Kerncijfers verkeersveiligheid Uitgave 2005
Inleiding Dit boekje presenteert de meest gehanteerde cijfers over verkeersveiligheid in Nederland. De cijfers hebben betrekking op de verkeersdoden en de ziekenhuisgewonden. Ook vergelijkt Kerncijfers Verkeersveiligheid het aantal verkeersdoden per 100.000 inwoners van de EU-landen en enkele andere Europese en niet-Europese landen. Dit boekje geeft ook kengetallen van onderwerpen zoals rijden onder invloed, gordelgebruik, fietsverlichting, bevolking, wagenpark, rijbewijsbezit, aantallen verkeersovertredingen en aantal rotondes. Dit boekje is ook op internet beschikbaar via www.rws-avv.nl. Daar vindt u ook de (uitgebreide) data van alle grafieken en tabellen in een Excel-bestand Kerncijfers Verkeersveiligheid verschijnt jaarlijks, ook in het Engels: 'Road Safety in The Netherlands, key figures'. Bij de Adviesdienst Verkeer en Vervoer (AVV) verschijnen ook jaarlijks: Verkeersongevallen in Nederland Veiligheidsbalans Kerncijfers Goederenvervoer Kerncijfers Personenvervoer Kerncijfers Verkeer Kerncijfers Infrastructuur
Specifieke wensen? Onze medewerkers stellen op verzoek tabellen samen of maken analyses voor het Ministerie van Verkeer en Waterstaat en andere overheden. Hiertoe heeft de AVV de beschikking over een groot aantal bestanden met basisgegevens. Mail uw vraag of wens naar de AVV-Servicedesk (zie colofon achterin). Binnen twee werkdagen neemt een van onze medewerkers contact met u op. Opmerkingen en vragen naar aanleiding van de vorige uitgave zijn waar mogelijk in deze uitgave verwerkt. Onze hartelijke dank voor alle opmerkingen en tips. De AVV-servicedesk ontvangt uw wens graag per e-mail -
[email protected]. Binnen twee dagen neemt een van onze medewerkers contact met u op.
Inhoud Hoofdstuk 1 Verkeersdoden en ziekenhuisgewonden 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7 1.8 1.9 1.10 1.11 1.12 1.13 1.14 1.15 1.16 1.17 1.18 1.19 1.20 1.21
Verkeersdoden per jaar 4 Ziekenhuisgewonden per jaar 5 Verkeersdoden per leeftijdsklasse 6 Ziekenhuisgewonden per leeftijdsklasse 7 Verkeersdoden per 100.000 inwoners 8 Ziekenhuisgewonden per 100.000 inwoners 9 Verkeersdoden per maand 10 Ziekenhuisgewonden per maand 11 Verkeersdoden per dag van de week 12 Ziekenhuisgewonden per dag van de week 13 Verkeersdoden per dagdeel 14 Ziekenhuisgewonden per dagdeel 15 Verkeersdoden per vervoerswijze 16 Ziekenhuisgewonden per vervoerswijze 17 Verkeersdoden per reizigers- en voertuigkilometers 18 Ziekenhuisgewonden per reizigers- en voertuigkilometers 19 Verkeersdoden per wegbeheerder en maximum snelheid 20 Ziekenhuisgewonden per wegbeheerder en maximum snelheid 21 Verkeersdoden met vrachtverkeer 22 Ziekenhuisgewonden met vrachtverkeer 23 Verkeersdoden in en buiten Europese Unie 24
Hoofdstuk 2 Kengetallen 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8
Rijden onder invloed 28 Gordelgebruik 30 Fietsverlichting 32 Bevolkingscijfers 34 Wagenparkcijfers 35 Rijbewijsbezit 36 Verkeersovertredingen 37 Rotondes 38
Verkeersveiligheid
1
1 Verkeersdoden en ziekenhuisgewonden Hoe is de ontwikkeling van het aantal verkeersslachtoffers? Informatie over verkeersdoden en ziekenhuisgewonden wordt in dit boekje per onderwerp weergegeven. Voor de verkeersdoden zijn dit de werkelijke aantallen zoals die door AVV en CBS zijn vastgesteld. Het werkelijk aantal verkeersdoden is vanaf 1996 beschikbaar. Vanaf 1996 blijkt de registratiegraad ca. 93% van de werkelijke omvang te bedragen. Indien er in deze publicatie werkelijke cijfers over jaargangen voor 1996 worden gehanteerd is daar gerekend met deze registratiegraad. Voor de ziekenhuisgewonden zijn dit de cijfers aan de hand van gegevens van de Landelijke Medische Registratie (LMR). De verslagperiode bij de verkeersdoden is 1996 - 2004. Bij de ziekenhuisgewonden is deze 1996 - 2003 omdat de LRM-cijfers over 2004 pas in het derde kwartaal van 2005 ter beschikking komen. Aan het einde van het eerste hoofdstuk worden bij enkele onderwerpen de geregistreerde aantallen vermeld omdat hiervan geen nadere cijfers ter beschikking zijn. Voor volgende publicaties wordt er naar gestreefd uitsluitend werkelijke aantallen te hanteren. De werkelijke omvang van de verkeersveiligheid De politie registreert de verkeersongevallen in Nederland en verstrekt die gegevens aan de Adviesdienst Verkeer en Vervoer (AVV). Indien de politie niet wordt gewaarschuwd, wordt een ongeval niet geregistreerd. Het ongevallenbestand van AVV bevat dus niet alle ongevallen die werkelijk zijn gebeurd. In de praktijk blijkt dat ongevallenregistratie afhankelijk is van de ernst van het ongeval en van de wijze van verkeersdeelname. Juiste cijfers zijn van groot belang voor een doeltreffend beleid. Daarom hebben de AVV, het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) wetenschappelijk verantwoorde ophoogmethodieken vastgesteld om de werkelijke omvang van de verkeersveiligheid in Nederland te bepalen.
1.1
Verkeersdoden per jaar
Jaar
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
Aantal
1.251 1.235 1.149 1.186 1.166 1.083 1.066 1.088
881
Bron: AVV/CBS Verkeersdoden en doelstelling Nota Mobiliteit 1.400 1.200 1.000
900
800 580
600 400 200 0 1996
'98
'00
'02
Werkelijk aantal
'04
'06
'08
'10
'12
'14
'16
'18
'20
Ambitie Nota Mobiliteit
Verkeersdoden 1950 - 2004 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 1950
1955
1960
1965
Werkelijk aantal
4
Verkeersveiligheid
1970
1975
1980
1985
1990
1995
2000 2004
1.2
Ziekenhuisgewonden per jaar
Jaar
1996
Aantal
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
19.420 20.190 18.620 19.410 18.300 17.820 18.420 18.660
Bron: AVV Ziekenhuisgewonden en doelstelling Nota Mobiliteit 35.000 30.000 25.000 20.000 17.000
15.000
12.225
10.000 5.000 0 1990 '92
'94
'96
'98
'00
Werkelijk aantal
'02
'04
'06
'08
'10
'12
'14
'16
'18
'20
Ambitie Nota Mobiliteit
Ziekenhuisgewonden 1975 - 2003 35.000 30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0 1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
Werkelijk aantal
Verkeersveiligheid
5
1.3
Verkeersdoden per leeftijdsklasse
Leeftijd
1996
00-03 04-11 12-15 00-15 16-17 18-24 25-34 35-49 50-64 65+
1997
2002
2003
2004
6 14 40
9 33 29
2 21 29
47 208 191 178 120 262
49 180 181 192 155 260
28 158 122 152 125 244
1.251 1.235 1.149 1.186 1.166 1.083 1.066 1.088
881
88 54 221 221 204 151 312
Totaal
1998
80 46 202 241 201 161 303
59 44 211 219 186 163 267
1999
88 58 196 196 196 161 291
2000
70 46 234 186 200 162 268
2001
63 46 165 200 191 161 256
Bron: AVV/CBS
300 250 200 150 100 50 0 00-15
16-17
18-24
Gemiddelde 2001-2003
6
Verkeersveiligheid
25-34
2004
35-49
50-64
65+
1.4
Ziekenhuisgewonden per leeftijdsklasse
Leeftijd
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
00-15 16-17 18-24 25-34 35-49 50-64 65+
2.690 1.440 3.060 3.210 3.210 2.520 3.280
2.730 1.430 3.080 3.280 3.460 2.670 3.560
2.520 1.270 2.810 2.940 3.200 2.520 3.360
2.640 1.300 2.930 3.060 3.340 2.630 3.510
2.430 1.180 2.700 2.780 3.220 2.660 3.330
2.200 1.200 2.410 2.640 3.290 2.690 3.390
2.440 1.260 2.450 2.560 3.330 2.760 3.620
2.310 1.240 2.470 2.460 3.390 2.940 3.850
Totaal
19.420 20.190 18.620 19.410 18.300 17.820 18.420 18.660
Bron: AVV
4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 00-15
16-17
18-24
Gemiddelde 2000-2002
25-34
35-49
50-64
65+
2003
Verkeersveiligheid
7
1.5
Verkeersdoden per 100.000 inwoners
Leeftijd
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
00-15 16-17 18-24 25-34 35-49 50-64 65+
2,9 14,7 15,3 8,4 5,7 6,4 15,1
2,6 12,4 14,5 9,3 5,6 6,5 14,6
1,9 11,7 15,6 8,5 5,1 6,3 12,7
2,8 15,8 14,6 7,7 5,4 6,0 13,6
2,2 12,7 17,5 7,4 5,5 5,9 12,2
2,0 12,6 12,4 8,2 5,2 5,8 11,9
1,9 12,4 15,4 8,0 4,7 4,2 12,0
1,9 12,4 15,4 8,0 4,7 4,2 12,0
1,6 7,1 11,7 5,4 4,0 4,2 10,8
8,1
7,9
7,3
7,5
7,3
6,8
6,6
6,6
5,4
Alle leeftijden Bron: AVV/CBS
Gemiddeld aantal verkeersdoden per 100.000 inwoners per leeftijdsklasse in 2001-2003 tov 2004 16 14,4
14 12,5
12,0
11,7
12
10,8
10 8,0
8
7,1
6,7
6
5,4
4,0
4 2
5,4 4,7
4,9
1,9
4,2
1,6
0 00-15
16-17
18-24
Gemiddelde 2001-2003
8
Verkeersveiligheid
25-34
2004
35-49
50-64
65+
Alle leeftijden
1.6
Ziekenhuisgewonden per 100.000 inwoners
Leeftijd
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
00-15 16-17 18-24 25-34 35-49 50-64 65+
88,6 393,0 211,1 122,5 89,3 106,4 159,3
89,6 384,7 220,5 125,7 96,5 108,0 171,0
82,3 338,2 207,1 113,6 89,0 98,1 159,4
85,0 352,9 215,7 119,0 94,1 98,4 165,8
77,7 325,8 201,9 111,6 87,9 97,5 154,7
69,5 326,9 180,1 108,4 88,8 96,1 155,9
76,4 333,9 182,7 107,3 88,9 96,3 164,6
72,0 320,3 183,2 105,7 89,9 100,2 173,4
Alle leeftijden
125,4 129,7 119,0 123,2 115,4 111,5 114,4 115,2
Bron: AVV Gemiddeld aantal ziekenhuisgewonden per 100.000 inwoners per leeftijdsklasse in 2000-2002 tov 2003 400 350
320,3
300 250 183,2
200
173,4
150 105,7
100
89,9
115,2
100,2
72,0
50 0 00-15
16-17
18-24
Gemiddelde 2000-2002
25-34
35-49
50-64
65+
Alle leeftijden
2003
Verkeersveiligheid
9
1.7
Verkeersdoden per maand
Maand Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Totaal
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
84 89 83 125 104 114 114 93 110 119 122 94
102 75 82 101 102 111 112 137 96 112 102 103
101 82 107 97 120 88 85 85 92 92 96 104
83 96 91 76 91 100 104 112 99 117 107 110
98 68 83 99 106 117 93 93 124 102 92 91
90 59 73 77 103 104 97 101 101 97 98 83
78 82 89 96 82 93 100 90 96 90 93 76
101 69 97 80 82 115 104 107 90 82 90 71
63 67 46 74 92 61 84 62 77 92 87 76
1.251 1.235 1.149 1.186 1.166 1.083 1.066 1.088
881
Bron: AVV/CBS
120 100 80 60 40 20 0 Jan
Feb
Mrt
Apr
Gemiddelde 2001-2003
10
Verkeersveiligheid
Mei
Jun
2004
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Dec
1.8
Ziekenhuisgewonden per maand
Maand
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December
1.310 1.130 1.310 1.720 1.650 2.000 1.800 1.860 1.820 1.740 1.680 1.410
1.390 1.210 1.570 1.690 1.880 2.000 1.860 2.100 1.830 1.750 1.440 1.460
1.370 1.160 1.440 1.490 1.990 1.800 1.640 1.740 1.680 1.550 1.360 1.400
1.360 1.110 1.420 1.600 1.880 1.920 2.020 1.660 1.880 1.570 1.500 1.490
1.460 1.290 1.380 1.580 1.800 1.870 1.470 1.650 1.640 1.440 1.420 1.300
1.280 1.100 1.150 1.290 1.880 1.740 1.670 1.580 1.470 1.710 1.470 1.480
1.390 1.210 1.460 1.450 1.630 1.840 1.570 1.690 1.850 1.510 1.480 1.340
1.370 1.150 1.470 1.540 1.710 1.970 1.640 1.750 1.800 1.520 1.390 1.350
Totaal
19.420 20.190 18.620 19.410 18.300 17.820 18.420 18.660
Bron: AVV
2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 Jan
Feb
Mrt
Apr
Gemiddelde 2000-2002
Mei
Jun
Jul
Aug
Sep
Okt
Nov
Dec
2003
Verkeersveiligheid
11
1.9
Verkeersdoden per dag van de week
Weekdag Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag Totaal
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
197 153 165 197 193 179 166
165 162 176 194 193 168 176
155 164 137 177 167 191 158
170 141 170 140 205 185 175
142 165 157 153 193 181 175
155 161 153 159 175 154 127
136 132 130 143 179 185 162
157 122 145 147 171 187 159
114 113 109 128 139 143 135
1.251 1.235 1.149 1.186 1.166 1.083 1.066 1.088
881
Bron: AVV/CBS Gemiddeld aantal verkeersdoden per dag van de week in 2001-2003 tov 2004 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 Maandag
Dinsdag
Woensdag
Gemiddelde 2001-2003
12
Verkeersveiligheid
Donderdag
2004
Vrijdag
Zaterdag
Zondag
1.10 Ziekenhuisgewonden per dag van de week
Weekdag
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag Zondag
2.850 2.820 2.790 2.800 3.000 2.640 2.530
3.010 2.950 2.940 2.890 3.080 2.820 2.510
2.700 2.560 2.790 2.750 2.710 2.680 2.430
2.990 2.760 2.740 2.740 2.990 2.760 2.430
2.400 2.580 2.540 2.530 2.660 2.880 2.710
2.210 2.560 2.580 2.440 2.620 2.820 2.590
2.740 2.500 2.570 2.700 2.890 2.580 2.440
2.680 2.720 2.630 2.690 2.910 2.650 2.380
Totaal
19.420 20.190 18.620 19.410 18.300 17.820 18.420 18.660
Bron: AVV
3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 Maandag
Dinsdag
Woensdag
Gemiddelde 2000-2002
Donderdag
Vrijdag
Zaterdag
Zondag
2003
Verkeersveiligheid
13
1.11 Verkeersdoden per dagdeel
Dagdeel 07-08 uur 09-11 uur 12-15 uur 16-17 uur 18-21 uur 22-06 uur Onbekend Totaal
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
96 142 297 183 231 301
126 136 255 169 252 297
85 125 253 184 232 269
86 155 270 169 223 284
83 134 256 151 240 302
105 115 257 155 189 263
87 102 252 154 183 288
96 108 255 155 186 276
59 109 184 121 151 216 41
1.251 1.235 1.149 1.186 1.166 1.083 1.066 1.088
881
Bron: AVV/CBS
300 250 200 150 100 50 0 07-08 uur
09-11 uur
Gemiddelde 2001-2003
12-15 uur
16-17 uur
18-21 uur
22-06 uur
2004
NB. De aantallen van de jaren 1996 t/m 2002 zijn berekend aan de hand van de ophoogfactor die voor iedere jaargang van toepassing was.
14
Verkeersveiligheid
1.12 Ziekenhuisgewonden per dagdeel
Dagdeel
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
07-08 09-11 12-15 16-17 18-21 22-06
1.730 2.790 5.350 2.910 3.690 2.950
1.730 2.810 5.480 3.050 3.990 3.140
1.500 2.600 5.030 2.770 3.720 3.000
1.880 3.160 5.660 2.160 2.780 3.770
1.740 2.970 5.190 2.060 2.730 3.610
1.710 2.880 4.980 1.960 2.720 3.570
1.430 2.660 4.850 2.600 3.690 3.190
1.530 2.780 4.970 2.510 3.590 3.280
uur uur uur uur uur uur
Totaal
19.420 20.190 18.620 19.410 18.300 17.820 18.420 18.660
Bron: AVV
6.000 5.000 4.000 3.000 2.000 1.000 0 07-08 uur
09-11 uur
Gemiddelde 2000-2002
12-15 uur
16-17 uur
18-21 uur
22-06 uur
2003
Verkeersveiligheid
15
1.13 Verkeersdoden per vervoerswijze
Vervoerswijze Personenauto Bestelauto Auto/bestel Vrachtwagen Bus Motor/scooter Brom-/snorfiets Fiets Voetganger Overige Totaal
1996
1997
1999
2000
2001
2002
2003
587 28
543 50
504 43
503 36
496 53
13 1 83 105 227 130 12
8 1 95 110 233 114 12
16 2 85 85 225 115 8
11 2 101 106 195 108 4
8
10
96 99 219 107 10
91 87 180 77 4
1.251 1.235 1.149 1.186 1.166 1.083 1.066 1.088
881
626 10 3 94 102 239 132 45
617 8 2 98 98 264 132 16
1998
617 7 85 85 212 133 10
2004 414 * 18 *
* Gecorrigeerd op basis van RDW-gegevens. Bron: AVV/CBS
600 500 432
400 300 180
200 91
87
Motor/ scooter
Brom-/ snorfiets
100
77
10
4
0 Auto/ bestel
Vrachtauto/ bus
Gemiddelde 2001-2003
16
Verkeersveiligheid
2004
Fiets
Voetganger
Overige
1.14 Ziekenhuisgewonden per vervoerswijze
Vervoerswijze
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
Auto/bestel Vrachtauto/bus Motor/scooter Bromfiets Fiets Voetganger Overige
6.230 130 1.360 3.000 7.000 1.600 110
6.420 130 1.380 3.180 7.450 1.530 110
6.120 90 1.110 3.110 6.760 1.340 90
6.320 90 1.280 3.160 7.120 1.340 100
5.880 90 1.170 2.960 6.770 1.320 110
5.670 90 1.240 2.830 6.670 1.220 100
5.620 100 1.270 2.970 7.100 1.260 100
5.320 80 1.280 2.900 7.730 1.230 120
Totaal
19.420 20.190 18.620 19.410 18.300 17.820 18.420 18.660
Bron: AVV
9.000 8.000
7.730
7.000 6.000
5.320
5.000 4.000 2.900
3.000 2.000 1.280
1.230
1.000 120
80
0 Auto/ bestel
Vrachtauto/ bus
Motor/ scooter
Gemiddelde 2000-2002
Brom-/ snorfiets
Fiets
Voetganger
Overige
2003
Verkeersveiligheid
17
1.15 Verkeersdoden per Reizigers- en Voertuigkilometer
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
Reizigerskilometers (x miljard) 176,7 183,2 182,8 186,6 186,6 187,6 189,3 190,9 199,8 Voertuigkilometers (x miljard) 108 113 115 122 126 127 131 133 133* Verkeersdoden 1.251 1.235 1.149 1.186 1.166 1.083 1.066 1.088 881 Verkeersdoden per miljard Reizigerskilometer 7,1 6,7 6,3 6,4 6,2 5,8 5,6 5,7 4,4 Verkeersdoden per miljard Voertuigkilometer 11,6 10,9 10,0 9,7 9,3 8,5 8,1 8,2 6,6 *Cijfers van 2003 gehanteerd Bron: AVV/CBS
1.400
250
1.200 200 1.000
150
800
600 100 400 50 200
0
0 1996
1997
1998
1999
Reizigerskilometers (x miljard) Voertuigkilometers (x miljard)
18
Verkeersveiligheid
2000
2001
2002
2003
Verkeersdoden Trendlijn (verkeersdoden)
2004
1.16 Ziekenhuisgewonden per Reizigers- en Voertuigkilometer
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
Reizigerskilometers (x miljard) 176,7 183,2 182,8 186,6 186,6 187,6 189,3 190,9 Voertuigkilometers (x miljard) 108 113 115 122 126 127 131 133 Ziekenhuisgewonden 19.420 20.190 18.620 19.410 18.300 17.820 18.420 18.660 Ziekenhuisgewonden per miljard Reizigerskilometer 110,0 110,3 101,9 104,0 98,1 95,0 97,3 97,7 Ziekenhuisgewonden per miljard Voertuigkilometer 179,9 178,8 161,9 159,1 145,2 140,3 140,6 140,3 Bron: AVV
250
25.000
200
20.000
150
15.000
100
10.000
50
5.000
0
0 1996
1997
1998
1999
Reizigerskilometers (x miljard) Voertuigkilometers (x miljard)
2000
2001
2002
2003
Ziekenhuisgewonden Trendlijn (ziekenhuisgewonden)
Verkeersveiligheid
19
1.17 Verkeersdoden per wegbeheerder per maximum snelheid Geregistreerde aantallen Rijk
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
6 13 32 62 84
1 5 12 40 50 82
1 7 15 47 34 54
1 1 1 23 43 41 55
8 13 41 29 76
1 11 11 41 40 62
1 13 8 23 40 68
1 6 7 32 43 88
37 33 69
197
190
158
165
167
166
153
177
151
<30 km 30 km 50 km 60 km 80 km 100 km 120 km Onbekend
2 25 15 256 27 6
2 33 11 248 20 2
4 19 10 198 16 3
2 24 7 212 32 4
2 18 18 181 27
6 16 12 187 20 1
4 20 18 215 15
2 18 13 198 18
3 20 3 147 15 1 4
Provincie
331
316
250
281
246
242
272
249
193
<30 km 30 km 50 km 60 km 80 km 100 km 120 km Onbekend
1 20 333 28 247 1 2
1 30 324 16 252 1 1
3 17 326 24 261 1
20 315 28 265
27 330 28 252 5 1
5 33 276 33 214
34 283 30 198
6 44 276 32 217 1 1
1 31 197 31 170 1
Gemeente
632
<30 km 30 km 50 km 60 km 80 km 100 km 120 km Rijk
2004
12
Provincie
Gemeente
1
15 625
632
628
643
562
545
577
446
1 2
1 1 2 4 15
1 5 5 6
1 3 8 13
1 1 8 4
17
25
14
987 1.028
804
Overig <30 km 30km 50km 60km 80km 100km 120km Overig Totaal
2 1
28
3 1 22
13
2 3 2 19
4
17
20
32
26
16
26
23
1.180 1.163 1.066 1.090 1.082
993
80km : de slachtoffers bij 70, 80 en 90 km zijn getotaliseerd. Bron: AVV 20
Verkeersveiligheid
1.18 Ziekenhuisgewonden per wegbeheerder per maximum snelheid Geregistreerde aantallen Rijk < 30 km 30 km 50 km 60 km 80 km 100 km 120 km Onbekend Rijk
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
12 95 80 296 315 596
9 82 84 324 267 570
16 98 108 357 302 572
17 102 102 352 330 672
1 15 85 119 344 311 636
4 104 101 342 291 652
15 98 108 303 322 670
19 88 136 300 274 628
6 78 90 237 250 653 14
1.394 1.336 1.453 1.575 1.511 1.494 1.516 1.445 1.328
Provincie < 30 km 30 km 50 km 60 km 80 km 100 km 120 km Onbekend
1 1 1 2 3 1 76 78 87 97 89 86 60 69 38 274 274 275 318 274 227 245 222 248 76 123 77 95 98 139 123 109 103 1.543 1.588 1.466 1.587 1.457 1.319 1.381 1.238 1.089 140 122 127 142 116 112 101 102 83 30 7 11 16 7 9 10 6 16 43
Provincie
2.139 2.193 2.044 2.256 2.041 1.894 1.920 1.749 1.621
Gemeente < 30km 30 km 50 km 60 km 80 km 100 km 120 km Onbekend
33 32 32 32 28 27 31 26 24 456 473 537 610 526 560 659 665 701 5.634 5.483 5.529 5.521 5.210 4.928 4.899 4.659 3.837 216 218 205 268 241 288 321 371 380 1.934 1.829 1.791 1.941 1.775 1.608 1.458 1.460 1.218 4 6 5 2 5 6 5 7 4 4 1 1 5 4 3 5 3 2 184
Gemeente
8.281 8.042 8.100 8.379 7.789 7.420 7.378 7.191 6.350
Overig < 30km 30 km 50 km 60 km 80 km 100 km 120 km Onbekend
1 5 20 4 122
Overig
152
Totaal Bron: AVV
10 18 115 3
7 23 5 101
15 26 9 128
17 29 7 112 1
17 44 39 120
18 28 50 108
13 33 75 90
1 12 39 79 52
4 146
136
178
166
220
204
211
187
11.966 11.717 11.733 12.388 11.507 11.028 11.018 10.596
9.486
Verkeersveiligheid
21
1.19 Verkeersdoden bij ongevallen met bestel- en vrachtverkeer Geregistreerde aantallen Vervoerswijze
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
57
31
50
52
42
36
55
18
91 81 79 bestelauto betrokken en veroorzaker 62 87 53 binnen vrachtauto 15 11 9 buiten vrachtauto 185 157 121 vrachtauto betrokken en veroorzaker 84 67 66
85
75
84
82
102
86
75
73
75
56
85
22
14
8
16
11
8
10
158
155
154
110
139
120
75
65
75
57
53
46
binnen bestelauto 44 buiten bestelauto
Bron: AVV
250 200 150 100 50 0 1996
1997
1998
Binnen bestelauto
1999
2000
Buiten bestelauto
2001
2002
2003
2004
Bestelauto betrokken en veroorzaker
250 200 150 100 50 0 1996
1997
Binnen vrachtauto
22
Verkeersveiligheid
1998
1999
2000
Buiten vrachtauto
2001
2002
2003
2004
Vrachtauto betrokken en veroorzaker
1.20 Ziekenhuisgewonden bij ongevallen met bestel- en vrachtverkeer Geregistreerde aantallen Vervoerswijze
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
397
417
479
471
519
435
422
753 839 933 Bestelauto betrokken en veroorzaker 639 741 768 Binnen vrachtauto 67 85 76 Buiten vrachtauto 591 565 578 Vrachtauto betrokken en veroorzaker 310 346 353
1038
1000
934
915
913
878
827
865
757
778
103
91
109
80
61
635
616
508
503
498
354
354
338
302
285
Binnen bestelauto 378 Buiten bestelauto
Bron: AVV
1.000 800 600 400 200 0 1996
1997
Binnen bestelauto
1998
1999
Buiten bestelauto
2000
2001
2002
2003
Bestelauto betrokken en veroorzaker
1.000 800 600 400 200 0 1996
1997
Binnen vrachtauto
1998
1999
Buiten vrachtauto
2000
2001
2002
2003
Vrachtauto betrokken en veroorzaker
Verkeersveiligheid
23
1.21 Verkeersdoden per 100.000 inwoners in en buiten Europa in 2003 Geregistreerde aantallen Europa - EU-landen Malta Zweden Groot-Brittannië Nederland Finland Duitsland Denemarken Ierland Frankrijk Slowakije* Oostenrijk Italië* Luxemburg
Europa - Niet-EU-landen
4,1 5,9 6,1 6,4 7,3 8,0 8,0 8,4 10,2 11,3 11,5 11,7 11,8
Estland Slovenië Cyprus Spanje Hongarije Tsjechië België* Portugal Polen Griekenland* Litouwen Letland
12,0 12,1 12,8 12,8 13,1 14,2 14,4 14,8 14,8 19,3 20,4 21,0
Noorwegen Zwitserland IJsland
6,1 7,5 7,9
Buiten Europa Japan Australië Canada* Nieuw Zeeland Verenigde Staten Zuid-Korea
7,0 8,2 9,3 11,5 14,7 15,1
* cijfers van 2002 gehanteerd Bron: IRTAD - OECD EU-landen 2003 25 20 15 10 5
Niet-EU-landen en buiten Europa 25 20 15 10 5
24
Verkeersveiligheid
Zuid-Korea
Nieuw Zeeland
Verenigde Staten
Canada
Australië
IJsland
Zwitserland
Japan
Noorwegen
0
Letland
Litouwen
Polen
Griekenland
België
Portugal
Tsjechië
Spanje
Hongarije
Cyprus
Estland
Slovenië
Italië
Luxemburg
Slowakije
Oostenrijk
Ierland
Frankrijk
Denemarken
Finland
Duitsland
Nederland
Groot-Brittannië
Malta
Zweden
0
2
Kengetallen Kengetallen van onderwerpen die kunnen worden gerangschikt onder gedragsbeinvloeding. Het betreft onderwerpen zoals alcohol- en gordelgebruik, fietsverlichting, bevolkingsgroei, wagenpark, rijbewijsbezit en verkeersovertredingen.
2.1
Rijden onder invloed
Vanaf 1999 voert de AVV onderzoek uit naar het alcoholgebruik onder automobilisten. In samenwerking met de politie worden door het hele land alcoholcontroles uitgevoerd. Percentage overtreders in 1999-2004 5,0 4,5
4,3
4,2
4,1
4,1
4,0 3,7 3,4
3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 1999
2000
2001
2002
2003
2004
Circa 85% van alle overtreders is van het mannelijke geslacht. 5,5 5,2
5,0
4,9
4,8
4,8 4,4
4,5
4,1
4,0 3,5 3,0 2,6
2,5
2,2
2,1
2,3 2,0
2,0
1,6
1,5 1,0 0,5 0,0 1999
2000
Mannen 28
Verkeersveiligheid
2001
Vrouwen
2002
2003
2004
Het merendeel van de overtreders (55%) - met een BAG > 0,2 ‰ - heeft alcohol in een café, restaurant e.d. genuttigd.
In cafe, bar, restaurant of disco In sport-kantine of clubhuis Bij vrienden, kennissen of familie Op het werk Thuis Elders
1999
2000
2001
2002
2003
2004
58 4 22 5 9 2
55 6 21 6 8 5
55 5 24 5 8 2
53 6 23 6 9 3
55 8 19 6 9 4
50 5 26 6 10 4
70 60 50 40 30 20 10 0 In café, bar, restaurant of disco
1999
In sportkantine of clubhuis
2000
Bij vrienden, kennissen of familie
2001
Op het werk
2002
Thuis
2003
Elders
2004
Verkeersveiligheid
29
2.2
Gebruik gordels en kinderbeveiliging
De laatste jaren zijn er meer soorten zitjes in de handel gekomen die bijdragen aan het veilig vervoer van kinderen in de auto. Een voorbeeld is de zittingverhoger, die voor de wat grotere kinderen een veiliger gebruik van de gordel mogelijk maakt. Tussen 2002 en 2004 is het gebruik van alleen de gordel echter toegenomen.
Ontwikkeling gordelgebruik in personenauto’s in de periode 1991-2004 100 91 89
90 80 72
76
75
87
86
74 79
70 68
90
32
78
87
72
70
71
69
74
63
60
52
50 41
40
41
34
30
32
20 10
16
14
0 1991
1993
Bestuurder
1995
1997
1999
Voorpassagier
2001
2003
Achterpassagier
Bron: TNS-NIPO, 2004
Het gordelgebruik onder bestuurders in 2002 en 2004 - in procenten 2002
2004
Personenauto's Bestelauto's
87 68
90 77
Totaal
86
89
30
Verkeersveiligheid
2005
Percentage gebruik van beveiligingsmiddelen door kinderen tot 12 jaar 27
Op de stoel met gordel
34 29
In een kinderzitje (zittend, naar voren kijkend)
25 26 25
Los op de stoel (zonder gordel) Op een zittingverhoger met gordel
10 8
Met een babyzitje (liggend, naar achteren kijkend)
6 5 0
Met een reiswieg
1 0
Op schoot
1
Op een zittingverhoger zonder gordel
2 1
0
5 2002
10
15
20
25
30
35
40
2004
Bron: TNS-NIPO, 2004
Buiten de bebouwde kom is het gordelgebruik nog altijd hoger dan binnen de kom.
Percentage gordelgebruik bestuurder naar gebiedstype (personenauto’s) 100 91 88
90
92
86
83
80
74
70 60 50 40 30 20 10 0 Binnen bebouwde kom
2000
2002
Buiten bebouwde kom
2004
Verkeersveiligheid
31
45
2.3
Lichtvoering fietsers
In tegenstelling tot voorgaande jaren toen ook brom- en snorfietsers werden beoordeeld - zijn er er nu alleen metingen voor fietsers gedaan. Onderstaande informatie heeft betrekking op metingen die in december 2004 en januari 2005 zijn uitgevoerd. Het onderzoek geeft inzicht in de mate waarin voor- en achterverlichting wordt gevoerd. Hierbij wordt er onderscheid gemaakt tussen complete verlichting volgens de wettelijk norm en volledige verlichting buiten de norm. Dagelijks zijn er metingen verricht in de ochtend van 6.30 tot 9.00 uur en in de avond van 17.00 tot 21.00 uur. Vergeleken met voorgaande metingen in 2003 en 2004 is er sprake van een toename van het gebruik van de volledige fietsverlichting:
Percentage fietsers met volledige verlichting 70 63
60
57 48
50 40 30 20 10 0
2003
2003/2004
2004/2005
Percentage volledige verlichting naar dagdeel 70 63
60
61
57
55
50 40 30 20 10 0 Ochtend
Volgens norm
Avond
Niet volgens norm
Bron: AVV
Volledige verlichting: Voor- en achterlicht brandend. Volgens norm: Verlichting aan fiets bevestigd en continue brandend. Niet volgens norm: Verlichting niet aan fiets bevestigd en/of niet continue brandend. 32
Verkeersveiligheid
Percentage volledige verlichting naar groepsverband 70 63
60
62
57
57
50 40 30 20 10 0 Alleen
Groep
Volgens norm
Niet volgens norm
Percentage volledige verlichting naar geslacht 70
65 61
60
60
55
50 40 30 20 10 0 Man
Volgens norm
Vrouw
Niet volgens norm
Percentage volledige verlichting naar leeftijdsklasse 90 80
80 70
70
69
65 51
60
54
53 45
41
40
54
48
50 37
30 20 10 0 Feb 2003
<18
Dec2003/Jan2004
18-25
26-50
Dec2004/Jan2005
>50 Verkeersveiligheid
33
2.4
Bevolkingssamenstelling per leeftijdsklasse Aantallen x miljoen
Leeftijdsklasse 1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
00-04 05-09 10-14 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65-69 70-74 75-79 80-84 85-89 90-94 95 eo
0,97 0,98 0,91 0,93 1,03 1,29 1,32 1,26 1,17 1,16 0,99 0,79 0,69 0,63 0,55 0,41 0,28 0,15 0,05 0,01
0,97 0,99 0,93 0,93 0,99 1,27 1,32 1,28 1,18 1,14 1,07 0,81 0,70 0,64 0,55 0,43 0,28 0,15 0,05 0,01
0,98 0,99 0,95 0,92 0,97 1,23 1,31 1,30 1,19 1,13 1,11 0,83 0,71 0,64 0,55 0,44 0,28 0,15 0,06 0,01
0,98 1,00 0,96 0,93 0,96 1,18 1,31 1,31 1,21 1,13 1,15 0,86 0,72 0,64 0,55 0,46 0,27 0,16 0,06 0,01
1,00 1,00 0,98 0,93 0,96 1,12 1,32 1,33 1,24 1,14 1,18 0,88 0,74 0,64 0,56 0,46 0,29 0,16 0,06 0,01
1,01 0,99 0,99 0,94 0,97 1,07 1,31 1,33 1,26 1,16 1,15 0,97 0,75 0,65 0,56 0,46 0,30 0,16 0,06 0,01
1,02 0,98 1,00 0,96 0,97 1,03 1,30 1,32 1,28 1,17 1,12 1,04 0,77 0,65 0,57 0,45 0,31 0,16 0,06 0,01
1,02 0,99 1,01 0,97 0,97 1,01 1,25 1,32 1,29 1,18 1,11 1,08 0,80 0,66 0,57 0,46 0,33 0,16 0,06 0,01
0,98 0,96 0,90 0,92 1,08 1,30 1,32 1,24 1,15 1,20 0,90 0,78 0,69 0,63 0,55 0,40 0,27 0,15 0,05 0,01
Totaal
15,49 15,57 15,65 15,76 15,86 15,99 16,11 16,19 16,26
x 1000
Bron: CBS
1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0 00-04
10-14
20-24
30-34
Gemiddelde 2001-2003
34
Verkeersveiligheid
40-44
50-54
2004
60-64
70-74
80-84
90-94
2.5
Wagenparkcijfers Aantallen x 10.000 1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
Bus Spec.voertuig Trekker Vrachtwagen Motor Bestelauto Pers.auto
1 2 5 8 32 50 566
1 3 5 8 35 53 581
1 3 5 8 37 57 593
1 3 5 8 39 63 612
1 4 6 8 41 70 634
1 4 6 8 44 76 654
1 4 6 8 46 80 671
1 5 6 8 49 84 685
1 5 6 8 52 87 690
Totaal
664
686
704
732
764
793
817
839
850
x 10.000
Bron: CBS
800 700 600 500 400 300 200 100 0 1986
1988
Bestelauto Motor
1990
1992
1994
1996
1998
2000
2002
2004
Vrachtauto Personenauto
Verkeersveiligheid
35
2.6
Bezit rijbewijs van personenauto
Bezit rijbewijs van personenauto per 1000 van leeftijdsklasse Leeftijd
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
2003
236 641 736 762 798 735 607 466 295
252 661 742 767 802 744 632 486 304
286 681 752 762 801 759 642 491 317
330 714 836 900 883 854 770 620 342
340 710 838 900 896 858 784 627 351
335 727 842 897 896 862 802 647 362
367 734 835 900 898 867 814 662 375
359 742 845 907 906 874 823 668 399
18-19 20-24 25-29 30-39 40-49 50-59 60-64 65-74 75 eo
Aantal rijbewijzen per leeftijdsklasse Aantal x 100.000
1985
1990
1995
2000
2001
2002
2003
18-19 20-24 25-29 30-39 40-49 50-59 60-64 65-74 75 eo
1,1 9,2 10,4 20,8 14,9 11,7 4,8 5,1 1,9
1,2 8,9 11,4 21,5 18,3 12,4 4,8 5,6 2,4
0,9 8,1 11,3 22,9 20,6 13,5 5,1 6,4 2,7
1,3 6,8 9,9 23,7 21,0 17,2 5,7 7,5 3,4
1,3 7,0 9,4 23,7 21,3 17,7 6,0 7,8 3,5
1,4 7,1 9,0 23,8 21,7 18,3 6,1 8,0 3,7
1,3 7,2 8,7 23,8 22,1 18,9 6,4 8,2 4,0
Totaal
80,1
86,5
91,5
96,4
97,7
99,1 100,6
Bron: CBS Aantal rijbewijzen per leeftijdsklasse (x 1000) 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 18-19
20-24
1985 1990
36
Verkeersveiligheid
25-29
1995 2000
30-39
40-49
50-59
2003
60-64
65-74
75+
2.7
Registratie verkeersovertredingen Aantallen x 100.000 1996
1997
1998
1999
2001
2002
2003
2004
Snelheid Parkeren/stilstaan Roodlicht Overig
17,2 9,7 3,1 7,2
29,5 8,5 2,4 6,2
34,2 8,8 2,3 7,3
43,8 9,4 2,4 8,0
67,4 10,5 3,2 10,9
69,3 11,2 3,3 11,6
76,5 11,8 3,9 13,6
72,7 11,3 3,8 15,9
Totaal
37,2
46,5
52,6
63,7
77,9
92,0
95,4 105,7
2001
2002
2003
Bron: CJIB
90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 1996
1997
1998
Snelheid Parkeren/stilstaan
1999
2000
2004
Roodlicht Overig
Percentage geregistreerde verkeersovertredingen in 2004
15% 4% 11%
70%
Verkeersveiligheid
37
2.8
Ontwikkelingen op rotondes Bron: AVV
Ontwikkeling aantal rotondes Wegbeheerder
2001
2002
2003
2004
2005
Gemeente Provincie Rijk Waterschap Overig
1463 365 19 6 0
1676 455 29 9 2
2145 567 35 18 4
2477 632 35 27 4
2580 660 35 28 4
Totaal
1853
2171
2769
3175
3307
Toename tov voorgaande jaar Wegbeheerder
2002/2001
2003/2002
2004/2003
2005/2004
Gemeente Provincie Rijk Waterschap Overig
213 90 10 3 2
469 112 6 9 2
332 65 0 9 0
103 28 0 1 0
Totaal
318
598
406
132
Met de toename van het aantal rotondes valt een afname van het aantal ongevallen - op de desbetreffende locaties - te constateren.
Aantal ongevallen en slachtoffers op rotondes 2001
2002
2003
2004
Aantal Ongevallen
7340
7183
6562
*
Aantal Aantal Aantal Aantal
8 185 935 1128
14 209 962 1185
13 265 923 1201
2 114 * *
Verkeersdoden Ziekenhuisopnamen Overige gewonden slachtoffers
*Cijfers van 2004 zijn nog niet beschikbaar NB. Het aantal ongevallen en slachtoffers wordt bepaald aan de hand van de locatie van de rotondes per 1-1-2005. Geografisch wordt vastgesteld welke ongevallen er in de voorgaande jaren op die rotonde-locatie hebben plaats gehad.
38
Verkeersveiligheid
Ontwikkeling aantal rotondes bij wegbeheerder gemeente en provincie 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 2001
Gemeente
2002
2003
2004
2005
Provincie
Toename aantal rotondes tov voorgaande jaren 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 2002/2001
2003/2002
Gemeente
Provincie
2004/2003
2005/2004
Verkeersveiligheid
39
42
Verkeersveiligheid
Verkeersveiligheid
43
44
Verkeersveiligheid
Kerncijfers Verkeersveiligheid is een uitgave van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat Rijkswaterstaat Adviesdienst Verkeer en Vervoer (AVV).
Kerncijfers Verkeersveiligheid is ook verkrijgbaar in de Engelse taal: Road safety in The Netherlands, key figures
Informatie en bestellingen AVV-Servicedesk Telefoon 045 560 52 00 Fax 045 560 52 09 E-mail:
[email protected] Internet: www.rws-avv.nl
Fotografie Patrick Mulders
Productie en druk OBT, Den Haag
April 2005 ISSN: 1573-2541 Overname van (delen van) de inhoud van deze publicatie in gedrukte of digitale vorm is alleen toegestaan met bronvermelding. Hoewel de opgenomen gegevens zo goed mogelijk op juistheid en actualiteit zijn gecontroleerd, kan de samensteller geen aansprakelijkheid aanvaarden voor mogelijke fouten.
