Kerkinformatie. Gelovige studenten. Kentering in het ouderenpastoraat Liturgie onder vuur

Kerkinformatie Nummer 131

November 2005

Gelovige studenten

Kentering in het ouderenpastoraat Liturgie onder vuur

Inhoud Inhoud

Colofon

Nummer 131 November 2005

Kerkinformatie verschijnt elf keer per jaar als officieel orgaan van de Protestantse Kerk in Nederland.

Algemeen adres 3

Vereniging Synode Visierapport Notariële unaniem akte Protestantse aanvaardKerk in Nederland ondertekend

4

Kerkdag Voorbereidingen Ouderenpastoraat Kentering Kerkdag in de geestelijke 12 juni in volle verzorging gang ouderen

6

Kroniek Een Dankbaarheid, gezamenlijke hoop, visietoewijding en vertrouwen

Dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland, Joseph Haydnlaan 2a, 3533 AE Utrecht, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 18 80, fax (030) 880 13 00.

7

ICCO Samenwerking ICCO en Dienstenorganisatie Protestantse Kerk een feit Berichten

Abonnementenadministratie

8

Berichten Kleine Besluiten Bezwaren Synode tgen verenigingsbesluit afgewezen

9

Intervisie Verhalen Kerkinactie Noodhulp vertellen in Pakistan en er en vanIndia leren

Abonnementsprijs € 16,00 per jaar; buitenland € 22,50. Vanaf 35 ex.: € 13,75 per jaar. U kunt zich als abonnee opgeven en afmelden bij de Abonnementen-administratie Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 17 25, [email protected].

10

Rouwen Rouw Kerkorde Geen heeft vereniging, gemeenschap toch protestantse nodig gemeente

12 11

Berichten Nieuwe Diaconaat Landelijke website Diaconale documentatiecentra Dag over diaconaal geld.

12 13

Fusies Geelkerkianen Studiereis Naar Zuid-Afrika werden omhervormd de regenboog te zien

14

MoslimsTournee Synode Tumeultmoderamen om conservatieve synodemoslimliteratuur oogst waardering

Dit blad is voor visueel gehandicapten in aangepaste leesvorm verkrijgbaar. Voor nadere informatie CBB, Postbus 131, 3850 AC Ermelo. telefoon (0341) 56 54 99.

15 16

Pastoraat Liturgie Marcel Klinische Barnard: Pastorale ‘liturgische Vorming: beweging draagvlak ziten in crisis’ ruggensteun

Redactie-adres

16 18

Huiselijk geweld OverGeloven Studentenvereniging sommige ingeheimen gezelligheid moet je praten

20 17

Vredesmissies Missionair werkOnherstelbaar Kerkelijke presentie beschadigd op dena ZuidAs een vredesmissie in Amsterdam

22 18

Berichten Het Ontmoeting met kerkplein Moslims alsKerk speelplek en moskee in Zoetermeer

24 19

Bijbelvertaling Leesestafette Nieuwe Bijbel Vertaling Berichten

20 26

Kerkgebouwen Beeldbepalend kerkgebouw moet behouden blijven Predikantswisselingen

27 22

Beleid Werkboek beleidsplan kerkelijke gemeente Bijbelteksten

Ronald Bolwijn, Mieke Brak, Ad van Oost, Frans Rozemond (eindredactie), Corinth van Schaik (hoofdredactie).

23 28

Jeugdwerk Provider: cool catechese! Advertenties

Basisvormgeving

24

Migrantenkerken Migrantenkerken zijn onze zorg

26

Kerkgebouw Werkgroep Kerkbouw bezint zich op betekenis kerkgebouw

Johan van der Wal

27

Predikantswisselingen

Druk

28

Bijbelteksten Juni 2004

32

Tentoonstelling Nederlanders en hun kerk in Sint-Petersburg

Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 14 08. Fax (030) 880 14 45. E-mail: [email protected] Advertenties: [email protected] tel. (030) 880 14 10.

Redactie

Total Identity, Amsterdam

Opmaak

Hoonte Bosch & Keuning, Utrecht.

Kerkinformatie op internet www.pkn.nl Overname van artikelen wordt op prijs gesteld, mits met bronvermelding. Overname van foto’s in overleg.

Bij de voorplaat:

ISSN 1380-460X

Prof. dr. Marcel Barnard (Foto: Eljee, zie p.16-17)

2

Kerkinformatie

November 2005

SYNODE

Nelleke Slootweg

’Kerk wil weg uit apathie van kerkverlating en doemdenken’ Een uitstekend stuk, waar de kerk de komende jaren mee vooruit kan. Deze vrijwel eensgezinde mening kenmerkte de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland op 30 september jl. Ongeveer 130 synodeleden bogen zich die dag in Lunteren over de nota ‘Leren leven van de verwondering. Visie op het leven en werken van de kerk in haar geheel’. De nota zal ter bespreking worden toegezonden aan de classes en plaatselijke gemeenten. visie slaat daartussen de brug.’ Van de GRA mocht het allemaal wel wat gedurfder geformuleerd te worden. Ds. M.J. Wattel kon uit de nota voldoende prioriteiten voor beleid opmaken, zoals jeugd en jongeren, missionair werk en gemeenteopbouw. Ds. A. Haasnoot uit Geldermalsen was ‘verrast’ over de toon van de nota, maar van haar had het nog wat ‘christelijker’ geformuleerd mogen worden. Volgens haar hebben we niks aan een ‘slappe hap, maar moet het getuigenis klinken: ‘Kom Heil’ge Geest, vernieuw uw kerk, ver weg en dichtbij. ‘Daar leven we van en dat vieren we toch ook tijdens het avondmaal. Dan leren we pas echt leven van de verwondering.’ Die toon en geest had zij ook in die document gevonden.

Afgevaardigden ter synode in Lunteren. (foto: PKN)

De nota van het moderamen van de generale synode schetst in zeven pagina’s de toekomstvisie van de Protestantse Kerk. Speerpunten van beleid van de Protestantse Kerk in de toekomst zullen o.a. zijn: jeugd en jongeren, missionair werk, geloofsverdieping en –overdracht, het kerkelijke gesprek en de duidelijke presentatie van de kerk.

Completeren en versterken Veel instemmende woorden waren er voor de nota, met hier en daar ook een kritisch geluid. Meer dan dertig synodeleden voerden het woord. Maar de elf ingediende amendementen werden uiteindelijk terzijde gelegd. Synodevoorzitter ds. J.G. Heetderks stelde voor om anders dan gebruikelijk de wijzigingsvoorstellen niet in stemming te brengen, maar de opmerkingen van de synodeleden en de adviseurs zo mogelijk te verwerken in de uiteindelijke tekst. Het synodebestuur kreeg daarop het vertrouwen om de nota ‘te completeren en te versterken in het licht van de gevoerde discussie’. Daarmee werd het rapport voor de toekomst door alle synodeleden aanvaard als ‘richtinggevend’ voor de kerk in haar geheel en voor de Dienstenorganisatie. Voordat de nota naar de classes en plaatselijke gemeenten gestuurd wordt, krijgen de voorzitters van de Commissie van Rapport

en de Generale Raad van Advies de gelegenheid het rapport opnieuw te lezen. Dr. B. Plaisier, scriba van het moderamen, zei in zijn inleiding op de bespreking, dat het niet de bedoeling van de nota is om een soort ‘prioriteitenlijstje’voor de kerk op te stellen: ‘We hebben geprobeerd om iets te verwoorden van de verwondering uit de titel van deze nota, van hoe we zouden willen zijn. Dat we als kerk niet ten onder gegaan zijn.’ Of, zoals het letterlijk in de nota staat: ‘Niet neergang, maar geloof in de kracht van het Woord dient het leven van de kerk te bepalen.’ Vonden sommige synodeleden de taal ‘te moeilijk’ voor gewone gemeenteleden (Ds. V. Hinten: ‘Een hoog Prinsjesdaggehalte’), anderen roemden juist het inspirerende taalgebruik van de nota.

Brugfunctie De Commissie van Rapport meldde bij monde van voorzitter ds. B. den Butter dankbaar te zijn voor de toon en de inhoud van het rapport. Prof. dr. G.C. de Kruijf , voorzitter van de Generale Raad van Advies (GRA) deelde deze waardering, maar vond de nota toch wel wat ‘te belijdend’ van karakter. Volgens De Kruijf is visie iets tussen belijden en beleid in: ‘Belijden is het verhaal vertellen waarvan wij leven, en beleid is vertellen wat wij precies gaan doen. Een

3

Handleiding met gespreksvragen Dr. B. Plaisier ging in zijn reactie op de sprekers nog even in op het volgens sommigen ‘te hoge wenselijkheidsgehalte’ van de nota en het veronderstelde ontbreken van helder geformuleerde uitgangspunten van beleid. ‘We hebben geprobeerd geloofsmatig te verwoorden wie we als Protestantse Kerk zijn. Volgens Plaisier zijn er vanuit de nota wel degelijk duidelijke lijnen getrokken naar beleid: ‘Maar een al te gedetailleerde invulling zou weinig ruimte gelaten hebben voor de classes en de plaatselijke gemeenten. Het is de bedoeling dat de nota daar het gesprek op gang brengt. Ter ondersteuning van de gesprekken in de gemeenten komt er een handleiding met gespreksvragen beschikbaar. Voor 1 juni 2006 moeten de reacties van de classes bij het moderamen van de Protestantse Kerk binnen zijn. Pas daarna wordt het document definitief. De complete tekst van de nota is beschikbaar op www.pkn.nl (Leren leven van de verwondering rechtsboven aanklikken).

Nelleke Slootweg is projectmedewerker Communicatie.

Kerkinformatie

OUDERENPASTORAAT

November 2005

Nelleke Boonstra

Pastoraat ouderenzorg blijft steeds vaker bij de gemeente Het onderscheid tussen de geestelijke verzorging in een verpleeghuis en het gemeentepastoraat in een verzorgingshuis is aan het verdwijnen. Wat betekent dat voor de werkdruk van de gemeentepredikant? Nelleke Boonstra sprak hierover met ds. Jan Kanis, geestelijk verzorger bij Reggeland Zorgvoorzieners te Almelo en lid van het Landelijk Platform Kerk & Zorg. Nelleke Boonstra: Er zijn grote veranderingen op komst in de zorg voor ouderen. De verpleeghuizen worden kleiner en meer mensen blijven langer thuis wonen. Dat heeft gevolgen voor de dienst geestelijke verzorging in de ouderenzorg. Kunt u daar iets over vertellen? Ds. Jan Kanis: Kleinschaligheid en spreiding over steden en regio’s is één ontwikkeling. De spreiding wordt gerealiseerd vanuit de gedachte dat mensen zo lang mogelijk in hun eigen sociale omgeving moeten kunnen blijven. Er blijven zorglocaties voor bewoners die complexe zorg nodig hebben. Deze bieden dan plaats aan 60 - 90 bewoners. Die spreiding heeft op zichzelf geen gevolgen voor de voorziening in Geestelijke Verzorging vanuit de zorgorganisatie. Iedereen die gedurende minimaal 24 uur verblijft in een zorginstelling heeft recht op geestelijke verzorging. De nieuwe AWBZ, en dat is de tweede ontwikkeling, spreekt echter niet meer van verpleeghuiszorg of verzorgingshuiszorg, maar van zorgfuncties en zorgklassen. Geestelijke verzorging is verbonden aan de zorgfunctie ‘verblijf’. Iedereen die een verblijfsindicatie heeft, heeft recht op geestelijke verzorging. Dit recht is vastgelegd in de Kwaliteitswet Zorginstellingen uit 1994. Niet iedereen in een verpleeghuis of verzorgingshuis heeft echter zo’n verblijfsindicatie en andersom komt ook voor: iemand met een verblijfsindicatie die ‘extramuraal’ woont. Het College voor Zorgverzekeringen zoekt momenteel uit of ook voor deze groep geestelijke verzorging kan worden geborgd. Krijgen de plaatselijke gemeenten meer pastoraat op hun bordje door de ontwikkelingen in de ouderenzorg? Voor de wijkkerken kan de spreiding een intensievere samenwerking met de geestelijk verzorgers stimuleren. Neem bijvoorbeeld het bijwonen van kerkdiensten: bewoners van zorglocaties kunnen misschien langer naar de eigen wijkkerk gaan, nu de afstand korter is geworden. Het zal in de toekomst misschien hierop neerkomen: één centrale viering in een groot verpleeghuis

met de geestelijk verzorger als voorganger is straks verleden tijd. De geestelijk verzorger moet op vier of vijf plaatsen een viering leiden, en dat kan hij of zij niet allemaal op de zondagmorgen doen. De frequentie per locatie moet dan omlaag. Een alternatief is dat de vieringen ‘in huis’ meer het karakter van kleinschalige huisvieringen krijgen, gehouden door de week, toegespitst op de daar aanwezige bewonersgroep. U spreekt over ouderenzorg. Er waren altijd verzorgingshuizen en verpleeghuizen. In onze beleving is daarin nogal een verschil in de positie van pastorale zorg en geestelijke verzorging. Een verpleeghuis kende een geestelijk verzorger, en in verzorgingshuizen waren de pastores van de wijk actief of er was een speciale pastorale werker voor ouderen in het huis. Hoe zijn de ontwikkelingen hierin? Het verschil dat u aangeeft was al sterk aan het veranderen. Ook verzorgingshuizen kennen vaak eigen geestelijk verzorgers, maar inderdaad minder dan de verpleeghuizen. In mijn benadering komt naast de geestelijke verzorging vanuit de zorgorganisatie de pastorale zorg vanuit de gemeente, zowel in het verpleeghuis als in het verzorgingshuis. Geestelijke verzorging in zorginstellingen is steeds meer een eigen specialisme geworden. In de theologieopleiding kan men nu al vroegtijdig kiezen voor de variant gemeentepredikant of voor die van geestelijk verzorger. De positie is nogal verschillend: als gemeentepredikant komt men bij gemeenteleden vanuit de geloofsgemeenschap maar als geestelijk verzorger komt men bij alle bewoners, als onderdeel van de zorgverlening. Dus iemand blijft gewoon lid van de eigen kerk als hij of zij permanent gaat wonen in een ‘huis van ouderenzorg’? Ja. Als het gaat om individuele pastorale aandacht dan kan een gemeentelid altijd een beroep blijven doen op de eigen wijkpredikant of de wijkouderling. Of hij of zij daarvoor ook een beroep kan doen op de geestelijk verzorger hangt onder de nieuwe AWBZ af van de indicatie die iemand gekre-

4

gen heeft. Onder ‘activerende begeleiding’ of ‘ondersteunende begeleiding’ zou ook de uitgebreide en langdurige individuele geestelijke verzorging kunnen vallen. Daarover zijn de verschillende indicatieorganen het nog niet eens. De zorgorganisatie zegt steeds vaker en uitdrukkelijker: zorg die niet betaald wordt door de verzekeraar kunnen wij niet meer leveren. De plaatselijke kerken (zijn en) blijven als eerste verantwoordelijk voor de pastorale zorg aan hun leden. Dat komt uitdrukkelijk aan de orde rondom overlijden. Uitvaarten vallen primair onder de taken van de wijkpredikant en de wijkkerkenraad en alleen in uitzonderingsgevallen kan daarvoor een beroep worden gedaan op de geestelijk verzorger. Deze doet dat dan als oneigenlijke taak en de zorgorganisatie brengt daarvoor apart een bedrag voor in rekening (in onze organisatie € 150,00) Er is ook nog iets te zeggen over de mensen die langer thuis blijven wonen. Zij kunnen ook zorg krijgen van de instelling. Welke plek heeft de geestelijke verzorger hierin? Ja, wonen en zorg wordt steeds sterker gescheiden. Er zijn allerlei varianten van zorgverlening aan mensen die in hun eigen huis of in een zorgwoning verblijven. De VGVZ (Vereniging van Geestelijk Verzorgers in Zorginstellingen) pleit er voor om het 24uurs criterium uit de Kwaliteitswet te laten vervallen en GV vanuit de zorgorganisatie overal beschikbaar te laten zijn waar zij zorg biedt. Dat pleidooi is nog niet gewonnen. Vanuit de gemeente gezien is de ontwikkeling naar langer thuis wonen en de nieuwe AWBZ een verzwaring voor de pastorale zorg. Immers, de mensen die geen beroep meer kunnen doen op geestelijke verzorging omdat ze geen verblijfsindicatie hebben en ook geen activerende of ondersteunende begeleiding kunnen vullen met geestelijke verzorging zijn nu uitsluitend aangewezen op het wijkpastoraat. Pastorale zorg wordt zowel gegeven door een plaatselijke gemeente alsook door een geestelijk verzorger. Wat is het onderscheid in taken tussen een geestelijk verzorger in

zorgers) heeft de geestelijk verzorger heeft tot taak de begeleiding van medewerkers en de advisering van de zorgorganisatie inzake (levensbeschouwelijke) identiteit, zorgvisie en ethiek. De geestelijk verzorger werkt veelal samen met collega’s uit andere denominaties en in enkele grote zorginstellingen zelfs met collega’s uit andere godsdiensten. De VGVZ komt sterk op voor dit specialistische karakter en deze bijzondere positie van de geestelijke verzorging.

een verpleeghuis en het pastoraat in een wijk, of ook specifieker het verschil tussen een geestelijk verzorger en een pastor in de gemeente? Een geestelijk verzorger heeft een andere positie dan een wijkpredikant. De geestelijk verzorger heeft ook andere (specialistische) vaardigheden. De Geestelijk verzorger heeft verder een andere verantwoordelijkheid: geestelijke zorg aan alle bewoners en niet alleen aan kerkleden. Naast de individuele geestelijke verzorging (die zich ook kan uitstrekken tot familieleden en andere mantel-

De overeenkomst met de wijkpastor is dat de geestelijk verzorger ook predikant is en ambtshalve functioneert. Een geestelijk verzorger leidt bij voorbeeld kerkdiensten in het verpleeghuis. Zo’n kerkdienst behoeft aanpassing aan bij voorbeeld de cognitieve beperkingen van psycho-geriatrische bewoners. Mijn collega en ik hebben ook een kleine (kerkelijke) pastorale taak. In ons verpleeghuis worden ook mensen uit de regio opgenomen, die vervolgens kerkelijk worden overgeschreven. Volgens de plaatselijke kerkelijke administratie komen ze dan in de wijk waarin ons verpleeghuis ligt. Maar die wijk wil/kan al die extra pastorale zorg niet op zich nemen. Meestal blijkt ook dat deze bewoners zich kerkelijk en pas-

Jan Kanis. (foto: eigendom van Jan Kanis)

5

toraal meer verbonden blijven voelen bij de gemeente van herkomst. Daarom hebben wij de praktijk dat aan deze groep bewoners uitdrukkelijk wordt gevraagd zich (opnieuw) te laten inschrijven bij die gemeente van herkomst. Als ze dat niet willen nemen wij als Geestelijk verzorgers (beiden verbonden aan de protestantse gemeente Almelo i.w.) de pastorale verantwoordelijkheid op ons om daarmee de wijkpastor te ontlasten. Samenvattend: Wat betekenen al deze veranderingen in de zorg voor de pastorale zorg van de plaatselijke gemeente aan ouderen? Door de kleinschaligheid komen zorgbehoeftige ouderen nu weer dichterbij hun eigen plaatselijke gemeente. Dat geeft hun de mogelijkheid de banden beter te blijven vasthouden. De geestelijke verzorger wordt in zijn werk beperkt door de verleende indicaties, maar het wijkpastoraat niet. De samenwerking tussen kerkelijke gemeente en geestelijke verzorging zal toenemen.

Nelleke Boonstra is predikante voor de begeleiding van predikanten in de Protestantse Kerk in Nederland.

Kerkinformatie

KRONIEK

November 2005

Bas Plaisier

Een gezamenlijke visie

Een goed jaar na de vereniging van de kerken, lag er op de tafels van de synodeleden een document dat in zeven A-4 tjes de visie van de Protestantse Kerk in Nederland probeerde te verwoorden. In een zo veelkleurige kerk, waarin we soms het gesprek met elkaar ontwijken omdat we vooraf al denken dat we elkaar toch niet zullen naderen of kunnen overtuigen, is dat een gewaagde onderneming. Wat bij de een het hart sneller doet kloppen en ontroert, kan bij de ander weerstand en irritatie oproepen.

Waagstuk Het was daarom een waagstuk om een visie op het leven en werken van de Protestantse Kerk op tafel te leggen met de vraag of dit de visie van de kerk kan zijn en daarmee richtinggevend voor het werk in de gemeenten en de dienstenorganisatie van de kerk. Er was nog een tweede waagstuk: de auteurs hadden op zich genomen om een stuk in helder en leesbaar Nederlands te schrijven dat ook door de kerkenraden en de classicale vergaderingen gebruikt zou kunnen worden. Het mocht geen grijze-muis-karakter hebben, maar moest een hoopvolle visie geven die gemeenteleden zou kunnen raken en aan het denken en handelen zou kunnen zetten.

Tijdens de synode op 30 september. Van links naar rechts: mw. E. de HaanVerduyn, dhr. J. van Heyst, ds. G. de Fijter, ds. J.G. Heetderks, Dr. B. Plaisier en ds. I. Fritz. (foto: Ronald Bolwijn)

In de septembervergadering besprak de synode dit stuk. Het heette: ‘Leren leven van de verwondering; visie op het leven en werken van de kerk in haar geheel’. Het document wordt gekenmerkt door verwondering over het bestaan van de kerk. Het legt grote nadruk op de kracht van het Woord en geeft een visie op de vernieuwing van het kerkelijk leven. Het spreekt onomwonden over de hoop voor de toekomst van de kerk. Dit gebeurt vanuit het vertrouwen op de belofte van Christus over zijn aanwezigheid, de gave van de Geest en de kracht van het geloof. Het document roept op om het pessimisme achter ons te laten en te werken aan geloofsverdieping en de missionaire taak van de kerk. “Vanuit dat vertrouwen is er alle reden om tegenover de apathie telkens opnieuw de voortgang van het geloof en de groei van de gemeente te zetten”, zo stelt het rapport in het eerste uitgangspunt voor het beleid. Krachtig wordt een lans gebroken voor concentratie op het jeugd- en jongerenwerk en op het beoordelen van het kerkelijk leven vanuit het perspectief ‘aansprekend, aantrekkelijk en appellerend kerk-zijn’.

fundamenteel stuk over de toekomst en de vormgeving van ons kerkelijk leven. En deze gemeenschappelijkheid manifesteerde zich niet voor de eerste keer. De synode sprak in het afgelopen jaar over geloofsbeleving, zending, diaconaat en jeugdwerk. Ook in die discussies bleek al dat de synode vaak de eenkennigheid voorbij lijkt te zijn. De verschillen tussen de richtingen in onze kerk bleken in dergelijke besprekingen niet meer van wezenlijk belang. Niet dat alles koekoek-een-zang was - integendeel - , maar wel was er de wil om gezamenlijk kerk te zijn en samen te staan voor de inhoud. Misschien kunnen we ook wel zeggen dat juist de synode de plek is, waar op dit moment duidelijk wordt dat er met de komst van de Protestantse Kerk in Nederland een nieuwe wind is gaan waaien. Mensen vanuit verschillende hoeken van de kerk elkaar schrijven elkaar niet af, maar stimuleren en corrigeren elkaar. We leren ontdekken dat we – hoe verschillend ook – aan elkaar zijn gegeven en niet zonder elkaar kunnen en willen. Dat geeft nieuwe energie!

Nieuwe energie

Het aanvaarden van “Leren leven van de verwondering” kan met recht een zeer belangrijk moment genoemd worden in het bestaan van de Protestantse Kerk. Vooral ook om dit stuk zo breed in de kerk en met zoveel waardering en dankbaarheid door de synodeleden is aanvaard. Als de tekenen niet bedriegen kunnen we van de bespreking van dit stuk in de komende maanden nog veel verwachten.

Tekenen

Na de bespreking waarin meer dan dertig synodeleden het woord voerden, werd dit stuk unaniem aangenomen. De hoofdlijn had velen zeer aangesproken. Zij gaven uiting aan hun dankbaarheid over dit stuk. Ook waren er uiteraard een aantal voorstellen om op onderdelen de tekst te verbeteren. Dit zal gebeuren en het ziet ernaar uit dat de gemeenten en de classes binnen twee maanden het stuk ter bespreking al in huis zullen hebben. Dit alles stemt mij tot grote dankbaarheid. De Protestantse Kerk wordt vaak geschilderd als een verdeeld huis, waarin we het over niets eens kunnen worden. En nu waren we het eens over een

Dr. Bas Plaisier is scriba van de generale synode.

6

Kerkinformatie

Dr. K. Spronk hoogleraar Oude Testament ThUK De generale synode heeft op 30 september dr. Klaas Spronk benoemd tot hoogleraar Oude Testament aan de Theologische Universiteit Kampen. Dr. Spronk (48) studeerde van 1975-1981 theologie aan de Theologische Universiteit Kampen, met als hoofdvak Oude Testament. Hij promoveerde in 1986 aan deze universiteit cum laude op een onderzoek naar de voorstellingen van het hiena-

Handelingen Synode 2004 beschikbaar De verslagen en besluiten van de synodevergaderingen van de Protestantse Kerk in Nederland in 2004 zijn onlangs in druk verschenen. Het eerste exemplaar van

Luthers Dagboek 2005-2006 Binnenkort verschijnt het EvangelischLuthers Dagboek 2005-2006. Dit boek kan voor u een dagelijkse begeleider zijn voor

Collecte Najaarszendingsweek Tijdens de Najaarszendingsweek, 6–13 november, vraagt Kerkinactie aandacht voor de inspanningen in Nigeria om verschillende religieuze groepen in het land vreedzaam met elkaar te laten samenleven. De spanningen tussen moslims en christenen hebben in Nigeria tot grote problemen geleid. Gevechten tussen beide religieuze groeperingen hebben geleid tot duizenden doden, verwoeste dorpen en 50.000 ontheemden. De oorzaak van de geweldsuitbarstingen ligt niet in de religieuze

Collecte Diaconaat in Nederland De collecte op 20 november is bestemd voor het diaconaat in ons land. Deze keer staan kinderen van asielzoekers centraal. Voor hen houdt VluchtelingenWerk Nederland vakantieweken, met financiële

BERICHTEN

November 2005

maals in het oude Israël en de omringende volken. De nieuwe hoogleraar vervulde een groot aantal onderzoeksfuncties en docentschappen op het terrein van het Oude Testament, aan verschillende Nederlandse universiteiten. Van 2002 tot eind 2004 was hij betrokken bij onderzoek naar de ontstaansgeschiedenis van de Nieuwe Bijbelvertaling. Spronk is verder betrokken bij het tijdschrift Theologisch Debat en de Amsterdamse cahiers voor de exegese van de bijbel en zijn tradities. Dr. Spronk heeft zijn wetenschappelijke loopbaan jaren lang gecombineerd met het

predikantschap bij de gereformeerde kerken van Monnickendam en later Culemborg. Momenteel is hij geestelijk verzorger van het Beatrix Verpleeghuis te Culemborg. De benoeming van dr. Spronk in Kampen gaat in per 1 mei 2006. Hij volgt prof.dr. C. Houtman op, die dan met emeritaat gaat. De Theologische Universiteit Kampen is een van de drie instellingen voor theologisch onderwijs die predikanten opleiden voor de Protestantse Kerk in Nederland. Andere opleidingsplaatsen zijn ondergebracht bij de Rijksuniversiteit Utrecht en de Rijksuniversiteit Leiden.

de zogenoemde Handelingen werd op 30 september in Lunteren aangeboden aan synode-preses ds. Jan-Gerd Heetderks. Het jaar 2004 was het eerste jaar van de Protestantse Kerk in Nederland. In totaal kwam de generale synode vier keer bijeen. De kleine synode - een delegatie uit de generale synode die besluit over zaken van financiën, personeel en organisatie - verga-

derde vijf maal. Alle beraadslagingen van deze vergaderingen zijn terug te lezen in het nu uitgebrachte verslagboek. De Handelingen 2004 stond onder redactie van moderamenlid drs. J. van Heijst en is uitsluitend verkrijgbaar bij Uitgeverij Boekencentrum (www.boekencentrum.nl). Prijs: € 22,50 (exclusief verzendkosten).

het komende kerkelijk jaar. Elke dag wordt een bijbellezing aangereikt met een bijbehorende uitleg, gedicht, lied of gebed. Traditiegetrouw vindt u in deze uitgave de liturgische gegevens van de zon- en feestdagen met de bijbellezingen van het Luthers rooster en het gemeenschappelijk rooster, het zondagslied en de liturgische kleuren

van de zondagen. De prijs van het dagboek is vastgesteld op € 10,- (exclusief verzendkosten). U kunt het nieuwe dagboek bestellen via een intekenlijst in uw kerkelijke gemeente of rechtstreeks bij de SLUB, Lutherse Burgwal 7, 2512 CB ’s-Gravenhage, tel. (070) 364 80 94, e-mail [email protected]

verschillen. Armoede is de oorzaak van het steeds opnieuw uitbarstende geweld tussen de groepen. Kerkinactie ondersteunt de Nigeriaanse Beweging voor Gerechtigheid, Vrede en Verzoening, opgericht door Istifanus Habila, zoon van een predikant. De beweging wil voorkomen dat er spanningen ontstaan tussen verschillende religieuze groepen, en heeft hiervoor een heel eigen aanpak. Er worden gemeenschapsactiviteiten opgezet – zoals bijvoorbeeld de aanleg van een waterput of een weg - die uitgevoerd worden door moslims en christenen. Zo leren zij samen te werken voor projecten waar de hele gemeenschap profijt van heeft. Meer informatie: www.kerkinactie.nl/collectes

steun van het diaconaat. Kinderen van asielzoekers hebben het niet makkelijk. Zij zijn meegekomen met hun ouders die hun land ontvluchtten. Hun woonsituatie, hun onzekere toekomst, de vraag of ze hun opleiding wel kunnen afmaken: dit alles maakt hun leven in Nederland erg moeilijk. Ze zijn in hun bestaan bedreigd, omdat niet zeker is of ze in ons land mogen blijven. De meeste

7

kinderen wonen in een asielzoekerscentrum, ergens in Nederland. Tijdens de vakantieweken zijn zij er echt eens tussenuit. Het gaat daarbij jaarlijks om zo’n 1000 kinderen. Met uw steun kunnen wij deze vakantieweken voor jonge asielzoekers mogelijk maken. Meer informatie: www.kerkinactie.nl/collectes

Kerkinformatie

BESLUITEN KLEINE SYNODE

November 2005

Ronald Bolwijn

Kleine Synode akkoord met financiën Protestantse Kerk De kleine synode heeft ingestemd met de jaarrekeningen over 2004 van de Protestantse Kerk en haar dienstenorganisatie. De synode aanvaardde op 14 oktober de uitleg van het bestuur over het tekort van 1,1 miljoen euro, dat gedekt wordt uit de reserves. De financiële tegenvallers over 2004 komen voor een groot deel door extra kosten van de kerkvereniging. Onder meer de protestantse kerkdag van juni vorig jaar kostte meer dan begroot en ook waren er tegenvallers door hogere kosten in de regio en tegenvallers vanwege de kerkscheuring. De kleine synode accepteerde op zich het tekort, maar had kritiek op het feit dat voor deze kosten een goede begroting ontbrak. Bestuurslid Piet Leendertse herhaalde de verontschuldigingen die de voorzitter van het bestuur hierover in juni reeds gemaakt had. Een tweede punt van kritiek van de kleine synode betrof de ondoorzichtigheid van de jaarstukken. Om dit in de toekomst te voorkomen, nam de synode een voorstel aan om heldere criteria te hanteren bij de toedeling van kosten en baten.

Speculaties Het gebrek aan transparantie van de jaarstukken heeft voorafgaand aan de zitting van de kleine synode tot speculaties geleid in de media als zou het tekort over 2004 zeven miljoen euro bedragen. Dit op basis van gegevens van de Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer (VKB). Volgens het bestuur en algemeen directeur Haaije Feenstra van de dienstenorganisatie is dit bedrag volkomen uit de lucht gegrepen. Tegelijk benadrukte Feenstra dat hij de zorgen van de VKB over de financiële situatie van plaatselijke gemeenten uiterst serieus neemt. Feenstra kondigde aan dit jaar nog een bezinningstraject te starten over hoe de Protestantse Kerk er over tien jaar uit zal zien. “Op basis van dat toekomstbeeld kunnen we bepalen welke dienstverlening nodig is en wat we met elkaar nog kunnen betalen.” Dat toekomstperspectief zal de basis vormen voor een aanpassing van de organisatie in de komende jaren.

Volgens Feenstra is een groeimodel voor de dienstverlening beter dan het voortdurend hanteren van de kaasschaaf. Hij gaf aan dat de formatie van de dienstenorganisatie sinds 2002 van 540 naar 390 is gezakt. Ook in 2005 wordt er een terughoudend vacaturebeleid gevoerd, om eventuele tegenvallers te kunnen opvangen.

Kerkinactie Direct na het verschijnen van berichten in de pers heeft directeur Feenstra in de pers verklaard dat geld van Kerkinactie uitsluitend wordt gebruikt voor missionair en diaconaal werk. Er is geen sprake van dat middelen van Kerkinactie gebruikt zouden zijn om tekorten van de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland aan te zuiveren. De suggestie in kranten dat geld van Kerkinactie ten onrechte gebruikt wordt voor fondsenwerving van de regionale dienstencentra spreekt hij met klem tegen. Volgens Feenstra is het inderdaad zo dat medewerkers van de regionale dienstencentra betrokken zijn bij de fondsenwerving, maar dat is juist bedoeld voor het werk van Kerkinactie. Het missionaire en diaconale werk van Kerkinactie is van de hele kerk, provinciale toerusters ondersteunen de gemeenten bij de fondsenwerving. Dat de kosten daarvan toegerekend worden aan Kerkinactie, is echter vanzelfsprekend. Van misbruik is dus geen sprake.

Kerkgebouw toegewezen aan “herstelde gemeente” Vianen De Commissie van Bijzondere Zorg voor hervormde gemeenten binnen de Protestantse Kerk heeft een voorziening getroffen voor de hersteld hervormde gemeente Eben-Haëzer in Vianen. De kleine synode van de Protestantse Kerk heeft op 14 oktober met de voorziening ingestemd. De voorziening houdt onder meer in dat aan de hersteld hervormde gemeente EbenHaëzer het kerkgebouw wordt toegewezen dat eigendom is van de hervormde wijkgemeente met dezelfde naam. Bijna alle leden van deze gemeente zijn bij de totstandko-

8

ming van de Protestantse Kerk overgegaan naar de Hersteld Hervormde Kerk, waardoor zij de zeggenschap over hun kerkgebouw en andere bezittingen opgaven. Voorzitter ds. G.J. Wisgerhof verwacht dat de Commissie van Bijzondere Zorg de komende maanden meer voorzieningen zal vaststellen. ‘Met een aantal gemeenten voeren we nu goede gesprekken over de mogelijkheid om kerkgebouwen of andere bezittingen toe te wijzen aan gemeenten die behoren tot de Hersteld Hervormde Kerk. Voorwaarde is altijd dat we het met de herstelde gemeente eens kunnen worden over de zogenoemde ontvlechting van de ledenbestanden. Een voorziening komt pas in zicht als duidelijk is welke leden bij welke kerk willen horen.’

Overgangsmaatregel predikantstraktementen met drie jaar opgerekt De kleine synode heeft op 14 oktober ingestemd met een voorstel om de overgangsmaatregel voor de nieuwe regeling predikantstraktementen met drie jaar op te rekken. Dat houdt in dat de bijdrage die elke gemeente aan de landelijke kas (voor de traktementen) levert, de komende drie jaar niet stijgt of daalt ten opzichte van 2005. Met dit besluit nam de kleine synode een advies over van de zogenoemde “Brede Studiecommissie inzake beleidsvisie predikantsbezetting”. Deze commissie heeft tot opdracht voor de langere termijn (2020) beleid te ontwikkelen met betrekking tot de predikanten binnen de Protestantse Kerk in Nederland. Alle colleges van kerkrentmeesters ontvangen binnenkort nader bericht over het besluit om de overgangsmaatregel te vertragen.

De kleine synode telt 32 leden en is een delegatie uit de generale synode van de Protestantse Kerk in Nederland. De kleine synode behandelt zaken van personele, financiële en organisatorische aard.

Kerkinformatie

November 2005

KERKINACTIE

Liesbeth Vreeke

Noodhulp in Pakistan en India Een aardbeving van 7.6 op de schaal van Richter trof zaterdag 8 oktober het noorden van Pakistan en delen van het aangrenzende India en Afghanistan. Direct kwam een hulpactie op gang.

CWS Manshera District Hospital.

Het epicentrum van de aardbeving lag in de bergen van de provincie Kashmir, vlakbij de Indiase grens en ongeveer 95 km vanaf de hoofdstad van Pakistan, Islamabad. Het enorme natuurgeweld heeft op dit moment van schrijven (half oktober) officieel aan zeker 53.000 mensen het leven gekost. Het dodental zal waarschijnlijk aanmerkelijk hoger uitvallen. De schade is kolossaal, 3,3 miljoen mensen zijn dakloos geworden. De paniek en angst onder de getroffenen is enorm. De noodhulp kwam in de eerste weken moeizaam op gang doordat de getroffen dorpen en steden in een hoog berggebied liggen en de aanvoerwegen zwaar beschadigd zijn door de aardbeving. Ook het weer werkte niet mee, hagel- en regenbuien hielden de helikopters aan de grond. Vervoer over de weg was praktisch onmogelijk. Ook een andere vijand staat voor de deur. Noodhulpmedewerker van Kerkinactie en ICCO, Jacques Willemse: ‘De winter treedt naar verwachting eind oktober, begin november in. Door de meters sneeuw is het moeilijk om voedsel en winterbestendige tenten op de juiste bestemming te krijgen. We verwachten hierdoor grote problemen om de mensen in leven te houden.’

Vooral hulp aan afgelegen gebieden

Fondsenwerving

Ongeveer 60 kilometer ten noorden van Manshera in Noord-Pakistan, heeft een lokale partnerorganisatie van Kerkinactie en ICCO per helikopter 400 tot 500 ‘shelter kits’, met daarin benodigdheden voor onderdak, gedropt. De partnerorganisatie maakt gebruik van legerhelikopters. In elke ‘shelter kit’ zit een winterbestendige familietent, een grondzeil en een plastic zeil, 2 palen met een hamer en 4 dekens.

De Samenwerkende Hulporganisaties, waarvan Kerkinactie momenteel voorzitter is, zijn een nationale actie gestart ‘Help slachtoffers aardbeving’ (www.giro800800. nl). Kerken aangesloten bij de Protestantse Kerk in Nederland en Kerkinactie zijn opgeroepen om te collecteren voor de slachtoffers (giro 800800). Kerkinactie en ICCO stellen ruim 1,5 miljoen euro beschikbaar voor slachtoffers van de aardbeving in Pakistan, India en Afghanistan. De noodhulp verloopt via de lokale partnerorganisaties Church World Servic in Pakistan (€ 1,35 miljoen) en IGSSS in India (€ 167.000). Hiermee lopen beide organisaties vooruit op mogelijke fondsen die binnen komen via de Samenwerkende Hulporganisaties op giro 800800.

Tot en met halverwege oktober zijn ongeveer 10.000 families in kleinere dorpen voorzien van voedselpakketten en tijdelijk onderdak. De geholpen families tot nu toe, konden per land bereikt worden. Een voedselpakket bevat eten voor een familie van 6 tot 7 personen gedurende 1 maand: meel (40kg), rijst (15kg), peulvruchten (7kg), olie (5 liter), suiker (5 kg), thee (1kg), zout (1 pak) en een doos lucifers. Kerkinactie en ICCO willen via de lokale partner in Pakistan op termijn in totaal 15.000 families voorzien van voedsel en onderdak. Daarnaast worden medische pvangkampen opgezet om 100.000 mensen in de getroffen gebieden te voorzien van eerste hulp en vaccinaties.

9

Kerkinactie voert haar noodhulpprogramma samen met ICCO uit. Samen ontvangen zij 15,8% van de opbrengsten uit giro 800800. Kijk op www.kerkinactie.nl voor actuele informatie. Uw bijdrage is van harte welkom op giro 800800.

Liesbeth Vreeke is communicatiemedewerker Azië Pacific van Kerkinactie.

Kerkinformatie

KERKORDE

November 2005

Margreet Willemse

Geen vereniging, toch protestantse gemeente Een protestantse gemeente ontstaat door vereniging van twee of meer tot de kerk behorende gemeenten waarvan het gebied geheel of gedeeltelijk samenvalt. Alleen als de gewone weg van een plaatselijke vereniging niet mogelijk is, kan een gemeente die protestantse gemeente wil worden, - zonder vereniging - ook worden ‘aangemerkt als protestantse gemeente’. Er zijn twee situaties waarin sprake kan zijn van ‘aanmerken als protestantse gemeente’, nl. als het voor een gemeente niet mogelijk is om door vereniging een protestantse gemeente te vormen, ‘hetzij omdat er geen andere tot de kerk behorende gemeente ter plaatse is, hetzij omdat door de andere gemeente(n) te kennen is gegeven niet bereid te zijn tot vereniging te komen’ (ord. 2-12-6).

Als partnergemeente niet tot vereniging wil komen Een gemeente zal niet zomaar mogen aannemen dat de andere gemeente ter plaatse (voor het gemak noem ik die laatste maar de ‘partnergemeente’) niet bereid is tot vereniging te komen. Er kunnen allerlei redenen - niet alleen modalitaire verschillen, maar ook andere, meer praktische oorzaken - zijn, waardoor een partnergemeente (nog) niet tot vereniging wil komen. Eerst zal nagegaan moeten worden, of het eventueel op wat langere termijn mogelijk is te komen tot vereniging van de gemeenten ter plaatse. Overigens is het kerkordelijk ook geen enkel probleem als een gemeente aangeeft geen protestantse gemeente te willen worden. Als in een bepaalde plaats de eigenlijke weg om protestantse gemeente te worden, nl. vereniging, nog niet aan de orde is geweest, zal een classicale vergadering niet alvast maar één van de gemeenten (bijv. de eerste die zich aanmeldt) kunnen aanmerken als protestantse gemeente. Aanmerken als protestantse gemeente is ook niet mogelijk als twee gemeenten in een bepaalde plaats laten weten wel ‘protestantse gemeente’ te willen worden, maar niet met elkaar te willen verenigen; het is nl. kerkordelijk niet (zonder meer) mogelijk op eenzelfde grondgebied twee protestantse gemeenten te vormen.

Er is geen partnergemeente Deze situatie deed zich bij de inwerkingtreding van de kerkorde van de Protestantse Kerk in Nederland nog niet voor: zowel voor de Nederlandse Hervormde Kerk, de Gereformeerde Kerken in Nederland als de

Evangelisch-Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden gold dat de grenzen van de plaatselijke gemeenten zo waren vastgesteld dat zij het gehele gebied van Nederland omvatten. Met andere woorden: er was geen plekje in Nederland dat niet was ingedeeld bij een hervormde gemeente, een gereformeerde kerk en een evangelischlutherse gemeente. Er kon zich dus nergens de situatie voordoen dat er geen ‘partnergemeente’ was, ook al werd en wordt dat in de praktijk vaak anders ervaren doordat bijv. de partnergemeente een veel groter gebied omvat dan de eigen gemeente. Dit laatste is met name het geval bij evangelisch-lutherse gemeenten, die veelal een veel groter grondgebied omvatten dan de andere gemeenten van de Protestantse Kerk. Naarmate er meer protestantse gemeenten worden gevormd, zal de situatie dat er geen partnergemeente is, zich vaker voordoen. Ik zal dat aan de hand van een praktijkvoorbeeld proberen uit te leggen. Stel de gereformeerde kerk (te A) heeft een grondgebied dat samenvalt met dat van twee hervormde gemeenten (te B en C). De gereformeerde kerk gaat verenigen met een van beide hervormde gemeenten (B). Daarbij moet de grens van de nieuw gevormde protestantse gemeente wordt vastgesteld: dit kan de grens van de oorspronkelijke gereformeerde kerk (A) zijn, maar ook die van de betrokken hervormde gemeente (B). Beide opties hebben voor- en nadelen, zowel voor de gemeenten die bij de vereniging betrokken zijn, als voor de gemeenten die daaraan niet deelnemen. Wordt voor de laatste optie gekozen, dan ontstaat de situatie dat er op het gebied van de hervormde gemeente, die niet is verenigd (C) geen gereformeerde kerk meer is en er dus geen partnergemeente meer is waarmee kan worden verenigd. In dat geval kan deze hervormde gemeente (C) worden aangemerkt als protestantse gemeente.

heeft gevolgen voor andere op hetzelfde gebied gelegen resp. naburige gemeenten. Om die reden is dan ook geregeld dat een gemeente niet zichzelf kan aanmerken als protestantse gemeente, maar dat de classicale vergadering dit kan doen op verzoek van de kerkenraad en gehoord de kerkenraden van de andere betrokken gemeenten. In een wat langer artikel op de website (www.pkn.nl) wordt ingegaan op de verschillende aspecten die daarbij overweging verdienen, en die hier alleen nog maar heel globaal zijn aangestipt.

Betrokkenheid classicale vergadering Vorming van een protestantse gemeente zowel door vereniging van gemeenten als door aanmerking als protestantse gemeente

10

Margreet Willemze geeft leiding aan het bureau Juridische Zaken en colleges.

Kerkinformatie

November 2005

DIACONAAT

Henk van IJken

Landelijke Diaconale Dag over diaconaal geld Diakenen uit het hele land komen op zaterdag 19 november bij elkaar om in het Beatrixtheater van de Jaarbeurs in Utrecht de 110e Landelijke Diaconale Dag te vieren – een lustrum. Een gesprek met Duca de Bruijn, scheidend teamleidster van het diaconaat van Kerkinactie in ons land. Zij was jarenlang betrokken bij de organisatie van de dag. speelt, is hoe je dat doet. Een plaatselijke gemeente zamelt geld in met collectes. Tijdens het inzamelen moet je helder maken waaraan je het geld precies uitgeeft. Een andere vraag is wat in deze tijd goede bestedingen zijn voor het diaconaat, niet alleen in Nederland, maar ook erbuiten. Net als in ons land besteedt het werelddiaconaat in het buitenland geld aan projecten voor mensen die het hard nodig hebben.” Is de dag alleen voor diakenen bedoeld? “De Landelijke Diaconale Dag is er in hoofdzaak voor diakenen, maar als er in een plaatselijke gemeente ook anderen zijn die zich in het diaconaat willen verdiepen, dan zijn ze van harte welkom.”

Landelijke Diaconale Dag 2003, in de pauze. (foto: Peter de Bie)

Waarom raad je diakenen aan om naar de Landelijke Diaconale Dag te gaan? “Er komen veel diakenen uit verschillende gemeenten bij elkaar. Op zo’n dag ontdek je dat je veel met dezelfde thema’s bezig bent. Of je bijvoorbeeld uit Genemuiden of uit Rotterdam of waar dan ook vandaan komt, je hebt in het diaconaat bijna altijd met armoedebestrijding te maken. Door het er met elkaar over je werk te hebben, kan je iets van elkaar opsteken. Dit jaar is het onderwerp diaconaal geld. Daarmee heeft een plaatselijke diaconie hoe dan ook te maken. Of het nu gaat om individuele steunverlening of projecten: het geld moet ten goede komen aan mensen die het moeilijk hebben. Daarvoor zetten diakenen zich in. Een vraag die landelijke en plaatselijk

Wat gebeurt er op zo’n dag? “Na een welkomstwoord van de nieuwe directeur van de dienstenorganisatie, Haaije Feenstra, is er een liturgische opening. Marten Kamminga zorgt voor de muzikale omlijsting van de dag. In de ochtend vertelt Jurjen Beumer, diaconaal predikant in Haarlem, over de betekenis en noodzaak van diaconaal geld. Onderzoeker Arjan Klein zal het hebben over trends in het geefgedrag van mensen. Kees van der Zwaard houdt speciaal voor deze dag een cabaretvoorstelling, terwijl Jacobine Geel de dag presenteert. ’s Middags zijn er deelprogramma’s over werven, beheren en uitgeven van diaconaal geld.” Binnenkort ga je met vervroegd pensioen. Hoe kijk je terug op het werk dat je bij de Protestantse Kerk hebt gedaan? “Het werken met diakenen en het diaconaat heb ik een van de prettigste dingen gevonden om in de kerk te doen. Je geeft uitdrukking aan je maatschappelijke betrokkenheid zoals verwoord in de Kerkorde (ordinantie 8.3). Als je zelf het gevoel hebt dat je daarin een grote rol wilt en kunt spelen, is het prachtig om dat binnen de kerk te doen. Het Kabinet moedigt mensen met een middenof hoger inkomen aan om meer te besteden. In het komende jaar ziet het er niet naar uit dat het beter zal gaan met mensen die moeten rondkomen van een minimum

11

OPGAVE LANDELIJKE DIACONALE DAG

U kunt zich nog aanmelden (kosten € 24,- per persoon inclusief lunch) bij Kerkinactie, tel. (030) 880 13 38, e-mail: [email protected] of via onze website www.kerkinactie.nl

inkomen, want hoewel de regering zegt dat ze voor de minst bedeelden opkomt, is dat helaas niet het geval. Juist met hen komt het diaconaat in aanraking. Toch moet het diaconaat niet structureel taken van de overheid overnemen, of het nu hier of in het buitenland is.” Wat vind je voor de Protestantse Kerk in de komende tijd belangrijk? “Voor het missionaire werk is terecht een belangrijke rol weggelegd. Maar er moet geen discussie ontstaan over de vraag wat belangrijker is: het diaconaat of het missionaire werk. De neiging bestaat om het ene werkterrein naar achtergrond te schuiven als iets anders prioriteit krijgt. Dat moet je niet doen. De kerk geeft prioriteit aan haar missionaire taak, maar moet tegelijkertijd voluit inhoud geven aan haar diaconale opdrac

Henk van IJken is projectmedewerker Kerkinactie binnenland.

Kerkinformatie

November 2005

STUDIEREIS

Rianne Veenstra

Om de regenboog te zien Van 19 september t/m 1 oktober maakten negen predikanten een studiereis naar Zuid Afrika. De reis werd georganiseerd door het Theologisch Seminarium Hydepark en Kerkinactie. Een impressie van ervaringen van ds. Rianne Veenstra, een van de deelnemers aan de reis.

In de eerste week volgden de predikanten een programma gericht op gemeenteopbouw aan de Theologische Faculteit van Stellenbosch, in de regio Kaapstad. Het tweede deel van het bezoek vond plaats in Pietermaritzburg. Aan de School of Theology volgden de predikanten een programma over contextueel bijbellezen.

Waarom Zuid-Afrika? ‘Waarom moet je nu naar Zuid Afrika?’, is een vraag die regelmatig klinkt voor ik op reis ga. ‘Kun je geen nieuwe inspiratie voor je werk opdoen hier in Nederland? Waarom moet je nu zo ver weg?’. Het is een legitieme vraag, die ik mijzelf ook wel eens stel. En meestal, als mensen echt een antwoord willen hebben, beantwoord ik die vraag door te zeggen dat ik in het verleden door een aantal zwarte Zuid Afrikaanse theologen geïnspireerd ben. En dat ik hoop dat de vonk van het verleden opnieuw zal overspringen. Maar op de laatste werkdag voor mijn vertrek blijft de vraag toch wat langer door mijn hoofd spelen. En op de terugweg van mijn werk in Almere naar mijn huis in Maartensdijk denk ik er nog eens over na. Waarom moet ik nu zo nodig naar Zuid- Afrika? Het is op dat moment dat ik een wonderlijke ervaring heb. Ik rijd over de Stichtse Brug en zie voor me uit de donkere lucht die over Noord-Holland en Utrecht hangt. Als ik in mijn achteruitkijkspiegel kijk, zie ik de donkere lucht die over Flevoland hangt. Maar als ik een blik werp in mijn buitenspiegel zie ik opeens een prachtige regenboog boven het landschap verschijnen. En al mijmerend denk ik: daar is het antwoord op mijn vraag. Je kunt hier tijden vooruit en achteruit kijken en alleen donkere luchten zien. Maar soms heb je gewoon de blik in een buitenspiegel nodig om de regenboog, om een teken van hoop, te kunnen ontwaren. En zo ga ik dan op reis. Op zoek naar nieuwe inspiratie in het buitenland, op zoek naar tekenen van hoop in een land dat zichzelf de “Regenboognatie” noemt. De ervaringen die ik op doe zullen voor mij fungeren als (buiten)spiegelverhalen. Waarin ik mis-

schien iets herken van mijn eigen situatie. Of waarin ik aangenaam verrast wordt door een nieuwe visie.

opbouwen in een land dat gebukt gaat onder werkeloosheid, geweld en een torenhoog sterftecijfer aan aids?

Structuren bouwen en netwerken

De inzet van de colleges is op de eerste dag meteen helder. In de woorden van dr. August: Wij zijn er van overtuigd dat de traditionele scholing voor de pastor niet meer werkt. Er is creatievere scholing nodig om de huidige problemen het hoofd te kunnen bieden. En die scholing zal interdisciplinair en contextueel moeten zijn. De kerk zal in al haar geledingen moeten leren om de uitdagingen van vandaag het hoofd te kunnen bieden. Prof. Jurgens Hendriks legt ons uit dat Praktische Theologie in Stellenbosch dan ook gezien wordt als een voortgaande hermeneutische onderneming: steeds weer opnieuw leren onderscheiden hoe het

De eerste week van het verblijf staat in het teken van gemeenteopbouw. Aan de Theologische Faculteit van Stellenbosch zijn er colleges van dr. Johannes Erasmus, prof. Jurgens Hendriks en dr. Kalie August. Verder zal er zal een werkbezoek plaatsvinden aan een plaatselijke predikant. Zodra je uit het vliegtuig stapt en van Kaapstad naar Stellenbosch rijdt langs een lang lint van zwarte townships (krottenwijken) dringt al tot je door dat deze mensen voor een enorme uitdaging moeten staan. Hoe moet je theologie bedrijven in een land dat gekenmerkt wordt door grote rijkdom en kale armoede? Hoe kun je ooit je gemeente

Project van het Hillcrest Aids Centre. (foto: Rianne Veenstra)

12

Woord van God in woord en daad in deze wereld gebracht moet worden. Er hebben enorme veranderingen plaatsgevonden, zo zegt hij, wij moeten leren om theologie te doen. En daarom zijn er onderzoeken naar het plaatselijk functioneren van de kerken en wordt er meegeholpen met het opzetten van netwerken. Kerkleiders en gemeenteleden moeten getraind worden om, zoals hij dat zo mooi noemt, te werken aan het realiseren van de waarden van het Koninkrijk van God. Het werkbezoek dat we daarna brengen aan Ds. Lee-Anne Simon, predikante van de Uniting Reformed Church in de township Uitsig, illustreert zijn verhaal. ‘Preken kan ik wel’, zegt dominee Lee-Anne. ‘Maar ik merk dat ik moet leren netwerken en structuren te bouwen. Anders zie ik geen kans om uit deze plek van armoede en ellende een plaats van hoop en uitzicht te maken.’ Het is een indrukwekkend bezoek.

Verzoening en hoop De tweede week verplaatsen we ons naar de regio rond Durban en Pietermaritzburg. Hier in Kwazulu Natal hebben voor het opheffen van de apartheid zware gevechten plaatsgevonden tussen aanhangers van het UDF (United Democratic Front) en de Inkathapartij, daartoe aangezet door een (blanke) “derde macht”. Het lijkt wel alsof elk dorp en elke stad nog de littekens van de strijd met zich meedraagt. Ook is merkbaar dat er nog steeds angst heerst tussen de aanhangers van de verschillende partijen. De kerk ziet hier een taak voor zich weggelegd om verzoening tot stand te brengen en projecten van hoop op te zetten. Zo bezoeken we de kerk van Kwamakuta, de gemeenschap van Trustfeed, het Hillcrest Aids Centre en het door geweld geteisterde Richmond en kunnen met eigen ogen zien wat een op arme en wanhopige mensen betrokken theologie kan uitwerken: het neerzetten van kleine tekenen van hoop in een uitzichtloze situatie, het schenken van een gevoel van waarde aan mensen die zich waardeloos voelen. Daarbij aansluitend vertelt prof. Gerald West, docent aan de School of Theology in Pietermaritzburg, dat de kerk in het verleden eigenlijk alleen maar mensen aan het begraven was. Hij merkte hoe bij de gemeenteleden tegelijkertijd de behoefte groeide om Gods stem te horen in deze wereld. Dat heeft hem ertoe aangezet om met kleine groepen mensen samen de bijbel te gaan lezen. Met als grote vraag: Wat zegt de Bijbel tegen ons in de context waarin wij leven? Het betekent dat de bijbelstudie over Marcus 3 vers 1-8, het verhaal van de genezing van een man op de sabbat, gaat over het beeld dat de kerk van mensen met aids heeft. En over de vraag wat de kerk nu moet

Mr. Golden maakt bloemen van materiaal van de vuilnisbelt. (foto: Rianne Veenstra)

doen om deze mensen tegemoet te treden. Prof. West constateert dat het deze contextuele manier van bijbellezen is die de arme, kansloze mensen in het Zuid Afrika van vandaag een stem geeft, hen bemoedigt en in staat stelt iets op te bouwen waar zoveel afgebroken is.

Terug in Nederland Eenmaal terug in Nederland merk ik dat ik vooral erg onder de indruk ben geraakt van de contextuele insteek van theologie en kerk zijn in Zuid Afrika. Ik constateer dat een dergelijke benadering iets doet met mensen. Het geeft mensen kracht, laat mensen ervaren dat ze waardevol zijn en stimuleert mensen om een eigen bijdrage te leveren en hun kerk en hun wereld op te bouwen. Hoop is hierdoor bijna tastbaar aanwezig

13

in dit land dat zo gekenmerkt wordt door mensonterende en troosteloze situaties. Daarnaast zie ik nog tal van aspecten die het verdienen om nader uitgewerkt te worden voor het werk in mijn gemeente en het ziekenhuis. Wat betekent het betrokken zijn op de context bijvoorbeeld voor onze manier van kerk zijn? En: kunnen we iets met de contextuele manier van bijbellezen? Voorlopig heb ik nieuwe inspiratie te over. In dat opzicht heeft deze reis mij alles gebracht wat ik hoopte. En: het nodigt uit toch eens vaker in de buitenspiegel te kijken.

Rianne Veenstra is gemeentepredikant in Maartensdijk en Hollandsche Rading en Geestelijk verzorger in het Flevoziekenhuis van Almere.

Kerkinformatie

November 2005

SYNODE

Frans Rozemond

Tournee moderamen synode oogst waardering ‘Het is erg nuttig om eens rechtstreeks met het moderamen van de synode van gedachte te kunnen wisselen’. Dat was de unanieme reactie van ongeveer 65 plaatselijke kerkenraadsleden die op 5 oktober in Ommen een gespreksmiddag met het synodebestuur bijwoonden.

Moderamenlid ds. G. de Fijter in gesprek met bezoekers. (foto: Egbert Fokkema)

Het moderamen van de generale synode belegt dit jaar in elke provincie middag- en avondbijeenkomsten voor kerkelijk kader, om te horen wat er leeft en om het landelijk beleid uit te leggen. In het gerieflijke zalencentrum De Kern naast de Gereformeerde Kerk in Ommen verzamelden zich ’s middags afgevaardigden uit vele Overijsselse gemeenten. Ds. Wim den Braber, hoofd van het dienstencentrum in Heino, opende de bijeenkomst. Gespreksleider Dirk Bijl wist vervolgens snel een sfeer van saamhorigheid op te roepen. Hij vroeg de aanwezigen hun hand op te steken: wie van u is ouderling, wie diaken, wie kerkrentmeester? Wie leest Trouw, Reformatorisch Dagblad of

Nederlands Dagblad? Wie leest Kerkinformatie, wie Diakonia? Het gros blijkt ouderling en/of kerkrentmeester, maar er blijken ook drie diakenen en veertien predikanten te zijn.

Nieuw elan In zijn inleidend woord stelt dr. Bas Plaisier de vraag: wat heeft de Protestantse Kerk ons inmiddels gebracht? In sommige gemeenten overheerst verdriet over een ingrijpende scheuring. Andere gemeenten ontdekken opgelucht dat zij hun identiteit in de nieuwe kerk gewoon kunnen behouden. Weer andere gemeenten hebben nauwelijks iets gemerkt, omdat zij al lang Samen op

14

Weg waren. Er zijn ook gemeenten, aldus Plaisier, waarin dit eerste jaar nieuw missionair elan heeft gebracht. Aan hen is duidelijk te zien dat de vereniging van onze kerken iets laat zien van de vernieuwingsbeweging van de Geest. Diezelfde ‘toon van hoop’ bemerkte Plaisier toen de generale synode onlangs het nieuwe visiedocument ‘Leren leven van de verwondering’ besprak en unaniem aanvaardde. Het was hem opgevallen hoe de verschillen tussen de richtingen een eerlijk en open gesprek over de toekomst van de kerk niet langer in de weg staan. Veel gemeenten herkennen elkaars problemen: ze zijn klein, er zijn te weinig ambtsdragers. Er ligt soms een deken van zwaarmoedig-

De tijdens de moderamenbijeenkomsten afgespeelde DVD ‘Gezichten van de Protestantse Kerk’ kost € 10,- en is te bestellen bij de afdeling Brochureverkoop van het Landelijk Dienstencentrum, tel. (030) 880 17 24, e-mail [email protected]

van beheersbaarheid. Echt, wij hebben in onze vinexwijk Stadshagen ons uiterste best gedaan. Duizend adressen op een originele, echt leuke manier uitgenodigd. Resultaat: drie belangstellenden. Ik had een goede avond met ze. Maar ‘groei’ en ‘hoop’ zijn niet maakbaar, ze moeten geboren worden. Dus wat zijn al uw ‘oplossingen’ waard, moderamen?’ Dat vond ook ds. M.A. Kuyt uit Genemuiden. ‘Het klinkt vandaag allemaal erg optimistisch. Maar onze gemeente is gehalveerd, 1200 gemeenteleden zijn vertrokken naar de Hersteld Hervormde Kerk. Deze crisis houdt ons dagelijks bezig. Wij verbazen ons over het brede draagvlak voor dat

gemeenten aan het werk is. Daarop berust ons enthousiasme.’

Traktementenregeling Moderamenlid Elly de Haan-Verduyn ging in op vragen over de nieuwe regeling voor predikantstraktementen. Een aantal gemeenten moet veel meer geld dan vroeger afdragen aan de landelijke kas waaruit predikanten betaald worden. Voor gereformeerde kerken is die afdracht helemaal nieuw, maar ook hervormde en lutherse gemeenten hebben geprotesteerd. De brieven hierover zullen worden beantwoord via de hoofden van de provinciale dienstencentra. Daarnaast zal een brede studiecom-

heid over het kerkelijk leven. ‘Dat moeten we niet overschreeuwen door grote woorden te gebruiken’, aldus Plaisier. ‘Juist als we ontdekken dat we een gezamenlijke verlegenheid hebben om het evangelie zo te verwoorden en gestalte te geven dat het mensen aanspreekt, groeit ook het geloof dat we elkaar nodig hebben. Het zou kunnen zijn dat we aan de vooravond staan van een nieuwe wijze van kerk-zijn, waarin de huidige Nederlander iets van God ziet oplichten. Ziet u dat ook? Wat zijn de belemmeringen en waarmee kunt u geholpen zijn?’, zo vroeg hij aan de zaal.

Gemakkelijk praten Ds. Anneke Kruithof uit Okkenbroek wees op de lastige positie van de kleine gemeenten. ‘Als er geen huizen gebouwd worden, vergrijst de gemeente en dan vinden jongeren geen aansluiting meer’. Douwe Visser uit Holten viel haar bij: hoe krijgen we die volgende generatie erbij? In Vriezenveen diende een jonge kerkwijk onlangs een praatpapier met suggesties in. ‘De kerkenraad heeft het met openheid begroet’, aldus ds. Jos van der Hout, ‘ook al liggen sommige voorstellen best gevoelig’. Dr. Plaisier benadrukte dat het hier gaat om een complex probleem, waarvoor ook uit ‘Utrecht’ niet zomaar oplossingen kunnen worden aangedragen. De leefwereld van jongeren is zo anders. Maar in het nieuwe visierapport worden wel aanzetten gegeven. Hij herkende veel in de opmerking van beleidsouderling D.J. Nijkamp uit Ommen, dat de groep ‘drukke ouders’ (35-50 jaar) vaak vergeten wordt. Spreken zij nog met hun kinderen over de kerk of slapen zij uit op zondagmorgen? Gespreksleider Dirk Bijl adviseerde de aanwezigen om hun licht op te steken bij het provinciaal dienstencentrum of om te surfen langs websites van andere gemeenten om ideeën op te doen en knelpunten aan te pakken. ‘U zegt dat nou wel, maar leidt dat tot oplossingen?’, zo vroeg ds. A. Pietersma uit Zwolle zich af. ‘Het moderamen spreekt zo gemakkelijk van nieuw elan en ziet overal tekenen van hoop. Dat ademt de atmosfeer

Moderamenleden tijdens de avondbijeenkomst in Ommen, v.l.n.r. ds. J. Stelwagen (adviseur), ouderling E. de Haan-Verduyn, dr. B. Plaisier, ds. G. de Fijter en ouderling H. Hoogenhout. (foto: Egbert Fokkema)

nieuwe visiedocument. Gaan we de oude apostolaatstheologie restaureren met leuzen als: we moeten er zijn voor de wereld? Is het niet veel te hoog gegrepen?’. Hij kreeg bijval van ds. Koppelman uit Kampen. Maar ds. Y.J. Hulstijn van de Open Hofgemeente uit Rijssen stelde hier tegenover: wij geloven toch op grond van onze hoop? Dat moet toch elan teweeg brengen, wat wil je anders? Onze God is te heilig om pessimistisch te zijn’. Ds. J. Stelwagen erkende dat deze vragen ook in het moderamen zijn gesteld. ‘Maar toen hebben we ook gezegd: de kerk is niet van ons, maar van Christus. Dan zijn er veel beloften om aan vast te houden.’ Dr. Plaisier aanvullend: ‘Het visieplan geeft geen pasklare antwoorden, je moet er mee aan ‘t werk. Maar tot gemeenten als Genemuiden zou ik willen zeggen: u bent geroepen om kerk van Christus te zijn. Blijf niet kijken naar de vertrekkers, want dat zal u verlammen. Wij hebben de roeping in deze wereld Gods Woord te verkondigen. Hij heeft ons gevraagd die weg te gaan. Vertrouw daarop en probeer ook te zien dat de Geest in de

15

missie alle klachten verwerken in een eind 2006 uit te brengen eindrapport. Op basis daarvan kan de regeling dan bijgesteld worden. ‘Kan dat niet sneller?’, vroeg iemand. Elly de Haan: ‘De commissie bestaat uit vrijwilligers en bovendien: dit soort ingewikkelde zaken laat zich niet in vier-á-vijf weken regelen’. Ter afsluiting bekeek de zaal de splinternieuwe DVD-documentaire over de Protestantse Kerk in Nederland. Zo vloog de middag om en konden de moderamenleden zich tijdens een maaltijd voorbereiden op weer zo’n bijeenkomst ’s avonds. Ouderling D.J. Nijkamp uit Ommen toonde zich in de pauze erg ingenomen met de openheid en eerlijkheid van deze middag. ‘Het is essentieel om eens uit de eerste hand te horen hoe de zaak in elkaar zit. Ik zou haast zeggen: ik kom vanavond weer’.

Frans Rozemond is eindredacteur van Kerkinformatie.

Kerkinformatie

LITURGIE

November 2005

Frans Rozemond

‘Een opgelegde liturgie werkt niet meer’ De Liturgische Beweging verkeert in een crisis. Maar niet iedereen vindt het leuk als je dat constateert, zegt professor Marcel Barnard. Kerkinformatie gaat het de komende maanden eens checken bij vertegenwoordigers van verschillende stromingen binnen de Protestantse Kerk. Maar we vragen het eerst Barnard zelf: hoezo crisis?

Prof. dr. Marcel Barnard (48) is kerkelijk hoogleraar liturgiek vanwege de Protestantse Kerk in Nederland bij de Universiteit Utrecht (Evangelisch-Luthers Seminarium) en bijzonder hoogleraar liturgiewetenschap aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij was supervisor bij de Nieuwe Bijbelvertaling en redactievoorzitter van het Dienstboek voor de PKN. Daarnaast is hij ook voorzitter van de Van der Leeuw-stichting, jarenlang het boegbeeld van de Liturgische Beweging. Generaties kerkgangers raakten vertrouwd met het drempelgebed, het Kyrie en Gloria, de dienst van Schrift en Maaltijd van de Heer en een cantorij ter ondersteuning van de gemeentezang. In Dienstboek en Liedboek werd een schat aan verantwoorde liturgische teksten, gebeden en liederen voor gebruik vrij gegeven.

Liturgische Beweging Als je Marcel Barnard zes jaar geleden had gevraagd om begrip op te brengen voor evangelische invloeden in de liturgie, dan had hij onwillig het hoofd afgewend. Maar dat is veranderd. ‘Ik constateer dat er grote verschillen zijn, maar ook veel creativiteit. Te lang hebben we vanuit de Liturgische Beweging de houding gehad van: de rest is zover nog niet, er valt nog een wereld te winnen. Maar momenteel worden we links en rechts ingehaald. Gemeenten die jarenlang in het spoor gingen van Liturgische Beweging, willen nu naast het Liedboek en Zingend Geloven ook uit de Evangelische Liedbundel zingen. In andere gemeenten blijken Thomasvieringen en Taizédiensten heel populair. Er is een herwaardering van de klassieke gereformeerde formulieren voor doop, belijdenis en avondmaal, waarvan een eigentijdse vertaling is verschenen. En daarnaast zie je – en dat kon wel eens toekomst hebben – dat nieuwe vormen van liturgie ontstaan voor mensen in een bepaalde context: het verpleeghuis, de gevangenis enzovoort. Achter al die modellen zit een eigen visie op de kerk. Om maar dicht bij huis te blijven: in de lutherse traditie is de gemeente de gemeenschap rond Woord en Sacrament. Maar in de kerkelijk gereformeerde traditie is de kerkdienst een

vergadering van gelovigen. En liturgie in een bepaalde context richt zich meer op ‘een vloeibare kerk‘ die uit informele relaties tussen mensen bestaat. Het is allemaal waardevol, maar bij de inrichting van de eredienst kan dit leiden tot een heel verschillende vormen.’ Is het erg dat die verschillen er zijn? Marcel Barnard: ‘Ik registreer het en vind dat je het serieus moet nemen. Het leidt soms tot grote spanningen tussen voorgangers, kerkmusici en andere gemeenteleden. Daarom is het goed dat er ook bij de verdedigers van de Liturgische Beweging hierover een gesprek op gang komt.’ Barnard wil in die discussie niet bij voorbaat het vingertje opheffen. Hoewel hij zich nauw verbonden weet met de Liturgische Beweging, erkent hij dat een ‘hoge’ liturgie voor veel mensen te afstandelijk is geworden. ‘De Liturgische beweging is ooit begonnen als een antwoord op de heersende rationalistische cultuur aan het begin van de 20e eeuw. Mijn inaugurele rede op 17 juni jl. aan de Vrije Universiteit ging daarover. Tegenover een wereldbeeld waarin alles te verklaren moest zijn vroeg de Kerk aandacht voor het heilige en mystieke van God. Zij stelde niet het begrijpen, maar het belijden en aanbidden centraal. Het werd ondersteund door zorgvuldigheid en schoonheid in taal, muziek en bouwkunst. Er kwam een gelaagdheid in de liturgie waarin veel verschillende gelovigen zich konden herkennen. Maar Dienstboek en Liedboek blijken voor velen niet meer toereikend.’

Sacrale en profane liturgie ‘Onze cultuur is veel consumptiever geworden. Individuele ontwikkeling staat hoog genoteerd. Het is een tijd van one-liners en snelle boodschappen. De communicatie in de kerk verloopt in de evangelical liturgie niet langer via brood en wijn, maar met behulp van beamers en internet. Er zijn Duitse websites waarop je kunt bidden, je eigen altaar bouwen, biechten en overledenen herdenken. De KRO-website biedt ook zoiets, en wat dacht je van websites met virtuele kerkdiensten van twintig minuten,

16

met daarna een preekbespreking in de chatroom? Dan praat je over heel andere kerkconcepten, maar het bestaat al wel. Verder is er een enorme dynamiek gekomen tussen de sacrale en de profane uitingen in onze samenleving. Mensen die allang niet meer in de kerk komen zoeken de kick van een pelgrimagevoettocht. Duizenden mensen nemen deel aan stille tochten na rampen of plaatsen waxinelichtjes en bloemen op een plek des onheils. Wat betekent dat voor de liturgische beleving van kerkgangers? Ik kijk al jaren naar de invulling van de 5 mei herdenking: hoe wordt die door kerken beïnvloed en omgekeerd? Een ander voorbeeld: de Matthaeuspassion. Die was naar de concertzalen verdreven, maar toch ervaart men het bijwonen ervan niet als een gewoon concert. Wat zegt dat? Een EO-jongerendag staat bol van technische presentatie, eigentijdse muziekbands, met beamers en beeldschermen. Televisiekerkdiensten waarbij de koninklijke familie is betrokken worden perfect geregisseerd. Is het zo’n wonder dat kerkgangers op den duur een heel andere verwachting van de wekelijkse kerkdienst krijgen? De presentatie moet perfect zijn. En – heel opmerkelijk – we kijken liever dan dat we zelf participeren. We registreren alles, hele huwelijks- en uitvaartdiensten staan op onze digitale camera’s. Maar maken we zelf nog deel uit van wat daar gebeurt?’ ‘Of we het leuk vinden of niet, deze verschijnselen leiden ertoe dat de traditionele kerkdienst meer en meer naar de rand wordt gedrongen. Niet van vandaag op morgen, het verschuift heel langzaam en het is een complex proces. Maar het maakt mij wel duidelijk waarom de Liturgische Beweging over haar hoogtepunt heen is. Zij mist de aansluiting op het moderne levensgevoel, op de hedendaagse cultuur. Vroeger konden we nog volhouden dat de bundel van Johannes de Heer tot de paraliturgie behoorde: volksvroomheid, goed voor thuis achter ’t harmonium of op de jeugdvereniging. Het opwekkingslied werd toegestaan in evangelisatiediensten,

Marcel Barnard (foto: Eljee)

om het buitenkerkelijken niet al te moeilijk te maken. Het raakte de liturgie van zondagmorgen niet. Maar de paraliturgie is in het centrum van de liturgische beleving komen te staan. Velen branden liever een kaarsje, dan dat ze naar een preek luisteren.’

Wat wil de doelgroep? Volgens professor Barnard zitten we midden in een overgangsfase. Kerkleden gaan op zoek naar een liturgie die bij hen past. Ze rijden gemakkelijk dertig kilometer naar een kerkdienst van hun keuze. Komt het ideaal van de geografische gemeente zo niet onder druk te staan? Barnard: ‘In veel steden is dat proces al jaren aan de gang. Wijkgemeenten nemen een bepaalde signatuur aan, waar mensen uit de hele stad op af komen. Liturgie is daarbij niet de enige factor, maar speelt wel een rol. Je ziet gereformeerde bonders van gemeente wisselen, omdat ze graag meer evangelische liederen willen zingen. Bondsgemeenten slaan de fase van de Liturgische Beweging vrijwel over. Hun ‘gezangenkwestie’ gaat nu over het evangelische opwekkingslied. Je ziet anderzijds ook mensen afhaken uit wijkkerken die in tien jaar tijd evangelisch zijn geworden. Sommigen mensen bezoeken alleen cantatediensten of een tijdje

alleen Thomasvieringen. Op een dorp is het lastiger om van kerkgang te veranderen. Er is minder keus en het sociale verband is hechter. Dan kan de onderlinge spanning hoog oplopen’. Hoe kunnen kerkenraden het beste reageren op deze ‘pluralisering’ van de liturgie? Barnard antwoordt behoedzaam: ‘Ik heb het antwoord niet. Maar zoveel is duidelijk: een opgelegde liturgie werkt niet meer. De groep die de liturgie viert, moet daar zelf uitvoerig over spreken. Er zit niks anders op. De dominee kan het niet meer in zijn eentje uitmaken. Daar is hij of zij trouwens al langer geleden mee opgehouden als het om huwelijks- en uitvaartdiensten. Ter wille van de familie laten ze oogluikend of van harte heel veel toe, wat ’s zondags niet kan. Er zijn zelfs theologen die hun diensten geheel zelfstandig met succes op deze ‘markt’ aanbieden. De luisterhouding lijkt de trend te worden: wat wil de doelgroep? Een dienst voor mariniers is anders dan voor gevangenen, de context van gemeente X anders dan van Y, vul maar in. Zo zul je voor de zondagse liturgie om de tafel moeten gaan zitten en je met elkaar afvragen: wat is de waarde van bepaalde onderdelen in de dienst?’

17

Grenzen Je hoort wel eens dat predikanten en kerkmusici hun hakken in het zand zetten als ‘hun’ liturgie ter discussie gesteld wordt. Willen organisten en predikanten wel over veranderingen praten? Barnard: ‘Veel gemeenten zullen er niet aan kunnen ontkomen. Maar starheid is sowieso nooit goed. Je kunt beter deelnemen aan het gesprek dan je afzijdig houden. Maar ik kan me ook goed voorstellen dat je grenzen ervaart. Je staat in een traditie en dat kun je niet zomaar veranderen. Liturgie gaat immers ook over jezelf, hoe jij gelooft. En over het belijden van de kerk. Daarbuiten kunnen we niet gaan.’

Kerkinformatie

November 2005

JONGEREN

Ad van Oost

Geloven in gezelligheid! Kunnen feest, kroegcultuur, studentenmores en een rijke historie hand in hand gaan met geloof, verdieping, discussie en debat? ‘Ja’, zegt de Nieuwe afdeling Utrecht der Societas Studiosorum Reformatorum (S.S.R.-N.U.). ‘Gezelligheid krijgt meer inhoud en wordt intenser beleefd na een goed gesprek.’

Een gesprek met Janneke Jaspers en Henk Kraaijeveld van de Nieuwe afdeling Utrecht der Societas Studiosorum Reformatorum. Janneke was tot september 2005 ab actis (secretaris). Henk is per september 2005 aangetreden als preses van de studentenvereniging. ‘Vlak na de vereniging van de Samen op Weg-kerken heeft het bestuur van S.S.R.N.U. gesproken met dr. Bas Plaisier’, vertelt Janneke Jaspers. ‘In 2005 vond het tweede gesprek plaats. We hebben als studentenvereniging ook contact met kardinaal Simonis en de leiding van andere officiële kerkelijke instanties in Nederland. We bespreken met de kerkleiding ontwikkelingen in kerkelijk Nederland en hoe het onze vereniging vergaat. Het zijn leerzame contacten. We gaan na hoe we elkaar tegemoet kunnen komen.’ Henk Kraaijeveld ziet overeenkomsten in de loop van de geschiedenis van de kerken in Nederland en de christelijke gezelligheidsvereniging S.S.R. ‘Binnen de kerken hebben zich ingrijpende ontwikkelingen voorgedaan in de afgelopen eeuw. Zo ook in onze studentenvereniging. Gezamenlijk hebben we nu: het zoeken naar een nieuwe identiteit en nieuw elan. We zijn op zoek naar de balans tussen christen-zijn en met beide benen op de grond in de wereld staan.’

Geschiedenis De christelijke gezelligheidsvereniging S.S.R. heeft een geschiedenis van meer dan een eeuw. Voor gereformeerde studenten op openbare universiteiten werd in 1886 de landelijke vereniging Hendrik de Cock opgericht. Een vereniging waarin de studenten hun eigen identiteit konden bewaren. Vanaf 1900 waren ook hervormde en lutherse studenten welkom. Het behoren tot één kerk was niet meer het criterium, maar het onderschrijven van de gereformeerde beginselen. Op de website van de studentenvereniging www.ssr-nu.nl - is over de geschiedenis van

deze vereniging veel informatie te vinden. De naam van de vereniging veranderde in Societas Studiosorum Reformatorum (S.S.R.) en de afdeling Utrecht zag op 17 oktober 1906 het levenslicht. Je leest er over hoogtepunten en dieptepunten. Het sociëteitsleven bloeide, maar bezinning op het christelijke karakter was soms ver te zoeken. De vereniging raakte uiteindelijk het spoor bijster. De balans tussen gezelligheid en vorming was zoek. Dit leidde tot wijzigingen in de grondslag en doelstelling, tot ontevreden leden, scheuringen en uiteindelijk tot de ontbinding van de Unie van de S.S.R.-afdelingen.

Nieuwe afdeling Op 31 oktober 1973 wordt de Nieuwe afdeling Utrecht der Societas Studiosorum Reformatorum opgericht. De grondslag van de vereniging is “de boodschap van de Bijbel als richtsnoer voor het leven”. Het is daarmee de enige S.S.R. afdeling in Nederland op christelijke grondslag. Iedereen die de grondslag onderschrijft of respecteert kan lid worden.

18

Janneke: ‘Er zijn studenten die wel christelijk zijn opgevoed maar nog niet weten hoe ze in het geloof staan. In de middelbare school-periode zijn ze vaak niet of nauwelijks met geloofsvragen bezig geweest. Ze schaamden zich wellicht voor het geloof of wilden geen deel uitmaken van een minderheid op school. Nu, in de studententijd, zoeken ze weer het geloofsgesprek en de verdieping.’ Henk: ‘Maar ook mensen die niet christelijk zijn opgevoed, kunnen lid worden als ze de grondslag respecteren. Binnen de circa 150 leden die de vereniging telt vormen zij een kleine groep. We zouden als gezelligheidsvereniging meer studenten moeten kunnen bereiken, maar vooroordelen ten opzichte van het christelijke karakter van de vereniging – waar we sterk aan hechten - maakt het ons niet eenvoudig ze over de streep te trekken.’

Identiteit Dat de meeste leden van S.S.R.-N.U. uit verschillende christelijke kerken komen, blijkt

in de praktijk geen rol te spelen. Henk: ‘De vraag hoe je als christen in het leven staat is de belangrijkste en die vraag combineren we in de vereniging met gezelligheid. Deze koppeling en het christelijke karakter van de vereniging is onze kracht. Tegelijkertijd ook wel onze zwakte, want veel studenten buiten de vereniging kiezen niet voor die koppeling. Zij gaan of alleen voor gezelligheid of alleen voor verdieping, discussie en debat. Het is moeilijk uit te dragen hoe verrijkend het is de balans te bewaren tussen de twee pijlers gezelligheid en vorming. Je gaat intenser met elkaar om en dat maakt het feesten daarna heel relaxt.’ Opvallend is dat veel leden van de vereniging nog op zoek zijn naar een kerk, een gemeenschap, die bij hen past. Janneke: ‘Er wordt kerkelijk veel geshopt in Utrecht. Wellicht hoort het ook bij de levensfase waarin we als studenten zitten. Het studentenleven is toch een tijd van keuzen maken, vriendschappen aangaan, studeren, genieten en ontplooiing?!’

Disputen staan centraal Henk: ‘We zijn met zes christelijke verenigingen in Utrecht verenigd in een broeder-

zen studenten er één uit waarvan ze lid willen worden. Bij de disputen zijn, anders dan bij jaargroepen, studenten van verschillende introductiejaren en leeftijden lid. S.S.R.N.U. kent traditionele en niet-traditionele disputen. Bij de traditionele disputen is de sfeer vaak wat formeler, er wordt veel vergaderd en er is een “groentijd”. Studenten die zich daardoor niet aangesproken voelen kiezen voor een niet-traditioneel dispuut. Janneke: ‘De disputen komen om de veertien dagen op woensdag bijeen. Voor het dispuut begint, ga je eerst met elkaar lekker eten. Vormende en gezellige activiteiten wisselen elkaar af op het programma. Naast de disputen zijn er verenigingsactiviteiten. Er wordt veel gefeest, bijvoorbeeld als we in oktober dit jaar onze 99e “dies natalis” (oprichtingsdag) vieren.’ Er zijn ongeveer evenveel vrouwen als mannen lid van S.S.R.-N.U. Vrijwel alle studierichtingen zijn in de vereniging vertegenwoordigd. Naast studenten in de alfa-en gammawetenschappen (taal- en letterkunde, geschiedenis, rechten, theologie en sociale wetenschappen) vind je er ook studenten die een bèta-studie volgen (zoals

Toekomst De studiedruk wordt door de overheid en universiteiten opgevoerd. Studenten moeten aan prestatienormen voldoen. Dat zou wel eens ten koste kunnen gaan van de tijd die studenten willen investeren in het verenigingsleven. Janneke en Henk betreuren deze ontwikkeling. Henk: ‘De studietijd was vroeger een tijd om juist even niet te voldoen aan de prestatienormen in de maatschappij. Onze ouders deden zo’n acht jaar over hun studie. Afstuderen met een studiegeldschuld werd niet als een probleem gezien. Nu ligt dit anders. Vrijwel alle studenten hebben een bijbaantje om financieel rond te kunnen komen. Zij willen geen schulden opbouwen. Het is, als je naast je studie en werk ook nog wilt sporten en investeren in het verenigingsleven, niet eenvoudig om aan de bachalor- en master-studienormen te voldoen. Het risico is dat het verenigingsleven hieronder gaat lijden.’ Janneke: ‘Dat terwijl deelname aan het studentenleven juist zo bijdraagt aan je persoonlijke groei. We hopen dat de overheid en de universiteiten studenten daartoe ruimte blijven bieden!’ Wat de toekomst van de kerk betreft merkt Janneke op: ‘Het zou mij niet verbazen als mensen in de komende jaren toch weer behoefte krijgen aan wat de kerk te bieden heeft. De traditionele gemeente, waar zorgvuldig wordt omgegaan met de bijbel, waar je gevormd en toegerust kunt worden door iemand die ervoor heeft geleerd.’ Henk pleit voor openheid en streven naar eenheid. ‘Kerken moeten zich niet afsluiten voor charismatische en evangelische invloeden, maar juist het gesprek aangaan en niet bang zijn voor veranderingen.’ De Protestantse Kerk in Nederland geeft volgens de twee studenten met de vereniging van de drie Samen op Weg-kerken het goede voorbeeld.

organisatie. Daarnaast hebben we contact met zusterverenigingen van de technische universiteit in Delft en Enschede. Het verschil met de andere christelijke verenigingen in Utrecht is dat zij geconcentreerd zijn op bijbelkringen. Wij als S.S.R.-N.U. organiseren ons door middel van disputen. Onze vereniging telt zeven disputen.’ Een dispuut is een groep van tien tot twintig mensen. Tijdens de introductieperiode kie-

natuurkunde, scheikunde, wiskunde, werktuigbouwkunde, diergeneeskunde). Janneke studeert biomedische wetenschappen en Henk internationaal recht. ‘We hebben drie leden die theologie studeren’, vertelt Janneke. ‘Dit lijkt vrij weinig, maar theologiestudenten zitten vooral bij de theologische disputen. Soms krijgen ze daarvoor zelfs studiepunten en dan is de keus snel gemaakt.

19

Ad van Oost is redacteur van Kerkinformatie.

Kerkinformatie

MISSIONAIR WERK

November 2005

Otto Sondorp

Kerk in de wereld van de ‘sterken’ ‘De ZuidAs in Amsterdam is een internationaal zakencentrum. Je vindt er de hoofdkantoren van onder meer ABN-AMRO, ING en Ernst&Young. De kerk is er ook aanwezig, met een stiltecentrum. Theologe Regien Smit ondervroeg 21 topmanagers uit de buurt over de rol van geloof voor welzijn op de werkplek, en schreef er een scriptie over.

‘De komende jaren krijgt De ZuidAs er bijna 1 miljoen vierkante meter kantoorruimte bij. Dit levert 53.000 arbeidsplaatsen op voor Groot Amsterdam.’ Deze ronkende woorden staan op de website van de Gemeente Amsterdam. In de buurt huizen nog twee andere gemeenten: de Protestantse Gemeente te Amsterdam en die van Amstelveen. Een paar wijkgemeenten kerken in gebouwen vlakbij dit enorme kantorencomplex. In de Amsterdamse Thomaskerk is er al jaren lang een stiltecentrum waar een ieder op adem kan komen. De kerkelijke projectgroep ZuidAs, waarin die wijkgemeenten vertegenwoordigd zijn, kwam op het idee om een dergelijk centrum in te richten temidden van de kantoren om zo aanwezig te zijn in de wereld van de zogenoemde ‘sterken’. Inmiddels zijn diverse interne en externe gesprekken gevoerd, is er gekeken naar een mogelijke locatie, heeft een groep studenten van de Vrije Universiteit onderzoek gedaan naar de inhoudelijke randvoorwaarden van het project en zijn ervaringen uitgewisseld met andere stiltecentra en inloophuizen. De laatste tijd komt er schot in de plannen. Dat is mede te danken aan theologe Regien Smit die voor de projectgroep in gesprek ging met 21 topmanagers in het ZuidAs gebied. Dat leverde ook een heleboel stof op voor haar scriptie op, waarmee ze aan de Vrije Universiteit afstudeerde in de Master Algemene Godgeleerdheid. In haar scriptie kijkt ze niet alleen naar de theologische onderbouwing van het begrip stiltecentrum, maar gaat ze ook in op de relatie tussen geloof en werk, met name waar het gaat om de (lichamelijke) zichtbaarheid van godsdienst in de werksituatie. Ook bekeek Regien Smit welke positieve rol geloof kan spelen voor welzijn op de werkplek.

Niet zinvol voor het bedrijf…? Regien Smit: ‘Wat mij het meest in de gesprekken met de werkgevers heeft gefrappeerd is dat ze een soort waterscheiding aanbrengen tussen de geloofsovertuiging en het werkgedrag van mensen.

Toevluchtsoord

Regien Smit.

Daarbij spelen volgens mij twee belangrijke factoren een rol: ten eerste wordt geloofsovertuiging of religie veelal geassocieerd met het ‘binnenhalen van extern religieus gezag’ op de werkplek. Daar is de werkgever erg huiverig voor. Ten tweede heeft de werkgever geen of weinig voorstelling van de intrinsieke relatie tussen geloofsinhoud en werk. Hij kan zich wel heel goed voorstellen, dat zo’n overtuiging een innerlijke houding teweeg brengt die tot uiting komt in gedrag. Maar hij heeft er vaak nauwelijks idee van hoe de inhoud van dat geloof zich verhoudt tot het werk. Het is bijvoorbeeld zeer ongebruikelijk er op de werkplek over te praten als invalshoek voor het werk zelf. Dit vindt men niet zinvol voor het individu, maar ook niet voor het bedrijf als collectief. Ik ben er echter van overtuigd dat werknemers die de ruimte krijgen hun geloof te belijden op de werkplek daarmee deze inspiratiebron heel direct kunnen aanboren. Daar wordt de werkgever alleen maar beter van. Maar eerst zal de laatste zich dan moeten bevrijden van wat ik noem ‘het juk van de seculiere ideologie’ die er nu heerst, namelijk die van het ontkennen en niet toelaten van enige godsdienstige uitingsvorm. Dat is de norm in de bedrijven, die ik onderzocht. Tot mijn verbazing accepteert iedereen dat, ook christenen en moslims.

20

Deze houding heeft ook gevolgen voor de mening van werkgevers over de komst van een stiltecentrum. Daar zit men over het algemeen niet op te wachten. Dat geldt vermoedelijk ook voor de werknemers. Voor Regien Smit is zo’n centrum vooral een manier om kerkelijk present te zijn, maar dan zou zo’n centrum eerder een ontmoetingsplek moeten zijn dan een plaats van stilte. “Het zou wat mij betreft een plek voor gelovige werknemers én werkgevers moeten zijn, waar het bruist van activiteit en debat. Het lijkt me een prachtige gelegenheid om publiekelijk het wezen van het christelijk geloof gestalte te geven. Ik denk dat mensen zeker niet zitten te wachten op een toevluchtsoord en misschien ook niet op een kerkelijke presentie die ik voor ogen heb. Maar de vraag is: moet de kerk alleen doen waar mensen op zitten te wachten?’ ‘Heeft zij niet een eigen opdracht te vervullen? Natuurlijk heeft het vervullen van die opdracht alleen zin als daarbij gezocht wordt naar aansluiting bij de leefwijze en

‘De vraag is: moet de kerk alleen doen waar mensen op zitten te wachten?’ levensvragen van mensen. Daarbij is een positieve grondhouding ten aanzien van het goede dat er is van wezenlijk belang. Tegelijkertijd zullen we de ogen voor het problematische niet moeten sluiten. Vanuit de eigen bronnen zullen we een toegevoegde waarde aan het openbare debat moeten geven.’ ‘Een stiltecentrum als toevluchtsoord of als vrijplaats gaat uit van de gedachte dat de wereld van de arbeid mensen vooral belast.

Reclameborden bij De ZuidAs. (foto: Otto Sondorp)

Daar spreekt voor mij een veel te problematische benadering van het fenomeen ‘arbeid’ uit. Kijkend naar de Heilige Schrift is dat slechts één kant van de arbeid. Uiteraard kan het zo zijn dat arbeid door zonde corrumpeert, waardoor een ongezonde houding tegenover arbeid in het leven van mensen ontstaat. Denk maar eens aan de 24-uurs economie en zelfverrijking. Anderzijds kent de Schrift aan arbeid een positieve rol toe: binnen gezonde kaders mag de mens zich ontplooien en ‘ondernemen’ in de wereld. Arbeid is echter niet het laatste doel van het leven, wat in de Schrift onder andere tot uiting komt in het houden van de sabbat. Kijkend naar de christelijke traditie is vooral het calvinisme een voorbeeld van een uitermate positieve kijk op arbeid, waarbij de mens vrij en geëmancipeerd de wereld mag beheren. Ik zou een positieve benadering van de arbeid als basis veel passender vinden bij een kerkelijke presentie: ga uit van het goede dat gedaan wordt! Laat christen werknemers vooral laten zien dat ze juist als christenen die motivatie hebben om te werken, met andere woorden dat hun geloof een positieve factor is!’

Positie van de werkgever ‘Wat volgens mij in kerk en theologie ontbreekt, is een benadering van arbeid, waarbij we ook aandacht geven aan de positie van de werkgever: mensen die in het enorm complexe bestel van samenleving en economie vaak verstrekkende beslissingen moeten nemen. Daarbij ontbreekt de religieuze invalshoek vaak! Ik ben ervan over-

tuigd dat juist de theologie daarin een rol zou kunnen spelen. Maar dan moet ze wel ‘pluralismusfähig’ - de term is van de Duitse theoloog Peter Steinacker - opereren. Dat wil zeggen dat zij zich bewust is van het feit, dat de religieuze invalshoek slechts één van de vele is en dat er bovendien meerdere religieuze posities bestaan. Daarmee kom je enerzijds ook op het spoor van het eigene en onopgeefbare van geloof en leer, anderzijds kan je daarmee nieuw gedachtegoed aanreiken waar werkgevers wat mee kunnen. Een goed voorbeeld daarvan is de wijze waarop door de moderne Duitse Theologie is nagedacht over de 24-uurs economie. Zij veroordeelt dit niet, maar stelt er een theologie van het ‘feest’ tegenover, die werkgevers het inzicht oplevert, dat zij de mens van een tijdsdimensie berooft die onlosmakelijk verbonden is met het menszijn, als alle tijd ‘werktijd’ wordt. Zowel de kerk als de plaatselijke gemeenten zouden zich veel meer bezig moeten houden met de wereld van de arbeid, aldus Regien. Dat zal dan anders vorm moeten krijgen dan tot op heden in bijvoorbeeld het arbeidspastoraat gebeurt. Regien: Het arbeidspastoraat is vooral bezig met het (gelovige) individu en spitst zich toe op hoe men mensen kan begeleiden in het werkend bestaan. Het heeft ook een profetisch karakter als het gaat om sociale misstanden in de wereld van de arbeid. Dat is goed en soms ook nodig. Waar het mij om gaat is dat gelovigen veelal ook werkenden zijn, die voor belangrijke kwesties worden geplaatst. In de kerk vind

21

ik toch te weinig positieve aandacht voor de wereld van de arbeid, die vooral als ‘slecht’ en bedreigend wordt gezien, waar de mens uit moet vluchten en van herstellen in de kerk. Ik zou zeggen: ga veel meer in op de positieve krachten in mensen en hun plaats in de wereld. De kerk zou zelf ook moeten aankloppen bij de theologie vanwege de door mij geschetste doordenking van de wereld van de arbeid ten behoeve van onderwijs en prediking. In de plaatselijke gemeente is een dergelijke toerusting ook van groot belang, juist om er toe bij te dragen dat mensen verantwoordelijkheid in de samenleving kunnen nemen. Moedig gelovigen aan om te bidden voor hun werkgevers, voor hun bedrijf en hun collega’s. Moedig hen aan om te getuigen van hun geloof op de werkplek, in woord én daad.’ Binnenkort zal de projectgroep ZuidAs bij de kerken aankloppen om de komst van het centrum ook financieel mogelijk te maken. Het zou wel eens een unieke missionaire proefplek kunnen worden in een wereld waar de kerk nog niet op deze manier aanwezig is.‘

Otto Sondorp is gemeenteadviseur bij het Protestants Dienstencentrum in Noord-Holland.

De scriptie van Regien Smit-Bosch is verkrijgbaar door deze te bestellen via haar emailadres: [email protected]. Kosten: € 7,70 exclusief verzendkosten.

Kerkinformatie

November 2005

ONTMOETING MET MOSLIMS

Mieke Brak

Kerk en moskee in Zoetermeer Aan een plein in Zoetermeer staan kerkgebouw De Oase en de moskee vreedzaam naast elkaar. De predikant, Jaap van der Linden, loopt regelmatig binnen bij de buren. Al zo’n vijftien jaar is hij een gangmaker in het gesprek tussen moslims en christenen. Wat drijft hem? En: wat vindt hij van de Verklaring voor de Samenleving die de Protestantse Kerk en de twee moslimkoepels samen hebben ondertekend?

Geloofsgroepen bij het museum in Zoetermeer. (foto: Peter Varkevisser)

Jaap van der Linden en zijn werkgroep ‘Geloven in Zoetermeer’ zijn het van harte eens met de oproep van de Protestantse Kerk en de moslimkoepels om elkaar als moslims en christenen beter te leren kennen, respecteren en accepteren. Van der Linden: ‘Voor beide godsdiensten liggen hier grote kansen, juist nu er een landelijke trend is om je minder met elkaar te bemoeien en meer over elkaar te zeggen...’ In Zoetermeer is Van der Linden al vijftien jaar lang de aanstuurder van zulke ontmoetingen en gesprekken.

Handtekeningen tegen racistische leuzen Februari 1992. Zoetermeer in rep en roer. De Nelson Mandela-brug – ‘Mandela, bruggenbouwer tussen mensen’ staat op het

naambordje - was besmeurd met racistische leuzen. Van der Linden: ´Samen met een hervormd predikant en een pastoor hebben we toen een open brief geschreven aan de Zoetermeerse moslims. Daarin schreven we: `We betreuren het dat u dit hier in Nederland mee moet maken. We staan van harte open voor een ontmoeting met u.’ Die brief is de zondag daarop ondertekend door tweeduizend mensen uit alle kerken van Zoetermeer. Daarna hebben we de brief aangeboden aan Ahmed El Helou, imam van Zoetermeer. Hij schreef terug: Ik ben ontroerd, maar niet verrast, want ik had dit ook van u verwacht, als medegelovigen. El Helou ging ook meteen in op ons voorstel elkaar als moslims en christenen beter

22

te leren kennen. Deze eerste ontmoeting was het begin van de activiteiten van de komende jaren, zou je kunnen zeggen.’

Na 11 september 2001: ‘Geloven in vrede’ De aanval op New York in 2001 riep ook in Zoetermeer angst op: wat zet dit in beweging aan haat en wraak tussen christenen en moslims, in Nederland, en hier in Zoetermeer? Van der Linden sloot zich aan bij de werkgroep ‘Geloven in vrede’: wat kunnen we doen om angst bespreekbaar te maken en een spiraal van haat en angst te voorkomen? De werkgroep organiseerde een grote bijeenkomst in het bedrijfsrestaurant van het Stadhuis Zoetermeer. Zo’n honderdvijftig mensen kwamen er op af. Ze constateerden dat er op dat moment in Zoe-

termeer geen sprake was van toegenomen spanningen, op een enkele uitzondering na. De aanwezigen kwamen met allerlei suggesties voor activiteiten waardoor christenen en moslims, autochtonen en allochtonen, met elkaar in gesprek zouden blijven en elkaar beter leren kennen. Hieruit ontstond bijvoorbeeld het multicultureel café, waar mensen elkaar informeel konden ontmoeten tijdens de maaltijd, en met muziek en dans. ‘Ik koos voor het gesprek tussen de religies in Zoetermeer en organiseerde in de Oase een serie avonden over Samen lezen uit bijbel en koran’, vertelt Van der Linden. ‘Daaraan deden zo’n honderd mensen mee, vijftig christenen, en vijftig vooral Surinaamse moslims. We spraken over: wat is de koran?, wat is bijbel?, welke rituelen kennen wij elk?, en hoe brengen we ons geloven in praktijk? Dit zijn heel leerzame studiebijeenkomsten geworden, vooral ook door de diepgaande informatie van Saoud Khadjé, docent van het islamitische ‘Huis der kennis’, een soort hbo-studie koran.’

Vrede zoeken Toen kwam meteen daarop de volgende crisis. De Verenigde Staten en Groot-Brittannië, gesteund door Nederland, vielen Afghanistan binnen, in een poging de thuisbasis van Al Qaida te vernietigen. Van der Linden: ‘We hebben toen besloten om elke dinsdagavond, zolang die oorlog duurde, als moslims en christenen bijeen te komen. We lazen teksten uit koran en bijbel, met als doel om bij elkaar te blijven en te verhinderen dat we tegenover elkaar komen te staan.’ herinnert Van der Linden zich. ‘En dat is eigenlijk nog steeds het hoofdmotief van alle activiteiten. Godsdiensten hebben in het verleden vaak tot oorlog en geweld de aanzet gegeven. Toch zoeken alle godsdiensten, als je hen serieus neemt naar wat zij ten diepste bedoelen, naar vrede. Die moet van God komen en Hij zal mensen van goede wil inspireren. Laten godsdiensten daarom nu voorgaan in het zoeken van de dialoog met elkaar en in het elkaar beter leren verstaan van elkaar.’

Tentoonstelling Geloven in Zoetermeer Drie jaar later werd Van der Linden benaderd door de directeur van het Stadsmuseum Zoetermeer, Jouetta van der Ploeg: ‘Jaap, je moet meedenken, we gaan iets leuks doen!’ Inderdaad, het werd een leuk en groot project: ‘Zoeter-Meer tussen hemel en aarde’ bestond uit een tentoonstelling, wandeltochten, wereldkoken, ontmoetingen, lezingen en debatten. Van der Linden: ‘Het Stadsmuseum wil midden in de samenleving staan, en stelt daarom ook actuele thema’s aan de orde. In de ‘New Town’ Zoetermeer leven veel gelovigen van alle religies, van alle windstreken. Hoe gaan ze om met die diversiteit in geloof?

Gespreksavond met moslims in één van de zalen van kerkgebouw Oase. (foto: Peter Varkevisser)

De tentoonstelling koos een persoonlijke insteek: mensen met allerlei religies werden geportretteerd en bevraagd over hun eigen geloof. Om de discussies en gesprekken te coördineren en op te zetten vormden we de werkgroep Geloven in Zoetermeer. Aan de werkgroep namen nu ook vertegenwoordigers van de andere godsdiensten deel. Samen organiseerden we gespreksavonden, we gingen als christenen, moslims, hindoes, bahai’s bij elkaar op bezoek, we spraken over leven en dood, opvoeden, relaties, dat soort thema’s.’

De werkgroep Geloven in Zoetermeer gaat dan ook gewoon verder met haar werk. Van der Linden: ‘Hoewel nu ook hindoes en bahai’s aan het gesprek meedoen, blijft de ontmoeting tussen moslims en christenen een belangrijk onderdeel. Het komend jaar bereiden we ons voor op een reis naar het dorp Larache, waar de meeste Zoetermeerse Marokkanen vandaan komen. Het gaat vooral om de voorbereiding, waarin we naast elkaar zullen leggen: hoe zijn we gedoopt, hoe zijn we opgevoed in het geloof enzovoort.´

Na de moord

Als je het gesprek maar aangaat

Op donderdag 4 november 2004 stond een bijeenkomst voor jongeren gepland. Twee avonden daarvoor was Theo van Gogh vermoord door een moslim. ‘Een ongelooflijke spannende, maar ook bijzondere avond’, herinnert Van der Linden zich. ‘Een moslimjongere legde daar een bewogen verklaring af, dat deze moord niets te maken had met de islam, dat zo’n moord nooit goed gepraat kon worden vanuit de islam. De politie reed af en toe langs, uit voorzorg, het gaf een sinister tintje. Bijzonder vond ik hoe open en zelfbewust deze jongeren waren, hoe goed ze naar elkaar konden luisteren, en het hoofd koel hielden in zo’n oververhitte toestand.’

´Dialoog is niet makkelijk´, zegt Van der Linden bij elke gespreksbijeenkomst.´Want je praat over wat voor jou heilig is, en voor een ander misschien volslagen onbelangrijk.‘ Maar hij weet dat de confrontatie soms ook vrolijk kan gaan: ‘Bij een van de gespreksbijeenkomsten met onze buren van de moskee viel op dat de Marokkaanse mannen gezellig hadden staan praten op het plein, maar heel snel naar binnen schoven en aan tafel gingen zitten. Naderhand zeiden de Nederlandse vrouwen lachend: Ja ja, jullie konden ons natuurlijk geen hand geven uit geloofsovertuiging, en jullie wilden er geen ruzie over maken hè! Gelukkig, verzuchtten de mannen toen: we zijn blij dat jullie daar begrip voor hebben. Ach, was het antwoord, we zijn het wel gewend. Bij de eerste bijeenkomst met ambtsdragers van de Gereformeerde Bond kregen wij ook geen hand en werden we daar volledig genegeerd. Het werd niet zo gezellig als nu, jullie brengen tenminste schalen vol koekjes mee! Ik geloof dat er na dat verhaal uiteindelijk zelfs nog handen werden geschud. Dat kan allemaal gebeuren, als je het gesprek maar aangaat!’

´Dit moet doorgaan´ Het project ‘Zoetermeer tussen hemel en aarde’ werd op 15 november 2004 afgesloten in de raadszaal van het stadhuis Zoetermeer. Er waren zo’n 150 mensen. Is Zoetermeer er beter van geworden?, was de slotvraag. ‘Die vraag is natuurlijk niet te beantwoorden, want dat is niet te meten’, reageert Van der Linden, ‘Maar alleen al dat deze gesprekken er waren, was belangrijk.’ Ook nu weer was de slotconclusie: ‘Dit moet doorgaan. De godsdiensten moeten op deze manier samen blijven werken.’

23

Mieke Brak is redacteur van Kerkinformatie.

Kerkinformatie

Ontmoetingsdag Thomasvieringen Op zaterdag 19 november organiseert Kerkinactie een ontmoetingsdag

Zeeuwse Kerkendag Op de Zeeuwse Protestantse Kerkdag, die op 12 november in Goes wordt gehouden, staat de vraag centraal: wat bezielt jou eigenlijk? De dag is georganiseerd door het Protestants Dienstencentrum Zeeland. Zij zal drie dimensies van bezieling over het voetlicht brengen: bezieling in de omgang

Langszij bij het Jodendom? In de Gast-huisgemeente te Amsterdam vormt de wekelijkse sidralezing uit de synagoge, het uitgangspunt voor de keuze van een lezing uit het Nieuwe Testament met het oog op onze onopgeefbare verbondenheid met Israël. Onze ervaringen

Bloemschikken Advent 2005 De nieuwe brochure Symbolisch bloemschikken 2005 geeft ideeën voor bloemschikkingen op de laatste zondag van het kerkelijk jaar, de zondagen in de adventstijd en met Kerst. De geïllustreerde brochure bevat liturgiesuggesties en behandelt de symboliek in adventstijd. In de verbeeldingen zijn de samenstellers uitgegaan van teksten uit het oecumenisch leesrooster. Voor de kinderen is er aansluiting gevonden

De beproeving: over de nieuwe bijbelvertaling Voor predikanten, pastores, gemeenteleden, leerhuizen en kringen die de nieuwe bijbelvertaling gebruiken is een discussiebundel verschenen. Het eerste exemplaar werd onlangs aangeboden aan prof. dr. G.G. de Kruijf, voorzitter van de Generale Raad van Advies van de Synode van de Protestantse Kerk in Nederland. Toen de nieuwe bijbelvertaling verscheen besloot de synode dat deze vertaling in de komende tijd door de gemeenten beproefd

BERICHTEN

November 2005

voor mensen die praktijkervaringen met Thomasvieringen willen uitwisselen. Deze dag biedt een Thomasviering; uitgebreide ontmoeting met en uitwisseling van Thomasvierders, ervaringen en materiaal; een lezing over de vraag hoe je effectief mensen voor je vieringen werft. De

dag wordt gehouden in Utrecht. Voor meer informatie en aanmelding (graag vóór 10 november) kunt u terecht bij Kerkinactie, Sietske Renting, tel. (030) 880 17 54, e-mail: [email protected]

met God, bezieling in de omgang met elkaar als christelijke gemeenschap en bezieling in aandacht voor de wereld. Bij alle drie de thema’s is het gelukt om aansprekende inleiders te vinden die in de openingsviering iets van hun bezieling zullen doorgeven aan de deelnemers. Elke bezoeker kan kiezen voor deelname aan twee workshops, uit een totaal van 22 workshops. Daarnaast is er volop gelegenheid de ideeënmarkt te bezoeken. Voor de

kleintjes is er een crèche. Kinderen tussen de 5 en12 jaar kunnen meedoen aan het maken van een theatervoorstelling en vanaf 13 jaar zijn er ook voor jongeren aantrekkelijke workshops. Meer informatie en aanmelding: www.zeeland.pkn.nl Een folder met aanmeldkaart kunt u ook aanvragen bij het Protestants Dienstencentrum Zeeland, tel. (0113) 24 63 70.

daarmee staan in het boekje ‘Meelezen met de synagoge’ dat die dag verschijnt. Het is geschreven door de landelijke Toraleesroostergroep. Rondom deze presentatie organiseren we een symposium. Mevrouw Tamarah Benima, dr. Geert Cohen Stuart en dr. Wiel Logister geven hun kijk op het werk van de Gast-huisgemeente als proeftuin, afgewisseld met korte interviews. Een forum gaat

in op de vraag wat de betekenis hiervan kan zijn voor de Protestantse Kerk in Nederland. Het Klezmertrio Vilde Katshke en een lichte maaltijd sluiten deze dag af. Het symposium duurt van 14.00 uur - ca. 19.30 uur. Verdere informatie en aanmelding: [email protected] of (020) 689 11 97, Adriaan Boer of Diane Vonk.

bij de projecten van Kind op Zondag en Bonnefooi. In veel plaatselijke gemeenten zijn vrijwilligers die bloemschikken. Ze verbinden de schikkingen met het kerkelijk jaar. Op deze zondag van de voleinding gedenken wij Gods belofte van voltooiing van de geschiedenis. God die de wereld terecht brengt. Op de vier adventszondagen worden verhalen verteld uit drie verschillende evangeliën die de weg wijzen naar de stal waarin Christus wordt geboren. Met kerst staat in de evangelievertelling zijn geboorte centraal. De brochure Symbolisch bloemschikken 2005 kost € 9,50. Besteladres: Afdeling

Brochureverkoop, tel. (030) 880 17 24, e-mail [email protected]

moet worden. Hoe moeten we dat doen? Wat zijn de criteria? Welke consequenties heeft de keuze van de vertalers voor geloof en theologie? Is de vertaling bruikbaar in de liturgie van de gemeente? Deze en andere vragen komen in De beproeving aan de orde. Verder doen hartstochtelijke bijbellezers verslag van hun eerste leeservaringen en is er aandacht voor de uitgave van De Naardense Bijbel. Met stem en tegenstem wil deze bundel de gemeente toerusten in haar beoordeling van de nieuwe bijbel vertaling en een bijdrage leveren aan het noodzakelijke gesprek over deze vertaling. Theologen en predikanten uit de breedte

van de kerk laten hun stem horen. Op kritische referaten van onder meer Nico Bakker, Rinse Reeling Brouwer, Karel Deurloo, Rochus Zuurmond, Ad van Nieuwpoort wordt gereageerd door Jaap van Dorp, Jan van der Graaf en Richtsje Abma. Maar ook Willem Barnard, Dick Boer, Mirjam Elbers, Geert van Istendael, Alex van Ligten en Pieter Oussoren laten van zich horen. De beproeving is een bundel vol gesprek met vele bruikbare thema’s voor het kringwerk. Bestelgegevens: Ad van Nieuwpoort, Rochus Zuurmond e.a. (red.), De beproeving, over de nieuwe bijbelvertaling. Uitgeverij Kok, Kampen, 2005. ISBN 90435 161 7, 176 blz., prijs € 15,-.

24

Kerkinformatie

Studiedag Gereformeerde Bond over eredienst Het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond organiseert op dinsdag 15 november 2005 een studiedag over de eredienst. Het bestuur beoogt met deze studiedag de deelnemers een gereformeerde visie op de liturgie aan te reiken. De dag is opgezet in samenwerking met het Instituut voor

Coming-out weekend christelijke homo’s en lesbiennes Van vrijdag 11 november tot en met 13 november 2005 organiseert het CHJC, de vereniging voor christelijke homo’s

Vrijwilligersweekend óók voor kerken Op 9 en 10 december 2005 wordt het landelijk vrijwilligersweekend gehouden, onder het motto MADD: Make a difference Day. Het gaat om een eenmalige activiteit, waaraan ook kerken kunnen deelnemen. Tienduizenden Nederlanders zetten zich vrijwillig in door iets te doen voor anderen. Individuen, groepen en scholen, kerken, vrijwilligersorganisaties, oranjeverenigingen, gemeenten en bedrijven: samen maken ze het verschil. Eén van de deelnemende kerkelijke

BERICHTEN

November 2005

Gemeenteopbouw en Theologie. Programma: prof. dr. F.G. Immink spreekt over In Zijn naam bij-Een. Daarna wordt een video vertoond, waarin van hervormd-gereformeerde gemeenten de ongelijktijdigheid van de beleving van de eredienst tot uiting komt. Aansluitend stelt ds. W.J. Dekker uit Delft de vraag aan de orde hoe het komt dat mensen de eredienst beleven zoals ze deze beleven. Vervolgens neemt een ieder deel aan drie workshops. Men kan kiezen uit zeven: De waarde van de leerdienst / Liefde

voor de psalmen / Liturgie in het gezin / Het gebed van de gemeente / Eredienst en jongeren / Beleid inzake de eredienst / De sacramenten. Afsluitend vindt een forumgesprek plaats. Plaats: Theologisch Seminarium Hydepark, Driebergsestraat 50 te Doorn. Tijden: 13.0021.45 uur. Kosten: € 38,- inclusief maaltijd. Aanmelding: Bureau Gereformeerde Bond, Kleine Fluitersweg 253, 7316 MX Apeldoorn of mailen naar [email protected]. S.v.p. aangeven op welke workshops u intekent.

en lesbiennes, een coming-out weekend voor jongeren tot en met 30 jaar. Het is een weekend voor jongeren die nog nooit zijn uitgekomen voor hun geaardheid, die middenin hun coming out zitten of hun coming out al voor een groot deel achter de rug hebben en graag eens met anderen praten over de relatie christen en homo zijn. Je hebt een hoop lef nodig om te vertellen dat je homo, bi of lesbisch bent. En al hele-

maal als je kunt rekenen op een negatieve reactie van je kerk. Christen en homoseksueel zijn is een lastige combinatie, ‘zeker voor jongeren uit orthodoxe kerkelijke gemeenschappen’, aldus de organisatie. Om jongeren te helpen met de eerste stappen in hun coming out organiseert het CHJC dit weekend. Meer info: bel Marcel (06) 48 40 55 04 of Karin (030) 271 15 60.

gemeenten is de Protestantse Gemeente in Amsterdam. Zij ziet in het MADDweekend goede kansen voor Kerk-in-debuurt-promotie: ‘U kunt als kerk iets in uw buurt gaan doen of juist vrijwilligers uit de buurt vragen mee te klussen in de kerk. U kunt iets ondernemen met kinderen in de buurt, op bezoek gaan bij aan huis gebonden mensen, een plantsoen, tuintje of balkon opruimen voor wie dat zelf niet meer kan, een sportwedstrijd organiseren, een taartenbakwedstrijd houden en de taarten bezorgen bij mensen, of een veegronde rond de kerk houden’, aldus een persbericht van De Schinkel en de Protestantse Diaconie in Amsterdam. Het landelijke initiatief MADD werkt met

vraag-en-aanbod via de website www. makeadifferenceday.nl . Daar kunnen personen en groepen (zoals kerken) zich aanmelden om iets te doen, maar u kunt ook zelf een klus aanmelden, waarvoor u vrijwilligers zoekt die op zaterdag 9 of zondag 10 de handen uit de mouwen willen steken. In Engeland en de Verenigde Staten leverden dergelijke weekenden organisaties veel nieuwe vrijwilligers op. In Nederland is MADD gekozen als afsluitend evenement voor het jubileumjaar van Koningin Beatrix. Meer informatie: www.makeadifferenceday.nl

Dossier Armoede in Nederland is uit

Kant van Nederland/EVA, Luijbenstraat 17, 5211 BR Den Bosch, tel. 073-6121939, [email protected] Protestkaarten. De werkgroep Arme Kant van Nederland/EVA heeft ook drie nieuwe protestkaarten laten maken. Deze zijn vooral bedoeld voor mensen die een signaal willen sturen naar politici of andere beleidsverantwoordelijken over armoede in Nederland. Zie: www.armekant-eva.nl/kaarten.htm

De werkgroep Arme Kant van Nederland/ EVA heeft eind september het nieuwe Dossier Armoede in Nederland gepresenteerd. Dit compacte naslagwerk biedt een samenvatting van overheidsrapporten en wetenschappelijke artikelen rond belangrijke facetten van armoede zoals: politieke en “individuele” oorzaken van armoede, werk en werkloosheid, onbetaalde (zorg)arbeid, gezondheidszorg, onderwijs, wonen, schuldenproblematiek, landbouw, ouderen. De cijfers en feiten worden gestaafd met ervaringsverhalen. Bestelgegevens: Dossier Armoede in Nederland, september 2005, ISBN 9075684-11-8, 132 pagina’s, prijs: € 4,50 (excl. porto). Besteladres: Werkgroep Arme

25

Kerkinformatie

November 2005

PREDIKANTSWISSELINGEN

Predikantswisselingen Beroepen te Abepura/Papua (Indonesië), ds. dr. R. de Hoop te Hoogkerk; te Alphen a/d Rijn (herv. wijkgem.Sionskerk), ds. H.C. Marchand te Groningen; te Augustinusga/Surhuizum, ds. B. van der Boon te Lutjegast (in ged. Dienst); te Bleiswijk (herv. wijkgem. Dorpskerk), ds. E. van Rooijen te Ouderkerk aan den IJssel; te Elst (Utr, herv.) i.c.m. Rhenen (Bethel gem.) ds. P.H. van Trigt; te Ede; te Huizen (herv. wijkgem Oude Kerk West), ds. A.J. van den Herik te Oene; te Goedereede (herv.), ds. G.D. Kamphuis te AmstelveenBuitenveldert; te Huizen (herv. wijkgem Oude Kerk West), ds. A.J. van den Herik te Oene; te Kampen (herv. pred.bijz. opdr.), proponent mw. W. de Boer te Leeuwarden; te Nieuwerkerk a/d IJssel (herv. wijkgem 2/3) en te Zwijndrecht, ds. G. Lustig te Voorthuizen; te Ricatla (Mozambique), ds. mw. P.J. Doorn te Zetten; te Twijzelerheide, proponent L. Plug te Katwijk; te Veenendaal (herv. wijkgem. 6 - Engelenburg), en te Waddinxveen (herv. Wijkgem. Oost),

Wilt u berichten over predikantswisselingen en beroepbaarstellingen doorgeven aan het Synodesecretariaat? Postbus 8399, 3503 RJ Utrecht, e-mail: [email protected] Daarnaast kunnen deze berichten doorgegeven worden aan Persbureau Scheps, Postbus 103, 3770 AC Barneveld, e-mail: [email protected]

Handreiking ‘Maatwerk, naar een passend huis voor de gemeente’ Een groeiend aantal plaatselijke gemeenten klopt bij de Protestantse Kerk in Nederland aan met vragen op het terrein van verbouwing en financiering van kerkgebouwen. Dat heeft te maken met onder meer fusie van gemeenten, maar ook met kerkverlating. De handreiking ‘Maatwerk, naar een passend huis voor de gemeente’ is

Collecte missionair werk In de adventsperiode 2005 wordt gecollecteerd voor het missionair werk. Het motto luidt dit jaar: ‘Geef ruimte aan de dialoog’ en is gericht op het bevorderen van de dialoog tussen christenen en andersgelovigen.

ds. P.H. van Trigt te Ede; te Waddinxveen (herv. wijkgem. Oost) ds. P.H. van Trigt; te Wezep-Hattemerbroek (herv. wijk 2), ds. L. Lammers te Giessenburg; te Wilnis (herv.), proponent J.P. Ouwehand te Apeldoorn; te Wormerveer (SoW), proponent mw. B. Gras te Groningen; te Wijk (bij Heusden, herv.), ds. J.P.J. Voets te Stolwijk; te Zwijndrecht ds. G. Lustig te Voorthuizen; te Zwijndrecht (herv.), ds. A.J. Renkema te Dordrecht (SoW).

Aangenomen naar Aalburg, ds. B. C Haverkamp te Werkhoven en Schalkwijk; naar Alblasserdam (Elthetogemeente), mw. ds. H.C. Rikkert te Avezaath; naar Amstelveen- Buitenveldert, ds. mw. M.M. Bogaard te Eenrum (gr.); naar Bennekom (wijkgem.3), ds. W. Smit te Delfzijl; naar Berkenwoude/Den Achterbroek (herv.), proponent Th. L. van der Weide te Wierden; naar Bruinisse (herv.), ds. A. van der Ploeg te Werkendam; naar Den Helder (herv. wijkgem. Opstandingskerk), ds. G. Scherff te Nieuwkoop; naar Driesum, ds. A.J. Mensink te Emst; naar Heerlen (reform. kerkgemeenschap), ds. mw. S.H.H. Bloemert te Uithoorn; naar Honselersdijk (geref. Rehobothkerk), ds. M. Koster te Capelle aan den IJssel; naar Ingen, proponent A.B. Broekman te Zwartsluis; naar Musselkanaal (geref.), ds. A.B. Wolters te Katwijk aan den Rijn; naar Nieuwland en Oosterwijk, proponent C.H. Bijl te Ede; naar Rijnsburg

(geref.), ds. D.C. Groenendijk te Buitenpost; naar Sebaldeburen i.c.m. Leek (herv.), proponent J. Hoekman te Genemuiden; naar Vriezenveen (wijkgem. 4), ds. R.F. de Wit te St. Pancras; naar Workum, ds. R. Slaar te Midwolda.

Bedankt voor Barneveld (herv. wijkgem 1), ds. A.J. Mensink te Emst; voor Bedum, ds. R.F. de Wit te St. Pancras; voor Hoevelaken-Stoutenburg en Achterveld, en voor Woudenberg (herv.gem. wijk 2), ds. A.J. Mensink te Emst; voor Nieuwerkerk a/d IJssel (herv.), ds J.S. Heutink te Ede; voor Onderdendam, ds. R.F. de Wit te St. Pancras.

Beroepbaar proponent C. Kruijmer, Sluisweg 34, 2225 XM Katwijk aan Zee. ds. mw. I. Boersma-Prins, ‘t Veld 45, 8091 LJ Wezep. Tel. 038-3769665. proponent P.R. van Ankeren, Beukenrode 362, 2215 JT Voorhout. proponent E.J. de Groot, p/a De Ploeg 20, 8091 NA Wezep; proponent J.C. Oosterwijk, Vliegersvelderlaan 55a, 3771 VA Barneveld; proponent J.P. Ouwehand, Heelmeestersdreef 327, 7328 KD Apeldoorn. proponent I. Postma, Hooiweg 25, 3882 MR Putten; proponent G. Timmer, Lage Engweg 8, 3882 BD Putten.

behulpzaam bij de bezinning op dit beleidsterrein en bij het doordenken van noodzakelijke of gewenste aanpassingen aan kerkgebouwen. ‘Maatwerk’ helpt bij het voorwerk van verbouwingen, herinrichtingen of restauraties. Maar ook bij het afstoten van kerkgebouwen of nieuwbouw. Dit alles op zo’n wijze dat het gebouw past bij de aard van de gemeente en bij de visie op haar functioneren. ‘Maatwerk’ is een uitgave van de Protestantse Kerk in Nederland en te bestellen bij de afdeling Brochureverkoop, tel. (030) 880 17 24, email [email protected]. Prijs € 7,50. U betaalt geen verzendkosten.

Het leven in een multiculturele samenleving vraagt ook van de kerk om adequaat te reageren op onverwachte situaties en te blijven bouwen aan vertrouwen. Na de moord op Theo van Gogh ontstond bij velen in ons land wantrouwen jegens de moslimgemeenschap. Kerkinactie reageerde daarop direct met het openen van een speciale telefoonlijn waar mensen met hun

26

zorgen en vragen terecht konden. Het missionair werk beoogt het vertrouwen tussen mensen en groepen met een verschillende religieuze achtergrond tot stand te brengen door het stimuleren van de dialoog tussen hen. Daartoe worden onder andere handreikingen gedaan aan plaatselijke kerkelijke gemeenten. Advent begint op 27 november. Meer informatie: www.kerkinactie.nl

Kerkinformatie

BIJBELTEKSTEN

November 2005

November 2005 Deze teksten zijn gekozen uit de lezingen die in het gezamenlijk gebed in Taizé worden gebruikt. Taizé is een oecumenisch klooster in Frankrijk. De teksten zijn kort genoeg om verschillende keren per dag herlezen te worden, voor een tijd van persoonlijk of gemeenschappelijk gebed. Zo is men door middel van het gebruiken van dit rooster verbonden met de wereldoecumene. di 1 Jezus zegt: Gelukkig die zuiver van hart zijn; zij zullen God zien. Gelukkig die vrede brengen; zij zullen kinderen van God genoemd worden. (Matteüs 5:1-12) wo 2 Midden in de oven liet hij een koele wind waaien, zodat het vuur hen niet eens aanraakte; ze voelden geen pijn en hadden er in het geheel geen last van. (Daniël 1 : 27) do 3 Jezus zegt: Wie alles heeft achtergelaten omwille van Mij en omwille van de goede boodschap, krijgt nu in deze tijd het honderdvoud, vervolgingen inbegrepen, en in de komende wereld eeuwig leven. (Marcus 10: 17-30) vr 4 Waar wij over spreken is Gods verborgen en geheime wijsheid, een wijsheid waarover God vóór alle tijden besloten heeft dat wij door haar zouden delen in zijn luister. (1 Corinthe 2 : 7) za 5 Jesaja zei: De geest van de Heer zal op de Messias rusten. Zijn oordeel stoelt niet op uiterlijke schijn, noch grondt hij zijn vonnis op geruchten. Over de zwakken velt hij een rechtvaardig oordeel, de armen in het land geeft hij een eerlijk vonnis. (Jesaja 11:1-10) zo 6 Jezus zegt: Wees waakzaam, want je kent dag noch uur. (Matteüs 25: 1-13) ma 7 Jezus zegt: Vraagt en u zal gegeven worden; zoekt en u zult vinden; klopt en er zal worden opengedaan. (Matteüs 7: 7-11) di 8 Paulus schreef: Moge God uw hart ontvankelijk maken voor de liefde die Hij u toedraagt en voor de volharding die Christus u geeft. (2 Tessalonicenzen 3: 1-5) wo 9 De Heer zegt: Zie, Ik schep een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. Gij zult u verblijden en juichen, want Ik schep mijn volk tot blijdschap. (Jesaja 65: 17-18)

do 10 Jezus zegt: Ga door de nauwe poort naar binnen. Want smal is de weg naar het leven. (Matteüs 7: 7-14) vr 11 Jezus zegt: Zoekt het koninkrijk van God, dan zullen de andere dingen u erbij gegeven worden. (Lucas 12: 22-31) za 12 De Heer wekt mij in de morgen, Hij wekt mijn oor om als een leerling toe te horen. (Jesaja 50: 4-9) zo 13 In een gelijkenis zei de heer tegen zijn trouwe knecht: Uitstekend, goede en trouwe knecht, in het kleine was je trouw, over veel zal ik je aanstellen. Kom delen in de vreugde van je heer. (Matteüs 25: 14-30) ma 14 Johannes schreef over Christus: Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis kon het niet aan. (Johannes 1: 1-18) di 15 Paulus schreef: Wat de Geest wil brengt leven en vrede. (Romeinen 8: 5-11) wo 16 Ik overpeins de werken uwer handen, Heer; tot U strek ik mijn handen uit, mijn ziel - dorre grond smacht naar U. (Psalm 143) do 17 Toen Elia ontmoedigd was, stiet een engel van de Heer hem aan en zei: “Sta op en eet; anders gaat de reis uw krachten te boven.” Hij stond op, at en dronk, en gesterkt door dat voedsel liep hij tot hij de berg van God bereikte. (1 Koningen 19: 1-8) vr 18 De Heer zei: Ik ben met u; Ik zal u behoeden waar gij ook gaat. Ik zal u niet verlaten tot Ik mijn belofte heb vervuld. (Genesis 28: 10-22) za 19 Jezus zei tot zijn leerlingen: Wie jullie ontvangt, ontvangt Mij, en wie Mij ontvangt, ontvangt Hem die Mij gezonden heeft. (Matteüs 10: 37-42) zo 20 Jezus zegt: Voorwaar, Ik zeg u: al wat u gedaan hebt voor een dezer geringsten van mijn broeders hebt u voor Mij gedaan. (Matteüs 25: 31-40)

27

ma 21 Onuitputtelijk is Gods erbarmen. Uw grote trouw is iedere morgen weer nieuw. Goed is het, in stilte, op redding van de Heer te wachten. (Klaagliederen 3: 22-26) di 22 Jezus zei tot zijn leerlingen: Herinnert u wat Ik u gezegd heb: een dienaar staat niet boven zijn heer. Als ze Mij vervolgd hebben, zullen ze ook u vervolgen. Als ze mijn woord onderhouden hebben, zullen ze ook het uwe onderhouden. (Johannes 1: 18-27) wo 23 Paulus schreef: Voor zover ik nu leef in het vlees, leef ik in het geloof in de Zoon van God, die mij heeft liefgehad en zichzelf heeft overgeleverd voor mij. (Galaten 2: 15-21) do 24 Paulus schreef: Wij zwoegen en strijden, omdat wij onze hoop gevestigd hebben op de levende God, die de redder is van alle mensen. (1 Timoteüs 4: 7-10) vr 25 Paulus schreef: Wie op de akker van de Geest zaait oogst het eeuwige leven. (Galaten: 6: 1-10) za 26 Paulus schreef: De Heer is getrouw, Hij zal u sterken en behoeden voor de boze. (2 Tessalonicenzen 3: 1-5) zo 27 ADVENT Jezus zegt: Wat ik tegen jullie zeg, zeg ik tegen iedereen: wees waakzaam! (Marcus 13: 33-37) ma 28 Jezus zegt: Alles waarom jullie in je gebeden vragen zullen jullie krijgen, als je maar gelooft. (Matteüs 21: 18-22) di 29 Jesaja zei: De Heer zal zijn geest over ons uitstorten. Dan woont mijn volk in een gebied van vrede. (Jesaja 3: 15-20) wo 30 Jezus zag Simon en diens broer Andreas bezig het net uit te werpen in het meer. Zij waren namelijk vissers. En Hij sprak tot hen: “Komt, volgt Mij; Ik zal u vissers van mensen maken.” Terstond lieten zij hun netten in de steek en volgden Hem. (Matteüs 4: 18-22)

Kerkinformatie

Advertenties Kerkinformatie kent twee soorten advertenties: vacatureadvertenties van kerkelijke gemeenten en andere advertenties. Vacatureadvertenties van gemeenten kunnen in vier verschillende formaten geplaatst worden: Klein (tot 65 woorden), Normaal (tot 130 woorden), Groot (tot 260 woorden) en Zeer groot (tot 520 woorden/ hele pagina). Voor deze formaten gelden respectievelijk de volgende tarieven: € 174, € 349, € 697 en € 1.394.

De Gereformeerde Kerk te Leimuiden is op zoek naar een

(emeritus) predikant (m/v) of

pastoraal werker (m/v)

ADVERTENTIES

November 2005

Andere advertenties bestaan in de formaten: 1/8, 1/4, 1/2 en 1/1. De prijzen zijn respectievelijk: € 348, € 697, € 1.394, € 2.788.

Uiterste aanleverdata:

Aanlevering

De redactie van Kerkinformatie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van advertenties. Bij de opmaak zal zoveel mogelijk rekening worden gehouden met de wensen van de adverteerder.

Per e-mail aan [email protected] (de kale tekst in een Word-bestand en logo’s uitsluitend apart in een jpg-bestand), per fax aan (030) 880 14 45, of in papieren vorm per post aan: Kerkinformatie Advertenties (F. Rozemond), Postbus 8504, 3503 RM Utrecht.

Januarinummer 2006: 25 november. Februarinummer 2006: 23 december.

De Protestantse Gemeente Middelburg is op zoek naar een

predikant m/v, voor de functie van 50% van een volledige predikantsplaats als ouderenpastor, voor de tijdsduur van drie of vier jaar.

voor ca. 16 uur per week. Wegens vertrek van onze predikant zoeken wij voor het pastorale werk in onze gemeente een medewerk(st)er die: – lid van de Protestantse Kerk in Nederland is – affiniteit heeft met het ouderenpastoraat – zieken thuis en in het ziekenhuis kan bezoeken – woonachtig is in een straal van ca. 30 km rond Leimuiden – opleiding en ervaring in de geestelijke verzorging heeft. Wij zijn een kleine gemeente van ca. 400 leden en werken samen met de Hervormde Gemeente in Leimuiden. De aanstelling geldt voorlopig voor een periode van één jaar. Arbeidsvoorwaarden zijn conform de regeling van de Protestantse Kerk in Nederland. Nadere informatie wordt graag verstrekt door: E. (Bert) Tijselink, tel. (0172) 50 83 51, e-mail: [email protected] Uw schriftelijke reactie met cv kunt u sturen aan: F.C. (Frans) Kooiman, Ieplaan 2, 2451 BT Leimuiden, e-mail: [email protected]

De functie houdt voornamelijk in: – de pastorale zorg aan bewoners van drie zorgcentra; op dit moment zijn dat er ongeveer 100 – regelmatig contact (en samenwerking) met de betreffende pastoraatteams – voorgaan in kerkdiensten in de drie tehuizen (in totaal 3 keer per maand) – het leiden en eventueel opzetten van gespreksgroepen in de centra – het begeleiden van begrafenissen – verder wat op de weg van een ouderenpastor komt en behoort Wij denken aan een predikant, die 3 of 4 jaar vóór de pensioengerechtigde leeftijd deze functie als een passende afsluiting van zijn werkperiode ambieert en aan het einde van de contractperiode het pensioen geniet. Belangstellenden wordt verzocht te reageren binnen één maand na verschijnen van deze publicatie. 1e scriba J.A. Wiegel Abbé de Saint-Pierrelaan 21 4334 AN Middelburg tel. (0118) 61 22 45. [email protected]

Arnoldien van Berge, ervaren predikante en supervisor, heeft vier of vijf dagdelen ter beschikking voor

pastorale arbeid Ook in tijdelijk dienstverband. Bij voorkeur in een straal van 40 km rond Amsterdam. Voor nadere informatie: (020) 676 43 87 of: [email protected]

28

De Gereformeerde kerk van Pesse zoekt een

predikant m/v voor 70% Wij denken aan een pastor die: – in bediending van Woord en Sacrament oog heeft voor de actualiteit van het evangelie in onze samenleving. – toegewijd is in actief pastoraat aan jong en oud. – de plaatselijke samenwerking met de Hervormde Gemeente van harte en verstandig weet voort te zetten. Pesse ligt circa 5 km. van Hoogeveen aan de snelweg A28. Onze gemeente telt ongeveer 500 leden. Een pastorie is beschikbaar. Voor informatie kunt u contact opnemen met de voorzitter van de beroepingscommissie dhr. H. de Jager te Pesse, tel. (0528) 24 14 41. Sollicitaties kunt u richten aan de secretaris dhr. H. Vredeveld, Wijsterseweg 11, 7931 TR Fluitenberg, tel. (0528) 27 15 70. Bij hem kunt u tevens een profielschets aanvragen.

Kerkinformatie

De Hervormde Gemeente Amersfoort is op zoek naar een:

predikant Bergkerk 1.0 fte m/v De Bergkerk heeft binnen de kerkelijke wereld een eigen gezicht. Dit blijkt uit het open en oecumenische karakter, de eredienst, de sfeer, de samenwerking met andere kerken en religies en diverse activiteiten door het jaar heen. Er zijn ongeveer 1000 actieve leden. We zoeken een voorganger die vanuit zijn gelovig mens-zijn weet te inspireren. Functie-eisen – Afgeronde academische opleiding theologie – Substantiële ervaring als wijkpredikant – Kennis van en belangstelling voor liturgie, kerkmuziek en beeldende kunst – Uitstekende uitdrukkingsvaardigheden, gericht op jong en oud – Ervaring met bestuurlijk werk Persoonlijkheidsprofiel – Als vertegenwoordiger van de gemeente van Christus heeft u oog en oor voor de vele vragen van deze tijd. – Als voorganger kunt u op kernachtige, inspirerende en heldere wijze voorgaan en preken in de eredienst. – Als pastor bent u in staat richting te geven aan het pastorale werk in de Bergkerk. – U hebt interesse, aandacht en begrip voor de jeugd. – Als wijkpredikant en lid van moderamen en kerkenraad kunt u op inspirerende wijze mede leiding geven. Er is een ruime pastorie beschikbaar Informatie – Op onze website www.bergkerk.nl vindt u een uitgebreide profielschets – U kunt bellen of mailen met mw. A. van Leeuwen, telefoon (033) 461 62 32, e-mail: [email protected] Uw schriftelijke sollicitatiebrief met CV dient drie weken na de verschijningsdatum van dit blad in het bezit te zijn van mw. A. van Leeuwen, secretaris beroepingscommissie, Kamerlingh Onnesstraat 27, 3817 JR Amersfoort.

ADVERTENTIES

De Protestantse Gemeente (i.w.) te Beilen is een bonte stoet van gelovigen, die hun ontmoeting vieren met elkaar en met God. De gemeente is zo georganiseerd dat ieder naar eigen talent en met vertrouwen in elkaar en geloof, kan bijdragen tot een bloeiende kerk. Voor onze gemeente zijn wij per direct op zoek naar een fulltime

November 2005

De PKN-gemeente in wording te Suwâld (Frl.) is een echte plattelandsgemeente. Dat betekent dat men elkaar nog kent en met elkaar meeleeft. De kerkelijke gemeente wil een plaats innemen in het dorp en daarom wordt er ook aandacht geschonken aan wat er om haar heen gebeurt. Al 25 jaar zijn de Gereformeerde Kerk en Hervormde Gemeente in Suwâld federatief met elkaar op weg. De huidige kerkgemeenschap bestaat uit een kleine 400 leden en is verdeeld over één derde jeugd, één derde volwassenen en één derde ouderen. Wij zijn op zoek naar een

predikant(e)

predikant(e) (voor 50%)

Onze ideale predikant(e): – is jong en heeft ongeveer 6–12 jaar ervaring; – spreekt jeugd en oudere jongeren in hun eigen belevingswereld aan en geeft inhoud aan het jongeren pastoraat; – levert een waardevolle bijdrage aan onze plurale gemeente en heeft affiniteit met de confessionele en evangelische stroming binnen onze kerk; – is in staat mensen bij elkaar te brengen; – inspireert en motiveert mensen om de gemeente te bouwen; – is creatief in zowel het gemeentewerk als in de erediensten; De Protestantse Gemeente Beilen heeft momenteel twee predikanten (1,75 fte) en een pastoraal werker (4 dagdelen). De gemeente bestaat uit 2100 pastorale eenheden, verspreid over Beilen en enkele omliggende dorpen. Beilen is gelegen in ‘hartje Drenthe’ tussen Assen en Hoogeveen. Meer informatie over onze gemeente is te vinden op de website: www.pgbeilen.nl Voor verdere inlichtingen en het opvragen van een informatiepakket kunt u contact opnemen met de secretaris van de beroepingscommissie: Mw. Grietje ten Hoeve Beilervaart 79 9411 VC Beilen (0593) 52 51 11 e-mail: [email protected] Uw schriftelijke reactie met c.v. kunt u binnen 3 weken sturen naar bovenstaand adres.

29

die ons als gemeente wil inspireren en activeren in het geloofsleven. Het accent van de werkzaamheden ligt bij: – Pastoraat en eredienst – Jeugdwerk – Toerusting en vorming Wij verwachten dat de kandidaat: – in staat is op een voor ieder verstaanbare wijze Gods woord uit te dragen; – een predikant is uit het brede midden van de kerk, confessioneel georiënteerd; – aandacht wil schenken aan de verschillende leeftijdsgroepen met hun eigen specifieke belevingswereld; – bereid is de Friese taal en cultuur te leren verstaan. De kandidaat kan rekenen op een gemotiveerde kerkenraad en een grote groep gemeenteleden, die actief betrokken is bij het gemeentewerk. Er is een vrijstaande pastorie beschikbaar. Een uitgebreid informatiepakket kunt u aanvragen bij de voorzitter van de beroepingscommissie Rolf van der Meulen, Noorderend, 9265 LM Suwâld, tel. (0511) 43 18 91, e-mail: [email protected]. Wie denkt te passen in dit profiel nodigen wij uit voor een schriftelijke reactie voorzien van CV en motivatie, uiterlijk 1 maand na het verschijnen van de advertentie in dit blad en te richten aan de beroepingscommissie op voornoemd adres.

Kerkinformatie

November 2005

RUBRIEK ADVERTENTIES

De Diaconie van de Evangelisch-Lutherse Gemeente Amsterdam functioneert zelfstandig en legt verantwoording af aan de Kerkenraad. De Diaconie is een overkoepelend orgaan waaronder een aantal diaconale instellingen werkzaam is. Vertegenwoordigers van deze diaconale instellingen en van de gemeentediakenen vormen samen het Algemeen Bestuur van de Diaconie. Het beleid van de Diaconie is de komende periode gericht op maatschappelijk verantwoord en duurzaam ondernemen. De Diaconie speelt een belangrijke rol in het vernieuwingsproces van de Evangelisch-Lutherse Gemeente.

De Gereformeerde Kerk te Katwijk aan Zee zoekt een

Bij het bureau van de Diaconie is de functie ontstaan van

kerkelijk werker (m/v)

algemeen secretaris (v/m)

in een 50% betrekking

(36/40 uur week) Aanstelling per 1 april 2006

voor jeugdwerk en pastoraat

Wat houdt de functie in? U ontwikkelt samen met het Bestuur van de Diaconie nieuw beleid en draagt zorg voor de implementatie daarvan. U vertegenwoordigt de Diaconie in een aantal overlegorganen, zowel binnen de Lutherse Kerk als daarbuiten; u treedt daarbij op als strategisch gesprekspartner. U bent voorzitter van en geeft sturing aan diverse commissies, zoals de commissies Binnenland en Buitenland. U zet de doelen en richting van de Diaconie helder en inspirerend neer en vertaalt deze naar concrete acties. U initieert het vernieuwen van werkprocessen en producten en zet ook anderen aan tot vernieuwend denken en handelen. U motiveert en geeft praktische steun aan diakenen en andere vrijwilligers. U geeft dagelijkse leiding aan de (financieel)administrateur van de Diaconie.

Wij zijn een gevarieerde, ruim tweeduizend leden tellende gemeente met een open, confessioneel karakter. Er zijn twee predikanten werkzaam (1,65 fte). Wij hebben: – Jeugdkerk The Base – tienerdiensten en jeugddiensten. – gemeentegroeigroepen – Alpha cursussen en Youth Alpha.

Taken: – begeleiding van het jeugdwerk – aansturing clubwerk en tienerwerk – begeleiding ouderlingen en bezoekmedewerkers – pastoraal bezoekwerk

Meer informatie kunt u vinden op onze website www. triumfatorkerk.net, of bij Mw. M. Muilwijk-Dijkhuis, (071) 402 31 38, preses AK. Uw sollicitatie, voorzien van uw c.v., graag binnen 4 weken na het verschijnen van dit blad richten aan de scriba, Dhr. H. Guijt, J.W. Frisodreef 17, 2224 BC Katwijk ZH, e-mail: [email protected]

Wat verwachten wij? U heeft een academisch werk- en denkniveau en enige jaren aantoonbare ervaring in een vergelijkbare functie. U bent een initiator en pionier en gaat communicatief en met overtuigingskracht te werk. U bent gericht op samenwerking (zowel in- als extern) met gevoel voor bestuurlijke verhoudingen. U kunt omgaan met tegenstrijdige belangen. U bent in staat leiding te geven aan vernieuwingsprocessen. U beschikt over een goede beheersing van de Nederlandse en de Engelse taal. In deze functie werkt u ook buiten de normale werktijden. U heeft affiniteit met het Christelijke geloof.

beter verzekerd

Wat bieden wij? Een boeiende en uitdagende baan waarin initiatief en durf wordt gevraagd en waar u voor velen het gezicht bent van de Diaconie. Arbeidsvoorwaarden Het bruto salaris bedraagt, afhankelijk van leeftijd en ervaring, en conform de CAO van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN), maximaal € 3930,77 per maand. De secundaire arbeidsvoorwaarden (inclusief een goede pensioenregeling) zijn eveneens conform deze CAO. Informatie Wanneer u geïnteresseerd bent in deze functie, kunt u uw sollicitatie binnen twee weken richten aan de voorzitter van de Diaconie, mevrouw drs. J. van der Sluis-Reuvers, p/a Diaconaal Bureau, Maasstraat 148, 1079 BK Amsterdam.

Donatus verzekert kerken, al meer dan 150 jaar. Maar wist u dat we ook speciale verzekeringsproducten voor kerken hebben? Bijvoorbeeld voor vrijwilligers, kostbaarheden, ramen, aanstraalverlichting, inventaris, enzovoort. Als onderlinge verzekeringsmaatschappij houden we de premies laag. Sterker nog, we restitueren zelfs een groot deel. Nog geen speciale glasverzekering van Donatus? Vraag een vrijblijvende offerte aan.

Een assessment kan deel uitmaken van de selectieprocedure. Postbus 500, 5240 AM Rosmalen [email protected] www.donatus.nl

Nadere informatie kunt u krijgen bij mevrouw drs. J. van der SluisReuvers, tel. (020) 625 27 80.

tel. 073 - 5221700

30

Kerkinformatie

De Gereformeerde Kerk van Oentsjerk heeft ca. 1350 leden en 1,3 predikantsplaats. Onze kerk werkt al jaren samen met de Hervormde Gemeente van Oentsjerk c.a. en de Hervormde Gemeente van Aldtsjerk/Roodkerk. Er zijn inmiddels vergaande fusieplannen om te komen tot een PKN-gemeente. Oentsjerk is een aantrekkelijke woongemeente in de Friese Wouden tussen Leeuwarden en Dokkum.

RUBRIEK ADVERTENTIES

De kerkenraad van de Gereformeerde Kerk van Oentsjerk zoekt een

November 2005

De Gereformeerde Kerk van Voorthuizen behorend tot de Protestantse Kerk in Nederland zoekt in verband met een vacature in één van haar twee wijken een enthousiaste en ervaren

predikant (m/v) voor 100 % om de ontstane vacature van mei 2005 op te vullen.

predikant (fulltime)

Oentsjerk is een pluriforme en actieve gemeente, waar vele werkzaamheden in SoW-verband plaats vinden.

Wij kijken uit naar een predikant die: – het evangelie met bezieling en diepgang weet te vertalen naar het dagelijks leven – waardering heeft voor de traditie en ook ruimte ziet voor vernieuwing – goed kan samenwerken met een fulltime collega – grote affiniteit heeft met jeugd en jongeren en hen vanuit hun leefwereld in aanraking brengt met de bijbelse boodschap – ervaring heeft in tenminste één gemeente

Gezocht wordt naar een enthousiaste samenbindende predikant(e) die onze gemeente wil inspireren in dienen, vieren en beleven, zowel voor onze jongeren als onze ouderen. Tevens bestaat er op dit moment nog een vacature voor de 0,3 predikantsplaats.

Wij zijn een gemeente die: – gastvrij en actief is en bestaat uit ruim 1900 leden – een grote, positieve kern van vrijwilligers heeft met veel organisatietalent – nauwe contacten onderhoudt met haar zustergemeente Livezeni in Roemenië

Indien u geïnteresseerd bent en meer informatie wilt ontvangen van de beroepingscommissie van de Gereformeerde Kerk van Oentsjerk, kunt u contact opnemen met de voorzitter van onze commissie, dhr. K. de Jong, Dr. Kijlstraweg 26, 9062 GS Oentsjerk, tel. (058) 256 17 00, e-mailadres: [email protected] Een informatiepakket is beschikbaar.

Voorthuizen is: – een dorp in het midden van het land, in een veelzijdige en groene woonomgeving – een dorp met een prettig leefklimaat en een levendig verenigingsleven Voor de nieuwe predikant is een ruime, vrijstaande pastorie beschikbaar in het centrum van het dorp.

Uw schriftelijke reactie kunt u binnen 3 weken na het verschijnen van dit blad naar bovenstaand adres sturen.

Nadere informatie kunt u verkrijgen bij de voorzitter van de beroepingscommissie: Dhr. B. Petersen, tel. (0342) 47 59 31, e-mail: [email protected] U kunt ook onze website raadplegen: www.gk-voorthuizen.nl

De Protestantse Gemeente (i.w.) te Vianen zoekt voor haar wijk Centrum per 1 januari 2006 een

Uw sollicitatie (voorzien van c.v.) kunt u sturen naar: Dhr. B. Petersen, Rietdekkerslaan 25, 3781 WB Voorthuizen.

kerkelijk werker (m/v)

Graag zien wij uw reactie tegemoet binnen twee weken na verschijnen van dit blad.

voor 20 uur per week Wegens vertrek van één van de drie aan onze gemeente verbonden predikanten zoeken wij voor het pastorale werk in onze gemeente een kerkelijk werker, die – een opleiding theologie (minimaal HBO) heeft gevolgd; – lid van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) is; – begrafenissen kan leiden; – het liefst woonachtig is in de naaste omgeving van Vianen.

De Hervormde Gemeente te Zonnemaire zoekt een gepensioneerde of emeritus

predikant(e) of een pastoraal werker (m/v) voor 50-75%

Bijzonderheden: – De aanstelling geldt voorlopig voor een periode van één jaar. – Arbeidsvoorwaarden zijn conform de regeling van de PKN – Het bezit van een preekbevoegdheid is gewenst. Het voorgaan in de erediensten van de gemeente behoort tot de mogelijkheden (voorbereiding van deze diensten valt buiten het aantal genoemde uren)

Wij zijn een kleine gemeente die graag in contact wil komen met iemand die:

Nadere informatie wordt graag verstrekt door de voorzitter van de kerkenraad, dhr. A.L. Feith, tel. (0347) 34 16 13.

Wij bieden: – een pastorie – een prettige leefomgeving in een rustig dorp dicht bij zee.

– – – –

Uw schriftelijke reactie met CV moet binnen twee weken na het verschijnen van de advertentie in dit blad worden gericht aan het College van Kerkrentmeesters, t.a.v. mevr. I.C. Pieterse – Oskam, Postbus 48, 4130 EA Vianen.

een bindende factor wil zijn de bijbel wil vertalen naar het dagelijks leven op aansprekende wijze voorgaat in de eredienst een warm hart heeft voor jong en oud.

Een profielschets en nadere informatie kunt u verkrijgen bij mw. C. Eijskoot-Jonker, Christinastraat 12, 4316 BE Zonnemaire, tel. (0111) 40 16 43.

31

Kerkinformatie

Protestantse gemeente i.w. te Waddinxveen

RUBRIEK ADVERTENTIES

November 2005

Hervormde Gemeente KOLHAM.

Wijkgemeente Ontmoetingskerk Gereformeerde kerk te Waddinxveen

De Hervormde Gemeente van Kolham zoekt een enthousiaste inspirerende

kandidaat predikant m/v 4/12 Herhaalde oproep die ruimte weet te geven aan verschil in geloofsbeleving binnen onze gemeente.

Bent u de

predikant(e) 80%

Wij denken daarbij aan iemand die: – met een 4/12 dienstverband, exclusief preekbeurten. – éénmaal per maand voorgaat in de eredienst en in bijzondere diensten. – activiteiten stimuleert c.q. ontplooit voor vorming en toerusting. – actief betrokken is bij opbouw en voortgang van het jeugd- en jongerenwerk. – in overleg met de kerkenraad vorm geeft aan en affiniteit heeft met het pastoraat. – met kerkenraad en gemeente uitvoering geeft aan en ontwikkelen van het beleid voor de komende vijf jaar. – inhoud geeft aan geloven en kerk zijn in Kolham. – een open houding heeft t.a.v. vormen van samenwerking met naburige gemeenten.

die de uitdaging aandurft om samen met een zeer betrokken kerkenraad leiding te geven aan het proces om onze gemeente – na een moeilijke periode – weer een warme en geïnspireerde gemeente te doen zijn? Wij zijn een pluriforme gemeente die kan worden gekenschetst als “modern in het leven – traditioneel in de leer”. Binnen onze gemeente is veel ruimte voor initiatieven en worden vele activiteiten ontwikkeld, ook op het gebied van oecumenische samenwerking. De relatief grote groep jeugdige leden vraagt specifieke aandacht. De gemeente telt ca 1.500 leden en heeft één pastoraal werker in dienst. Wij zoeken een: – geestelijk leider. Iemand die op een inspirerende, enthousiaste en bemoedigende wijze Gods woord vertaalt en zo de gemeenteleden voeding geeft om hun geloof handen en voeten te geven. – bruggenbouwer. Iemand die het in zich heeft verbondenheid te bewerkstelligen tussen de gemeenteleden onderling en tussen de verschillende actieve groepen binnen onze gemeente. – “mens” met persoonlijke spiritualiteit: zijn geloof is voelbaar levend en werkt inspirerend voor zichzelf én voor zijn gemeente.

Het betreft een getermineerd beroep voor een periode van vijf jaar. Uw sollicitatie, voorzien van uw cv, kunt u zenden aan de scriba van de kerkenraad dhr. Tj. Meinema, Hoofdweg 121, 9619 PC Froombosch, tel. (0598) 39 74 26, e-mail: [email protected] Ook kunt u hier nadere informatie verkrijgen.

De Protestantse gemeente Numansdorp zoekt voor haar 400 leden een

Onze voorkeur gaat uit naar een predikant(e) van gereformeerde huize die in ten minste één gemeente heeft gestaan.

predikant(e) 50%

Heeft deze korte schets uw interesse gewekt en wilt u meer informatie? Neem dan contact op met: de heer G.J. Swart, Heuvelhof 21, 2742 AW Waddinxveen tel. (0182) 63 11 29

Wij zoeken iemand die: – aandacht wil schenken aan de ernstig zieken in onze gemeente. – ons pastoraal team wil stimuleren en begeleiden. – met toewijding en in heldere bewoordingen het evangelie in de erediensten uitdraagt. – naast het af en toe voorgaan in de gewone diensten, ook zal voor gaan in rouw- en trouwdiensten – zich in wil zetten voor de jeugd.

Uw interesse kunt u tot 1 december 2005 schriftelijk kenbaar maken aan: Mw. E. Bouma–Roest, Weidezoom 54, 2742 EV Waddinxveen.

Wij bieden een: – hechte gemeente – een tal van commissies met enthousiaste vrijwilligers – een modern kerkgebouw. Een informatiepakket is op aanvraag beschikbaar bij de secretaris van de beroepingscommissie: mevr. W.M. van der Ree-Hagendoorn, Burg. de Zeeuwstraat 9, 3281 AD Numansdorp. tel. (0186) 65 40 39, e-mail: [email protected]. Voor telefonische inlichtingen kunt u contact opnemen met de voorzitter: dhr. L. Mosselman tel. (0186) 65 14 83. Uw sollicitatie zien wij graag binnen 4 weken tegemoet op bovenstaand adres.

32