Kennismiddag M.e.r.: lust of last
30 juni 2011
Welkom
Programma 1. Besluit m.e.r. en m.e.r.-beoordeling, korte schets van praktijkervaringen Lettie Vaatstra/Wouter Akkerman - SAB 2. Juridische kansen en knelpunten van de m.e.r. Maarten Baneke - Dirkzwager Pauze 3. Case-study Amsterdam Ruud van Doorn - Ingenieursbureau Amsterdam 4. Vragen en discussie Afsluiting en borrel
Besluit m.e.r. en m.e.r.-beoordeling
Lettie Vaatstra Wouter Akkerman
Het Besluit m.e.r.
Het gaat hier niet over een m.e.r. vanwege Natura 2000-gebieden
• Artikel 7.2 lid 1 onder a Wm – MER voor activiteiten die belangrijke nadelige gevolgen kunnen hebben -> lijst C • Artikel 7.2 lid 2 onder b Wm – beoordelen of activiteiten belangrijke nadelige gevolgen kunnen hebben en indien dat het geval is een MER opstellen -> lijst D
Het Besluit m.e.r. • Binnen lijst C en D verdeling in kolommen: 1 => activiteit 2 =>drempelwaarden 3 => plan 4 => besluit • Per 1 april 2011 gewijzigd.
Belangrijkste wijzigingen 1. Indicatief worden drempelwaarden D-lijst 2. Aanpassen van de omschrijvingen aan de richtlijn 3. Aanpassingen Wabo en Bor -> zullen vanmiddag niet verder behandeld worden.
Gevolgen wijzigingen Toetsing activiteit D-lijst onder drempelwaarden aan bijlage III van de Richtlijn (incl. bestaande situatie) = vormvrije m.e.r.-beoordeling NB: ziet op besluiten (kolom 4) en niet op kaderstellende plannen (kolom 3)
Resultaat • Kaderstellend plan voor m.e.r.(beoordelings)plichtige besluiten (kolom 3 lijst C en D) • M.e.r. voor een besluit als genoemd Besluit-m.e.r. in kolom 4 al dan niet na (vormvrije) m.e.r.-beoordeling M.e.r.-beoordeling • Beoordeling m.e.r.-plicht besluit kolom 4 D lijst boven drempelwaarden Vormvrije m.e.r.- • Toetsing m.e.r.-beoordelingsplicht beoordeling besluit kolom 4 D lijst onder drempelwaarden Plan-m.e.r.
Vormvrije m.e.r.beoordeling
Hier gaat het om de interactie tussen beiden
• Kenmerken van het project • Plaats van het project • Kenmerken van het potentiële effect
CONCLUSIE
Conclusie vormvrije m.e.r.-beoordeling Belangrijke nadelige gevolgen voor het milieu zijn wel / niet uit te sluiten
Motiveren in het Art. 3:2 & besluit 3:46 Awb (bestemmingsplan & omgevingsvergunning voor milieuactiviteit)
Besluit: m.e.r.beoordeling Plan: m.e.r. (structuurvisie & bestemmingsplan)
Gevolgen wijzigingen • Vervallen – golfbaan – bewerken van glas • Andere aanpassingen: • activiteiten – woningbouw • drempelwaarden – diersoorten (o.a. koeien) – verlaging (bijv. ontgrondingen)
Een MER opstellen
Winstpunten pakken!
Planproces • weest voorbereid op m.e.r.plicht • maak planvorming en m.e.r. tot integraal proces • start op tijd > niet te vroeg (extra onderzoek) > niet te laat (geen keuzeruimte)
Alternatieven
Alternatieven Inventariseren a.h.v. passende beoordeling
Ingang: gebied • kwetsbaarheden van het gebied • risico’s van het initiatief
Variant voor deelaspect i.v.m. draagvlak
Ingang: draagvlak • alternatieven kiezen o.b.v. dilemma’s tijdens planvorming
Ingang: trends • risicobeoordeling bij bepaalde omvang v.d. ontwikkeling
Effectbeoordeling plan niet tussentijds verbeteren
• toon hoe scores doorwerken in aanpassing van het plan • evaluatie van eigen handelen • onderbouwing van keuzen • motivatie van het belang van de ingreep (maatschappelijk, economisch)
m.e.r. als onderbouwing m.e.r. opzetten als onderdeel van planvorming: > inzicht in afwegingen > vergroting draagvlak > juridische onderbouwing
Dank voor uw aandacht!
Verdieping juridische aspecten van de m.e.r. Mr. Maarten Baneke
Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
Hoe risico’s te beperken?
hoe te bepalen of een art 2 lid 5 m.e.r. noodzakelijk is? bij welke besluiten? hoe maken we de beslissing Raad van State – proof ?
Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
Hof van Justitie 15 oktober 2009
art. 4 lid 1 richtlijn: bijlage I: projecten die aanzienlijk milieueffect kunnen hebben worden onderworpen aan m.e.r.; art. 4 lid 2: bijlage II: beoordelingsplichtige projecten; beoordeling per geval of aan de hand van door de lidstatenvastgestelde drempelwaarden of criteria
Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
Selectiecriteria
Hof: art. 2 lid 1 (algemene doelstelling) niet strijdig met mogelijkheid om drempelwaarden vast te stellen; Nederlands besluit – m.e.r. selecteert ten onrechte (vrijwel) alleen op omvang van het project; en dus ten onrechte niet op overige criteria van bijlage III.
Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
Selectiecriteria van bijlage III
kenmerken van het project; plaats van de projecten (kwetsbaarheid van het milieu ter plaatse); kenmerken van het potentiële effect.
Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
Kenmerken van de projecten
omvang van het project; cumulatie met andere projecten; gebruik van natuurlijke hulpbronnen; productie van afvalstoffen; verontreiniging en hinder; risico van ongevallen i.v.m. gebruikte stoffen of technologieën.
Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
Plaats van de projecten
kwetsbaarheid van het milieu ter plaatse i.v.m.: - bestaande grondgebruik; - rijkdom aan en kwaliteit van regeneratievermogen van natuurlijke hulpbronnen van het gebied; - opnamevermogen van het natuurlijke milieu; - bijzondere aandacht voor 8 genoemde typen gebieden. - EHS, Natuar 2000, Grondwater b.g.
Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
Kenmerken van het potentiële effect
het bereik van het effect (geografische zone en grootte van de getroffen bevolking); eventueel grensoverschrijdend karakter; orde van grootte en complexiteit v/h effect; de waarschijnlijkheid v/h effect; duur, frequentie en omkeerbaarheid van het effect. (Onderlinge interactie)
Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
Hof van Justitie 21 september 1999, Ierland, 13 juni 2002, Spanje, 20 november 2008, Ierland
project van beperkte omvang kan aanzienlijke milieueffecten hebben; rekening houden met effecten op mens, dier en plant, bodem, water, lucht en cultureel erfgoed; bij vaststelling drempelwaarden rekening houden met de aard, omvang en ligging van het project; de vaste drempelwaarden waren ontoereikend.
Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
Beoordeling bij welke besluiten ?
categorie D-besluiten die voldoen aan de “geval” criteria (kolom 2) en als dat o.g.v. de bijlage III selectiecriteria noodzakelijk is plannen die activiteiten kennen die beneden de (indicatieve) drempelwaarde vallen: per activiteit beoordelen of toch een m.e.r. nodig is; zo ja: dan planm.e.r. noodzakelijk
Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
Buitenplanse en binnenplanse afwijkingen (12.2 lid 1 sub a Wabo)
categorie D: verwijst steeds naar besluit par. 3.4 Awb buitenplanse afwijking (art 2.12 lid 1 sub a, 3* Wabo) overige afwijkingen? (binnenplanse, en Bor afwijkingen ?)
Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
Rechtspraak Raad van State, I Abr 16 december 2009, Uden: uitbreiding pluimveehouderij
met 44.500
opfokhennen; drempelwaarde bijlage D: 45.000; niet gebleken van factoren als bedoeld in bijlage III; onduidelijk of B&W daar enig onderzoek naar hadden gedaan.
Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
Rechtspraak Raad van State, II Abr 13 januari 2010 Haarlemmermeer: uitbreiding bedrijventerrein Schiphol,
Oostlob en
Westlob, minder dan 75 ha; niet gebleken van andere factoren als bedoeld in bijlage III; verwijzing naar advies m.e.r.-beoordeling uit 2001 (!)
Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
Rechtspraak Raad van State, III Abr 17 maart 2010: (varkensbedrijf Rucphen) milieuvergunning voor de uitbreiding van een veehouderij met 1.641 vleesvarkens en 240 opfokzeugen, geen bijlage C of D; Afdeling toetst aan arrest Hof van Justitie, bijlage III: besluit B&W geeft geen blijk van aanvullend onderzoek; appellant had gewezen op stank, omvang, ligging in nabijheid van natuurgebied; vernietigd; factoren die mogelijk aanleiding geven tot m.e.r. genegeerd. Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
Rechtspraak Raad van State, IV Abr 4 augustus 2010 Apeldoorn: milieuvergunning voor windpark 5 turbines; vermogen 14 MW; D-drempel bij 15 MW; inrichting gelegen in nabijheid van natura 2000 gebieden en EHS; risico’s vliegverkeer nabij gelegen vliegveld Teugen; besluit vernietigd; onduidelijk of appellanten zelf bijzondere omstandigheden hadden aangedragen. Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
Rechtspraak Raad van State, V Abr 12 januari 2011: b.p. Harselaar – Barneveld uitbreiding bedrijventerrein met 20 ha, ruim onder D-norm; appellant had aanwezigheid andere factoren bijlage III niet gemotiveerd; beroep afgewezen.
Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
Rechtspraak Raad van State VI Vz Abr 4 februari 2011 Windturbines II B&W besloten: geen m.e.r. noodzakelijk appellanten wijzen op bijzondere omstandigheden (nabijheid natura 2000, nabijheid EHS, vliegveld); voorzitter “voorshands niet overtuigd van juist oordeel”; geschorst, geen verdere inhoudelijk motivering.
Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
Rechtspraak Raad van State, VII Abr 23 maart 2011: bestemmingsplan De Gassel, Grave postzegel bestemmingsplan, 39.960 leghennen, nét onder bijlage D; 8 km van Natura 2000 Sint Jansberg; geen verdere onderbouwing “andere factoren” door appellanten; beroep ongegrond.
Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
Kraaijeveld-arrest HvJ EG 24 okt 1996
Indien een rechter krachtens nationaal recht de plicht heeft om rechtsgronden in het geding te brengen die niet door partijen zijn aangevoerd, dient hij ambtshalve te onderzoeken of de lidstaat binnen de grenzen van de beoordelingsmarge van Richtlijn 85/337/EEG is gebleven. Particulier kan zich op rechtstreeks werkende richtlijn beroepen.
Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
“Belangrijke nadelige gevolgen voor het milieu”
Abr 28 april 2004 (POL, Margraten): “Geldt het wettelijke vermoeden dat zij onder bijzondere omstandigheden belangrijke nadelige milieugevolgen kunnen hebben” Abr 12 maart 2008 (b.p. Gershwin, Amsterdam): “in hetgeen appellant heeft aangevoerd geen aanleiding voor het oordeel dat verweerder ten onrechte oordeelt dat geen sprake is van bijzondere omstandigheden als bedoeld in 7.8b Wm”
Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
Commissie voor de milieueffectrapportage
adviseert verplicht of onverplicht, tegen kostenvergoeding; advies over de inhoud van het MER; ook mogelijk: advies over MER beoordeling; Abr 9 oktober 2002 (motorsportcentrum Roden)Abr 19 april 2006 (B.p. gem. Tynaarlo: verwijzing naar advies van de Commissie MER, zie ook Abr 19 april 2006
Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
Kansen ?
Bij positief besluit over art. m.e.r.-plichtigheid kan advies Commissie-MER verplicht en dus kosteloos worden Dat geeft houvast Zeer veel onderzoeken moet men toch al doen M.e.r. integreert die onderzoeken, geeft overzicht Bij positief advies staat bestuursorgaan met 2-0 voor !
Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
Overgangsrecht
oude recht van toepassing als voornemen art. 7.9 lid 1 Wm is gepubliceerd (plan m.e.r. plichtig plan); dus geen overgangsrecht voor niet-m.e.r. plichtige plannen?; toelichting lijkt andere uitleg te geven; maar: particulier kan zich op richtlijn beroepen (Kraaijeveld); Abr heeft sinds uitspraak Rucphen de richtlijn rechtstreeks toegepast.
Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
Advocatuur Arnhem
Notariaat Arnhem
Advocatuur Nijmegen
Notariaat Nijmegen
Postbus 3045
Postbus 3045
Postbus 3045
Postbus 3045
6802 DA Arnhem
6802 DA Arnhem
6802 DA Arnhem
6802 DA Arnhem
Kantoor Velperpoort
Kantoor Velperpoort
Kantoor Velperpoort
Kantoor Velperpoort
Verlperweg 1
Verlperweg 1
Verlperweg 1
Verlperweg 1
6824 BZ Arnhem
6824 BZ Arnhem
6824 BZ Arnhem
6824 BZ Arnhem
T +31 (0)26 353 83 00
T +31 (0)26 353 83 00
T +31 (0)26 353 83 00
T +31 (0)26 353 83 00
F +31 (0)26 351 07 93
F +31 (0)26 351 07 93
F +31 (0)26 351 07 93
F +31 (0)26 351 07 93
Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
Vragen
Copyright 2011. Dirkzwager advocaten & notarissen
Pauze
MER Structuurvisie Amsterdam Ruud van Doorn, Arnhem, 30 juni 2011
Inhoud
1. 2. 3. 4. 5.
Context Proces Structuurvisie De Structuurvisie De PlanMER MER, een lust of last
Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam
Context
- Dienst Ruimtelijke Ordening eindverantwoordelijke voor proces en resultaat Structuurvisie (en daarmee ook MER)
- Ingenieursbureau Amsterdam - Coordinator en schrijver MER
- Projectgroep Structuurvisie (waaronder MER) - Brede vertegenwoordiging, met bezetting uit diverse diensten in Amsterdam, zoals infrastructuur, milieu, ingenieursbureau, haven, maatschappelijke ontwikkeling, wonen, e.d.
Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam
Proces Structuurvisie 2008
2009
2010/begin 2011
Vertrekpuntennotitie & discussie Overzicht pijlers structuurvisie Notitie Reikwijdte
Voorlopig ontwerp structuurvisie
Ontwerp structuurvisie Plan MER
Ter inzage structuurvisie Vaststelling structuurvisie Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam
Structuurvisie
Vertrekpuntennotitie (2008): Gastvrij
Duurzaam Recreatief Ondernemend Dienstbaar Bereikbaar
Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam
Structuurvisie
Pijlernotitie en Notitie Reikwijdte (2008):
Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam
Structuurvisie
Pijlernotitie en Notitie Reikwijdte (2008): 10 doelstellingen: 1. 2.
Amsterdam realiseert een hoogstedelijke kern die qua omvang en kwaliteit hoort bij een metropool. Amsterdam levert haar specifieke bijdrage aan het realiseren van een breed palet aan woonmilieus in de Metropoolregio. 3. Amsterdam maakt een OV-systeem op regionaal niveau dat de drager wordt van de belangrijkste grootstedelijke ontwikkelingen. 4. Amsterdam versterkt de onderlinge samenhang tussen het stedelijke leven en de openbare ruimte, het groen en het water, in en rondom de stad. 5. Amsterdam levert haar specifieke bijdrage aan het accommoderen van een gevarieerde bedrijvigheid in de metropoolregio, in het bijzonder ter versteviging van de kenniseconomie en innovatie. 6. Amsterdam werkt aan de toekomst van haar mainports. 7. Amsterdam zet (ook) zoveel mogelijke ruimtelijke middelen in om een duurzame, klimaatneutrale en waterbestendige stad te worden. 8. Amsterdam zet in op ruimtelijke ontwikkelingen die bijdragen aan een sociaal duurzame en ongedeelde stad. 9. Amsterdam biedt ruimte aan de groei van het toerisme, waarbij kwalitatieve verbeteringen en grotere spreiding over de stad voorop staan. 10. Amsterdam bereidt zich voor op de Olympische Spelen van 2028 en ontwikkelt het ruimtelijke programma hiertoe. Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam
Structuurvisie
Pijlernotitie en Notitie Reikwijdte (2008): Verkenning plan en studiegebied, tijd, opgaven en pijlers Ontwikkelingsrichting en alternatieven referentie, alternatieven, Detailniveau en beoordelingskader
Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam
De Structuurvisie Ruimtelijke opgaven 1. Verdichten Concreet intensiever gebruik ruimte: 70.000 woningen erbij tot 2040
1 april 2011: 783.364 inwoners In 2040 circa 100 a 150.000 inwoners extra in Amsterdam Metropoolregio van 2,2 miljoen naar 2,5 miljoen inwoners
Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam
Structuurvisie Ruimtelijke opgaven 2. Transformeren Grootste Transformatieopgave is Havenstad Na 2030: realisatie 13.000 tot 19.000 woningen 3. Openbaar vervoer op regionale schaal Ringlijn van de Metro doortrekken naar Amsterdam Noord Westpoort via een bustangent met Schiphol verbinden, en de Amstelveenlijn opwaarderen tot een volwaardige metroverbinding
Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam
De Structuurvisie Opgaven 4. Hoogwaardige inrichting openbare ruimte Druk op de openbare ruimte binnen de Ring van de A-10 is groot. Hoogwaardige inrichting nodig van straten, pleinen en oevers. Meer ruimte voor fietsers en voetgangers. In de stadsstraten de kwaliteit verhogen door het verhogen van de kwaliteit van de horeca en winkels door het opknappen van de plinten en de gevels.
Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam
De Structuurvisie 5. Investeren in recreatief groen en water Groen en water belangrijk voor het welzijn van de Amsterdammers; Belangrijk als vestigingsvoorwaarde Toegankelijkheid en bruikbaarheid voor recreatieve doeleinden moetren worden verbeterd. 6. Overgang naar duurzame energie Energiezuinig maken van de bestaande woningvoorraad; Sluitend maken van het warmtenet om restwarmte te transporteren en Het plaatsen van windturbines 7. Olympische spelen Amsterdam 2028
Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam
De Structuurvisie “Amsterdam Economisch sterk en Duurzaam” Vier grote bewegingen (1) Uitrol van het Centrumgebied (2) De verweving van het metropolitane landschap en de stad (3) De herontdekking van het Waterfront (4) De internationalisering van de Zuidflank
Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam
De Structuurvisie
Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam
De Structuurvisie
Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam
PlanMER Huidige situatie en autonome ontwikkeling: tot 2020 ligt al heel veel vast 4 grote bewegingen basis voor de 3 alternatieven in het PlanMER: 1. Ringzoneplusalternatief 2. Waterfrontalternatief 3. Zuidflankalternatief
Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam
Referentiesituatie met autonome ontwikkeling
Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam
Ringzone-plusalternatief
Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam
Waterfrontalternatief
Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam
Zuidflankalternatief
Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam
PlanMER Sociaal duurzaam: woon- en leefmilieu Referentie: leefsituatie sinds 2000 verbeterd (leefsituatie-index). Tevredenheid over de buurt groot in het Centrum en Zuid, aanzienlijk minder in de uitleggebieden in west
Condities 5 condities genoemd voor een sociaal duurzaam Amsterdam:
1. Identiteit en identificatie; 2. Eigenaarschap 3. Flexibiliteit 4. Bereikbaarheid en toegankelijkheid en 5. Diversiteit/functiemenging
Beoordeling Ringzoneplus het mest positief door vooral ontwikkeling van de huidige aandachtsgebieden. Zuidflank hierna (ontwikkeling van Zuidoost)
Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam
PlanMER Duurzame energie/ reductie CO2 Referentie 2010: bijna 6% van het energieverbruik in Amsterdam is duurzaam (2/3 door biomassa) daarnaast •
2 Koudenetten
•
WKO
•
Windmolens in Westpoort
•
45.000 woningequivalenten aangesloten op een warmtene
Doelstellingen (Energievisie): Gemeente zelf in 2015 klimaatneutraal; In 2025 40 % minder CO2-uitstoot (t.o.v. 1990);
In 2025 voorziet de stad voor circa een derde in zijn eigen behoefte via lokaal opgewekte duurzame energie door ruimte te bieden aan zonneenergie, wind, biomassa, energieopslag en stadswarmte en koude en geothermie..
Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam
MER, een lust of last? Een aantal observaties - Amsterdam heeft in het recente verleden een paar keer een tik op de neus gekregen (vernietiging bestemmingsplannen Mahler en Ijburg tweede fase) - MER werd in de gemeentelijke projectgroep SV als ‘moetje’ ervaren - MERcie werd serieus genomen (hoofdschrijver SV) - MER en SV zijn volledig door het eigen ambtelijk apparaat opgesteld. Specialisten die input hebben gegeven voor de SV hebben dit ook voor het MER gedaan (Sommigen met de haren moeten bijslepen) . Daarmee heeft
het PlanMER wel invloed. - PL SV Amsterdam achtergrond bij Provincie. Daarmee aandacht voor MER. - Wethouder R.O. Maarten van Poelgeest: Groen Links, dat helpt. Ook wethouder milieu destijds Groen Links (Marijke Vos)
- Daarmee MER-achtige zaken verweven in het proces (o.a. uitgangspuntennotitie) en in het resultaat (MER elementen in SV teksten verweven Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam
MER, een lust of last? Een aantal observaties Need I see more?
Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam
Vragen aan het panel
Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam
Afsluiting & borrel
Het advies- en ingenieursbureau van Amsterdam