Protestantse gemeente te Eelde-Paterswolde Kosterijweg 2 9761 GE Eelde www.pkn-eelde.nl
Kerkdiensten in de komende periode Datum:
Tijd:
Voorganger:
06 sept
10:00 uur
ds. K. van der Plas
KK
13 sept
10:00 uur
ds. K. van der Plas
KK/C/A
20 sept
10:00 uur
ds. A. Kosterman
KK/K
27 sept
10:00 uur 19:00 uur
ds. K. van der Plas Vesper/Avondgebed
KK
04 okt
10:00 uur
ds. K. van der Plas
KK/K/C
11 okt
10:00 uur
ds. K. van der Plas
KK/K/D
KK: K: C: A: D:
Bijzonderheden
er is kinderkerk en oppas gelegenheid elkaar te ontmoeten na de viering met koffie/thee de cantorij verleent medewerking aan deze viering avondmaal/maaltijd van de Heer doopdienst
Alle diensten worden uitgezonden via www.kerkomroep.nl en kunnen ook een jaar lang nadien bekeken worden.
2
Inhoud Van de redactie
4
Bij het overlijden van Ds. J.J. (Jan) Franck
5
In memoriam Jan Franck
6
Laatste ouderling pastoraat vertrekt, opvolger/ster dringend nodig
8
Van de Kerkenraad
9
Muziek in de eredienst - oproep
11
Open monumentendag 2015
11
Iconen maken en schilderen
12
We moeten haast maken…..
13
Lezingenseizoen 2015-2016 Vorming en Toerusting
14
Startzondag zondag 27 september
15
Zomeruitje wijk 5
16
Een lekker uitje
16
Cursussen
16
Agenda
17
Inleveren kopij
17
Jeugdwerk seizoen 2015-2016
18
Uitstapje wijk 4 kerkje Midwolde
19
De geschiedenis van de Eelder kerk (7)
20
Wat betekent de kerk voor mij
23
Van het Kerkelijk bureau
25
Collecteopbrengsten
25
In herinnering
26
Puzzel
26
Hartelijk dank
28
De Klimaatloop:
29
Berichten uit de ‘bed, bad, brood’-opvang in Groningen
31
3
Colofon
33
Van de redactie De scholen zijn weer begonnen, in ons dorp heerst al bedrijvigheid van het naderende corso en KC valt na 2 maanden weer bij u in de bus. Kortom, tekenen dat de zomer bijna ten einde is. KC vibreert mee met de wisseling van de seizoenen. Het blikt terug, maar het kijkt vooral vooruit naar allerlei activiteiten op ons kerkelijk erf die staan te gebeuren. Ik vond onderstaand gedicht van Ida Gerhardt en kan het zelf niet beter zeggen: neem bewust afscheid van de zomer en omarm de herfst. Afscheid nemen van de zomer Zomeravond Langzaam over het land in de avond de trompet van de andere boerderij. Het praten op de bank sterft uit, de witte roos laat stille bladeren vallen. Het kind, te bed gebracht, slaapt niet, achter het hart der luiken luistert het. Ida Gerhardt (1905-1997) uit: De hovenier (1961)
4
Namens de redactie, Joke Lambour
Bij het overlijden van Ds. J.J. (Jan) Franck Op dinsdag 19 mei is, toch vrij plotseling, dominee Jan Franck overleden. De afscheidsdienst en aansluitende begrafenis vond plaats op dinsdag 26 mei, daags na Pinksteren, en werd geleid door Ds. Lieuwe Giethoorn. Namens de Protestantse Gemeente te Eelde/Paterswolde heeft de kerkenraad een overlijdensbericht geplaatst in dagblad Trouw (zie hieronder). De tijd tussen zijn begrafenis en de verschijningsdatum van het eerstvolgende K.C. was te kort om in de juni-editie al aandacht te schenken aan dit overlijden. Dominee Jan Franck was gedurende 28 jaar de predikant van de Nederlands Hervormde Gemeente van Eelde/Paterswolde. Hij was van 1962 tot zijn emeritaat in 1990 daardoor mede beeldbepalend voor het kerkelijk leven in ons dorp, en zeker ook bekend buiten de kerkelijke gemeenschap. Na een aantal jaren in Haren gewoond te hebben, woonde hij sinds 2014 weer in Eelde, en was weer meelevend lid van onze Gemeente.
5
Hieronder volgt het “In Memoriam”, zoals dat door de heer Oene Hokwerda is uitgesproken tijdens de afscheidsbijeenkomst in de Dorpskerk op 26 mei. De heer Hokwerda heeft Ds. Franck vele jaren meegemaakt en in diverse functies met hem samengewerkt, en is dan ook als geen ander in staat om de rol en betekenis van Ds. Franck in onze Gemeente weer te geven. De kerkenraad gedenkt Ds. Franck met groot respect en erkenning voor zijn belangrijke rol in onze Gemeente en dankt de heer Hokwerda voor zijn passende weergave van de persoon en het werk van Ds. Franck. Namens de kerkenraad, Dick Hoogendoorn, voorzitter Hielle Tillema scriba
In memoriam Jan Franck Hedwig, familie van Jan Franck en allen die zich met Jan verbonden voelen, hier in de Dorpskerk waar Jan gedurende 28 jaar heeft gepreekt. Namens de Kropkring, later Kring '80 genoemd, waarvan Jan Franck 40 jaar lid was, wil ik hem hier herdenken. Jan was niet alleen lid van onze kring, maar bleef daarin ook predikant, want dat was onlosmakelijk met elkaar verbonden. Hij ging altijd door met het zoeken naar wat de theologie te bieden heeft voor de vragen van het leven en streefde er naar - op de hem kenmerkende manier - om mensen recht te doen. Jan was een man van veel woorden. Hij kon een gedachte opperen, daar van alles over zeggen en dan weer met moeite naar zijn uitgangspunt terugkeren. Want Jan las ontzettend veel, bleef 6
doordenken over wat ons menselijk bestaan raakt en was bereid om in kleine stapjes op te schuiven als hij dat theologisch kon verantwoorden. Hij behoorde tot de midden orthodoxie en zocht zoekend en tastend naar de ruimte om verder te komen, dit in samenhang met ontwikkelingen in de samenleving. Zo heeft hij kortgeleden nog een intensieve correspondentie gevoerd met Carel ter Linden over diens boek 'Wat doe ik hier in Godsnaam?". Jan zocht voortdurend naar verbinding. Tussen oud-Eeldenaren en nieuw-ingekomenen, in de discussie tussen ICTO en IKV, in de kernwapendiscussie, maar ook als families er onderling niet uit konden komen. Hij was trouw en toonde een geweldige solidariteit met Eelde/Paterswolde, want daar woonden zijn mensen en hij luisterde met intense aandacht naar ieders problemen en zorgen. En kon, als het er op aan kwam, zich klaar en helder uitspreken met woorden die van betekenis waren voor wie het betrof. Als er zich nieuwe mogelijkheden voordeden, was Jan bereid om mensen initiatief te geven, zoals toen de jeugd voor het eerst in Eelde met een bandje in de kerkdienst wilde spelen, en ook toen er contacten werden gezocht in Güstrow in de voormalige DDR, een communistische staat. Het was groots van Jan dat hij steeds bereid was een platform te geven aan mensen met nieuwe ideeën. Maar Jan was, om het in termen van deze tijd te zeggen, geen activist; hij wilde door vorming verandering bereiken en daarbij wel graag de hele club meekrijgen. Jan was gericht op de essentie van de dingen maar vond het ook fijn om gezellig met mensen te kunnen praten, hij had een bepaalde stijl en taalgebruik en kon geweldig joviaal lachen als hij plezier had. En wie heeft hem niet ooit gezien als hij met de handen los van het stuur door het dorp fietste?
7
Na jaren van intensieve contacten is het moeilijk je te realiseren dat Jan Franck er niet meer is. Wij spreken dank uit voor alles wat hij voor ons betekend heeft. Oene Hokwerda 26-05-2015
Laatste ouderling pastoraat vertrekt, opvolger/ster dringend nodig Toen ik in 2012 tot de kerkenraad toetrad, waren er drie pastoraats-ouderlingen. Intussen is één van hen verhuisd naar elders, de tweede heeft haar ambtstermijn vol gemaakt en is toen gestopt. Voor deze twee ambtsdragers is helaas nog steeds geen opvolging. We hebben nu nog één ouderling pastoraat, dat is mevrouw Roelie Matter, en haar ambtstermijn zit er ook bijna op. Haar privé omstandigheden maken langer doorgaan zo het nu lijkt niet haalbaar. Dus: er is dringend minimaal één nieuwe ouderling voor het pastoraat nodig. Mijn vraag aan u, lezeres of lezer, kijkt u nog eens naar uzelf . Voor deze functie ben je niet gauw te jong, en zeker ook niet te oud ! Of onvoldoende tijd ? Kunt u echt niet gemiddeld een paar uur per week besteden aan de kerk, waarvan u toch ook wilt dat die blijft functioneren ? En als er dan écht iemand nodig is, zoals nu ? Of twijfelt u of u het (aan) kunt, of u geschikt bent ? Vaak valt dat heel erg mee als je ermee begonnen bent. Je kunt dit werk trouwens ook in duofunctie doen, dus met z’n tweeën, waarbij de taken verdeeld worden. We zijn een kerkelijke gemeente die “omzien naar elkaar” als prioriteit stelt. We hebben een goed werkende “taakgroep pastoraat” bestaande uit predikant en vrijwilligers/sters. De ouderling pastoraat is de schakel tussen de taakgroep en de kerkenraad. We hebben slechts tien kerkenraadsvergaderingen per jaar, één keer per maand, ’s avonds van 20.00 tot ca. 22.00 uur. En dan natuurlijk een aantal taakgroep besprekingen. Ervaring in het bestuurlijke werk van de kerk is niet nodig, je vindt je weg echt wel vanzelf en krijgt hulp van de zittende kerkenraadsleden. Denk er eens welwillend over, praat 8
eens met Roelie, of met Kaj of een van de leden van de taakgroep of van de kerkenraad. U begrijpt het, we doen een indringend beroep op u als gemeenteleden om een stukje verantwoordelijkheid te nemen voor de gemeenschap waar u deel van uitmaakt. Het kan toch niet zo zijn dat de Protestantse Gemeente van Eelde/Paterswolde binnenkort helemaal geen ouderling voor het pastoraat meer heeft…..? Omzien naar elkaar begint toch eigenlijk bij jezelf …..?! Een indringend beroep, ja iets anders kunnen we er niet van maken. We hopen van harte dat het u/jou gegeven mag zijn hieraan gehoor te geven. Namens de kerkenraad, Dick Hoogendoorn, voorzitter.
Van de Kerkenraad Op 18 augustus kwam de Kleine Kerkenraad weer bijeen. De voorzitter Dick Hoogendoorn heet iedereen welkom, in het bijzonder Henk Roelfsema als onze nieuwe notulist. We steken de kaars aan en ds. Kaj van der Plas opent de vergadering met bemoediging, leest Efeziërs 5 en we zingen samen twee coupletten van Lied 345. Goed is het om in deze eerste vergadering even aandacht aan het wel en wee van elkaar te schenken. In de uitgave van KC van september zal de kerkenraad stilstaan bij het overlijden van onze oud-predikant ds. Jan Franck. Ook is er een in memoriam en de advertentie die destijds namens de kerkenraad in Trouw is geplaatst zal ook in KC geplaatst worden. Er is enige weken geleden een test geweest met het gebruik van een beeldscherm in de kerkdienst. De ervaringen zijn over het algemeen goed. Er zal een positief advies naar de kerkenraad worden uitgebracht. Na afloop van een eredienst zal het CvK aandacht besteden aan de preventieve maatregelen bij calamiteiten (brand). Ook in KC zal daarover worden gecommuniceerd. De kerkenraad stemt van harte in met een doopaanvraag van de familie Bronsema. De doopdienst zal gehouden worden op zondag 11 oktober. 9
Er ligt een verzoek van de classis Assen om de vergadering van 3 november 2016 in Eelde als ontvangende gemeente te houden. Wij stemmen daar graag mee in. Er ligt ook een verzoek van het Drents Archief Assen om openstelling van de Dorpskerk in verband met een Iphone-route door het dorp voor groepen van verschillende basisscholen. Start en einde vinden plaats in de Dorpskerk. Dit zal op een aantal dagen in het najaar en voorjaar zijn. De kerkenraad juicht dit initiatief toe. We kijken naar de mogelijkheden. Thema van de startzondag op 27 september is Ontmoeting, evenals in 2014. In deze uitgave van KC leest u daar meer over. Twee leden van het Breed Moderamen van de Classis Assen komen op de volgende Grote Kerkenraad in september ons bezoeken. We kijken wat we voor elkaar kunnen betekenen en waar we elkaar kunnen vinden in de samenwerking. José Groenboom, ouderling Jeugd, geeft een uitgebreide toelichting op de jeugdactiviteiten voor het komende seizoen. Ze zijn overzichtelijk samengebracht in een zogenaamde “mindmap”. Er zal ruimschoots aandacht voor zijn in de zondagsbrieven en op de website. Dorinda Hijszeler geeft aan dat de Visie tekstueel zo goed als klaar is. Het zal de rode draad zijn in ons gemeente zijn. We zullen op de volgende kerkenraadsvergadering verdere concrete invulling aan de visie geven. We hebben (in)dringend behoefte aan twee ouderlingen Pastoraat. Verdere info treft u elders in deze uitgave aan. José Groenboom werkt nog aan een nieuwe oproep voor muziek/zang in de eredienst. U leest daar in deze of een volgende uitgave van KC meer over. Dick Hoogendoorn sluit met ons de vergadering met het lezen van het gedicht “Gezegend is de mens die leeft” uit de bundel “Van Harte” van Alfred C. Bronswijk, waarna hij iedereen wel thuis wenst. Hielle Tillema scriba
10
Muziek in de eredienst - oproep Afgelopen seizoen werkten muzikale gemeenteleden mee in een aantal erediensten, door mee te spelen op een instrument of te zingen. Aangezien dit goed bevallen is, willen we hier graag in het komende seizoen mee doorgaan. Lijkt het je leuk om (weer) mee te doen, laat het dan even weten via onderstaand mailadres of telefoonnummer. Zodra de zondagen bekend zijn waarop we dit willen gaan doen, stuur ik een datumprikker rond, zodat je kunt aangeven op welke zondagen je beschikbaar bent. Dit initiatief past mooi in de nieuwe visie, zoals we die voor de zomer vastgesteld hebben, waaruit bleek dat we met zijn allen muziek heel belangrijk vinden! Kaj van der Plas Vincent van Laar José Groenboom-Nieuwenhuijzen
Open monumentendag 2015 Evenals de afgelopen jaren is de dorpskerk op de Open Monumentendag , zaterdag 12 september, open van 10.00 tot 16.00 uur. Het thema van dit jaar is KUNST EN AMBACHT. De gehele dag is het mogelijk de kerk van binnen en buiten te bezichtigen. In het kader van het thema is er gekozen voor het deel kunst en is er de hele dag een kunstenares uit ons dorp aanwezig. Zij maakt en schildert religieuze iconen. U kunt haar aan het werk zien en alles omtrent iconen vragen. Een aantal iconen zullen in de kerk te bezichtigen zijn De Commissie Open Dorpskerk Eelde hoopt, gezien het onderwerp op een zeer grote opkomst en heet u van harte welkom. 11
Iconen maken en schilderen Hier voor ben ik gevraagd om in de kerk een icoon te komen schilderen, een kunst die ik al een ruim aantal jaren beoefen. Een icoon is een afbeelding van Christus de Moeder Gods, heiligen of hoogfeesten. Een icoon wordt in principe niet gesigneerd. Het maken en schilderen van iconen heb ik in Groningen geleerd bij een Russische mevrouw en sinds 1995 schilder ik in een klooster in Denekamp. In het begin schilderde ik van ’s morgens 9 tot ’s middags 6 uur. Tegenwoordig doe ik het wat rustiger aan. Tijdens het schilderen van een icoon ben je er intens mee bezig, zowel geestelijk als lichamelijk. Je kiest een icoon uit om te maken die wat met je doet. Dus de keuze wat te schilderen is de eerste belangrijke stap. Over de houtkeuze, de vorm en het materiaal valt veel te vertellen. In de loop der jaren heb ik er 95 geschilderd. Een twintigtal heb ik weggegeven aan familie of kennissen. Een icoon van de “”Emmaüsgangers”” heb ik aan de vorige minister president (Balkenende) gegeven. Een krantenknipsel uit de Tubantia laat een afbeelding van hem en mijn icoon zien. In een bedankbrief van hem schreef hij er veel steun aan te hebben en dat het een plaats gekregen had in het torentje. Het maken en schilderen van een icoon duurt erg lang. Dit kan wel tot een week duren. Omdat met de Open Monumentendag de kerk van 10 tot 16 uur open is, heb ik voor een nieuwe icoon daarom al het nodige voorwerk gedaan en wil deze dan in de kerk voltooien. Op 12 september hoop ik jullie te laten zien wat ik doe en hoop er veel over te kunnen vertellen. S. van Bergen Gebed van de iconenschilder Leid mij van dood naar het leven, van leugen naar waarheid Leid mij van wanhoop naar hoop, van angst naar vertrouwen 12
Leid mij van haat naar liefde, van oorlog naar vrede Laat vrede ons hart vervullen, onze wereld, ons heelal Want ik ben in je… Ik, de levende God Heer Jezus Christus, in Uw goddelijke natuur zijt gij niet te meten, noch te beschrijven. Tot de volheid van de tijden aanbrak, hebt Gij tot heil van de mensen geboren willen worden uit de maagd en moeder van god, Maria. Gij hebt de menselijke natuur aangenomen, gevormd uit slijk van de aarde. Wij danken U, dat wij met dezelfde aarde hebben mogen proberen Uw goddelijke stroom, licht en lucht te geven. In onze onwetendheid omtrent Uw verschijning is het bij een poging gebleven. Wij zijn ons bewust van Uw genade, die Gij ons geschonken hebt bij het werken aan de icoon, die vertelt van Uw heil. Houd ons vrij van alle kwaad, en vergeef de zonden en fouten van allen die deze icoon vereren en gebruiken. Mogen ze eer geven aan de schepper van al het goede. Amen.
We moeten haast maken….. is de titel van het commentaar van Arjan Plaisier de secretaris van de PKN op de verklaring van de Raad van kerken over het onderwerp "Maak haast met de aanpak van de klimaatverandering". Deze verklaring eindigt met een drietal concrete vragen aan de deelnemers aan de internationale milieuconferentie: 1. Te werken aan een internationaal bindend klimaatakkoord. 2. In te zetten op een duurzame koolstofarme economische ontwikkeling, met als toezegging dat we als kerken "groene kerken " willen zijn. 3.Te werken aan het klimaatbestendiger maken van landen die het meest kwetsbaar zijn voor de gevolgen van klimaatverandering. De gehele verklaring en het commentaar daarop kunt u vinden op onze website. 13
Wim Schoolderman
Lezingenseizoen 2015-2016 Vorming en Toerusting Na de doorstart die in het voorjaar van 2015 is gemaakt met de cyclus van lezingen in het kader van Vorming en Toerusting staat er ook voor het seizoen 2015-2016 een viertal lezingen op het programma. De organisatoren van de lezingencyclus (ds. Kaj van der Plas, Rix Groenboom, Roel Kikkers en Tom Stellingwerf) zijn de inleiders erkentelijk voor hun toezegging een avond in dit seizoen te willen verzorgen. Het overkoepelende thema van de vier lezingen is: Conflicten. De bijeenkomsten worden gehouden op maandagavonden, te weten 16 november 2015, 14 december 2015, 25 januari 2016 en 7 maart 2016. De toegang voor de lezingen is gratis. Een bijdrage voor de koffie en/of thee wordt op prijs gesteld. We beginnen om 20 uur en streven er naar om ongeveer 22 uur de avond af te ronden. In Kerkelijk Contact zal tijdig bekend worden gemaakt of de bijeenkomst in de Dorpskerk dan wel in ’t Loughoes zal zijn. Ook zal vooraf in Kerkelijk Contact meer detailinformatie over het te behandelen onderwerp worden gegeven. Het programma ziet er als volgt uit: maandag 16 november 2015 Onderwerp: Conflicten tussen culturen Inleider: Willem Nijwening De inleider is vele jaren op landbouwkundig gebied werkzaam geweest in Afrika. De cultuur daar verschilt wel erg veel met die van Europa. maandag 14 december 2015 Onderwerp: Conflicten weergegeven in de Kunst – Rembrandts Handen Inleider: Hans van der Gaarden De inleider (tekstschrijver en verhalenverteller) laat door middel van een groot aantal afbeeldingen zien hoe treffend Rembrandt emotionele zeggingskracht heeft weergegeven in de handgebaren van de figuren. maandag 25 januari 2016 14
Onderwerp: Conflicten binnen het gezin Inleider: Psychologencollectief Ingegaan zal worden op de problematiek van een scheiding en met name op de invloed daarvan op de kinderen. maandag 7 maart 2016 Onderwerp: Conflicten tussen religies Inleider: Pieter Nanninga De inleider is in juni 2014 gepromoveerd aan de Rijksuniversiteit Groningen op zijn proefschrift: Jihadism and Suicide Attacks: al-Qaeda, al-Sahab and the Meanings of Martyrdom. Momenteel richt zijn onderzoek zich met name op het mediagebruik van de Islamitische Staat. Roel Kikkers
Startzondag zondag 27 september Toen we met elkaar ontdekten wat onze gemeente allemaal kenmerkt, was een van de belangrijke punten de liefde voor muziek. Over het algemeen houden onze medegemeenteleden (ook) van muziek. Daarom staat de startzondag waarmee we ons seizoen inluiden in het teken van… juist! Speel je een instrument, zing je graag, kun je goed tekst voordragen… meld je aan bij ds. Van der Plas. Samen geven we vorm aan de kerkdienst op startzondag. De dienst loopt vloeiend over in samen koffiedrinken in de kerkruimte: het podium is dan open voor wie maar wat wil laten zien. Kom dus de 27e naar de kerkdienst, geniet en/of doe mee! Dick Jager 15
Kaj van der Plas Olga van der Sloot Tom Stellingwerf Olga van der Sloot Tom Stellingwerf
Zomeruitje wijk 5 Zaterdag middag 25 juli vertrokken 5 auto’s met 75-plussers voor het jaarlijkse zomeruitje. Door een kleine voorbereidingscommissie was dit jaar gekozen voor Bospaviljoen “de Norgerberg”. Een locatie waar we zowel binnen als buiten èn buiten overdekt konden zitten. Hoewel de vooruitzichten omtrent het weer niet zo mooi waren hebben we daar toch een mooie middag buiten op het terras kunnen vertoeven. Onder het genot van gebak en drankjes hebben we daar een gezellige middag gehad. Verhalen over vroeger, een stukje levensverhaal en gewoon gezellige gesprekjes wisselden elkaar af. Gezien de reacties een activiteit om de komende jaren voort te zetten. Alle deelnemers en chauffeurs bedankt voor het ontmoeten. Team wijk 5
Een lekker uitje Samen met een gedeelte van wijk 5 ,op een zaterdagmiddag in juli een paar uurtjes even gezellig dik doen, op een terras bij Restaurant de Norgerberg in Norg. Ook een manier van ontmoeten, en even bij kletsen. Dank aan de initiatiefnemer[ s ]. Doet U een volgende keer ook mee? Herman Spijkerman
Cursussen Van het dienstencentrum van de PKN ontvingen we het volgende cursusaanbod: 16
- Inspiratiemiddag voor kerkenraadsleden en...DERTIGERS!! Zondagmiddag 11 oktober vanaf 12.00 in DE OERDACHT in Joure, er is kinderoppas en een kinderprogramma. Leuke opzet, leuk progamma! -Theologische Vorming en Verdieping voor Gemeenteleden Driejarige cursus op de dinsdagmorgen van 09-00- 12.15 uur in Assen of 's avonds in Groningen. SNEL AANMELDEN!! Meer informatie en aanmelden op:
[email protected].
Agenda 6 sept. 12 sept. 13 sept. 26 sept. 27 sept. 6, en 13 okt.
inzameling voedselbank monumentendag 10.00-16.00u Dorpskerk jeugdkerk 10.00u Loughoes startactiviteit kinderkerk Loughoes startzondag X-plore 19.15-20.00 u nieuwe groep 7 oktober jeugdkerk 13 sept, 11 okt, 8 nov en 13 dec 7 okt. Koffietied Loughoes 7 en 10 okt. inzameling voedselbank 8 okt. Inspiratieav, geloofsopv. 20.00u Loughoes lezingenseizoen V+T maandag 16 nov, 14 dec., 25 jan., 7 mrt. catechisatie 5, 12 en 19 april 2016 Inleverdata voedselbank in ’t Loughoes: 6 sept., 7 en 11 okt., 4 en 8 nov., 2 en 6 dec.
Inleveren kopij Website
[email protected]
Kerkelijk contact: Kopij voor het volgende nummer tot en met vrijdag 25 september 2015, 24.00 uur per email naar
[email protected]. 17
Handgeschreven berichten kunt u in de brievenbus van ’t Loughoes deponeren o.v.v. “redactie KC”. Dorpsklanken kerkelijke kopij voor “Dorpsklanken” vrijdags voor 18:00 uur naar Greet Hartman, email:
[email protected] Zondagsbrief Donderdagavond voor 20:00 uur per email:
[email protected]
Jeugdwerk seizoen 2015-2016 Pak je agenda erbij en noteer alvast deze data en gegevens voor het jeugdwerk van het komende seizoen! Wij hebben er alvast veel zin in. Jeugdkerk: elke tweede zondag van de maand is er weer jeugdkerk! We beginnen om 10 uur in ‘t Loughoes. Dus alvast voor de agenda: 13 september, 11 oktober, 8 november en 13 december. Kinderkerk: vanaf zondag 16 augustus zijn we weer van start. We organiseren ook een leuke startactiviteit, deze is gepland op zaterdag 26 september (27 september is startzondag) Nadere info volgt! X-plore: de bestaande groep 14-16 jarigen gaat door, met als eerste data 6, 13 en 27 oktober. Er komt een nieuwe groep bij voor 12-14 jarigen (vanaf klas 1 middelbare school). De eerste bijeenkomst is gepland op 7 oktober (graag even aanmelden bij ds. Kaj). Inspiratieavond: wegens succes herhaald: een leerzame avond voor (groot)ouders over geloofsopvoeding van (klein)kinderen, aan de hand van het boek ‘Heilig vuur’ van Corjan Matsinger. Alvast voor de agenda: donderdag 8 oktober om 20.00 in het Loughoes. Catechesatie: voor kinderen vanaf groep 5, organiseren we een drieluik over het avondmaal. Alvast voor de agenda: data voorjaar 2016: 5, 12 en 19 april (19.00 uur). 18
Taize: last but not least: we willen graag met een groep jongeren naar Taizé gaan, in de eerste week van de schoolvakantie (middelbare school) in 2016. Het belooft een bijzondere ervaring te worden. Nadere info volgt. Heb je vragen, of wil je je alvast opgeven voor deze activiteiten, laat het gerust weten. Kaj van der Plas (dominee) José Groenboom (jeugdouderling) Lourien Groenendal (kinderkerk)
Uitstapje wijk 4 kerkje Midwolde Woensdag 23 juli: voor de 3e keer een uitje van wijk 4, deze keer naar het kerkje in Midwolde. We gaan met 7 auto’s. Het aantal “gasten” is gelijk aan het aantal “functionarissen”, de contactpersonen en coördinator Sanna. Velen van ons zijn wel eens in dit Romaanse kerkje uit de 12e eeuw geweest, maar ook in dat geval is het een (her)ontdekking. We krijgen een uitgebreid exposé over de historie en het interieur. Fameus is het marmeren praalgraf gemaakt door Rombout Verhulst. Ook over de preekstoel en het orgel is veel te zien en te horen en niet te vergeten de (hooggeplaatste) herenbanken en de gebrandschilderde ramen. Een van de ramen herinnert aan het ongeluk van 1907 waarbij de familie van Panhuys, de laatste adellijke bewoners van de borg Nienoord, verdronken in het Hoendiep. De kerk is in het bezit van de Stichting Oude Groninger Kerken en is sinds 1973 ingeschreven als rijksmonument. 19
We vormen een aandachtig gehoor. Na een wandelingetje over het kerkhof is het dan toch ook heel prettig ons neer de vlijen op het terras van de er tegenover gelegen Gasterij. Het is lekker weer, dus we kunnen prima buiten zitten. Het was een leerzaam uitje, maar het was vooral ook heel gezellig om weer met elkaar op pad te zijn geweest. Team wijk 4
De geschiedenis van de Eelder kerk (7) Nabeschouwing op het collatierecht De laatste unicus collator is Johan Rengers Hora Siccama van Oosterbroek van 1849 tot 1886 geweest. Als één van de beide zoons van Wiardus Rengers Hora Siccama erfde hij in 1851 de havezate Oosterbroek en het daarbij behorende collatierecht. In zijn periode hebben zich geen opvallende gebeurtenissen voorgedaan. De predikanten Begemann, Koopmans van Boekeren, Offerhaus en Heerspink zijn kennelijk met aller instemming benoemd. De benoeming van een nieuwe onderwijzer aan de Eelderschool was eerst in 1887 aan de orde. Wel is Johan Rengers Hora Siccama vanaf 1872 meer dan 10 jaar lid geweest van het college van notabelen. In 1886 besluit hij echter ‘in verband met zijn hoge leeftijd, geheel uit eigen beweging en vrijwillig’ tot overdracht van het collatierecht aan de Kerkvoogdij voor f 1000. Zijn belangrijkste drijfveer was echter geldgebrek. Enkele jaren daarvoor heeft hij zijn bezittingen noodgedwongen hypothecair bezwaard, de bodem is in zicht. Vele jaren heeft het leven op Oosterbroek in het teken van de geneugten des levens gestaan, maar anno 1889 is de koek op. Het eens zo glorieuze Oosterbroek is failliet. Na het faillissement trekt Johan bij zijn huishoudster in, die in het Stralengat (Novastraat) woont, waar hij op 26 januari 1891 overlijdt.
20
Mr. Johan Rengers Hora Siccama (1801 – 1891) In een viertal afleveringen hebben we 600 jaar collatierecht van de Eelder kerk de revue laten passeren. Het was vooral de rol van de collator en incidenten die kleur gaven aan deze lange weg door de geschiedenis. Bij nadere beschouwing zijn er toch nog een aantal opmerkelijke zaken, die weliswaar niet of slechts ten dele door historisch documentatie worden gestaafd, maar niet onopgemerkt mogen blijven. Alle geschillen over het collatierecht tussen collatoren onderling dan wel tussen collatoren en kerkbestuurders werden beslecht door het landschapsbestuur, drost en gedeputeerden, of voorgelegd aan de Etstoel, drost en 24 etten. Deze rechtsgang was vastgelegd in de Drentse kerkorde (1638), waarnaar in processtukken ook bij herhaling wordt verwezen. De invloed van burgerlijke bestuursorganen als drost en gedeputeerden binnen de Drentse kerk was vanaf het begin (1598) groot. De gereformeerde kerk in de Landschap Drenthe werd dan ook wel een Landschapskerk genoemd. Het fraaie interieur van de kerk wordt niet in de laatste plaats bepaald door de preekstoel, een vijftal herenbanken, die we aantreffen in het koor, tegenover de preekstoel en twee onder het orgel. Ook de plafondschildering in het koor mag er zijn, evenals de avondmaalstafel. Veel van deze interieurelementen kunnen gedateerd worden en de namen van de schenkers zijn bekend of vermoedelijk bekend. Vaak zijn het collatoren, edelen of andere notabelen uit het dorp die hun naam verbonden hebben aan de verfraaiing van het kerkinterieur. De preekstoel dateert uit 1621 en is volgens het kerckenboeck voor 63 gulden gemaakt door meester Lucas. Een opdrachtgever of schenker wordt niet genoemd. 1621 is echter wel het jaar, waarin Henricus Böttichius door de volmachten van Eelde, zonder inspraak van collator Daniël van Waeren (Wahren), wordt benoemd en waarover in de jaren daarna een rechtszaak wordt gevoerd. Zouden de volmachten, wellicht ter opluistering van de komst van de nieuwe predikant en in de veronderstelling verkerend dat er met de Reformatie ook een einde was gekomen aan het collatierecht, de opdrachtgever voor de preekstoel zijn? 21
De avondmaalstafel dateert uit 1631, het jaar waarin Daniël van Waeren het collatierecht overdroeg aan Evert Lewe to Asinga. Zou de tafel een welkomstgeschenk kunnen zijn van de nieuwe collator? De collatorbank met de wapens van de geslachten Van Welvelde en Burmania is ongetwijfeld een geschenk van deze families en stamt uit de periode 1649 – 1780. Bij de verhuur van zitplaatsen in 1891, dus na verkoop van het collatierecht aan de Kerkvoogdij, biedt de collatorbank plaats aan tien personen. De collatorbank in het koor: Voor de overige banken ligt zowel de schenker als de datering moeilijker. Zeker is dat de bewoners van De Braak een bank hadden. Toen in 1827 Abraham Hesselink De Braak kocht behoorden bij de koop ‘twee vrouwenzitplaatsen in de beschoten bank in het choor’. Bij de verhuur van banken in 1872 telt de Hesselinkbank vier zitplaatsen. De Hesselink’s zijn doopsgezind, derhalve mag de kerk de plaatsen verhuren, de opbrengst schenkt Hesselink aan de Diaconie. Ook bij de verkoop van Postwijk (eerder Pelkwijk, later Noordwijk) door de erven Ter Pelkwijk in 1774 aan Adriaan Bertling hoort een bank in de kerk. In 1839 bij aankoop van Noordwijk door Dirk Hesselink behoren er twee zitbanken bij de koop. Bij de verkoop van Vennebroek in 1755 aan Capt. S. Valat horen zitplaatsen in de Eelder kerk en in 1797 verkoopt Generaal J.B. Dumonceau van Lemferdinge aan Adriaan Trip van Noordwijk een ‘mans- en vrouwssitbank’. Bij de verkoop van Jan Nijsingh aan Thomas Groothuis van Nijborg in 1778 worden mede verkocht ‘twee vrouwen zitplaatsen in de beschoten banken in de Eelder kerk en zitting in de mansbanken der eigenerfden op het koor’. Ook zijn er, zo blijkt bij de verhuur van zitplaatsen in 1872, twee plaatsen gereserveerd voor leden van de Etstoel. De plafondschildering in het koor is vervaardigd door Hermannus Collenius en dateert uit 1715. Deze is aangeboden door de families Canter van Ter Borch, Van Welvelde en Juckema van Oosterbroek en Nijsingh van het schultenhuis (De Dorpskerk te Eelde door Henk Hack). Daarmee hebben alle havezaten en buitenplaatsen hun sporen in het interieur van onze kerk nagelaten. Jan ten Pas 22
Wat betekent de kerk voor mij Als 2e van 10 kinderen ben ik opgegroeid in een hecht, warm gezin. We woonden op het platteland bij Harderwijk, met aan de ene kant weilanden met koeien en aan de andere kant golvende roggeakkers met er omheen –in mijn herinnering altijd- bermen vol bloemen. Het was voor de oorlog een rustige en gemoedelijke tijd, het leven kabbelde kalmpjes voort, eenvoudig en sober. Er waren echt arme mensen, die wekelijks aan de deur kwamen voor een boterham, een paar cent of oude kleren en kinderen haalden elke dag de etensresten op bij de kazerne. Na de lagere school met den Bijbel volgde het christelijk lyceum en natuurlijk ook de catechisatie, waar je o.a. de Heidelbergse catechismus uit je hoofd leerde. De enige troost in leven en sterven is me tot heden troostend bijgebleven. Mijn ouders leefden normen en waarden meer voor dan ze voorpraatten, en ze leefden het geloof, net zoals veel mensen uit je omgeving. De oorlog was een tijd vol schokkende gebeurtenissen: onze buurman werd uit huis gehaald –op zijn verzoek kreeg hij nog tijd om met zijn gezin te bidden- en gefusilleerd. Het gemeentelid bij wie we met z’n tienen (!) mochten inwonen toen ons huis door verdwaalde bommen vernield was, werd samen met zijn zoon opgepakt en doodgeschoten. Twee klasgenoten verloren hun vader en hun beide broers door het drama van Putten. Nog hoor ik mijn moeder zeggen: ‘Rijk, Henk, jongens, wij haten niet’. En dan was er nog de kerkscheuring in de gereformeerde kerken. Mijn ouders waren niet zo strikt dogmatisch; ze vonden dat je de kerk niet moest scheuren om meningsverschil over veronderstelde wedergeboorte (of over spreken van de slang in het paradijs). Maar in veel gezinnen bracht het hoogoplopende verdeeldheid. Wat was ik na de gymtijd blij met het nu zo vermaledijde renteloze voorschot, waardoor ik medicijnen kon gaan studeren, in Utrecht. Groentijd, lid geworden van SSR, met nog (te) veel (te) felle discussies over de vrijmaking. Inspirerende studentencatechisatie, het doen van belijdenis. Omdat ik in de zending wilde gaan werken deed ik na het afstuderen ter voorbereiding een paar jaar chirurgie en verloskunde en leerde ik wat Indonesisch. 23
Bijna klaar voor vertrek werden opeens alle visa ingetrokken, omdat er een aanslag was gepleegd op president Soekarno. Gelukkig kon ik voor een overspannen collega gaan waarnemen in Hôpital Schweitzer in Lambarene. Het was een fijn jaar, waarin ik veel geleerd heb op allerlei gebied. Terug in Nederland, vergeefs op zoek naar een opleidingsplaats chirurgie (een vak waarin een vrouw nog nauwelijks geaccepteerd werd), kwam onverwacht alsnog mijn visum voor Indonesië. Zo kon ik vertrekken naar de kraamkinderkliniek Panti Wilasa, terwijl veel zendingsmensen juist repatrieerden i.v.m. de kwestie Nieuw Guinea. In Semarang had ik weinig last van de politieke vijandschap, er was een jaar lang geen rechtstreekse postverbinding met Nederland, er werd wel eens naar me gespuugd, er stond soms op mijn huisje: ‘maak saté van de Hollanders’, maar och, de polikliniek puilde uit van de patiënten, het aantal bevallingen per jaar liep op naar 2500, ik werd gewoon te hulp geroepen in de kampong en tot vreugde van de leerlingen (afkomstig uit allerlei eilanden van de archipel) werd hun opleiding tot hulpvroedvrouw opgewaardeerd tot vroedvrouwopleiding. Natuurlijk stond ik elke maandagochtend het volkslied mee te zingen, want dat moest van de regering. Na 6 jaar wilde het bestuur van de kliniek een ziekenhuis gaan maken, en vroeg me om te gaan specialiseren. Ik verkoos de opleiding in Nederland boven de kortere in Indonesië en kwam terecht in het mij onbekende Groningen. Na 6 jaar ging ik terug als specialist, nu naar het ziekenhuis Bethesda in Yogyakarta met een lectoraat aan de staatsuniversiteit. In Bethesda werd de week geopend met een bijeenkomst met een overdenking en samen zingen. Ook werd er hardop gebeden vlak voor een narcose, met de patiënt al op de operatietafel. Iedereen (islamiet, christen of boeddhist- geen godsdienst bestaat niet in Indonesië) wilde dat graag en waardeerde het. Toen de tijd naderde dat werkvergunningen alleen verlengd zouden worden als je staatsburger werd, kwam het verzoek voor het helpen ontwikkelen van de gynaecologische oncologie in het AZG. Na mijn pensioen (ik was intussen getrouwd met Ton, mijn vroegere opleider en promotor, een gelukkig samen op weg avant la lettre), kwam er tijd om wat meer bij de kerk (inmiddels ook samen op weg, met vallen en opstaan) betrokken te raken, als ouderling, in de wijk en op Bijbelkringen. Zo ging ik me steeds meer thuis voelen in onze gemeenschap van mensen, die samen proberen iets van het rijk van God op aarde zichtbaar te maken, omdat m.i. geloof niet alleen 24
gericht moet zijn naar boven, maar ook naar opzij. Dankbaar en met blijdschap ben ik lid van een kerk die hopelijk steeds meer is als die in het rijmpje van Willem Barnard: ‘geen zitkerk, een bidkerk, een daadkerk’. Aan wie de pen kan worden doorgegeven is al bij de redactie bekend. Joke Joosse-Bouma
Van het Kerkelijk bureau Ingekomen: Dhr. R. v.d. Meer Mw. H.H. Woudstra
van: Groningen Groningen
naar: Hoofdweg 250 Kooistukken 17A
Verhuisd: Fam. G.K. Hovingh Mw. T. Springer Mw. G.E. Bandringa Mw. A.T. Wieringa
van: Begoniaweg 2 Hoofdweg 134B Kluivingskampenweg 56 Hoofdweg 181
naar: Hooiweg 18/001 Groningerweg 12 Landsteinerweg 30 Hobbemaweg 4
Vertrokken: Mw. E. Grisez Mw. M.C. Brenkman Mw. H.W. Slotboom Mw. H. Tempel Mw. Y. de Haan–v. Gennip
van: Hobbemaweg 24 Hortensiaweg 9 Hooiweg 218A Willem Plojterlaan 6 Dullemansstukken 17
naar: Groningen Groningen Tolbert Groningen Uithuizermeeden
Gedoopt: Joris Gerrit Matter
van: Hooiweg 124
op: 31 mei 2015
Collecteopbrengsten Mei bestemming Diaconie voedselbank
€ 135,38
Diaconie bloemengroet
92,12 80,21
Instandhouding eredienst
104,1
Instandhouding eredienst
Diaconie bloemengroet
80,96
ZWO-project
Instandhouding eredienst
74,95
Instandhouding eredienst
123,65
Regionaal diaconaal fonds
102,46
Totaal
946,44
Instandhouding eredienst
149,1
99,75
KIA zending
187,64
Juli
Instandhouding eredienst
163,84
Diaconie voedselbank
25
117
Werelddiaconaat
162,15
Instandhouding eredienst
Instandhouding eredienst
100,38
Diaconie bloemengroet
105,4
Totaal
1211,6
Instandhouding eredienst
87,91
Diaconie Inlia Juni KIA projet Comin
121,18
175,37
Instandhouding eredienst Diaconie plaatselijke ondersteuning
82,37
Instandhouding eredienst
Instandhouding eredienst St.Sensoor (telefonische hulplijn)
138,75
Instandhouding eredienst
104,87
84,4
Totaal
58,28 141,23 99,09 814,49
In herinnering Afgelopen maand overleden in ons midden: Mevr. H.J. Bollema-Kleis Mevr. A. Tromp- Vaatstra Mevr. G. Strijker- Scholten Mevr. A. Steenbergen- de Boer Dhr. J. Westerhof
*08-09-1943 *12-09-1930 *02-07-1925 *10-12-1910 *17-07-1924
†29-05-2015 †25-06-2015 †16-07-2015 †18-08-2015 †19-08-2015
En wij zullen horen En wij zullen opstaan En lachen en juichen en leven
Puzzel De oplossing van juni was:fijne zomer. 1.erf, lint, flirten. 2. vrij, area, ijveraar. 3. ton, eren,noteren. 4. gel, ante, elegant. 5. ven, zede, zevende. 6. gin, poen, opening. 7.nat, mier, minaret. 8. dan, meel, edelman. 9. den, ober, renbode. Vul de doorloper in dan vormen de letters in de vakjes 1 t/m 10 de oplossing. Veel puzzel plezier! Ina Rawée
[email protected]
1 1
2 2
3
4
5
6
7 26
8
9
10
11
12
13
14
2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14
5
9 1 3 10 8
4
6
7
Horizontaal:1.clown,delfstof,wezen. 2. zoogdier, nuttigen, groente. 3. ontkenning, omroepvereniging,geweld. 4. Europeaan, landbouwwerktuig, brink, nauwe. 5. volgen, wol van konijnenhaar, eerste kwartier. 6. hal, wantrouwen, meisjesnaam. 7. voor, ieder, kippenproduct, naad, spel. 8. plaats in Gelderland, aanmoedigen, vat. 9, interest, vroeger, grondsoort, eerste letter. 10. treffend, lofzang, makker. 11. nutteloos, eer, pers. voornaamwoord, Frans lidwoord. 12. ongaarne, carnavalsgroet, boot, schuifbak. 13. wereldtaal, oogvocht, salonmeubel, bijwoord. 14. vogel, kreupel, deel van een trap, do. Verticaal: 1. vorst, deel van een station, ter gedachtenis. 2. brandstof, wereld, elektrode. 3 insect, wildebeest, struisvogel. 4. klimop, edelsteen, voertuig.5. en anderen, effen, nieuw, deel van de buik. 6. handvat, nummer (afk),vers, illinium (afk), rivier in Drenthe. 7. uitstalraam, meelopen. 8. weerverschijnsel, nagalm. 9. van teer, houding, hardhorend, meterton. 10. snelschrift, voordat, eerlijk. 11. vogel, bijwoord, zuster, geluid van een ezel, pers. voornaamwoord. 12. vordering, medemens, peuter. 13. overhellen, aap, pers. voornaamwoord, 14. plaats in Friesland, muziekstuk, zangstem.
27
Hartelijk dank Op 16 augustus werden we aangenaam verrast met een prachtig boeket bloemen namens de kerk en een kaart volgeschreven met namen, bij ons thuisbezorgd door Joke Joosse. Hartelijk dank, daar wordt een mens blij van en dankbaar. Jannie en Wilte van der Laan. Eelde, 6 augustus 2015 Beste gemeenteleden, Wat een verrassing om een bloemetje van de kerk te krijgen. We hebben er erg van genoten, Hartelijk dank daarvoor. Familie Zweegman Schubertweg 8 9761 JA Eelde Eelde 24 augustus 2015 Héél hartelijk dank voor het mooie bloemstuk en de kaart met de vele namen erop. Na 2 ½ maand revalidatie in Maartenshof, ben ik 21 augustus j.l. weer thuis gekomen. Hartelijke groeten, Jaap Zweegman Erg veel dank Erg veel dank voor de prachtige bloemen uit de kerk, die mij thuis werden bezorgd, Kooistukken 17. Gelukkig maar 5 dagen ziekenhuis en verder thuis revalideren van mijn heupfractuur. Dank voor het meeleven, ook namens mijn man, Liny van der Zel-ten Kate 28
De Klimaatloop: Kerken op weg naar een rechtvaardig klimaatbeleid! In december besluiten wereldleiders in Parijs over het klimaatbeleid voor de komende decennia. Daarom trekken dit najaar over de hele wereld mensen naar Parijs om hun stem te laten horen. Ook vanuit de Nederlandse kerken gaan we op weg naar een rechtvaardig klimaatbeleid. Dit is het moment: Loop mee en maak 2015 het jaar van de hoop! Pelgrimage of protestmars? Klimaatloop houdt het midden tussen een pelgrimage en een protestmars. Met de mars drukken we onze zorg uit en ons besef van urgentie: er moeten nu ingrijpende maatregelen worden genomen om klimaatverandering en vernietiging van het milieu een halt toe te roepen. De pelgrimage drukt de hoop uit dat er dit jaar echt iets kan gebeuren én de moed om zelf stappen te zetten. Pelgrimage betekent: durven wegtrekken uit het bekende en de moed tonen het onbekende te betreden. Christenen zijn mensen van de Weg, mensen die de weg volgen die Jezus hen heeft gewezen. Op weg naar een wereld waar mensen in verbondenheid leven met elkaar en met de gehele Schepping. Hoe die er uit ziet, weten we niet precies. Dat die anders is wel. Daarnaar zoeken vergt moed. Duidelijk is dat die wereld niet alleen van ons afhangt. Maar ook dat we er zelf wel stappen voor kunnen en moeten zetten, in beweging moeten komen. Letterlijk in deze Klimaatloop. En daarnaast met grote of kleine persoonlijke stappen in de richting van een duurzame leefstijl. Doe je mee? We zoeken naar mensen die deze thema’s een warm hart toedragen. Die werk willen maken van een betere wereld, waarin de schepping recht wordt gedaan. Mensen die samen een etappe willen wandelen, mee willen doen aan een landelijke manifestatie. Of zich voor een langere periode in onze gemeente willen inzetten voor een ‘groene kerk’. Er zijn verschillende momenten en activiteiten. 6 september: Scheppingszondag 19/20 september Klimaatloop in Groningen/Drenthe 24 oktober: Landelijke Manifestatie Klimaatloop in Utrecht Etappes wandelen
29
De komende maanden zijn 5 etappes door het gehele land georganiseerd. In een weekend op zaterdag en/of zondag kunt u een of meerdere etappes lopen. Zo gaan we op weg naar een effectief klimaatbeleid. Telkens worden onderweg ontmoetingen of presentaties gehouden. In Groningen en Drenthe worden op 19 en 20 september etappes gelopen. Programma - Zaterdag 19 september Wandeling van Winsum naar Groningen (ong. 17,5 km) 10.00 uur ontvangst Centrumkerk, Hoofdstraat W 36 11.00 uur start. 15.30 uur aankomst Groningen Informatie en opgave: Ate Faber (
[email protected]) Wandeling van Peize naar Groningen (ong. 10 km) 13.00 uur Ontvangst Peize 13.30 uur start. 15.30 uur aankomst Groningen Informatie en opgave: Mans Boelens (
[email protected]) Programma - Zondag 20 september Wandeling van Vries naar Assen (ong. 15 km) 9.30 uur kerkdienst in de dorpskerk te Vries, met aandacht voor de klimaatloop11.00 uur start. 15.30 uur aankomst Adventskerk te Assen. Informatie en opgave: Bert Altena (
[email protected]) Wandeling van Hooghalen naar Assen (ong. 11,5 km)10.00 uur kerkdienst Het Kompas, Stengelinstraat 13 Hooghalen, met aandacht voor de klimaatloop.12.00 uur start Wandelaars vanuit Beilen kunnen dan aansluiten. (Beilen – Hooghalen 8,5 km)15.30 uur aankomst Adventskerk te Assen Informatie en opgave: Bouke Oudega (
[email protected]) Manifestatie De landelijke manifestatie in Utrecht op 24 oktober, vormt als het ware een tussenstop onderweg naar Parijs. Deze manifestatie krijgt de vorm van een lokale etappe of ‘kruisweg’. De tocht gaat van kerk naar kerk. De wandelroute is losjes geïnspireerd op het historische kerkenkruis in Utrecht. In vijf (oude en nieuwe) kerken zullen korte bijeenkomsten plaatsvinden. Tussen de kerken verplaatsen we ons wandelend (maximaal ongeveer 10 minuten per ‘etappe’), begeleid door muziek, theater of juist in stilte. Voor het ‘kerkenkruis’ maken we gebruik van 5 kerken van verschillende denominaties: de Domkerk (PKN), de Pieterskerk (PKN, Waalse gemeente), de Catharinakerk (RK) en de Gertrudiskerk (Oud-
30
Katholiek) en de Jacobikerk (PKN). In elk van de kerken – ‘staties’ – staat een ander thema centraal dat verband houdt met klimaatverandering. In alle kerken zullen (onder voorbehoud) ook kleine tentoonstellingen staan over acties van de kerk. Meer informatie volgt. Het thema leeft! Lijkt het je belangrijk om deel te nemen, doen! Praat erover en neem meer mensen mee. Vertel erover in je kring. En vind je het leuk om in klein verband ideeën voor en vanuit Eelde uit te werken, meld je dan bij ondergetekende. Het thema leeft, laten we zorgen dat we stappen zetten in december in Parijs! De bij de Raad van Kerken aangesloten kerken gaven eind augustus een verklaring uit waarin ze de politiek (maar ook onszelf) aansporen haast te maken met adequate maatregelen. Deze verklaring is van belang nu onze overheid zich beraadt op haar standpunten voor de grote klimaatconferentie in december in Parijs. De scriba van de PKN schreef hier ook een mooi ‘commentaar bij de tijd’ over. De verklaring van de Raad en de blog van Arjan Plaisier kun je op de website www.pkn-eelde.nl vinden. Ook op de website www.klimaatloop.nl vindt je meer informatie. Namens kerkenraad Dorinda Hijszeler
Berichten uit de ‘bed, bad, brood’-opvang in Groningen ,,Haalt u zelf even de hechtingen uit de knie?’’ Wij zijn wel wat gewend, bij INLIA. Ons werk brengt nu eenmaal met zich mee dat we mensen vaak in schrijnende situaties zien. Toch zijn we geschokt door wat we nu meemaken bij de ‘bed, bad, brood’-opvang. Een vrouw met een nieuwe knie die van het ziekenhuis een tang meekrijgt om zelf de hechtingen te verwijderen. Een vrouw die na transplantatie uit het ziekenhuis wordt ontslagen met risico op afstoting van de nieuwe nier. Een man met zware psychische klachten die zijn trauma’s herbeleeft. Een jongen uit een GGZ-instelling die de hele nacht in zijn slaap gilt. Een vrouw die zichzelf verwondt. De lijst gaat door.
31
Dit is wat we meemaken bij onze ‘bed, bad, brood’-opvang in het voormalige Formule 1-hotel in Groningen (1). Een fors deel van de mensen daar werd ontslagen uit ziekenhuizen en psychiatrische klinieken, of verwijderd uit asielcentra, zonder dat adequate zorg was geregeld. Het laat onze medewerkers bepaald niet onberoerd. De komende periode wil onze maatschappelijk werkster, Izre Kuiper, haar ervaringen met u delen. Zij zal regelmatig schrijven over de mensen die zij tegenkomt. Zodat u kunt delen in onze lotgevallen en die van de mensen die we opvangen.
“Injectiespuiten en een tang mee” maatschappelijk werkster Izre Kuiper doet verslag. Vrolijk gekwetter komt me tegemoet, terwijl ik door de ‘vrouwengang’ loop. Aan deze gang in het voormalige Formule 1 hotel in Groningen, hebben we alleen vrouwen kamers gegeven. Wel zo prettig om onder elkaar te zijn, ook al omdat ze douches en toiletten moeten delen. Het gekwetter klinkt steeds luider; op een kamer aan het eind van de gang zitten drie Somalische dames gezellig thee te drinken. Én te kletsen dus. Ze horen het eerste klopje op de deur maar nauwelijks. Wat fijn moet het zijn om ver weg van huis je eigen taal te kunnen spreken. Om veilig te zijn en gewoon lekker te kletsen. Een van de dames, Farah, kwam bij ons vanuit het ziekenhuis in Stadskanaal. Haar knie moest compleet vervangen worden; ze heeft nu een prothese. Farah was pardoes uit het ziekenhuis ontslagen; het was medisch gezien niet langer nodig haar daar te houden. En dus droeg het ziekenhuis haar over aan ‘’thuiszorginstelling INLIA’’. Zo stond het op het ontslagformulier toen we haar ophaalden. Thuiszorginstelling INLIA. Dat zijn we toch echt niet. Tot onze stomme verbazing kregen we injectiespuiten en een tang in handen gedrukt. ,,Die spuiten, die moet mevrouw nog een paar weken hebben.’’ En die tang?
1 De opvang is hier in maart van start gegaan, na de uitspraak van het Europese Comité voor
Sociale Rechten dat Nederland ook dakloze vreemdelingen voedsel & onderdak moet bieden. De zaak was door de PKN aangespannen. De Centrale Raad van Beroep heeft dit als hoogste Nederlandse rechtsorgaan op dit gebied bekrachtigd. Het kabinet kwam na een aantal spannende weken met een akkoord hierover, over de uitwerking daarvan wordt nog onderhandeld met de gemeenten.
32
,,De hechtingen moeten nog uit haar knie.’’ Dat moesten wij of zij dan zelf maar even doen. Dat doe het zelven leek ons niet zo’n goed plan. We zijn immers echt geen thuiszorginstelling. Gelukkig hebben we bij INLIA een huisarts die ook de patiënten in de opvang ‘erbij neemt’. Zo zijn de hechtingen inmiddels veilig verwijderd. En kan Farah steeds beter lopen. Wanneer de deur dan toch opengaat verwelkomt ze me lachend. Ze grijpt mijn handen, biedt me thee aan. Ik zie drie vrolijke gezichten. Wat er net werd gezegd verstond ik niet, maar de hartelijke blikken zeggen me genoeg.
Colofon Dit is een uitgave van de Protestantse
Voorzitter: dhr. P. Adams Penningmeester: dhr. R. Kikkers Administrateur: dhr. B. Beelen Tel. 06 132 19 556 E-mail:
[email protected]
gemeente te Eelde-Paterswolde en verschijnt op de eerste zaterdag van de maand (behalve in juli en augustus). Kopij dient uiterlijk 8 dagen voor verschijnen van Kerkelijk Contact (KC) te zijn ingediend.
Diaconie
Kosterijweg 2 9761 GE Eelde
Voorzitter: dhr. J.R. Fransens Tel. 050 3096689 E-mail:
[email protected]
Website www.pkn-eelde.nl
Koster/beheerder ‘t Loughoes
Postadres
Peter en Marjan Dijk, tel. 050-3092308, E-mail:
[email protected]
Centrale redactie Editha Huisman, Hannah Matter, Johan Matter, Joke Lambour, Ina Rawee, Wim Schoolderman, Jack Schoo, Antje van Til en Tom van der Velde E-mail:
[email protected]
Drukwerk Peter Dijk
Bezorging Dhr. H. Lieben, tel. 050 3093228
Handgeschreven kopij
Ledenadministratie/adreswijzigingen
’t Loughoes (o.v.v. KC)
Mevrouw A. Crielaard, tel. 050-3095482, E-mail:
[email protected]
Predikant Ds. K.M. van der Plas, tel. 050 5494081; E-mail:
[email protected]
Scriba
Bank- en girorekeningen:
Hielle Tillema, tel. 050 3091016 E-mail:
[email protected]
Diaconie NL20 RABO 0315 8091 91 t.n.v. Diaconie Prot. Gem. Eelde-P’wolde, voor alle
College van Kerkrentmeesters
33
bijdragen, o.v.v. de bestemming van de gift
voorstellingen e.d. in een uitgave van KC mogen zonder schriftelijke toestemming van de centrale redactie niet worden overgenomen, gedownload, openbaar worden gemaakt of vermenigvuldigd.
ZWO-werkgroep NL98 FVLB0635801728 t.n.v. Z.W.O. werkgroep Eelde
Disclaimer De centrale redactie heeft elke uitgave en de daarin vermelde informatie zorgvuldig en naar beste weten samengesteld. Niettemin is het mogelijk dat de aangeboden informatie niet volledig of niet juist is. De Protestantse gemeente te Eelde-Paterswolde, de centrale redactie en auteurs aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard dan ook, die het gevolg is van het gebruik van informatie in uitgaven van KC.
Kerk Algemeen: NL67 FVLB 0699 8789 34 t.n.v. Prot. Gem. Eelde-Paterswolde Kerkbalans: NL48 FVLB 0699 8789 85 idem Andere betalingen: NL37 RABO 0315 8027 74 t.n.v. Prot. Gem. Eelde-Paterswolde. (betalingen s.v.p. onder vermelding van de bestemming: vrijwillige bijdrage, collectebonnen [aantal, soort] enz.) Copyright Copyright van teksten, foto's en grafische voorstellingen berust bij de centrale redactie. Foto's, teksten en grafische
34