Kern Oosterbierum Visievorming
Visievorming kern Oosterbierum
In opdracht van Wonen Noordwest Friesland
ADEMA ARCHITECTEN
ADEMA ARCHITECTEN 26-03-2008 0695-DP-03
1
0
Inhoudsopgave 1.0
Aanleiding
2.0
Historie
3.0
Situering
4.0
Bestaande toestand
5.0
Analyse
ADEMA ARCHITECTEN
Visievorming kern Oosterbierum
2
Aanleiding 1.0
Voorstudies
Visievorming kern Oosterbierum
Inventarisatie Dorpsbelang
ADEMA ARCHITECTEN
3
Aanleiding 1.1
Voorstudies
Visievorming kern Oosterbierum
Inventarisatie Dorpsbelang
ADEMA ARCHITECTEN
4
Aanleiding
1.2
Eerste aandachtsgebieden
ADEMA ARCHITECTEN
Visievorming kern Oosterbierum
5
Historie 2.0
Fragment 1547
Visievorming kern Oosterbierum
Oosterbierum behoort tot de Bierumen 'Bjirmen', de rij dorpen op de strandwal in het noorden van Westergo. Bierum, van 'bere' betekent huis of schuur. De dorpsnaam geeft aan dat het vanouds beschouwd werd als de oostelijke vestiging van een reeks huissteden. Het zou die reeks gevormd hebben met Pietersbierum, Sexbierum en het verdronken Westerbierum. Deskundigen achten het waarschijnlijk dat Pietersbierum vroeger als 'Westerbierum' aangeduid werd. De oude strandwal is namelijk nog geheel intact. De Bierumen vormen een reeks dorpen met een eigen sfeer en een eigen dialect. Ze maakten destijds deel uit van de gemeente Barradeel. Evenals de andere dorpen in dit gebied zal de bewoning teruggaan op de vroege Middeleeuwen. Het patronaat van de kerk, Georgius 'Sint Joris', duidt op een late kerkstichting. De verering van Sint Joris 'de Drakendoder' kwam namelijk pas ten tijde van de kruistochten naar onze streken. Het dorp telt rond duizend inwoners. In de Middeleeuwen werd het beheerst door de grote Witherenabdij 'Mariadal' in Kloosterlidlum. Oosterbierum had destijds slechts één versterk huis n.l. dat van de Haerda's dat ten zuidwesten van de dorpskom gebouwd was. Zijn tegenwoordig tuin- en akkerbouw de belangrijkste middelen van bestaan, in vroeger eeuwen, speciaal in de achttiende eeuw, was ook de visserij erg belangrijk. In de toren bevond zich zelfs een kleine klok, de 'vissersklok' genaamd die de vissers opriep naar zee te gaan als het getij gunstig was. De grote gotische kerk van gele baksteen heeft rond 1500 de tegenwoordige vorm gekregen. Het is een eenbeukige kerk met op het westen een hoge toren die vanouds een stenen spits bezat. Op de toren, ter ere van Sint Joris, niet een haan maar een ruiter te paard. Volgens de overlevering werd deze ruiter eenmaal per jaar van de toren gehaald en in processie naar de Sint Jorisboerderij aan de Slachte gebracht als de huur betaald moest worden. Onder in de toren is een kleine gevangenis gemetseld, in de volksmond 'hûnegat' (het hondengat) genaamd. Aan de zuidzijde heeft de kerk een reeds in de middeleeuwen bestaande uitbouw die als consistoriekamer dienst doet. In deze kamer hangt een herinneringsoorkonde van de evacués uit Roermond die in het laatste oorlogsjaar naar Barradeel geëvacueerd werden en in deze kerk de Heilige Eucharistie mochten vieren. Boven de zuidelijk ingangspoort van de kerk is in het stucwerk een combinatie aangebracht van de Davidsster en Leidster. Een veelzinnige combinatie die in de Friese volkskunst vaker gemaakt wordt. Het idee werd gebruikt in het ontwerp voor het stempel van de Zwarte Haan. Oosterbierum is een vriendelijk dorp dat bekend staat om de goedgeefsheid van de bewoners en hun grote inzet voor hulpprojecten in Oost -Europa en elders in de wereld. In die zin volgen zij nog steeds 'Sint Joris, zoet van zeden' die 'ín Jezus Naam' ten strijde trok tegen de 'draak'; de machten van onrecht en verdrukking in zijn dagen.
…
ADEMA ARCHITECTEN
6
Historie 2.1
Kaart 1704
Visievorming kern Oosterbierum
Kaart van De Slachtedyk opgemeten door Claes Sytses ADEMA ARCHITECTEN
7
Historie 2.2
Kaart 1786
Visievorming kern Oosterbierum
1786
ADEMA ARCHITECTEN
8
Historie 2.3
Kaart 1834
Visievorming kern Oosterbierum
…
ADEMA ARCHITECTEN
9
Historie 2.4
Kaart 1830
Visievorming kern Oosterbierum
…
ADEMA ARCHITECTEN
10
Historie
2.5
Beeld 1900-1930
ADEMA ARCHITECTEN
Visievorming kern Oosterbierum
11
Historie
2.6
Beeld 1900-1930
ADEMA ARCHITECTEN
Visievorming kern Oosterbierum
12
Situering 3.0
Bestaande toestand
Visievorming kern Oosterbierum
Gedempte vaart nog steeds afleesbaar.
ADEMA ARCHITECTEN
13
Situering 3.1
Bestaande toestand
ADEMA ARCHITECTEN
Visievorming kern Oosterbierum
14
Situering 3.2
Bestaande toestand
ADEMA ARCHITECTEN
Visievorming kern Oosterbierum
15
Situering 3.3
Bestaande toestand
ADEMA ARCHITECTEN
Visievorming kern Oosterbierum
16
Situering
3.4
Aandachtsgebieden
ADEMA ARCHITECTEN
Visievorming kern Oosterbierum
17
Analyse Concept
4.0
Visievorming kern Oosterbierum
Aanhelen Versterken identiteit Afremmen autoverkeer Doorkruisen verblijfsgebieden Korrelgrootte Historische continuiteit .
ADEMA ARCHITECTEN
18
Analyse 4.1
Structuurvisie
Visievorming kern Oosterbierum
Pleinwand
Plein voorruimte dorpshuis
Voortuinen
Festiviteiten/ parkeren
Woningen 2 lagen met kap
Tegels
Bomenhof relatie terp
Terpenpad rondloop
Terp festiviteiten
Parkeerbuffer
Rijbaan eenrichting 2500mm1 klinkers Weerszijden hagen hoogte 1200mm1 terpzijde, tot 1800mm1 tuinzijde
Dorpsfeest
Graskeien
Aanhelen straatwand
Stoep voorruimte dorpshuis Ook entreezijde
Woningen
Ontmoeten
Doelgroep io
Buorren Herinrichten Rijbaan tweerichtingverkeer 4500mm1 Privézone ca. 1200mm1 met bomen rand rijbaan-stoep h.o.h. 6000mm1 hagen in zone 400mm1 breedte Overzijde trottoir 1500mm1
Groen skeg Herinrichten Volledige groenvoorziening Eventuele functionaliteit in overleg te bepalen
Aandachtspanden beeldbepalend Stimuleren onderhoud danwel rehabilitatie
Voortuinen
bewoners Hagen
Omgang
eenrichtingsverkeer Bruinrode gebakken klinkers 2500mm1
Parkeren bewoners Zwarte (gebakken) klinkers 2300*5500mm1
Laantje groene entree Weerszijden hagen tot 1.50m1 hoog Voorterrein openbaar groen Trottoir terugbrengen naar 1.50m1 breedte
Plein activiteiten
Tegels 600*200mm Betontegels met natuursteen toeslag - lichtgrijs granietkleur Stroken als parkeren - zwart (gebakken) klinkers Bankjes - beton poten met houten zitting Betonpaaltjes met kettingen ertussen Houten lichtmasten
Rijbaan als pleininrichting
Laan
Rijbaan tweerichtingen 4200mm Fietsstroken weerszijden 2*900mm - binnen paaltjes
Rijbaan tweerichtingen 4200mm - klinkers Fietsstroken weerszijden 2*900mm - asfalt Troittoir eenzijdig 1500mm
Laan door park
Kade trubine
Brug
Gecombineerd trottoir en fietserstrook 1500+900mm1 Haag 400mm1 afscheiding hoofdrijbaan Rijbaan tweerichtingen 4200mm1 graskeien/ halfopen bestrating/ groene bestrating Fietsstrook 900mm1 asfalt
Treden 600mm diep Prefab beton elementen Verlichting in treden
Hout Langzaam verkeer
Keatsebuorren
Verpozen podium eventueel met doek overkapt Uitvoering ntb. Ontmoeten
Park kerk Aanhelen parkstructuur Parkeren op graskeien
Speeltuin Bestaand
Nader in te passen
Rug Struiken 1.20m1 hoog
Wandelroute Lv
Eilan kerk
Pad om omgang Deels bestaand uit steiger tpv waterloop
Zwart stalen hekwerk op pad Breedte pad 2.00m1 binnen hekwerk Breedte pad 0.60m1 buiten hekwerk
W
Stoep woonhuis Hardstenen palen zonder hekwerk
ADEMA ARCHITECTEN
19
Analyse
Keatsebuorren - Kerk
4.2
Visievorming kern Oosterbierum
Omgang
Hofplein
eenrichtingsverkeer
Bruinrode gebakken klinkers 2500mm1
Tribune naar speelterrein
Parkeren bewoners
Zwarte (gebakken) klinkers 2300*5500mm1
Omzoomen Laantje groene entree
Vrijthof Ferwert
Weerszijden hagen tot 1.50m1 hoog Voorterrein openbaar groen Trottoir terugbrengen naar 1.50m1 breedte
Doorgaand verkeer over plein
Doortrekken groenstructuur over Haerdawei
Tegels 600*200mm
Betontegels met natuursteen toeslag - lichtgrijs granietkleur Stroken als parkeren - zwart (gebakken) klinkers Bankjes - beton poten met houten zitting Betonpaaltjes met kettingen ertussen Houten lichtmasten
Rijbaan als pleininrichting
Laan
Rijbaan tweerichtingen 4200mm Fietsstroken weerszijden 2*900mm - binnen paaltjes
Rijbaan tweerichtingen 4200mm - klinkers Fietsstroken weerszijden 2*900mm - asfalt Troittoir eenzijdig 1500mm
Laan door park
Kade trubine
Brug
Gecombineerd trottoir en fietserstrook 1500+900mm1 Haag 400mm1 afscheiding hoofdrijbaan Rijbaan tweerichtingen 4200mm1 graskeien/ halfopen bestrating/ groene bestrating Fietsstrook 900mm1 asfalt
Treden 600mm diep Prefab beton elementen Verlichting in treden
Hout Langzaam verkeer
‘ Sint Joris’ plein? Eilan
Plein activiteiten
Verpozen podium eventueel met doek overkapt Uitvoering ntb. Ontmoeten
Park kerk Aanhelen parkstructuur Parkeren op graskeien
Hagen
Speeltuin Bestaand
Graskeien
Nader in te passen
Rug
Struiken 1.20m1 hoog
.
Wandelroute Lv
Eilan kerk
Pad om omgang Deels bestaand uit steiger tpv waterloop
Zwart stalen hekwerk op pad Breedte pad 2.00m1 binnen hekwerk Breedte pad 0.60m1 buiten hekwerk
Stoep woonhuis Hardstenen palen zonder hekwerk
ADEMA ARCHITECTEN
20
Analyse Bestaand beeld
4.3
Visievorming kern Oosterbierum
Aandachtspanden
beeldbepalend
Stimuleren onderhoud danwel rehabilitatie
Voortuinen
bewoners Hagen
Omgang
eenrichtingsverkeer Bruinrode gebakken klinkers 2500mm1
Parkeren bewoners
Zwarte (gebakken) klinkers 2300*5500mm1
Laantje groene entree Weerszijden hagen tot 1.50m1 hoog Voorterrein openbaar groen Trottoir terugbrengen naar 1.50m1 breedte
Plein activiteiten
Tegels 600*200mm
Betontegels met natuursteen toeslag - lichtgrijs granietkleur Stroken als parkeren - zwart (gebakken) klinkers Bankjes - beton poten met houten zitting Betonpaaltjes met kettingen ertussen Houten lichtmasten
Rijbaan als pleininrichting
Laan
Rijbaan tweerichtingen 4200mm Fietsstroken weerszijden 2*900mm - binnen paaltjes
Rijbaan tweerichtingen 4200mm - klinkers Fietsstroken weerszijden 2*900mm - asfalt Troittoir eenzijdig 1500mm
Kade trubine
Brug
Treden 600mm diep Prefab beton elementen Verlichting in treden
Hout Langzaam verkeer
Verpozen podium eventueel met doek overkapt Uitvoering ntb. Ontmoeten
Speeltuin Bestaand
Nader in te passen
Rug
Struiken 1.20m1 hoog
ADEMA ARCHITECTEN
21
Analyse Bestaand beeld
4.4
Visievorming kern Oosterbierum
Aandachtspanden
beeldbepalend
Stimuleren onderhoud danwel rehabilitatie
Voortuinen
bewoners Hagen
Omgang
eenrichtingsverkeer Bruinrode gebakken klinkers 2500mm1
Parkeren bewoners
Zwarte (gebakken) klinkers 2300*5500mm1
Laantje groene entree Weerszijden hagen tot 1.50m1 hoog Voorterrein openbaar groen Trottoir terugbrengen naar 1.50m1 breedte
Plein activiteiten
Tegels 600*200mm
Betontegels met natuursteen toeslag - lichtgrijs granietkleur Stroken als parkeren - zwart (gebakken) klinkers Bankjes - beton poten met houten zitting Betonpaaltjes met kettingen ertussen Houten lichtmasten
Rijbaan als pleininrichting
Laan
Rijbaan tweerichtingen 4200mm Fietsstroken weerszijden 2*900mm - binnen paaltjes
Rijbaan tweerichtingen 4200mm - klinkers Fietsstroken weerszijden 2*900mm - asfalt Troittoir eenzijdig 1500mm
Kade trubine
Brug
Treden 600mm diep Prefab beton elementen Verlichting in treden
Hout Langzaam verkeer
Verpozen podium eventueel met doek overkapt Uitvoering ntb. Ontmoeten
Speeltuin Bestaand
Nader in te passen
Rug
Struiken 1.20m1 hoog
ADEMA ARCHITECTEN
22
Ontwerp 4.5
Studie
Visievorming kern Oosterbierum
Groen skeg Herinrichten Volledige groenvoorziening Eventuele functionaliteit in overleg te bepalen
Aandachtspanden
beeldbepalend
Stimuleren onderhoud danwel rehabilitatie
Voortuinen
bewoners Hagen
Omgang
eenrichtingsverkeer
Bruinrode gebakken klinkers 2500mm1
Parkeren bewoners
Zwarte (gebakken) klinkers 2300*5500mm1
Laantje groene entree Weerszijden hagen tot 1.50m1 hoog Voorterrein openbaar groen Trottoir terugbrengen naar 1.50m1 breedte
Plein activiteiten
Tegels 600*200mm
Betontegels met natuursteen toeslag - lichtgrijs granietkleur Stroken als parkeren - zwart (gebakken) klinkers Bankjes - beton poten met houten zitting Betonpaaltjes met kettingen ertussen Houten lichtmasten
Rijbaan als pleininrichting
Laan
Rijbaan tweerichtingen 4200mm Fietsstroken weerszijden 2*900mm - binnen paaltjes
Rijbaan tweerichtingen 4200mm - klinkers Fietsstroken weerszijden 2*900mm - asfalt Troittoir eenzijdig 1500mm
Laan door park
Kade trubine
Brug
Gecombineerd trottoir en fietserstrook 1500+900mm1 Haag 400mm1 afscheiding hoofdrijbaan Rijbaan tweerichtingen 4200mm1 graskeien/ halfopen bestrating/ groene bestrating Fietsstrook 900mm1 asfalt
Treden 600mm diep Prefab beton elementen Verlichting in treden
Hout Langzaam verkeer
Keatsebuorren
Verpozen podium eventueel met doek overkapt Uitvoering ntb. Ontmoeten
Park kerk Aanhelen parkstructuur Parkeren op graskeien
Speeltuin Bestaand
Nader in te passen
Rug
Struiken 1.20m1 hoog
Wandelroute Lv
Eilan kerk
Pad om omgang Deels bestaand uit steiger tpv waterloop
Zwart stalen hekwerk op pad Breedte pad 2.00m1 binnen hekwerk Breedte pad 0.60m1 buiten hekwerk
ADEMA ARCHITECTEN
23
Analyse 4.6
Buorren
Pleinwand
Visievorming kern Oosterbierum
Plein voorruimte dorpshuis
Woningen 2 lagen met kap
Tegels
Voortuinen
Festiviteiten/ parkeren
Bomenhof relatie terp Parkeerbuffer Graskeien
Terpenpad rondloop
Terp festiviteiten
Rijbaan eenrichting 2500mm1 klinkers Weerszijden hagen hoogte 1200mm1 terpzijde, tot 1800mm1 tuinzijde
Dorpsfeest
Aanhelen straatwand
Stoep voorruimte dorpshuis Ook entreezijde
Woningen
Ontmoeten
Doelgroep io
Buorren Herinrichten Rijbaan tweerichtingverkeer 4500mm1 Privézone ca. 1200mm1 met bomen rand rijbaan-stoep h.o.h. 6000mm1 hagen in zone 400mm1 breedte Overzijde trottoir 1500mm1
Groen skeg Herinrichten Volledige groenvoorziening Eventuele functionaliteit in overleg te bepalen
ADEMA ARCHITECTEN
24
Analyse 4.7
Pleinwand
Plein voorruimte dorpshuis
Woningen 2 lagen met kap
Tegels
Voortuinen
Festiviteiten/ parkeren
Bestaand beeld
Bomenhof relatie terp Parkeerbuffer Graskeien
Visievorming kern Oosterbierum
Te Rijbaa Weers
Aanhelen straatwand
Stoep voorruimte dorpshuis Ook entreezijde
Woningen
Ontmoeten
Doelgroep io
Buorren Herinrichten Rijbaan tweerichtingverkeer 4500mm1 Privézone ca. 1200mm1 met bomen rand rijbaan-stoep h.o.h. 6000mm1 hagen in zone 400mm1 breedte Overzijde trottoir 1500mm1
Groen skeg Herinrichten Volledige groenvoorziening Eventuele functionaliteit in overleg te bepalen
ADEMA ARCHITECTEN
25
Ontwerp 4.8
Studie
Visievorming kern Oosterbierum
Pleinwand
Plein voorruimte dorpshuis
Voortuinen
Festiviteiten/ parkeren
Woningen 2 lagen met kap
Tegels
Bomenhof relatie terp
Terpenpad rondloop
Terp festiviteiten
Parkeerbuffer
Rijbaan eenrichting 2500mm1 klinkers Weerszijden hagen hoogte 1200mm1 terpzijde, tot 1800mm1 tuinzijde
Dorpsfeest
Graskeien
Aanhelen straatwand
Stoep voorruimte dorpshuis Ook entreezijde
Woningen
Ontmoeten
Doelgroep io
Buorren Herinrichten
Rijbaan tweerichtingverkeer 4500mm1 Privézone ca. 1200mm1 met bomen rand rijbaan-stoep h.o.h. 6000mm1 hagen in zone 400mm1 breedte Overzijde trottoir 1500mm1
ADEMA ARCHITECTEN
26
Ontwerp 4.9
Studie overzicht
Visievorming kern Oosterbierum
Pleinwand
Plein voorruimte dorpshuis
Voortuinen
Festiviteiten/ parkeren
Woningen 2 lagen met kap
Tegels
Bomenhof relatie terp
Terpenpad rondloop
Terp festiviteiten
Parkeerbuffer
Rijbaan eenrichting 2500mm1 klinkers Weerszijden hagen hoogte 1200mm1 terpzijde, tot 1800mm1 tuinzijde
Dorpsfeest
Graskeien
Aanhelen straatwand
Stoep voorruimte dorpshuis Ook entreezijde
Woningen
Ontmoeten
Doelgroep io
Buorren Herinrichten Rijbaan tweerichtingverkeer 4500mm1 Privézone ca. 1200mm1 met bomen rand rijbaan-stoep h.o.h. 6000mm1 hagen in zone 400mm1 breedte Overzijde trottoir 1500mm1
Groen skeg Herinrichten Volledige groenvoorziening Eventuele functionaliteit in overleg te bepalen
Aandachtspanden beeldbepalend Stimuleren onderhoud danwel rehabilitatie
Voortuinen
bewoners Hagen
Omgang
eenrichtingsverkeer Bruinrode gebakken klinkers 2500mm1
Parkeren bewoners Zwarte (gebakken) klinkers 2300*5500mm1
Laantje groene entree Weerszijden hagen tot 1.50m1 hoog Voorterrein openbaar groen Trottoir terugbrengen naar 1.50m1 breedte
Plein activiteiten
Tegels 600*200mm Betontegels met natuursteen toeslag - lichtgrijs granietkleur Stroken als parkeren - zwart (gebakken) klinkers Bankjes - beton poten met houten zitting Betonpaaltjes met kettingen ertussen Houten lichtmasten
Rijbaan als pleininrichting
Laan
Rijbaan tweerichtingen 4200mm Fietsstroken weerszijden 2*900mm - binnen paaltjes
Rijbaan tweerichtingen 4200mm - klinkers Fietsstroken weerszijden 2*900mm - asfalt Troittoir eenzijdig 1500mm
Laan door park
Kade trubine
Brug
Gecombineerd trottoir en fietserstrook 1500+900mm1 Haag 400mm1 afscheiding hoofdrijbaan Rijbaan tweerichtingen 4200mm1 graskeien/ halfopen bestrating/ groene bestrating Fietsstrook 900mm1 asfalt
Treden 600mm diep Prefab beton elementen Verlichting in treden
Hout Langzaam verkeer
Keatsebuorren
Verpozen podium eventueel met doek overkapt Uitvoering ntb. Ontmoeten
Park kerk Aanhelen parkstructuur Parkeren op graskeien
Speeltuin Bestaand
Nader in te passen
Rug Struiken 1.20m1 hoog
Wandelroute Lv
Eilan kerk
Pad om omgang Deels bestaand uit steiger tpv waterloop
Zwart stalen hekwerk op pad Breedte pad 2.00m1 binnen hekwerk Breedte pad 0.60m1 buiten hekwerk
W
Stoep woonhuis Hardstenen palen zonder hekwerk
ADEMA ARCHITECTEN
27
Kern Oosterbierum Visievorming
Visievorming kern Oosterbierum
In opdracht van Wonen Noordwest Friesland
ADEMA ARCHITECTEN
ADEMA ARCHITECTEN VLEESMARKT 13
9101 MH DOKKUM
TELEFOON 0519-295665
FAX 0519-292870
[email protected]
28