afgiftekantoor 2200 Herentals 1 P Wettelijk Depot B.D België - Belgique PB 2200 Herentals 1 BC 9428

afgiftekantoor 2200 Herentals 1 P 409301 Wettelijk Depot B.D.54.073

maandelijks clubtijdschrift

België - Belgique PB 2200 Herentals 1 BC 9428

93

juni 2012

________________________________________________________________________________________________________

verantwoordelijke uitgever Postbus 105 – 2200 Herentals

Numismatica Herentals EGMP redactie : Rudy Dillen

Bestuur voorzitter – secretaris – redacteur 0471-329179 [email protected] Bart Van Hove penningmeester – schatbewaarder 0492-722611 [email protected] Koen De Pooter veilingmeester – standhouders 0473-556266 [email protected] Frank Lippens webmaster – veilingroeper 0475-552400 [email protected] Herwig Helsen bibliothecaris 0479-208820 [email protected] Erelid : Roger van Nuffel – Herentalse Schepen van Cultuur 2001-2006 Rudy Dillen

adres Numismatica – Postbus 105 – 2200 Herentals rekeningnummer BE43 0014 2061 3601 lidgelden

GEBABEBB

12 €

lidmaatschap Numismatica Herentals + EGMP (18 € voor leden in het buitenland) 8 € lokaal lidmaatschap Numismatica Herentals enkel voor leden van andere EGMP-afdelingen (11 € voor leden in het buitenland) 1 € éénmalig daglidmaatschap voor nieuwe bezoekers

gratis toegang voor -12 jaar, vergezeld van een volwassen lid aangesloten bij het E.G.M.P. – Koninklijke Vereniging de Herentalse Cultuurraad website www.numismatica-herentals.be maandelijkse clubactiviteit op de 2e zondag van de maand, 8.30–12 u lokaal : parochiezaal St-Antonius – Kapucijnenstraat 7, 2200 Herentals zondag 10 juni 2012 8 juli – 12 augustus – 9 september – 14 oktober Frontpagina Kleine zilveren medaille van de Herenthalse Teekenschool, schooljaar 1908-1909, 1e Afdeeling, Middelbaar Onderwijs – Prijskamp voor Boetseerkunde, ‘Hoofd naar pleister’ : 1e prijs voor Frans Van Houdt uit Voortkapel-Westerloo (zie artikel)

Tentoonstelling CLUBNIEUWS Op 27 juli 2012 starten in Londen de XXX-ste Olympische Zomerspelen. In aanloop naar de Spelen heeft de Britse Mint heel wat munten aangemaakt. Joris Frederickx heeft deze productie nauwgezet opgevolgd en stelt deze tentoon op de clubactiviteit van 10 juni. Een infobundeltje ligt weer klaar om mee te nemen Frank We melden even dat ons bestuurslid Frank Lippens voor werk een tijdje in het buitenland zal verblijven. Gedurende deze 2 maanden zitten we dus zonder webmaster en veilingroeper … wie springt in ?

Op de voorbije clubactiviteit van 13 mei mochten de Brigands-2012 hun medaille-op-naam, voor hun 5-jaar lidmaatschap bij de club, ontvangen uit handen van Cultuurschepen Ingrid Ryken. Proficiat Brigands ! De Numismatische Kring Brabant, met zetel van haar activiteiten in ’s-Hertogenbosch (NL), wil graag haar ledenbestand uitbreiden tot over de grens met Vlaanderen. Zij organiseren een gezellige bijeenkomst op de 2e woensdagavond van de maand en wisselen kennis uit d.m.v. lezingen. Voor meer info en contact ga naar : www.numismatischekringbrabant.nl

eindactiviteiten

zondag 10 juni 2012

11.15u

Trekking van de jeugdtombola gratis lootje voor -15 jaar 1 munt + 1 biljet voor elke aanwezige jongere

11.20u

bekendmaking winnaar muntenpuzzel strookjes vóór 11u * zilveren 300 guaranies, Pres. Stroessner – Paraguay 1968

11.25u

Aanwezigheidstombola

gratis voor alle aangesloten leden

* zilveren 20 francs, Liberté-Egalité-Fraternité – Frankrijk 1938 zilveren 10 kronen, Frederik IX Margrethe II - Denemarken 1972 zilveren 20 korun – Tsjechoslovakije 1934 * zilveren 20 frank, koning Albert I – België 1934 11.30u Trekking lootjestombola

1 € = 1 lootje

5 € = 6 lootjes

* gouden 20 francs / 8 forint, Ferencz József I – Hongarije 1870 e zilveren 10 leva, 10 Olympisch Congres – Bulgarije 1975 zilveren 500 forint, Joannes Paulus II – Hongarije 1991 zilveren 25 pesos, Benito Juarez – Mexico 1972 zilveren 1000 escudos, Expo Lissabon ’98 – Portugal 1999 zilveren 100 shilling, Johann Strauss – Oostenrijk 1975 zilveren 50 lirot, 30 jaar Onafhankelijkheid – Israel 1978 zilveren 2 franc, koning Leopold II – België 1909 met telkens een fles rosé Farnese Montepulciano d’Abruzzo - Italië 2009 geschonken door Versmarkt & Wijnen – Van Eccelpoel, Lierseweg 20

1e clubfeest Numismatica Herentals

zondag 13 mei 2012

Zo’n 83 leden, hun familie en enkele sympathisanten vonden elkaar op de tuinreceptie, aansluitend op de voormiddagactiviteit. Met een bubbeltje in de hand en onder een aangenaam zonnetje kon ook al de 1 e reeks van het tapschieten aanschouwd worden. Met een Breugeliaans buffet is het nooit makkelijk om een eerste keus te maken, maar geen probleem, al dat lekkers nodigt sowieso uit om enkele keren met je bord langs te gaan. Onder de act van Juul Kabas kon een culinair rustpunt ingebouwd worden. Maar als rode draad doorheen het clubfeest liep het clubkampioenschap tapschieten, 32 deelnemers hadden laten weten dit oude volksvermaak wel eens te willen uitproberen.

In een finaleronde met 8 eindigden na 3 speelrondes Freddy Vermeulen en Freddy Van Menxel, ex-equo. Een ‘golden gooi’ moest de winnaar aanduiden van het eerste clubkampioenschap tapschieten-2012. Freddy Van Menxel haalde het met enkele centimeters en mocht van voorzitter Rudy en ‘regelaar’ Walter de wissel-Award en de zilveren penning mee naar huis nemen. Alle andere deelnemers ontvingen een bronzen penning TAPSCHIETEN-2012. Gezien het enthousiasme en de gezelligheid bij heel het gebeuren, moet er veel in de weg komen willen we dit volgend jaar niet herhalen ! Alle aanwezigen bedankt !

Medailles van de Herentalse ‘Teekenschool’

Rudy Dillen

De Stedelijke Academie wil ervoor zorgen dat ze een plaats is waar 6- tot 88-jarigen, met interesse voor kunst, de mogelijkheid krijgen om, onder deskundige begeleiding, creativiteit en artistiek inzicht te ontwikkelen. Daarmee wijkt het huidige model af van de oorspronkelijke bedoeling toen men vooral de opwaardering van jonge stielmannen voor ogen had. Zo lezen we in de notulen van de gemeenteraad van 29 dec. 1952, n.a.v. de goedkeuring van wijzigingen in het reglement van de tekenschool : Art 1. De tekenschool van Herentals beoogt het aankweken en verspreiden van kunstbegrippen in verband met de verschillende ambachten en een degelijke verdere kunststudie. De tekenschool heeft voor doel het vormen van bekwame stielmannen en ambachtslieden voor Herentals en omstreken. Zij wordt speciaal ingericht voor de jonge arbeiders die verplicht zijn na de lagere school dadelijk te gaan arbeiden en geen gelegenheid hebben om zich theoretisch in hun vak te bekwamen. De lessen worden zodanig ingericht dat ze na een normale werkdag kunnen gevolgd worden. Art 2. de school omvat twee afdelingen : tekenen en bouwkunde. Door de schooloverheid zal een gedetailleerd programma voor elk der afdelingen, verdeeld in studiejaren, worden opgemaakt dat stipt zal gevolgd worden. Dit programma zal ter goedkeuring aan het bestuur van Schone Kunsten bij het Ministerie van Openbaar Onderwijs worden voorgelegd. Het zal het basisdocument vormen bij de erkenning der school in één der door het Ministerie bepaalde graden. Art 3. De gemeente onderhoudt de school op een speciale begroting met toelagen van Staat en Provincie. De tekenschool werkt onder toezicht van een gebeurlijk op te richten bestuurscomité en van het Schepencollege.

Deze arduinen steen (215x55x30cm) sierde ooit de inkom van de Herentalse ‘Teekenschool’, na een omzwerving in Mol kwam hij terug thuis.

Een schooljaar liep over 7 opeenvolgende maanden (van september t.e.m. april). Elke dag was er les (behalve op woens- en zaterdag) gedurende 2u per avond en 3u op zondagvoormiddag. Alle bepalingen die golden in het gewone onderwijs, m.b.t. aanwezigheden, spijbelen, tucht, … waren ook van toepassing in de tekenschool en vergeleken naar moderne normen tamelijk streng. In de gemeenteraadnotulen van 14 november 1859 is er, met de aanstelling van de heer Broux als eerste ‘teekenmeester’, voor het eerst sprake van de Herenthalse Teekenschool. De oprichting van de school was een gemeentelijk initiatief, behoorde daarmee tot het gemeentelijk onderwijs en resulteerde onder de vleugels van het Ministerie van Onderwijs. De Herentalse ‘Teekenschool’ kent succes en uitbreiding was al snel noodzakelijk. In de notulen van 24 januari 1881 is sprake van een leergang Bouwkunde en in 1886 wordt de heer J. Van Bouchout aangesteld als vakleraar Bouwkunde.

Zilveren medaille met brede rand en draagoog, 40mm, 8.37g vz – binnen een versierde rand TEEKENSCHOOL / Herenthals / 1908 kz – binnen een versierde rand PROJEE TIE / 1 e Prijs / F. Van Houdt We merken een spijtige spellingsfout : PROJEE TIE, ipv. PROJECTIE. Aangaande deze medaille en de bijhorende prijskamp vermeldt het Nieuws- en Advertentieblad van Herenthals, Zaturdag 5 September 1908 : Stadsteekenschool van Herentals – Prijskampen in 1908 Teekenklas – Middelbaar Onderwijs, 1e Afdeeling. -Hoofden naar pleister: 1e prijs: Fr. Van Houdt, Westerloo, Stadsmedaille -Projectie : 1e prijs : Frans Van Houdt, Westerloo, Stadsmedaille

Dat de laureaat, winnaar van in totaal 3 medailles, afkomstig was van buiten Herentals, hoeft niet te verwonderen, in aanloop naar het volgende schooljaar lezen we in een volgende editie van dit streekkrantje, n° 39 : Gemeente Herenthals – Teekenschool. De lessen worden kosteloos gegeven, de jongelingen en ambachtslieden van vreemde gemeenten worden aanvaard op aanvraag bij het Gemeentebestuur. Herenthals, den 27 September 1908. De Burgemeester, Eug. Van Schoubroeck. Op 16 september 1905 volgt de aanstelling van Hippoliet De Clerck, als nieuwe leraar tekenkunde, dit in vervanging van de overleden Broux. Deze Hippoliet De Clerck (°Brecht 1878, + Herentals 1954) is de uitbater van papierhandel De Clerck – De Kock, tevens een kruidenierswinkel, aan Hofkwartier 13, pal naast de Tekenschool. Hij is bekend bij postkaartverzamelaars van de vele zichten op Herentals anno 1905, Kempische numismaten kennen hem als de ontwerper van de Herentalse noodbiljetten 1915, uitgegeven door het Hulp- en Voedingskomiteit.

In opdracht van het Hulp- en Voedingskomiteit ontwerpt Hippoliet De Clerck in 1915 een prachtige reeks oorlogsbiljetten van 5-, 10-, 25- en 50 centiemen. Door de Duitse bezetting is het normale verloop van de Teekenschool enigszins verstoord maar de Streekkrant van ‘Zaturdag 4 December 1915, nr. 49, 51e Jaargang meldt : De klassen van Bouwkunde en Teekenkunde zullen heropend worden op zondag 5 december, te 10 uur voormiddag. De lessen, die van Teekenkunde, zullen gegeven worden,

Zondags van 10 uur voormiddags tot 1 uur, en Donderdags ’s namiddags van 1 uur tot 4 uur. De wedde van Hippoliet De Clerck bedroeg in december 1915, bij de heropstarting van de activiteiten 50 frank. Frans Baum, bijgevoegd leeraar teekenkunde had in dezelfde periode een maandwedde van 20,83 frank. De Tekenschool was ondergebracht in een mooi oud gebouw op de hoek van de Grote Markt en het Hofkwartier, dat de lokale bevolking kende als het ‘Vleeshuis’. In november 1970 werd dit gebouw echter door brand verwoest en in 1971 vinden we de Tekenschool terug op de hoek van de Grote markt en de Zandstraat. Na de brand en het heropstarten was er een opmerkelijke aangroei van het leerlingenaantal : schooljaar 1970-1971 : 128 leerlingen, schooljaar 1971-1972 : 208 leerlingen. Dat jaar werden ook 2 volwaardige ateliers opgericht : keramiek en beeldhouwen, in 1973 komt er ook nog een afdeling binnenhuisinrichting.

De Herentalse ‘Teekenschool’ (ca. 1908) op de hoek van de Grote Markt en het Hofkwartier. Links de schandpaal en de pomp, verder het H. Geesthuis, het Patronaat en de Tekenschool, het vroegere ‘Vleeshuis’. In 1913 werd er, op initiatief van burgemeester Rombauts, een politiekantoor ingericht. De Tekenschool werd in 1971 door een brand vernield en in 1972 werden de resten gesloopt. In 1984 werd op de plaats van de Tekenschool en het Patronaat een nieuw parochiaal centrum geopend, ’t Hof. (Postkaart ref. SAHe 005-wm, copyright stadsarchief Herentals).

In de notulen van de gemeenteraad van 15 september 1930 vernemen we het ontslag van J. Van Bouchout als leraar Bouwkunde, hij wordt bij beslissing van 27 oktober datzelfde jaar vervangen door de heer Alfons Draulans. Hippoliet De Clerck Jr. volgt zijn vader op aan de Tekenschool en bekleedt de functie van directeur tot 1963. Later wordt hij directeur aan de Academie van Mol. Om één of andere reden neemt hij de zware arduinen steen mee naar Mol, die door Fons Van De Water (en medewerkers) dan weer terug naar Herentals wordt gehaald.

Zilveren medaille met brede rand, 50mm, 43.99g vz – hoofd van koning Leopold II naar rechts, LEOPOLD II / ROI DES BELGES, onderaan de naam van graveur LEOP. WIENER kz – op een grondlijn en onder een parelboog symboliseren 4 kinderen de plastische kunsten : tekenen, schilderen, beeldhouwen en bouwkunde rondom : TEEKENSCHOOL VAN HERENTHALS, onder : 1903 in kleine lettertjes op de grondlijn : L.W. d’apres T.V.B. (te lezen als: Leopold Wiener naar werk van Theodoor Van Berckel) In 1949, bij het ontslag van Alfons Draulans wordt architect Jozef Van De Water, de latere directeur, aangesteld als vakleraar Bouwkunde. In het schooljaar 1958-1959 volgt met de richting Toegepaste Kunst – Grafische Kunst – Reclame’ een nieuwe uitbreiding in het studieaanbod. In 1962 komt de oprichting van een voorbereidende afdeling en van 2 basisjaren. Om elk schooljaar af te sluiten worden prijskampen ingericht die peilen naar de bekwaamheid van de leerlingen. Ook bij het gewijzigd schoolreglement van 1952 wordt dit duidelijk gestipuleerd : Art 24. Om deel te nemen aan de prijskampen moeten de leerlingen gedurende een volledig schooljaar de lessen regelmatig gevolgd hebben.

Art 25. Het aantal vereiste punten is vastgesteld op 50% Art 26. De prijskampen hebben plaats in de maanden Maart tot half April Art 28. De schikkingen van de jaarlijkse prijskampen zullen veertien dagen op voorhand bekend gemaakt worden. Art 29. De namen der leerlingen die 60% van de punten behaald hebben zullen aan de plaatselijke weekbladen medegedeeld worden Art 30. De wedstrijden worden beoordeeld door een jury samen te stellen op voordracht van de bestuurder accoord met het Schepencollege uit personen vreemd aan de school doch met de nodige bevoegdheid. Art 31. Als beloning kunnen aan de leerlingen eremetalen, diploma’s en getuigschriften worden uitgereikt, alsmede nuttige geschenken in verband met het aangeleerde vak. Art 32. Ontvangen een diploma en eremetaal : de lln. die 90% behalen. Ontvangen een diploma : de leerlingen die 85% der punten behalen. Ontvangen een getuigschrift : de leerlingen die 70% der punten behalen. Het diploma en de eremetalen worden enkel gegeven in betrekking met het hoofdvak van het studiejaar en de afdeling.

Kleine zilveren medaille met brede rand en draagoog, 40mm, 29.21g vz – hoofd van koning LEOPOLD II ROI DES BELGES, naar links, onderaan de naam van de bekende graveur, L. Wiener kz – tekst in 4 sierlijke lijnen, binnen een lauwerkrans : 1909 / Herenthals / BOETSEERKUNDE / F. Van Houdt

In het Nieuws- en Advertentieblad van Herenthals, nr. 36, 45e Jaargang, zaterdag 4 september 1909, van drukkerij-uitgeverij van Weduwe G.E. Broux-Heylen, gevestigd op ‘Groote Merkt 21, te Herenthals’, lezen we op de voorpagina de Uitslagen van de Prijskampen, schooljaar 1908-1909, Klas van Teekenkunde, Middelbaar Onderwijs – 1e Afdeeling, Prijskamp voor Boetseerkunde – Hoofd naar pleister : 1e prijs : Van Houdt Frans van Westerloo (Voort-Kapel), Kleine zilveren KK medaille. ‘Onze’ Frans Van Houdt uit Voortkapel moet dus wel degelijk een sterke leerling geweest zijn. Het toekennen van (minstens) 3 medailles wijst erop dat hij telkens 90% der punten behaalde in de opgelegde proeven van projectie-tekenen (1908) en het boetseren van hoofden in plaaster (1908 en 1909). In artikel 5 van het Reglement voorziet men op een bepaald ogenblik in de aanstelling van een directeur of ‘bestuurder’ voor de tekenschool : Art 5. Het leraarskorps bestaat uit ten minste twee leraars. Zo dit aantal verhoogd wordt zal een bestuurder aangesteld worden. In elk geval zal een verantwoordelijk persoon aangesteld worden, die, zonder hiervoor speciaal vergoed te worden, de functie van bestuurder zal waarnemen, die op de toepassing van het programma zal letten en voor de nodige coördinatie zal zorgen. Directeurs van de Herentalse Tekenschool : Hippoliet De Clerck Sr. (vader) 1905-1948 Hippoliet De Clerck Jr. (zoon) 1948-1963 Jozef Van De Water (vader) 1964-1978 Fons Van De Water (zoon) 1978-2004 Pascale Brant 2004Om diverse redenen zag de Stedelijke Tekenschool zich genoodzaakt nog enkele keren te verhuizen van locatie. Zo komen ze nog achtereenvolgens terecht in een leegstaand industriegebouw in de St. Jobstraat, de Markgravenstraat en de Schoolstraat. In 1995 komt er tevens een wijkafdeling in de fusiegemeenten Morkhoven en Noorderwijk. Vanaf 2003 zijn alle activiteiten samengebracht in Markgravenstraat 77 en vandaag liggen er grootse plannen op de architectentafel voor een grote Kunstcampus. Met dank aan : - Fons Van De Water, ere-directeur van de Herentalse Tekenacademie - Stadsarchivaris Dr. Jan Goris en medewerkers L. Janssen en J. Peeters - Koen De Pooter, bestuurslid Numismatica Herentals - Lei Lennaerts, meester-graveur en lid van N.K. Brabant R. Dillen

Muntenpuzzel:

7 meerkeuzevragen module 5 centiem 1856 Vlaams

1. Wat was de gelegenheid voor het uitgeven van deze module? L – 25-jarig regeringsjubileum van Leopold I C – 900-jarig bestaan van Brussel K – 25-jarig bestaan van België 2. De vrouw op de voorzijde is een allegorie. Wat stelt ze voor? H – vrouwe Fortuna E – vrouwe België A – vrouwe Brussel 3. Wie stelt het borstbeeld op een sokkel op de voorzijde voor? U – Leopold I O – Leopold II A – Charles de Brouckère, burgemeester van Brussel 4. Op de kz staat de naam INHULDING. Is dat fout geschreven? K – Ja, volgens de Nederlandse spelling van 1780 P – Ja, volgens de Nederlandse spelling van 1832 R – Neen, want de eerste Nederlandse spelling dateert maar van 1864 5. Welke tekst staat er onderaan op de voorzijde? O – XXI JULI MDCCCLVI L – XXI JUILLET MDCCCLVI E – XXI JUILL. MDCCCLVI 6. Er bestaat ook een zelfde gouden module van 40 F, waarvan ook naslagen bestaan. Waaraan is de originele versie te herkennen? L – In de naslag ontbreekt er een letter C in de tekst op de vz E – Heeft een hoger gewicht van 12,9 g i.p.v. 12,6 g voor de naslag N – Een stempelbreuk van de palmtak tot de voet van de allegorie 7. Wie is de graveur van deze module? T – Adolphe Jouvenel D – Leopold Wiener S – Joseph-P Braemt 1

2

3

4

5

6

7

inbreng Leopold Verbist

invulstrook muntenpuzzel

module 5 centiem 1856

Naam …………………………………………………………. Postnr …………. Woonplaats ………………………………..

Breng de overeenkomstige letter bij het goede antwoord over in onderstaande tabel en bekom de naam van een vooraanstaand lid van de Belgische koninklijke familie ! tip : het is niet Fabiola ! 1

2

3

4

5

6

7

Schiftingsvraag : Wat is het gezamenlijke gewicht van de (4) Belgische medailles onder onze plexiglazen piramide, tot op 2 cijfers na de komma ? tip : tussen 150 en 250 gram !

,

gram

Om deel te nemen : Deponeer deze strook, goed ingevuld, vóór 11u, in de rode puzzelbox op onze bestuurstafel tijdens de clubactiviteit van 10 juni ! Zo maak je kans op de zilveren prijsmunt en een lekkere fles wijn Succes !

PS. Er zullen tevens invulstrookjes op onze bestuurstafel beschikbaar liggen, zo hoeft u uw tijdschrift niet te scheuren … !

Gerealiseerde prijzen 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

7.50 1.50 150.00 3.00 5.50 30.00 20.00 25.00 1.00 5.00 2.00 1.00 2.50 4.00

16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

2.00 9.00 2.50 31.00 2.50 2.00 2.00 6.00 8.50 1.00 4.00 -

87 % 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45

1.00 6.00 4.75 1.00 1.00 3.00 2.00 7.00 9.50 1.00 3.00 7.00 7.00 -

clubveiling 13 mei 2012 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60

105.00 4.25 11.00 1.00 3.75 2.50 1.50 10.00 2.00 2.00 2.25 4.50 1.00 1.00 4.50

61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75

2.50 1.00 1.00 4.75 1.75 1.75 1.75 2.25 1.75 1.00 3.25 2.25

Veilingmodaliteiten - elk lid kan loten binnenbrengen bij Koen, de clubveilingmeester. - deze loten moeten vergezeld zijn van een lijst in 2-voud, met naam van de inbrenger, een beschrijving van de loten en hun inzetprijs, deze lijsten worden samen gecontroleerd en afgetekend. Deze formulieren zijn te bekomen aan onze bestuurstafel, ze kunnen tevens gedownload worden van onze website : www.numismatica-herentals.be / veiling - elke bieder haalt tijdig vóór de veiling een biednummer af aan de tafel. - door dit nummer op te steken zal het bod automatisch verhogen, het lot wordt toegekend aan de hoogste bieder. - het bod wordt verhoogd als volgt : 1 – 5 € : + 25 cent 5 – 10 € : + 50 cent 10 – 50 € : + 1 € 50 – 100 € : + 2 € meer dan 100 € : + 5 € - na afloop van de veiling, en na contante betaling, kunnen de kopers hun loten in ontvangst komen nemen. - onmiddellijk hierna wordt afgerekend met de inbrengers. - de veilingkosten : 5 % voor de koper, 5 % voor verkoper. - bij gouden munten wordt geen opgeld gerekend. - niet-verkochte loten worden gratis teruggegeven. Veel succes !

Clubveiling 10 juni 2012

2 nr 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33

17

start om 11.30 u

4 land Rome

Brabant Vlaanderen Luik België

Australië Belg. Congo Canada Centr Afrika Duitsland

Frankrijk

Gr.-Brittann Griekenland Haiti Japan Maleisië Monaco Nederland O. Afrika

(afbeeldingen zijn niet op ware grootte)

8

munt Claudius as – Constantia met schild 41-54 Gallienus antoninianus – met Apollo 253-268 Constantinus II AE – Gloria Exercitus 337-340 Maria Van Bourgondië dubbel vuurijzer 1477 Karel de Stoute dubbele stuiver – Brugge Jean-Théodore de Bavière dubbel oord 1751 Willem I 10 cent Brussel 1823 Hoogstraeten – Merxplas gevangenisgeld 1 + 2 cent 1886 Leopold II 2 centimes 1869 Leopold II 10 centimes Michaux 1901 FR Leopold II 5 centimes Michaux 1907 FR Boudewijn I 20 centimes 1962 Albert II 50 cent. 1994 + 50 frank 1998 gewokkeld George V 1 penny 1936 Leopold II 5 centimes 1888 over 1887 Canada & New Foundland – ½ penny 1830-1860 Republiek 500 francs 1979 DDR 50 pfennig 1950 Saarland 100 franken 1955 Derde Rijk 10 pfennig 1937G Derde Rijk 5 pfennig 1938J Republiek 1 franc 1920 Napoleon demi franc 1808 A Lodewijk XV ecu - Parijs 1727 George V 3 pence zilver 1918 George I 10 lepta 1869 Republiek 5 centimes 1904 Keizerrijk 100 yen – Expo 1970 1970 Tun Hussein Onn 1 ringgit 1981 Prins Louis II 1 franc ZD Wilhelmina 5 cent 1914 + 1923 + 1936 Wilhelmina 25 cent 1917 George VI 5 cents 1949

18

21

15 kwal F ZF ZF F F ZG/F ZG/F ZF F ZF ZF ZF Pr ZF ZF ZF Pr ZF Pr ZF ZF ZF F F ZF+ ZF ZF+ Pr Pr Pr ZF F ZF+

29

mat AE AE AE Ag Ag Cu Ag Cu Cu CuNi CuNi AE div Cu Cu Cu Ni AE CuNi AE AE AE Ag Ag Ag Cu CuNi CuNi Ni AE CuNi Ag Cu

inzet 10.00 5.00 2.50 50.00 20.00 1.00 10.00 10.00 7.50 5.00 1.00 1.00 1.00 1.00 5.00 7.50 4.00 4.00 3.00 1.00 1.00 1.00 5.00 25.00 1.00 1.00 2.50 1.00 3.00 1.00 1.00 2.00 1.00

6 nr 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48

37 item USA jeton medaille penning divers

lot

album sets

nr item 49 boek 50 51 biljetten 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 biljetten

54

39

40

beschrijving kwal Republiek 5 cent 1913 ZF Frankrijk Concours Musique de Rochefort ZF DANK U MUNT waarde 999 F ZF Averbode – 25j O.L.V.-H.Hart 1885-1910 (Vermeylen, 60mm) Pr Brugge Armenpenning St. Salvator 1861 ZF lakenloodje klein model ZF lakenloodje groot model ZF medaillier / muntenkabinet met 18 schuiven ZF Jordanie : 10 moderne munten div Luxemburg : 20 munten div Oostenrijk : 37 munten div wereld : 40 munten div jetons : lot van 15 casinojetons div verzameling van +- 90 (gemeente)penningen div 10 jaar euro: Cyprus, Luxemburg, Ierland, Portugal, Griekenland div

mat CuNi AE Al AE AE Pb Pb hout div div div div div div div

beschrijving Krause World Coins 2001 - 2007 Krause World Coins 2001 - 2008 België 20 francs type ‘1919’ 01-09-1948 België 100 francs 28-071938 Gent Broodbon Vooruit Gent (nr. 24459) Costa Rica 1000 colones 02-09-2009 Cuba 20 pesos 1989 Duitsland 1 mark (oorlogsbiljet geallieerden) 1944 Duitsland 1 Rentenmark 30-01-1937 Duitsland 10 mark – serie 1944 Duitsland 100.000.000 mark Odenkirchen 25-08-1923 Duitsland 5 mark 01-08-1917 Duitsland 5 Rentenmark 02-01-1926 Duitsland Reichsbanknote 100 mark 07-02-1908 Frankrijk 100 francs 30-09-1937

mat inzet papier 6.00 papier 6.00 papier 1.00 papier 1.00 papier 1.00 papier 2.00 papier 1.00 papier 1.00 papier 2.00 papier 5.00 papier 1.00 papier 1.00 papier 10.00 papier 1.00 papier 2.00

58

kwal Pr Pr F F/ZF ZF FDC ZF F ZF ZF ZF+ ZF ZF ZF ZF

inzet 10.00 1.00 1.00 20.00 1.00 3.00 3.00 25.00 2.50 1.00 1.00 1.00 1.00 4.00 1.50

nr item 64 biljetten 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 biljetten

4 div = divers Ag = zilver

Frankrijk Frankrijk Frankrijk Hongarije Indonesië Kenya Korea Rusland Saoedi Arabië Tunesië Zaïre Zweden

beschrijving 100 nouveaux francs 5 nouveaux francs Assignat 25 livres – série 3644 10000000 pengo 10000 rupiah 50 shilingi 100 hwan 1 roebel 20 riyals – 100 years K.S.A. 10 dinars 1 zaïre 5 kronen

05-10-1961 02-05-1963 1946 1992 01-06-2005 1898 1983 1983 27-10-1977 1977

kwal F F F ZF ZF ZF+ ZF Pr ZF F/ZF Pr ZF

mat papier papier papier papier papier papier papier papier papier papier papier papier

inzet 1.00 4.00 1.00 1.00 1.00 1.00 1.00 2.50 1.00 1.00 1.00 1.00

66 F = fraai ZF = zeer fraai Pr = prachtig FDC = fleur de coin UNC = uncirculated AE = brons-koper Fe = ijzer Cu = koper Ni = nikkel Al = aluminium Sn = tin

FDC-lijst 16 bevat meer dan 1000 loten, waaronder : Frankrijk, St.Lô, Salut d’or van Henry VI van Engeland (1422-1453).

De Engelse koning Henry VI was van 1422 tot 1453 kroonpretendent van Frankrijk. Het was eigenlijk zijn vader Henry V die aangeduid was als erfgenaam van de Franse koning Charles VI, maar Henry V overleed vroeg en werd het recht op de kroon overgedragen aan zijn zoon Henry VI. De zoon van de Franse koning was immers onterfd omdat hij medeplichtig was aan de moord op Jan zonder Vrees (1420). De Franse koning Charles VI overleed in 1422 en Henry VI had toen koning moeten worden volgens het verdrag van Troyes. Dit verdrag werd echter betwist door o.a. Jeanne d’Arc en bij het beëindigen van de 100-jarige oorlog in 1429 ‘nietig’ verklaard. Charles VII liet zich kronen tot Franse koning te Reims in 1429. Als tegenreactie werd Henry VI gekroond te Parijs in 1431. De Hertog van Bedfort, voogd van Henry VI, liet tot 1439 munten slaan in alle provincies die onder Engels bewind waren, daarna nog enkel in Normandië, Picardië en Guyenne, tot in 1453, wanneer de Engelsen verdreven werden uit Frankrijk. De Salut d’or had met zijn veelbetekenende benaming een gunstige invloed moeten hebben op de waardering voor de jonge ‘koning’ die half Engels en half Frans was, maar dat is echter niet zo gebleken.

Euro : De meest geraffineerde munten ter wereld

CU-Magazine

Hij heeft net zijn 10e verjaardag gevierd : de euro die op 1 januari 2002 als wettig betaalmiddel in veel Europese landen werd ingevoerd. Ondertussen doen er 17 landen mee, de voorlopig laatste nieuweling was Estland op 1 januari 2011. Over het nut van de euro wordt tot op heden nog altijd gediscussieerd – maar één ding is onbetwistbaar : de munten van deze gemeenschappelijke valuta zijn waarschijnlijk de meest geraffineerde munten ter wereld. Binnenin zit een toptechnologie en de verzamelde knowhow van vele experts. Aangezien de meeste van de euromuntstukken voor een groot deel uit koper bestaan en de belangrijkste grondstofleverancier in Europa nu Schwermetall in Stolberg is (een joint venture van Aurubis AG en Wieland-Werke AG, voor elk 50%), heeft CUMagazine eens goed rondgekeken – hoe worden deze munten eigenlijk gemaakt ?

Een geliefd vooroordeel moet meteen al worden losgelaten : de euromunten die eruit zien alsof ze een hoog kopergehalte hebben, hebben dat net niet. De 1-, 2- en 5-cent muntstukjes zijn voornamelijk vervaardigd uit staal, hun flinterdunne toplaagje koper is slechts 3/1000 e mm dik. Bij Schwermetall wordt de grondstof voor de overige munten geproduceerd. De 10-, 20-, 50-cent munten zijn genoemd naar hun kleur ‘Nordic gold’ en bestaan voor 89% uit koper, voor 5% uit zink en aluminium en voor 1% uit tin. De productie van banden voor de 1-euromunten is ingewikkelder. Dirk Harten, bedrijfsleider van Schwermetall : ‘Deze munten bestaan uit een ring en een kern, de pil genoemd – en deze pil bestaat op zijn beurt weer uit 3 lagen : koper-nikkel, nikkel en weer koper-nikkel. De middelste laag zorgt er o.m. voor dat de machines in de eurolanden de 1- en 2euromunten als échte euromunten herkennen. Ze controleren de grootte, het gewicht, de mate van magnetisme en elektrische geleidbaarheid.’ Dit is uniek in de hele wereld – en maakt tevens de uitdagingen bij de productie duidelijk. De verschillende kleuren van de ring en de kern komen overigens d.m.v. de legeringen tot stand : meer nikkel gaat in zilver, meer zink in goud.

Een fabrieksrondgang wordt verzorgd door Karsten Neumann, Tech-nisch Directeur Casting bij Schwermetall. Hij heeft eind jaren ‘90 zijn proefschrift over ‘Nordic gold’ geschreven – en moest voor de ontwikkeling van de euro nog echte pioniersarbeid verrichten. In de smelt doken namelijk problemen op door blaasvorming, Karsten Neumann vond de oplossing.

Voor het begin van de rondgang, in de 1e grote hal, vertelt Neumann : ‘Het koperafval hier maakt meer dan 50% van ons gebruikt materiaal uit, de rest zijn koperkathoden;’ In de gieterij wordt het metaal gesmolten en volgens exacte voorschriften tot legeringen gemengd. Bij ca. 1200°C stroomt de smelt in de watergekoelde gietvormen en stolt tot rechthoekige walsplaten. De zware platen tot 20 ton worden op de band uitgewalst, eerst in een warmwals-proces tot 1000°C en vervolgens in koude toestand. Aan het einde staat een voltooide muntband met een dikte van ca. 2mm – klaar voor transport om te worden gestanst.

Door meermaals te walsen worden de gietblokken op een gewenste dikte van 2mm gebracht voor de muntbanden.

Het aanmaken van de muntbanden maakt weliswaar maar een klein onderdeel uit van de productie, maar de uitdagingen zijn groot. Harten : ‘De Europese Centrale Bank en de muntbedrijven zijn erg precies als het gaat om de juiste inhoud van de verschillende metalen in de legeringen, het magnetisme en de elektrische geleidbaarheid van de munten. De jaarproductie van Stolberg van ongeveer 200.000 ton voorgewalst bandstaal gaat hoofdzakelijk naar de elektrische- en automobielindustrie, de machinebouw en de bouwindustrie. Al in de periode van de Duitse mark produceerde Schwermetall trouwens al voor de muntbedrijven – bvb. voor het 5-markstuk. ‘in de hoogtijdagen van de productie van de euromunten aan het eind van de jaren ’90 hadden we in Europa een marktaandeel van ongeveer 1/3, nu is dat 70 tot 80%. Reden : aangezien er niet zoveel munten meer worden geslagen dan toen, hebben voormalige concurrenten de productie van muntbanden beëindigd.’

Dirk Harten (r) en Karsten Neumann (l) bij de muntbanden. In de volgende productiefase worden uit muntbanden muntplaatjes – of rondellen – geproduceerd. Een producent van rondellen, aan wie Schwermetall in Stolberg levert, is Saxonia EuroCoin in de Saksische gemeente Halsbrücke, de op een na grootste producent van muntplaatjes ter wereld met ongeveer 100 medewerkers. Een derde van alle muntplaatjes voor de Euromunten komt daar vandaan. Voor de levering aan de muntbedrijven worden de rondellen gestanst, gegloeid, chemisch behandeld en geslepen. Op een gewone werkdag stansen de Saxoniamachines ca. 15 miljoen muntrondellen.

In Halsbrücke worden ook de buitenste ringen en kernen van de 1- en 2euromunten uitgestanst en gescheiden aan de muntstempelbedrijven geleverd. Stephen Siegel, CEO van Saxonia EuroCoin, herinnert zich het voorbeeldige gedrag van de recyclage van het koper : bij het stansen kunnen we maar de helft van de grondstof gebruiken – maar het afval wordt wel weer ‘voor 100% hergebruikt’. De rondellen worden pas echt geld in de muntbedrijven van de afzonderlijke eurolanden. Terwijl de eurobiljetten er overal hetzelfde uitzien, worden de achterkanten van de munten van elk land individueel vormgegeven – na overleg met de Europese Centrale Bank in Frankfurt. De stempelprocedure is overal hetzelfde. Dietmar Schmidt, hoofd Kwaliteitswaarborging van de Munt in Hamburg : ‘Onze grootste uitdaging tijdens het stempelproces is dat we bij de afmetingen slechts geringe afwijkingen in honderdsten van een mm mogen toestaan. Zo is dat in heel Europa voorgeschreven en het wordt streng gecontroleerd door de ECB. Het gevolg is het constant controleren, wegen, en meten – van begin tot het eind.’

Het belangrijkste instrument bij de productie van munten zijn stalen muntstempels die volgens een matrijs vervaardigd worden. Het motief wordt als spiegelbeeld, onder een druk van 160 ton, op de stempel gebracht. Dit wordt gevolgd door 6 uur in een oven bij 870°C om uit te harden. Tenslotte wordt de stempel bestraald met kwartszand en dan zorgvuldig gepolijst. Aangezien een muntstempel is blootgesteld aan extreem hoge belastingen – op 600 afdrukken per minuut en met 100 ton druk – is zijn levensduur overzienbaar. Gemiddeld houdt een stempel 2 dagen. Sommige maken een miljoen muntstempels, andere slechts een paar honderd duizend. In totaal heeft de Munt van Hamburg ongeveer 10.000 muntstempels per jaar nodig. Maar een munt wordt niet alleen aan de boven- en onderkant gestempeld. Ook de randen moeten zijn gevormd. Dat proces vindt plaats in de kartelmachine. Schmidt : ‘Iedere munt heeft een andere rand. Er zijn bvb. groeven met onderbrekingen en gladde oppervlakken – en

de rand van de 20-centmunt, met de 7 inkepingen aan de rand – wordt een ‘Spaanse bloem’ genoemd. Zo kunnen blinden de waarde van de munten onderscheiden. In Duitsland is de rand van de 2-euro het kostbaarste en bedrukt met de woorden ‘Einigkeit und Recht und Freiheit’ (eenheid en recht en vrijheid), inclusief een kleine adelaar. En hoe worden de afzonderlijk aangeleverde ringen en kernen van de 1- en 2-euromunten met elkaar verbonden ? Schmidt : ‘Dat gebeurt in onze bicolor machines met een druk van 200 kg per m². de munten worden vervolgens uitgerold, gelast tot 10 pakketten, verzegeld, in containers geplombeerd en onder de hoogste voorzorgsmaatregelen op het gebied van veiligheid door de Bondsbank afgehaald. En zo begint de jarenlange zwerftocht van de munten – van hand tot hand, van land tot land, van portemonnee tot portemonnee … Uit : CU – Magazine van de Aurubis Groep, April 2012 – Carsten Wurr Met dank aan Walter Mertens, werknemer bij Umicore Olen.

EXPO

Trésors du cabinet numismatique François Cajot - Namen Het M.A.A.N. nodigt u uit, nog tot 19 aug, op de tentoonstelling ‘Schatten van het numismatisch kabinet François Cajot’. De tentoonstelling geeft de bezoeker een kijk op een nog niet eerder getoond Naams patrimonium van munten, medailles, jetons, pelgriminsignes, ea…, of 2500 jaar regionaal historisch erfgoed. Musée des Arts Ancien de Namur Rue de Fer 24, 5000 Namen. Alle dagen open 10-18u (ma gesloten)

Fleur De Coin MUNTEN & MEDAILLES

aankoop & verkoop te Gent Lea Vandenbruwaene Burgstraat 139, 9000 Gent open : ma, di, do, vrij, zat 14-18 u 09-2333138 [email protected] www.fleurdecoin.be voormiddag op afspraak woe, zon & feestdagen gesloten

Willem van Alsenoy Numismaat Oudaan 6

2000 Antwerpen

gsm 0495 51 10 16 [email protected] www.vanalsenoy.com

Numismatische agenda

juni 2012

vr NK Berthout–St-Catharina, Markt 28, St-Katelijne-Waver 19-22.30 u 1 za EGMP Dendermonde -t’Klokske -Pijndersln 90, Denderm 12 – 17 u 2 AEN Soignies – Centre – Rue de la Régence 23, Soignies 14.30–16 u NK Hasselt – Cult. Centr. ‘lokaal 2’, Kunstlaan 5, Hasselt 13 – 17 u Gent West MC – Centr. Reinaert, Reinaertstraat 28, Gent 13.30–17 u Eur. Verz. B.- ’t Kapiteintje, St.-Kathelijnestr. 30, Brussel 8 – 11 u zo EGMP Leuven–Palais de Buc’s– JP Minckelerstr, Leuven 9 – 12.30 u 3 EGMP ZW-Vl – Kartouchke – Ingelmunsterstr. 8, Izegem 8.30 – 12 u AEN Couvin – Lycée Royal – rue Gouttier 11, Couvin 9 – 12 u AEN Saint-Georges – Rue Reine Astrid 69, St-Georges 8 – 12 u ANA – rue des mésanges à Mohon, Charleville-Mézières 9 – 12 u Edelweissje – St-Katarina – N. Cleynaertslaan 1, Hasselt 8 – 12 u Int. Ruilbeurs – Club des Collectionneurs Sonégiens Basket Ball Hall – Rue Général Henry, 7060 Soignies di AEN Brussel – H. Geest – Dr. Lemoinestr. 13, Anderlecht 5 za EGMP Antwerpen - Ruggehof - Fr. v Dijckstr. 46, Deurne 9 AEN Nijvel – C. St-Gertrude, Faubourg de Mons, Nijvel AEN Verviers–École St-fiacre, Rue du Husquet 26, Dison Gent West MC – Centr. Reinaert, Reinaertstraat 28, Gent Eur. Verz. B.- ’t Kapiteintje, St.-Kathelijnestr. 30, Brussel

8.30 – 15u vanaf 18 u 12.30–16 u vanaf 14 u 8 – 12 u 13.30-17 u 8 – 11 u

zo EGMP Herentals- St-Antonius -Kapucijnenstr, Herentals 8.30 – 12 u 10 AEN Vielsalm – salle du Quartier de la gare, Vielsalm 9 – 12 u Wase Ruilclub – Den Hof – H. Heymanplein, St-Niklaas 9 – 12 u N.K. St-Truiden – Sportcomplex, Jodenstraat, St-Truiden 8.30 – 12 u ma 11 di 12 za 16

EGMP Brugge – C.M. – Moerkerksestwg. 118, St-Kruis

vanaf 19 u

NK. Zeeland – Dauwendaele – Vrijlandstr 59, Middelburg 18.30–21 u MEDEC – Ruggehof – Frans van Dijckstraat 46, Deurne Gent West MC – Centr. Reinaert, Reinaertstraat 28, Gent Eur. Verz. B.- ’t Kapiteintje, St.-Kathelijnestr. 30, Brussel Veiling 113 – Jean Elsen & ses Fils Tervurenlaan 65, 1040 Brussel

12.30–16u 13.30–17u 8 – 11 u

zo EGMP Gent - Sp Gouverneurswoning, Buitenhof 35 Gent 9 – 12 u 17 EGMP ZW-Vlaand - Willem Tell - Brugsestr. 20, Kortrijk 13 – 16 u AEN Luik – Collège St-Servais, rue St.-Gilles 104, Luik 8.30 – 12u Numismatica Wetthra - CC. De Poort, Markt 27, Wetteren 9 – 13 u di N.K. Limburg – ’t Pruuske - Hoogbrugstraat 9, Maastricht vanaf 20u 19 za Studiekring Diest – Elckerlyczaal, C.C. Begijnhof, Diest 14.30–17u 23 Gent West MC – Centr. Reinaert, Reinaertstraat 28, Gent 13.30–17 u Eur. Verz. B.- ’t Kapiteintje, St.-Kathelijnestr. 30, Brussel 8 – 11 u zo EGMP Tienen -’t Hoekske - Oude Leuvensestr 93, Tienen 9 – 12 u 24 AEN La Louvière – M. du Peuple de Houdeng-Aimeries 8.30-11.30 22e Internationale Muntenbeurs - Numismatica Alosta Soc. Centrum Immerzeel – Rerum Novarumstraat 4, Aalst

9 – 16u

Nationale Ruilbeurs N.K. St-Truiden Boogschutterslokaal – Terbiest – Hasseltstwg., St-Truiden

8.30–14u

za Gent West MC – Centr. Reinaert, Reinaertstraat 28, Gent 13.30–17 u 30 Eur. Verz. B.- ’t Kapiteintje, St.-Kathelijnestr. 30, Brussel 8 – 11 u voor meer info www.egmp.be

WIJNHANDEL & VERSMARKT Lierseweg 20 2200 Herentals www.vaneccelpoel.com [email protected] 014 212693 Cent pour Cent, Chardonnay, Vin de Pays d'Oc 2011 (Frankrijk): 6.50 Eerste oogstjaar van een selectie Chardonnay van wijngaarden gelegen vlakbij de kust. We ruiken en proeven in deze wijn dan ook de typische botertoets, aroma's van exotisch fruit (ananas en mango) maar ook een opvallende ziltigheid. De wijn is bijzonder fris en toegankelijk en dus absoluut niet zwaar en log. Lekker bij onze visschotels en scampi's. Kom hem vrijblijvend proeven in onze wijnkelder!!!!

‘Beursnoteringen’

juni 2012

zondag 3 juni

XIe Bourse Internationale 8.30-15u Club des Collectionneurs Sonégiens FFAN Salle du J.S. Basket Ball – Rue Général Henry, 7060 Soignies (Zennik) 067-334389 [email protected] 0477-810082

zaterdag 16 juni

12.30-16u

MEDEC medailles & eretekens Ruggehof – Frans Van Dijckstraat 46, Deurne http://users.skynet.be/medec tel. 03-6455018

zaterdag 16 juni Veiling nr. 113 – Jean Elsen & ses Fils Tervurenlaan 65, 1040 Brussel tel. 02-7346356 www.elsen.eu zaterdag 23 juni

14.30-17u

Diestse Studiekring voor Numismatiek 2 lezingen en een ledenveiling Osiris op Alexandrijnse munten – C. Ben Amar Vlaamse rekenmunten in de 14e e. – Jean Elsen Elckerlyczaal – Cult. Centrum Begijnhof, Diest [email protected] www.muntmeester.be zondag 24 juni Nationale Ruilbeurs N.K. St-Truiden 8.30-14u Boogschutterslokaal Terbiest – Hasseltsesteenweg 103, 3800 St-Truiden zondag 24 juni

9-16u

22e Internationale Muntenbeurs Numismatica Alosta EGMP S.C. Immerzeel – R. Novarumstraat 4, Aalst J. Bosman – Spaarzaamheidstr. 8, 9300 Aalst tel. 0475-450821 [email protected]

Numis.be Nieuw veilinghuis, gevestigd in Leuven! met nooit geziene voorwaarden!

_________________________________________________________ Eeckhout Joselito - Naamsesteenweg 116 - 3001 Heverlee (Leuven) 0486/868942 - www.Numis.be - [email protected]