. ij+ lrptrir:u,*1rt l:':rrit 1i+t i*q+r''i+rri':+r.ïtnËEÉr g+i:t-u.il,:tii lt+ll*p;+r ++ti d++1 r,rï.Ii ilUii 1ïintÉíjniËIt *Ii 1'ri*1':i ii* f*;t i-jFi ï{:r,:rfÍrl.a.il t^':t il*i* tii+t-i't.i+ itlitjËl,i',t.r*f,J. i,ïr-r g*i-irr-ti1,:.t ur*ri 8.11*5 ',,,,,',rt.1iit':rífi1.dig i:: '-.,1-i i-titl**ti i:e.iir *tr w:ir'Jt li*i t*rl-igg*i:ir;.t:iii. ti:a.i*ri;riri i.i;:1g*li*l,:*li, ÊïÉrltl-l.e+l h*rsi.-*l':J *ti itt ir'''-r':'rr'3';r-':l g*h':it-i':J*n. I:* iït+iing* *l::t*+it- ii;1. gr.r',;1.1:i cl* irrill;.itr-i+ rit;,;r il* ir::t::iit-i+il. *rii it+t lt";:ir iii ili-c'f* l_:r_tll,:',it:fl.:,r.1.ii:ttig+:i 41i illr-irt li*t. ii;rti- Ët1 ir.f',zr:i*f*ti íi-l.ttitii:iti**l iti *rl+t*=ttst*tttl-1.
l-1.
st-erF. vera.n,lert en is het legerarsena.al ïor;13is11 '.i;.n Llr-r.11dr.:3Èr:j etr hr;rdkrirnËn.411à+tr d+ dr:.re cr:rtrrpttf+rï++rzi+t'1i11:l+Ír :ijtt ;rfi'.,:+aig. ti;.a.r l,:r-innen rra.nr:.it ,:1+ lr:ni::tÍ+u+r+tiil* l.:a.e+rrr+s f+clrt--:;tr+*1.:s itt
ming iiin. io is het leg+rmateria.al
il+
rii:ilgt t*'.i*fls tl+ 1'.il+tti*t*rsL:tnt1*n +fl wigs+ii,iï;:lt ,1+ ';t:rttil tiij ,1+r*1fi1+ r',rag*rrti'[.r*r i;11fiÉtrÊÊf
r,,.rí.qËIl5 gtl+[.il;1;11.5t,',,,,ruiilÉil. Ii,,l+n
i*ti ,J* 'i'iíg*rr:-i reg+ltrrirtig g+1i11':
rrlijit.
nÍi
:
ii+t Ei*tgi';*li+ trre.t*ri:ra.i d;.rt'+l*'r,.I*1i*1ij1,:= r::y-i T.''/. iien trr+t ii* iiiii-i;r1*rr SF0F, r.:Í i,:Fí.]F. k*tit*ii uit-',,{r*+iti*. Llri:l,:. li*t.',rii*gl*ld',',,:rildt g+hrtliltt'f*+r il+ +pi+i,3itii1 ï,r.it ,:l+ +r,J*i-r++f-:*n irr h*r tii-rit*nlirri.,1. i':.i iijn +r r+g+lrnirilg ':;+f*ning*n '.,,',.Ë.ii.f l:ii1 :-:i-rld;riit"j+ ','',r+t'df g+:;p*+lrl ;r15 ïr:rr::r1:r*f*ldittg vait l:'l;rtr.:'-{:ri-r,Jf;1tlitÉn iti Et-tfr:i[-ra., airi 1,:;r i:ii h*t i ild+ tt -i_ti:ist-.+ tl. I'fti ilr:it+l i.:ii:-t l:r+Ei:i+l,:;ri L:Íi p-ri-if ;11 |-,itrt ir:-rti 'J+ iiÊtïii:ii:;urtisr::1t* prii::','ra.tl l(tEii. ir_r'rr.r;1411 ',i,,'Ë ïi:i+fl:1;i.fr i*t:: Í]i+Èf V;rtf ,ii+ gfrt* gf(:i+U+ ltir.tigir;r.f:l *tt titrfg+n Wij i:,1i5 ïri+l v+rgis;+n unif:'+til tirt',r1i+gfr:.ig ael '3* ;;':urt.H+t ts tii+t E+lgisi:it ltla;r.r I,,,,1
++11
i*t-1.ï+iii+r ri;rii ri+ [r.Ii.Fl.
[,];.r*1 H+ndri*:-il: 'l tïiir.irf t i-]fj {:l
ïl*+r gaat +en archeologisch patrimooium rerlorenli+ T.T.Fl. l-iir.li1i*ti;r1:ir-i*1,: t:,+ail: grtili,J+I-1. tlt;i.a.r fi';r,g uÈ ni*f ,:-,titginn+11. Ii"Í;t:;'=;a's i'+,i*tr+tr',.".xif,1rÍl i,.;1.IuÈhi1:r.l,J t-ilïl il+i+ itrilr-t-ct-rÍ+ t* sti:i5-i1-ig1-'t't'l;rtr g*k gir;rnl iiii h*t !.firï*n ',rr.n ,JJ F-;.r'ru.;.I ttt,J*kl+ ni+u di1':.1,:e l,:i+ilageli rfr-iÓÍ' uttlgitning. !ïr*n- in pa.r:n*nÍ;rt:ri*l:*rr ï+r';Í::hÊIiÊtt l'.rtrgs lr+t 1':;.itiit;:.1.0+ 1':1*i;-:t-ttt+tt ''/'.rïrijÊii liirlti*it. E*tiliisr-tI.,'i ti;r.tr-tr-irg+1-,i+'J t:tit:=;t-*ttd. ,;11 ri.rijd*rr +m ,ii+ p*ri+l+n nir.ti-tt-i.r, rílil.il.r ':-i'? ':-:':-iriatiipingi -*irtt 11:-.r.i-.i-i.r-i.fgrÈÊF,Ên :jFii:rlig i-rr-r.ti t:,*,:,tairu',,,'nll+ti g? i',,;.*g.H+t" is ir.l'.:r:ri lr'liilrlei-:. ltt-iii trrrr,ct-eh '..r*l-trirtrg*:t, er],$a.l *r n**il i]l*Ër s';itild*rii+tt l.:r-ttttt*tr i:ititSlr;LÍl. Í{rr*rli*li ACi*t-r. ;-,ai.titi+tittU-i.iiËfË iJr-flli* 'rrráf*1l +r:lit* ;r.iltti;r.t-Í1t::;1r-r.i,,Ji+ '','fi5t--+11 'r.rat t,rii.=. !iii,.ii.r- t*,;j*tiw,]*rtiig: ,Jr*r,trt tri+tr ;r.11++[ ï:i.[ vr-ig*lti+s kijl':+ti *tt 1':;ttrr1-r+i-Êlt. iiiig* i:iïi,J*f+It sl.rllJn nug'Ji[-',,,'njls,J+til,:+n:"'','''ia;tr,ltit is vr iri+ts tiÈ',r'.ralr.f'J ';;*t::i+ri+tt
,1"
1q
Dakpannen uit Turnhout 1, Alqemeen.
De toepassing van dakpannen als dekkingsmateriaal is reeds eeuwen oud. Door dunne gebakken kleiplaten een zodanige vorm te geven dat ze voor dakbedekking konden worden gebruikt, had men de mogelijkheid om met dit weerbestendige materiaal een betrekkelijk lichte constructie te maken. Het is bekend dat de Romeinen al dakpannen gebruikten. Door de eeuwen heen is de vorm natuurlijk vele keren veranderd. ln de middeleeuwen werden in Europa holle pannen gebruikt. Bij de onderliggende rijen lagen de holle zijden, bij de bovenliggende pan de bolle zijden naar boven gekeerd. De platte pannen werden gebruikt voor eenvoudige gebouwen zoals schuren. ln de Kempen waren de meeste gebouwen natuurlijk nog in hout en leem, maar voor een aantal kloosterorden en rijke mensen werden de dakpannen geproduceerd. ln de 19e eeuw komt de productie verder op gang door de grote vraag naar dakpannen en wordt de sector geïndustrialiseerd, niet geautomaiiseerd. Voor dit laatste loopt de evolutie ongeveer gelijk met deze van de baksteen omdat gelijkaardige ínstallaties voor drogen en bakken gebruikt worden'0.
2. De dakpa
n
nenfa briek "Tuileries Tu rn houtois-Ravels" in Oud-Turn hout.
2.1. De oprichtino. De familie Dings werkte als pannenmakers in Nederland. ln 1913 hadden ze een artÍkel geplaatst in kranten om geïnteresseerden te vinden die kleigronden bezaten om samen een zaak op te starten. Zo kwam het eerste contact tot stand tussen de familie DÍngs en Vermeulen.Omdat in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbrak, werden de plannen uitgesteld, maar in 1919 nam Wim Dings terug contact op met de familie Vermeu[en. Het bedrijf N.V. "Tuíleries Turnhoutois-Ravels" werd opgericht in 1920 door mijnheer Dings en Jozef Vermeulen, toen notaris van Meer bÍj Hoogstraten. Het was de familie Dings die de kennis van zaken had, terwijl de familie Vermeulen de nodige gronden inbracht. Het bedrijf vestigde zich in Oud-ïurnhout langs het kanaal Dessel-Schoten, ín de nabijheid van aanzienlijke kleireserves. Het kanaal werd gebruikt om de afgewerkte producten te vervoeren. ln die tij{ was er een spoor aangelegd tot aan het kanaal. ln 1945 werd het bedrijf in brand gestoken door de Duitsers. De zoon, Constant Vermeulen, bouwde het bedrijf in 1946 weer op en zou het leiden tot 1978. Vanaf dan is de derde generatie vertegenwoordigd. Meer dan lwee derde van de aandelen bleef in bezit van de familie Vermeulen.
Sinds eind jaren '80 is men gestart met de export naar Nederland en Duitsland. ï,T.R. was het enige overgebleven familiebedrijf dat pannen produceerde in de
Benelux' Over heel de sector werden familiebedrijven overgekocht door enkele grote groepen. Wegens te grote concurrentie werd uiteindelijk ook besloten T.T.R. te verkopen. Toen werkten er 51 arbeiders en 5 bedienden. Tot zeven jaar geleden dus, waren Luc Vermeulen en zijn broer Job, samen met Willy Dings en zifn broer René nog de bedrijfsleiders van het pannenfabriek. ln 1992 werd hei bedrijf verkocht aan de Koramic-Terca holding, eén van de grootste gro.p.n bouwstofienfabrikanten ter wereld. 2.2. De huidioe T.T.R..
T.T.R. is een kleine pannenfabriek die is kunnen blijven bestaan omwille van verschillende redenen. Voor de overname zeven jaar geleden, werd de platte Beaucour-pan ontwikkeld die zeer in trek is, maar waarvan de productie moeilijk geautomatiseerd kan worden. Hier in Ravels worden hulpstukken geproduceerd, wat niet overal het geval is, Een andere reden is dat men snel kan omschakelen naar het produceren van verschillende pannen. ln één week is heel de productielijn aangepast en kan men de volgende vorm beginnen maken. Momenteel werken er 57 mensen, waaronder 53 arbeiders en 4 bedienden. Het overgrote deel van de productie gebeurt nog met de hand. De voorraad kleigronden is geen probleem. ln Ravels is er nog genoeg klei voor een productie van 50 jaar. Het verkrijgen van een kleivergunning vraagt daarentegen heel wat geduld. Andere nodige grondstofien om de klei optimaal te maken voor het bakken van pannen zijn leem, gemalen lavasteen, wit lommelzand en Barium carbonaat.
Nu produceert T.T.R. vijf verschiilende vormen van dakpannen in drie kleuren, om aan de behoefte in de bouwwereld te voldoen. Het bedrijf levert kwaliteitsdakpannen en dat is ook geweten in de bouwwereld. De producten worden regelmatíg getest door erkende laboratoria en dragen het kwaliteitsmerk BENOR. Op aanvraag van een toezichthoudend architect wordt een waarborg van 30 jaar verleend. 3. De productieliin in T.T.R.: van klei tot dakpan. De vervaardiging van dakpannen vergt nog veel handenarbeid, maar het zwaarste werk wordt tegenwoordig gedaan door machines. De nummers in de volgende tekst verwijzen naar de verschillende stappen op de schematische voorsteÍling die erna volgt. De ktei wordt ontgonnen in de kleiput. Een grijpkraan graaft de klei van de kleibank en laadt deze in de kleiwagens (1). De locomotief trekt de kleiwagens naar de fabriek (2), waar de machinist de inhoud in de kastenbeschikker kipt (3). Hierin worden de grote brokken klei versnipperd in kleinere delen. Vervolgens komt de klei ín de kollergang of pletmolen (a). Dit kuipvormige apparaat heeft een bodem met kleine gaatjes, waardoor de klei door twee draaiende molenstenen geperst wordt. Hierna wordt de klei met een transportband naar de kleischuur gebracht (5). ln de enkele weken dat de kleÍ hier ligt te rusten, wordt deze regelmatig met water besproeid tegen uitdroging en om het blusproces te versnellen. Na in een kleinere kastenbeschikker te zijn gedaan (6), wordt de klei met de transpoltband naar de
17
.kleirasp of ruminator gevoerd (7) Dit is de laatste bewerking vooraleer de klei in de strengpers komt (B). Deze machine vormt de klei tot een lange streng, die dan gesneden wordt tot kleiplaten of koeken. Op dit moment is de kÍei klaar om door de arbeiders verder bewerkt te worden.
Een geautomatiseerde verdeling brengt de kleiplaten bij de persen. De kleiplaten worden automatisch op de pers geslagen (9). Na het persen van de kleiplaat tot dakpan, worden de geperste pannen door de arbeiders eraf genomen en in de ijzeren droogrekken verzameld (10). De 4 persen produceren dagelijks 20.000 pannen. Het maken van hulpstukken gebeurt grotendeels met de hand. Dit werk wordt nog eens verzwaard door het regelmatig moeten vervangen van gipsen vormen van 50 tot 70 kilo. De ijzeren rekken met de pannen en hulpstukken worden met een heftruck naar de droogkamers gebracht (11). De tot pannen geperste klei moet eerst drogen vooraleer het gebakken wordt om te beletten dat de pannen barsten onder de hoge temperaturen van de ovens. De kleine drogerÍj is voor de hulpstukken, de grote voor de pannen zelf (12). Om de vier uur wordt het drogen en de temperatuur gecontroleerd. ln een cyclus van vijf tot zeven dagen wordt de temperatuur opgevoerd van 20'C tot 50"C. ln elke droogkamer staat er een grote windverdeler om de lucht goed te verspreiden, om zo het droogproces te bevorderen en gelijkmatig te laten verlopen.
De gedroogde pannen worden op een hangende transportband gelegd. Een gedeelte loopt langs de venmachine, waar de pannen zwart of rustiek worden gekleurd. Het andere gedeelte loopt rechtstreeks naar de ovenlaadplaats, waar de ovenwagens met de al dan niet gekleurde pannen geladen worden (13). De wagens worden automatisch naar de voorverwarmingskamers gereden (14). Eénmaal voorverwarmd, worden de wagens in de ovens getrokken door middel van een automatísche wing (15). ln deze pannenfabriek wordt gebruik gemaakt van een tunnel- of tegenloopoven". De 44 wagens zitlen 144 uren in de oven en elke vier uur en drie kwartier wordt er een wagen bijgezet en komt er een wagen uit. ln het begin van de oven is het 150"C, in het midden 960"C. Als de wagen uit de oven komt, heert deze de temperatuur van 150"C. De pannen zelf koelen veel sneller af. Na de baktÍjd worden de wagens naar de los- en laadplaats gereden (16). De gebakken pannen worden hier met de hand gesorteerd en tenslotte ingepakt. Een heftruck brengt de paletten naar de stockageplaats.
Uiï het eindwerk van Heidi
Staes
lggg
Schematische voorstelling van het productieproces van dakpannen"
kleirirri.irg
Á'\ I :f7--l--'-1;\í. ,..: /-./ .------+l--.----.--.
i
a-l --_---------
Cos:ren
@
'I arlc-
i
@Í
tu
vooi-verrar:ing
i------>-
j
bakke n @ vuu rzond- koelzon:
i n pakken tt Heyns, H., Veilig werken in een dakpannenfabriek. Oud-Turnhout, onuitgegeven studie, T.T.R.' 1979, p9.4.
1g
s,i'tt" ii.ïi:tn-itl ,:1r:',']1,'.:: i;', ! .:.::'.: &il '1..,. lrr'. .:r.
',
ffi,l',
' Fr-: ffi' ',
#,,t
.
,',
ffi ffi't"' ffi'',
ffi'
F;,' &:-:r'r
ffi',- ', .
ffi,
ïn dit en volgende nufiuners van 'Kemtrtische Tíjdingen'gaan we voor {J een 'retro-greep' doen
uit het misschien oude, maar ri,jke info-aanbod van het Taxandria-tijdschrift van de gelijknamige Geschiedkundige kring, gestart in 1903. Voor dit numÍner viel onze keuze op sen bi.jdrage uit het Taxandria-jaarboek van I 909, namelijk' Kapellen
in de Kempen'.
Veel leesgenct!
:):À
a: t.
.it
l)
i:l
I::
:i
i
t!
ii
rF
::l
iË iÀ
ii
ilrt .,,
.rt.
i'i
\i ai
KAFELLEN Iilciner',,r uror)Llnrcnlen zijll clc oucle l;apeJlt:n, ciie wei is u'aar r.iiet iirer,rr hooa' ten herrel opscl'rieten of statig prijlien te l'ridclen clcr clolpirlaats. gelijli ile voore-aanclr', nraar diku'ijls aan clen onrl;cnr- \'an eer \\.c{f, in het teld, nederig en schncl-rter.schuiien achier eene berilirlrrhaag betr,aaltt cloor tr,ee oncle linclen, ciie rirert hunire breetle :.rfhangencle talilien ze. ais overl']e r-rgelen, en in u'iei: iiriiir-r het lieve spitsc torr-'ntje zich te_-en stormu'ind lrevrijdt. Ífet gloolsie getal dag'teel;ent v:Ln de trreccle helft cler \VII" eeuu'. llet gc:bonir', in baksteen, ()p eene lileiire l.roogte geplaatst, is niet lang: bezijclr:n tli.ee of clrij ornirent vierliantige vcnsters, soms tegen het j;ortr'l;en, een I'erirel; tot sacrisiij dienend, \ian \iorerl cen iruntige lioc,ge gevel, èelt der,rr.zoDdef ol'n^ iiisting r,oc''zic'n ïalr oerl traliën vcnstc:r' wazrrdoor men binneuziet, oerr
nisje
bo','err
rle
ingzLng-,1enr'.
lrct jitalcijfcr, cn
eene lileine
roosvensier rnet ijzelen stai.cn jn lir.Lris. lJoven r:p het scherpe schaliën dal< staat een 1,1.te1h61:i;ig torr:ntje rlet opene . bogen,
r.r'aarin een broitzcn li1o1ije ltengelt, u'elli ecn teng-er spits bedekt.
Valr Liinnen cen trlafoncl als gcs,elf, een betil; en eenis{e l.c:inig uiispringentie r:onilel'olten tegcn cle Dtllren. .Dir is het
grondbeel( \,a11 een ge\ fooll KemPisch liapellel;en, cloorg.aans aarr O.-L. -\,'r ourv ioegervijd. Sommige lia1:'eilcn zijn grootscher gebouu'ci ; zij zrjn hijwijlen ivel lrer begin gelr'eest i'an eelte par:ochie, en \ran
t1:
,-.
':
106J":,
eene gliootere l(erl(. Hàn tijclvaÈ is : doorgaans de. XVg . eeuw. Dq voornàamste spitsbogige i
Kaf eI t'ait'den
Ï{.
m het
'I ltct,halríus tt I z,a4eder en
het het
1n'l1/zoilr,
lietlen. Tutnhoi;ut,'rgo5
;
d I'
:l;i
-ro7-
,l
Eeucr iers of \yat in cicnzelfden itar'(i, ntaar rlog nreer I'er-r,allen )iapel, ofschoon zij ons incirulirvel;kender voorltonrt, is de StJans)iapel te Herenthals. Zijts oolr in tu'ee vercleelcl, Hetloomgeu,as de l;apel r,an het H. Sacrament varr l.,Iiraliel in de Hegge. Dit is ooii eeue kapel der X\,'c eeLrn'; nog goed beu'aarcl, in goecle verhouclir-rg opcetr'oi;lien, met een vlalihen voor. en àchter'gevel, c-loot ruimelspitsboogvensters vcrlicht, en een open tolentje met hoeltige naald in 't micldcn van het dali geplant. Zware steunrnLiren met liapsels leunen- tegen cle ztjden. I'Ieer:iijke biclplaats in cen sti] en r:onz:rarli c,roLcl ! \'-t':le gelijlienis met
gcne l
woningen behoor-t zij gedeeltelijl; iot het spitsboogtijclr.zrk ; iatel zijn er veranderingen aan toegebracht. Zij bestaat uit eenen beul< tnet effen voolgevel ett een drijiroekig apsis. :\cht
steunen in staan tegeD
Rnlel uai lut H'. Saiyamelnt uan X[i,ruhal tle
. Poadcrlc.
baltsteen cle
buiten-
rnuren,
rvaartttsschen cle velrsters zijn inge-
)rept, FIet tor:entje is hetzelÍde rris,ciat van Poedeiló. (t) ITis/orie tirt.tz Iol Antrver|en.
P;'ede:1t.
htttt,guttertlig, thirrt.t:rltu.s 1;92;
ei hiilit Str,ranun! in tie I'Iegc /oi
23
i|:u:r:'.
ïii.i'.:
:1i!j,,
.l: :Íi:1 '
il:ii
i-::::! l
.j,rir!;':'
Êl:'rr:
:iiili
::.:riait.t
.
ilrrt:i;
li:1,:. i:t'.iii..
Lr'., 11i
i.\t:i' :
i::iii
i
:ii:iir.
i
iï::ir. i;:::i l
ii:ti.
:
il:::i..
ii;il.'
,iiï j::l!:
rr:::: : ::.j!,
:i::!
' i
Êi. rlrii:
.
ldr: Ltt':,i
i:i.j:, l:j,i:.r :
:::;.
ila:'. i!:r
l
io8
-
zich te Beérsse, bij Tilr nhotrt (r ). Zij dagteehent Ïall dr: X\''o H. Corneiiris. den aaD toegelvijcl heeft i' clen loop cler' tijclc* \rroeger, Lrog eeÀ, misschien 'aar vele vej:al-lc1erin{Jen ondefgaan, Yoorr.ll in iÓ6cr, lvallllcct- zij nrbr' kelijk verg';oot urercl. LT it trl'ee clcelen besta:tnt-1e, het een ' het icoorlien, lrerheveil, . hct ancler, clen ber'rli, JageL', is zij rroor ell achter met. een platten gel:el bezet ci1 boren dct-t iugang met een torentje verfraaid. Eene saliristij \-erd irr't beqin clerXIX. eeurv aan het liooL' aangebonlt'cl. Eege treyallige er:r rtlime l{apel is die van O' L' \.'roLlu' I'an zeven weeën te Achterlé íIi-vcliei'orsel) (e). wat op ecne hoogte gelegen en Lloor scliaàLrn'rijke boonre' belommer'cl, behoort zij aan het gothisch tijdperl< ; zeliere Verandei'irlgen zijn vau latet.e clagteeltening. I)e kapel bestaat trit ecncrL ber-rl<, Lritiooireilcl op ee; drijhoeliig lioor: cloor vier frijtcn versterlit. Zr.lli(e stelrnrlrtlren staÍur ooii tegen cle zijgevels ncl,ens cle Yellste|s ; cene l;leine gothische ing..angcleur- staat bezijden; eel'] zeshoekig tolentje, waariir 0e1le opelle gaar-rclerij is en dat oenc spitse naalcl clraagt, staat op l.iet tret schaiiën gedeiit clak' D; schoonste cler liapellel.r van dit tijd'''ali, toegervijcl aan cle LI. Lricia, treit men aall te Meersel, in dc ollls-e\ring 1ral1 I-Ioogstraten (3). Zij weLd in i.1oo, bijzonder cloor cle rnildda' clighàid vait jan \''a. Cr-ryck, lteer 'a.. I-Ioogsttaten, gcbour"i'rl' ZJo groot als ee,r c1o'pslrcrkje, e* zeer schilclerachtig in de nabijheicl \ra]1 eerle hocf g-elegen, \'el:toont zij in gothischen stijl clen vorm vatt ceD. lirriis. ftut apsis cles llóors is hoelcig' veriicht cloor ogir,zrle venstcrs en. gestetlnd door zu'ate'. fr:ijten' In cle liruisviellgels stelien g[ootefe gr:thische lieI'ISteÍS 11], 'e.ene orrlijsting van witten steen I zij zljnvan 1l'relleelell voo'rziei.I:: Eel1 torentle Jtaat te midclen, var-r het dali. \/air binnen meet ,'zij e5 meters lang en i5 n.:eters bieed; en is rlct drij altaren en ': anclel:e iierlieiijire rnenbeis opgetooid' Veliaten r,vij ur"r iret Spitsboogtij
ii::'r l;.irl
(r) H. V.rx orx Ëyxoc. Histot'iscln iratilechttttitts.ttr. raltuttlr. ài'ircarlihheíd tlc hcvh tn de hajtcl r,att den If Carnelfus. Ttrr:rhout' l89z' (z) Prov. Cotn. vau ]'Íouirm. Art'À'eÍpen' Intnntnt'is z. OP' cit', bI"i80' . n zijne Sí Anna kos!Qil AIursA. Zijne hajtel en grot, zijn Ct$rLcienenhloosía'
.il,t..
Bzersse,
i:ii.. :,i?..
!l'i:il
:::
,l::.!-'
ili'ji
schoal,.
i
'ít:r.:l
;,!:it.
t':
I t
t-.
l:: lr
,
l
I I .:: .
Hoog=lraeien, rgr8,
i'l ,'i
cle zoogezegcle
-io9R^enaissance del XVII" eeliw,
tvaàrin, de meeste .lel i(empen gebor"rrvd zijn. \,'an TLirnhout r-rit op Reth;;, iusschen clit dorp en I)esschel, ie Werbeek, staat d.e liapel rran O. L. Vronrv ter Sneeuw of Ilulp der christenen. ZIj wefi opgelichi in 1646 door het toecloen varl deir gorlvrr-rchtigen À,Íariavereerder- A. Wichmans, 1;apeilen
prelaat van 'I'ongerloo, den heel der plaats. Trvee deelen oncler-scheiden wij er, De beuk voL'mt een achthoek, rvaar zwate steunmnren tegen de,hoelieu staan, met in elli r'lak een venster in ronde:r boog. i-Iet dal; overdel;t de }
top een breed horiten torentje, \\raarvan de open galerij een veelhoeliig dakje er-r : twee op ell
rnet een gewool-i dali bezet, ter hoogte rrarl cle liroonlijst 1':1n clen beulc. \r-an binnen is iret zeeÍ schoon versierd. Al clie l
te.
FIet aang-renzencl Vloil heeft in zijLre buitengehuchten nog oucle liapellen. De l
2
i.r :r:
!tlj.
tiii
i,
I
.':
i.,: .
i:l
Ê:
.1.
l
* - Iro
:
;ti:,:..'r ':ï ël' ".: ;,..
',
tl:l: :. '
i,:
ili:;
'
I'
::i'.ii;
;i;:.,:
Borronreus, is ongeveer van hetzeifde tijtlpeik, trIcn ging el ter beèrvege tegen cle pest. FIet vertr)ont den vorn) cler ,geu,one Kempisclre l
Onthoofding \:an St Jan l3aptista, <1ie er aanroepen lverd tegen
:lii:
'.
:{ri.tl
ii{lil.r l 'j:11 l'
:Jii,
:!!:a':
tli. ili . ,
irir.t
;li
I
ili:' ;:3i
il.. :it.
r
.
i.i,
:il
.ll' iir,.:1
j:
liir
i1ir.. iiii:,
i:i..'.
r
' ii,,. !_1..': l
irii't' '.ï: i . i,l: . I :itl:
'
:
ll:i. i iri:,' ]f iiii.. :L.
ill:
: .
. '
I '
flr;'],'
26
:
de veepest; en de ltapel san Rosseiaar. geboulvcl ir, r663 tei' eere van O. L-, Vrourv: nien gaat er beêrreg ter eere van
de II.
Lucia,
Te Meerhout (r),
eeu tlorp \,vell{ lnen rvel eens de bloern der Kenrpen heei, clat grenst aarl Iloll, en oene bevolking heefi van 4995 inr4'onels, bestaat ooli eene l*apel tegen de besuretteliji<e zieiiter:r. De kapel van Liil, tusschen l'Ieerhout en lJulsen, n'as \'[oeger verl-naard cloor: \.1,onderbare genezilrgetl der melaatscllen of leprozen, ert rvaarschijnlijli omriirgd van huisjes voor leprozen. Ztl moet opgericht zijn in of rond i527. Zeer klein in het begin, urel'd zij nrerhelijl< vergÍoot, r'olgens de overlevering, omtrent 1725. Deze gemeente heeft nog een ander liapellelten dat zeer oud is, ;ramelijlr Q.-f-..\i1e11q1 y61y1 Bijstand in de Engstraat, Zittaart. Gheel (z) zoo r:ermAarcl dool zijnen kunstteurpel van St I)impirna ievelt ook het een er1 het altcler oucl liapelleken. fiven br-riteu het dorp, l>eoosten St Dimpha's lieri<, in de akliers waar een veld\.veg de oude baan op lvloll cloorltruist, rijst de l
,ii.ll ..:.t
.
i!ll:
:t
,i' '
tl 'il,
,,,i,!: r..
it.
,,1 i
metseld. I{eLkelijk vergroot in r7zz, bezit zij thans eene iengte tan rt rneters en haif en eene breedte van 5,r7 meters. Zij tertoont een vlakken voorgevel, eene ronde apsis, nog al hooge mLlren inet frijten velsterkt, ge\\rone venstels, en een allerfraaist open torentje rlet eene galerij -rersierd. fn een der oudste gehuchten van Gheei, te Zammel, staat eene derde Jcapel aan de lI. Dimphna toegervijd. Zij dagteekent van r693 en bestaat r.rit twee deelen : het koorken,i waarschij.nlijk een overblijfsel der o'ude kapel, en den beul< cliezicir lvat hooger
verheÍt, Zij heeft eene lengte van ro neters op 5 meters breedte. I)e vóorgevei is het schoonst : boven de ingangdeur rnet een viêrl
F. Donrrt.
Notice
str
eondortlnrl,ig X{ariabccld der' Zandhalel
Httctihont. Op. cit.
2
onder den titel r'an Onze Lieve Vrouw
Lelie
tusscheri de
doornen.
Te Lichtaert bevindt zich ooli eene betrel<.lielijl< gloote kapel !vaa[ een N{ariabeeid vereerd \&'ordt onder de aanroeping.. r'an O. L. Vroulv in 't Zand. Te Herenthals treft nren in een bosch een ltaitellekeu aan, geheeten Kapel 'rar, den Berg of, van den l{ruisu'eg. Het .is àen net gebàur.r,lien rnet ingangclettr met rotrden boog, rltaari' nevens twee ronde venster-q en trvee .pilaren tot aair het dak tegen den voorgevelprijiien, Een r:anlt totentje staat in 't rliclclen van den kruisvleugel Langs den Zuicl-oostliant van Minderhout (l), bij Hoogsiraten, slechts r,ijf nrinuten yan ltet cïorp, in de richting 'ran WoÍtel, r'erheft .zich in eene ailerschiicler-achtigste ligging, ttis' scheir lioomen, hoetreu en velclcu, cle liapel van O, L' Vloulv op den akl<er, 1ïaar 1r'lerl een Mariabeelcl vereert onder den titel van O. L. Vlouw der VII \\ieeën, Troosteres eu \'Ioeder der Bedruiiten en Zaligheid der Kr:anken, Op dezelfde plaats van de oude liapel is de tegenwoordige gebourrcl ten jale 16-
l8
iiri
r. i;:1';:" :..;.,r: i'fl ,.'.: .: -i'.t.: "''i': !r''i:'i "11' i= i; in'iri4, opgërichí*aabiom',: eir 5s" iir:, áf maàr:' lrrirridde' ;ooi'iS Í1etl clie,rltier,rioo'r,lroni| átijt Rcnàissauce ruei i$ictrïs clcl is: ciát iteii. aiiit Ëoog iu,,'den en tijcl iariiïai':'gai nog i;an:ctieii l.oit. ln, rti3.1 wercl het ndg wat iierstèkl ;, ziil,rtt*u9.1t,.*ëtd slèèht boirlt'tiicÏljcih. boiirvtiicÏiiefh. t .,ïi^iit,i.t'i,i: r84z r.qr z in clen clerr bourvtr:ant'vari bourvtrant'vari dit slèèhÈ heiboÈwd'iri: ]runstgeboulvclie lieve van' wij cle beschr:ijYing .[-Iier sluiten rvel is l
'.:..1.,
*+
sc'
í I i
i
'rii : i::i
F ederatie voor erlng en T o erístis che Gids e ngro ep
VERSLAG van de "RAAD VAN BEHEER" gehouden in TONGEREN op ZATERDAG FEBRUARI2000 om 10.00 uur
5
AÁNWEZIG:
Voorzitter : Lncie Mcrtens Orrdervoorzitter
:
Jelde Cioe
Secretaris : Johan Dc Ridder
Pemingmeester : Raoul
Saesen
Leden:
Gidsen van Alden Biesen
G. Geerkens Van Houtte - F. Geudens R. De Smet - E. De Puysscleyr M. Oris - M.J. Drees J. Leplat - G. Greiner J. Van den Broeck Br. Broeckx - M. De Conilrck
Kon. gidsenvererilging van Antrverpen vzrv Gidsenvereniging Beveren Gidsen van Bokrijk Kon. gidsenbond Brugge vzw Gidsen voor Bnrssel en België Dendemrondse gidsenkring Genlier toeristische gidsen Hasseltse toeristische gidsen
L. Pijkels L. Defcmre
K. Hendrickr - L. Verheyen R. Vemrcersch - L. Cooreman
Kempense streekgidsen
Gidsenliring l(roklie-Ileist "Sincfa1" Gidsenliring Knokke-Heist "Toon Ghekiere" Kon. Leuvense gidsenbond rzu, Lierse gidsen "Argus" Gidsenbond Maaseik Gidsenbond Mechelen Molse gidsenkring
M.P. Selen R. Vanwest G. Lenunens G. Weetjens - M. Maessen M. Leriche M. Ilanncs - E. Frangot I. Dries It. wouters
Gidsenbond Oost-Brabant Gidseubond Liurburgse Kempen Prov. verbond Limburgse toer. gidsen Gidsenbond Scherpenheuvel-Zichern
M.J. Thijs R. Racts D. Elsen C. Stevens - E. Lemoine E. Roelens J.P. Eycken - M. Nelissen
Gidsenbond St-Truiden Tiense Gidsenboncl Tongerse gidsen
Turnhoutse stadsgidsen West-Vlaaurse gidscr*ring v.z.w atïeling :Ieper - Popcringc - Westland :
Kortrijk
:
Mandeldal - Roesclare
: Oostende "Lange
Nelle"
P. Paque J. I{oreuraus - J. Van Gorp
R. Sacsen W. Detailleu - G. Verhaeghe G. Vercruyssc M. Vieren
VERONTSCHI]LDIGD:
Bilzerse gidsenkring Diestse gidsenbond Kon. gidsenbon
R. Boelen E. Gielen
O.W.
West-Vlaamse gidsenkrhg v.z. rv. afdeling : Brugse Vrije :
Tielt
Streekgidsert Zuidwest-Brabant
W. Vlerick - G. Meersschaut R. Janssens J. Lowy'ck
M. Arickx - L. Claeys M, Van den Bauw De Maeseneer - Vanvolsem
AFWEZIG: Aarscholse gidsenbond Geelse gidscnbond
Contact en cultuurcerrtnrtr Brussel West-Vlaarnse gidsenlirin g Waregem
31
R\ts 05/02i00
1.
-2
VERWELKOMING DOOR DE VOORZITTER * Dank aan dc gidsen van Tongeren en speciaal aan dc heer J.P. Eyken voor dc organisatie van de raad van bestuur cn de algeutene vergadering * Naar aanleiding van het overlijden van de hercn Johan Vaesen (Maascik) cn Marcel Vandenbrocre (Antrverpen) *erd één luinuut stilte gehouden. * De afgevaardigdcn van Roeselare en Brugse Vrije vragen in de toekomst de algetnene vergadcring op een gernakkelijker bereikbare plaats te organiseren. Vanuit Vy'est-Maanderen is Tougeren op een normale manier bijna onbereikbaar. Er wordt met Antwerpen contact opgcnomen .
3. GOEDKEURING VtrRSLAG VAN 11/12199
Werd eenparig goedgekeurd
3. FINANCIEEL VERSLAG
* De inkourstcn en uitgaven u,erden ccnparig goedgekcurd.
* OMOB: alle vragen
aangaande de verzekering (zie vorig verslag) wordcn door de lteer Saesen gcbundeld en overgernaakt aan OMOB. Een expert :zal in een komende vergadering dc antuoorden cotruncntariëren.
4. STAND VAN ZAKEN CURSUSSEN
Basiscursus:
* Knokke
:
lo reeks exarnens op l5/01/00. Goede organisatie nraaÍ een overladen examcnrooster.
* Kortrijk
:
examens starten op 18/03/00. Proclamatie voorzien op 17/06/00
* Lirnburg
:
lo recks examcns vanaf ll/01/00. De gcplande proclatnatie van deze exalnens rrcrd in opdracht van T. Vl. geschrapt. Tussentijdse exalnens mogen NIET rneegedeeld rvorden. Er moet gewacht worden tot na de deliberatie over ALLE vakken.
*
Turnhout:
exalneus starten op l3103/00. Deliberatie en proclatnatie voorzien op 22/03100:
Spccialisatiecursus:
* Brugse Vrije: exatnens starten op 26/02100 Tussenoplossing:
* Mol: heeft drie kandidaten voor de tussenoplossing. Het dosssier n'ordt opgcmaakt 5. CONTACT MET TOERISME WAANDEREN Verslag van de vergadering met de heer P. Jonckers van l9l01/00
* op I5/L2/99 heeft FTG contact gehad met Guy-tour . Het was een informatief gesprek i.r'.m.
de
u'erking
van FTG en de bovenvermelde organisatie die een oudleerlingenbond is van franstaligc origine.
* RSZ-problematiek van Mechelen. De stad Mechelen heeft een inforrnatief bezoek gekregen van de adjunct-inspecteur bij de rijksdienst voor sociale zekerheid. Deze rvenste cen verduidelijking van ltet huidig statuut van de toeristische gids in Mechelen.
2
RVB 05/02/00 -3
Wie is werkgever? Hoe gebeuÍ de betaling? Wat is de verantwoordelijklteid van de stad, van de gidsenbond? De GBM heeft aan de heer Claeys rechterlijke bijstand gewaagd om deze materie uit te diepcn. De heer Claeys wenste zich te beperken tot het aanduiden van eenjurist gespecialiseerd in deze
materie. FTG werd om advies gevraagd en ging akkoord met deze houding. Algemeen stelt FTG dat een gidsenbond NOOIT mag optreden als werkgever of tussenkotnen in de betaling van de gidsen. Er werd eind januari '00 een volgende bijeenkornst gepland. Dcze is niet doorgegaan. De zaak wordt door FTG op de voet gevolgd.
* Omschrijving "Reisleider - Toeristisch gids": FTG kan zich onmogelijk uitspreken over
de omschrijving
van "reisleider" bij gebrek aan inhoudelijke kennis van de algemene werking, opleiding, tewerkstelling enz... Voor de omschrijving van "toeristisch gids" werd volgende bepaling vastgelegd : " Een toeristisch gids is een persoon die de opleiding,vastgelegd in het reglement van 5 iutti 1996 van Toerisme Vlaanderen, met succes gevolgd heeft en hierdoor hel diploma toeristische gids kreeg toegekend" De vergadering ging akkoord met bovenstaand advies. De vraag werd gesteld na te gaan in hoever de opleiding van reisleider overeenstelnt met deze van toeristisch gids. Wordt opgevolgd.
* Cursussen: zie punt 4 in dit verslag * Adviezen toekenning lidkaart T. Vl.: + pqqiligf voor de heer Marc Witters - Lommel. Bezit een diplorna "Gids voor Provincie Lirnburg"uitgereikt door het ministerie in 1988 + negatief: voor mevrouw An Ceulemans en de heer Roland Van Peborgh aangezien beiden geen enkel getuigschrift of diplorna kunnen voorleggen
* Evaluatievergadering basiscursus: zowel T. Vl. als FTG zijn zich bewust van de blijvende noodzaak de huid.ige basiscursus te evalueren naar inhoud, aantal uren per vak , lesgevers enz...Er werd beslist van elke organisator van een gidsencursus één vertegenwoordiger uit te nodigen op een bijeenkomst in Brussel op l5 maaÍ 2000 van 14.00 tot 17.00 uur. Persoonlijke uitnodigingen volgen. * Tarieven 2001: begin april venvacht T. Vl. van FTG het advies voor de toe * Volgende vergadcring met de heer Jonckers: Woensdag 29 maart'00 om 6.
te passen tarieven in 2001
14.00 uur in Brussel.
PROGRAMMA
0lapril
2000
: raad van bestuur in Gent 16 septernber 2000:raad van bestuur in Diest
09 december 2000: raadvan bestuur in Tielt : congres in Gent oktober
2001
7.
RONDVRAAG
* gidsenbonden vragen
meerdere exemplaren fonnulieren voor de verzekering
* Kortrijk vraagt de tussenkomst van FTG bij T.Vl. voor het verkrijgen van een toelage aangezien de provinciale toelage is weggevallen. * De vraag
de specialisatiecursus los te koppelen van de basiscursus voor het verkrijgen van de officiële
erkenning van toeristisch gids werd door de vergadering verworpen.
33
RVB 05/02100
* vraag voor OMOB: zijn niet erkendc gidsen verzrkerd? Antw,oord FTG: dc erkcrming is geen vooruaarde ottr verzekcrd tc ziin. De persoon rnoet rvcl voorkorncn op de naarnlijst in t'c diJnen OMOB.
verslaggever: Jolun De fudder. secretaris
t4
bij
4
AV 05/02/00 -r
VERSLAG van de "ALGEMENE VERGADERING" gehouden in TONGEREN op ZATERDAG 5 FEBRUARI2000 om 11.00 uur
AANWEZIG:
Voorzitter : Lucie MeÍens
Oudervoorzitter : Jelde
Cloe
Secretaris : Johan De Ridder Penningmeester
:
Raoul Saesen
Leden:
G. Geerkens Van Iloutte - F. Geudens R. De Smet - E. De Puysseleyr M. Oris - M.J. Drees J. Leplat - G. Greiner J. Van den Broeck Br. Broeckx - M. De CorÍnck L. Pijkels L. Defenne K. Heudrickx - L. Verheyen R. Vermeersch - L. Cooreuran
Gidsen van Alden Biesen Kon. gidsenvereniging van Antrverpen vzw Gidsenvereniging Beveren Gidsen van Bokrijk Kon. gidsenbond Brugge vzw Gidsen voor Brussel en Belgie Dendemrondse gidsenkring Genker toeristische gidsen Hasseltse toeristische gidsen Kempense streekgidsen
Gidsenkring Knoklie-Heist "Sincfal" Gidsenkring Knoklie-Heist "Toon Ghekicre" Kon. Leuvense gidsenbond vzrv Lierse gidsen "Argus" Giclsenbond Maaseik Gidsenbond Mcchelen Molse gidsenkring
M.P. Selen R. Vaurvest G. Lemrnens
G. Weetjens - M. Maessen M. Leriche M. Hannes - E. Frangot I. Dries R. Wouters
Gidsenbond Oost-Brabant Gidsenbond Limburgse Kenpen Prov. verbond Lirnburgse toer. gidsen Gidsenbond Scherpenheuvel-Zichem Gidsenbond St-Truiden Tiense Gidsenbond Tongerse gidsen
M.J. Thijs R. Raets D. Elsen C. Stevens - E. Lernoine E. Roelern J.P. Eycken - M. Nelissen P. Paque J. Horemans - J. Van Gorp
Tunilroutse stadsgidsen West-Vlaarnsc gidsenkring v.z. w
afdeling : Ieper - Poperinge
- Westland
:Kortrijk :
Mandelclal - Roeselare "Lange Nelle"
: Oostende
R. Saesen W. Detailleur - G. Verhaeghe G. Vercruysse M. Vieren
VERONTSCHUIJ)IGD:
Bilzerse gidsentring Diestse gidsenbond Kon. gidsenbond van Gent en Gidsenbond Midden-Brabant
R. Boelen E. Gielen
O.W.
W. Vlerick - G. Meersschaut R. Janssens
West-Vlaamse gidsenkring v.z. rv.
afdeling : Brugse Vrije
:Tielt Streekgidsen Zuid*'est-Brabiurt
J. Lorvyck
M. Arickx - L. Claeys M. Van den Bauw De Maeseneer - Vanvolsem
AFWEZIG: Aarschotse gidsenbond Geelse gidsenbond
Contact en ctLltuurcentnrm Bnrssel West-Maanrse gidsenkring Waregem
3i
AV 05/02/00
1. GOEDKEURING VERSLAG
VAN
25109/99
Verslag rverd eenparig goedgekeurd
2. GOEDKEURING WERIilNGSVERSLAG 1999
Punt 8; overzicht cursussen gestart na05/07/99 : er volgen 22 cursisten i.p.v. l8 de basiscursus in Turnhout. Het rverkingwerslag ucrd eenparig goedgekeurd.
3. GOEDKEURING TINANCIEEL VERSLAG T999
De inkomsten en uitgaven rverden door de penningmeester uitloerig geconmrentariecrd rvaarna het
financieel verslag door de vergadering cenparig rverd goedgekeurd 4. GOEDKEURING BEGROTING
2OOO
Werd eenparig goedgekcurd
5. ONTHEFFING VAN DE COMMISSARISSEN
Hcl nazicht van dc boekhouding u'erd uitgevoerd door rnevrou\r'De Smet (Beveren), lncvrouw Frangot
(Mol) en de heer Verhaeghe(KoÍrijk). De commissarissen verklaren zich akkoord met de rckeningen cn de bijhorcnde stukken u'aarna zij ontslagen lverden uit hun functie. 6. AANSTELLEN VAN
NIEIME COMMISSARISSEN
Volgende personen rverden als commissaris aanvaard voor hetjaar 2000: Ria De Smet (Beveren) - Marie José Thijs (Peer) - Jeannine Van dcn Broeck (Brussel) 7. GOEDKEURING HUISHOUDELIJK REGLEMENT
* Het rvoord"raad van beheer" blijft behouden
* De leden van het dagelijks bestuur die een provincie vertcgenryoordigen worden vcrkozen door ALLE aanwczige leden van de algemene vergadering en niet allcen door dc ledcn van dc betrcffende pror.incie. Hct huishoudelijk reglement werd goedgekeurd 8. VERKIEZING MANDATEN IN HET DAGELUKS BESTUUR
* De lijst met de rverkcndc ledcn wordt aángepast:. De GIDSENBEURS AMIíERPEN neemt ontslag aangez.ien de organisatie rfet meer voldoet aan het huishoudelijk reglentent. De Gidsenbeurs heeft gecn leden.
* Verkiezing: Aantal stemgereclrtigde leden: 28 waarvan 4 met volmacht
(Maaseik) Cloe (Brussel)
ondervoorzitter: Marlcen Menten Jef de
7 steuunen 20
stemrnen
I onthouding
6
werd verkozen
-2
AV 05/02100
secretaris Brussel provincie
Ridder @everen) Lemmens(I-ier)
: Johan De
provincie Antlverpen: Gommer : Jeannine
Van den Broeck
Oost-Maanderen:
(Brussel)
-3
28 sternmen rverd verkozen 28 stemmen werd verkozen 23 sterunen werd rerkozen 5 onthoudingen
geen kandidaten
De nieuse leden werden uitgenodigd aanwezig te zijn op de eerstkomende vergadering van het dagelijks bestuur die plaats heeft op woensdag 0l maart '00 in Antrverpen 9. TOEPASSING HUISHOUDELIJK REGLEMENT
Na goedkeuring van het huishoudelijk reglernent zullen in de toekomst de punten 3. I .c ,d en e toegepast worden. 3. I .c: jaarlijks indienen van het rverkingwerslag. 3.1.d: opgeven van de bestuurssamenstelling en aantal actieve gidsen nog niet in orde: Geelse gidsenbond Prov. Verbond van Limburgse Toeristische gidsen Gidsenbond Scherpenheuvel-Zichem Tiense gidsenbond 3.1.e: regehnatig aanrvezig zijn op de RVB en AV stand van zaken voor de periode 97-99
(:
10 vergaderingen)
lx aan\\'ezig :2x :3x :4x
3 gidsenbonden :
4 4 3
u u "
5 gidsenbonden
6" 5" l"
10.
WOORDJE VAN DE HEER BOX, schepen van toerisme
ff.
RECEPTIE aangeboden door het stadsbesÍuur
7x
8x
9x
'7u 4u
Voor cen gocde doorstroming is regelmatige aanwezigheid een noodzaak
5x aanwezig
6x"
<3
('
l0x !
verslaggever: Johan De Ridder, secretaris
,1
VERGEET HIET ,
&
in uw kring al1es zoals in 1999, F.T.G. INFO nr 50 jan. 2000 in te te sturen naar Lucie. Dank U !
Ook al blijft toch het blad P.25 in
gelieve vul1en efl
op
í*ou*AsÍtsrtl
Rqqd vqn Beheer 16
/9 /2000
9/12/2ooo
info ro
TE DIEST
TE
TIELT
UW TEKSTEN VOOR
F.T.G. ZIJN
VOOR
DE
VOLGENDE
INFO MOETEN BÏJ LUCIE
8
AUGUSTUS 2OOO.
VERSLAG van de ÍÍFUMD VAN BEHEER" gehouden in GENT op ZATERDAG 0í APRIL 2000 om í0.00 uur
A.ANWEZIG:
Voozitter Ondervoozitter
: Lucie Mertens
Jef de Cloe Johan De Ridder Penningmeesler : Raoul Saesen
Secretaris
:
:
Leden:
Gidsen van Alden Bisen Koni nklijke gidsenvereni gi ng van Antwerpen ww Gidsenvereniging Beveren Gidsen van Bokrijk Koninklijke gidsenbond van Brugge en W.Vl. Gidsen van Brusselen België Contact- en cultuurcentrum Brussd rzw. Dendermondse gidsenkring Diestse gidsenbond Geelse gidsenbond Koninklijke gidsenbond van Gent en O.Vl. Hasseltse toeristische gidsen Kempense streekgidsen Gidsenkring KnokkeHeist "Sincfal" Gidsenkring Knokk+Heist'Toon Ghekiere" Koninklijke Leuvense gidsenbond uzw Lierse gidsen "Argus' Gidsenbond Maaseik Gidsenbond Mechelen Gidsenbond Midden-Brabant Molse gidsenkring Gidsenbcnd Oost-B;abani Gidsenbond Limburgse Kempen ïense gidsenbond Tongerse gidsen Tumhoutse stadsgidsen WestVlaamse gidsenkring ww Afdeling : Brugse Vrije : leper - Poperinge - Westland
:Kortrijk
: Mandeldal
-
Roeselare
: Oostende "Lange Nelle" : Tielt
:Waregem Streekgidsen Zuidwest-Brabant
G. Geerkens A. Van Houtte - Fr. Gzudens R. De Smet - E. De Puysseleyr M. Oris J. Leplat J. Van den Broeck L. De Boever * J. Dorpmans B. Broeckx E. Gielen R. Storms L. Depaepe L. Deferme K. Hendriclx- L. Verheyen L. Cooreman - D. Verbouw
M. Vanhalme R. Vanwest
W. Hellemans M Menten M. Leriche J. Buys E. Frangot-M. Hannes R. Wouters MJ Thijs
E. Roelens P Paque J. lloremans
J. Lowyck R. Saesen
W. Detailleur- G. Verhaeghe G. Vercruysse-W. Van Eeckhout M. Vieren - L. Coene M. Goossens - L. Claeys D. Derammelaere - L. Walsberghe A.M. Vanvolsem
VERONTSCHULDIGD
Aarschotse gidsenbond G idsenbond Scherpenheuvel-Zióem Gidsenbond St-Truiden
AFWEZIG
Bilzerse gidsenvereniging Genker toeristische gidsen Provinciaal Veóond van Limburgse toeristisóe gidsen West-Vlaamse gidsenkring uzw afdeling Westhoek
Ontslag:
De heer Van Haverbecke Jacques, afgevaardigde van de GBB
Raad
l8
wn beheer 01/04/00
í. Verwelkoming *
Mevrorru Depaepe, vooaitter van de Kon. gidsenbond van Gent en O,Vl. veruelkomde de aanuezige leden in een fijn Keizer Karel decor. " Mevrouw Mertens, voozitter FïG, dankte mevrouw Depaepe voor het aangepast onthaal en de loyale gastvrijheid 2. Goedkeuring verslag van 05/0200
Werd zonder opmerkingen goedgekeurd 3. Financieel verslag door de heer Saesen
" Na voorlezing van inkomsten en uitgaven u,erd het kasverslag eenparig goedgekeurd. Voor de vezekering bij OMOB is het noodzakelijk dat elke veaekerde gidsenbond een nominatieve liist índient bij de penningmeester.
*
4. OMOB
* De vergadering gaat akkoord een "rechtsbijstandvezekerinq' bij OMOB aan te gaan. Voor de gidsenbonden zal er in het volgende krantje een inschrijvingsformulier toegevoegd u,tCrden
*
Voor de vergadering van september is er een inspecteur gecontacteerd die de inhoud van onze
vezekering komt verduidelijken 5. Cursusnieurivs
tr n
Basiscursus
Turnhoul
deliberatie en proclamatie op 23103/00 aantal geslaagden: 17 van de 19 (25 gestart met de cursus)
Basiscursus
Kortrijk
examens gestart op 18/03/00. Problemen met de toelatingsvoorwaarden
o
van Maes St.(zie verder onder punt T. Vl.)
tr o o tr
Basiscursus
Limburg: 2'deel
Basiscursus
Knokke:
o
theoretische examens start op 20105100 delíberatie en proclamatie voozien op 30/06/00
examens op29lM -241CÉ, - 18111
Specialisatie Brugse Vrije: examenrooster werd ons toegestuurd. Deliberatie op 14106/00 Specialisatie Tumhout gestart op27103100
ln voorbereiding: specialisatie Limburg. Er wcrden 3 regio's voozien: Haspengouw Midden Limburg en Maasland/Kempen
Aangevraagd:
-
specialisatiecursus leperA/t'estland: POSITIEF advies van FTG(19/03) en Toerisme Vlaanderen (261 U)
6. Contacten met Toerisme Vlaanderen
Volgende punten werden op 29103/00 met de heer Jonckers besproken:
o
Toelatingsvoorwaaden in Koftijk:
Raad ran beheeÍ 01/04100
39
Het negatief advies voor M.S.tot deelname aan de examens uerd door de organisatoren NlËT opgevolgd (brief van 27108199). M.S. had geen getuigschrift dat hij geslaagd was voor de centrale examencommissie, wat duidelijk was afgesproken. Beduit: + de kandidaat mag verder deelnemen aan de examens. lndien hij slaagt zal het getuigschrift ingetrokken ra,orden tot het getuigschrift van hoger secundair wordt voorgelegd (tot eind 2000) + de organisatoren u,orden verplicht een kopie van de getuigschriften van ALLE deelnemers voor de start van het volgend examen voor te leggen.
o
Evaluatievergadeing"basiscursus"van 1il0100: Op deze vergadering vrerden de organisatoren van de 10 voorbije cursussen uitgenodigd. Doel: een open gesprek met voorstellen aangaande: inhoud cursus, aantal uren per vak, toepassing van een riregingscoetficiënt, inhoud vakken, aanpassing examenreglement, enz... Besluil Het was een vruchtbare vergadering. Alle voorstellen, opmerkingen en dergelijke werden opgenomen. Afsoraak aan de hand van de besproken punten moeten de organisatoren hun voorstellen aangaande volgende punten binnenbrengen voor 1 mei a.s.: * de concrete lesinhouden per vak (16 verplichte vakken) * het concrete aantal uren pervak * de wegingscoëfficiënt per vak * de concrete omschrijving van een ombudsfunctie * voorstellen van verandering van het huidige examenreglement * de vereiste kwalificaties van de lesgevers * de eis van een uitgewerkte cursus? Wat met de voorstellen?: uorden verwerkt door mevr. Mertens en de heren Jonckers en De Ridder. De synthese van de informatie zal als basis dienen voor de aanpassing van de "basiscursus".
B
Contacten met het kabinet van minister Landuyt * vraag van mevrouw K. Rouffa (kabineismedewerker): Wat wordt er door FTG toegepast
of voorgesteld i.v.m. het
sociaal en fiscaal statuut van de gids? ( lnfo van de heer
Janssens, SBB) * T. Vl. heeft op het ogenblik met mevr. Rouffa gesprekken aangaande het statuut, de opleiding en de erkenning van de toeristische gidsen.
u
SpecialisatiecursusLier. *
Tuase personen, geslaagd voor de basiscursus in Turnhout, zouden geen kans krijgen deel te nemen aan de komende specialisatiecursus van Lier. Reden: zou volzet zijn met slechts 13 inschrijvingen. lndien deze maatregeleffectief zouzijn toegepast is men in stn'jd met de geest bij het toepassen van de'TUSSENOPLOSSING". Deze kan slechts gebruikt u,orden wanneer men in de onmogelijkheid is tot 15 deelnemers te geraken. Het getal kunstmatig onder de 15 houden is een verkeerde uaerkwijze.
" FTG heeft nooit de bedoeling gehad een voorstel van versoepeling voor de specialisatiecursus bij T. Vl. in te dienen dat van bij de beginfaze zou misbruikt wcrden. * De haee kandidaten houden FTG op de hoogte.
D
Web-sÍte T. Vl.: FTG heeft aan T. Vl. gevraagd opgenomen te uorden in de Wetrsite onder de rubriek praktische info: reservaties voor rondleidingen. De folder van FTG zou als model kunnen dienen.
Raad
.0
wn beheer 01/04/00
7. Programma 2000
16/09/00:
RVB in Diest
09l12lQO: RVB in
ïielt
8. Advies tarieven 2001
tr
Voorstel van FTG aan de vergadering:
minimum
750,-Bef per uur 1.500,- Bef voor de eerste twee uren
4.500,- Bef voor een dagprestatie Dit advies werd unaniem aanvaard. Met deze maatregel wcrdt de gidsprestatie gelijkunardig gewaardeerd en hebben de grootsteden de mogelijkheid hun prijzen te verhogen indien dat noodzakelijk zou zijn (beroepsgidsen, BTW problemen enz...) Toerisme Vlaanderen uordt hiervan op de hoogte gebracht.
o B
Bij de aanvuezige leden werd gepeild naar de toepassÍng van het tarief voor 2001. De uitslag was: 26 gidsenbonden gaan het voorgestelde tarief toepassen 8 gidsenbonden zullen een hoger tarief hanteren Er uerd gevraagd in het volgende krantje een lijst op te nemen waarin volgende gegevens
wcrden
opgevraagd:
n
hoeveel wrrdt er aan de toerist gevraagd? wat is het tarief bij een vreemde taal? * hoeveel ontvangt de gids? * hoeveel wcrdt er afgehouden voor administratie * hoeveel bedraagt het dagtarief? *
9. Bespreking: "aantalstemmen in functie van het aantal leden"?
Op vraag van Kortrijk (uit een vorige RVB) vrrerd van gedachten gewisseld aangaande het al of niet wijzigen van de manier van stemmen in een RVB en een A.V.. De vraag was: Moet het aantal stemmen in verhouding staan met het aantal leden van een gidsenbond? Het DB zal een voorstel uitwerken dat op een volgende RVB ter bespreking zal urorden voorgelegd. Na een rondvraag hebben de aannezigen hun eerste reactie op bovenvermelde vraag als volgt geformuleerd: * 1 stem :19 bonden * meerdere stemmen (max. 3) per : 5 bonden * meerdere stemmen maar gekoppeld aan voonnaarden : 2 bonden
pergidsenbond gidsenbond "nognÍetovergesproken
:
Tbonden
Motivatie voor behoud van 1 stem: * gericht naar de statuten: elk lid (=[sp6) I stem * de kleinen hebben de vemieuwing van de cursussen ook moeten ondergaan * de bekwaamheid van de aanvr,ezigen op de vergadering wordt hierdoor bevestigd * kleine bonden komen anders niet meer aan bod * samenstellíng van het DB komt dan ook in vraag * uat met het lidgeld? * indeling volgens leeftijdscategorie? * wat met de verhouding tussen de provincies? Motivatie voor meerdere stemmen: * gericht naar model Europees parlement * rekenkundig evenwícht: meer leden/ meer stemmen * niet verdrongen worden door de kleinen
Raad
wn beheer 01/04/00
