Kennis & Interesse Buitenplaats Sparrendaal

    Kennis  &  Interesse   Buitenplaats  Sparrendaal            

                           

 

(bron:  KNOB,  1964)      

 

 

Cursus:   Datum:     Supervisie:  

     

Arjen  Cools  -­‐  3795977   Jeroen  van  der  Kolk  -­‐  3719685   Roy  Tijsmans  -­‐  3737144   Romy  Verkooijen  -­‐3731324     Wetenschappelijke  onderzoeksoefening                        Juni  2013                    Thijs  Konijnendijk  

 

Voorwoord     Dit   rapport   is   geschreven   voor   het   leeronderzoek   deel   van   de   cursus   Wetenschappelijk   Onderzoeksoefening   (GEO-­‐3048),   aan   de   universiteit   Utrecht,   Faculteit   Geowetenschappen,   Departement   Geografie   &   Planologie,   studiejaar   2012   –   2013.   Het   rapport   is   onderdeel   van   een   onderzoek   dat   uit   vier   delen   bestaat   met   als   onderwerp   ‘Een   herbestemmingswijzer”   voor   monumentale   gemeentehuizen.   Het   onderzoek   is   georganiseerd   in   samenwerking   met   de   Nederlandse   kastelen   Stichting   (NKS).   Dit   deelonderzoek   richt   zich   daarbij   op   Buitenplaats   Sparrendaal,  te  Driebergen-­‐Rijsenburg.  Het  rapport  is  gevormd  in  de  weken  17  tot  en  met  26  van  het   jaar   2013.   Aan   dit   deelrapport   is   door   vier   studenten   gewerkt:   Arjen   Cools,   Jeroen   van   der   Kolk,   Roy   Tijsmans  en  Romy  Verkooijen.  Het  onderzoek  is  uiteraard  niet  met  alleen  onze  eigen  inspanning  tot   stand   gekomen.   Wij   willen   daarom   onze   begeleider   Thijs   Konijnendijk   bedanken   voor   de   begeleiding   gedurende   het   onderzoek.   Als   laatste   willen   wij   ook   Thomas   Roggenveen   (beheerder   en   operationeel   manager   van   Buitenplaats   Sparrendaal)   en   Anna   Folman   (Stichting   Driebergen-­‐ Rijsenburg,  Vroeger  en  Nu)  bedanken  voor  hun  bereidwilligheid  mee  te  werken  aan  een  interview  en   de  waarde  die  ze  hierdoor  toegevoegd  hebben  aan  het  onderzoek.    

  Samenvatting    

Dit  leeronderzoek  is  uitgevoerd  door  vier  groepen  die  onderzoek  hebben  gedaan  naar  kastelen  en/of   buitenplaatsen.  Dit  specifieke  leeronderzoek  is  gemaakt  door  de  groep  die  zich  heeft  toegespitst  op   de   kennis   over   Buitenplaats   Sparrendaal.   Er   is   een   literatuuronderzoek   uitgevoerd   om   erachter   te   komen   wat   de   actuele   wetenschappelijke   discussie   over   dit   onderwerp   is.   In   dit   onderzoek   is   het   verband   tussen   onderzoekseenheden   kennis,   interesse,   persoonskenmerken   en   informatievoorziening   en   hun   variabelen   nader   onderzocht.   In   het   conceptueel   model   wordt   daarbij   een  wederzijds  verband  verondersteld  tussen  kennis  en  interesse.  Dat  betekent  dat  er  verondersteld   wordt   dat   als   men   meer   interesse   heeft,   men   ook   meer   kennis   vergaard   (en   andersom).   De   onderzoekseenheden   informatievoorziening   en   persoonskenmerken   hebben   daar   weer   invloed   op.   Door  het  uitvoeren  van  statistische  toetsen  op  de  veronderstelde  verbanden  blijkt  dat  er  onder  meer   een   verband   is   tussen   kennis   en   interesse.   Daarnaast   is   er   ook   een   verband   tussen   de   cultuurparticipatie  en  zowel  de  kennis  als  interesse  van  de  respondenten.  Ook  tussen  de  leeftijd  en   kennis   is   een   verband   gevonden.   Ondanks   dat   enkele   hypothesen   verworpen   zijn,   kan   er   over   het   algemeen   gesteld   worden   dat   de   veronderstellingen   die   voortkwamen   uit   literatuuronderzoek   blijken  te  kloppen.  

Inhoudsopgave     1.  Inleiding  .........................................................................................................................  2   2.  Literatuurverkenning  .....................................................................................................  4   2.1  De  opkomst  van  erfgoed  .......................................................................................................   4   2.2  De  functies  van  erfgoed  in  de  samenleving  ............................................................................   4   2.2.1  Sociale  en  culturele  context  van  erfgoedbelangstelling  .........................................................  5   2.3  De  invloed  van  informatie  op  de  kennis  en  interesse  van  erfgoed  .........................................   7   2.4  Erfgoed  in  de  literatuur  .........................................................................................................   7   2.5  Het  conceptueel  model  .........................................................................................................   8   2.6  Conclusie  ...............................................................................................................................   9   3.  Operationalisering  .......................................................................................................  10   3.1  Onderzoeksplan  ...................................................................................................................  10   3.1.1  Centrale  doelstellingen  en  vraagstelling  ..............................................................................  11   3.1.2  Onderzoeksopzet  .................................................................................................................  12   3.2  Steekproeftrekking  ...............................................................................................................  14   3.3  Buitenplaats  Sparrendaal  .....................................................................................................  16   3.4  De  hypothesen  .....................................................................................................................  17   3.5  Constructen  .........................................................................................................................  17   3.5.1  Persoonskenmerken  en  informatievoorziening  ...................................................................  18   3.5.2  Kennis  ...................................................................................................................................  20   3.5.3  Interesse  ...............................................................................................................................  21   3.6  Conclusie  ..............................................................................................................................  22   4.  Respons  en  Representativiteit   .....................................................................................  23   4.1  Non-­‐respons  .........................................................................................................................  23   4.1.1  Non-­‐respons  in  onderzoek  ...................................................................................................  23   4.2  Representativiteit  ................................................................................................................  24   4.2.1  Geslacht  ................................................................................................................................  24   4.2.2  Leeftijd  .................................................................................................................................  25   4.2.3  Etniciteit  ...............................................................................................................................  26   4.2.4  Arbeidssituatie  .....................................................................................................................  26   4.3  Belangrijke  variabelen  in  het  onderzoek  ...............................................................................  26   4.3.1  Huishoudensamenstelling  ....................................................................................................  26   4.3.2  Opleiding  ..............................................................................................................................  27   4.3.3  Kennis  ...................................................................................................................................  27   4.3.4  Interesse  ...............................................................................................................................  28   4.3.5  Betrokkenheid  ......................................................................................................................  28   4.3.6  Bezoekersfrequentie  ............................................................................................................  29   4.3.7  Cultuurdeelname  .................................................................................................................  29   4.3.8  Informatievoorziening  ..........................................................................................................  30   4.3.9  Inkomen  ...............................................................................................................................  31   4.4  Conclusie  ..............................................................................................................................  31   5  Resultaten  kwantitatief  onderzoek  ...............................................................................  32   5.1  Kennis  ..................................................................................................................................  32   5.2  Interesse  ..............................................................................................................................  35   5.3  Informatievoorziening  ..........................................................................................................  40   5.4  Conclusie  ..............................................................................................................................  43   6.  Interview  .....................................................................................................................  44   6.1  Interview  met  Thomas  Roggeveen  .......................................................................................  44   6.2  Interview  met  Anna  Folman  .................................................................................................  45  

6.3  Conclusie  ..............................................................................................................................  46  

7.  Conclusie  .....................................................................................................................  47   7.1  Literatuur  .............................................................................................................................  47   7.2  Hypothesen  en  gevonden  verbanden  ...................................................................................  47   7.3  Antwoord  op  de  onderzoeksvraag  ........................................................................................  48   7.4  Reflectie  op  het  onderzoek  ...................................................................................................  48   7.4.1  Reflectie  op  de  operationalisering.  ......................................................................................  49   7.4.2  Reflectie  op  de  enquête  .......................................................................................................  49   7.4.3  Reflectie  op  de  gegevensverzameling  ..................................................................................  49   7.4.4  Reflectie  op  de  data-­‐analyse  ................................................................................................  49   7.5  Advies  aan  de  Nederlandse  Kastelen  Stichting  en  suggesties  voor  vervolg  onderzoek.  .........  50   8.  Literatuurlijst  ...............................................................................................................  51   9.  Bijlagen  ........................................................................................................................  53   Bijlage  1  –  Enquête  ....................................................................................................................  54   Bijlage  2  –  Analyseschema  .........................................................................................................  62   2.1  Kennis:  .....................................................................................................................................  64   2.2  Interesse  ..................................................................................................................................  65   2.3  Bezoekersfrequentie  ...............................................................................................................  67   2.4  Cultuurdeelname  ....................................................................................................................  68   2.5  Betrokkenheid  .........................................................................................................................  69   Bijlage  3  -­‐  Respons  en  representativiteit  ....................................................................................  70   3.1  Geslacht  ...................................................................................................................................  70   3.2  Leeftijd  ....................................................................................................................................  70   3.3  Etniciteit  ..................................................................................................................................  71   3.4  Arbeidssituatie  ........................................................................................................................  72   3.5  Huishoudenssamenstelling  .....................................................................................................  72   Bijlage  4  -­‐  Toetsen  ......................................................................................................................  74   4.1  Hypothese  1  ............................................................................................................................  74   4.2  Hypothese  2  ............................................................................................................................  75   4.3  Hypothese  3  ............................................................................................................................  76   4.4  Hypothese  4  ............................................................................................................................  77   4.5  Hypothese  5  ............................................................................................................................  78   4.6  Hypothese  6  ............................................................................................................................  80   4.7  Hypothese  7  ............................................................................................................................  81   4.8  Hypothese  8  ............................................................................................................................  82   4.9  Hypothese  9  ............................................................................................................................  83   Bijlage  5  -­‐  Topic-­‐list  ....................................................................................................................  86   Bijlage  6  -­‐  Uitwerking  interview  Thomas  Roggeveen  ..................................................................  87   Bijlage  7  -­‐  Uitwerking  interview  mevrouw  Folman  .....................................................................  90   Bijlage  8  -­‐  Procesverslag  .............................................................................................................  94   8.1  Beschrijving  groepsproces.  ......................................................................................................  95  

1.  Inleiding     Nederland  is  rijk  aan  vele  bijzondere  kastelen,  buitenplaatsen,  ruïnes,  kasteeltuinen  en  -­‐parken.  Dit   nationaal  erfgoed  is  een  tastbare  bron  van  de  geschiedenis  van  Nederland.  Het  erfgoed  weerspiegelt   daarmee   de   veranderingen   die   de   samenleving   heeft   doorgemaakt.   Zo   raakten   de   middeleeuwse   kastelen   die   gebouwd   waren   op   kleigrond   in   de   18e   eeuw   steeds   meer   op   de   achtergrond.   De   kastelen   voldeden   niet   meer   aan   de   eisen   die   men   in   de   18e   eeuw   aan   woonruimte   stelde.   De   nieuwe   buitenplaatsen   kregen   in   de   18e   eeuw   steeds   meer   de   aandacht   (KNOB,   1964).   In   de   huidige   samenleving   kent   erfgoed   een   economische,   culturele,   sociale,   politieke   en   wetenschappelijke   functie.   Daarnaast   speelt   de   esthetische   waarde   van   erfgoed   een   centrale   rol   in   de   binding   van   bewoners  met  erfgoed  in  de  eigen  omgeving  (Van  Gorp,  2003,  p.  22).   In  opdracht  van  de  Nederlandse  Kastelen  Stichting  (NKS)  is  in  dit  leeronderzoek  onderzoek  gedaan   naar   hoe   kastelen   en/of   buitenplaatsen,   die   hun   publieke   functie   verliezen,   een   breed   gedragen   herbestemming  kunnen  krijgen.  De  uitkomsten  van  dit  onderzoek  dienen  daarbij  als  bron  voor  het   ontwikkelen   van   een   ‘herbestemmingswijzer’   voor   gemeenten   die   hun   gemeentehuis   in   een   buitenplaats   of   kasteel   vanwege   een   gemeentelijke   herindeling   moeten   afstoten.   Dit   deelonderzoek   heeft   zich   beperkt   tot   het   onderwerp   kennis   over   gebouw   en   gemeente   van   Buitenplaats   Sparrendaal,  te  Driebergen-­‐Rijsenburg  (figuur  1).  Het  begrip  kennis  is  geen  opzichzelfstaand  begrip   maar   is   aan   invloed   onderhevig.   In   dit   onderzoek   is   gekeken   naar   de   wisselwerking  tussen   kennis   en   interesse   en   de   manier   waarop   kennis   wordt   beïnvloedt   door   persoonskenmerken   en   informatievoorziening.   Aan  de  hand  van  verkennend  vooronderzoek  werd  de  volgende  hoofdvraag  opgesteld:     In   hoeverre   beïnvloedt   kennis   van   Buitenplaats   Sparrendaal   te   Driebergen-­‐Rijsenburg   de   interesse   van   de   bewoners   in   de   plaats   Driebergen-­‐Rijsenburg   en   welke   rol   spelen   persoonskenmerken   en   informatievoorziening  daarbij?     Om  antwoord  te  kunnen  geven  op  de  geformuleerde  hoofdvraag  zijn  in  dit  onderzoek  de  volgende   drie  deelvragen  behandeld:     1. In  welke  mate  hebben  persoonskenmerken  invloed  op  de  interesse  en  kennis  met  betrekking   tot  Buitenplaats  Sparrendaal  te  Driebergen-­‐Rijsenburg?     2. In   hoeverre   heeft   informatievoorziening   een   uitwerking   op   interesse   en   kennis   met   betrekking  tot  Buitenplaats  Sparrendaal  te  Driebergen-­‐Rijsenburg?     3. In  welke  mate  wordt  de  interesse  beïnvloed  door  de  kennis  van  de  Buitenplaats  Sparrendaal   te  Driebergen-­‐Rijsenburg?     In  hoofdstuk  2  is  op  basis  van  de  beschikbare  literatuur  een  wetenschappelijk  kader  geschetst  waar   de   verschillende   factoren   die   in   relatie   staan   met   kennis   over   cultureel   erfgoed   nader   zijn   beschreven.  Hoofdstuk  2  dient  daarbij  als  theoretisch  fundament  voor  het  conceptueel  model  en  het   verdere   onderzoek.   In   hoofdstuk   3   worden   alle   gebruikte   begrippen   en   definities   geoperationaliseerd  en  worden  de  hypothesen  die  in  dit  onderzoek  centraal  staan  geïntroduceerd.   Daarnaast   volgt   in   hoofdstuk   3   een   overzicht   van   de   verschillende   onderzoeksmethoden.   Het   onderwerp   respons   en   representativiteit   wordt   behandeld   in   hoofdstuk   4.   De   geformuleerde   hypothesen  worden  in  hoofdstuk  5  met  behulp  van  statistische  toetsing  geanalyseerd.  In  hoofdstuk   6   wordt   door   middel   van   interviews   gestalte   gegeven   aan   het   kwalitatieve   gedeelte   van   dit   onderzoek.   Het   rapport   wordt   ter   beantwoording   van   hoofd-­‐   en   deelvragen   afgesloten   met   een   conclusie  en  betreft  hoofdstuk  7.  In  de  hoofdstukken  zal  regelmatig  voor  meer  informatie  verwezen   worden   naar   één   van   de   onderdelen   die   in   de   bijlage   zijn   opgenomen.   De   bijlage   bestaat  

2  

achtereenvolgens  uit:  de  enquête,  het  analyseschema,  de  uitvoer  van  respons  en  representativiteit,   de  uitvoer  van  de  statistische  toetsing,  de  topiclist  van  de  interviews,  de  uitwerking  van  interview  I   met  Thomas  Roggeveen,  de  uitwerking  van  interview  II  met  Anna  Folman  en  het  procesverslag.         Figuur  1:  Buitenplaats  Sparrendaal,  te  Driebergen-­‐Rijsenburg.      

(Bron:  KNOB,  1964)    

 

3  

2.  Literatuurverkenning     2.1  De  opkomst  van  erfgoed   Graham,  Ashworth  en  Tunbridge  beschrijven  in  hun  boek  A  geography  of  heritage,  power,  culture  en   economy  het  ontstaan  van  erfgoed  en  de  verschillende  functies  die  erfgoed  in  de  maatschappij  kan   hebben.   De   wortels   van   het   ontstaan   van   erfgoed   gaan   terug   tot   de   sociale   revoluties   tussen   de   zestiende  en  achttiende  eeuw,  waarbij  de  kerk  en  de  adel  langzaam  steeds  meer  macht  verloren  aan   de   kapitalistische   elite   (Graham,   2000,   pp.   11-­‐12).   Het   ontstaan   van   natiestaten   en   het   daaruit   voortvloeiende   nationalisme   heeft   voor   een   centrale   rol   van   erfgoed   binnen   de   maatschappij   gezorgd.   Erfgoed   kan   daarbij   gezien   worden   als   zowel   materiële   als   immateriële   overblijfselen   van   onze   beschavingsgeschiedenis   waaraan   wij   waarden   hechten.   Deze   overblijfselen   fungeren   daarbij   als  een  kapstok  waaraan  mensen  hun  identiteit  ophangen  (Van  Gorp,  2003,  pp.  21-­‐22).  Er  kan  een   onderscheid   gemaakt   worden   tussen   verschillende   soorten   erfgoed,   bijvoorbeeld   monumentale   panden   of   collecties   in   archieven.   Elk   soort   erfgoed   kent   weer   zijn   eigen   vereniging,   stichting   of   rijksdienst,   zoals   de   Nederlandse   Kastelenstichting   (NKS)   of   de   Rijksdienst   voor   de   Monumentenzorg   (Van   Gorp,   2003,   p.27).   Erfgoed   kan   daarbij   gezien   worden   als   het   hedendaagse   gebruik   van   het   verleden  en  zegt  daarmee  minstens  evenveel  over  het  heden  als  het  verleden  (Van  Gorp,  2003,  p.   21).    

 

2.2  De  functies  van  erfgoed  in  de  samenleving   De   betekenis   van   erfgoed   binnen   de   maatschappij   wordt   door   Graham   onderverdeeld   in   een   economische   functie,   een   culturele   functie,   een   sociale   functie   en   een   politieke   functie.   De   economische   functie   is   zeer   belangrijk   stelt   Cossons   in   zijn   artikel   (1989,   p.   192).   ‘’Not   only   is   awareness   of   the   heritage   greater   than   ever   before,   so   too   is   the   thirst   for   access   to   it.   A   thriving   business  in  heritage  tourism  has  grown  up,  so  that  today  Stonehenge,  Iron-­‐bridge,  York  Minster,  or   the  Lake  District,  have  a  new  dimension  to  their  inspirational  qualities.  They  have  become  essential   to   the   British   economy   (Cossons,   1989,   p.   192).’’   Weliswaar   spreekt   Cossons   over   Engels   erfgoed,   maar   dit   kan   ook   gesteld   worden   voor   erfgoed   in   Nederland.   Men   wil   betalen   om   over   de   geschiedenis  van  deze  objecten  te  leren  en  ze  te  bekijken.  A  new  business  has  developed  based  upon   the  intrinsic  assets  of  our  past  -­‐  upon  history  and  archaeology,  museums  and  their  collections,  and   whole  tracts  of  countryside  and  coastline  (Cossons,  1989,  p.  192).   Zowel   de   sociale   als   de   politieke   functies   spelen   een   belangrijke   rol   bij   de   identiteit   van   mensen   (figuur  2).Tot  de  sociale  functie  van  erfgoed  behoort  ook  de  culturele  of  cultuurhistorische  betekenis   van  erfgoed  (Van  Gorp,  2003,  p.  22).  Van  Gorp  onderscheidt  naast  de  functies  die  Graham  benoemt   ook  nog  een  wetenschappelijke  functie  en  de  esthetische  waarde  van  erfgoed.     Figuur  2:  De  betekenis  van  erfgoed  

Bron:  Van  Gorp,  2003,  p.  22  

4  

De   toenemende   maatschappelijke   interesse   in   erfgoed   lijkt   invloed   uit   te   oefenen   op   een   toenemende   wetenschappelijke   interesse   in   erfgoed.   De   esthetische   waarde   kan   zowel   naar   de   schoonheid  als  naar  de  emotionele  waarde  verwijzen.  Een  tastbare  herinnering  aan  het  verleden  en   mensen   kan   een   belangrijke   rol   spelen   bij   de   betekenis   van   erfgoed   voor   mensen,   maar   ook   de   kennis  van  het   erfgoed  wordt   daardoor  beïnvloed.  Om  erfgoed  te  kunnen  waarderen  is  er  immers   bekendheid  en  kennis  nodig.  Bij  de  waardering  van  erfgoed  staat  historische  kennis  centraal  (Boxtel   2010,  p.  22).  Dit  is  belangrijk  voor  het  creëren  van  interesse  voor  erfgoed.  Cossons  (1989)  stelt  dat   mensen  erfgoed  steeds  meer  gaan  zien  als  bepalend  voor  hun  identiteit.  ‘’Today  we  recognize  the   obligation   not   only   to   preserve   but   to   present,   to   make   available   those   great   cultural   assets   to   a   growing  public,  a  public  who  demands  access  as  of  right  to  what  they  see  in  a  personal  sense  as  their   own  cultural  heritage’’(Cossons  ,  1989,  p.  192).     2.2.1  Sociale  en  culturele  context  van  erfgoedbelangstelling   In   het   boek   van   Huysmans   wordt   aandacht   besteed   aan   de   sociale   en   culturele   context   van   erfgoedbelangstelling.   Veranderingen   in   erfgoedbelangstelling   ontstaan   volgens   Huysmans   niet   zomaar,   maar   hangen   sterk   samen   met   de   veranderede   culturele   context   en   bevolkingssamenstelling   van   de   samenleving.   Huysmans   beschrijft   dit   aan   de   hand   van   vijf   ontwikkelingen:   de   verander(en)de   leeftijdsopbouw   van   de   bevolking,   de   verander(en)de   etnische   samenstelling,   de   onderwijsexpansie,   uitstel   en   afstel   van   gezinsvorming   en   huishoudensverdunning   en  de  stijging  van  het  welvaartspeil  (Huysmans,  2007,  pp.  42-­‐43).     Invloed  van  leeftijd  op  erfgoedbelangstelling   Er   blijkt   dat   de   leeftijd   van   mensen   van   invloed   is   op   de   cultuurparticipatie.   Vooral   de   groep   van   50-­‐ 64  jaar  is  de  laatste  tijd  actiever  geworden  met  betrekking  tot  erfgoed.  Omdat  deze  groep  door  de   vergrijzing  steeds  groter  aan  het  worden  is,  zou  het  kunnen  dat  deze  trend  zich  verder  voortzet.  Ook   de   actievere   levensstijl   van   deze   groep   mensen   (door   de   betere   gezondheidszorg)   speelt   hierbij   belangrijke  een  rol  (Huysmans,  2007,  pp.  43-­‐44).  Er  is  volgens  het  onderzoek  van  De  Groen  (2010)   weinig  belangstelling  voor  cultuur  onder  jongeren.  Dit  is  volgens  Ranshuysen  (2005)  te  wijten  aan  de   kennisdrempel.   Jongeren   zijn   niet   bekend   met   het   aanbod,   omdat   jongeren   andere   media   raadplegen   dan   de   media   waarin   culture   aanbieders   zich   publiceren.   De   Groen   geeft   aan   dat   de   leeftijdsgroep   van   20-­‐   tot   49-­‐jarigen   een   ondervertegenwoordigde   groep   is   wanneer   het   gaat   om   cultuurhistorische  belangstelling.     Invloed  van  etniciteit  op  erfgoedbelangstelling   Een   ander   belangrijk   persoonskenmerk   is   etniciteit,   want   elke   groep   in   de   samenleving   beschouwt   andere  elementen  als  erfgoed.  De  dominante  groep  in  de  samenleving  bepaald  vaak  wat  als  erfgoed   beschouwd   wordt   (Lowenthal,   1994,   p.   4).   Wie   bepaald   dus   wat   erfgoed   is?   Erfgoed   stelt   de   nationale  identiteit  voor  als  cultureel  homogeen:  diegenen  die  zich  niet  herkennen  in  ‘de  spiegel  van   het   nationale   erfgoed’   worden   hiervan   uitgesloten,   aldus   Hall   (1999,   p.   20).   Dit   zou   kunnen   betekenen  dat  groepen  allochtonen  zich  uitgesloten  voelen  van  echt  Nederlands  erfgoed.  Wanneer   er   in   algemene   zin   gekeken   wordt   naar   cultuurparticipatie   (in   plaats   van   erfgoedbezoek)   kan   er   volgens   ’t   Mannetje   (2009,   p.1)   gesteld   worden   dat,   terwijl   de   Nederlandse   samenleving   steeds   kleurrijker   wordt,   het   museum-­‐   en   theaterpubliek   nog   te   vaak   wit   blijkt   en   dat   als   er   al   sprake   is   van   verkleuring  het  hier  meestal  om  vergrijzing  gaat.  Uit  verscheidene  onderzoeken  blijkt  dat  het  aantal   allochtonen   dat   naar   bijvoorbeeld   theaters   gaat   relatief   laag   is   en   blijft.   Cultuurparticipatie   onder   allochtonen   blijft   dus   laag.   Volgens   het   onderzoek   van   ’t   Mannetje   (2009)   zijn   hier   twee   redenen   voor   aan   te   dragen.   Ten   eerste   kan   de   lagere   cultuurparticipatie   van   allochtonen   veroorzaakt   worden   door   een   achterstand   bij   de   groep   zelf   of   het   gerealiseerde   opleidingsniveau   (een   competentieprobleem).  Ten  tweede  kan  het  gaan  om  een  niet  aansluitend  aanbod  of  om  de  mate   van  gerichtheid  op  de  Nederlandse  cultuur.  Waardering  van  erfgoed  is  uiteraard  onderdeel  van  de   collectieve   herinnering   van   een   gemeenschap.   Iets   wordt   beschouwd   als   erfgoed,   omdat   het   verbonden  is  met  de  afkomst,  religie  of  cultuur  van  een  groep  mensen  en  hun  identiteit  ondersteunt   5  

(Boxtel,   2010,   p.   23).   Van   westerse   allochtonen   is   bekend   dat   hun   belangstelling   voor   cultureel   erfgoed   zelfs   groter   is   dan   die   van   autochtone   Nederlanders.   Dit   kan   samenhangen   met   hun   opleidingsniveau  dat  over  het  algemeen  vrij  hoog  is  (Huysmans,  2007,  p.  46).  De  belangstelling  van   niet-­‐westerse   allochtonen   blijft   nog   altijd   achter   bij   de   belangstelling   van   westerse   allochtonen   en   autochtonen.   Niet-­‐westerse   allochtonen   voelen   zich   vaak   verbonden   met   beide   thuislanden   en   moeten  dus  ook  hun  tijd   verdelen   over   de   twee   culturen.   Naarmate   men   langer   in   Nederland   woont   zal   men   zich   meer   in   het   Nederlandse   verleden   gaan   verdiepen(bijvoorbeeld   door   opdrachten   van   school).   Dan   zou   verondersteld   mogen   worden   dat   de   erfgoedbelangstelling   van   de   tweede   migratiegeneratie  sterker  is  dan  die  van  hun  ouders  (Huysmans,  2007,  p.  46).     Invloed  van  opleiding  op  erfgoedbelangstelling   Het   opleidingsniveau   van   de   bevolking   is   gedurende   de   afgelopen   decennia   gestegen.   Veel   kinderen   halen   tegenwoordig   een   hoger   diploma   dan   hun   ouders.   Het   blijkt   dat   hoger   opgeleiden   meer   geïnteresseerd   zijn   in   cultuur   en   cultureel   erfgoed   dan   lager   opgeleiden   (Huysmans,   2007,   pp.   46-­‐ 47).   Het   doorgeven   van   informatie   over   het   cultureel   erfgoed   geschiedt   middels   onderwijs   en   opvoeding   en   maakt   deel   uit   van   het   socialisatieproces   (Van   Gorp,   2003,   pp.   24-­‐25).   Volgens   Ganzeboom  heeft  het  verschil  in  interesse  van  hoger  opgeleiden  in  vergelijking  met  lager  opgeleiden   vooral  te  maken  met  het  verschil  in  culturele  competentie.  Naarmate  er  meer  culturele  competentie   is,   zouden   personen   meer   plezier   beleven   aan   hun   cultuurparticipatie.   Het   opleidingsniveau   geldt   daarbij   als   een   belangrijk   onderscheidend   kenmerk,   “Een   eerste   verklaring   voor   de   sterke   samenhang  tussen  opleidingsniveau  en  culturele  competentie  is  dat  hoger  opgeleiden  op  school  meer   gelegenheid  hebben  gehad  om  met  kunst  en  cultureel  erfgoed  in  aanraking  te  komen  en  zodoende   culturele  competentie  te  ontwikkelen”  (Ganzeboom,  2003,  p.  98).   Ook   Kerstetter,   Confer   en   Graefe   (2001,   p.   1)   ondersteunen   de   uitspraak   dat   het   opleidingsniveau   belangrijk   is   voor   de   interesse   in   cultuurhistorisch   erfgoed.   Zij   stellen   dat   individuen   met   interesse   voor   erfgoed   en   cultuur   vaak   langer   verblijven   op   zulke   plaatsen,   meer   uitgeven,   vaker   hoog   opgeleid  zijn  en  vaak  een  hoger  inkomen  hebben  dan  de  ‘normale’  reiziger  met  minder  interesse.  De   meerderheid  van  de  respondenten  in  het  onderzoek  van  Kerstetter,  Confer  en  Graefe  geeft  aan  dat   ‘kennis  over  de  plek  en  leren  hierover’  ook  een  belangrijk  motief  was  om  te  reizen  naar  deze  plek.   Volgens  het  onderzoek  van  Badisco  e.a.  (2008,  p.  23)  heeft  interesse  een  significante  invloed  op  de   deelname  aan  cultuur.  ‘’Wie  een  sterke  culturele  interesse  heeft,  is  ook  meer  geneigd  aan  cultuur  te   participeren’’  (Badisco,  2008,  p.  23).     Invloed  van  gezinssamenstelling  op  erfgoedbelangstelling   In   het   onderzoek   van   De   Groen   (2010)   wordt   vastgesteld   dat   het   aantal   alleenstaanden   en   paren   afneemt   bij   cultuurbezoeken.   Steeds   vaker   zijn   het   gezinnen   van   vier   personen   die   culturele   activiteiten  ondernemen.    Er  is  gebleken  dat  het  bezoeken  van  erfgoed(instellingen)  vaak  onderdeel   is  van  een  dagje  uit  met  het  hele  gezin.  Door  de  huishoudensverdunning  zijn  de  kosten  in  tijd  en  geld   voor   een   cultuurbezoek   per   persoon   gestegen,   omdat   men   zich   er   ook   naartoe   moet   zien   te   verplaatsen   (Huysmans,   2007,   p.   50).   Dit   kan   een   verklaring   zijn   voor   de   afname   van   alleenstaanden   en   paren.   Paren   moeten   waarschijnlijk   twee   keer   vol   tarief   betalen   en   benzine   met   zijn   tweeën   delen.  Gezinnen  kunnen  vaak  een  gezinskaart  kopen  en  delen  benzine  met  meer  mensen.  Huysmans   stelt  ook  dat  er  een  ‘spitstijd’  in  het  leven  zit,  namelijk  de  periode  tussen  het  25  en  45  jaar.  Dan  vindt   meestal   de   start   van   een   gezin   én   die   van   een   arbeidscarrière   plaats.   Mensen   hebben   dan   minder   tijd  door  het  combineren  van  werk,  onderwijs  en  zorg-­‐  of  gezinstaken.  De  hoeveelheid  vrije  tijd  is  in   die  levensfase  veel  geslonken.  Daarmee  zou  in  die  levensfase  ook  het  bezoeken  van  erfgoed  onder   druk  komen  te  staan.      

6  

Invloed  van  welvaartspeil  op  erfgoedbelangstelling   Ook  het  welvaartspeil  heeft  invloed  op  cultuurdeelname  van  mensen.  Cossons  stelt  dat  als  mensen   geld  ‘over’  hebben  ze  zich  cultuurbezoeken  kunnen  veroorloven:  “As  disposable  time  and  disposable   income  and  the  mobility  brought  about  by  mass  car  ownership  have  made  everywhere  accessible  to   everybody,   heritage   tourism   has   increased”   (Cossons,   1989,   p.   192).   Huysmans   stelt   in   zijn   artikel   (2007,  pp.  50-­‐51)  dat  de  welvaart  de  laatste  jaren  is  gestegen.  De  economische  crisis  was  een  klein   minpunt   maar   over   het   algemeen   is   men   erop   vooruit   gegaan.   Per   uur   vrije   tijd   kan   er   volgens   Huysmans  ongeveer  twee  keer  zoveel  besteed  worden  als  dertig  jaar  geleden.  Hiermee  kunnen  de   gestegen   verplaatsingskosten   die   net   zijn   genoemd   worden   opgevangen.   Voor   zover   lagere   inkomensgroepen   hebben   kunnen   meeprofiteren   van   de   welvaartsgroei,   is   cultuurbezoek   nu   misschien   binnen   hun   financiële   bereik   gekomen.   Al   deze   ontwikkelingen   kunnen   erfgoedbelangstelling   bevorderen.   Het   stijgen   van   de   welvaart   betekent   ook   dat   concurrerende   vormen  van  vrijetijdsbesteding  (duurdere  en  meer  aantrekkelijke  vormen)  voor  velen  betaalbaar  zijn   geworden.   Als   het   vrijgekomen   geld   bijvoorbeeld   aan   (verre)   reizen   wordt   besteed,   kan   dit   een   negatieve  impact  hebben  voor  het  Nederlandse  erfgoed.     2.3  De  invloed  van  informatie  op  de  kennis  en  interesse  van  erfgoed   Volgens   Niekel   (2010,   p.   9)   zijn   erfgoedinstellingen   de   laatste   jaren   veel   bezig   geweest   met   digitaliseren  van  de  collectie.  Het  object  als  informatiedrager  stond  centraal.  Er  is  een  verschuiving   geweest   van   de   focus   op   het   fysieke   object,   naar   de   focus   op   de   informatie   achter   het   object.   De   digitalisering   zorgt   volgens   Niekel   voor   een   betere   toegankelijkheid   van   de   informatie   en   meer   gebruik  hiervan.  De  vorm,  aanwezigheid  en  toegankelijkheid  van  informatie  is  vanzelfsprekend  van   grote  invloed  op  de  kennis  over  erfgoed  en  op  de  interesse  daarvoor.  ‘’Een  doelstelling  waar  Unesco   aan  werkt  is  de  vergroting  van  het  publieke  bewustzijn  ten  aanzien  van  erfgoed  door  informatie  en   educatie  aan  te  bieden  over  werelderfgoed.  Hierdoor  zouden  er  meer  mensen  aangemoedigd  worden   om   zich   in   te   zetten   voor   de   diverse   werelderfgoed-­‐   activiteiten’’   (Oudenalder,   2009,   p.   21).   Dit   geldt   ook   voor   nationaal   erfgoed.   Door   informatie   en   educatie   aan   te   bieden   vergroot   men   de   kennis   (bewustzijn)  van  mensen  en  voelen  mensen  zich  misschien  ook  meer  verbonden  met  het  erfgoed  en   krijgen   ze   er   interesse   voor.   Het   is   ook   van   belang   zoveel   mogelijk   veelzijdige   en   betrouwbare   informatie   te   hebben   over   een   object,   omdat   deze   informatie   de   basis   vormt   van   de   authenticiteitswaarde   die   aan   het   object   wordt   toegekend.   Een   goede   informatievoorziening   is   belangrijk  voor  het  publiek.  Er  moet  echter  wel  gelet  worden  op  de  hoeveelheid  van  de  informatie   volgens   Luyten   e.a.   (2008,   p.   41).   Een   te   grote   hoeveelheid   informatie   of   te   lange   teksten   en   geluidsfragmenten  zorgen  er  bijvoorbeeld  voor  dat  de  gebruiker  wordt  overladen  met  informatie,  er   ontstaat  dan  al  snel  zogenaamde  ‘bezoekersmoeheid’.  De  motivatie  om  meer  te  ontdekken,  neemt   dan   snel   af.   Als   er   anderzijds   onvoldoende   informatie   aangeboden   wordt,   blijft   de   bezoeker   nieuwsgierig  en  kan  de  boodschap  die  de  men  eigenlijk  wil  overbrengen  verloren  gaan,  omdat  men   interesse  verliest.     2.4  Erfgoed  in  de  literatuur   Samenvattend   kan   gezegd   worden   dat   erfgoed   in   de   huidige   maatschappij   veel   verschillende   betekenissen  heeft.  Uit  de  literatuur  blijkt  dat  er  een  toenemende  maatschappelijke  interesse  is  in   erfgoed.   Dit   hangt   samen   met   de   kennis   over   erfgoed.   Om   erfgoed   te   waarderen   heeft   men   bekendheid  en  interesse  nodig.    Andersom  geldt  dat  het  geven  van  informatie  (door  onder  ander  het   onderwijs   en     de   opvoeding)   leidt   tot   meer   interesse   in   erfgoed.   Ook   persoonskenmerken   zijn   van   invloed   op   de   interesse   voor   en   kennis   van   erfgoed.   Op   jongere   leeftijd   zal   men   nog   niet   veel   kennis   verzameld   hebben   en   dus   heeft   men   dan   minder   interesse.   Niet-­‐westerse   allochtonen   zijn   minder   geïnteresseerd   in   Nederlands   erfgoed,   omdat   zij   hun   tijd   moeten   verdelen   over   twee   culturen.   Opleiding   hangt   zowel   samen   met   het   inkomen,   als   met   interesse   en   kennis.   Over   het   algemeen   zijn   hoogopgeleiden  meer  geïnteresseerd,  omdat  zij  meer  algemene  kennis  hebben.  Erfgoed  wordt  vaker   bezocht  door  gezinnen  als  dag-­‐uitje,  dan  door  alleenstaanden  of  paren.  Door  de  stijgende  welvaart  is   erfgoed  beschikbaar  gekomen  voor  meer  grotere  groep  in  de  samenleving.   7  

Al   deze   persoonskenmerken   hebben   invloed   op   de   hoofdbegrippen   kennis   en   interesse.   Dit   deelonderzoek  richt  zich  op  de  begrippen  kennis  en  interesse  en  probeert  het  verband  tussen  deze   begrippen  nader  te  onderzoeken.  In  het  conceptueel  model  beïnvloeden  kennis  en  interesse  elkaar   dan  ook  wederzijds.  De  variabelen  persoonskenmerken  en  informatievoorzieningen  oefenen  daarbij   weer   invloed   uit   op   zowel   de   kennis   als   de   interesse.   De   verbanden   die   in   de   literatuur   worden   gelegd   zijn   uitgewerkt   in   het   conceptueel   model.   Persoonskenmerken   hebben   invloed   op   zowel   kennis   als   interesse.   De   hoeveelheid,   vorm   en   toegankelijkheid   van   informatie,   kortom   de   informatievoorziening   heeft   eveneens   invloed   op   kennis   en   interesse.   Persoonskenmerken   en   informatievoorziening  hebben  echter  geen  verband.  Een  betere  informatievoorziening  leidt  niet  tot   een   hogere   leeftijd/opleiding.   Er   wordt   in   het   onderzoek   dan   ook   een   verband   verwacht   tussen   kennis   en   interesse.   Als   men   meer   interesse   heeft,   verzameld   men   meer   kennis   en   als   men   meer   kennis   heeft,   krijgt   men   ook   meer   interesse.   De   onderzoekshypothesen   zijn   op   basis   van   het   conceptueel  model  geformuleerd.     2.5  Het  conceptueel  model     Kennis   en   interesse   kennen   een   wederzijds   verband   omdat   zij   elkaar   beïnvloeden.   Als   een   respondent  zich  niet  bewust  is  van  de  Buitenplaats  in  zijn  of  haar  omgeving  dan  zal  de  respondent   de   Buitenplaats   ook   niet   bezoeken   en   zal   de   kennis   over   de   Buitenplaats   naar   alle   waarschijnlijkheid   ook  gering  zijn  (Boxtel,  2010,  p.  22).  De  interesse  in  de  Buitenplaats  hangt  onder  meer  samen  met  de   binding,  maar  ook  met  de  cultuurparticipatie  van  de  respondent.  Een  herinnering  aan  het  verleden   of  gebeurtenis  kunnen  daarbij  zowel  op  individueel  als  gemeenschappelijk  niveau  een  belangrijke  rol   spelen   (Van   Gorp,   2003,   p.   24).   De   interesse   van   de   respondent   kan   echter   ook   op   andere   kenmerken   gebaseerd   zijn.   Zo   hebben   bijvoorbeeld   leeftijd   en   opleiding   invloed   op   de   cultuurparticipatie  van  de  respondent  en  zijn  mede  bepalend  voor  de  interesse  in  cultuur  en  erfgoed   (Huysmans,   2007,   pp.   43-­‐47).   Deze   groep   kan   weer   hele   andere   eisen   stellen   aan   de   Buitenplaats,   bijvoorbeeld  de  aanwezigheid  van  informatieboorden  op  en  rondom  de  Buitenplaats.   In  dit  onderzoek  is  getracht  de  invloed  van  kennis  op  interesse  en  de  rol  van  persoonskenmerken  en   informatievoorziening  daarbij  te  conceptualiseren  in  één  model  (figuur  3).   Dit   conceptueel   model   veronderstelt   dat   er   een   constante   tweezijdige   beïnvloeding   is   tussen   de   onderzoekseenheden  kennis  en  interesse.  Dit  verband  is  gebaseerd  op  literatuurverkenning.  Onder   meer   Van   Gorp   beschrijft   dat   een   toenemende   maatschappelijke   interesse   in   cultureel   erfgoed   invloed  uitoefent  op  de  behoefte  aan  kennis  (Van  Gorp,  2003,  p.   24).  Andersom  beïnvloed  kennis  de   interesse.   Dit   wordt   mede   bepaald   door   de   persoonskenmerken   van   de   respondent   die   zowel   de   kennis   als   de   interesse   beïnvloeden   (Huysmans,   2007,   pp.   43-­‐47).   In   het   model   wordt   dit   veronderstelde   verband   weergegeven   door   middel   van   de   pijl   van   de   onderzoekseenheid   persoonskenmerken   naar   zowel   de   onderzoekseenheid   kennis   als   interesse   (figuur   3).   In   het   conceptueel  model  wordt  er  ook  verondersteld  dat  de  onderzoekseenheid  informatievoorzieningen   invloed   uitoefent   op   de   onderzoekseenheden   kennis   en   interesse   (figuur   3).   De   aanwezigheid   van   informatie  heeft  immers  invloed  op  de  interesse  en  kan  de  kennis  van  de  respondent  met  betrekking   tot  cultureel  erfgoed  vergroten  (Niekel,  2010).      

8  

 

Figuur  3.  Het  conceptueel  model  

    2.6  Conclusie   In   dit   hoofdstuk   is   een   literatuurverkenning   gedaan   naar   de   wetenschappelijke   literatuur   over   het   onderwerp   van   dit   onderzoek.   De   literatuur   dient   daarbij   als   basis   voor   het   definiëren   van   de   abstracte   wetenschappelijke   begrippen   (constructen)   en   belicht   de   actuele   discussie   binnen   de   wetenschap  over  de  thema’s  aangaande  dit  onderzoek.  In  hoofdstuk  3  (De  methodologie)  zullen  de   constructen   nader   worden   uitgewerkt.   Na   het   beschrijven   van   de   operationalisering   en   het   onderzoeksplan,  zullen  de  hypothesen  die  in  dit  onderzoek  centraal  staan  worden  behandeld.  

 

9  

3.  Operationalisering     3.1  Onderzoeksplan   De  eerste  fase  van  het  onderzoek  is  het  opstellen  van  een  onderzoeksplan.  Het  onderzoekplan  kan   gedefinieerd   worden   als   een   systematisch   geheel   van   methodologische   beslissingen   en   heeft   daarmee   de   basis   voor   het   verdere   onderzoek   gevormd.   In   dit   onderzoek   is   het   onderzoeksplan   aangehouden   zoals   beschreven   in   het   boek   van   Boeije,   ’t   Hart   en   Hox   (Boeije,   2009,   pp   37-­‐63).   Boeije   verdeelt   het   onderzoeksplan   in   twee   onderdelen:   de   probleemstelling   (doel-­‐   en   vraagstelling)   en  de  onderzoeksopzet  (methoden  en  technieken),  (figuur  4).  De  probleemstelling  behandelt:   • De   doelstelling   van   het   onderzoek:   wetenschappelijke   relevantie,   maatschappelijke   relevantie  en  uitvoerbaarheid;   • De   vraagstelling   van   het   onderzoek:   afbakening   onderzoek,   centrale   vraag   uitgesplitst   in   concrete  deelvragen.     Het  tweede  onderdeel  van  het  onderzoeksplan  is  de  onderzoeksopzet.  Dit  is  zowel  een  plan  van  hoe   het  onderzoek  aangepakt  gaat  worden,  als  hoe  het  onderzoek  uitgevoerd  gaat  worden:   • Methoden:  Hoe  worden  de  gegevens  van  het  onderzoek  verzameld   • Eenheden:  Wie  of  wat  zijn  de  onderzoekseenheden   • Plaats:  Waar  wordt  het  onderzoek  uitgevoerd,  ruimtelijke  afbakening   • Tijd:  Wanneer  wordt  er  onderzoek  gedaan     Figuur  4.  Onderdelen  van  het  onderzoeksplan  

  (Bron: Boeije, 2009, p. 46)

10  

3.1.1  Centrale  doelstellingen  en  vraagstelling   Dit   onderzoek   is   uitgevoerd   in   opdracht   van   de   Nederlandse   Kastelen   Stichting   (de   NKS).   Er   is   onderzocht  hoe  kastelen  en  buitenplaatsen,  die  hun  publieke  functie  verliezen,  een  herbestemming   kunnen   krijgen   die   breed   gedragen   wordt.   Hierbij   is   het   belangrijk   dat   deze   herbestemming   in   overeenstemming   is   met   de   lokale   identiteit   van   de   bewoners   en   de   plek   waar   deze   kastelen   en   buitenplaatsen  gelegen  zijn.  Ook  zal  deze  nieuwe  functie  aan  moeten  sluiten  op  het  huidige  en  het   gewenste   gebruik   van   de   omwonenden.   Het   doel   van   dit   onderzoek   is   om   met   een   zo   goed   mogelijk   antwoord   te   komen   op   het   vraagstuk   omtrent   het   mogelijke   functieverlies   van   kastelen   en   buitenplaatsen.   Het   onderzoek   dient   daarmee   als   een   basis   waarmee   de   NSK   een   herbestemmingswijzer   kan   schrijven   voor   gemeenten   die   hun   kastelen   of   buitenplaatsen   door   herbestemming   moeten   afstoten.   Het   onderzoek   kan   in   dit   geval   getypeerd   worden   als   maatschappelijk  relevant  onderzoek  (Boeije,  2009,  p.  47).   Om   te   onderzoeken   welke   potentiële   nieuwe   functies   een   breed   draagvlak   zullen   hebben,   is   het   ten   eerste   belangrijk   om   te   weten   hoe   het   huidige   gebouw   gebruikt   en   gewaardeerd   wordt.   Het   fundament   van   het   gebruik   en   de   waardering   van   historisch   erfgoed   ligt   in   de   kennis   die   mensen   hebben  van  kastelen  en  buitenplaatsen  en  de  geschiedenis  hiervan.  Wanneer  een  persoon  immers   niets   van   een   kasteel   of   buitenplaats   afweet   zal   deze   persoon   daar   ook   geen   bezoek   aan   brengen   of   waardering  voor  hebben.  Wanneer  een  persoon  een  kasteel  of  buitenplaats  niet  of  weinig  bezoekt,   zal   zijn   kennis   daarover   ook   gering   zijn.   Ook   interesse   in   historisch   erfgoed   speelt   hierbij   een   belangrijke   rol.   Wanneer   een   persoon   niet   geïnteresseerd   is   in   historisch   erfgoed   zal   hij   minder   geïnteresseerd  zijn  om  kennis  te  vergaren  over  een  kasteel  of  buitenplaats  (Boxtel  2010,  p.  22).   Uit   de   literatuur   komt   naar   voren   dat   interesse   in   cultuur   en   historisch   erfgoed   in   zekere   mate   samenhangt   met   persoonskenmerken   als   opleidingsniveau,   etniciteit   en   inkomen.   Daarnaast   is   informatievoorziening   ook   een   belangrijke   factor   bij   het   vergaren   van   kennis   en   het   wekken   van   interesse.  Wanneer  er  immers  geen  informatie  is  kan  een  persoon  ook  moeilijk  kennis  vergaren  of   geïnteresseerd   raken   (Huysmans,   2007,   pp.   42-­‐58).   Dit   onderzoek   richt   zich   in   het   specifiek   op   de   wisselwerking  tussen  de  kennis  en  interesse  die  mensen  hebben  bij  kastelen  en  buitenplaatsen  en   de   manier   waarop   persoonskenmerken   en   informatievoorziening   deze   kennis   en   interesse   beïnvloeden.  De  hoofdvraag  van  dit  onderzoek  luidt:       In   hoeverre   beïnvloedt   kennis   van   Buitenplaats   Sparrendaal   te   Driebergen-­‐Rijsenburg   de   interesse   van   de   bewoners   in   de   plaats   Driebergen-­‐Rijsenburg   en   welke   rol   spelen   persoonskenmerken   en   informatievoorziening  daarbij?     Om  de  hoofdvraag  beter  te  kunnen  beantwoorden,  zijn  de  volgende  deelvragen  opgesteld:     1. In  welke  mate  hebben  persoonskenmerken  invloed  op  de  interesse  en  kennis  met  betrekking   tot  Buitenplaats  Sparrendaal  te  Driebergen-­‐Rijsenburg?   2. In   hoeverre   heeft   informatievoorziening   een   uitwerking   op   interesse   en   kennis   met   betrekking  tot  Buitenplaats  Sparrendaal  te  Driebergen-­‐Rijsenburg?   3. In  welke  mate  wordt  de  interesse  beïnvloed  door  de  kennis  van  de  Buitenplaats  Sparrendaal   te  Driebergen-­‐Rijsenburg?  

11  

3.1.2  Onderzoeksopzet   Dit   onderzoek   is   uitgevoerd   middels   statistisch   en   explorerend   wetenschappelijk   onderzoek.   In   dit   onderzoek   betreft   dat   zowel   onderzoek   waarbij   er   sprake   is   van   een   kennisprobleem   (fundamenteel   wetenschappelijk   onderzoek),   maar   ook   praktijkgericht   wetenschappelijk   onderzoek,   waarbij   er   afdoende  praktische  oplossingen  voor  een  bepaald  vraagstuk  zijn.     Eenheden,  plaats  en  tijd   De   totale   populatie   van   het   onderzoek   (de   doelpopulatie)   betreft   de   inwoners   van   het   dorp   Driebergen-­‐Rijsenburg,   in   de   gemeente   Utrechtse   Heuvelrug.   Omdat   het   niet   mogelijk   is   alle   inwoners   te   enquêteren,   is   er   uit   deze   totale   populatie   een   steekproef   getrokken.   Hierbij   is   het   doel   dat  de  gegevens  die  verzameld  zijn  van  een  deel  van  de  te  onderzoeken  groep  representatief  zullen   zijn  voor  de  totale  populatie.     Het   onderzoek   heeft   plaatsgevonden   in   de   weken   17   tot   en   met   26.   In   de   weken   17   tot   en   met   20   is   het   onderzoeksplan   opgesteld   op   basis   van   literatuur-­‐   en   onderzoeksgebied-­‐verkenning   en   is   de   enquête  opgesteld.  In  de  weken  21  en  22  is  de  te  gebruiken  data  voor  het  onderzoek  verzameld.  In   de  weken  23  tot  en  met  26  zijn  de  verzamelde  gegevens  geanalyseerd.     Kwantitatief  onderzoek   Het  onderzoek  is  uitgevoerd  door  gebruik  te  maken  van  enquêtes,  die  bij  de  respondenten  aan  de   deur  zijn  afgegeven  (Bijlage  1).  De  keuze  voor  een  enquête  is  gebaseerd  op  de  hoeveelheid  tijd  die  er   beschikbaar  was.  Daarnaast  kan  men  door  het  gebruik  van  een  enquête  snel  een  overzichtelijk  beeld   krijgen  van  de  meningen  van  de  respondenten  over  de  Buitenplaatsen  en  de  Kastelen.  De  enquêtes   bestaan   uit   vier   verschillende   versies,   die   door   vier   verschillende   groepen   zijn   afgenomen   op   de   vier   locaties   (Buitenplaats   Sparrendaal,   te   Driebergen-­‐Rijsenburg,   Buitenplaats   Goudenstein,   te   Maarssen,  Kasteel  Vorden,  te  Vorden  en  Kasteel  Neerijnen,  te  Neerijnen).  Bij  de  twee  Buitenplaatsen   was   het   streven   om   in   totaal   360   enquêtes   af   te   nemen   en   bij   de   kastelen   was   dit   streven   120   enquêtes.   Dit   deelonderzoek   heeft   zich   toegespitst   op   Buitenplaats   Sparrendaal   en   maakt   daarbij   gebruik  van  de  verzamelde  gegevens  van  161  respondenten.   Het   gaat   hier   om   het   zogenoemde   ‘primaire   onderzoek’,   waarbij   de   onderzoekers   zelf   gegevens   hebben   gegenereerd.   De   resultaten   van   metingen   zijn   daarbij   vastgelegd   als   de   te   analyseren   gegevens  (Boeije,  2009,  pp.  48-­‐58).  Een  voordeel  van  een  schriftelijke  enquête  is  dat  respondenten   genoeg  tijd  kunnen  nemen  om  de  vragen  goed  door  te  lezen  en  in  te  vullen.  Ook  kan  de  juistheid  van   de   gegevens   gecontroleerd   worden.   Er   kan   bijvoorbeeld   worden   nagegaan   of   bepaalde   groepen   mensen   de   enquête   of   bepaalde   vragen   uit   de   enquête   consequent   wel   of   niet   (hetzelfde)   beantwoorden.   Er   is   daarnaast   ook   gebruik   gemaakt   van   secundair   onderzoek   (onderzoek  dat   niet   zelf  verworven  is),  dit  betreft  gegevens  van  het  CBS  om  te  controleren  op  representativiteit  van  de   primaire  gegevens  (Centraal  Bureau  voor  de  Statistiek,  2003).   Een   overzicht   van   de   hypothesen   met   bijbehorende   variabelen,   meetschalen   en   toetsen   staat   in   het   analyseschema,  dat  te  vinden  is  in  de  bijlage  (bijlage  2).   Enkele   variabelen   zijn   gecategoriseerd   in   verschillende   meetschalen.   Door   de   definities   van   de   meetschalen   te   geven   kan   er   worden   beargumenteerd   waarom   er   voor   deze   meetschalen   is   gekozen.     Nominale   variabelen   bestaan   uit   een   beperkt   aantal   categorieën.   Categorieën   die   allesomvattend   zijn,   daarbij   wordt   iedere   waarneming   ingedeeld   in   een   categorie.   En   categorieën   die   wederzijds   uitsluitend   zijn,   daarbij   wordt   iedere   waarneming   ingedeeld   in   uitsluitend   één   categorie.   Alle   categorieën  zijn  gelijkwaardig  en  zijn  niet  in  een  bepaalde  rangorde  te  plaatsen  (De  Vocht,  2011).     Ordinale   variabelen   zijn   net   als   nominale   variabelen   allesomvattend   en   in   te   delen   bij   wederzijds   uitsluitende   categorieën.   Bij   ordinale   variabelen   zijn   de   categorieën   wel   in   een   zinvolle   rangvolgorde   te   plaatsen   (De   Vocht,   2011).   In   alle   hypothesen   heeft   ten   minste   één   variabele   een   ordinale   meetschaal.   De   ordinale   variabelen   in   het   onderzoek   zijn:   kennis,   opleiding,   cultuurdeelname,   interesse,  informatie,  bezoekersfrequentie,  bekendheid,  betrokkenheid.    

12  

Deze  variabelen  voldoen  allemaal  allesomvattend,  wederzijds  uitsluitend  en  in  een  logische  volgorde   in   te   delen.   Interval/ratio   variabelen   zijn   variabelen   waarbij   gemeten   is   met   numerieke   eenheden.   De  verschillen  tussen  de  meetwaarden  liggen  vast  en  hebben  een  kwantitatieve  betekenis.  Er  is  een   verschil   tussen   interval   en   ratioschalen,   maar   in   het   geraadpleegde   computerprogramma   IBM   Statistics   SPSS   20   (Statistical   Package   for   the   Social   Sciences)   is   er   geen   verschil   tussen   de   meetschalen  waardoor  deze  als  één  kan  worden  gezien.  Het  verschil  is  dat  intervalmeetschalen  geen   absoluut   nulpunt   hebben   (zoals   IQ   en   temperatuur   in   graden   Celsius)   en   ratiovariabelen   hebben   dat   wel.   In   de   hypothesen   zijn   leeftijd   en   cultuurdeelname   de   variabelen   met   een   interval/ratio   meetschaal.   Deze   variabelen   voldoen   aan   de   voorwaarden   van   interval/ratio.   De   cultuurdeelname   bijvoorbeeld   is   een   interval/ratio   schaal,   omdat   er   een   score   is   toegekend   met   een   absoluut   nulpunt   wat  een  gradatie  aangeeft  over  de  participatie  binnen  cultuur.     Bij   de   opgestelde   hypothesen   horen   de   gekozen   toetsen.   De   gekozen   toetsen   zijn:   Spearman’s   rangcorrelatie-­‐toets   en   Goodness-­‐of-­‐fit   toets.   Spearman’s   rangcorrelatie   is   een   correlatie   tussen   twee   ordinale   variabelen.   Variabelen   zijn   gerangordend.   Het   kwadratische   verschil   tussen   de   rangscores   is   voor   elke   waarneming   berekend.   Deze   verschillen   zijn   vervolgens   opgeteld.   De   waarde   van   deze   associatiemaat   ligt   altijd   tussen   de   -­‐1   en   1.   Er   is   dus   een   verschil   tussen   een   positief   verband  (<  0)  en  een  positief  verband  (>  0).  De  score  is  vervolgens  ingedeeld  in  klassen  om  aan  te   geven  of  er  een  zwak,  matig  of  sterk  verband  is  (tabel  1).     Tabel  1:  Associatiematen  van  de  Pearson’s  rangcorrelatie  toets.     Correlatiecoëfficiënt  r   0,1-­‐0,3   0,3-­‐0,5   0,5-­‐0,7   >0,7   Bron:  De  Vocht,  2011  

Verband   Zwak  verband   Matig  sterk  verband   Sterk  verband   Zeer  sterk  verband  

  Met   Goodness-­‐of-­‐fit   toets   kan   onderzocht   worden   of   de   steekproef   representatief   is  voor   de   gehele   populatie.   Er   is   getoetst   of   de   steekproef   een   theoretische   verdeling   volgt   of   niet.   Als   deze   kans   kleiner   is   dan   5%   (α=   0,05)   wordt   de   nulhypothese   dat   er   geen   statistisch   significant   verband   is,   verworpen.     Kwalitatief  onderzoek   Naast   het   kwantitatieve   onderzoek   dat   door   middel   van   enquêtes   is   uitgevoerd,   is   er   middels   kwalitatief   onderzoek   geprobeerd   ondersteuning   te   bieden   aan   de   kwantitatief   gevonden   onderzoeksresultaten.   Als   verdieping   en   verduidelijking   van   de   resultaten   die   uit   de   enquête   naar   voren   zijn   komen   er   twee   interviews   afgenomen   met   experts.   Dit   betreft   diepte   interviews   waarin   bepaalde  elementen  uit  de  hoofd-­‐  en  deelvragen  nader  aan  het  licht  komen.     Boeije  beschrijft  een  kwalitatief  interview  als:  “Een  kwalitatief  interview  is  een  vorm  van  een  gesprek   waarin   één   iemand-­‐   de   interviewer-­‐   zich   bepaalt   tot   het   stellen   van   vragen   over   gedragingen,   opvattingen,   houdingen   en   ervaringen   ten   aanzien   van   bepaalde   sociale   verschijnselen,   een   één   of   meer   anderen-­‐   participanten   of   geïnterviewde-­‐,   die   zich   voornamelijk   beperken   tot   het   geven   van   antwoorden  op  die  vragen”  (Boeije,  2009,  p.  266).  Het  eerste  interview  betrof  een  interview  met  één   van  de  beheerders  van  Buitenplaats  Sparrendaal  (De  heer  Thomas  Rogeveen).  Met  behulp  van  een   topiclist   is   het   interview   afgenomen   (bijlage   6).   Een   topiclist   is   een   lijst   met   aantal   hoofdvragen,   afgewisseld   met   thema’s   om   op   door   te   vragen.   De   topiclist   is   echter   geen   ‘vaste   lijst’   die   op   de   beschreven   volgorde   afgewerkt   moet   worden   (Boeije,   2009,   p.   268).   Het   tweede   interview   is   gehouden  met  Anna  Folman  van  Stichting  Driebergen-­‐Rijsenburg,  Vroeger  en  Nu  (bijlage  7).  

13  

3.2  Steekproeftrekking     De   operationele   populatie   is   bepaald   door   een   kans-­‐steekproef.   Er   is   gebruik   gemaakt   van   een   enkelvoudige   en   getrapte   systematische   steekproef   met   aselect   begin.   Er   is   gekozen   voor   deze   steekproef,   omdat   alle   eenheden   binnen   de   doelpopulatie   op   deze   manier   een   even   grote   kans   hebben   om   in   de   steekproef   te   komen.   Op   deze   manier   is   de   kans   het   grootst   dat   de   steekproef   representatief  is  en  is  statistische  generalisatie  mogelijk.   De   respondenten   in   dit   onderzoek   betreffen   de   hoofdbewoners   van   de   huizen.   Indien   deze   niet   aanwezig   is,   is   er   een   medebewoner   van   18   jaar   of   ouder   geënquêteerd.   Wanneer   een   niet   woonachtige   of   een   persoon   jonger   dan   18   jaar   open   doet   is   gevraagd   naar   de   hoofdbewoner.   Wanneer  deze  niet  aanwezig  is,  is  het  op  een  later  tijdstip  nog  een  keer  geprobeerd.   De  enquêtes  zijn  afgenomen  door  16  enquêteurs.  De  enquêtes  zijn  bij  de  huishoudens  afgegeven  en   zo  snel  mogelijk  weer  opgehaald.  Wanneer  het  niet  mogelijk  was  om  de  enquête  meteen  op  te  halen   werd   een   ander   tijdstip   afgesproken.   Aan   alle   respondenten   zijn   dezelfde   vragen   gesteld.   De   gegevens   zijn   verzameld   in   week   21   van   2013.   De   gemiddelde   duur   van   het   beantwoorden   van   de   enquête   is   20   min.   De   respondenten   zijn   aselect   door   middel   van   twee   trappen   geselecteerd   voor   deelname  aan  de  enquête:   Trap  1:  Eerst  is  er  een  lijst  opgesteld  met  alle  straten  binnen  een  straal  van  2  km  om  het  Kasteel  of   de   Buitenplaats   (het   steekproefkader)   (figuur   5).   De   gegevens   van   het   steekproefkader   zijn   afkomstig   van   het   CBS.   Bij   het   opstellen   van   de   straten   is   er   rekening   gehouden   met   natuurlijke   barrières.   Wanneer   op   de   grens   van   de   2   km   een   grote   natuurlijk   barrière   (snelweg   of   rivier)   aanwezig  is,  is  deze  gezien  als  de  grens  van  het  onderzoeksgebied.  De  lijst  is  op  alfabetische  volgorde   geordend,   alle   straten   zijn   oplopend   genummerd.   Vervolgens   is   met   een   dobbelsteen   het   begingetal   bepaald.   In   dit   geval   is   het   begingetal   3.   De   rest   van   de   straten   zijn   bepaald   door   er   elke   keer   3   straten  bij  op  te  tellen.  In  dit  leeronderzoek  is  geënquêteerd  in  de  3e,  6e,  9e  enz.  straat.  Wanneer  er   in   een   straat   geen   huizen   staan   is   de   straat   gekozen   die   boven   de   desbetreffende   straat   in   de   alfabetische   lijst   staat.   Bijvoorbeeld   wanneer   er   in   straat   9   geen   huizen   aanwezig   zijn,   is   straat   8   gebruikt  voor  het  enquêteren.   Trap  2:  De  huizen  binnen  de  geselecteerde  straten  zijn  op  dezelfde  manier  bepaald.  Wederom  is  er   met   een   dobbelsteen   gegooid,   het   begingetal   is   4.   De   overige   huizen   zijn   bepaald   door   hier   steeds   3   bij   op   te   tellen.   De   getallen   die   hieruit   voorkomen   corresponderen   met   de   huisnummers   van   de   huizen  die  geënquêteerd  zijn.  Wanneer  een  persoon  de  enquête  niet  in  wilde  vullen  is  direct  het  huis   rechts  geënquêteerd.  Wanneer  de  persoon  niet  aanwezig  is,  is  het  eerst  op  een  later  tijdstip  nog  een   keer   geprobeerd   gedaan.   Wanneer   de   persoon   nog   steeds   niet   aanwezig   is,   is   het   huis   getypeerd   als   non   respons.   Ook   in   dit   geval   is   het   rechter   huis   geënquêteerd.   Wanneer   ook   de   persoon   van   dit   huishouden  niet  aanwezig  is,  is  de  bewoner  van  het  huis  links  geënquêteerd.  Als  een  hoekhuis  non   respons   heeft   moet   er   gezocht   worden   naar   een   ander   huisnummer   in   de   straat.   Er   mogen   geen   andere  straten  worden  opgenomen  in  de  steekproef.     De   tijdstippen   van   enquêteren   en   de   non-­‐respons   zijn   door   de   enquêteurs   zelf   bijgehouden.   Alle   enquêteurs   nemen   een   kladblok   mee   tijdens   het   enquêteren.   De   enquêteurs   houden   zelf   bij   op   welke   tijdstippen   er   geënquêteerd   is.   Wanneer   zowel   het   huisnummer   uit   de   steekproef   en   de   huisnummers  links  en  rechts  hiervan  de  enquête  niet  invullen  is  dit  getypeerd  als  non-­‐respons.  De   enquêteurs  houden  zelf  per  huisnummer  bij  of  er  sprake  is  van  non-­‐respons.   Per   subgroep   zijn   er   120   enquêtes   afgenomen,   in   totaal   zijn   dat   480   enquêtes.   Om   de   herkomst   van   de   gegevens   uit   de   enquêtes   op   een   willekeurig   moment   te   kunnen   achterhalen   zijn   de   enquêtes   genummerd   nadat   deze   zijn   opgehaald.   Om   ook   de   enquêteur   en   subgroep   in   de   dataverwerking   terug   te   kunnen   halen   was   het   noodzakelijk   om   tevens   het   groepsnummer   en   enquêteurnummer   (1   t/m  4)  op  de  opgehaalde  enquêtes  te  noteren.    

14  

Figuur   5.   Onderzoeksgebied   Driebergen-­‐Rijsenburg,   met   straal   van   2   km   om   Buitenplaats   Sparrendaal  

15  

3.3  Buitenplaats  Sparrendaal   Buitenplaats   Sparrendaal   is   gelegen   in   de   plaats   Driebergen-­‐Rijsenburg.   Dit   is   onderdeel   van   de   gemeente   Utrechtse   Heuvelrug.   De   Buitenplaats   kent   een   lange   geschiedenis   waarin   het   verschillende   functies   heeft   gekend.   Het   pand   en   de   twee   bijgebouwen   die   in   opdracht   van   Jacob   van  Berck  (burgemeester  van  Utrecht)  werden  gebouwd,  dienden  in  eerste  instantie  als  buitenhuis   en   dateren   uit   1754   (figuur   6).   In   1805   kwam   de   Buitenplaats   in   het   bezit   van   een   vermogend   knopenmakersgilde   uit   Den   Haag.   De   Buitenplaats   is   daarna   nog   een   enkele   keer   van   eigenaar   gewisseld  voordat  het  in  1954  in  het  bezit  kwam  van  de  toen  nog  zelfstandige  gemeente  Driebergen-­‐ Rijsenburg   (figuur   7).   Na   een   grondige   restauratie   heeft   Buitenplaats   Sparrendaal   tot   1974   dienst   gedaan   als   gemeentehuis   (Sparrendaal,   2013).   De   bouw   van   een   nieuw   gemeentekantoor   zorgde   ervoor   dat   in   de   periode   na   1974   de   Buitenplaats   alleen   nog   voor   officiële   gelegenheden   gebruikt   werd.   In   2000   werd   Buitenplaats   Sparrendaal   voor   het   symbolische   bedrag   van   één   gulden   verkocht   aan   de   vereniging   Hendrick   de   Keyser,   die   zich   inzet   voor   het   behoud   van   architectonische   en   historische   waardevolle   huizen   in   Nederland   (HendrickdeKeyser,   2013).   Sinds   2007   is   besloten   tot   exploitatie  van  het  hoofdgebouw  van  Buitenplaats  Sparrendaal,  waarbij  de  instandhouding  van  het   gebouw  gewaarborgd  dient  te  blijven  (Sparrendaal,  2013).   De  typische  Lodewijk  XV-­‐stijl  van  het  gebouw  tezamen  met  de  vele  functies  die  de  Buitenplaats  heeft   gehad,  maken  Buitenplaats  Sparrendaal  tot  een  centraal  gebouw  in  de  plaats  Driebergen-­‐Rijsenburg.       Figuur  6:  Sper  en  Dal  en  omgeving  in  1758   Figuur   7:   Achterzijde   van   Sparrendaal   voor   de   renovatie    

  (Bron:  KNOB,  1964)  

(Bron:  KNOB,  1964)  

   

16  

3.4  De  hypothesen   Het   doel   van   de   enquête   is   het   meetbaar   maken   van   de   verbanden   die   in   de   hypothesen   zijn   verondersteld.   In   het   vorige   hoofdstuk   is   getracht   om   met   behulp   van   het   conceptueel   model   een   overzicht   te   geven   van   de   veronderstelde   verbanden   tussen   de   verschillende   onderzoekeenheden.   Aan   de   hand   van   het   conceptueel   model   zijn   naderhand   negen   hypothesen   geformuleerd,   die   getoetst  zijn  op  hun  verband.  Een  hypothese  of  veronderstelling  kan  daarbij  gezien  worden  als  een   uitspraak   over   bepaalde   feiten   of   gebeurtenissen   die   men   in   het   onderzoek   verwacht   waar   te   nemen.   De   hypothesen   zijn   afgeleid   uit   de   algemene   uitspraken   van   een   theorie   (Boeije,   2009,   p.   85).   De   hypothesen   zijn   opgesteld   ter   beantwoording   van   de   hoofd-­‐   en   deelvragen.   Vanuit   het   conceptueel  model  zijn  de  volgende  hypothesen  geformuleerd:     1. Respondenten  met  een  hogere  leeftijd  hebben  meer  kennis  van  Buitenplaats  Sparrendaal  en   zijn  omgeving  dan  de  jongere  respondenten.     2. Respondenten   met   een   hoger   opleidingsniveau   hebben   meer   kennis   van   Buitenplaats   Sparrendaal  en  zijn  omgeving  dan  de  lager  opgeleide  respondenten.       3. Respondenten   met   een   hoge   cultuurdeelname   hebben   veel   kennis   van   Buitenplaats   Sparrendaal  en  zijn  omgeving.       4. Respondenten   met   een   hogere   leeftijd   hebben   meer   interesse   in   Buitenplaats   Sparrendaal   en  zijn  omgeving  dan  de  jongere  respondenten.       5. Respondenten  met  een  hogere  opleiding  hebben  meer  interesse  in  Buitenplaats  Sparrendaal   en  zijn  omgeving  dan  de  respondenten  met  een  lagere  opleiding.       6. Respondenten   met   een   hoge   cultuurdeelname   hebben   meer   interesse   in   Buitenplaats   Sparrendaal  en  zijn  omgeving  dan  respondenten  met  een  lage  cultuurdeelname.       7. Er   is   een   samenhang   tussen   kennis   hebben   van   Buitenplaats   Sparrendaal   en   interesse   hebben  voor  Buitenplaats  Sparrendaal.     8. Meer   kennis   van   Buitenplaats   Sparrendaal   leidt   tot   betrokkenheid   bij   Buitenplaats   Sparrendaal.     9. Het  aanbieden  van  informatie  leidt  tot  meer  bezoekers.       3.5  Constructen   De  vraagstelling  in  dit  onderzoek  richt  zich  op  de  invloed  van  kennis  op  interesse  (en  vice  versa)  en   de   rol   die   persoonskenmerken   en   informatievoorziening   daarbij   spelen.   De   context   bij   deze   vraagstelling   betreft   Buitenplaats   Sparrendaal   in   het   dorp   Driebergen-­‐Rijsenburg,   in   de   gemeente   Utrechtse   Heuvelrug.   In   de   wetenschappelijke   literatuur   is   er   veel   geschreven   over   de   kennis,   de   interesse   en   de   verschillende   functies   van   erfgoed   in   de   samenleving.   Zo   beschrijven   bijvoorbeeld   onder   meer   Van   Gorp   (2003)   en   Graham   (2000)   de   verschillende   functies   die   erfgoed   kan   hebben   in   de   hedendaagse   samenleving.   Er   is   daarnaast   ook   relatief   veel   onderzoek   gedaan   naar   de   rol   van   persoonskenmerken   en   informatievoorziening   met   betrekking   tot   erfgoed,   zo   beschrijven   Huysmans   en   De   Haan   over   de   ontwikkeling   in   de   belangstelling   voor   cultureel   erfgoed.   In   dit   onderzoek   is   getracht   door   te   bouwen   op   de   bestaande   kennis   over   dit   onderwerp.   Daarbij   is   getoetst   op   het   specifieke   geografisch   component   van   dit   onderzoek:   Buitenplaats   Sparrendaal,   te   Driebergen-­‐ Rijsenburg.   In   het   verdere   onderzoek   is   onder   ‘Buitenplaats   Sparrendaal’   de   Buitenplaats,   bijgebouwen  en  het  omheinde  gebied  verstaan  (figuur  8).  

17  

In  deze  paragraaf  zullen  de  constructen,  die  terug  komen  in  de  hoofd-­‐  en  deelvragen,  het   conceptueel  model  en  de  hypothesen  nader  worden  toegelicht.  Bij  het  operationaliseren  van  deze   abstracte  begrippen  zal  met  name  gebruik  worden  gemaakt  van  definities  uit  de  wetenschappelijke   literatuur  zoals  beschreven  in  de  literatuurverkenning.     Figuur 8: Buitenplaats Sparrendaal en de directe omgeving

    3.5.1  Persoonskenmerken  en  informatievoorziening   Het  conceptueel  model  dat  in  het  vorige  hoofdstuk  is  weergegeven  dient  als  basis  voor  het  verdere   onderzoek.  In  het  model  zijn  alle  onderzoekseenheden  en  hun  veronderstelde  relaties  met  elkaar  in   beeld   gebracht.   De   onderzoekseenheden   zijn   onderverdeeld   in   verschillende   variabelen   die   de   onderzoekseenheden   nader   definiëren.   In   dit   onderzoek   is   verondersteld   dat   de   onderzoekseenheden  persoonskenmerken  en  informatievoorziening  een  direct  verband  hebben  met   zowel   interesse   als   de   kennis   van   Buitenplaats   Sparrendaal.   Deze   veronderstellingen   zijn   getoetst   met  behulp  van  hypothesen  1  tot  en  met  9,  die  in  de  vorige  paragraaf  beschreven  zijn.    

18  

Persoonskenmerken   Uit   eerder   onderzoek   is   gebleken   dat   de   persoonskenmerken   samen   hangen   met   de   interesse   in   cultuur.   Zo   hangt   bijvoorbeeld   het   opleidingsniveau   sterk   samen   met   de   aanwezige   kennis   van   culturele   elementen   die   nodig   is   om   de   waarde   van   deze   elementen   te   zien   en   te   waarderen   (Huysmans,  2007,  p.  42).  De  persoonskenmerken  bestaan  uit:  leeftijd,  opleiding,  etniciteit  en  cultuur   deelname  van  de  respondenten.  De  persoonskenmerken  hebben  betrekking  op  de  in  dit  onderzoek   geënquêteerden   respondenten   woonachtig   in   de   plaats   Driebergen-­‐Rijsenburg,   onderdeel   van   de   gemeente   Utrechtse   Heuvelrug.   De   leeftijd   van   de   respondenten   betreft   de   ouderdom   in   gehele   jaren.  In  Hypothesen  1  en  4  zijn  uitspraken  gedaan  over  respondenten  met  een  hogere  leeftijd.  In  dit   geval  worden  respondenten  met  een  leeftijd  van  50  jaar  en  ouder  gezien  als  respondenten  met  een   hogere   leeftijd.   Respondenten   met   een   leeftijd   jonger   dan   50   jaar   worden   gezien   als   jongere   respondenten.  Er  is  dus  verondersteld  dat  mensen  ouder  dan  49  jaar  meer  kennis  van  en  interesse   voor   Buitenplaat   Sparrendaal   hebben.   Deze   uitspraak   is   gebaseerd   op   wat   Huysmans   beschrijft.   Huysmans   stelt   dat   gepensioneerde   personen   meer   vrije   tijd   hebben   om   zich   te   interesseren   voor   cultureel  erfgoed  (Huysmans,  2007).     De  opleiding  is  de  hoogst  voltooide  opleiding  die  de  respondent  bij  een  educatieve  instelling  heeft   gevolgd   (achtereenvolgens   van   laag   naar   hoog:   geen/alleen   basisschool,   VMBO   (Ibo,   mavo,   mulo   e.d.),   HAVO/VWO   (hbs),   MBO   en   HBO/WO).   In   hypothese   2   is   een   uitspraak   gedaan   over   respondenten   met   een   hoger   opleidingsniveau.   In   dit   geval   betreft   dit   de   respondenten   die   een   Hbo   of   WO   opleiding   hebben   afgerond.   Alle   respondenten   die   geen   HBO   of   WO   opleiding   hebben   afgerond   worden   gezien   als   lager   opgeleide   respondenten.   Deze   veronderstelling   is   gedaan   omdat   personen  met  een  hoger  opleidingsniveau  de  historische  waarde  van  cultureel  erfgoed  beter  kunnen   begrijpen  en  dus  is  de  veronderstelling  dat  hoger  opgeleide  respondenten  meer  kennis  hebben  van   Buitenplaats  Sparrendaal  (Huysmans,  2007,  p.  42).     In   dit   onderzoek   betreft   de   cultuurdeelname   het   aantal   keer   bezoek   van   de   betreffende   respondent   aan  een  gelijkwaardig  cultuurobject  of  element  in  een  jaar.  De  betekenis  van  cultuurdeelname  van   het  AVO-­‐onderzoek  in  2007  (in  opdracht  van  Sociaal  en  Cultureel  Planbureau  (SCP))  i.s.m.  Centraal   Bureau   voor   de   Statistiek   (CBS))   is   daarbij   als   uitgangspunt   genomen   “Het   inzicht   verkrijgen   in   de   mate   waarin   door   de   Nederlandse   huishoudens,   alsmede   door   alle   personen   van   6   jaar   of   ouder   binnen   deze   huishoudens,   gebruik   wordt   gemaakt   van   sociale   en   culturele   voorzieningen   van   zeer   uiteenlopende  aard”  (SCP,  2007).  De  cultuurdeelname  is  in  de  enquête  van  dit  onderzoek  gemeten   aan   de   hand   van   het   aantal   bezoeken   aan   musea,   exposities,   theaters,   en   kastelen/buitenplaatsen   van   de   respondenten.   Aan   elke   zes   antwoordmogelijkheden   van   deze   drie   verschillende   cultuurobjecten  is  een  oplopend  aantal  punten  toegekend  (bijlage  2,  analyseschema).  Daarbij  krijgt   een   respondent   meer   punten   naarmate   deze   een   cultuurobject   vaker   bezoekt.   De   som   van   het   aantal   behaalde   punten   resulteert   in   een   scoreschaal   van   0   tot   15,   waarbij   0   punten   voor   geen   cultuurdeelname   staat   en   15   voor   een   zeer   hoge   cultuurdeelname   staat.   In   hypothese   6   is   een   uitspraak  gedaan  over  respondenten  met  een  hoge  en  lage  cultuurdeelname.  In  dit  geval  heeft  een   respondent  een  hoge  cultuurdeelname  wanneer  deze  de  drie  verschillende  cultuurobjecten  een  keer   per   half   jaar   bezoekt   (of,   wanneer   een   van   de   cultuurobjecten   minder   dan   één   keer   per   half   jaar   bezocht  wordt,  maar  daar  tegenover  staat  dat  een  ander  cultuurobject  vaker  dan  één  keer  per  half   jaar   bezocht   wordt).   Deze   respondenten   hebben   dus   een   score   tussen   de   6   en   de   15   punten.   Respondenten   met   een   lage   cultuurdeelname   zijn   degenen   met   een   score   tussen   de   1   en   de   5   punten.    

19  

Informatievoorziening   De   onderzoekseenheid   informatievoorziening   is   onderverdeeld   in   de   aanwezigheid   van   informatie,   de   toegankelijkheid   van   informatie   en   de   vorm   van   informatie   over   Buitenplaats   Sparrendaal.   De   aanwezigheid   van   informatie   is   beschouwd   als   de   hoeveelheid   historische   en   gebruiksgerichte   informatie   die   er   is   over   de   Buitenplaats.   Hieronder   verstaan   we   in   dit   onderzoek   onder   meer:   historische   literatuur   over   de   Buitenplaats   (in   boeken  en  tijdschriften),  informatie  op  internetsites,   informatie   in   de   vorm   van   brochures/folders   en   informatie   op   locatie   door   middel   van   informatieborden.   Hypothese   9   behandelt   de   veronderstelling   met   betrekking   tot   de   onderzoekseenheid   informatievoorziening.   Hierbij   is   getoetst   of   het   aanbieden   van   informatie   respondenten  motiveert  bij  een  bezoek  aan  de  Buitenplaats.  Onder  ‘leidt  tot  meer  bezoekers’  is  in   deze  hypothesen  de  motivatie  van  bezoek  aan  Buitenplaats  Sparrendaal  verstaan.  De  vragen  in  de   enquête  over  informatievoorziening  die  geen  betrekking  hebben  op  de  veronderstellingen,  zijn  in  dit   onderzoek  toch  behandeld  door  middel  van  beschrijvende  statistiek.     3.5.2  Kennis   Onder   kennis   is   in   dit   onderzoek   zowel   de   bekendheid   van   Buitenplaats   Sparrendaal   als   de   historische   kennis   verstaan.   De   bekendheid   is   daarbij   onderverdeeld   in   bekendheid   van   de   Buitenplaats   zelf   en   bekendheid   van   de   functie   van   Buitenplaats   Sparrendaal.   Het   begrip   kennis   is   uitgelicht   als   bekendheid   en   achtergrondinformatie.   De   klassieke   definitie   van   kennis   is:   een   gerechtvaardigde   en   ware   mening,   die   is   gecombineerd   met   redelijkheid   (Hilpinen,   1970,   pp.   109-­‐ 110).  In  verschillende  andere  definities  is  het  concept  van  kennis  gedefinieerd  in  drie  onderdelen.  De   eerste  is  algemeen  acceptatie  of  geloof  in  iets.  De  tweede  is  verantwoording  of  bewijs  en  de  derde  is   waarheid  (Hilpinen,  1970,  pp.  109-­‐110).  In  dit  onderzoek  is  deze  definitie  van  kennis  aangehouden.   Kennis   is   daarbij   de   informatie   die   men   heeft   en   die   men   als   waarheid   beschouwt.   De   feiten   over   Buitenplaats   Sparrendaal,   maar   ook   de   historische   kennis   die   men   heeft   en   de   bekendheid   van   Buitenplaats  Sparrendaal  zijn  daarbij  belangrijke  elementen  in  het  onderzoek.  In  hypothesen  1  tot  en   met  3  en  hypothesen  7  en  8  zijn  de  veronderstellingen  gedaan  waarin  kennis  centraal  staat.  Onder   historische   kennis   is   alle   kennis   verstaan   die   de   respondent   meer   heeft   over   de   Buitenplaats   dan   kennis   van   bestaan   en   functie.   In   de   enquête   komt   dit   onder   andere   terug   in   de   vragen   over   het   bouwjaar   van   de   Buitenplaats   en   de   oorspronkelijke   functie   van   Buitenplaats   Sparrendaal.   Zoals   in   het   analyseschema   te   zien   is,   zijn   aan   alle   antwoorden   die   op   de   vragen   betreffende   kennis   zijn   gegeven   bepaalde   scores   toegekend   (bijlage   2).   Omdat   het   hier   cultureel   erfgoed   betreft   is   aan   historische   kennis   meer   punten   toegekend   dan   aan   de   bekendheid.   De   som   van   deze   scores   classificeert  de  respondent  uiteindelijk  in  een  bepaalde  hoeveelheid  kennis.  Hierbij  is  er  gekozen  om   het  concept  kennis  in  5  klassen  in  te  delen  (tabel  2).     Tabel  2:  scoretabel  voor  de  samengevoegde  variabele  kennis  

Klasse  

Score  

Geen  kennis   0  punten   Weinig  kennis   1-­‐6  punten   Niet  veel/niet  weinig  kennis   7-­‐14  punten   Veel  kennis   15-­‐21  punten   Zeer  veel  kennis   22-­‐26  Punten     Het  totaal  aantal  haalbare  punten  is  26.  De  respondenten  die  nul  punten  scoren  vallen  in  de  klasse   geen   kennis.   Voor   de   klasse   weinig   kennis   is   een   scorebereik   gekozen   van   1   tot   en   met   6   punten,   zodat  de  respondenten  die  wel  bekendheid  zijn  met  het  bestaan  en  de  functie  van  de  Buitenplaats   maar  niets  weten  van  de  historie  in  deze  klasse  vallen.  De  respondenten  die  meer  weten  dan  alleen   het  bestaan  en  de  functie  van  de  Buitenplaats  vallen  dus  meteen  in  de  klasse  niet  veel/niet  weinig   kennis.   Er   is   gekozen   om   deze   klasse   te   laten   stoppen   bij   14   punten   zodat   respondenten   die   bekend   zijn   met   het   bestaan   en   de   functie   van   de   Buitenplaats,   zelf   aangeven   bekend   te   zijn   met   de   historie  

20  

van   de   Buitenplaats   en   weten   wat   de   oorspronkelijke   functie   was   van   de   Buitenplaats   en/of   iets   weten   over   het   bouwjaar   van   de   Buitenplaats   in   de   klasse   veel   kennis   vallen.   Respondenten   die   bekend   zijn   met   het   bestaan   en   de   functie,   zelf   aangeven   bekend   te   zijn   met   de   historie,   de   oorspronkelijke   functie   weten   en   het   bouwjaar   (met   een   marge   van   40   jaar)   van   de   Buitenplaats   weten  vallen  in  de  klasse  zeer  veel  kennis.  Er  is  gekozen  om  deze  klasse  van  22  tot  en  met  26  punten   te  laten  lopen  zodat  respondenten  die  eventueel  te  bescheiden  zijn  om  op  vraag  10b  zeer  eens  te   antwoorden   alsnog   in   deze   klasse   vallen.   Verder   is   er   gekozen   om   bij   vraag   13   ook   punten   toe   te   kennen  aan  antwoorden,  zoals  het  uitbouwjaar  en  het  restauratiejaar,  die  niet  direct  een  antwoord   zijn  op  de  vraag,  maar  wel  op  kennis  van  Buitenplaats  Sparrendaal  duiden  (bijlage  2).       3.5.3  Interesse   Het  begrip  interesse  is  in  dit  onderzoek  gedefinieerd  als  de  bezoekersfrequentie,  de  betrokkenheid   en  informatiegebruik  met  betrekking  tot  Buitenplaats  Sparrendaal.  Onder  de  betrokkenheid  is  in  dit   onderzoek   de   binding   met   de   functie   van   Buitenplaats   Sparrendaal   verstaan.   Van   Gorp   stelt   dat   erfgoed  verschillende  functies  heeft  in  de  maatschappij,  zoals  een  emotionele  waarde  die  ontstaan   is   bij   een   trouwerij,   wat   een   bindende   functie   met   zich   meebrengt.   Ook   heeft   erfgoed   een   wetenschappelijke   waarde,   dit   kan   uiteraard   ook   de   interesse   voor   het   object   aanwakkeren.   Stel   men  volgt  een  opleiding  in  de  richting  van  cultuurhistorie  dan  kan  men  meer  geïnteresseerd  zijn  in   erfgoed   dan   andere   mensen   die   geen   opleiding   cultuurhistorie   volgen   (Van   Gorp,   2003,   p.   24).   De   bezoekfrequentie   is   het   aantal   keer   per   jaar   dat   een   respondent   de   Buitenplaats   bezoekt.   Informatiegebruik   is   het   aantal   keer   per   jaar   dat   de   respondent   de   verschillende   vormen   van   informatie   over   de   Buitenplaats   raadpleegt.   Tussen   de   onderzoekseenheden   kennis   en   interesse   staat   in   het   conceptueel   model   een   tweezijdige   pijl,   omdat   de   verwachting   is   dat   een   grotere   kennis   hand   in   hand   gaat   met   een   grotere   interesse   en   omgekeerd.   In   hypothesen   4   tot   en   met   6   is   de   onderzoekseenheid   interesse   gekoppeld   aan   de   onderzoekseenheid   persoonskenmerken.   In   hypothese  7  is  er  een  veronderstelling  gedaan  tussen  de  onderzoekseenheden  kennis  en  interesse.   In  hypothese  8  is  het  verband  tussen  kennis  en  betrokkenheid  onderzocht.  Het  concept  interesse  is   in   dit   onderzoek   samengesteld   uit   de   componenten;   bezoekersfrequentie,   betrokkenheid   en   informatiegebruik.   Omdat   het   hoofdgebouw   en   de   bijgebouwen   van   Buitenplaats   Sparrendaal   niet   openbaar  toegankelijk  zijn,  is  een  bezoek  aan  het  omliggende  landgoed  en  park  ook  meegerekend  in   de   bezoekersfrequentie.   Aan   de   antwoorden   die   respondenten   geven   op   de   vragen   die   gaan   over   bezoekersfrequentie,  betrokkenheid  en  informatiegebruik  zijn  punten  toegekend.  De  scores  van  de   respondenten  op  deze  vragen  zijn  samengevoegd  en  classificeren  de  respondent  uiteindelijk  in  een   bepaalde   klasse   van   interesse   (bijlage   2,   analyseschema).   Hierbij   is   interesse   in   5   klassen   verdeeld   met   elk   hun   eigen   scorebereik   (tabel   3).   Bij   vraag   3   en   vraag   35   uit   de   enquête   zijn   logischerwijs   een   oplopend   aantal   punten   (van   0   tot   5)   toegekend   aan   de   verschillende   antwoordmogelijkheden   waarbij   de   antwoorden   zeer   oneens   en   oneens   geen   punten   opleveren,   omdat   deze   antwoorden   niet   duiden   op   interesse   van   de   respondent.   Bij   vraag   7a   en   10a   zijn   twee   keer   zoveel   punten   toegekend   omdat   de   respondent   in   dit   geval   zelf   al   aangeeft   interesse   te   hebben   voor   de   Buitenplaats.   Bij   vraag   14   krijgt   de   respondent   10   punten   als   deze   wel   eens   heeft   gezocht   naar   informatie   over   de   Buitenplaats   omdat   dit   aangeeft   dat   de   respondent   op   dat   moment   meer   informatie  over  de  Buitenplaats  wilde  verkrijgen  en  dus  geïnteresseerd  was  in  de  Buitenplaats.     Ook   is   er   gekozen   om   bij   vraag   7a,   10a   en   14   een   dubbel   maximaal   aantal   punten   toe   te   kennen,   omdat   deze   vragen   dan   beter   in   verhouding   staan   tot   de   meerdere   sub-­‐vragen   en   dus   te   behalen   punten   bij   vraag   3   en   35.   In   de   scoretabel   is   te   zien   met   welk   aantal   punten   een   respondent   is   ingedeeld  in  welke  klasse  van  interesse.  

21  

Tabel  3:  Scoretabel  voor  samengestelde  variabele  interesse  

Klasse  

Score  

Geen  interesse   0  punten   Weinig  interesse   1-­‐12  punten   Niet  veel/niet  weinig  interesse   13-­‐27  punten   Veel  interesse   28-­‐58  punten   Zeer  veel  interesse   59-­‐88  Punten     Het  totaal  aantal  haalbare  punten  is  88.  Respondenten  die  nul  punten  halen  vallen  in  de  klasse  geen   interesse.  Respondenten  met  1  tot  en  met  12  punten  vallen  in  de  klasse  weinig  interesse.  Door  dit   punten   bereik   aan   te   houden   voor   deze   klasse   vallen   de   respondenten   die   bijvoorbeeld   een   klein   aantal  punten  scoren  bij  bezoekfrequentie  en  bij  betrokkenheid  maar  niet  aangeven  geïnteresseerd   te  zijn  of  wel  eens  informatie  opgezocht  te  hebben  in  deze  klasse.       Wanneer  een  respondent  echter  aangeeft  wel  eens  informatie  opgezocht  te  hebben  of  bij  vraag  7a   of  10a  aangeeft  enige  vorm  van  interesse  te  hebben  zal  deze  met  de  andere  vragen  meegerekend   vrijwel  direct  over  de  drempel  van  12  punten  komen.  Er  is  daarom  gekozen  de  middelste  klasse,  niet   veel/niet   weinig,   interesse   te   laten   beginnen   bij   12   punten.   In   deze   klasse   vallen   de   respondenten   die  dus  zogezegd  een  gemiddelde  interesse  hebben  (niet  veel  maar  ook  niet  weinig).  Respondenten   die   wel   eens   informatie   over   de   Buitenplaats   hebben   opgezocht   en   bij   de   vragen   over   bezoekfrequentie,   binding   en   interesse   wel   punten   scoren   maar   gemiddeld   niet   hoger   dan   de   middelste  antwoordmogelijkheid  aanvinken  vallen  dus  in  deze  categorie.  Wanneer  een  respondent   wel  eens  informatie  heeft  opgezocht  en  tevens  bij  vraag  7a  en  10a  met  eens  antwoord,  zal  deze  met   de   andere   vragen   meegerekend   vrijwel   direct   boven   de   grens   van   28   punten   komen.   Daarom   is   ervoor  gekozen  om  de  klasse  veel  interesse  bij  28  punten  te  laten  beginnen.  In  deze  klasse  vallen  dus   de   respondenten   die   wel   eens   informatie   over   de   Buitenplaats   hebben   opgezocht,   aangeven   geïnteresseerd   te   zijn   in   de   Buitenplaats   en   de   historie   van   de   Buitenplaats   en   bij   de   vragen   over   bezoekersfrequentie   en   binding   gemiddeld   de   middelste   antwoordmogelijkheid   aanvinken.   De   hoogste   klasse,   zeer   veel   interesse,   begint   bij   59   punten.   Om   in   deze   klasse   te   komen   moeten   de   respondenten   wel   eens   informatie   hebben   opgezocht   over   de   Buitenplaats,   het   zelf   eens   of   zeer   eens   zijn   met   de   stelling   dat   zij   geïnteresseerd   zijn   in   de   (historie   van)   de   Buitenplaats   en   bij   de   vragen   over   bezoekersfrequentie   en   binding   consequent   hoger   dan   het   middelste   antwoord   aanvinken.       3.6  Conclusie   Centraal   in   dit   hoofdstuk   stond   het   onderzoeksplan   van   dit   onderzoek,   hierbij   zijn   de   probleemstelling   en   doelstelling   omschreven   en   uitgewerkt.   De   onderzoekshypothesen   van   dit   onderzoek   zijn   voortgevloeid   uit   het   conceptueel   model   en   geoperationaliseerd   tot   meetbare   constructen   met   behulp   van   enquêtevragen.   Er   is   bepaald   welke   statistische   onderzoeksmethoden   vorm   zullen   geven   aan   het   kwantitatieve   deel   van   dit   onderzoek   en   welke   onderzoeksmethoden   vorm   zullen   geven   aan   het   kwalitatieve   deel   van   dit   onderzoek,   waarbij   een   definitie   is   toegeschreven  aan  het  onderzoeksgebied  en  de  onderzoekseenheden.  Het  volgende  hoofdstuk  geeft   een   beschrijving   van   de   daadwerkelijke   onderzoekseenheden   waarvan   gegevens   verzameld   zijn   en   de   manier   waarop   de   gegevens   van   deze   onderzoekseenheden   verkregen   zijn.   Dit   betreft   het   hoofdstuk  4  Respons  en  representativiteit.  

 

22  

4.  Respons  en  Representativiteit       In   dit   hoofdstuk   zal   nader   in   worden   gegaan   op   zowel   de   non-­‐respons   als   de   representativiteit.   Centraal  daarbij  staat  een  eerste  verkenning  van  de  kernvariabelen  van  de  verzamelde  gegevens.  In   paragraaf   4.1   zal   de   non-­‐respons   worden   behandeld,   gevolgd   door   een   paragraaf   over   de   representativiteit  (4.2)  en  afsluitend  zullen  de  kernvariabelen  in  paragraaf  4.3  aanbod  komen.     4.1  Non-­‐respons     Non-­‐respons   op   de   enquête   betekent   dat   mensen   niet   mee   willen   werken   aan   de   enquête   of   dat   mensen  niet  thuis  zijn.  Er  zijn  verschillende  soorten  typen  van  non-­‐respons.  Naast  de  algehele  non-­‐ respons,   waarbij   mensen   niet   mee   willen   doen   of   niet   thuis   zijn,   is   er   ook   item   non-­‐respons.   Dit   betekent  dat  bepaalde  vragen  uit  de  enquête  maar  gedeeltelijk,  fout  of  helemaal  niet  zijn  ingevuld.   Boeije   spreekt   van   non-­‐respons   als   mensen   niet   bereikbaar   zijn,   omdat   ze   de   deur   niet   durven   open   te   doen   voor   de   enquêteur,   omdat   de   mensen   niet   thuis   zijn   als   er   wordt   aangebeld,   of   wanneer   mensen   geen   zin   hebben   om   de   vragenlijst   in   te   vullen   of   te   laten   invullen.   Ten   slotte   moeten   respondenten  op  elke  vraag  antwoord  geven,  zo  niet  dan  krijgen  we  item  non-­‐respons  (Boeije,  2009,   p.  2220).  De  item  non-­‐respons  wordt  in  SPSS  weergegeven  als:  missing  value.  De  procedure  bij  non-­‐ respons  in  dit  onderzoek  is  in  paragraaf  3.4  van  het  hoofdstuk  methodologie  behandeld.     4.1.1  Non-­‐respons  in  onderzoek     Er   zijn   in   totaal   161   enquêtes   afgenomen   in   een   straal   van   2   kilometer   rondom   Buitenplaats   Sparrendaal   (figuur   5,   hoofdstuk   3   methodologie).   Vooraf   is   met   behulp   van   de   opgestelde   steekproefprocedure   bepaald   waar,   door   de   enquêteurs,   geënquêteerd   diende   te   worden.   Elke   enquêteur   heeft   daarbij   zelf   de   gegevens   betreffend   de   non-­‐respons   bijgehouden.   Er   is   geënquêteerd  in  Driebergen-­‐Rijsenburg  door  de  kennis  en  interesse  groep  en  door  de  groep  die  het   gewenst  gebruik  heeft  onderzocht.  Uit  de  samengestelde  gegevens  van  de  non-­‐respons  blijkt  dat  er   een   non-­‐respons   is   van   75   procent,   dit   komt   neer   op   476   mensen   (tabel   4).   De   hoge   non-­‐respons   heeft   waarschijnlijk   mede   te   maken   met   het   tijdstip   van   enquêteren.   Wat   betreft   de   kennis   en   interesse   groep   zijn   de   enquêteurs   met  name  overdag  langs  de  deuren  geweest,  met  het  bijkomend   effect  dat  de  mensen  veelal  niet  thuis  waren.  De  enquêteurs  van  de  groep  gewenst  gebruik  hebben   ook  in  de  avond  geënquêteerd,  schijnbaar  is  dit  niet  veel  beter  geweest  aangezien  er  nog  steeds  een   hoge  non-­‐respons  is  van  75  procent  (tabel  4).  De  non-­‐respons  is  weer  onderverdeeld  in  80  procent   non-­‐respons  niet  thuis  en  20  procent  non-­‐respons  geen  interesse  (tabel  5).   Wat   betreft   de   indrukken   tijdens   het   enquêteren   met   betrekking   tot   non-­‐respons,   bleek   vooral   woensdag  een  goede  dag  te  zijn  qua  respons.  Door  de  aanwezigheid  van  een  basisschool  in  de  buurt,   waar   het   enquêteren   heeft   plaatsgevonden,   waren   op   de   woensdagmiddag   veel   bewoners   thuis   omdat   de   kinderen   tussen   de   middag   thuis   aten.   In   de   ochtend   enquêteren   had   daarentegen   weinig   zin.  Mensen  waren  niet  thuis,  sliepen  nog  of  wilden  niet  open  doen  in  hun  pyjama.  Een  geluk  bij  een   ongeluk   was   het   slechte   weer   waardoor   veel   mensen   ziek   thuis   waren   die   de   enquête   wel   wilden   invullen.  Verder  viel  op  dat  zowel  de  oudere  mensen  als  mensen  met  een  niet  Nederlandse  etniciteit   minder  bereid  waren  mee  te  werken  aan  de  enquête.     Tabel  4:  Respons  en  non-­‐respons       Respons   Non-­‐respons   Totaal   Totaal   161   476   637   %   25   75   100  

23  

Tabel  5:  Non-­‐respons  uitgewerkt       Niet  thuis   Geen  interesse   Totaal   Totaal   383   93   476   %   80   20   100     Een  opvallende  item  non-­‐respons  betrof  de  variabele  inkomen.  Met  36,6  procent  was  dit  de  hoogste   item   non-­‐respons   van   de   enquête.   Dit   was   ook   te   verwachten   aangezien   mensen   over   het   algemeen   wat  terughoudend  zijn  wat  betreft  het  inzicht  geven  in  de  ‘financiële  situatie’,  ook  al  is  er  alleen  naar   het  huishoudensinkomen  gevraagd.  Veel  van  de  respondenten  konden  deze  vraag  niet  waarderen  of   vonden   het   zelfs   beledigend.   Het   antwoord   kan   voor   het   onderzoek   echter   wel   van   belang   zijn   aangezien   er   in   de   literatuur   een   verband   is   gelegd   tussen   een   hoger   inkomen   en   een   hogere   cultuurdeelname.     4.2  Representativiteit   De   representativiteit   is   een   essentieel   onderdeel   van   de   analyse   van   de   verzamelde   gegevens.   Dit   betekent   dat   er   getoetst   is   of   de   gegevens   algemeen   geldend   zijn   voor   de   populatie   en   de   uitkomsten   van   de   analyse   gegeneraliseerd   kunnen   worden   naar   de   gehele   populatie.   De   verzamelde   gegevens   zijn   vergeleken   met   secundaire   gegevens   die   afkomstig   zijn   van   het   CBS   (Centraal   Bureau   voor   de   Statistiek,   2003).   Voor   het   controleren   van   de   representativiteit   van   dit   onderzoek   is   om   te   beginnen   gekeken   naar   de   variabele   geslacht,   gevolgd   door   de   variabelen:   leeftijd,   etniciteit,   arbeidssituatie,   huishoudensamenstelling,   opleiding   en   inkomen.   Indien   de   variabelen   niet   representatief   blijken   te   zijn,   kan   er   worden   besloten   om   voor   de   betreffende   variabelen   te   wegen.   Dit   bekent   dat   er   in   deze   variabele   dan   sprake   is   van   een   over-­‐   of   ondervertegenwoordiging  van  een  bepaalde  categorie(en)  in  de  steekproef.  Normaal  gesproken  telt   elke   respondent   voor   één.   Men   kan   eenheden   van   de   categorie(en)   die   oververtegenwoordigd   is/zijn  dan  een  kleiner  gewicht  geven  en  eenheden  van  de  categorie(en)  die  ondervertegenwoordigd   is/zijn   een   groter   gewicht   geven.   Door   het   wegen   kunnen   de   gegevens   van   de   steekproef   toch   als   representatief  worden  beschouwd  (Boeije,  2009,  p.  242).     4.2.1  Geslacht   Er  wonen  in  totaal  18.438  inwoners  in  de  plaats  Driebergen-­‐Rijsenburg.  Hiervan  is  48  procent  man   (8.847   personen)   en   52   procent   vrouw   (9.591)   (tabel   6).   Het   aantal   mannen   en   vrouwen   is   dus   ongeveer   gelijk   in   Driebergen-­‐Rijsenburg.   Het   percentage   mannen   binnen   de   steekproef   ligt   op   35   procent   en   het   percentage   vrouwen   ligt   op   65   procent   (bijlage   3).   Het   percentage   mannen   en   vrouwen   verschilt   dus   in   vergelijking   met   de   doelpopulatie.   Er   is   sprake   van   een   oververtegenwoordiging   van   vrouwen   en   een   ondervertegenwoordiging   van   mannen.   Binnen   de   variabele  geslacht   zijn   er  2  missing  values,  of   te   wel   deze  vraag  is  2  keer  niet  ingevuld.  Er   is   een   item   non-­‐respons   van   1,2   procent.   In   de   steekproef   ligt   het   percentage   veel   hoger   dan   verwacht   zou   worden  op  basis  van  de  populatiegegevens  van  de  plaats  Driebergen-­‐Rijsenburg.  Om  aan  te  kunnen   tonen  of  de  steekproef  en  de  populatie  ook  daadwerkelijk  van  elkaar  verschillen  is  er  een  statistische   toets   uitgevoerd.   Er   blijkt   met   99   procent   zekerheid   te   kunnen   worden   geconcludeerd   dat   de   gegevens   uit   de   steekproef   (met   betrekking   tot   geslacht)   significant   verschillen   van   de   hele   populatie.   Bij   deze   variabelen   is   dat   opgelost   door   te   wegen.   De   mannen   worden   dan   zwaarder   meegeteld  dan  de  vrouwen  om  zo  tot  een  gelijke  verdeling  te  komen.       Tabel  6:  Aantal  mannen  en  vrouwen  in  Driebergen-­‐Rijsenburg  (met  abs.  als  absoluut)   Geslacht   Populatie   Populatie  %   Steekproef   (abs.)   Steekproef   (abs.)   Steekproef   (abs.)   waargenomen   verwacht   waargenomen  (%)   Mannen   8.847   48%   55   83   35%   Vrouwen   9.591   52%   104   76   65%   Totaal   18.438   100%   159   160   100%  

24  

  4.2.2  Leeftijd   De   gegevens   van   de   leeftijd   van   de   doelpopulatie   bevatten   alle   leeftijdsklassen   (CBS,   2003).   De   enquêtes   waaruit   de   steekproefgegevens   verkregen   zijn   (WON   Leeronderzoek,   2013),   zijn   echter   alleen   door   het   hoofd   van   het   huishouden   of   de   partner   ingevuld.   De   jongste   leeftijd   bedroeg   daarom   18   jaar   en   de   oudste   leeftijd   87   jaar.   Hierdoor   konden   de   gegevens   van   de   doelpopulatie   niet   gelijk   met   de   steekproefgegevens   vergeleken   worden.   De   klassen   0-­‐4,   5-­‐9,   10-­‐14   van   de   populatie  zijn  daarom  eerst  uitgesloten.  Ook  klasse  20-­‐24  is  uitgesloten  omdat  niemand  tussen  de  20   en   24   jaar   oud   was.   De   populatie   waaraan   de   steekproefgegevens   getoetst   zijn   (de   operationele   populatie)  omvat  nu  alle  inwoners  van  Driebergen-­‐Rijsenburg  van  25  tot  en  met  87  jaar.  Leeftijd  is   ingevuld  door  157  van  de  161  respondenten.  Er  is  een  item-­‐non  respons  van  ongeveer  2,5  procent.   De  gemiddelde  leeftijd  is  57  jaar  (figuur  9).  Uit  de  statistische  toetsing  blijkt  dat  de  verdeling  van  de   leeftijd   van   de   doelpopulatie   afwijkt   van   de   verdeling   van   leeftijd   in   de   steekproef   (bijlage   3).   Bij   deze   variabele   is   dat   wederom   opgelost   door   te   gaan   wegen.   De   leeftijdsklassen   die   ondervertegenwoordigd   zijn   worden   dan   zwaarder   meegeteld   dan   de   klassen   die   oververtegenwoordigd   zijn   om   zo   tot   een   gelijke   verdeling   te   komen.   In   het   hoofdstuk   analyse   is   deze  weging  toegepast  en  er  is  in  het  verdere  onderzoek  met  de  gewogen  variabele  leeftijd  verder   gerekend.       Figuur  9:  Leeftijd  van  respondenten  in  percentages   85-­‐89  jaar  

5,6%  

80-­‐84  jaar  

2,5%  

75-­‐79  jaar  

8,7%  

70-­‐74  jaar  

8,1%  

Leefijdsklasse  

65-­‐69  jaar  

13,0%  

60-­‐64  jaar  

8,7%   11,8%  

55-­‐59  jaar   50-­‐54  jaar  

12,4%   5,6%  

45-­‐49  jaar   40-­‐44  jaar  

10,6%  

35-­‐39  jaar  

6,2%  

30-­‐34  jaar  

3,7%  

25-­‐29  jaar  

2,5%   0,6%  

15-­‐19  jaar   0%  

2%  

4%  

6%  

8%  

Percentage  

25  

10%  

12%  

14%  

Percentage  

4.2.3  Etniciteit   In   de   doelpopulatie   hebben   92,8   procent   van   de   bewoners   een   Nederlandse   nationaliteit,   3,2   procent   Surinaams   en   4   procent   kan   als   overig   worden   gecategoriseerd.   In   de   steekproef   is   99   procent   autochtoon   (dus   Nederlands)   en   1   procent   allochtoon.   152   Respondenten   hebben   hun   nationaliteit   ingevuld.   Dit   is   item-­‐non   respons   van   5,6   procent.   Alleen   de   klassen   Nederlands   en   Surinaams  kwamen  overeen  tussen  de  steekproefgegevens  en  de  populatiegegevens.  Deze  twee  zijn   daarom   meegenomen   in   de   toets.   Uit   een   toets   is   gebleken   dat   de   steekproef   representatief   is   voor   de  doelpopulatie  (bijlage  3).  Echter  is  er  maar  één  allochtoon  waarop  dit  gebaseerd  is  en  daarom  is   besloten  om  de  nationaliteit  in  het  verdere  onderzoek  niet  als  representatief  te  beschouwen.  Er  is   naderhand   ook   besloten   om   de   twee   hypothesen   betreffende   de   etniciteit   achterwege   te   laten   aangezien  er  maar  één  enkele  respondent  met  andere  etniciteit  in  de  steekproef  zit  en  uitspraken   hier  over  onzinnig  zouden  zijn.     4.2.4  Arbeidssituatie     Voor   het   schetsen   van   een   beeld   over   de   werksituatie   van   de   respondenten   is   onderscheid   gemaakt   tussen  vier  groepen,  namelijk:  werkend,  huisvrouw/man,  gepensioneerd  en  werkloos.  Deze  klassen   zijn  ook  te  vinden  in  de  CBS  data  (CBS,  2003).  Over  het  algemeen  is  men  werkend,  slechts  enkelen   zijn   werkloos.   De   vraag   over   de   huidige   werksituatie   van   de   respondent   is   door   147   respondenten   beantwoord.   Dit   is   een   item-­‐non   respons   van   ongeveer   8,7   procent.   De   meeste   respondenten   zijn   werkend,   namelijk   72   respondenten   of   te   wel   44,7   procent.   Ook   zijn   er   veel   gepensioneerde   respondenten  namelijk  53   respondenten  of  te  wel  32,9  procent.  Dit  is  gezien  de  gemiddelde  leeftijd   in   de   steekproef   wel   te   verwachten.   De   uitgevoerde   statistische   toets   geeft   aan   dat   de   gevonden   gegevens  niet  representatief  zijn  voor  de  populatie  (bijlage  3).     4.3  Belangrijke  variabelen  in  het  onderzoek   De   variabelen   die   in   deze   paragraaf   Figuur   10:   Huishoudenssamenstelling   van   respondenten   behandeld   zullen   worden   zijn   de   variabelen   in  percentages     die   niet   getoetst   kunnen   worden   op   hun   45,6%   50%   representativiteit,   maar   wel   een   centrale   rol   45%   spelen   in   het   onderzoek   of   interessante   37,6%   40%   algemene   kenmerken   zijn.   De   uitkomsten   van   35%   de   analyse   betreffende   deze   variabelen   30%   kunnen  dan  ook  niet  gegeneraliseerd  worden   25%   naar   de   populatie   en   de   uitspraken   zijn   dan   20%   13,4%   ook   niet   algemeen   geldend.   Het   betreft   hier   15%   de   variabelen   die   onderdeel   zijn   van   de   10%   3,4%   hoofd-­‐   en   deelvragen   en   terugkomen   in   het   5%   conceptueel  model  en  de  veronderstellingen.     0%     4.3.1  Huishoudensamenstelling   Bij   de   variabele   huishoudenssamenstelling   gaat   het   om   de   huidige   samenstelling   van   het   huishouden.   In   de   CBS-­‐data   is   voor   Driebergen-­‐Rijsenburg   onderscheid   gemaakt   in   drie   huishoudentypen:   eenpersoons-­‐ huishouden,   samenwonend/   gehuwd   zonder   thuiswonende   kinderen   en   samenwonend/   Huishoudenssamenstelling   gehuwd  met  thuiswonende  kinderen.  

26  

Percentage  

Percentage  

In  de  doelpopulatie  (Driebergen-­‐Rijsenbug)  is  33,8  procent  eenpersoonshuishouden,  39,5  procent  is   samenwonend/gehuwd   zonder   thuiswonende   kinderen   en   26,7   procent   is   samenwonend/gehuwd   met   thuiswonende   kinderen.   In   de   steekproef   is   niet   dezelfde   indeling   aangehouden.   Hier   is   de   categorie   eenoudergezin   toegevoegd.   De   vraag   over   huishoudenssamenstelling   is   door   149   respondenten   beantwoord,   er   is   een   item   non-­‐respons   van   7,5   procent.   De   meeste   respondenten   zijn   samenwonend/gehuwd   zonder   thuiswonende   kinderen,   namelijk   68   of   te   wel   45,6   procent.   Gevolgd  door  samenwonend/gehuwd  met  thuiswonende  kinderen  namelijk  56  of  te  wel  37,6  procent   (figuur  10)  (bijlage  3).       4.3.2  Opleiding     Figuur   11:   Hoogst   voltooide   opleiding   van   respondenten   De   hoogst   voltooide   opleiding   is   ingevuld   in  percentages     door   152   respondenten.   Er   is   een   item   non-­‐ respons   van   5,6   procent.   De   laagst   voltooide   70%   opleiding   is   géén   opleiding   of   alleen   59,2%   basisonderwijs   (categorie   1)   en   de   hoogst   60%   voltooide  opleiding  is  HBO/WO  (categorie  5).   50%   Er   blijkt   dat   veel   van   de   respondenten   hoog   40%   zijn   opgeleid   (55,9   procent   van   de   30%   respondenten   heeft   een   voltooide   HBO/WO   15,1%   13,8%   20%   10,5%   opleiding)   (figuur   11).   Het   figuur   geeft   de   10%   verschillende   categorieën   van   hoogst   1,3%   voltooide   opleiding   weer.   Aangezien   er   geen   0%   data   is   die   dezelfde   indeling   van   hoogst   voltooide  opleiding  heeft  aanhouden,  konden   deze   gegevens   niet   getoetst   worden   op   hun   representativiteit.  De  uitspraken  die  hierover   Opleidingsniveau     gedaan   worden   gelden   dus   alleen   voor   de   steekproef.     4.3.3  Kennis   De   variabelen   over   kennis   staan   centraal   in   Figuur   12:   Percentages   van   de   respondenten   binnen   de   dit  onderzoek.  Er  is  immers  verondersteld  dat   kennisklassen.   er  een  verband  is  tussen  kennis  en  interesse.   45%   Ook  is  er  verondersteld  dat  er  een  verband  is   40,2%   tussen   zowel   kennis   en   de   verschillende   40%   36,3%   persoonskenmerken   als   tussen   kennis   en   35%   informatievoorziening.   De   kennisscore   is   de   opgetelde   score   van   alle   antwoorden   op   de   30%   vragen   die   betrekking   hebben   op   de   kennis.   25%   De   vragen   die   opgenomen   zijn   in   deze   score   zijn   te   vinden   in   het   analyseschema   (bijlage   20%   2).   Uit   een   eerste   analyse   van   de   gegevens   14,7%   15%   blijkt   dat   de   meeste   respondenten   niet   veel/niet  weinig  kennis  hebben,  namelijk  40,2   10%   5,7%   procent   (figuur   12).   Daarentegen   is   het   3,0%   5%   opvallend   dat   maar   weinig   respondenten   géén  kennis  hebben.  Bijna  alle  respondenten   0%   hebben   ooit   gehoord   van   Buitenplaats   Geen   Weinig   Niet  veel/ Veel   Zeer  veel   Sparrendaal.  Dit  was  te  verwachten  omdat  er   kennis   kennis   niet   kennis   kennis   in   een   straal   van   2   kilometer   rondom   weinig   kennis   Sparrendaal  is  geënquêteerd.  De  kennisscore   Kennis  

27  

4.3.5  Betrokkenheid   De   betrokkenheid   van   de   respondenten   is   bepaald   door   aan   de   antwoorden   van   de   vragen  die  de  binding  met  functie  meten  een   score   toe   te   kennen.   De   indeling   van   de   klassen   van   betrokkenheid   is   uitgewerkt   in   het  analyseschema  (bijlage  2).  Uit  een  eerste   analyse   van   verzamelde   gegevens   blijkt   dat   een   meerderheid   van   69,2   procent   van   de   respondenten   betrokken   is   bij   Buitenplaats   Sparrendaal   (figuur   14).   7,3   Procent   van   de   respondenten   blijkt   niet   betrokken   te   zijn   bij   Buitenplaats  Sparrendaal  (figuur  14).  

Figuur   13:   Percentages   van   de   respondenten   binnen   de   gemaakte  interesseklassen   47,1%  

50%   45%  

Percentage  

40%  

33,1%  

35%   30%   25%   16,6%  

20%   15%   10%   5%  

1,9%  

1,3%  

0%   Geen   Weinig   Niet  veel/ Veel   Zeer  veel   interesse   interesse   niet   interesse   interesse   weinig   interesse   Interesse  

Figuur   14:   Percentages   van   de   respondenten   binnen   de   betrokkenheidsklassen.  

Percentage  

zal   nader   geanalyseerd   en   belicht   worden   in   het  hoofdstuk  5  analyse.     4.3.4  Interesse   De   variabelen   over   interesse   zijn   eveneens   belangrijk   in   het   onderzoek,   vanwege   het   voortdurend   veronderstelde   verband   tussen   interesse   en   kennis.   Net   als   bij   kennis   is   er   ook   bij   interesse   gekeken   naar   het   verband   tussen  interesse,  de  persoonskenmerken  van   de   respondent   en   informatievoorziening.   De   kennisscore   is   bepaald   door   de   score   van   de   vragen  met  betrekking  tot  kennis  op  te  tellen.   Een   overzicht   van   de   vragen   en   de   score   zijn   toegevoegd  aan  de  bijlage  (bijlage  2).   De   meeste   respondenten   hebben   veel   interesse   in   Buitenplaats   Sparrendaal   (47,1   procent).  In  de  twee  uiterste  klasse  (de  klasse   zeer   veel   interesse   en   de   klasse   zeer   weinig   interesse)   vallen   echter   maar   weinig   respondenten  (figuur  13).  Wederom  zullen  de   variabelen   interesse   en   de   interesse   score   nader   worden   uitgewerkt   in   het   analyse   hoofdstuk  (hoofdstuk  5).  

80%   70%   60%   50%   40%   30%   20%   10%   0%  

69,2%  

7,3%  

14,2%   3,2%  

Betrokkenheid    

28  

6,1%  

Percentage  

4.3.6  Bezoekersfrequentie   Figuur  15:  Percentages  van  de  bezoekersfrequentie.   De   bezoekersfrequentie   is   onderdeel   van   de   onderzoekseenheid   interesse.   In   één   van   de   90%   veronderstellingen   is   er   een   relatie   gelegd   81,6%   tussen   de   bezoekersfrequentie   en   de   80%   informatievoorziening   (hypothesen   9).   Een   70%   groot   deel   van   de   respondenten   (81,6   60%   procent)   bezoekt   de   Buitenplaats   soms   50%   (figuur  15).  Dit  was  te  verwachten  aangezien   tijdens   het   enquêteren   bleek   dat   veel   40%   respondenten  aangaven  zowel  het  park  als  de   30%   Buitenplaats   zelf   te   bezoeken   of   recent   20%   bezocht  te  hebben  voor  bijvoorbeeld  feesten   11,6%   6,8%   of   een   trouwerij.   Weinig   respondenten   10%   hebben   aangegeven   er   nooit   te   komen   (6,8   0%   procent)   en   11,6   procent   van   de   Nooit   Soms   Vaak   respondenten   geven   aan   de   Buitenplaats   Bezoekersfrequenge   vaak  te  bezoeken  (figuur  15).       4.3.7  Cultuurdeelname     In   de   hypothesen   is   verondersteld   dat   respondenten   die   meer   aan   cultuur   deelnemen   ook   meer   kennis   en   interesse   hebben.   De   cultuurdeelname   is   niet   ingedeeld   in   klassen,   maar   in   een   ratioschaal.   Men   kan   in   totaal   15   punten   scoren   waarbij   de   score   een   interval   heeft   van   0-­‐15.   Hoe   hoger   de   score   des   te   meer   men   deel   neemt   aan   cultuur   (bijlage   2).   17,4   Procent   van   de   respondenten  scoort  een  5,  dat  betekent  dat  de  respondenten  gemiddeld  ongeveer  één  keer  in  het   half  jaar  deelnamen  aan  een  culturele  activiteit  (in  de  enquête  beschreven  als:  museum,  theater  of   kasteel/monumenten   bezoek)   (figuur   16).   Slechts   1,9   procent   van   de   respondenten   scoort   een   9,   wat   betekent   dat   de   respondenten   gemiddeld   ongeveer   3   keer   per   maand   één   van   de   culturele   activiteiten   bezoekt   (figuur   16).   Opvallend   is   dat   6,5   procent   van   de   respondenten   een   0   scoort,   dus   nooit  deelneemt  aan  cultuur  (figuur  16).     Figuur  16:  Percentages  van  de  respondenten  en  de  scores  van  cultuurdeelname   20%   17,4%  

18%  

16,1%  

15,5%  

16%  

12,9%  

Percentage  

14%  

11,6%  

12%   9,0%  

10%   8%  

6,5%   5,2%  

6%  

3,9%  

4%  

1,9%  

2%   0%   0  

1  

2  

3  

4  

5  

Cultuurscore  

29  

6  

7  

8  

9  

 

4.3.8  Informatievoorziening   De   onderzoekseenheid   informatievoorziening   bestaat   in   dit   onderzoek   uit   de:   aanwezigheid,   de   toegankelijkheid   en   de   vorm   van   informatie.   In   hypothesen   9   is   een   verband   verondersteld   tussen   informatievoorziening  en  interesse  (dit  wordt  behandeld  in  het  hoofdstuk  analyse).  De  verzamelde   gegevens  van  informatievoorziening  die  geen  betrekking  hebben  op  de  veronderstellingen,  zijn  wel   meegenomen  in  de  beschrijvende  statistiek  van  dit  onderzoek  (bijlage  2).  Zo  blijkt  dat  73,4  procent   van   de   respondenten   de   voorkeur   geeft   aan   informatie   via   internet   over   Buitenplaats   Sparrendaal   (figuur  17).  13,2  Procent  van  de  respondenten  heeft  de  voorkeur  voor  boek  of  brochure.  De  minste   voorkeur   gaat   uit   naar   lokale   tv-­‐zender   (1,8   procent)   (figuur   17).   In   het   hoofdstuk   analyse   zal   hier   verder  op  worden  ingegaan  (hoofdstuk  5).       Figuur  17:  Percentages  van  voorkeur  voor  informatievorm  van  respondenten     80%  

73,6%  

70%   60%  

Percentage  

50%   40%   30%   20%  

13,1%   7,6%  

10%  

3,9%  

1,8%  

0%   Internet  

Boek/brochure   Informaxeborden   Informagevoorziening  

 

30  

Lokaal  dag  -­‐   weekblad  

Lokale  tv-­‐zender  

Percentage  

4.3.9  Inkomen   De  respondenten  is  gevraagd  naar  hun  netto   Figuur   18:   Percentages   van   de   respondenten   binnen   de   maandelijks   huishoudensinkomen.   102   inkomensklasse   Respondenten   hebben   de   vraag   over   het   40%   36,3%   netto   maandelijkse   inkomen   ingevuld.   Dit   is   35%   een   item   non-­‐respons   van   36,6   procent.   Tijdens   het   enquêteren   is   ook   gebleken   dat   30%   25,5%   respondenten   dit   vaak   privé   vinden   en   niet   25%   willen   delen.   Van   de   respondenten   die   de   18,6%   20%   vraag   wel   beantwoord   hebben,   vallen   de   meeste   in   klasse   3.   In   deze   klasse   verdient   15%   10,8%   men  2501  tot  3500  euro  (36,3  procent  van  de   10%   6,9%   respondenten).   7   Respondenten   vallen   in   de   2,0%   5%   laagste   klasse   (6,9   procent)   en   verdienen   1500   euro   of   minder   in   de   maand.   2   0%   Respondent   vallen   in   de   hoogste   klasse   en   verdienen   5501   tot   6500   euro   in   de   maand   (2,0   procent).   De   verdeling   van   de   netto   inkomens   is   te   zien   in   figuur   18.   Er   is   geen   overeenkomstige  data  gevonden  en  inkomen   kon   daarom   niet   op   representativiteit   Inkomensklasse   getoetst  worden.     4.4  Conclusie   De  variabelen  leeftijd  en  geslacht  blijken  in  eerste  instantie  niet  representatief  te  zijn.  Dit  is  opgelost   door  de  betreffende  variabelen  te  wegen.  De  variabele  etniciteit  is  representatief,  maar  deze  bleek   maar  uit  één  respondent  van  buitenlandse  afkomst  te  bestaan.  Er  is  daarom  besloten  deze  variabele   niet  als  representatief  te  beschouwen  in  de  rest  van  het  onderzoek.  De  variabele  arbeidssituatie  is   niet   representatief.   De   rest   van   de   variabelen   die   zijn   besproken   in   dit   hoofdstuk   konden   niet   getoetst  worden  op  representativiteit.  In  het  volgende  hoofdstuk  zal  verder  worden  ingegaan  op  de   behandelde  variabelen  (hoofdstuk  5  analyse).      

31  

5  Resultaten  kwantitatief  onderzoek     In  dit  analysehoofdstuk  zijn  de  kenmerken  van  de  respondenten  uit  de  steekproef  geanalyseerd  en   onderzocht.   Door   middel   van   statistische   toetsing   zijn   de   9   hypothesen   die   geformuleerd   zijn   aan   de   hand   van   het   conceptueel   model   aangenomen   of   verworpen.   Dat   betekent   dat   als   een   hypothese   wordt  aangenomen,  de  betreffende  veronderstelling  klopt  en  indien  de  hypothese  wordt  verworpen   de  veronderstelling  niet  juist  is.  Centraal  staan  de  variabelen  waarvan  verwacht  wordt  dat  ze  invloed   hebben  op  de  onderzoekseenheden  interesse  en  kennis.  In  dit  onderzoek  betreft  dat  de  variabelen   informatievoorziening   en   persoonskenmerken   zoals   geslacht,   leeftijd   en   opleidingsniveau   (conceptueel  model,  hoofdstuk  2  theoretisch  kader).  In  hoeverre  deze  variabelen  invloed  hebben  op   kennis  en  interesse  is  te  meten  aan  de  hand  van  toetsbare  verbanden  en  correlatie.  De  conclusie  die   hieruit  wordt  getrokken  wordt  besproken  aan  het  eind  van  dit  hoofdstuk  aan  de  hand  van  de  drie     geformuleerde  deelvragen.  De  volledige  uitwerkingen  (SPSS  uitdraaien)  van  de  gebruikte  statistische   toetsen   is   in   de   bijlage   van   het   onderzoek   opgenomen   (bijlage   4).   De   veronderstellingen   zullen   op   volgorde   zoals   beschreven   in   hoofdstuk   3   (de   methodologie)   worden   geanalyseerd.   Daarbij   is   een   indeling   gemaakt   in   drie   groepen:   Kennis   (paragraaf   4.1),   Interesse   (paragraaf   4.2)   en   Informatievoorziening  (paragraaf  4.3).  Afsluitend  volgt  een  kleine  conclusie  (paragraaf  4.4).       Uit   het   vorige   hoofdstuk   (hoofdstuk   4   respons   en   representativiteit)   is   gebleken   dat   de   variabele   leeftijd  niet  representatief  is  voor  de  doelpopulatie  (inwoners  van  Drieberen-­‐Rijsenburg).  Om  deze   verschillen  gelijk  te  maken  zijn  bepaalde  leeftijdscategorieën  zwaarder  of  minder  zwaar  gewogen.       5.1  Kennis   Zoals  al  eerder  besproken  in  het  theoretisch  kader  van  dit  onderzoek  is  kennis  van  de  Buitenplaats   geen  op  zichzelf  staand  begrip.  Uit  de  literatuur  blijkt  dat  kennis  van  cultureel  erfgoed  samenhangt   met   de   sociale   en   culturele   context   van   erfgoedbelangstelling   (Huysmans,   2007).   De   drie   veronderstellingen   die   deze   paragraaf   behandelt,   gaan   dan   ook   alle   uit   van   een   verband   tussen   kennis  en  de  persoonskenmerken  leeftijd  en  opleiding  en  de  variabele  cultuurdeelname.   Volgens   zowel   Huysmans   en   de   Groene   is   er   een   opvallend   contrast   met   betrekking   tot   cultuurparticipatie   tussen   de   groep   jongeren   (20-­‐   tot   49-­‐   jarige)   en   de   groep   oudere   (50   jaar   en   ouder)  mensen  van  de  samenleving.  Vooral  de  groep  van  50-­‐64  jaar  is  in  de  afgelopen  jaren  steeds   actiever   geworden   als   het   gaat   om   erfgoedbelangstelling   (Huysmans,   2007).   Met   hypothese   1   is   onderzocht  of  die  grotere  veronderstelde  interesse  van  de  groep  oudere  mensen  ook  van  toepassing   is   in   Driebergen-­‐Rijsenburg   en   of   dit   dan   ook   leidt   tot   een   grotere   kennis   van   Buitenplaats   Sparrendaal.  Om  uitspraken  te  kunnen  doen  over  de  respondenten  met  een  hogere  leeftijd  zijn  de   respondenten  op  basis  van  hun  leeftijd  in  twee  groepen  ingedeeld,  namelijk  jonger  dan  50  jaar  en  50   jaar   en   ouder.   Deze   indeling   is   gebaseerd   op   de   in   de   literatuur   beschreven   indeling   van   de   groep   jongeren  en  de  groep  ouderen  (Huysmans,  2007).  Wat  betreft  kennis  zijn  de  respondenten  op  basis   van  hun  enquêteantwoorden  ingedeeld  in  vijf  verschillende  kennisklassen  (bijlage  2).       In  figuur  19  zijn  de  percentages  van  het  aantal  jongeren  en  ouderen  te  zien  per  kennisklasse.  Na  de   weging   blijkt   18,2   procent   van   de   respondenten   boven   de   50   aan   te   geven   veel   kennis   te   hebben.   Van  de  respondenten  onder  de  50  geeft  slechts  9,5  procent  aan  veel  kennis  te  hebben  (figuur  19).   Ook  bij  de  hoogste  kennisklasse  (zeer  veel  kennis)  is  het  verschil  tussen  ‘jong  en  oud’  waar  te  nemen   (figuur   19).   Dit   ondersteunt   de   veronderstelling   dat   respondenten   met   een   hogere   leeftijd   meer   kennis  hebben  over  Buitenplaats  Sparrendaal.    

32  

Figuur  19:  Percentage  respondenten  ingedeeld  in  kennisklasse   50%  

46,0%  

45%   40%   35%   Percentage  

37,7%  

34,9%  

35,1%  

30%  

Geen  kennis  

25%  

Weinig  kennis   18,2%  

20%  

Veel  kennis  

15%   10%  

Niet  veel/niet  weinig  kennis  

6,3%  

9,5%  

7,8%  

3,2%  

5%  

Zeer  veel  kennis  

1,3%  

0%   Onder  50  

boven  50   Leefijd  

    Er  is  vervolgens  getoetst  of  er  daadwerkelijk  sprake  is  van  een  statistisch  verband  tussen  de  leeftijd   van   de   respondenten   en   de   kennisklasse   waar   de   respondenten   in   vallen.   Er   blijkt   met   95   procent   betrouwbaarheid   een   verband   te   zijn   tussen   leeftijd   en   kennisklasse.   Met   behulp   van   een   associatiemaat   kan   dit   verband   worden   geïnterpreteerd.   De   uitgevoerde   toets   geeft   als   associatiemaat  is    0,159  (Bijlage  4.1).  Dit  duidt  op  een  positief  zwak  verband  tussen  de  variabelen.   Dit  betekent  dat  naarmate  de  respondenten  ouder  zijn,  deze  in  een  hogere  kennisklasse  zitten.  Dus   hoe   hoger   de   leeftijd   van   de   mensen   in   Driebergen-­‐Rijsenburg,   hoe   meer   kennis   ze   hebben   van   Buitenplaats  Sparrendaal.     Uit   het   theoretisch   kader   blijkt   dat   over   het   algemeen   mensen   met   een   hogere   opleiding,   meer   kennis   hebben   van   erfgoed   (Ganzeboom,   2003).     Met   hypothese   2   is   onderzocht   of   een   hogere   opleiding   van   respondenten   ook   daadwerkelijk   leidt   tot   een   grotere   kennis   van   Buitenplaats   Sparrendaal.   Opleiding   is   hierbij   ingedeeld   in   2   klassen,   hoog   opgeleiden   en   laag   opgeleiden   (paragraaf   3.5.1,   hoofdstuk   methodologie).   Vanwege   een   verschil   in   klassenindeling   van   opleidingsniveau  tussen  de  steekproef  en  de  doelpopulatie  kon  er  geen  weging  uitgevoerd  worden,   waardoor  de  uitspraken  die  over  dit  verband  gedaan  zijn  enkel  gelden  voor  de  getrokken  steekproef.   Wanneer   er   wordt   gekeken   naar   de   verdeling   van   laag-­‐en   hoogopgeleiden   over   de   verschillende   kennisklassen  valt  op  dat  er  geen  grote  verschillen  zijn  (figuur  20).  Van  zowel  hoog  als  laag  opgeleide   respondenten   heeft   het   merendeel   weinig   kennis   of   niet   veel/niet   weinig   kennis.   De   percentages   van   de   verschillende   opleidingsniveaus   liggen   in   deze   twee   klassen   dicht   bij   elkaar.   Alleen   in   de   klasse   veel   kennis   is   er   sprake   van   een   groter   verschil   in   percentages   namelijk   18,9   procent   hoog   opgeleiden   ten   opzichte   van   12,9   procent   laag   opgeleiden.   Daar   staat   echter   tegenover   dat   in   de   klasse   zeer   veel   kennis   de   lager   opgeleiden   een   groter   percentage   hebben   (8,1   procent)   in   vergelijking  met  de  hoog  opgeleiden  (7,8  procent)  (figuur  20).  

33  

Figuur  20:  Percentages  Laag  en  hoog  opgeleide  respondenten  verdeeld  over  de  kennisklassen   45%   40%  

38,7%   37,1%  

35,6%   35,6%  

Percentage  

35%   30%  

Geen  kennis  

25%  

18,9%  

20%  

10%   5%  

Niet  veel/niet  weinig  kennis  

12,9%  

15%  

     8,1%   3,2%  

Weinig  kennis  

   7,8%  

Veel  kennis   Zeer  veel  kennis  

2,2%  

0%   laag  opgeleid  

hoog  opgeleid   Opleiding  

    De   uitgevoerde   toets   gaf   aan   dat   er   géén   verband   is   tussen   de   hoogte   van   de   opleiding   van   de   respondenten   en   de   hoeveelheid   kennis   van   Buitenplaats   Sparrendaal   (bijlage   4.2).   Dit   wil   zeggen   dat  een  hogere  opleiding  in  dit  geval  niet  leidt  tot  meer  kennis  over  Buitenplaats  Sparrendaal.  Dit  is   in   contrast   met   de   gevonden   literatuur,   waar   juist   wordt   gesproken   van   een   verband   tussen   een   hogere   opleiding   en   meer   kennis   in   cultureel   erfgoed.   Zo   beschrijft   Van   Gorp   dat   het   doorgeven   van   kennis  met  betrekking  tot  cultureel  erfgoed  door  onderwijs  geschiedt  (Van  Gorp,  2003,  pp.  24-­‐25).   Ook  Kerstetter,  Confer  en  Graefe  (2001,  p.  1)  ondersteunen  deze  uitspraak.  Zij  stellen  dat  individuen   met   interesse   voor   erfgoed   en   cultuur   vaak   hoog   opgeleid   zijn.   In   het   geval   van   Driebergen-­‐ Rijsenburg  gaat  deze  theorie  dus  niet  op.  Voor  de  respondenten  geldt  niet  dat  hoe  hoger  opgeleid  ze   zijn   hoe   meer   kennis   ze   hebben   van   Buitenplaats   Sparrendaal.   Er   kan   echter   niet   gezegd   worden   dat   dit   voor   de   hele   doelpopulatie   geldt   aangezien   de   verdeling   van   opleidingsniveau   in   de   steekproef   niet  representatief  is  voor  alle  inwoners  van  Driebergen-­‐Rijsenburg.       In   hypothese   3   is   verondersteld   dat   respondenten   met   een   hogere   cultuurdeelname   veel   kennis   zullen   hebben   over   Buitenplaats   Sparrendaal.   Kerstetter,   Confer   en   Graefe   ondersteunen   deze   veronderstelling,   zij   beschrijven   dat   kennis   een   belangrijk   motief   kan   zijn   voor   cultuurparticipatie.   Om   cultuurdeelname   te   kunnen   toetsen   zijn   er   aan   cultuurdeelname   scores   toegekend,   hoe   hoger   de  score  hoe  meer  men  musea/theaters/kastelen/buitenplaatsen  bezoekt  (bijlage  2).     De   maximaal   haalbare   cultuurscore   is   15.   De   hoogst   behaalde   score   in   de   steekproef   is   9.   Uit   een   eerste  verkenning  van  de  scores  blijkt  het  grootste  gedeelte  van  de  respondenten  (17,4  procent)  een   5  als  score  te  hebben  (figuur  16).  Dit  betekent  dat  de  betreffende  respondenten  ongeveer  één  keer   in   het   half   jaar   deelnemen   aan   een   culturele   activiteit   (bijlage   2).   Om   cultuurscore   en   de   kennisklasse   overzichtelijk   in   een   figuur   weer   te   kunnen   geven,   is   ervoor   gekozen   om   de   cultuurscore  in  drie  klassen  te  verdelen:  0  tot  en  met  2  punten,  3  tot  en  met  5  punten  en  6  tot  en   met  9  punten.  In  figuur  21  is  een  duidelijke  afname  te  zien  van  het  percentage  respondenten  met   weinig   kennis   en   een   duidelijke   toename   van   het   percentage   respondenten   met   veel   kennis   naarmate  de  cultuurscore  toeneemt.    

34  

Figuur  21:  Verdeling  van  de  kennisklassen  over  de  verschillende  cultuurscores  in  percentages   100%   90%   80%   Percentage  

70%  

6,2%   6,2%  

5,7%  

8,6%   12,9%  

26,4%  

25,0%  

60%  

Zeer  veel  kennis  

42,9%  

50%  

37,7%  

Niet  veel/niet  weinig  kennis  

40%   30%  

59,4%  

Weinig  kennis  

20%  

32,9%  

10%   0%  

Veel  kennis  

3,1%   score  0-­‐2  

30,2%  

Geen  kennis  

2,9%   score  3-­‐5  

score  6-­‐9  

Cultuurscore  

    Er   blijkt   met   95   procent   betrouwbaarheid   een   verband   te   zijn.   De   uitgevoerde   toets   geeft   als   associatiemaat   0,199   (bijlage   4.3).   Dit   duidt   op   een   positief   zwak   verband   tussen   de   variabele   cultuurscore  en  kennis.  (bijlage  4.3).  Dit  wil  zeggen  dat  een  hogere  cultuurparticipatie  ook  leidt  tot   meer   kennis   over   Buitenplaats   Sparrendaal.   De   hypothese   dat   respondenten   met   een   hoge   cultuurdeelname  veel  kennis  hebben  over  Buitenplaats  Sparrendaal,  wordt  niet  verworpen.  Ook  uit   het   interview   met   mevrouw   Folman   kwam   naar   voren   cultuurparticipatie   en   kennis   elkaar   beïnvloeden  “mensen  die  geïnteresseerd  zijn  in  cultuur  hebben  sowieso  meer  kennis  over  cultureel   erfgoed”  mevrouw  Folman  (bijlage  7).     5.2  Interesse   Vanuit   de   literatuur   is   in   het   conceptueel   model   een   verband   weergegeven   tussen   interesse   en   kennis,   maar   ook   de   veronderstelde   rol   van   persoonskenmerken   en   informatievoorziening   bij   interesse   worden   weergegeven.   In   deze   paragraaf   worden   achtereenvolgens   de   hypothesen   met   betrekking  tot  de  interesse  van  de  respondenten  behandeld.       Interesse   is   in   dit   onderzoek   onder   meer   onderzocht   door   te   toetsen   of   respondenten   met   een   hogere   leeftijd   ook   daadwerkelijk   meer   interesse   hebben   in   Buitenplaats   Sparrendaal   (hypothese   4).   In   de   literatuur   is   beschreven   dat   in   de   huidige   maatschappij   een   toenemende   interesse   ontstaat   voor   cultureel   erfgoed   (Boxtel,   2010).   Zo   blijkt   dat   de   groep   van   50-­‐64   jaar   steeds   actiever   is   geworden  en  daarmee  de  interesse  in  cultureel  erfgoed  is  toegenomen  (Huysmans,  2007,  pp.  43-­‐44).   De  veronderstelling  dat  een  hogere  leeftijd  verbonden  is  met  de  hoeveelheid  interesse  in  cultureel   erfgoed  is  mede  gebaseerd  op  het  in  de  literatuur  gevonden  verband  tussen  leeftijd  en  kennis.  In  het   conceptueel  model  is  verondersteld  dat  er  een  wederzijds  verband  is  tussen  kennis  en  interesse.  Er   is   daarom   aangenomen   dat   als   leeftijd   invloed   uitoefent   op   kennis   dit   mogelijk   ook   zou   kunnen   gelden  voor  interesse.  In  figuur  22  zijn  de  twee  groepen  (‘50  jaar  en  ouder’  en  ‘jonger  dan  50  jaar’)   op  basis  van  de  interesseklasse  tegen  elkaar  afgezet.  Van  de  groep  50  jaar  en  ouder  geeft  ongeveer   de  helft  (49,4  procent)  aan  veel  interesse  te  hebben.  Dit  staat  in  contrast  met  de  37,3  procent  van  de   respondenten  jonger  dan  50  jaar  die  aangeven  veel  interesse  te  hebben  (figuur  22).    

35  

Figuur  22:  Percentage  respondenten  jonger  dan  50  jaar,  ingedeeld  in  interesseklasse   60%   49,4%  

50%  

44,1%   37,3%  

Percentage  

40%  

Geen  interesse   28,6%  

30%  

Weinig  interesse   Niet  veel/niet  weinig  interesse  

18,6%  

18,2%  

20%  

Veel  interesse   Zeer  veel  interesse  

10%   0,0%  

0,0%  

0%  

1,3%  

Onder  50  

2,6%   boven  50  

Leefijd  

    Uit  de  statistische  toets  blijkt  echter  dat  er  géén  verband  is  tussen  de  leeftijd  van  respondenten  en   de   hoeveelheid   interesse   in   Buitenplaats   Sparrendaal   (bijlage   4.4).   Dit   betekent   dat   naar   mate   de   respondent   ouder   is   de   mate   van   interesse   niet   significant   toeneemt.   De   uitkomst   van   de   toets   wordt  niet  ondersteund  door  de  literatuur  en  ook  de  bevindingen  van  mevrouw  Folman  sluiten  niet   aan  bij  de  uitkomsten  van  de  toets.  Zij  benoemt  juist  dat  mensen  op  een  hogere  leeftijd  meer  tijd  en   meer  interesse  krijgen  in  cultureel  erfgoed  (bijlage  7).  Dat  er  geen  verband  is  tussen  de  leeftijd  van   de   respondenten   en   de   interesseklasse   zou   te   maken   kunnen   hebben   met   feit   dat   zowel   bij   de   categorie  niet  veel/niet  weinig  interesse  en  weinig  interesse  de  groep  jonger  dan50  jaar  percentueel   groter  is  (figuur  22).     Eén  van  de  andere  aannames  in  dit  onderzoek  is  dat  respondenten  met  een  hogere  opleiding  meer   interesse   hebben   in   Buitenplaats   Sparrendaal   en   zijn   omgeving   in   vergelijking   met   respondenten   met   een   lagere   opleiding   (hypothese   5).   Uit   de   literatuur   komt   naar   voren   dat   hoger   opgeleiden   meer   geïnteresseerd   zijn   in   cultuur   en   cultureel   erfgoed   in   vergelijking   met   lager   opgeleiden   (Huysmans,   2007,   pp.   46-­‐47).   Er   is   tevens   gesteld   dat   hoger   opgeleiden   op   school   meer   gelegenheid   hebben   gehad   om   met   cultuur   en   kunst   in   aanraking   te   komen.   Dit   wekt   vaak   interesse   op   en   is   daarmee  een  fundament  voor  de  ontwikkeling  van  interesse  in  cultureel  erfgoed.  In  figuur  23  is  het   aantal  laag-­‐  en  hoogopgeleide  respondenten  per  interesseklasse  weergegeven  in  percentages.  In  de   klasse   niet   veel/niet   weinig   interesse   is   te   zien   dat   het   percentage   hoogopgeleiden   (37,5   procent)   groter   is   dan   het   percentage   laag   opgeleiden   (28,3   procent).   Opvallend   is   dat   laagopgeleide   respondenten   meer   zijn   vertegenwoordigd   (50   procent)   in   de   klasse   veel   interesse   in   vergelijking   met  hoogopgeleide  respondenten  (45,5  procent).  In  de  klasse  zeer  veel  interesse  zit  wel  een  groter   percentage   hoogopgeleide   (2,3   procent)   dan   laagopgeleide   (1,7   procent),   maar   dit   verschil   is   niet   groot.    

36  

Figuur  23:  Percentage  hoog  en  laag  opgeleide  respondenten  verdeeld  over  interesse  klasse     60%   50,0%  

50%  

45,5%   37,5%  

Percentage  

40%  

Geen  interesse   30%  

28,3%  

Weinig  interesse   Niet  veel/niet  weinig  interesse  

20%  

16,7%  

Veel  interesse  

14,8%  

Zeer  veel  interesse  

10%   2,3%  

1,7%   0%   Laag  opgeleid  

Hoog  opgeleid   Opleiding  

    Uit   de   uitgevoerde   statistische   toetst   blijkt   dat   er   met   95   procent   betrouwbaarheid   kan   worden   aangenomen  dat  er  géén  verband  is  tussen  opleiding  en  interesse  (bijlage  4.5).  Respondenten  met   een   hogere   opleiding   hebben   dus   niet   per   se   meer   interesse   in   de   Buitenplaats.   Uit   het   interview   met   mevrouw   Folman   blijkt   dat   haar   ervaringen   de   uitkomsten   van   de   toets   ondersteunen.   Voor   zover   zij   dat   kon   inschatten   van   de   mensen   die   geïnteresseerd   zijn   en   deelnemen   aan   activiteiten   georganiseerd   door   Stichting   Vroeger   en   Nu,   dat   het   niet   per   definitie   de   meest   hoogopgeleid   zijn   die  deelnemen  (bijlage  7).  Haar  ervaringen  zijn  daarmee  in  overeenstemming  met  de  uitkomst  van   de   toets   van   de   steekproefgegevens.   Ze   sprak   eerder   over   een   diverse   menging   wat   opleidingsniveau  betreft.     In   hypothese   6   is   verondersteld   dat   respondenten   met   een   hoge   cultuurdeelname   meer   interesse   hebben   in   Buitenplaats   Sparrendaal   en   zijn   omgeving.   Badisco   e.a.   beschrijft   dat   mensen   met   een   grote   culturele   interesse   vaker   aan   cultuur   deelnemen   (2008,   p.   23).   Dit   wordt   ondersteund   door   Van  Gorp  die  schrijft  dat  interesse  en  cultuurdeelname  elkaar  beïnvloeden  (Van  Gorp,  2003,  p.  24).   In   figuur   24   is   te   zien   dat   naarmate   de   cultuurscore   toeneemt   de   lagere   interesseklassen   (geen   interesse   en   weinig   interesse)   afnemen.   Naarmate   de   cultuurscore   toeneemt,   is   het   percentage   respondenten   met   veel   interesse   ook   groter.   Opvallend   is   dat   de   klasse   zeer   veel   interesse   het   hoogst   is   in   de   laagste   cultuurscore,   dit   kan   komen   omdat   er   weinig   respondenten   zeer   veel   interesse  hebben.  

37  

Figuur  24:  Verdeling  van  de  interesseklassen  over  de  verschillende  cultuurscores  in  percentages   100%  

3,2%  

1,5%  

1,9%  

90%   80%  

35,5%  

Percentage  

70%  

48,5%  

52,8%  

60%   50%  

Veel  interesse   29,0%  

Niet  veel/niet  weinig  interesse  

40%  

Weinig  interesse  

33,8%  

30%   20%  

Zeer  veel  interesse  

34,0%  

Geen  interesse  

25,8%  

10%  

16,2%  

11,3%  

0%   score  0-­‐2  

score  3-­‐5  

score  6-­‐9  

Cultuurscore  

    Uit   de   statistische   toets   komt   naar   voren   dat   er   inderdaad   een   verband   is   tussen   de   cultuurdeelname  van  de  respondenten  en  de  interesse  van  de  respondenten.  De  uitgevoerde  toets   geeft  als  associatiemaat  0,176.  Dit  duidt  op  een  positief  zwak  verband  tussen  de  variabelen  (bijlage   4.6).    Dat  betekent  dat  naar  mate  de  respondent  een  grotere  cultuurdeelname  heeft,  men  ook  meer   interesse  heeft  in  Buitenplaats  Sparrendaal  (bijlage  4.6).  Dit  is  geen  opvallende  uitkomst  aangezien   een   grotere   cultuurdeelname   betekent   dat   de   betreffende   respondent   vaak   aan   een   culturele   activiteit   deelneemt   (bijlage   2).   Een   logische   oorzaak   daarvoor   kan   zijn   dat   de   respondent   meer   interesse   heeft   in   cultureel   erfgoed   (in   dit   geval   interesse   in   Buitenplaats   Sparrendaal   en   haar   omgeving).     In  de  literatuur  is  een  wederzijds  verband  beschreven  tussen  de  kennis  en  interesse  van  mensen  in   cultureel   erfgoed.   In   hypothese   7   is   er   getoetst   of   het   genoemde   verband   ook   geldig   is   voor   de   steekproef  gegevens  (hypothese  7).  Luyten  e.a.  beschrijven  dat  er  een  samenhang  is  tussen  kennis,   verbondenheid  en  interesse.  Door  informatie  aan  te  bieden  (en  dus  de  kennis  te  vergroten)  wordt   een  gevoel  van  verbondenheid  en  interesse  opgeroepen  (Luyten,  2008).  Dit  wordt  ondersteund  door   Confer  en  Graefe.  Zij  stellen  dat  mensen  met  interesse  voor  erfgoed  en  cultuur  aangeven  dat  ‘kennis   over   de   plek   of   leren   over   de   plek’   een   belangrijk   motief   was   om   een   erfgoedobject   te   bezoeken   (2001,  p.  1).  De  behoefte  aan  kennis  wordt  groter  door  een  toenemende  maatschappelijke  interesse   in   cultureel   erfgoed   (Van   Gorp,   2003,   p.24).   in   figuur   25   is   de   kennis   tegen   de   interesse   van   de   respondenten   afgezet.   Hieruit   blijkt   dat   de   lagere   kennisklasse   (weinig   kennis)   afneemt   naarmate   de   respondenten  in  een  hogere  interesse  klasse  komen  en  dat  de  hogere  kennisklassen  (veel  kennis  en   zeer   veel   kennis)   toenemen   naarmate   de   respondenten   in   een   hogere   interesseklasse   komen.   De   middelste   kennisklasse   (niet   veel/niet   weinig   kennis)   is   redelijk   gelijk   verdeeld   over   de   middelste   interesseklassen  (weinig  interesse,  niet  veel/niet  weinig  interesse  en  veel  interesse).      

38  

Figuur  25:  Percentage  van  de  mate  van  kennis  bij  interesse   100%   90%  

23,1%  

15,4%  

80%  

23,0%  

Percentage  

70%  

40%  

66,7%  

38,5%  

60%   50%  

13,5%  

Zeer  veel  kennis  

100,0%  

Veel  kennis  

43,2%  

73,1%  

Niet  veel/niet  weinig  kennis  

30%   20%   10%  

46,2%   33,3%   20,3%  

Weinig  kennis   Geen  kennis  

0%   Geen   Weinig   Niet   Veel   Zeer  veel   interesse  interesse  veel/niet  interesse  interesse   weinig   interesse   Interesse  

    De   uitgevoerde   toets   geeft   als   associatiemaat   0,505   (bijlage   4.7).   Dit   duidt   op   een   sterk   verband   tussen   de   variabelen.   Dit   betekent   dat   meer   kennis   leidt   tot   meer   interesse   (en   andersom).   Het   wederzijdse  verband  tussen  kennis  en  interesse  wordt  bevestigd  door  de  gegevens  in  de  steekproef.     In   hypothese   8   is   een   verband   gelegd   tussen   de   kennis   van   de   respondenten   over   Buitenplaats   Sparrendaal   en   de  betrokkenheid   bij   Buitenplaats   Sparrendaal.  Cossons   beschrijft  dat   betrokkenheid   en   kennis   van   cultureel   erfgoed   samenhangen   met   het   bepalen   van   de   identiteit   van   de   mensen   (Cossons,   1989).   Uit   de   figuur   26   blijkt   dat   van   de   respondenten   die   aan   hebben   gegeven   weinig   kennis  te  hebben  (44,3  procent)  toch  betrokken  zijn.  Van  de  respondenten  die  niet  veel/niet  weinig   kennis   hebben,   geeft   77,   2   procent   aan   veel   betrokken   te   zijn   bij   Buitenplaats   Sparrendaal   (figuur   26).  Naar  mate  de  kennis  van  de  respondenten  toeneemt,  neemt  ook  de  betrokkenheid  toe  (figuur   26).    

39  

Percentage  

Figuur  26:  Percentage  van  de  mate  van  betrokkenheid  bij  kennis     100%   90%   80%   70%   60%   50%   40%   30%   20%   10%   0%  

3,4%  

3,5%   19,2%  

25,0%  

48,3%   77,2%  

100,0%  

75,0%  

24,1%   6,9%  

Geen   kennis  

Zeer  betrokken  

65,4%  

Veel  betrokken   Niet  veel/  niet  weinig  betrokken  

7,0%   3,5%  11,5%  

Weinig   Niet  veel/ kennis   niet   weinig   kennis  

Veel   Zeer  veel   kennis   kennis  

Weinig  betrokken   Niet  betrokken  

Kennisklasse  

  Er  kan  met  99  procent  betrouwbaarheid  gesteld  worden  dat  er  een  statistisch  verband  is  tussen  de   hoeveelheid   kennis   en   de   mate   van   betrokkenheid   (bijlage   4.8).   De   uitgevoerde   toets   geeft   als   associatiemaat   0,396   (bijlage   4.8).   Dit   duidt   op   een   matig   sterk   verband   tussen   de   variabelen.   Van   Gorp   ondersteund   de   bevindingen   uit   de   toets.   Van   Gorp   schrijft   dat   een   toenemende   maatschappelijke  interesse  in  cultureel  erfgoed  invloed  uitoefent  op  de  kennis  van  de  mensen  (Van   Gorp,  2003,  p.  24).     5.3  Informatievoorziening   Eerder   in   dit   hoofdstuk   is   de   invloed   van   informatie   op   kennis   en   interesse   al   besproken.   Uit   de   literatuur  is  gebleken  dat  kennis  en  interesse  ook  invloed  hebben  op  de  hoeveelheid  bezoeken  aan   cultureel  erfgoed.  Iemand  met  veel  interesse  in  de  Buitenplaats,  zal  hier  vaker  heengaan  dan  iemand   die   zich   hier   niet   voor   cultureel   erfgoed   interesseert.   Informatievoorziening   heeft   weer   invloed   op   het   opwekken   van   interesse.   Zodoende   is   er   een   verband   verondersteld   tussen   de   informatievoorziening  en  bezoek  aan  Buitenplaats  Sparrendaal.  Er  zijn  achteraf  gezien  echter  niet  de   juiste   vragen   gesteld   in   de   enquête.   De   gegevens   kunnen   daardoor   niet   getoetst   worden.   Wel   worden  de  in  de  enquête  gestelde  vragen  over  informatie  hier  besproken,  omdat  deze  toch  nuttig   zijn  voor  het  onderzoek.     De  eerste  vraag  over  informatie  die  gesteld  is,  is  de  vraag  of  er  wel  eens  gezocht  is  naar  informatie   over   de   buitenplaats   door   de   respondent   en   zo   ja,   wat   de   reden   hiervoor   was.   155   respondenten   van  de  161  hebben  deze  vraag  ingevuld.  104  respondenten  (67,1  procent)  hebben  nee  ingevuld.  Zij   hebben  nooit  naar  informatie  gezocht  over  Sparrendaal.  Maar  51  respondenten  hebben  ja  ingevuld   (32,9  procent).  De  meest  gegeven  als  reden  voor  het  zoeken  naar  informatie  historische  interesse,   30   respondenten   of   (18,6   procent).   Praktische   informatie   staat   op   de   tweede   plaats   met   12   respondenten  (7,5  procent).      

40  

 

Percentage  

Figuur  27:  Voorkeur  van  de  respondenten  voor  vorm  van   informatie  over  Buitenplaats  Sparrendaal     90%   80%   70%   60%   50%   40%   30%   20%   10%   0%  

79,7%  

10,9%  

5,1%  

2,2%  

2,2%  

Informagevorm  

Figuur   28:   Percentuele   verdeling   van   de   meningen   van   de   respondenten   op   de   stelling:   Er   is   voldoende   informatie   aanwezig  over  Buitenplaats  Sparrendaal  

Percentage  

Daarna   is   de   vraag   gesteld   welke   vorm   van   informatie   de   voorkeur   van   de   respondent   heeft.   Als   er   bij   een   monument   alleen   een   site   voor   informatie   is   en   de   respondenten   geven   aan   dat   ze   folders   fijn   vinden,   dan   kan   de   informatievoorziening   hierop   aangepast   worden.   In   deze  enquête   konden   meerdere   antwoorden   ingevuld   worden.   Met   79,7   procent   is   internet   het   meest   ingevuld   (110   respondenten)   (figuur   27).   Boek/brochure   staat   op   de   tweede   plaats   met   in   totaal   52   respondenten.   Gevolgd   door   lokaal   dag-­‐   en   weekblad   en   lokale   tv-­‐ zender  (figuur  27).       De   vraag   of   er   voldoende   informatie   aanwezig  is,  moest  beoordeeld  worden  met   eens/oneens.   Deze   vraag   is   ingevuld   door   144   van   de   161   respondenten.   34   respondenten   waren   het   eens   met   de   stelling   (23,6   procent),   63   respondenten   waren   het   niet   eens/niet   oneens   (43,8   procent)   en   41   respondenten   waren   het   oneens   met   de   stelling   (28,5   procent)   (figuur  28).       De   volgende   vraag   is   of   de   informatie   toegankelijk   is,   dit   is   ongeveer   hetzelfde   beantwoord   als   de   vraag   over   de   informatie   aanwezigheid.   Dit   is   logisch   omdat   als   men   weet   dat   de   informatie   aanwezig   is,   deze   waarschijnlijk   ook   toegankelijk   is.   140   respondenten   hebben   dit   beantwoord.   36   respondenten   waren   het   eens   met   de   stelling   (25,7   procent),   65   respondenten   waren   het   niet   eens/niet   oneens   (46,4   procent)   en   33   respondenten   waren   het   oneens   met   de   stelling     (23,6   procent)   (figuur  28).       Hypothese   9   verondersteld   een   verband   tussen   de   aanwezigheid   van   informatie   en   het   aantal   bezoekers.   In   de   enquête   is   de   vraag   gesteld   of   aanwezigheid   van   informatie  een  reden  is  tot  bezoek.  Er  is  hier   echter  geen  sprake  van  een  verband  tussen   twee   variabelen,   dus   is   er   gekozen   om   alleen   beschrijvende   statistiek   toe   te   passen.  Er  is  dus  niet  getoetst.      

50%   45%   40%   35%   30%   25%   20%   15%   10%   5%   0%  

43,8%   28,5%  

23,6%  

2,1%  

2,1%  

Beoordeling  

41  

Percentage  

Figuur   29:   Mening   van   de   respondenten   over   de   toegankelijkheid   van   informatie   over   Buitenplaats   Sparrendaal   50%   45%   40%   35%   30%   25%   20%   15%   10%   5%   0%  

46,4%  

25,7%  

23,6%  

3,6%  

0,7%  

Beoordeling  

Figuur  30:  Beoordeling  van  de  stelling  of  informatie  reden   was  voor  het  bezoek  aan  de  Buitenplaats.  

Precentage  

Oudenalder   (2009,   p.   21)   geeft   aan   dat   als   men   het   publieke   bewustzijn   voor   erfgoed   vergroot  door  informatie  en  educatie  aan  te   bieden,   meer   mensen   aangemoedigd   worden  om  het  te  gaan  bezoeken  of  zich  er   voor   in   te   gaan   zetten.   Dit   verband   blijkt   hier   echter   niet   uit   de   beschrijvende   statistiek.   Bijna   de   helft   van   de   respondenten   die   de   vraag   hierover   beantwoord   hebben,   geven   aan   het   niet   eens/niet   oneens   te   zijn   met   de   stelling   (46,4   procent).   Maar   zeer   weinig   zijn   het   zeer   eens   (Figuur   29).   De   algemene   conclusie   is   dat   de   aanwezigheid   van   informatie   in   dit   geval   niet   per   se   leidt   tot   meer  bezoekers.   Van   de   161   respondenten   hebben   138   respondenten   de   vraag   ingevuld.   Er   is   een   item   non-­‐response   van   23.   Dit   is   vrij   hoog   en   misschien   te   wijten   aan   het   feit   dat   mensen   niet   weten   wat   ze   hier   in   moeten   vullen.  In  figuur  30  is  te  zien  dat  de  meesten   respondenten   het   niet   oneens/niet   eens   zijn,   namelijk   64   respondenten   (   46,4   procent).  De  respondenten  zijn  vrij  neutraal   over   deze   vraag.   Er   zijn   maar   twee   respondenten  die  aangeven  zeer  eens  te  zijn   met   de   stelling   dat   de   aanwezigheid   van   informatie  een  reden  was  voor  het  bezoek.   De   algemene   conclusie   is   dat   de   aanwezigheid   van   informatie   in   dit   geval   niet  per  se  leidt  tot  meer  bezoekers.    

50%   45%   40%   35%   30%   25%   20%   15%   10%   5%   0%  

46,4%  

27,5%   19,6%  

5,1%  

1,4%  

Beoordeling  

42  

5.4  Conclusie     Deelvraag   1   is:   In   welke   mate   hebben   persoonskenmerken   invloed   op   de   interesse   en   kennis   met   betrekking  tot  Buitenplaats  Sparrendaal  te  Driebergen-­‐Rijsenburg?   Uit   het   onderzoek   is   naar   voren   gekomen   dat   er   een   verband   is   tussen   leeftijd   en   kennisklasse   (bijlage  4.1).  Dit  betekent  dat  hoe  hoger  de  leeftijd  van  de  mensen  in  Driebergen-­‐Rijsenburg  is,  hoe   meer   kennis   ze   hebben   van   Buitenplaats   Sparrendaal.   Daarnaast   is   er   ook   een   verband   gevonden   tussen  de  hoogte  van  de  cultuurscore  en  de  hoeveelheid  kennis  (bijlage  4.3).  Dit  wil  zeggen  dat  een   hogere  cultuurscore  (cultuurdeelname)  leidt  tot  meer  kennis  over  Buitenplaats  Sparrendaal.  Verder   is   er   een   verband   gevonden   tussen   de   cultuurscore   van   de   respondenten   en   de   interesse   van   de   respondenten.   Dit   betekent   dat   naar   mate   de   respondent   een   hogere   cultuurscore   heeft,   men   meer   interesse  heeft  in  de  Buitenplaats  en  zijn  omgeving  (bijlage  4.6).  Er  is  tevens  een  verband  gevonden   tussen   de   hoeveelheid   kennis   en   de   mate   van   betrokkenheid.   Meer   kennis   leidt   tot   meer   betrokkenheid  bij  Buitenplaats  Sparrendaal.  Opvallend  is  dat  er  géén  verband  gevonden  is  tussen  de   leeftijd  van  respondenten  en  de  hoeveelheid  interesse  in  Buitenplaats  Sparrendaal  (bijlage  4.4).  Dit   betekent  dat  naar  mate  de  respondent  ouder  is  de  mate  van  interesse  niet  toeneemt.  De  uitkomst   van   de   toets   wordt   echter   niet   ondersteund   door   de   literatuur   of   interviews.   Er   is   ook   geen   verband   gevonden   tussen   de   hoogte   van   de   opleiding   van   de   respondenten   en   de   hoeveelheid   kennis   van   Buitenplaats  Sparrendaal  (bijlage  4.2).  Dit  wil  zeggen  dat  een  hogere  opleiding  in  dit  geval  niet  leidt   tot   meer   kennis   over   Buitenplaats   Sparrendaal.   Aan   de   hand   van   de   gevonden   literatuur   zou   men   verwachten   dat   er   wél   een   verband   is.   Er   is   ook   geen   verband   gevonden   tussen   opleiding   en   interesse   (bijlage   4.5).   Respondenten   met   een   hogere   opleiding   hebben   dus   niet   per   se   meer   interesse  in  de  Buitenplaats.  De  interviews  ondersteunen  deze  uitspraak  echter  wel.       Deelvraag   2   is:   In   hoeverre   heeft   informatievoorziening   een   uitwerking   op   interesse   en   kennis   met   betrekking  tot  Buitenplaats  Sparrendaal  te  Driebergen-­‐Rijsenburg?   Informatievoorziening  kon  echter  niet  getoetst  worden,  omdat  de  verkeerde  vragen  gesteld  zijn.  Wel   is   er   beschrijvende   statistiek   uitgevoerd,   omdat   er   wellicht   toch   nuttige   bevindingen   uitkomen.   Informatievoorziening   heeft   bijna   geen   uitwerking   op   interesse   of   kennis.   Dit   komt   misschien   omdat   dit   niet   goed   gemeten   is.   Wel   interessant   is   de   vraag     welke   vorm   de   voorkeur   heeft   van   respondenten  om  informatie  te  krijgen.  Dit  is  met  een  ruime  meerderheid  het  internet.  Over  de  rest   van   de   vragen   met   betrekking   tot   informatievoorziening   zijn   de   respondenten   over   het   algemeen   neutraal.       Deelvraag   3   is:   In   welke   mate   wordt   de   interesse   beïnvloed   door   de   kennis   van   de   Buitenplaats   Sparrendaal  te  Driebergen-­‐Rijsenburg?   Een   van   de   belangrijkste   hypothese   in   het   onderzoek,   namelijk   of   er   een   verband   bestaat   tussen   kennis   en   interesse   wordt   ondersteund   door   de   toets.   Er   is   een   zeer   sterk   verband   gevonden.   Dit   betekent  dat  meer  kennis  leidt  tot  bijna  dezelfde  hoeveelheid  meer  interesse  (en  andersom)  (bijlage   4.7).   Het   wederzijds   verband   tussen   kennis   en   interesse   wordt   bevestigd   door   de   gegevens   uit   de   steekproef.  

 

 

43  

6.  Interview    

In   dit   hoofdstuk   staat   het   kwalitatieve   gedeelte   van   het   onderzoek   centraal.   Het   doel   is   om   meer   begrip  te  krijgen  in  de  relatie  tussen  de  Buitenplaats  en  de  omgeving  en  de  mensen  die  daarbij  een   rol  spelen.  Een  interview  is  een  middel  om  kwalitatief  onderzoek  uit  te  voeren.  Door  het  afnemen   van   interviews   is   geprobeerd   de   visie   van   de   geïnterviewde   weer   te   geven.   Bij   de   enquêtes   ontbreekt   de   mogelijkheid   om   op   interessante   onderwerpen   door   te   vragen   terwijl   het   interview   zich   uitstekend   leent   voor   meer   diepgang   (Boeije,   2009,   pp.   266-­‐268).   De   interviews   zijn   afgenomen   bij   deskundigen   op   het   gebied   van   Buitenplaats   Sparrendaal.   Het   eerste   interview   is   afgenomen   met   Thomas   Roggeveen   (6   juni   2013,   Buitenplaats   Sparrendaal).   Hij   is   medebeheerder   en   huurder   van   Buitenplaats   Sparrendaal   (Bijlage   6).   Voor   de   verhuur   van   de   locatie   en   verdere   informatie   is   hij   één   van   de   contactpersonen.   Het   tweede   interview   is   afgenomen   met   Anna   Folman   van   Stichting   Driebergen-­‐Rijsenburg,  Vroeger  en  Nu  (14  juni  2013,  Driebergen-­‐Rijsenburg).  Zij  is  deskundig  op  het   gebied  van  de  geschiedenis  van  het  dorp  Driebergen-­‐Rijsenburg  (bijlage  7).     6.1  Interview  met  Thomas  Roggeveen   Thomas   Roggeveen   is   de   locatiehuurder   en   beheerder   van   Buitenplaats   Sparrendaal.   Hij   doet   dit   samen   met   zijn   vader   Jaap   Roggeveen,   die   tevens   één   van   de   twee   bijgebouwen   van   Sparrendaal   bewoond.   Hij   is   goed   op   de   hoogte   van   het   reilen   en   zeilen   op   en   in   de   buitenplaats.   Hij   neemt   evenementen   aan   zoals   trouwerijen,   seminars,   diners   en   Sparrendaal   als   filmlocatie.   Sparrendaal   werkt  samen  met  cateringbedrijf  Vineyard  om  alle  festiviteiten  van  catering  te  voorzien.  Daarnaast  is   er  ook  een  samenwerkingsverband  met  het  Wapen  van  Rijsenburg  wat  betreft  het  organiseren  van   maaltijden  en  hapjes  voor  grotere  groepen.     De   activiteiten   en   evenementen   die   er   op   Sparrendaal   zijn   passen   binnen   het   kader   dat   het   historisch  waardevolle  pand  doet  uitstralen.  De  grote  collectie  aan  antiek  meubilair  doet  niets  af  aan   deze  beleving  van  de  Buitenplaats.  “Niet  alle  evenementen  worden  aangenomen”,  aldus  Roggeveen.   “Er   zijn   wel   eens   aanvragen   voor  studentenfeesten   maar   daar   kan   ik   echt   niet   aan   beginnen.   Alles   wat  je  hierbinnen  ziet  is  van  Vereniging  Hendrick  de  Keyser  en  ligt  onder  contract  en  heeft  zowel  een   grote   historische   als   financiële   waarde.   Ik   kan   het   me   als   huurder   niet   permitteren   om   schade   te   veroorzaken.”     Over   informatieverspreiding   vertelt   Roggeveen   dat   vooral   de   mond-­‐tot-­‐mond   reclame   en   het   verzorgen  van  een  goed  evenement  de  sleutel  is  op  het  aantrekken  en  verspreiden  van  informatie   en   interesse.   De   kracht   zit   hem   in   de   persoonlijke   behandeling.   Hij   vindt   een   website   een   goed   medium,   maar   het   moet   leiden   tot   persoonlijk   contact   met   één   van   de   beheerders.   Er   zijn   voorbeelden  waarbij  de  site  de  enige  schakel  is  tussen  een  evenement  en  de  bezoeker.  “Dit  maakt   het  mechanisch  en  onpersoonlijk”,  vindt  Roggeveen.     Ondanks   dat   de   informatievoorzieningen   niet   erg   groot   hoeven   zijn,   heeft   Sparrendaal   een   grote   bekendheid   in   Driebergen-­‐Rijsenburg.   Vooral   de   emotionele   binding   is   groot,   wat   voortvloeit   uit   het   feit   dat   er   emotionele   gebeurtenissen   plaatsvinden,   zoals   een   huwelijksvoltrekking.   Dit   maakt   dat   mensen   een   emotionele   band   met   de   Buitenplaats   hebben.   De   periode   dat   de   Buitenplaats   een   gemeentehuis  was  (1954-­‐1974),  is  met  name  bekend  bij  de  wat  oudere  bevolkingsklasse.  Roggeveen   zegt   hierover:   ”Iedereen   is   wel   eens   in   het   gemeentehuis   geweest   voor   het   één   of   het   ander.   Dit   maakt  dat  de  Buitenplaats  in  die  tijd  ook  veel  herkenning  heeft  gewonnen.”     De   historische   en   antieke   waarde   van   Buitenplaats   Sparrendaal   wordt   duidelijk   nadat   er   na   het   interview   een   rondleiding   is   gegeven.   De   vele   kamers,   ieder   met   eigen   wandschilderingen,   meubilair   en  kleurensemble,  maakt  het  dat  je  je  in  een  zeer  welvarende  omgeving  waant.  Er  is  een  naslagwerk   meegegeven  waarin  de  historie  van  Sparrendaal  wordt  uitgelicht  met  een  knipoog  naar  de  lichtelijke  

44  

onwetendheid   van   Roggeveen.   “Ik   moet   je   eerlijk   zeggen   dat   de   geschiedenis   van   de   Buitenplaats   niet   mijn   vakgebied   is.   Ik   heb   mensen   die   rondleidingen   geven   en   die   zich   dusdanig   in   de   geschiedenis  verdiept  hebben  dat  ze  uren  over  Buitenplaats  Sparrendaal  kunnen  praten.  Ik  hou  mij   meer  bezig  met  het  heden  dan  met  het  verleden”.     6.2  Interview  met  Anna  Folman   De   geschiedenis   van   Driebergen-­‐Rijsenburg   en   daarmee   ook   van   Buitenplaats   Sparrendaal   is   mevrouw  Folman’s  haar  vakgebied.  Ze  is  elf  jaar  lang  bestuurslid  geweest  van  de  Stichting  Vroeger   en   Nu.   Dit   is   een   stichting   die   de   geschiedenis   van   Driebergen-­‐Rijsenburg   onderzoekt.   De   stichting   organiseert   onder   meer   rondleidingen,   uitjes   en   ook   is   er   een   klein   museum   in   Driebergen-­‐ Rijsenburg.   Mevrouw   Folman   heeft   kunstgeschiedenis   gestudeerd   en   is   zich   daarna   gaan   specialiseren  in  architectuur.       Buitenplaats   Sparrendaal   is   één   van   de   eerste   buitenhuizen   die   gebouwd   is   in   de   omgeving   van   Driebergen-­‐Rijsenburg.   Het   bouwen   van   buitenhuizen   in   dit   gebied   berust   volgens   mevrouw   Folman   niet  op  toeval.  De  interesse  voor  het  bouwen  van  buitenhuizen  in  het  gebied  rondom  de  Utrechtse-­‐ Heuvelrug  komt  onder  andere  door  het  heuvelachtige  terrein.  ‘’Dat  leende  zich  namelijk  uitstekend   voor  landschapsparken,  wat  een  trend  was  in  die  periode”.  Dit  resulteerde  in  een  toenemende  bouw   van  buitenhuizen  aan  de  noordkant  van  de  Hoofdstraat.  Aan  het  eind  van  negentiende  eeuw  werd   ook  aan  de  andere  kant  van  de  Hoofdstraat  gebouwd.  Dit  betrof  met  name  villa’s  in  de  neostijl.       Buitenplaats  Sparrendaal  is  in  1754  gebouwd  door  Jacob  van  Berck,  de  burgemeester  van  Utrecht.   Daarna  heeft  de  Buitenplaats  verschillende  eigenaren  gekend.  Eén  van  de  bekendste  eigenaren  was   Petrus   Judocus   van   Oosthuyse,   aldus   mevrouw   Folman.   Van   Oosthuyse   werd   een   welvarend   man   door   de   handel   met   het   Franse   leger   in   de   Franse   tijd   (1800-­‐1910).   In   1805   koopt   hij   Buitenplaats   Sparrendaal  en  een  jaar  later  ook  de  ambachtsheerlijkheid  Rijsenburg  en  het  kasteel  aan  het  einde   van  de  Rijsenburgselaan  (welke  in  de  achttiende  eeuw  gesloopt  is).     In   de   Tweede   Wereldoorlog   was   Buitenplaats   Sparrendaal   in   het   bezit   van   de   Duitsers.   Er   werden   officieren   ondergebracht   en   het   werd   tevens   gebruikt   als   receptieruimte.   Door   deze   functie   is   de   Buitenplaats   redelijk   ongeschonden   door   de   oorlog   heen   gekomen.   Dat   geldt   volgens   mevrouw   Folman   echter   niet   voor   alle   huizen   “Er   zijn   wel   huizen   hier,   gigantische   huizen,   die   gebruikt   werden   als   feesthuizen   en   daar   werd   slordig   mee   omgegaan”.   Er   dient   volgens   mevrouw   Folman   wel   gezegd   te   worden   dat   mensen   in   die   tijd   sowieso   niet   bepaald   netjes   waren.   Er   was   weinig   geld   om   de   enorme   huizen   te   onderhouden   “ik   denk   dat   het   er   al   helemaal   niet   goed   onderhouden   heeft   uitgezien  voor  de  oorlog”.     Na   de   Tweede   Wereldoorlog   kwam   Buitenplaats   Sparrendaal   in   het   bezit   van   de   gemeente   Driebergen-­‐Rijsenburg.  In  1954  werd  er  een  uitgebreide  restauratie  uitgevoerd  en  daarna  werd  de   Buitenplaats  in  gebruik  genomen  als  gemeentehuis.  Dit  werd  echter  al  snel  te  klein  en  te  duur  om  te   houden   naast   het   nieuwgebouwde   gemeentehuis.   De   Buitenplaats   werd   daarom   voor   het   symbolische   bedrag   van   één   gulden   verkocht   aan   De   Vereniging   Hendrik   de   Keyser.   Mevrouw   Folman  is  over  het  algemeen  tevreden  over  de  nieuwe  eigenaar  “Hendrick  de  keyser  heeft  een  hele   goede  naam  en  ze  houden  een  oogje  in  het  zeil.  Er  werd  in  het  begin  echter  wel  door  veel  mensen   met  schade  over  gesproken  “dat  ‘hun’  Sparrendaal  verkwanseld  werd  voor  één  gulden”.       Buitenplaats   Sparrendaal   leeft   onder   de   bewoners   van   Driebergen-­‐Rijsenburg,   Mevrouw   Folman   geeft   hierbij   aan   dat   de   binding   van   de   bewoners   met   Buitenplaats   Sparrendaal   erg   groot   is.   De   inwoners   van   Driebergen-­‐Rijsenburg   identificeren   zichzelf   meer   met   Buitenplaats   Sparrendaal,   dan   de   andere   buitenhuizen   in   de   omgeving.   Dit   komt   vooral   doordat   Buitenplaats   Sparrendaal   de   oudste   buitenplaats   is   en   heeft   gediend   als   een   gemeentehuis.   Vooral   de   oudere   inwoners   voelen  

45  

zich  volgens  mevrouw  Folman  verbonden  met  de  Buitenplaats.  Dit  uit  zich  onder  meer  door  protest   in   lokale   krantjes   bij   bepaalde   wijzigingen   van   het   bestemmingsplan.   Zo   was   er   veel   kritiek   op   de   bouw   van   een   tankstation   verderop   in   de   straat   “De   hoofdstraat   is   toch   ons   plaatje,   zo   kom   je   Driebergen-­‐Rijsenburg   binnenrijden.   En   als   er   dan   zo’n   benzinestation   wordt   gebouwd,   ja   dat   is   eigenlijk  een  aanfluiting  voor  de  historische  gebouwen  er  omheen”.     De   deelnemers   aan   de   rondleidingen   en   activiteiten   rondom   Buitenplaats   Sparrendaal   en   het   cultureel  erfgoed  van  Driebergen-­‐Rijsenburg  zijn  zeer  verschillend.  Mevrouw  Folman  zegt  daar  geen   verband   in   te   zien   tussen   een   grotere   participatie   van   hoogopgeleide   mensen.   De   interesse   in   Buitenplaats   Sparrendaal   komt   vooral   door   de   dorpsgebondenheid   en   de   plaatsgebondenheid   van   de   inwoners   van   Driebergen-­‐Rijsenburg.   ‘’Betrokkenheid   bij   het   dorp   of   de   wijk   zal   van   grotere   invloed  zijn  op  de  interesse  voor  Buitenplaats  Sparrendaal  dan  opleidingsniveau’’.         6.3  Conclusie   Zowel   Meneer   Roggeveen   als   Mevrouw   Folman   schetsen   het   belang   van   Buitenplaats   Sparrendaal   voor   de   bewoners   van   Driebergen-­‐Rijsenburg.   Het   is   een   stukje   geschiedenis   van   het   dorp   die   via   de   Buitenplaats   in   leven   wordt   gehouden.   De   Buitenplaats   heeft   in   de   loop   der   geschiedenis   verschillende   eigenaren   gekend,   die   elk   hun   stempel   op   het   gebouw   en   de   omgeving   hebben   gedrukt.  Meneer  Roggeveen  en  mevrouw  Folman  geven  beide  aan  dat  de  bewoners  van  Driebergen-­‐ Rijsenburg   zich   met   name   verbonden   voelen   door   de   functie   die   het   heeft   en   had   bij   emotionele   gebeurtenissen   zoals   een   trouwerij.   Waar   meneer   Roggeveen   zich   hoofdzakelijk   toespitst   op   de   huidige   functie   en   het   gebruik   van   de   Buitenplaats,   weet   mevrouw   Folman   dat   aan   te   vullen   door   het  te  plaatsen  in  een  historische  context.    

 

46  

7.  Conclusie     In  dit  laatste  hoofdstuk  van  het  onderzoeksrapport  worden  de  gevonden  resultaten  en  de  reflectie   op   het   onderzoek   besproken.   De   verwachtte   gegevens   en   de   gegevens   die   in   de   getrokken   steekproef  werden  ontdekt  worden  met  elkaar  vergeleken.  Aan  het  einde  van  de  conclusie  zullen  de   hoofd-­‐  en  deelvragen  beantwoord  worden.  De  hoofdvraag  luidde:  In  hoeverre  beïnvloed  kennis  van   Buitenplaats   Sparrendaal   te   Driebergen-­‐Rijsenburg   de   interesse   van   de   bewoners   in   de   plaats   Driebergen-­‐Rijsenburg  en  welke  rol  spelen  persoonskenmerken  en  informatievoorziening  daarbij?  In   het   tweede   deel   van   dit   hoofdstuk   zal   worden   teruggekeken   op   het   verloop   van   het   onderzoek   bijvoorbeeld,   tekortkomingen   in   het   onderzoek   en   suggesties   voor   een   eventueel   verder   onderzoek.   Als  afsluiting  zal  er  een  advies  worden  gegeven  aan  de  Nederlandse  Kastelen  Stichting.     7.1  Literatuur   In  deze  paragraaf  wordt  kort  de  gevonden  literatuur  besproken.  Deze  diende  als  achtergrond  voor   en  als  ondersteuning  van  de  geformuleerde  hypothesen.  In  het  onderzoeksrapport  is  al  verscheidene   keren   ingegaan   op   de   gevonden   literatuur.   Er   is   naar   voren   gekomen   dat   persoonskenmerken   invloed  hebben  op  de  interesse  voor  en  de  kennis  over  cultureel  erfgoed.  Ook  de  aanwezigheid  en   vorm   van   informatie   hebben   invloed   op   zowel   de   kennis   als   interesse   van   cultureel   erfgoed.   In   dit   deelonderzoek  is  onderzocht  of  het  in  de  literatuur  gevonden  verband  ook  bestaat  in  de  getrokken   steekproef.   De   invloed   van   interesse   op   kennis   en   de   rol   van   persoonskenmerken   en   informatievoorziening  daarbij,  zijn  in  een  conceptueel  model  gepresenteerd.  Vanuit  het  conceptueel   model  zijn  9  hypothesen  geformuleerd  die  door  middel  van  statistische  toetsen  in  SPSS  getoetst  zijn.     7.2  Hypothesen  en  gevonden  verbanden   Uit  de  resultaten  van  de  analyse  bleek  dat  niet  elk  persoonskenmerk  (een  even  sterke)  invloed  heeft   op   de   kennis   of   interesse   van   respondenten   in   Driebergen-­‐Rijsenburg   met   betrekking   tot   Buitenplaats  Sparrendaal.     Als   eerste   wordt   de   hypothese   besproken   of   respondenten   met   een   hogere   leeftijd   daadwerkelijk   meer   kennis   hebben   van   Buitenplaats   Sparrendaal   en   zijn   omgeving   in   vergelijking   met   de   jongere   respondenten.  In  de  literatuur  wordt  verondersteld  dat  ouderen  meer  kennis  hebben.  Dit  verband   wordt  inderdaad  ook  gevonden  in  de  getrokken  streekproef.     De  tweede  hypothese  dat  respondenten  met  een  hoger  opleidingsniveau  meer  kennis  hebben  over   de   buitenplaats   is   daarna   getoetst.   Hier   werd   juist   géén   verband   gevonden   in   de   steekproef.   Een   hoger  opleidingsniveau  leidt  in  dit  geval  niet  tot  meer  kennis.  Dit  is  in  tegenstelling  tot  wat  er  in  de   literatuur  gevonden  is.     De  derde  hypothese  die  besproken  wordt,  is  dat  respondenten  met  een  hoge  cultuurdeelname  veel   kennis   van   Buitenplaats   Sparrendaal   en   zijn   omgeving   hebben.   Hier   werd   weer   een   verband   gevonden.  Een  hogere  cultuurscore  (cultuurparticipatie)  leidt  ook  in  onze  steekproef  tot  meer  kennis   over  Buitenplaats  Sparrendaal.  Dit  verband  werd  ook  in  de  literatuur  verondersteld.     De   vierde   hypothese   dat   respondenten   met   een   hogere   leeftijd   meer   interesse   hebben   in   Buitenplaats  Sparrendaal  en  zijn  omgeving  dan  de  jongere  respondenten  is  ook  getoetst.  Opvallend   was   dat   hier   géén   verband   gevonden   werd   in   de   steekproef.   Dit   wordt   wel   verondersteld   in   de   literatuur.     Hypothese  vijf  is  dat  respondenten  met  een  hogere  opleiding  meer  interesse  hebben  in  Buitenplaats   Sparrendaal   en   zijn   omgeving   dan   de   respondenten   met   een   lagere   opleiding.   Ook   hier   is   géén   verband   gevonden   in   de   steekproef.   Een   hoger   opleidingsniveau   leidt   in   dit   geval   niet   tot   meer   interesse  terwijl  dit  in  de  literatuur  wel  verondersteld  wordt.     De   zesde   hypothese   die   hier   besproken   wordt,   is   de   hypothese   dat   respondenten   met   een   hoge   cultuurdeelname   meer   interesse   hebben   in   Buitenplaats   Sparrendaal   en   zijn   omgeving   dan   respondenten   met   een   lage   cultuurdeelname.   Er   is   inderdaad   een   verband   gevonden   tussen   de  

47  

cultuurdeelname  van  de  respondenten  en  de  interesse  van  de  respondenten.  Dat  komt  overeen  met   wat  in  de  literatuur  gevonden  is.   De   zevende   hypothese   is   dat   er   een   samenhang   is   tussen   kennis   hebben   van   Buitenplaats   Sparrendaal   en   interesse   hebben   voor   Buitenplaats   Sparrendaal.   Dit   is   eigenlijk   de   belangrijkste   hypothese   omdat   dit   in   de   literatuur   ook   duidelijk   naar   voren   kwam   en   logischerwijs   een   verband   zou   kunnen   hebben.   Er   werd   een   zeer   sterk   verband   gevonden   en   dit   komt   zeker   overeen   met   de   literatuur  en  de  vooronderstellingen.     De  één  na  laatste  hypothese  die  wordt  besproken  is  dat  meer  kennis  van  Buitenplaats  Sparrendaal   leidt   tot   meer   betrokkenheid   bij   Buitenplaats   Sparrendaal.   Er   is   een   verband   gevonden   tussen   de   hoeveelheid   kennis   en   de   mate   van   betrokkenheid.   Dit   verband   werd   ook   in   de   literatuur   verondersteld.     De  laatste  hypothese  is  dat  het  aanbieden  van  informatie  leidt  tot  meer  bezoekers.  Deze  hypothese   is   niet   getoetst   op   een   verband.   Er   is   besproken   hoeveel   respondenten   hebben   ingevuld   dat   informatie   een   reden   was   voor   het   bezoek.   Dit   waren   er   weinig   en   dit   komt   niet   overeen   met   de   gevonden  literatuur.       7.3  Antwoord  op  de  onderzoeksvraag   De  drie  deelvragen  die  in  dit  onderzoek  beantwoord  zijn,  worden  hier  kort  besproken.   De   eerste   deelvraag   was:   In   welke   mate   hebben   persoonskenmerken   invloed   op   de   interesse   en   kennis  met  betrekking  tot  Buitenplaats  Sparrendaal  te  Driebergen-­‐Rijsenburg?   Enkel  leeftijd  heeft  invloed,  niet  in  grote  mate  echter.  Leeftijd  heeft  een  verband  met  kennis  maar   niet   met   interesse.   Opvallend   is   dat   de   rest   van   de   persoonskenmerken   geen   verband   blijken   te   hebben,  hoewel  dit  wel  verondersteld  was  naar  aanleiding  van  het  literatuuronderzoek.     De   tweede   deelvraag   was:   In   hoeverre   heeft   informatievoorziening   een   uitwerking   op   interesse   en   kennis  met  betrekking  tot  Buitenplaats  Sparrendaal  te  Driebergen-­‐Rijsenburg?   Informatievoorziening   heeft   bijna   geen   uitwerking   op   interesse   of   kennis.   Dit   komt   misschien   ook   omdat   dit   niet   goed   gemeten   is.   Dit   wordt   besproken   aan   de   hand   van   een   paar   vragen   uit   de   enquête.   Er   was   verder   niet   op   te   toetsen   er   kan   geen   verband   worden   aangegeven.   Ook   komt   er   niets  opvallends  uit  de  beschrijvende  statistiek.   De   derde   deelvraag   was:   In   welke   mate   wordt   de   interesse   beïnvloed   door   de   kennis   van   de   Buitenplaats  Sparrendaal  te  Driebergen-­‐Rijsenburg?   Interesse   wordt   in   grote   mate   beïnvloed   door   de   kennis   die   een   respondent   heeft   over   Buitenplaats   Sparrendaal.   Andersom   is   dit   ook   het   geval.   Kennis   wordt   ook   in   grote   mate   beïnvloed   door   interesse.     De   hoofdvraag   was:   In   hoeverre   beïnvloed   kennis   van   Buitenplaats   Sparrendaal   te   Driebergen-­‐ Rijsenburg   de   interesse   van   de   bewoners   in   de   plaats   Driebergen-­‐Rijsenburg   en   welke   rol   spelen   persoonskenmerken  en  informatievoorziening  daarbij?   Zoals   eerder   beschreven   beïnvloed   kennis   interesse   in   grote   mate.   Ook   andersom   is   dit   het   geval,   interesse  beïnvloed  kennis  ook  in  grote  mate.  Het  persoonskenmerk  leeftijd  heeft  in  dit  onderzoek   wel   invloed   op   kennis,   maar   niet   op   interesse.   De   rest   van   de   persoonskenmerken   hebben   geen   invloed   op   kennis   of   interesse,   dit   was   opvallend   omdat   naar   aanleiding   van   de   literatuur   anders   verondersteld  werd.  Informatievoorziening  speelt  ook  geen  grote  rol  in  de  kennis  of  interesse.     7.4  Reflectie  op  het  onderzoek   In   het   onderzoek   lag   het   accent   wellicht   te   veel   op   de   persoonskenmerken.   Deze   bleken   achteraf   bijna  niet  van  invloed  op  de  kennis  of  interesse  van  de  respondenten.  Alleen  leeftijd  is  voor  kennis   relevant   gebleken.   Misschien   was   er   meer   focus   nodig   geweest   op   hoe   respondenten   kennis   verzamelen  en  interesse  krijgen.  Ook  informatie  is  niet  helemaal  goed  gemeten,  uiteindelijk  kon  hier   weinig   mee   gedaan   worden.   Het   was   echter   nog   steeds   interessant   om   de   vragen   die   over   informatie  gesteld  zijn  te  bespreken.      

48  

7.4.1  Reflectie  op  de  operationalisering.     Het   hoofdstuk   operationalisering   is   voortdurend   veranderd.   Dit   kwam   doordat   de   enquête   werd   gemaakt   voordat   het   methodologisch   hoofdstuk   af   was.   Zodoende   zijn   er   na   het   afnemen   van   de   enquête   allerlei   onderdelen   ontdekt   die   er   nog   niet   helemaal   goed   in   stonden   of   die   anders   verwoord  moesten  worden.  Ook  werd  de  operationalisering  aangepast  naar  mate  er  meer  literatuur   gevonden  werd.  Toch  is  de  operationalisering  van  de  verschillende  begrippen  al  vanaf  het  begin  vrij   duidelijk  geweest.  Er  zijn  geen  hele  grote  omslagen  geweest.       7.4.2  Reflectie  op  de  enquête   In   de   enquête   zaten   achteraf   wat   ‘fouten’.   Vragen   zijn   verkeerd   ingevuld   door   respondenten,   vooral   de   stellingvragen   waarin   ze   één   van   de   5   blokjes   moesten   aankruisen   voor   elk   onderdeel   van   de   stelling.  Vaak  werd  maar  1  van  deze  stellingen  ingevuld.  Daardoor  waren  deze  vragen  bijna  niet  te   analyseren.   Achteraf   had   er   misschien   beter   geen   algemene   enquête   opgesteld   moeten   worden,   maar   een   enquête   die   specifiek   op   het   object   gericht   was.   Nu   stonden   er   af   en   toe   niet   echt   relevante   vragen   in,   die   ook   verkeerd   werden   opgevat   door   respondenten.   De   vraag   waarin   respondenten   moesten   aangeven   welke   functie   hun   eerste   voorkeur   had   werd   ook   vaak   verkeerd   ingevuld.  De  respondenten  vulden  bijvoorbeeld  meerdere  antwoorden  in,  terwijl  er  eigenlijk  gezocht   werd  naar  één  eerste  keuze.  De  vraag  over  inkomen  had  er  beter  uitgelaten  kunnen  worden.  In  de   literatuur  werd  wel  wat  gevonden  over  de  invloed  van  inkomen  op  cultuurbezoek  maar  uiteindelijk   is   hier   niet   veel   mee   gedaan.   Daar   kwam   bij   dat   veel   respondenten   beledigd   waren   dat   hiernaar   gevraagd  werd.  De  overige  vragen  werden  vrij  consequent  beantwoord.       7.4.3  Reflectie  op  de  gegevensverzameling   De   gegevensverzameling   is   goed   gelukt.   Vrijwel   alle   mensen   die   de   deur   opendeden   kenden   Buitenplaats   Sparrendaal   en   wilden   daardoor   wel   even   luisteren   en   vaak   ook   de   enquête   invullen.   Als  het  niet  zo  bekend  was  geweest  was  er  waarschijnlijk  op  meer  weerstand  gestuit.  Wel  hadden  er   misschien  meer  gegevens  van  allochtonen  verzameld  kunnen  worden  (nu  maar  één  enquête),  maar   dan   hadden   er   hier   specifiek   naar   gezocht   moeten   worden   en   dan   zou   de   steekproef   niet   meer   aselect   zijn.   Verder   waren   de   vrouwen   in   de   steekproef   oververtegenwoordigd,   omdat   tijdens   het   enquêteren  op  de  woensdag  veel  huismoeders  thuis  waren,  omdat  hun  kinderen  tussen  de  middag   thuis   aten.   Dit   was   echter   geen   probleem   en   kon   worden   opgelost   door   te   wegen.   De   secundaire   gegevensverzameling  verliep  ook  niet  zonder  problemen.  Er  werd  een  handig  document  gevonden   van  het  CBS  dat  de  statistiek  van  Driebergen-­‐Rijsenburg  besprak.  Hier  stond  echter  niet  alles  in,  of   niet   alles   in   dezelfde   indeling   als   in   de   analyse.   Daardoor   konden   veel   variabelen   niet   getoetst   worden  op  representativiteit.       7.4.4  Reflectie  op  de  data-­‐analyse   De   data   analyse   was   tijdrovend   onderdeel   van   het   rapport.   Er   moest   een   aantal   keer   opnieuw   begonnen   worden   met   analyseren,   omdat   er   fouten   gevonden   werden   in   de   analyse.   Eerst   waren   alle   enquêtes   geselecteerd   (ook   die   verzameld   waren   bij   de   kastelen),   terwijl   er   alleen   gegevens   nodig  waren  die  verzameld  waren  bij  Buitenplaats  Sparrendaal.  Daarna  waren  er  nieuwe  variabelen   en  klassen  verkeerd  aangemaakt  en  is  het  wegen  een  paar  keer  verkeerd  uitgevoerd.  Al  met  al  is  hier   veel  tijd  in  gaan  zitten.  Dit  kon  echter  goed  opgevangen  worden,  omdat  er  voor  de  analyse  ook  extra   tijd   was   gereserveerd.   Het   zou   achteraf   wel   beter   zijn   geweest   om   eerst   alle   stappen   op   een   rijtje   te   zetten,  dan  pas  te  gaan  analyseren  en  dit  ook  met  zijn  allen  te  doen,  zodat  in  één  keer  alles  goed  zou   zijn  gegaan.  Gelukkig  zijn  alle  fouten  op  tijd  ontdekt  en  hersteld.  Het  was  wel  goed  dat  er  elke  keer   iemand  anders  naar  keek,  zo  werden  de  fouten  tijdig  ontdekt  en  verbeterd.    

49  

7.5  Advies  aan  de  Nederlandse  Kastelen  Stichting  en  suggesties  voor  vervolg  onderzoek.     Tijdens   het   enquêteren   werd   er   vaak   verteld   door   respondenten   dat   zij   de   buitenplaats   niet   toegankelijk  vonden,  niet  laagdrempelig  genoeg.  Er  worden  wel  evenementen  georganiseerd,  maar   daar  is  de  meerderheid  van  de  respondenten  niet  erg  in  geïnteresseerd.  Uit  de  enquêtes  is  tevens   gebleken   dat   de   betrokkenheid   van   de   respondenten   bij   Buitenplaats   Sparrendaal   groot   is.   Bij   een   eventuele   herbestemming   zou   daar   rekening   mee   kunnen   worden   gehouden   door   te   zoeken   naar   mogelijkheden  voor  de  Buitenplaats  die  breed  gedragen  worden  door  de  bewoners  in  de  omgeving   van  de  Buitenplaats.  Een  laagdrempelige  functie  zou  daarbij  meer  recht  doen  aan  de  betrokkenheid   van  de  respondenten.  Wat  betreft  kennis  en  interesse  is  gebleken  dat  er  een  wederzijds  verband  is   tussen   beide   onderzoekseenheden.   Hier   dient   bij   een   eventuele   herbestemming   dan   ook   rekening   mee   gehouden   te   worden.   Wellicht   kan   de   betrokkenheid   (en   daarmee   de   interesse   en   kennis)   vergroot   worden   door   uitbreiding   van   informatievoorziening   via   internet.   De   respondenten   gaven   aan  dat  informatie  via  internet  hun  voorkeur  had.     Een   eventueel   vervolgonderzoek   zou   zich   kunnen   richten   op   hoe   mensen   kennis   over   erfgoed   verzamelen  en  hoe  mensen  interesse  krijgen  in  erfgoed,  dat  is  in  dit  deelonderzoek  minder  belicht.   Daarnaast   zou   een   vervolgonderzoek   zich   kunnen   richten   op   de   invloed   van   informatievoorziening   op  de  bezoekersaantallen.  Dit  zou  in  eerste  instantie  in  dit  onderzoek  onderzocht  worden,  maar  dit   is  helaas  verkeerd  vertaald  naar  de  enquêtevragen  en  kon  daardoor  niet  onderzocht  worden.    

 

50  

8.  Literatuurlijst     Badisco,  J.,  Jacobs,  L.  &  Lawuerysen,  K.  (2008),  Vakgroep  Sociologie,  Onderzoeksgroep  TOR,  De  weg   naar  cultuur:  Ruimtelijke  aspecten  van  culturele  interesse  en  deelname  aan  het   cultuuraanbod.  Brussel,  pp.  1-­‐62.     Boeije,   H.,’t   Hart,   H.,   Hox,   J.   (2009),   Onderzoeksmethoden.   Den   Haag:   Boom   Lemma   uitgevers,   Achtste  druk.     Boxtel,   C.   (2010),   Erfgoed   ervaren:   Naar   een   theoretisch   kader   voor   leren   met   en   over   erfgoed.   Erfgoed  Nederland  (Magazine),  pp.  22-­‐23.     Centraal   Bureau   voor   de   Statistiek   (2003),   Gemeente   op   maat   2002   Driebergen-­‐Rijsenburg.   CBS   Voorburg:  Centraal  Bureau  voor  de  Statistiek,  pp.1-­‐26       Coeterier,   J.   F.   (2002),   Lay   people's   evaluation   of   historic   sites.   In:   Landscape   and   urban   planning,   Volume  59  (2),  pp.  111-­‐123.     Cossons,  N.  (1989),  Trends  in  supplying  the  market:  Heritage  tourism-­‐trends  and  tribulations.   Toerism  Management  10  (3),  pp.  192-­‐194.     Groen,  C.  de,  (2010),  Beleef  de  Nederlandse  open  monumentendag:  Een  onderzoek  naar  één  van  de   grootste  Nederlandse  culturele  publieksmanifestaties.  Rotterdam:  Erasmus  Universiteit,  pp.  1-­‐ 73.     Flerackers,  E.,  Manshoven  E.  (2008),  Mobiele  ICT  en  erfgoed:  De  bezoekerservaring  verrijken  met   mobiele  gidsen.  Hasselt,  pp.  41-­‐60.     Ganzeboom,  H.B.G.  (2003),  Jaren  van  onderscheid.  In:  Jaren  van  onderscheid.  Trends  in   cultuurdeelname  in  Nederland.  Cultuur  +  Educatie  7.  Utrecht:  Cultuurnetwerk,  pp.  152-­‐179.     Gorp,   B.   van   (2003),   Bezienswaardig?   Historisch   geografisch   erfgoed   in   toeristische   beeldvorming.   Delft:  Eburon.     Graham,   B.,   Ashworth,   G.   &   Tunbridge,   J.   (2000),   A   geography   of   heritage,   power   culture   &   economy.  Londen:  Arnold.     Hall,  S.  (1999),  ‘Un-­‐settling  ‘The  Heritage’:  Re-­‐imagining  the  post-­‐nation’,  in:  Arts  Council  of  England   ed.,  Whose  heritage?  The  impact  of  cultural  diversity  on  Britain's  living  heritage.  National   Conference  at  G-­‐Mex.  London.  pp.  13-­‐22.     HendrickdeKeyser   (2013),   http://www.hendrickdekeyser.nl/panddetail/397/sparrendaal.html.   Geraadpleegd  op:  2  juni  2013.     Hilpinen,   R.   (1970),   Knowing   that   one   knows   and   the   classical   definition   of   knowledge.   Synthese,   Volume  21  (2),  pp.  109-­‐132.     Huysmans,  F.  &  J.  de  Haan  (2007),  Het  bereik  van  het  verleden  -­‐  ontwikkelingen  in  de  belangstelling   voor   cultureel   erfgoed.   Den   Haag:   Sociaal   en   cultureel   planbureau.   Daaruit:   2.   Sociale   en   culturele  ontwikkelingen  in  de  belangstelling  voor  cultureel  erfgoed,  pp.  42-­‐58.    

51  

Kerstetter,  D.L.,  Confer,  J.J.,  &  Graefe,  A.R.  (2001),  An  Exploration  of  the  Specialization  Concept   within  the  Context  of  Heritage  Tourism.  Journal  of  Travel  Research    Volume  39  (267),  pp.  1-­‐9     KNOB  (1964),  De  Buitenplaats  Sparrendaal  te  Driebergen.  Bulletin  van  De  Koninklijke  Nederlandse   Oudheidkundige  Bond,  zesde  serie,  jaargang  17,  aflevering  2,  1964.     Lowenthal,  D.  (1994),  ‘Identity,  heritage  and  history,  in:  John  R.  Gillis  (ed.).  Commemorations.  The   politics  of  national  identity.  Princeton,  pp.  41-­‐57.     Luyten,  K.,    Schroyen,  J.  ,  Robert,  K.,  Gabriëls,  K.,  Teunkens,  D.,  Coninx,K.,     Niekel,  S.  (2010),  Digitaal  Erfgoed  Voor  het  Onderwijs.  Amsterdam,  pp.  1-­‐77.     Oudenalder,  E.  (2009),  De  Beemster  en  het  Utrechtse  wervenstelsel:  een  vergelijking  van   werelderfgoed.  Utrecht,  pp.  1-­‐66.     Ranshuysen,  L.  (2005),  Onzichtbare  drempels.  Een  analyse  van  het  publiekspotentieel  voor   Nederlandse  musea  in  het  kader  van  het  project  Museale  Strategie.  Rotterdam   Onderzoeksbureau  Letty  Ranshuysen.     Renes,  J.  (2011)  Erfgoed  in  interessante  tijden:  Inaugurele  rede  ter  aanvaarding  van  het  Belvedere-­‐ Hoogleraarschap.  Amsterdam:  Vrije  Universiteit.     Sociaal   Cultureel   Planbureau   (2007),   Aanvullend   Voorzieningengebruik   Onderzoek.   Den   Haag:   Sociaal  Cultureel  Planbureau.       Sparrendaal  (2013),  http://www.sparrendaal.nl/vanaf-­‐17e-­‐eeuw.  Geraadpleegd  op:  2  juni  2013.     Vocht,   A.   de,   (2011),   Syllabus   Statistiek,   Sociale   Geografie   en   planologie.   Faculteit   Geowetenschappen  Universiteit  Utrecht,  Versie  2011,  nummer  302.  

 

52  

9.  Bijlagen     Bijlage  1   Enquête  Buitenplaats  Sparrendaal     Bijlage  2   Analyseschema       Bijlage  3   Uitvoer  Respons  en  Representativiteit       Bijlage  4   Uitvoer  Statistische  toetsing     Bijlage  5   Topiclist       Bijlage  6   Uitwerking  interview  I  met  Thomas  Roggeveen       Bijlage  7   Uitwerking  interview  II  met  Anna  Folman     Bijlage  8   Procesverslag          

53  

Bijlage  1  –  Enquête    

Onderzoek  naar  Buitenplaatsen  en  Kastelen   Geachte  heer/mevrouw,       Als  studenten  Sociale  Geografie  en  Planologie  aan  de  Universiteit  Utrecht  zijn  wij  bezig  met   een  onderzoek  over  Buitenplaatsen  en  Kastelen  in  Nederland.  Wij  doen  dit  in  opdracht  van   de  Nederlandse  Kastelen  Stichting  (NKS).  Hierbij  onderzoeken  we  hoe  buitenplaatsen  en   kastelen  die  hun  publieke  functie  verliezen  een  breed  gedragen  nieuwe  functie  kunnen   krijgen.  In  dit  geval  zal  het  gaan  over  Buitenplaats  Sparrendaal  (zie  afbeelding).  Deze   enquête  dient  ingevuld  te  worden  door  één  van  de  hoofdbewoners  van  18  jaar  of  ouder.  Uw   gegevens  zullen  anoniem  blijven  en  worden  vertrouwelijk  behandeld.     Alvast  hartelijk  dank  voor  uw  medewerking!          

 

54  

Gedurende  de  enquête  wordt  verwezen  naar  het  landgoed/park  rondom  de  Buitenplaats.   Op  de  voorkant  is  zwart  omlijnd  aangegeven  welk  gebied  daarmee  bedoeld  wordt  en  de   Buitenplaats  is  aangegeven  met  een  A.    

  Deel  A:  Inleidende  vragen  

1.  Kent  u  Buitenplaats  Sparrendaal?     □  Ja     □  Nee  (maak  vraag  8  en  9  en  ga  daarna  door  naar  vraag  38)     2.  Heeft  u  Buitenplaats  Sparrendaal  en/of  het  bijbehorende  landgoed/park  wel  eens  bezocht  (zie   voorblad)?   □  Ja     □  Nee  (ga  door  naar  vraag  6)       3.  Hoe  vaak  bezoekt  u:   a.  Buitenplaats  Sparrendaal   □  Nooit                                                    □  1  keer  per  half  jaar            □  1  keer  per  week         □  1  keer  per  jaar                    □  1  keer  per  maand                □  Meerdere  keren  per  week   b.  Het  bijbehorende  landgoed/park  van  Buitenplaats  Sparrendaal?   □  Nooit                                                    □  1  keer  per  half  jaar            □  1  keer  per  week         □  1  keer  per  jaar                    □  1  keer  per  maand                □  Meerdere  keren  per  week   c.  De  bijgebouwen  van  Buitenplaats  Sparrendaal?   □  Nooit                                                    □  1  keer  per  half  jaar            □  1  keer  per  week         □  1  keer  per  jaar                    □  1  keer  per  maand                □  Meerdere  keren  per  week   d.  Het  bijbehorende  landgoed/park  van  Buitenplaats  Sparrendaal  voor  recreatieve  doeleinden?   (wandelen,  fietsen,  picknicken  etc.)   □  Nooit                                                    □  1  keer  per  half  jaar            □  1  keer  per  week         □  1  keer  per  jaar                    □  1  keer  per  maand                □  Meerdere  keren  per  week   e.  De  Buitenplaats  voor  culturele  doeleinden?  (museumbezoek,  bezichtiging,  rondleiding  etc.)   □  Nooit                                                    □  1  keer  per  half  jaar            □  1  keer  per  week         □  1  keer  per  jaar                    □  1  keer  per  maand                □  Meerdere  keren  per  week   f.  De  Buitenplaats  voor  gemeentezaken?  (ophalen  paspoort,  opgeven  van  namen  van  kinderen,   gemeentevergadering  etc.)   □  Nooit                                                                                    □  2  keer  in  het  afgelopen  jaar           □  Niet  van  toepassing   □  1  keer  in  het  afgelopen  jaar      □  3  of  meer  keer  in  het  afgelopen  jaar     g.  De  Buitenplaats  voor  feesten  en  partijen?  (bruiloften,  jubileum,  verjaardagen  etc.)   □  Nooit                                                                                    □  2  keer  in  het  afgelopen  jaar         □  1  keer  in  het  afgelopen  jaar      □  3  of  meer  keer  in  het  afgelopen  jaar     4.  Wat  is  de  belangrijkste  reden  dat  u  Buitenplaats  Sparrendaal  en  het  bijbehorende   landgoed/park  bezoekt  in  uw  vrije  tijd?   □  Fietsen   □  Wandelen  /  hond  uitlaten   □  Sporten   □  Picknicken  /  van  de  natuur  genieten   □  Bezichtigen  gebouw  /  bezoeken  museum   □  Anders,  namelijk……………………………………………………………………………………………………………………………….     5.  Wat  is  de  op  één  na  belangrijkste  reden  dat  u  Buitenplaats  Sparrendaal  en  het  bijbehorende   landgoed/park  bezoekt  in  uw  vrije  tijd?   □  Fietsen   □  Wandelen  /  hond  uitlaten   □  Sporten   □  Picknicken  /  van  de  natuur  genieten   □  Bezichtigen  gebouw  /  bezoeken  museum   □  Anders,  namelijk……………………………………………………………………………………………………………………………….   Ga  door  naar  vraag  7    

55  

6.  Wat  de  is  voornaamste  reden  dat  u  de  Buitenplaats  Sparrendaal  niet  bezoekt?   □  De  huidige  functie  (wat  je  er  kan  doen)  trekt  mij  niet  aan   □  De  openingstijden  zijn  niet  geschikt  voor  mij   □  De  afstand  is  te  groot  (van  het  woonadres  tot  de  Buitenplaats/het  kasteel)   □  Het  park  en/of  het  gebouw  zijn  niet  openbaar  toegankelijk     □  Ik  vind  de  Buitenplaats/het  kasteel  niet  aantrekkelijk   □  Ik  vind  het  bijbehorende  park  niet  aantrekkelijk   □  Anders,  namelijk  ………………………………………………………………………………………………………………………………     7.  Geef  bij  de  volgende  stellingen  over  Buitenplaats  Sparrendaal    aan  in  welke  mate  u  het  eens   bent  met  de  stelling.   a.  Ik  heb  interesse  voor  de  huidige  Buitenplaats  Sparrendaal.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   b.  Ik  voel  mij  welkom  om  een  bezoek  te  brengen  aan  Buitenplaats  Sparrendaal.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   c.  Ik  vind  het  gebouw  zelf  toegankelijk.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   d.  Ik  vind  het  landgoed/park  van  het  gebouw  toegankelijk.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens     8.  Hoe  vaak  bezoekt  u:   a.  Een  museum  /  een  (kunst)  expositie   □  Nooit                                                    □  1  keer  per  half  jaar            □  1  keer  per  week         □  1  keer  per  jaar                    □  1  keer  per  maand                □  Meerdere  keren  per  week   b.  Een  theater   □  Nooit                                                    □  1  keer  per  half  jaar            □  1  keer  per  week         □  1  keer  per  jaar                    □  1  keer  per  maand                □  Meerdere  keren  per  week   c.  Een  kasteel  /  een  monument   □  Nooit                                                    □  1  keer  per  half  jaar            □  1  keer  per  week         □  1  keer  per  jaar                    □  1  keer  per  maand                □  Meerdere  keren  per  week     9.  Welke  activiteiten  onderneemt  u  in  uw  vrije  tijd  in  de  buitenlucht  (meerdere  antwoorden   mogelijk)?   □  Fietsen      □  Wandelen      □  Sporten    □  Hond  uitlaten    □  Anders,  namelijk……………………………………………    

Deel  B:  Kennis  

10.  Geef  bij  de  volgende  stellingen  over  Buitenplaats  Sparrendaal    aan  in  welke  mate  u  het  eens   bent  met  de  stelling.   a.  Ik  heb  interesse  voor  de  historie(gebeurtenissen  in  het  verleden  bijvoorbeeld)  van  Buitenplaats   Sparrendaal.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   b.  Ik  ben  bekend  met  de  historie  van  Buitenplaats  Sparrendaal.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   c.  De  historie  van  de  Buitenplaats  is  voor  mij  een  reden  de  Buitenplaats  te  bezoeken.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens     11.  Wat  is  de  huidige  functie  van  Buitenplaats  Sparrendaal?   ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….   ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….     12.  Wat  was  de  oorspronkelijke  functie  van  Buitenplaats  Sparrendaal?   ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….   ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….     13.  Wanneer  is  Buitenplaats  Sparrendaal  gebouwd?   ………………….   14.  Heeft  u  wel  eens  gezocht  naar  informatie  over  Buitenplaats  Sparrendaal?   □  Ja     □  Nee  (ga  door  naar  vraag  16)  

56  

  15.  Wat  was  uw  doel  bij  het  zoeken  naar  informatie  over  Buitenplaats  Sparrendaal  (meerdere   antwoorden  mogelijk)?   □  Praktische  informatie  (het  huren  van  de  locatie  of  opzoeken  waar  het  ligt  bijvoorbeeld)   □  Historische  interesse     □  Interesse  voor  de  huidige  functie/  het  huidige  gebruik  van  de  Buitenplaats   □  Interesse  voor  ontwikkeling  of  herbestemming  van  de  Buitenplaats   □  Anders,  namelijk………………………………………………………………………………………………………………………………     16.   Als   u   een   vorm   zou   mogen   kiezen,   welke   vorm   heeft   dan   uw   voorkeur   om   informatie   over   Buitenplaats  Sparrendaal  te  verkrijgen  (meerdere  antwoorden  mogelijk)?   □  Internet     □  Boek/  brochure     □  Informatieborden  (op  locatie  zelf)   □  Lokaal  dag-­‐  of  weekblad   □  Lokale  tv-­‐zender   □  Anders,  namelijk……………………………………………………………………………………………………………………………….     17.  Geef  bij  de  volgende  stellingen  over  Buitenplaats  Sparrendaal  aan  in  welke  mate  u  het  eens   bent  met  de  stelling.   a.  Ik  vind  dat  er  voldoende  informatie  aanwezig  is  over  Buitenplaats  Sparrendaal.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   b.  Ik  vind  de  aanwezige  informatie  over  Buitenplaats  Sparrendaal  toegankelijk.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   c.  De  aanwezigheid  van  informatie  is  een  reden  voor  mij  om  de  Buitenplaats  te  bezoeken.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens    

Deel  C:  Nieuwe  functies  

18.  Hieronder  staan  een  aantal  mogelijke  nieuwe  functies  van  Buitenplaats  Sparrendaal.  Welke   nieuwe  functie  heeft  uw  eerste  persoonlijke  voorkeur?   □  Restaurant/café     □  (Privé)  school   □  Hotel     □  Discotheek   □  Trouwlocatie     □  Bowlingbaan   □  Museum   □  Casino   □  VVV   □  Scouting   □  Zorginstelling  (ouderen  /  gehandicapten)   □  (Jongeren)  hostel   □  Kunst-­‐/cultuurcentrum   □  Anders,  namelijk  ………………………………………..   19.  Stel  dat  uw  eerste  keuze  gerealiseerd  wordt,  zou  u  dan  gebruik  maken  van  de  Buitenplaats   Sparrendaal?   □  Ja   □  Nee     20.  Hieronder  staan  een  aantal  mogelijke  nieuwe  functies  van  Buitenplaats  Sparrendaal.   Welke  nieuwe  functie  heeft  uw  tweede  persoonlijke  voorkeur?   □  Restaurant/café     □  (Privé)  school   □  Hotel     □  Discotheek   □  Trouwlocatie     □  Bowlingbaan   □  Museum   □  Casino   □  VVV   □  Scouting   □  Zorginstelling  (ouderen  /  gehandicapten)   □  (Jongeren)  hostel   □  Kunst-­‐/cultuurcentrum   □  Anders,  namelijk  ……..…………………………………     21.  Stel  dat  uw  tweede  keuze  gerealiseerd  wordt,  zou  u  dan  gebruik  maken  van  Buitenplaats   Sparrendaal?   □  Ja   □  Nee                   57  

22.  Geef  in  onderstaande  tabel  met  een  cijfer  aan  op  een  schaal  van  1  tot  10  (waarbij  1  het  laagste   is  en  10  het  hoogste  is)  hoe  u  de  mogelijke  nieuwe  functies  zou  waarderen?     Mogelijke  functie   Cijfer  op  een  schaal  van  1  tot  10   Restaurant/café     Hotel     Trouwlocatie     Museum     VVV     Kunst-­‐  /  cultuurcentrum     Zorginstelling  (ouderen  /  gehandicapten)     (Privé)  school     Discotheek     Bowlingbaan     Casino     Scouting     (Jongeren)  hostel     Indien  u  anders  heeft  gekozen  bij  de  eerste     keuze  (Zie  vraag    18)   Indien  u  anders  heeft  gekozen  bij  de  tweede     keuze  (Zie  vraag  20)     23.  Hieronder  staan  een  aantal  mogelijke  nieuwe  functies  voor  het  landgoed/park  rondom   Buitenplaats  Sparrendaal.  Welke  nieuwe  functie  heeft  uw  eerste  persoonlijke  voorkeur?   □  Openbaar  park     □  Festival-­‐  /  evenemententerrein   □  Picknickweide   □  Schooltuintjes  /  volkstuintjes   □  Speeltuin   □  Scouting   □  Markt   □  Anders,  namelijk  …………………………………………   □  Kinderboerderij     24.  Stel  dat  uw  eerste  keuze  gerealiseerd  wordt,  zou  u  dan  gebruik  maken  van  landgoed/park   rondom  Buitenplaats  Sparrendaal?   □  Ja   □  Nee     25.  Hieronder  staan  een  aantal  mogelijke  nieuwe  functies  voor  het  landgoed/park  rondom   Buitenplaats  Sparrendaal.  Welke  nieuwe  functie  heeft  uw  tweede  persoonlijke  voorkeur?   □  Openbaar  park     □  Festival-­‐  /  evenemententerrein   □  Picknickweide   □  Schooltuintjes  /  volkstuintjes   □  Speeltuin   □  Scouting   □  Markt   □  Anders,  namelijk  …………………………………………   □  Kinderboerderij     26.  Stel  dat  uw  tweede  keuze  gerealiseerd  wordt,  zou  u  dan  gebruik  maken  van  landgoed/park   rondom  Buitenplaats  Sparrendaal?   □  Ja   □  Nee     27.  Vindt  u  dat  de  huidige  functie  van  Buitenplaats  Sparrendaal  past  bij  de  Buitenplaats?   □  Ja   □  Nee,  want  (optioneel)…………………………………………………………………………………………………………     28.Geef  bij  de  volgende  stellingen  over  Buitenplaats  Sparrendaal    aan  in  welke  mate  u  het  eens   bent  met  de  stelling.   a.  Ik  ben  tevreden  met  de  huidige  functie  van  Buitenplaats  Sparrendaal.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   b.  Ik  vind  het  belangrijk  dat  de  huidige  functie  van  het  gebouw  behouden  blijft.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   c.  Ik  vind  het  belangrijk  dat  de  huidige  functie  van  het  gebouw  verandert.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens    

58  

d.  Ik  vind  het  belangrijk  dat  de  huidige  functie  van  het  landgoed/park  behouden  blijft.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   e.  Ik  vind  het  belangrijk  dat  de  huidige  functie  van  het  landgoed/park  verandert.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   f.  Ik  vind  het  belangrijk  dat  iedereen  gebruik  kan  maken  van  het  landgoed/park.     □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   g.  Indien  het  gebouw  beter  onderhouden  kan  worden  als  de  functie  ervan  verandert  vind  ik  dit   een  goed  idee.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   h.  Ik  vind  het  belangrijk  dat  de  entree  van  de  gebouwen  gratis  wordt/blijft.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   i.  Ik  vind  het  belangrijk  dat  de  gebouwen  en  het  landgoed/park  gemakkelijk  te  bereiken  zijn.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   j.  Ik  vind  het  belangrijk  dat  de  gebouwen  de  hele  dag  open  zijn.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   k.  Ik  vind  het  belangrijk  dat  de  gebouwen  door  iedereen  bezocht  kunnen  worden.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens    

Deel  D:  Beleving  

29.  Wat  is  uw  algemene  oordeel  over  de  Buitenplaats?   □  Zeer  lelijk  (ga  door  naar  vraag  31)   □  Lelijk  (ga  door  naar  vraag  31)   □  Neutraal  (  ga  door  naar  vraag  32)   □  Mooi     □  Zeer  mooi     30.  Welke  kenmerken  maken  dat  u  de  Buitenplaats  mooi  vindt  (meerdere  antwoorden  mogelijk)?   □  Oud;  historisch,  authentiek   □  Groen;  bloemen,  bomen,  tuinen   □  Mooie  bouwkundige  elementen;  gevels,  dakkappelen,  ornamenten,  pilaren   □  Rustige  sfeer;  idyllisch,  rustpunt,  vredig   □  Grachten;  terrasjes,  water   Ga  door  naar  vraag  32     31.  Welke  kenmerken  maken  dat  u  de  Buitenplaats  lelijk  vindt  (meerdere  antwoorden  mogelijk)?   □  Lelijke  stedenbouwkundige  combinatie;  uit  de  toon  vallend,  mengsel  van  stijlen   □  Grootschalig:  blokkendozerig,  massaal,  log   □  Lelijke  stijl/architectuur;  rommelig,  kitscherig     □  Gebrek  aan  variatie;  uniform,  rechtlijnig,  saai,  leeg   □  Slechte  sfeer;  niet  menselijk,  sfeerloos   □  Verandering;  veel  vernield,  afbraakbuurt   □  Kil,  te  weinig  zonlicht,  hard,  stinkt     32.  Wat  vindt  u  van  het  hoofdgebouw  van  Buitenplaats  Sparrendaal?   Lelijk     □  □  □  □  □   Mooi     Vervelend   □  □  □  □  □   Prettig   Ongezellig   □  □  □  □  □   Gezellig     Afstotend   □  □  □  □  □   Aantrekkelijk   Niet  uniek                    □  □  □  □  □                     Uniek     33.  Wat  vindt  u  van  het  landgoed/park  bij  Buitenplaats  Sparrendaal?   Lelijk     □  □  □  □  □                     Mooi     Vervelend   □  □  □  □  □                     Prettig   Ongezellig   □  □  □  □  □                     Gezellig     Afstotend   □  □  □  □  □                     Aantrekkelijk   Niet  uniek                    □  □  □  □  □                      Uniek   Slecht                                                                                            Goed         onderhouden        □  □  □  □  □                  Onderhouden      

59  

34.  Wat  vindt  u  van  de  bijgebouwen  bij  Buitenplaats  Sparrendaal?   Lelijk     □  □  □  □  □   Mooi     Vervelend   □  □  □  □  □     Prettig   Ongezellig   □  □  □  □  □     Gezellig     Afstotend   □  □  □  □  □   aantrekkelijk   Niet  uniek                    □  □  □  □  □   Uniek    

Deel  E:  Verbondenheid  en  identiteit  

35.Geef  bij  de  volgende  stellingen  over  Buitenplaats  Sparrendaal    aan  in  welke  mate  u  het  eens   bent  met  de  stelling.   a.  Ik  voel  me  verbonden  met  Buitenplaats  Sparrendaal.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   b.  Buitenplaats  Sparrendaal  speelt  een  belangrijk  rol  bij  belangrijke  gebeurtenissen  in  mijn  leven   (denk  hierbij  aan  een  geboorte,  huwelijk,  feest  e.d.).   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   c.  Buitenplaats  Sparrendaal  roept  bij  mij  nostalgische  gevoelens  op.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   d.  Buitenplaats  Sparrendaal  past  bij  Driebergen.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   e.  Buitenplaats  Sparrendaal  is  een  icoon  voor  Driebergen.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   f.  De  aanwezigheid  van  Buitenplaats  Sparrendaal  draagt  bij  aan  mijn  eigen  identiteit.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   g.  Buitenplaats  Sparrendaal  draagt  bij  aan  een  gevoel  van  saamhorigheid  onder  dorpsbewoners.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   h.  Ik  vind  het  belangrijk  dat  mijn  visite  Buitenplaats  Sparrendaal  ziet,  als  ik  visite  van  buiten   Driebergen  heb.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   i.  Ik  heb  veel  vrienden  die  in  Driebergen  wonen.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens   j.  Het  contact  met  mijn  buren  is  goed.   □  zeer  oneens     □  oneens   □  niet  oneens  /  niet  eens   □  eens     □  zeer  eens     36.  Welke  van  de  onderstaande  gebeurtenissen  maken  dat  u  zich  verbonden  voelt  met   Buitenplaats  Sparrendaal?     □  Ik  voel  me  niet  verbonden   □  Trouwerij   □  Aangeven  geboorte  kind   □  Feest   □  Anders,  namelijk………………………………………………………………………………………………………………………………     Rondom  Driebergen  zijn  nog  andere  buitenplaatsen  gevestigd.     37.  Als  u  Buitenplaats  Sparrendaal  vergelijkt  met  de  andere  buitenplaatsen,  op  welke  manier  is   Buitenplaats  Sparrendaal  dan  belangrijk  voor  u  als  omwonende?       ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….   ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….  

    Deel  F:  Persoonskenmerken   38.  Wat  is  uw  geslacht?   □  Man   □  Vrouw     39.  Wat  is  uw  leeftijd?   …..  jaar            

60  

    40.  Wat  is  uw  nationaliteit?   □  Nederlands             □  Marokkaans       □  Turks         □  Surinaams   □  Anders,  namelijk………………………………………………       41.  Is  een  van  uw  ouders  in  het  buitenland  geboren?   □  Ja  mijn  vader,  namelijk  in  (land)………………………………………………………………………………………….     □  Ja  mijn  moeder,  namelijk  in  (land)………………………………………................................................         □  Nee     42.  Wat  is  uw  hoogst  voltooide  opleiding?   □  Geen  /  alleen  basisonderwijs         □  VMBO  (lbo,  mavo,  mulo  e.d.)           □  HAVO  /  VWO  (hbs)   □  MBO                                                                                             □  HBO  /  WO     43.  Wat  is  uw  huidige  werksituatie?   □  Werkend         □  Huisvrouw  /  man       □  Gepensioneerd   □  Werkloos         □  Anders,  namelijk……………………………………………….     44.  Doet  u  vrijwilligerswerk  in  Driebergen?   □  Ja   □  Nee     45.  Hoe  is  uw  huishouden  samengesteld?   □  Eénpersoonshuishouden     □  Samenwonend  /  gehuwd,  zonder  thuiswonende  kinderen   □  Samenwonend  /  gehuwd,  met  thuiswonende  kinderen         □  Eenoudergezin   □  Anders,  namelijk…………………………………………………     46.  Uit  hoeveel  thuiswonende  leden  bestaat  uw  huishouden  (uzelf  meegerekend)?   …..  leden  tot  en  met  17  jaar   …..  leden  van  18  jaar  of  ouder     47.  Heeft  u  familie  in  Driebergen  wonen?   □  Ja   □  Nee     48.  Bent  u  in  Driebergen  geboren?   □  Ja   □  Nee     49.  Sinds  welk  jaar  woont  u  in  Driebergen?   ……..     50.  Wat  is  het  maandelijks  netto  inkomen  van  uw  huishouden?   □  1500  euro  of  minder     □  1501  –  2500         □  2501  –  3500     □  3501  –  4500                                       □  4501  –  5500           □  5501  –  6500     □  Meer  dan  6500  euro    

                                                Dit  is  het  einde  van  de  enquête.  Hartelijk  dank  voor  uw  medewerking!      

61  

 

 

 

Bijlage  2  –  Analyseschema     Hypothese  1  

Respondenten  met  een  hogere  leeftijd  hebben   meer  kennis  over  Buitenplaats  Sparrendaal  en   zijn  omgeving  dan  de  jongere  respondenten   Leeftijd   Dichotoom   Kennisklasse   Ordinaal   Spearman’s  rangcorrelatie  

Variabelen   Meetschaal   Variabelen   Meetschaal   Toets     Hypothese  2  

Respondenten  met  een  hogere  opleiding   hebben  meer  kennis  over  Buitenplaats   Sparrendaal  en  zijn  omgeving  dan  de  lager   opgeleide  respondenten.   Opleiding   Dichotoom   Kennisklasse   Ordinaal   Spearman’s  rangcorrelatie  

Variabelen   Meetschaal   Variabelen   Meetschaal   Toets     Hypothese  3  

Respondenten  met  een  hoge  cultuurdeelname   hebben  veel  kennis  over  Buitenplaats   Sparrendaal  en  zijn  omgeving.   Cultuurscore   Interval/ratio   Kennisklasse   Ordinaal   Spearman’s  rangcorrelatie  

Variabelen   Meetschaal   Variabelen   Meetschaal   Toets     Hypothese  4  

Respondenten  met  een  hogere  leeftijd  hebben   meer  interesse  in  Buitenplaats  Sparrendaal  en   zijn  omgeving  dan  de  jongere  respondenten.   Leeftijd   Dichotoom   Interesseklasse   Ordinaal   Spearman’s  rangcorrelatie  

Variabelen   Meetschaal   Variabelen   Meetschaal   Toets     Hypothese  5  

Respondenten  met  een  hogere  opleiding   hebben  meer  interesse  in  Buitenplaats   Sparrendaal  en  zijn  omgeving  dan  de   respondenten  met  een  lagere  opleiding.   Opleiding   Dichotoom   Interesseklasse   Ordinaal   Spearman’s  rangcorrelatie  

Variabelen   Meetschaal   Variabelen   Meetschaal   Toets      

 

62  

Hypothese  6  

Respondenten  met  een  hoge  cultuurdeelname   hebben  meer  interesse  in  Buitenplaats   Sparrendaal  en  zijn  omgeving  dan  respondenten   met  een  lage  cultuurdeelname.   Cultuurscore   Interval/ratio   Interesseklasse   Ordinaal   Spearman’s  rangcorrelatie  

Variabelen   Meetschaal   Variabelen   Meetschaal   Toets     Hypothese  7  

Er  is  een  samenhang  tussen  kennis  hebben  in   Buitenplaats  Sparrendaal  en  interesse  hebben   over  Buitenplaats  Sparrendaal   Kennisklasse   Ordinaal   Interesseklasse   Ordinaal   Spearman’s  rangcorrelatie  

Variabelen   Meetschaal   Variabelen   Meetschaal   Toets     Hypothese  8  

Het  aanbieden  van  informatie  leidt  tot  meer   bezoekers.   Informatie   Ordinaal   Bezoekersfrequentie   Ordinaal   Spearman’s  rangcorrelatie  

Variabelen   Meetschaal   Variabelen   Meetschaal   Toets     Hypothese  9   Variabelen   Meetschaal   Variabelen   Meetschaal   Toets      

Meer  kennis  over  Buitenplaats  Sparrendaal  leidt   tot  betrokkenheid  bij  Buitenplaats  Sparrendaal.   Kennisklasse   Ordinaal   Betrokkenheidsklasse   Ordinaal   Spearman’s  rangcorrelatie    

63  

2.1  Kennis:   Kennis  is  in  het  conceptueel  model  van  dit  onderzoek  opgedeeld  in  drie  onderzoekselementen:   • Kennis  van  bestaan   • Kennis  van  Functie   • Kennis  van  historie     De  kennis  van  de  respondenten  wordt  bepaald  door  aan  de  antwoorden  van  de  vragen  met   betrekking  tot  kennis  een  score  toe  te  kennen.  De  totale  score  wordt  dan  verdeeld  in  vijf  klassen   waaruit  de  kennis  van  de  respondent  kan  worden  afgeleid.:   Klasse   Score   Geen  kennis   0  punten   Weinig  kennis   1-­‐6  punten   Niet  veel/niet  weinig  kennis   7-­‐14  punten   Veel  kennis   15-­‐21  punten   Zeer  veel  kennis   22-­‐26  Punten     Aan  de  antwoorden  die  respondenten  op  deze  vragen  geven  worden  de  volgende  punten   toegekend:   Vraag   Antwoord(en)   Score   Ja   1   1.  Kent  u  Buitenplaats  Sparrendaal?   Nee   0   Te  huur  voor  evenementen   5   11.  Wat  is  de  huidige  functie  van  Buitenplaats   Gemeentehuis   3   Sparrendaal?   Landhuis  elite/bisdom  Utrecht   1   Zeer  oneens   0   Oneens   0   10b.  Ik  ben  bekend  met  de  historie  van  Buitenplaats   Niet  oneens/niet  eens   1   Sparrendaal?   Eens   3   Zeer  eens   5   Landhuis  elite/Bisdom  Utrecht   5   12.  Wat  was  de  oorspronkelijke  functie  van  de   Gemeentehuis   3   Buitenplaats?   Te  huur  voor  evenementen   1   1754  (bouwjaar)   10   1734-­‐1774   8   13.  Wanneer  is  de  Buitenplaats  gebouwd?   1805  (uitbouwjaar)   6   18  eeuw   4   1951  (restauratiejaar)   2        

64  

2.2  Interesse   Interesse  wordt  in  het  conceptueel  model  van  dit  onderzoek  op  de  volgende  manier  opgenomen:   • Bezoekersfrequentie   • Betrokkenheid:  binding  met  functie   • Informatie  gebruik     De  interesse  van  de  respondenten  is  een  ordinale  variabele  die  wordt  bepaald  door  aan  de   antwoorden  van  de  vragen  die  interesse  meten  een  score  toe  te  kennen.  De  totale  score  wordt  dan   verdeeld  in  vijf  klassen:   Klasse   Score   Geen  interesse   0  punten   Weinig  interesse   1-­‐12  punten   Niet  veel/niet  weinig  interesse   13-­‐27  punten   Veel  interesse   28-­‐58  punten   Zeer  veel  interesse   59-­‐88  Punten     Aan  de  antwoorden  die  respondenten  op  deze  vragen  geven  worden  de  volgende  punten   toegekend:   Vraag   Antwoord(en)   Score   3.  Hoe  vaak  bezoekt  u?:         a.  Buitenplaats  Sparrendaal?   Nooit   0   1  keer  per  jaar   1   1  keer  per  half  jaar   2   1  keer  per  maand   3   1  keer  per  week   4   Meerdere  keren  per  week   5   b.  Het  bijbehorende  landgoed/park  van   Nooit   0   Buitenplaats  Sparrendaal?   1  keer  per  jaar   1   1  keer  per  half  jaar   2   1  keer  per  maand   3   1  keer  per  week   4   Meerdere  keren  per  week   5   c.  De  bijgebouwen  van  Buitenplaats   Nooit   0   Sparrendaal?   1  keer  per  jaar   1   1  keer  per  half  jaar   2   1  keer  per  maand   3   1  keer  per  week   4   Meerdere  keren  per  week   5   d.  Het  bijbehorende  landgoed/park  van   Nooit   0   Buitenplaats  Sparrendaal  voor   1  keer  per  jaar   1   recreatieve  doeleinden?  (wandelen,   1  keer  per  half  jaar   2   fietsen,  picknicken  etc.)   1  keer  per  maand   3   1  keer  per  week   4   Meerdere  keren  per  week   5   e.  De  Buitenplaats  voor  culturele   Nooit   0   doeleinden?  (museumbezoek,   1  keer  per  jaar   1   bezichtiging,  rondleiding  etc.)   1  keer  per  half  jaar   2   1  keer  per  maand   3   1  keer  per  week   4   Meerdere  keren  per  week   5   65  

f.  De  Buitenplaats  voor  feesten  en   partijen?  (bruiloften,  jubileum,   verjaardagen  etc.)  

7a.  Ik  heb  interesse  voor  de  huidige   Buitenplaats  Sparrendaal.  

10.    Ik  heb  interesse  voor  de   historie(gebeurtenissen  in  het  verleden   bijvoorbeeld)  van  Buitenplaats  Sparrendaal.  

35.  Geef  bij  de  volgende  stellingen  over   Buitenplaats  Sparrendaal    aan  in  welke  mate  u   het  eens  bent  met  de  stelling:   a.  Ik  voel  me  verbonden  met   Buitenplaats  Sparrendaal.  

Nooit   1  keer  per  jaar   1  keer  per  half  jaar   1  keer  per  maand   1  keer  per  week   Meerdere  keren  per  week   Zeer  oneens   Oneens   Niet  eens/niet  oneens   Eens   Zeer  eens   Zeer  oneens   Oneens   Niet  eens/niet  oneens   Eens   Zeer  eens    

Zeer  oneens   Oneens   Niet  eens/niet  oneens   Eens   Zeer  eens   b.  Buitenplaats  Sparrendaal  speelt  een   Zeer  oneens   belangrijk  rol  bij  belangrijke   Oneens   gebeurtenissen  in  mijn  leven  (denk   Niet  eens/niet  oneens   hierbij  aan  een  geboorte,  huwelijk,  feest   Eens   e.d.).   Zeer  eens   c.  Buitenplaats  Sparrendaal  roept  bij  mij   Zeer  oneens   nostalgische  gevoelens  op.   Oneens   Niet  eens/niet  oneens   Eens   Zeer  eens   f.  De  aanwezigheid  van  Buitenplaats   Zeer  oneens   Sparrendaal  draagt  bij  aan  mijn  eigen   Oneens   identiteit.   Niet  eens/niet  oneens   Eens   Zeer  eens   h.  Ik  vind  het  belangrijk  dat  mijn  visite   Zeer  oneens   Buitenplaats  Sparrendaal  ziet,  als  ik  visite   Oneens   van  buiten  Driebergen  heb.   Niet  eens/niet  oneens   Eens   Zeer  eens   36.  Welke  van  de  onderstaande  gebeurtenissen   Ik  voel  me  niet  verbonden   maken  dat  u  zich  verbonden  voelt  met   Alle  andere  antwoorden   Buitenplaats  Sparrendaal?   14.  Heeft  u  wel  eens  gezocht  naar  informatie   Nee   over  de  Buitenplaats?   Ja    

 

66  

0   1   2   3   4   5   0   0   2   8   10   0   0   2   8   10    

0   0   1   3   5   0   0   1   3   5   0   0   1   3   5   0   0   1   3   5   0   0   1   3   5   0   3   0   10  

2.3  Bezoekersfrequentie     Om  uitspraken  te  kunnen  doen  over  het  aantal  bezoekers,  wordt  de  variabele  bezoekersfrequentie   aangemaakt.  Deze  ordinale  variabele  is  eigenlijk  het  eerste  gedeelte  van  de  variabele  interesse.  De   bezoekersfrequentie  is  ingedeeld  in  3  klassen,  waarin  een  respondent  wordt  ingedeeld  op  basis  van   de  antwoordscore  op  de  vragen  uit  de  enquête  die  te  maken  hebben  met  bezoek.   Klasse   Score   Nooit   0  punten   Soms   1-­‐10  punten   Vaak   11-­‐30  punten     Er  zijn  een  aantal  vragen  in  de  enquête  die  te  maken  hebben  met  het  bezoek  van  de  respondenten.   Aan  de  antwoorden  op  deze  vragen  worden  verschillende  punten  toegekend  die  de  respondent   uiteindelijk  classificeren  in  de  variabele  bezoekersfrequentie.   Vraag   Antwoord(en)   Score   3.  Hoe  vaak  bezoekt  u?:         a.  Buitenplaats  Sparrendaal?   Nooit   0   1  keer  per  jaar   1   1  keer  per  half  jaar   2   1  keer  per  maand   3   1  keer  per  week   4   Meerdere  keren  per  week   5   b.  Het  bijbehorende  landgoed/park  van   Nooit   0   Buitenplaats  Sparrendaal?   1  keer  per  jaar   1   1  keer  per  half  jaar   2   1  keer  per  maand   3   1  keer  per  week   4   Meerdere  keren  per  week   5   c.  De  bijgebouwen  van  Buitenplaats   Nooit   0   Sparrendaal?   1  keer  per  jaar   1   1  keer  per  half  jaar   2   1  keer  per  maand   3   1  keer  per  week   4   Meerdere  keren  per  week   5   d.  Het  bijbehorende  landgoed/park  van   Nooit   0   Buitenplaats  Sparrendaal  voor  recreatieve   1  keer  per  jaar   1   doeleinden?  (wandelen,  fietsen,  picknicken   1  keer  per  half  jaar   2   etc.)   1  keer  per  maand   3   1  keer  per  week   4   Meerdere  keren  per  week   5   e.  De  Buitenplaats  voor  culturele  doeleinden?   Nooit   0   (museumbezoek,  bezichtiging,  rondleiding  etc.)   1  keer  per  jaar   1   1  keer  per  half  jaar   2   1  keer  per  maand   3   1  keer  per  week   4   Meerdere  keren  per  week   5   Meerdere  keren  per  week   5        

67  

g.  De  Buitenplaats  voor  feesten  en  partijen?   (bruiloften,  jubileum,  verjaardagen  etc.)  

Nooit   1  keer  per  jaar   1  keer  per  half  jaar   1  keer  per  maand   1  keer  per  week  

0   1   2   3   4  

        2.4  Cultuurdeelname   De  cultuurdeelname  is  een  interval/ratio  variabele  die  zal  worden  gedefinieerd  door  een  score   toekenning  door  drie  vragen  over  de  participatie  van  cultuur.  De  totale  score  is  15  punten  waarbij  de   score  een  interval  heeft  van  0-­‐15.       Vraag:   Antwoord:   Score:   8.  Hoe  vaak  bezoekt  u:       a.  Een  museum/een  (kunst)  expositie   Nooit   0   1  keer  per  jaar   1   1  keer  per  half  jaar   2   1  keer  per  maand   3   1  keer  per  week   4   Meerdere  keren  per  week   5   b.  Een  theater   Nooit   0   1  keer  per  jaar   1   1  keer  per  half  jaar   2   1  keer  per  maand   3   1  keer  per  week   4   Meerdere  keren  per  week   5   c.  Een  kasteel/  een  monument   Nooit   0   1  keer  per  jaar   1   1  keer  per  half  jaar   2   1  keer  per  maand   3   1  keer  per  week   4   Meerdere  keren  per  week   5        

68  

2.5  Betrokkenheid   De  betrokkenheid  van  respondenten  met  Buitenplaats  Sparrendaal  wordt  in  dit  onderzoek   gedefinieerd  als  binding  met  functie  en  is  onderdeel  van  interesse.     De  betrokkenheid  van  de  respondenten  wordt  bepaald  door  aan  de  antwoorden  van  de  vragen  die   binding  met  functie  meten  een  score  toe  te  kennen.  De  totale  score  wordt  dan  verdeeld  in  vijf   klassen:     Klasse   Score   Niet  betrokken   0   Weinig  betrokken   1   Niet  veel/  niet  weinig  betrokken   2-­‐5   Betrokken   6-­‐18   Zeer  betrokken   19-­‐28     De  volgende  scores  worden  toegekend  aan  de  antwoorden  die  respondenten  geven  op  vragen  die   met  betrokkenheid  te  maken  hebben.   Vraag   Antwoord(en)   Score   35.  Geef  bij  de  volgende  stellingen  over       Buitenplaats  Sparrendaal    aan  in  welke  mate  u   het  eens  bent  met  de  stelling:   a.  Ik  voel  me  verbonden  met  Buitenplaats   Zeer  oneens   0   Sparrendaal.   Oneens   0   Niet  eens/niet  oneens   1   Eens   3   Zeer  eens   5   b.  Buitenplaats  Sparrendaal  speelt  een   Zeer  oneens   0   belangrijk  rol  bij  belangrijke  gebeurtenissen  in   Oneens   0   mijn  leven  (denk  hierbij  aan  een  geboorte,   Niet  eens/niet  oneens   1   huwelijk,  feest  e.d.).   Eens   3   Zeer  eens   5   c.  Buitenplaats  Sparrendaal  roept  bij  mij   Zeer  oneens   0   nostalgische  gevoelens  op.   Oneens   0   Niet  eens/niet  oneens   1   Eens   3   Zeer  eens   5   f.  De  aanwezigheid  van  Buitenplaats   Zeer  oneens   0   Sparrendaal  draagt  bij  aan  mijn  eigen  identiteit.   Oneens   0   Niet  eens/niet  oneens   1   Eens   3   Zeer  eens   5   h.  Ik  vind  het  belangrijk  dat  mijn  visite   Zeer  oneens   0   Buitenplaats  Sparrendaal  ziet,  als  ik  visite  van   Oneens   0   buiten  Driebergen  heb.   Niet  eens/niet  oneens   1   Eens   3   Zeer  eens   5   36.  Welke  van  de  onderstaande  gebeurtenissen   Ik  voel  me  niet  verbonden   0   maken  dat  u  zich  verbonden  voelt  met   Alle  andere  antwoorden   3   Buitenplaats  Sparrendaal?    

69  

Bijlage  3  -­‐  Respons  en  representativiteit  

  3.1  Geslacht   In  Driebergen  is  52%  man  en  48%  vrouw,  dit  is  ingevoerd  in  de  Chi-­‐kwadraat  goodness  of  fit  toets.     Toetsingsprocedure  in  5  stappen:     1. Meetschaal:     Dichotome  variabele,  man  en  vrouw.     Steekproef:   1  onafhankelijke  aselecte  steekproeven   H0:  de  variabele  volgt  een  theoretische  verdeling.   Ha:  de  variabele  verschilt  van  de  theoretische  verdeling.     2. Chi  kwadraat  kansverdeling  met  df  =  2-­‐1  =  1  vrijheidsgraden.     3. Significantie  en  kritieke  gebied:   Er  is  voor  een  significantie  van  0,05  gekozen.  Als  de  significantie  kleiner  is  dan  0,05  word  de     nulhypothese  dat  de  variabele  een  theoretische  verdeling  volgt  verworpen.  De  Chi-­‐kwadraat   is  3.84  bij  df=1  en  α=0,05.   Test  Statistics   4. Toetsingsgrootheid:    

    man   vrouw   Total  

38.  Wat  is  uw   geslacht?   a Chi-­‐Square   14,463   df   1   Asymp.  Sig.   ,000   a.  0  cells  (0,0%)  have  expected   frequencies  less  than  5.  The   minimum  expected  cell  frequency   is  48,0.  

38.  Wat  is  uw  geslacht?   Observed  N   Expected  N   Residual   33   52,0   -­‐19,0   67   48,0   19,0   100      

       

5. Conclusie:  De  Chi-­‐kwadraat  is  3.84  bij  df=1  en  α=0,05.  De  Chi-­‐kwadraat  voor  de  variabele   geslacht  is  14,463  en  de  significatie  is  0,000.  14,463  Is  groter  dan  3,84  en  de  nulhypothese   wordt  dus  met  95%  betrouwbaarheid  verworpen  worden.  De  steekproef  is  dus  niet   representatief  voor  de  gehele  populatie  en  verschilt  significant.  Dit  kan  opgelost  worden   door  te  wegen.       3.2  Leeftijd   Er  is  gebruikt  gemaakt  van  secundaire  gegevens  van  CBS  Statline  uit  2003  over  Driebergen,  waarbij   de  leeftijd  is  ingedeeld  in  klassen.  Aangezien  wij  per  leeftijdsjaar  wilden  weten  wat  de  cijfers  waren   moesten  we  Statline  gebruiken.  In  2003  bestond  de  gemeente  Driebergen-­‐Rijsenburg  nog  (pas  in   2006  is  de  gemeente  Driebergen-­‐Rijsenburg  opgegaan  in  de  gemeente  Utrechtse  Heuvelrug).  Het   inwonersaantal  verschilt  niet  veel,  dus  er  werd  verondersteld  dat  deze  cijfers  goed  te  gebruiken   waren.  Hiervan  zijn  klassen  gemaakt  en  deze  zijn  getoetst  op  representativiteit.     Toetsingsprocedure  in  5  stappen:     1. Meetschaal:     Ordinale  variabele,  leeftijdsklassen   Steekproef:   1  onafhankelijke  aselecte  steekproeven   H0:  de  variabele  volgt  een  theoretische  verdeling.   Ha:  de  variabele  verschilt  van  de  theoretische  verdeling.     2. Chi  kwadraat  kansverdeling  met  df  =  13-­‐1  =  12  vrijheidsgraden.     3. Significantie  en  kritieke  gebied:   Er  is  voor  een  significantie  van  0,05  gekozen.  Als  de  significantie  kleiner  is  dan  0,05  word  de     nulhypothese  dat  de  variabele  een  theoretische  verdeling  volgt  verworpen.  De  Chi-­‐kwadraat   is  21.03  bij  df=12  en  α=0,05.  

70  

Test  Statistics     nieuw   leeftijdsklasse   a Chi-­‐Square   31,362   df   12   Asymp.  Sig.   ,002   a.  0  cells  (0,0%)  have  expected   frequencies  less  than  5.  The   minimum  expected  cell  frequency   is  5,8.  

  4.

Toetsingsgrootheid:  

    1,00   2,00   3,00   4,00   5,00   6,00   7,00   8,00   9,00   10,00   11,00   12,00   13,00   Total  

nieuwe  leeftijdsklasse   Observed  N   Expected  N   Residual   4   9,1   -­‐5,1   6   13,5   -­‐7,5   10   16,7   -­‐6,7   17   18,4   -­‐1,4   9   16,4   -­‐7,4   20   17,4   2,6   19   14,2   4,8   14   11,7   2,3   21   10,9   10,1   13   10,8   2,2   14   8,7   5,3   4   6,4   -­‐2,4   9   5,8   3,2   160      

  5. Conclusie:  De  Chi-­‐kwadraat  is  21.03  bij  df=12  en  α=0,05.  De  Chi-­‐kwadraat  voor  de  variabele   geslacht  is  31,362  en  de  significatie  is  0,002.  31,362  Is  groter  dan  21,03  en  de  nulhypothese   wordt  dus  met  95%  betrouwbaarheid  verworpen  worden.  De  steekproef  is  niet   representatief  voor  de  gehele  populatie  en  verschilt  significant.  Dit  is  op  te  lossen  door  te   gaan  wegen.       3.3  Etniciteit   In  Driebergen-­‐Rijsenburg  is  92,8%  Nederlands  en  3,2  %  Surinaams,  dit  is  ingevoerd  in  de  Chi-­‐ kwadraat  goodness  of  fit  toets.   Toetsingsprocedure  in  5  stappen:   1. Meetschaal:     Categorische  variabele,  nominaal.     Steekproef:   1  onafhankelijke  aselecte  steekproeven   H0:  de  variabele  volgt  een  theoretische  verdeling.   Ha:  de  variabele  verschilt  van  de  theoretische  verdeling.     2. Chi  kwadraat  kansverdeling  met  df  =  2-­‐1  =  1  vrijheidsgraden.     3. Significantie  en  kritieke  gebied:   Er  is  voor  een  significantie  van  0,05  gekozen.  Als  de  significantie  kleiner  is  dan  0,05  word  de     nulhypothese  dat  de  variabele  een  theoretische  verdeling  volgt  verworpen.  De  Chi-­‐kwadraat   is  3.84  bij  df=1  en  α=0,05.   4. Toetsingsgrootheid:       Nederlands   Surinaams   Total  

40.  Wat  is  uw  nationaliteit   Observed  N   Expected  N   Residual   95   92,8   2,2   1   3,2   -­‐2,2   96      

         

  71  

Test  Statistics     40.  Wat  is  uw   nationaliteit   a Chi-­‐Square   1,540   df   1   Asymp.  Sig.   ,215   a.  1  cells  (50,0%)  have  expected   frequencies  less  than  5.  The   minimum  expected  cell  frequency   is  3,2.  

           

 

5. Conclusie:  De  Chi-­‐kwadraat  is  3.84  bij  df=1  en  α=0,05.  De  Chi-­‐kwadraat  voor  de  variabele   nationaliteit  is  1,540  en  de  significatie  is  0,215.  1,540  Is  kleiner  dan  3,84  en  de  nulhypothese   wordt  met  95%  betrouwbaarheid  niet  verworpen.  De  steekproef  is  representatief  voor  de   gehele  populatie.  Het  verschilt  niet  significant.  Echter  er  is  maar  1  allochtoon  waarop  dit   gebaseerd  is  dus  heel  representatief  is  het  niet.  De  uitspraken  die  hierover  worden  gedaan   gelden  dus  alleen  voor  de  getrokken  steekproef.     3.4  Arbeidssituatie     In  Driebergen-­‐Rijsenburg  is  55%  werkend,  4,1%  huisvrouw/man,  29,7%  is  gepensioneerd  en  4,2%  is   werkloos,  dit  is  ingevoerd  in  de  Chi-­‐kwadraat  goodness  of  fit  toets.   Toetsingsprocedure  in  5  stappen:     1. Meetschaal:     Categorische  variabele,  nominaal   Steekproef:   1  onafhankelijke  aselecte  steekproeven   H0:  de  variabele  volgt  een  theoretische  verdeling.   Ha:  de  variabele  verschilt  van  de  theoretische  verdeling.     2. Chi  kwadraat  kansverdeling  met  df  =  4-­‐1  =  3  vrijheidsgraden.     3. Significantie  en  kritieke  gebied:   Er  is  voor  een  significantie  van  0,05  gekozen.  Als  de  significantie  kleiner  is  dan  0,05  word  de     nulhypothese  dat  de  variabele  een  theoretische  verdeling  volgt  verworpen.  De  Chi-­‐kwadraat   is  3.84  bij  df=1  en  α=0,05.   4. Toetsingsgrootheid:     Test  Statistics   43.  Wat  is  uw   huidige   werksituatie?   a Chi-­‐Square   8,013   df   3   Asymp.  Sig.   ,046   a.  2  cells  (50,0%)  have  expected   frequencies  less  than  5.  The   minimum  expected  cell  frequency   is  4,1.  

     

 

43.  Wat  is  uw  huidige  werksituatie?     Observed  N   Expected  N   Residual   Werkend   47   55,0   -­‐8,0   Huisvrouw  /   9   4,1   4,9   man   Gepensioneerd   34   29,7   4,3   Werkloos   3   4,2   -­‐1,2   Total   93      

             

   

 

5. Conclusie:  De  Chi-­‐kwadraat  is  7.82  bij  df=3  en  α=0,05.  De  Chi-­‐kwadraat  voor  de  variabele   huidige  werksituatie  is  8,013  en  de  significatie  is  0,046.  8,013  Is  groter    dan  7,82  en  de  0   hypothese  wordt  met  95%  betrouwbaarheid  verworpen.  De  steekproef  is  niet  representatief   voor  de  gehele  populatie  en  verschilt  significant.     3.5  Huishoudenssamenstelling   In  Driebergen-­‐Rijsenburg  is  30,8%  eenpersoonshuishouden,  28,1%  is  samenwonend/gehuwd  zonder   thuiswonende  kinderen  en  32,1%  is  samenwonend/gehuwd  met  thuiswonende  kinderen.  Dit  is   ingevoerd  in  de  Chi-­‐kwadraat  goodness  of  fit  toets.       Toetsingsprocedure  in  5  stappen:     1. Meetschaal:     Categorische  variabele,  nominaal.     Steekproef:   1  onafhankelijke  aselecte  steekproeven   H0:  de  variabele  volgt  een  theoretische  verdeling.  

72  

Ha:  de  variabele  verschilt  van  de  theoretische  verdeling.     2. Chi  kwadraat  kansverdeling  met  df  =3-­‐1  =  2  vrijheidsgraden.     3. Significantie  en  kritieke  gebied:   Er  is  voor  een  significantie  van  0,05  gekozen.  Als  de   significantie  kleiner  is  dan  0,05  word  de     nulhypothese  dat  de  variabele  een  theoretische  verdeling   volgt  verworpen.  De  Chi-­‐kwadraat  is  3.84  bij  df=1  en   α=0,05.   4. Toetsingsgrootheid:    

45.  Hoe  is  uw  huishouden  samengesteld?     Observed  N   Expected  N   Residual   eenpersoonshuishouden   12   30,8   -­‐18,8   Samenwonend  /  gehuwd   zonder  thuiswonende   42   28,1   13,9   kinderen   Samenwonend  /  gehuwd  met   37   32,1   4,9   thuiswonende  kinderen   Total   91      

Test  Statistics     45.  Hoe  is  uw   huishouden   samengesteld?   a Chi-­‐Square   19,043   df   2   Asymp.  Sig.   ,000   a.  0  cells  (0,0%)  have  expected   frequencies  less  than  5.  The   minimum  expected  cell  frequency   is  28,1.  

 

5. Conclusie:  De  Chi-­‐kwadraat  is  5,99  bij  df=2  en  α=0,05.  De  Chi-­‐kwadraat  voor  de  variabele   huidige  werksituatie  is  19,043  en  de  significatie  is  0,000.  19,043  Is  groter  dan  5,99  en  de   nulhypothese  wordt  met  95%  betrouwbaarheid  verworpen.  De  steekproef  is  niet   representatief  voor  de  gehele  populatie  en  verschilt  significant.  

   

 

73  

Bijlage  4  -­‐  Toetsen     4.1  Hypothese  1   Respondenten  met  een  hogere  leeftijd  hebben  meer  kennis  over  Buitenplaats  Sparrendaal  en  zijn   omgeving  dan  de  jongere  respondenten.       Toetsingsprocedure  in  5  stappen:     1. Meetschaal:     Onafhankelijke  variabele  leeftijd  interval/ratio   Afhankelijke  variabele  kennisklasse  ordinaal   Steekproef:   Twee  onafhankelijke  aselecte  steekproeven   H0:  er  is  géén  statistisch  verband   Ha:  er  is  wel  een  statistisch  verband   2. Beide  steekproeven  zijn  normaal  verdeeld  (n>30)     Toets:  Spearman’s  rangcorrelatie,  beide  variabelen  zijn  minstens  ordinaal.     Er  wordt  tweezijdig  getoetst.     3. Significantie  en  kritieke  gebied   Er  is  voor  een  significantie  van  0,05  gekozen.  Als  de  significantie  kleiner  is  dan  0,05  word  de   nulhypothese  dat  er  géén  statistisch  verband  is  verworpen.     4. Toetsingsgrootheid:     Uitvoer  1:  Kruistabel    

 

 

 

74  

Uitvoer  2:  Spearman’s  rangcorrelatie  voor  de  variabelen  leeftijd  en  kennisklasse  

5. Conclusie:  De  correlation  coëfficiënt  is    0,159  (uitvoer  2).  Dit  duidt  op  een  positief  zwak   verband  tussen  de  rangscores.  De  significantie  is  kleiner  dan  0.05.  De  nulhypothesen  wordt   verworpen  met  95  procent  betrouwbaarheid,  er  is  dus  een  significant  verband  tussen   respondenten  onder  en  boven  de  50  en  hun  kennis  over  Buitenplaats  Sparrendaal.     4.2  Hypothese  2   Respondenten  met  een  hogere  opleiding  hebben  meer  kennis  over  Buitenplaats  Sparrendaal  en  zijn   omgeving  dan  de  lager  opgeleide  respondenten.     Toetsingsprocedure  in  5  stappen:   1. Meetschaal:     Onafhankelijke  variabele  opleiding  is  ordinaal   Afhankelijke  variabele  kennisklasse  is  ordinaal   Steekproef:   Twee  onafhankelijke  aselecte  steekproeven   H0:  er  is  géén    statistisch  verband   Ha:  er  is  wel  een  statistisch  verband   2. Beide  steekproeven  zijn  normaal  verdeeld  (n>30)     Toets:  Spearman’s  rangcorrelatie,  beide  variabelen  zijn  minstens  ordinaal.     Er  wordt  tweezijdig  getoetst.     3. Significantie  en  kritieke  gebied   Er  is  voor  een  significantie  van  0,05  gekozen.  Als  de  significantie  kleiner  is  dan  0,05  word  de   nulhypothese  verworpen.     4. Toetsingsgrootheid:     Uitvoer  2:  Sperans  rangcorrelatie  voor  de  variabelen  opleiding  en  kennisklasse   Correlations    

Opleidinghooglaa

Kennisklasse  

g   Correlation  Coefficient   Opleidinghooglaag   Spearman's  rho   Kennisklasse  

1,000  

,057  

.  

,484  

N  

152  

152  

Correlation  Coefficient  

,057  

1,000  

Sig.  (2-­‐tailed)  

,484  

.  

N  

152  

161  

Sig.  (2-­‐tailed)  

  75  

 

Uitvoer  1:  kruistabel     Kennisklasse  *  Opleidinghooglaag  Crosstabulation    

Opleidinghooglaag  

Count   Geen  kennis  

%  within   Opleidinghooglaag   Count  

Weinig  kennis  

%  within   Opleidinghooglaag  

Kennisklasse  

Niet  veel/niet  weinig   kennis  

Count   %  within   Opleidinghooglaag   Count  

Veel  kennis  

%  within   Opleidinghooglaag   Count  

Zeer  veel  kennis  

%  within   Opleidinghooglaag   Count  

Total  

%  within   Opleidinghooglaag  

Total  

laag  opgeleid  

hoog  opgeleid  

2  

2  

4  

3,2%  

2,2%  

2,6%  

24  

32  

56  

38,7%  

35,6%  

36,8%  

23  

32  

55  

37,1%  

35,6%  

36,2%  

8  

17  

25  

12,9%  

18,9%  

16,4%  

5  

7  

12  

8,1%  

7,8%  

7,9%  

62  

90  

152  

100,0%  

100,0%  

100,0%  

  5. Conclusie:  Zoals  in  uitvoer  2  is  te  zien  is  de  correlation  coëfficiënt  0,057.  Dit  duidt  op  bijna   geen  verband  tussen  de  rangscores.  Er  is  geen  significant  verband  want  Sig.  >  0,05  (namelijk   0,484).  De  nulhypothese  wordt  niet  verworpen,  er  is  dus  géén  verband  tussen  de  hoogte  van   de  opleiding  en  de  hoeveelheid  kennis  met  betrekking  tot  Buitenplaats  Sparrendaal.    

  4.3  Hypothese  3   Respondenten  met  een  hoge  cultuurdeelname  hebben  veel  kennis  over  Buitenplaats  Sparrendaal  en   zijn  omgeving.     Toetsingsprocedure  in  5  stappen:   1. Meetschaal:     Onafhankelijke  variabele  cultuurscore  is  ratio/interval   Afhankelijke  variabele  kennisklasse  is  ordinaal.   2. Steekproef:   Twee  onafhankelijke  aselecte  steekproeven   H0:  er  is  géén  statistisch  verband   Ha:  er  is  wel  een  statistisch  verband   Beide  steekproeven  zijn  normaal  verdeeld  (n>30)     Toets:  Spearman’s  rangcorrelatie,  beide  variabelen  zijn  minstens  ordinaal.     Er  wordt  tweezijdig  getoetst.   3. Significantie  en  kritieke  gebied:  Er  is  voor  een  significantie  van  0,05  gekozen.  Als  de   significantie  kleiner  is  dan  0,05  word  de  nulhypothese  verworpen  

76  

4. Toetsingsgrootheid:     Uitvoer  1:  kruistabel    

  Uitvoer  2:  Sperans  rangcorrelatie  voor  de  variabelen  cultuurscore  en  kennisklasse  

 

 

 

5. Conclusie:  Zoals  in  uitvoer  2  is  te  zien  is  de  correlation  coëfficiënt  0,199.  Dit  duidt  op  een   zwak  verband  tussen  de  rangscores.  Er  is  een  significant  verband  want  Sig.  <  0,05  (namelijk   0,013).  De  nulhypothese  wordt  dus  verworpen,  er  is  dus  een  significant  verband  tussen  de   cultuurscore  en  de  hoeveelheid  kennis  met  betrekking  tot  Buitenplaats  Sparrendaal.     4.4  Hypothese  4   Respondenten  met  een  hogere  leeftijd  hebben  meer  interesse  in  Buitenplaats  Sparrendaal  en  zijn   omgeving  dan  de  jongere  respondenten.     Toetsingsprocedure  in  5  stappen:   1. Meetschaal:     Onafhankelijke  variabele  leeftijd  is  interval/ratio   Afhankelijke  variabele  interesse  is  ordinaal   Steekproef:   Twee  onafhankelijke  aselecte  steekproeven   H0:  er  is  géén  statistisch  verband   Ha:  er  is  wel  een  statistisch  verband  

77  

2. Beide  steekproeven  zijn  normaal  verdeeld  (n>30)     Toets:  Spearman’s  rangcorrelatie,  beide  variabelen  zijn  minstens  ordinaal.     Er  wordt  tweezijdig  getoetst.   3. Significantie  en  kritieke  gebied:  Er  is  voor  een  significantie  van  0,05  gekozen.  Als  de   significantie  kleiner  is  dan  0,05  word  de  nulhypothese  verworpen   4. Toetsingsgrootheid:     Uitvoer  1:  kruistabel    

  Uitvoer  2:  Sperans  rangcorrelatie  voor  de  variabelen  leeftijd  en  interesseklasse.  

 

 

 

5. Conclusie:  Zoals  in  uitvoer  2  is  te  zien  is  de  correlation  coëfficiënt  0,109.  Dit  duidt  op  een   zwak  verband  tussen  de  rangscores.    Er  is  geen  significant  verband  want  Sig.  >  0,05  (namelijk   0,178).  De  nulhypothese  wordt  dus  niet  verworpen,  er  is  dus  geen  significant  verband  tussen   de  hoogte  van  de  leeftijd  en  de  hoeveelheid  interesse  met  betrekking  tot  Buitenplaats   Sparrendaal.       4.5  Hypothese  5   Respondenten  met  een  hogere  opleiding  hebben  meer  interesse  in  Buitenplaats  Sparrendaal  en  zijn   omgeving  dan  de  respondenten  met  een  lagere  opleiding.     Toetsingsprocedure  in  5  stappen:   1. Meetschaal:     Onafhankelijke  variabele  opleiding  is  ordinaal   78  

Afhankelijke  variabele  interesseklasse  is  ordinaal   Steekproef:   Twee  onafhankelijke  aselecte  steekproeven   H0:  er  is  géén  statistisch  verband   Ha:  er  is  wel  een  statistisch  verband   2. Beide  steekproeven  zijn  normaal  verdeeld  (n>30)     Toets:  Spearman’s  rangcorrelatie,  beide  variabelen  zijn  minstens  ordinaal.     Er  wordt  tweezijdig  getoetst.   3. Significantie  en  kritieke  gebied:  Er  is  voor  een  significantie  van  0,05  gekozen.  Als  de   significantie  kleiner  is  dan  0,05  word  de  nulhypothese  verworpen   4. Toetsingsgrootheid:  

 

Uitvoer  1:  kruistabel    

 

 

Uitvoer  2:  Sperans  rangcorrelatie  voor  de  variabelen  opleiding  en  interesseklasse  

 

  5. Conclusie:  Zoals  in  uitvoer  2  is  te  zien  is  de  correlation  coëfficiënt  0,002.Er  is  geen  significant   verband  want  Sig.  >  0,05  (namelijk  0,978).  De  nulhypothese  wordt  dus  niet  verworpen,  er  is   dus  geen  significant  verband  tussen  de  hoogte  van  de  opleiding  en  de  hoeveelheid  interesse   in  Buitenplaats  Sparrendaal.    

79  

4.6  Hypothese  6   Respondenten  met  een  hoge  cultuurdeelname  hebben  meer  interesse  in  Buitenplaats  Sparrendaal  en   zijn  omgeving  dan  respondenten  met  een  lage  cultuurdeelname.    

Toetsingsprocedure  in  5  stappen:   1. Meetschaal:     Onafhankelijke  variabele  cultuurscore  is  ratio/interval   Afhankelijke  variabele  interesseklasse  is  ordinaal   Steekproef:   Twee  onafhankelijke  aselecte  steekproeven   H0:  er  is  géén  statistisch  verband   Ha:  er  is  wel  een  statistisch  verband   2. Beide  steekproeven  zijn  normaal  verdeeld  (n>30)     Toets:  Spearman’s  rangcorrelatie,  beide  variabelen  zijn  minstens  ordinaal.     Er  wordt  tweezijdig  getoetst.   3. Significantie  en  kritieke  gebied:  Er  is  voor  een  significantie  van  0,05  gekozen.  Als  de   significantie  kleiner  is  dan  0,05  word  de  nulhypothese  verworpen   4. Toetsingsgrootheid:     Uitvoer  1:  kruistabel    

 

  Uitvoer  2:  Sperans  rangcorrelatie  voor  de  variabelen  cultuurscore  en  interesseklasse  

 

 

5. Conclusie:  Zoals  in  uitvoer  2  is  te  zien  is  de  correlation  coëfficiënt    0,176,  dit  wijst  op  een   zwak  positief  verband.  Er  is  sprake  van  een  significant  verband  want  Sig.  <  0,05  (namelijk   80  

0,033).  De  nulhypothese  wordt  verworpen  met  95  procent  betrouwbaarheid  en  er  is  dus  een   significant  verband  tussen  de  hoogte  van  de  cultuurscore  en  de  hoeveelheid  interesse  in   Buitenplaats  Sparrendaal.    

4.7  Hypothese  7   Er  is  een  samenhang  tussen  kennis  van  in  Buitenplaats  Sparrendaal  en  interesse  hebben  voor   Buitenplaats  Sparrendaal.  

 

Toetsingsprocedure  in  5  stappen:   1. Meetschaal:     Onafhankelijke  variabele  kennisklasse  is  ordinaal   Afhankelijke  variabele  interesseklasse  is  ordinaal   Steekproef:   Twee  onafhankelijke  aselecte  steekproeven   H0:  er  is  géén  statistisch  verband   Ha:  er  is  wel  een  statistisch  verband   2. Beide  steekproeven  zijn  normaal  verdeeld  (n>30)     Toets:  Spearman’s  rangcorrelatie,  beide  variabelen  zijn  minstens  ordinaal.     Er  wordt  tweezijdig  getoetst.   3. Significantie  en  kritieke  gebied:  Er  is  voor  een  significantie  van  0,05  gekozen.  Als  de   significantie  kleiner  is  dan  0,05  word  de  nulhypothese  verworpen   4. Toetsingsgrootheid:     Uitvoer  1:  kruistabel    

  Uitvoer  2:  Sperans  rangcorrelatie  voor  de  variabelen  kennisklasse  en  interesseklasse  

 

 

 

81  

5. Conclusie:  Zoals  in  uitvoer  2  is  te  zien  is  de  correlation  coëfficiënt    0,505.  Dit  duidt  op  een   positief  sterk  verband  tussen  de  variabelen  interesseklasse  en  kennisklasse.  Er  is  een   significant  verband  want  Sig.  <  0,05  (namelijk  0,000).  De  nulhypothese  wordt  verworpen  met   99  procent  betrouwbaarheid,  er  is  dus  een  significant  verband  tussen  de  hoeveelheid  kennis   die  respondenten  bezitten  en  mate  van  interesse  in  Buitenplaats  Sparrendaal.     4.8  Hypothese  8   Meer  kennis  over  Buitenplaats  Sparrendaal  leidt  tot  betrokkenheid  bij  Buitenplaats  Sparrendaal.     Toetsingsprocedure  in  5  stappen:     1. Meetschaal:     Onafhankelijke  variabele  kennisklasse  ordinaal   Afhankelijke  variabele  betrokkenheidklasse  ordinaal   Steekproef:   Twee  onafhankelijke  aselecte  steekproeven   H0:  er  is  géén  statistisch  verband   Ha:  er  is  wel  een  statistisch  verband   2. Beide  steekproeven  zijn  normaal  verdeeld  (n>30)     Toets:  Spearman’s  rangcorrelatie,  beide  variabelen  zijn  minstens  ordinaal.     Er  wordt  tweezijdig  getoetst.     3. Significantie  en  kritieke  gebied   Er  is  voor  een  significantie  van  0,05  gekozen.  Als  de  significantie  kleiner  is  dan  0,05  word  de   nulhypothese  dat  er  géén  statistisch  verband  is  verworpen.     4. Toetsingsgrootheid:     Uitvoer  1:  kruistabel    

  Uitvoer  2:  Spearman’s  rangcorrelatie  voor  de  variabelen  kennisklasse  en  betrokkenheid    

 

 

 

82  

5. Conclusie:  Zoals  Uitvoer  2  is  te  zien  is  de  correlation  coëfficiënt    0,396.  Dit  duidt  op  een   matig  sterk  verband  tussen  de  variabelen  kennisklasse  en  betrokkenheidsklasse.  Er  is  een   significant  verband  want  Sig.  <  0,05  (namelijk  0,000).  De  nulhypothese  wordt  verworpen  met   99  procent  betrouwbaarheid,  er  is  dus  een  significant  verband  tussen  de  hoeveelheid  kennis   die  respondenten  bezitten  en  mate  van  betrokkenheid  bij  Buitenplaats  Sparrendaal.     4.9  Hypothese  9   Het  aanbieden  van  informatie  leidt  tot  meer  bezoekers.     Beschrijvende  statistiek  van  vragen  met  betrekking  tot  bezoekersfrequentie  en   informatievoorzieningen.  Hier  kan  alleen  beschrijvende  statistiek  worden  gedaan,  omdat  er  geen   verband  kan  worden  vastgesteld.  De  verschillende  vragen  over  informatie  worden  hier  besproken.       Uitvoer  1:  Frequenties  voor  de  stelling  of  de  er  wel  eens  gezocht  is  naar  informatie.     14.  Wel  eens  gezocht  naar  informatie  over  buitenplaats    

Frequency  

Percent  

Valid  Percent  

Cumulative   Percent  

Nee   Valid  

Ja   Total  

Missing  

missing  

Total  

104  

64,6  

67,1  

67,1  

51  

31,7  

32,9  

100,0  

155  

96,3  

100,0    

6  

3,7    

161  

100,0    

   

 

Uitvoer  2:  Frequenties  voor  de  stelling  wat  het  doel  was  voor  het  opzoeken  van  informatie.     15.  Wat  was  het  doel  bij  het  zoeken  naar  informatie  over  buitenplaats    

Frequency  

Percent  

Valid  Percent  

Cumulative   Percent  

0  

Valid  

1  

,6  

2,1  

2,1  

praktische  informatie  

12  

7,5  

25,5  

27,7  

historische  interesse  

30  

18,6  

63,8  

91,5  

3  

1,9  

6,4  

97,9  

1  

,6  

2,1  

100,0  

47  

29,2  

interesse  huidig   gebruik/functie   interesse  voor  ontwikkeling  of   herbestemming   Total  

5  

3,1    

missing  

109  

67,7    

Total  

114  

70,8    

161  

100,0    

item-­‐non  respons   Missing   Total  

   

 

83  

100,0    

       

Uitvoer  3:  Frequenties  voor  de  stelling  wat  de  voorkeur  was  voor  de  vorm  van  informatie.     16a.  Welke  vorm  heeft  uw  voorkeur  om  informatie  te  verkrijgen?    

Frequency  

Percent  

Valid  Percent  

Cumulative   Percent  

internet  

110  

68,3  

79,7  

79,7  

15  

9,3  

10,9  

90,6  

informatieborden  

7  

4,3  

5,1  

95,7  

lokaal  dag  -­‐  weekblad  

3  

1,9  

2,2  

97,8  

lokale  tv-­‐zender  

3  

1,9  

2,2  

100,0  

138  

85,7  

100,0    

23  

14,3    

161  

100,0    

boek/brochure   Valid  

Total   Missing  

missing  

Total  

   

 

Uitvoer  4:  Frequenties  voor  de  stelling  of  er  voldoende  informatie  aanwezig  is.   17a.  voldoende  informatie  aanwezig?    

Frequency  

Percent  

Valid  Percent  

Cumulative   Percent  

zeer  oneens  

Valid  

3  

1,9  

2,1  

2,1  

oneens  

41  

25,5  

28,5  

30,6  

niet  oneens/niet  eens  

63  

39,1  

43,8  

74,3  

eens  

34  

21,1  

23,6  

97,9  

3  

1,9  

2,1  

100,0  

144  

89,4  

100,0    

17  

10,6    

161  

100,0    

zeer  eens   Total   Missing  

missing  

Total  

   

 

Uitvoer  4:  Frequenties  voor  de  stelling  of  er  voldoende  informatie  toegankelijk  is.     17b.  Aanwezige  informatie  is  toegankelijk.    

Frequency  

Percent  

Valid  Percent  

Cumulative   Percent  

zeer  oneens  

Valid  

5  

3,1  

3,6  

3,6  

oneens  

33  

20,5  

23,6  

27,1  

niet  oneens/niet  eens  

65  

40,4  

46,4  

73,6  

eens  

36  

22,4  

25,7  

99,3  

1  

,6  

,7  

100,0  

140  

87,0  

21  

13,0    

161  

100,0    

zeer  eens   Total   Missing  

missing  

Total  

   

 

84  

100,0    

   

Uitvoer  6:  Frequenties  voor  de  stelling  of  de  aanwezigheid  van  informatie  een  reden  is  voor  bezoek.    

 

 

 

85  

Bijlage  5  -­‐  Topic-­‐list  

  Interviews     Met  Thomas  Roggeveen  beheerder  van  Buitenplaats  Sparrendaal.   Met  Mevrouw  Anna  Folman.  Voormalig  bestuurslid  van  De  Stichting  Vroeger  en  Nu.       Introductie  interview:   In   het   kader   van   een   onderzoek,   met   als   onderwerp   ‘Een   “herbestemmingswijzer”   voor   monumentale   gemeentehuizen’   willen   wij   u   graag   een   aantal   vragen   stellen   over   Buitenplaats   Sparrendaal,  te  Driebergen.  De  vragen  zullen  betrekking  hebben  op  het  sub-­‐onderwerp:    kennis  over   het   gebouw   en   de   plaats   Driebergen   en   de   interesse   van   de   bewoners   van   Driebergen   (met   betrekking  tot  kennis  over  het  gebouw).     Het   doel   van   dit/deze   interview(s)   is   om   de   casus   Sparrendaal   een   duidelijker   beeld   te   geven   dan   alleen  de  enquête-­‐uitkomsten.   Hierbij   kan   nog   worden   aangescherpt   wat   de   participant(en)   toe   te   voegen  hebben  en  invloed  kunnen  uitoefenen  op  Buitenplaats  Sparrendaal  en  de  omgeving.     Algemene  vragen   -­‐ Opleiding   -­‐ Functie  ten  aanzien  van  Sparrendaal  (optioneel)   -­‐ Vragen  of  we  dit  gesprek  mogen  opnemen  (en  transcriberen)     Verdere  vragen   -­‐ Wie  is  de  eigenaar  van  Buitenplaats  Sparrendaal?   -­‐ Wat  was  de  oorspronkelijke  functie  van  Buitenplaats  Sparrendaal?   -­‐ Had  de  eigenaar/bouwer  van  de  Buitenplaats  iets  met  de  omwonende?   -­‐ Wat  is  er  nog  over  van  de  katholieke  geschiedenis  met  de  schuilkerk  en  het  dorp  dat  toen  der   tijd  gebouwd  is?   -­‐ Wat  was  de  reden  van  de  uitbouw  in  1805?   -­‐ Heeft   Buitenplaats   Sparrendaal   veranderingen   ondervonden   in   WOII   en   zo   ja,   wat   waren   deze  veranderingen  (zowel  in  functie,  als  bouwkundig,  als  vernielingen?   -­‐ Wat  is  er  nog  te  zien  van  de  functie  als  gemeentehuis?   -­‐ Wat   wordt   er   gedaan   door   u/de   stichting   om   kennis   te   verschaffen   aan   bezoekers   van   de   Buitenplaats?  Wat  houdt  dit  in  voor  de  omgeving?   -­‐ Hoeveel   invloed   kunt   u   uitoefenen   op   de   aanpassingen   en   wijzigingen   in   het   omgevingsmilieu  van  de  buitenplaats?   -­‐ Hoeveel  bezoekers  heeft  de  Buitenplaats  jaarlijks?   -­‐ Hoort  het  park  (Park  de  Wildbaan)  tegenover  de  buitenplaats  oorspronkelijk  bij  het  landgoed   waarop  Sparrendaal  zich  bevindt?   -­‐ Wat  is  volgens  u  de  relatie  van  Buitenplaats  Sparrendaal  met  de  omwonende?   -­‐ Is  de  informatievoorziening  voldoende   -­‐ Zijn   de   bewoners   geïnteresseerd   in   de   buitenplaats   en   leeft   interesse   meer   onder   ouderen   dan  onder  jongeren?  En  hoe  zit  dit  met  binding  van  de  bewoners  met  de  Buitenplaats.       Samenvattend  heeft  u  gezegd:     Afspraken  hoe  te  verwijzen  naar  onderdelen  van  dit  interview  in  onderzoek:     Afspreken  of  en  hoe  te  verwijzen  naar  de  participant  van  het  interview      

86  

Bijlage  6  -­‐  Uitwerking  interview  Thomas  Roggeveen    

Interview  algemeen:   -­‐ Datum  en  locatie           6  juni  2013,  Buitenplaats  Sparrendaal,  te  Driebergen-­‐Rijsenburg     -­‐ Opleiding     Horecapapieren     -­‐ Functie  ten  aanzien  van  Sparrendaal  (optioneel)     Locatiebeheerder/huurder  van  het  pand  (niet  van  de  bijgebouwen)     -­‐ Vragen  of  we  dit  gesprek  mogen  opnemen  (en  transcriberen)     Geen  enkel  probleem     Interview  specifiek:   -­‐ Wie  is  de  eigenaar  van  Buitenplaats  Sparrendaal?   De   eigenaar   van   Buitenplaats   Sparrendaal   is   Vereniging   Hendrick   de   Keyser.   Mijn   eigen   functie  hier  is  allround.  Ik  ben  sinds  vorig  jaar  samen  met  mijn  vader  locatiebeheerder  van   de   Buitenplaats.   Mijn   vader   deed   dit   samen   met   mijn   moeder   maar   door   haar   overlijden   kwam  hij  er  alleen  voor  te  staan.  Toen  hebben  we  besloten  om  van  een  eenmanszaak  een   VOF  (vennootschap  onder  firma)  te  gaan  maken.     -­‐ Wat  is  de  huidige  functie  en  activiteit  van  Buitenplaats  Sparrendaal?   Wij   verhuren   de   locatie   als   trouwlocatie   maar   ook   als   locatie   voor   seminars,   diners   en   de   laatste   tijd   voor   veel   filmopnames.   Dit   betreft   vooral   reclamespotjes,   series   en   promotiefilmpjes   met   marketingdoeleinden.   Een   paar   bekende   series   die   hier   opgenomen   zijn:  ‘Beatrix  onder  vuur’  en  ‘Den  Uyl  en  de  affaire  Lockheed’.  Verder  is  de  locatie  in  nauwe   samenwerking   met   cateringbedrijf   Vineyard   die   bij   de   trouwpartijen,   seminars   en   filmopnames  voor  de  nodige  hapjes  en  drankjes  zorgen.     -­‐ Wat  was  de  oorspronkelijke  functie  van  Buitenplaats  Sparrendaal?   De   Buitenplaats   is   in   1754   gebouwd   door   de   oud-­‐burgemeester   van   Utrecht,   Jacob   van   Berck,  met  als  doel  hier  zelf  te  gaan  wonen.  De  Buitenplaats  heeft  in  de  loop  van  de  jaren   meerdere   functies   gehad.   Het   heeft   verder   gefungeerd   als   woonhuis   voor   de   familie   van   Oosthuyse   en   Napoleon   heeft   hier   overnacht.   Vervolgens   is   de   Buitenplaats   eigendom   geworden  van  de  gemeente  Driebergen-­‐Rijsenburg  en  is  het  als  raadshuis  c.q.  gemeentehuis   gebruikt.   Na   de   gemeentelijke   samenvoeging   van   Driebergen-­‐Rijsenburg   naar   Utrechtse   heuvelrug   is   in   2000   de   Buitenplaats   verkocht   aan   Vereniging   Hendrick   de   Keyser   voor   het   symbolische   bedrag   van   fl.   1,-­‐.   De   vereniging   had   als   doel   om   Buitenplaats   Sparrendaal   zowel  van  binnen  als  van  buiten  te  restaureren,  wat  ook  is  gebeurd.     -­‐ Had  de  eigenaar/bouwer  van  de  Buitenplaats  iets  met  de  omwonende?   De  tegenwoordige  eigenaar  is  Vereniging  Hendrick  de  Keyser.  Dit  is  een  vereniging  gevestigd   in  Amsterdam  die  in  heel  Nederland  van  dit  soort  panden  heeft  gekocht.  Het  is  de  bedoeling   van   de   vereniging   om   zoveel   mogelijk   van   deze   panden   te   exploiteren,   zoals   bijvoorbeeld   bedrijven  of  woningen.   In   de   tijd   dat   Sparrendaal   (toen   Sper   en   Deal)   gebouwd   werd,   was   er   niet   meer   dan   landerijen  in  de  omgeving.  Op  de  bovenverdieping  van  Sparrendaal  is  een  oude  kaart  te  zien   van  de  Sparrendaal  en  zijn  omgeving  in  1754.     -­‐ Wat  is  er  nog  over  van  de  katholieke  geschiedenis  met  de  schuilkerk  en  het  dorp  dat  toen   der  tijd  gebouwd  is?  

87  

-­‐

-­‐

-­‐

-­‐

-­‐

Ik  moet  je  eerlijk  zeggen  dat  de  geschiedenis  van  de  Buitenplaats  niet  mijn  vakgebied  is.  Ik   heb   mensen   die   rondleidingen   geven   en   die   hebben   zich   er   dusdanig   in   verdiept   dat   ze   er   uren  over  kunnen  praten.  Ik  hou  mij  meer  bezig  met  het  heden  dan  met  het  verleden.     Wat  was  de  reden  van  de  uitbouw  in  1805?   Geen  kennis  van  deze  specifieke  geschiedenis.  De  heer  Thomas  Roggeveen  had  echter  wel   boekje  (KNOB,  1964)  dat  meegenomen  mocht  worden.     Heeft  Buitenplaats  Sparrendaal  veranderingen  ondervonden  in  WOII  en  zo  ja,  wat  waren   deze  veranderingen  (zowel  in  functie,  als  bouwkundig,  als  vernielingen?)   Het   gebouw   is   bezet   geweest   door   de   Duitsers   waardoor   het   gebouw   geheel   behouden   is.   Vanuit  hier  werd  gewerkt  voor  onder  andere  de  stad  Utrecht.     Wat  is  er  nog  te  zien  van  de  functie  als  gemeentehuis?   Vooral   het   meubilair   en   antiek   dat   in   het   gebouw   staat   is   uit   die   tijd.   Alle   antieke   voorwerpen,   van   meubels   tot   schilderijen   en   kunstvoorwerpen,   zijn   door   middel   van   contracten  vastgelegd  en  in  bruikleen  door  mij.  Ook  het  interieur  is  namelijk  eigendom  van   de   Vereniging   Hendrick   de   Keyser.   De   benedenverdieping   van   Sparrendaal,   de   souterrain,   diende   in   het   gemeentehuis   als   archiefruimte.   In   de   bijgebouwen   zaten   vroeger   onder   andere  de  VVV  van  de  gemeente  Driebergen-­‐Rijsenburg.       Wat  wordt  er  gedaan  door  u/de  stichting  om  kennis  te  verschaffen  aan  bezoekers  van  de   Buitenplaats?  Wat  houdt  dit  in  voor  de  omgeving?   Wat   betreft   informatieborden   die   neergezet   kunnen   worden   is   het   de   eigenaar   die   daarover   gaat.   Ik   zelf   als   locatieverhuurder   bereik   de   mensen   door   een   goed   evenement   af   te   leveren   en  te  profiteren  van  mond-­‐tot-­‐mond  reclame  en  mijn  visitekaartjes  afgeven.  Op  deze  manier   bereik   ik   de   doelgroep   die   ik   wil   bereiken.   Verder   is   de   website   van   Sparrendaal   in   eigen   beheer.  Via  Google  Analytics  hou  ik  bij  wat  er  gebeurd  en  wat  het  zoekgedrag  is.  Hierdoor   bereiken  we  meer  potentiele  klanten.   Daarnaast   verstuur   ik   nieuwsbrieven   en   komen   we   met   openbare   evenementen   in   de   lokale   krant.   Zo   was   er   afgelopen   Koninginnedag   een   koningsaubade.   Verder   zie   ik   geen   toegevoegde   waarde   in   het   verspreiden   van   foldertjes.   Ikzelf   ben   ook   iemand   waarbij   de   folders   eerder   in   de   prullenbak   eindigen   dan   dat   ik   ze   lees.   Daarbij   is   het   de   vraag   of   folders   bij  de  VVV  nuttig  is  omdat  dit  niet  in  lijn  loopt  met  de  bezoekers  die  wij  willen  aantrekken.   Dit  betreft  namelijk  geen  toeristen.       Hoeveel   invloed   kunt   u   uitoefenen   op   de   aanpassingen   en   wijzigingen   in   het   omgevingsmilieu  van  de  buitenplaats?   Geen   invloed.   Alles   wat   je   hier   ziet   is   monumentaal,   dus   beschermd.   Dit   heeft   als   gevolg   dat   er  niet  zomaar  iets  veranderd  mag  worden.  Als  voorbeeld  hebben  de  bijgebouwen  koperen   regenpijpen  die  niet  vervangen  mochten  worden  nadat  er  een  poging  was  gedaan  om  deze   regenpijpen   van   de   gevel   te   stelen.   Onder   geen   beding   mochten   de   koperen   pijpen   vervangen  worden  door  Pvc-­‐buizen.   Als   het   gaat   om   de   omgeving   kunnen   de   eigenaar   en   ik   als   beheerder   alleen   maar   bezwaren   aantekenen  maar  verder  hebben  wij  geen  directe  invloed  over  wat  er  gebeurd  en  ontwikkeld   wordt  in  de  omgeving  van  de  buitenplaats.     Hoeveel  bezoekers  heeft  de  Buitenplaats  jaarlijks?   Ik  weet  niet  precies  hoeveel  mensen  hier  jaarlijks  over  de  vloer  komen  maar  wij  verhuren  de   locatie   gemiddeld   één   derde   van   het   jaar,   dus   laten   we   zeggen   120   dagen,   en   de   evenementen   verschillen   nogal.   De   ene   keer   heb   je   en   evenement   van   26   man,   de   andere   keer  meer  dan  250.      

88  

 

 

-­‐

Hoort   het   park   (Park   de   Wildbaan)   tegenover   de   buitenplaats   oorspronkelijk   bij   het   landgoed  waarop  Sparrendaal  zich  bevindt?   Nee.   Op   de   plek   van   het   Wildbaanpark   was   vroeger   ook   een   buitenplaats,   Buitenplaats   de   Wildbaan.  Dit  is  verwoest  in  de  Tweede  Wereldoorlog.  

-­‐

Wat  is  volgens  u  de  relatie  van  Buitenplaats  Sparrendaal  met  de  omwonende?   De   Buitenplaats   heeft   bij   omwonende   veel   emotionele   binding   omdat   er   vaak   trouwerijen   plaatsvinden.   Deze   emotionele   aangelegenheid   maakt   het   dat   Sparrendaal   een   bijzondere   plek  is.  Bijna  iedere  Driebergenaar  wil  Sparrendaal  wel  als  trouwlocatie.     Voor   de   oudere   bevolking   is   er   ook   nog   de   herkenning   van   Sparrendaal   als   gemeentehuis.   Elke   inwoner   moet   wel   eens   naar   het   gemeentehuis   waardoor   iedereen   het   gebouw   wel   (her)kent.   Zelf   organiseren   we   culturele   evenementen,   zoals   laatst   een   kamerconcert   van   Jan   Vayne,   waarbij   wij   weinig   tot   geen   winst   maken   maar   wel   de   omwonenden   en   belangstellenden   trekken  naar  onze  locatie.    

89  

Bijlage  7  -­‐  Uitwerking  interview  mevrouw  Folman  

  Interview  algemeen:   -­‐ Datum  en  locatie           14  juni  2013,  te  Driebergen-­‐Rijsenburg     -­‐ Opleiding     Kunstgeschiedenis     -­‐ Functie  ten  aanzien  van  Sparrendaal  (optioneel)   Interessant   voor   ons   omdat   zij   elf   jaar   bestuur   is   geweest   van   de   Stichting   Vroeger   en   Nu.   Een  historische  stichting  in  Driebergen-­‐Rijsenburg.     -­‐ Vragen  of  we  dit  gesprek  mogen  opnemen  (voor  het  transcriberen)     Prima.     Interview  specifiek:   -­‐ Kunt  U  ons  vertellen  over  uzelf?   -­‐ “Ik  ben  van  huis  uit  onderwijzeres  en  heb  de  kweekschool  gedaan  in  de  jaren  60.  Daarna  heb   ik  acht  jaar  gewerkt  als  onderwijzeres  (voltijd).  Daarna  ben  ik  getrouwd  en  heb  ik  kinderen   gekregen  en  ben  ik  even  gestopt  met  werken.  Toen  de  kinderen  naar  de  middelbare  school   gingen,  ben  ik  in  1990  begonnen  met  de  studie  kunstgeschiedenis.  Na  mijn  studie  heb  ik  aan   huis   cursussen   gegeven,   om   mezelf   daarna   in   1998   vol   in   te   zetten   als   bestuurslid   van   De   Stichting   Driebergen-­‐Rijsenburg   Vroeger   en   Nu.”   Dit   is   een   historische   stichting   van   Driebergen-­‐Rijsenburg  die  zich  richt  op  belangstelling  en  kennis  van  de  lokale  geschiedenis   en   het   behoudt   en   herstel   van   monumenten   die   een   belangrijke   rol   spelen   in   de   lokale   historie.   “De   stichting   verschaft   informatie   aan   de   inwoners   van   Driebergen-­‐Rijsenburg   en   andere   geïnteresseerden   door   middel   van   een   informatieblad   dat   een   aantal   keer   per   jaar   wordt   uitgegeven   Ze   schrijven   stukjes   over   de   historie   en   de   buitenplaatsen   in   de   lokale   krant,   een   aantal   keer   per   jaar   organiseren   ze   lezingen,   excursies   en   historische   wandelingen.   Tevens   werkt   de   stichting   mee   aan   open   monumenten   dag   en   de   stichting   beschikt  over  een  eigen  museum.”   Tegenwoordig   zit   Mevrouw   Folman   niet   meer   in   het   bestuur   van   de   stichting   maar   zij   zet   zich   nog   steeds   in   voor   het   cultureel   erfgoed   van   Driebergen-­‐Rijsenburg.   Ze   heeft   lespakketten   ontwikkeld   voor   lokale   basisscholen.   Deze   lessen   worden   dan   op   de   basisscholen   gegeven,   gevolgd   door   een   excursie.   Zo   krijgt   groep   7   bijvoorbeeld   rondleidingen  op  Buitenplaats  Sparrendaal.’’     -­‐ Kunt   u   ons   wat   meer   vertellen   over   Buitenplaats   Sparrendaal   of   de   geschiedenis   van   Driebergen-­‐Rijsenburg?   ‘’De   Buitenplaats   is   één   van   de   eerste   buitenhuizen   die   hier   gebouwd   is.   Buitenplaats   Sparrendaal  is  in  1754  door  Jacob  van  Berck,  de  burgemeester  van  Utrecht  gebouwd.  In  de   18e   eeuw   is   er   enorme   toename   van   het   bouwen   van   buitenhuizen   in   de   omgeving   van   Utrecht.   Het   eerste   buitenhuis   in   de   omgeving   Driebergen   betrof   Dennenburgh,   gevolgd   door  Sparrendaal  en  Broekbergen.  In  de  18e  eeuw  komt  ook  het  fenomeen  landschapspark   naar   voren,   dat   betekende   dat   alle   buitenhuizen   een   mooi   park   rondom   hun   huis   wilde   hebben   (in   Engelse   stijl).   De   interesse   voor   het   bouwen   van   buitenhuizen   in   het   gebied   rondom   de   Utrechtse   Heuvelrug   berust   op   het   heuvelachtig   terrein,   wat   zich   uitstekend   leende   voor   de   landschapsparken.   Daar   kwam   ook   bij   dat   vanuit   Utrecht   de   weg   bestraat   werd,   naar   Rhenen,   Arnhem   en   Duitsland   (in   1818).   In   1844   werd   er   ook   een   treinstation   aangelegd,   wat   best   vroeg   was   voor   het   ‘gehucht’   Driebergen.   Het   treinstation   had   als   positief   effect   dat   meer   mensen   naar   dit   gebied   kwamen   en   daar   ook   huizen   gingen   90  

bouwen.   Dit   resulteerde   in   het   feit   dat   er   steeds   meer   buitenhuizen   verschenen   aan   de   noordkant  van  de  Hoofdstraat  (dit  zijn  dan  de  eerste  buitenhuizen).  Rond  1890  wordt  ook  de   overkant  van  de  Hoofdstraat  bebouwd.  Dit  zijn  villa’s  in  de  neostijl.  Daarna  komt  dan  ook  de   gewone   man   aan   de   beurt.   Er   worden   kleine   buurtjes   gebouwd   met   huizen   met   een   mansardekap.  Rond  1920  komen  er  ook  ambtenaren  wonen  in  typische  jaren  dertig  huizen.   Van  de  oorspronkelijke  buitenhuizen  zijn  ook  weer  een  aantal  gesloopt.’’     -­‐

Wij  hebben  gelezen  dat  een  gezant  van  Napoleon  in  Sparrendaal  heeft  gezeten?  Klopt  dit?   En  kunt  u  hier  wat  over  vertellen?     “Nee,  het  is  gebouwd  in  1754.  Tot  1790  is  het  in  de  familie  van  Berck  gebleven.  Toen  was  het   kort  in  handen  van  verschillende  andere  personen.  Op  een  gegeven  moment  kwam  Petrus   Judocus   van   Oosthuyse.   Hij   is   hier   een   ontzettend   bekende   persoon.   Hij   kwam   uit   Vlaanderen   en   was   van   beroep   knopenmaker.   Hij   gaat   bij   zijn   oom   in   Den   Haag   in   de   leer   en   na   het   overlijden   van   zijn   oom   neemt   hij   de   zaak   over.   In   de   1800-­‐1810   (de   Franse   tijd)   slaat   hij  zijn  slag.  Als  leverancier  van  het  Franse  leger  groeit  hij  uit  tot  een  rijk  man.  In  1805  is  hij   zo  rijk  dat  hij  Buitenplaats  Sparrendaal  kan  kopen  en  een  jaar  later  had  hij  genoeg  geld  om   zowel  de  ambachtsheerlijkheid  Rijsenburg  te  kopen,  dat  ligt  als  een  enclave  in  Driebergen  als   ook  het  kasteel  aan  het  eind  van  de  Rijsenburgselaan  (is  in  de  18e  eeuw  gesloopt).  Hij  mocht   zich  toen  de  titel  Ambachtsheer  van  Rijsenburg  toe  eigenen.  Dit  was  interessant  aangezien   hij  toch  maar  een  gewone  man  was.  In  1806  werd  Lodewijk  Napoleon  aangesteld  als  koning   in  Nederland  en  daar  had  hij  natuurlijk  ook  contact  mee.  Lodewijk  Napoleon  heeft  ook  nog   een   keer   gedineerd   en   gelogeerd   in   Buitenplaats   Sparrendaal,   maar   dit   was   een   bliksembezoek.  Van  Oosthuyse  heeft  echter  wel  enorm  uitgepakt  met  een  geweldig  diner  en   piramides   met   gekleurde   lampjes,   kaarslicht   uiteraard.   De   krant   heeft   er   zelfs   over   geschreven.”  

-­‐

Was  de  katholieke  kerk  een  schuilkerk?   ‘’Driebergen-­‐Rijsenburg  was  in  het  begin  van  de  19e  eeuw  nog  maar  heel  klein.  Je  had  twee   buitenhuizen,   wat   boerderijen   en   een   kapelletje.   “Van   Oosthuyse   had   voor   Rijsenburg   wel   plannen.   Hij   wilde   hier   een   vestigingsplaats   maken   voor   ambachtsmannen   uit   Vlaanderen,   die  later  hier  naar  toe  zouden  migreren.  Daarom  heeft  hij  in  1810  het  kerkje  Petrusbanden   laten   bouwen   met   halfronde   cirkel   aan   huizen   (dit   ligt   nu   recht   langs   de   Hoofdstraat).   Het   is   echter   geen   schuilkerk   geweest.   De   oorspronkelijke   (protestantse)   bewoners   stonden   de   bouw   toe,   misschien   kwam   dit   ook   door   de   Franse   overheersing,   zij   waren   natuurlijk   ook   katholiek.  Toen  de  Franse  tijd  was  afgelopen,  ging  Lodewijk  Napoleon  weg.  Van  Oosthuyse   verloor   daardoor   zijn   grootste   handel.   Er   zijn   wel   aardig   wat   Franse   soldaten   gebleven,   vandaar   dat   er   nog   steeds   veel   Franse   namen   hier   in   het   dorp   zijn.   De   katholieke   kerk   wordt   ook  nog  steeds  gebruikt.”  

-­‐

Hoe  is  het  in  de  Tweede  Wereldoorlog  verlopen  met  Buitenplaats  Sparrendaal?  Heeft  het   ook   nog   een   rol   gespeeld   of   is   het   vernield?   Stond   in   het   park   van   Buitenplaats   Sparrendaal  nog  een  huis  dat  gebombardeerd  is?   ‘’In   de   Tweede   Wereldoorlog   was   Buitenplaats   Sparrendaal   in   de   handen   van   de   Duitsers.   Er   was   in   die   tijd   ook   een   Duitse   burgemeester.   In   de   buitenplaatsen   werden   officieren   ondergebracht.   Op   Beukestein   heeft   zich   nog   een   groot   deel   van   het   Englandspiel   afgespeeld.  Dat  kennen  jullie  waarschijnlijk  niet.  Dit  was  een  soort  spionage  van  de  Duitsers   die  probeerden  te  infiltreren  in  wat  er  tussen  Engeland  en  het  Nederlandse  verzet  allemaal   werd   gecommuniceerd.   Sparrendaal   werd   gebruikt   als   receptieruimte   door   de   Duitsers.   In   de   zijstraten   van   de   Hoofdstraat   zaten   de   soldaten   en   militairen.   Huizen   werden   geconfisqueerd  of  de  soldaten  werden  ondergebracht  bij  families.  Bij  Sparrendaal  (dat  was   dus  receptieruimte)  werden  ook  hele  hoge  ‘piefen’  van  de  Duitse  legermacht  ontvangen  en  

 

 

91  

rond  Sparrendaal  lag  allemaal  prikkeldraadversperring.  Volgens  de  overlevering  was  dit  ter   bescherming   van   de   hoge   officieren.   Na   de   oorlog   zijn   er   ook   mensen   ondergebracht   in   Sparrendaal  uit  bijvoorbeeld  Nederlands-­‐Indië.   In  de  Wildbaan  (nu  Park  de  Wildbaan)  stond  een  grote  villa.  Of  deze  gebombardeerd  is,  daar   zijn   de   meningen   over   verdeeld.   “Ik   durf   dat   niet   met   zekerheid   te   zeggen.   Sommige  zeggen   dat   het   verwaarloosd   is.   Maar   er   zijn   aardig   wat   buitenhuizen   beschadigd   hier   ook   omdat   er   veel  munitie  rondom  de  buitenhuizen  was  gelegd  of  opgeslagen  en  dat  ging  nog  wel  eens  de   lucht  in.  Ik  kan  niet  met  zekerheid  zeggen  of  het  een  bom  is  geweest.  Maar  het  de  villa  is  in   ieder  geval  na  de  Tweede  Wereldoorlog  gesloopt.”     -­‐

Hoe  zijn  de  Duitsers  met  die  buitenplaatsen  omgegaan?   “De   Duitsers   zijn   redelijk   fatsoenlijk   met   buitenplaatsen   omgegaan.   Wat   dat   betreft   waren   de   Duitsers   geen   rotzakken.   Ze   hadden   redelijke   discipline.   Er   zijn   wel   huizen   hier   waar   slordig   mee   werd   omgegaan   maar   dat   waren   gigantische   huizen   die   gebruikt   werden   als   feesthuizen.  Voor  de  oorlog  was  het  al  bijna  onmogelijk  om  veel  personeel  te  hebben  omdat   personeelskosten  steeds  hoger  werden.  De  meeste  mensen  verloren  geld  door  de  recessie   en  door  keldering  van  de  Russische  spoorwegaandelen.  Hun  vermogen  werd  minder  en  de   arbeidskrachten  duurder  dus  was  het  heel  moeilijk  in  de  vooroorlogse  jaren  om  die  huizen  in   goede  staat  te  houden.  Ik  denk  dat  het  er  niet  al  te  goed  onderhouden  heeft  uitgezien  voor   de  oorlog.  Er  is  in  1954  een  restauratie  uitgevoerd  door  de  gemeente  en  dat  was  hard  nodig.   Na  deze  restauratie  heeft  Buitenplaats  Sparrendaal  dienst  gedaan  als  gemeentehuis  van  de   gemeente   Driebergen-­‐Rijsenburg.   Dit   was   natuurlijk   al   heel   snel   veel   te   klein.   De   ambtenaren   zaten   in   die   bijhuizen   maar   Driebergen-­‐Rijsenburg   breidde   heel   veel   uit   in   de   jaren  60.  Buitenplaats  Sparrendaal  was  ook  een  statussymbool  voor  gemeente.‘’  

-­‐

Is  de  reden  voor  de  uitbouw  geweest  dat  het  te  klein  werd  voor  de  gemeente?   “Ze   hebben   het   niet   uitgebouwd.   Het   is   toen   alleen   gerestaureerd.   In   1805   is   het   uitgebouwd,   toen   zijn   de   bijgebouwen   verdeeld,   het   gebouw   zelf   is   precies   hetzelfde   gebleven,  alleen  het  dak  is  behoorlijk  veranderd.  Maar  de  buitenkant  is  hetzelfde  gebleven.   De  bijgebouwen  waren  vroegen  koetshuizen  en  oranjerie.”  

-­‐

Weet  u  nog  meer  te  vertellen  over  Buitenplaats  Sparrendaal?   ‘’De   Buitenplaats   is   twee   keer   gerestaureerd:   Door   de   gemeente   in   1954   en   door   Vereniging   Hendrick   de   Keyser   in   2000-­‐2002.   De   gemeente   wilde   er   op   een   gegeven   moment   vanaf   omdat   het   te   duur   werd.   Er   was   toen   een   hele   mooie   samenloop   van   omstandigheden   want   er  was  een  mevrouw  hier,  die  een  groot  legaat  naliet,  wat  besteed  moest  worden  aan  een   mooi   gebouw   in   de   provincie   Utrecht.   Toen   is   een   groot   deel   van   dat   geld   naar   de   restauratie   gegaan.   Vereniging   Hendrick   de   Keyser   had   het   inmiddels   aangekocht   voor   het   symbolische  bedrag  van  1  euro.  Als  het  opgeknapt  is,  dan  probeert  de  vereniging  het  zo  uit   te   baten   om   voldoende   op   te   leveren   om   het   zichzelf   in   stand   te   laten   houden.   Dit   is   de   manier   van   werken   van   de   vereniging.   Verder   werden   er   recepties   en   vergaderingen   gehouden.   Maar   dat   is   erg   teruggelopen.   De   meeste   inkomsten   worden   nog   door   trouwpartijen  gegenereerd.   Vereniging   Hendrick   de   Keyser   heeft   een   hele   goede   naam   en   ze   proberen   dit   te   waarborgen.  “Ik  vind  het  een  goede  zaak  maar  heel  veel  mensen  spraken  er  schande  van  dat   ‘hun’   Sparrendaal   verkwanseld   werd   voor   1   euro.   Maar   je   moet   natuurlijk   altijd   in   ogenschouw   houden   dat   het   onderhouden   van   zo’n   pand   enorm   veel   geld   kost   en   dat   dit   een  zeer  goede  manier  is  waarop  dit  kan.  Nou  ja,  dan  is  dat  oké.  Wij  hebben  als  stichting  wel   afgedwongen  dat  als  er  een  keer  een  rondleiding  is,  vanuit  scholen  of  de  stichting,  dat  we  er   altijd  binnen  mogen  komen.  Op  die  manier  proberen  we  dat  nog  een  beetje  te  doen.”  

 

 

 

92  

-­‐

Denkt   u   dat   mensen   zich   hier   in   Driebergen-­‐Rijsenburg   verbonden   voelen   met   Sparrendaal?   “Ja.  Ik  denk  absoluut  van  wel  en  met  name  de  ouderen.  Er  is  ook  altijd  heel  veel  kritiek  en   daar  is  die  stichting  van  ons  heel  belangrijk  in.  De  Hoofdstraat  is  toch  ons  plaatje.  Zo  kom  je   Driebergen-­‐Rijsenburg  binnenrijden.  Als  er  een  benzinestation  zou  worden  gebouwd  dan  is   dat   eigenlijk   een   aanfluiting.   Een   ander   voorbeeld   is   het   gebouw   dat   tegenover   het   benzinestation   staat   ,waar   nu   de   Albert   Heijn   in   zit,   is   toen   gebouwd   als   verzamelgebouw   voor   allerlei   ondernemers.   Maar   het   is   foeilelijk   en   dat   geldt   voor   wel   meer   moderne   gebouwen.   Wij   proberen   altijd   een   kleine   vinger   in   de   pap   te   houden.   Als   er   dan   bestemmingsplannen   zijn   waar   we   het   echt   niet   mee   eens   zijn,   kunnen   we   wel   behoorlijk   te   keer  gaan.  Dan  kunnen  we  steigeren.”  

-­‐

Hoe  groot  is  de  invloed  dan  die  U  als  stichting  kan  uitoefenen?   “Een  gemeente  doet  toch  wel  waar  hij  zin  in  heeft.  Althans,  dit  is  in  elk  geval  onze  ervaring.   Maar  wij  proberen  zo  vroeg  mogelijk  aan  de  bel  te  trekken  maar  tot  ons  leedwezen  moet  ik   zeggen  dat  er  soms  toch  rare  dingen  gebeuren.  In  samenwerking  met  een  andere  vereniging,   Vereniging   tussen   Heuvelrug   en   Wetering,   gaan   zij   over   het   groen   in   de   omgeving   en   wij   gaan   over   de   bebouwing.   Wij   proberen   de   plannen   in   goede   banen   te   leiden   en   ervoor   te   zorgen  dat  het  niet  al  te  erg  uit  de  hand  loopt.  Het  is  natuurlijk  zo  dat  in  de  gemeenteraad   een   aantal   heel   enthousiaste   mensen   werken   maar   vaak   weten   ze   heel   erg   weinig   van   de   geschiedenis.  Je  moet  ze  dan  de  hele  tijd  aan  de  oren  trekken  en  zeggen:  ;Nee  jongens,  dat   kan  niet.’  Ze  willen  er  ook  geen  tijd  aan  besteden  en  dit  kan  erg  storend  zijn.”  

-­‐

Wat  onderscheidt  Sparrendaal  van  de  rest  van  de  buitenplaatsen  in  de  omgeving?   “Het   is   het   oudste   exemplaar   en   het   staat   er   nog   steeds   zo   mooi,   al   sinds   1754.   Toen   er   eigenlijk   alleen   nog   maar   een   paar   boeren   woonden   en   een   kapelletje   stond   werd   Sparrendaal  al  gebouwd.  Er  was  nog  wel  een  oude  buitenplaats,  genaamd  Dennenburg.  Dit     is  in  de  late  periode  van  negentiende  eeuw  met  de  grond  gelijk  gemaakt  en  toen  opnieuw   opgebouwd.   Omdat   Sparrendaal   nog   in   authentieke   staat   is,   maakt   dit   het   een   nog   bijzonderder  gebouw.”  

-­‐

Denkt   u   dat   Sparrendaal   de   favoriete   buitenplaats   is   van   bewoners   van   Driebergen-­‐ Rijsenburg?   “Ja,  ik  denk  het  wel.  Ik  vraag  me  af  of  ze  de  andere  buitenplaatsen  bij  naam  kunnen  noemen   of  kennen.  Sparrendaal  kent  iedereen  sowieso  bij  naam.”     Hebben  volgens  u  hoogopgeleide  mensen  meer  interesse  in  de  Buitenplaats?   ‘’Nou  nee,  ik  vind  de  interesse  van  hoogopgeleiden  wel  meevallen.  Aan  allerlei  rondleiding   en   activiteiten   die   de   afgelopen   jaren   zijn   georganiseerd   nemen   eigenlijk   allerlei   verschillende   mensen   deel.   Dat   komt   vooral   door   de   dorpsgebondenheid.   Mensen   in   Driebergen   zijn   heel   erg   plaatsgebonden   en   zijn   op   die   manier   geïnteresseerd   naar   wat   er   in   hun   eigen   dorp   nog   aangeboden   wordt.   De   betrokkenheid   bij   dorp   of   wijk   zal   van   grotere   invloed  zijn.  Ik  denk  dat  daar  niet  zozeer  een  verband  in  is  met  opleidingsniveau.’’    

 

 

 

-­‐

 

93  

Bijlage  8  -­‐  Procesverslag    

In   het   procesverslag   wordt   het   groepsproces   in   verschillende   fasen   van   het   onderzoek   besproken.   De  duur  van  het  gehele  onderzoek  bedroeg  9  weken.  Het  onderzoek  is  uitgevoerd  door  een  groep   van  vier  studenten.  Tijdens  de  eerste  groepsbijeenkomst  zijn  er  naar  gezamenlijke  overeenstemming   vier   functies   binnen   de   groep   verdeeld:   voorzitter,   veldwerkcoördinator,   datacoördinator   en   eindredacteur.   Iedereen   heeft   zich   aan   deze   indeling   gehouden   en   de   bijbehorende   taken   uitgevoerd.   Op   veel   momenten   was   er   echter   een   overlap   tussen   de   verschillende   functies   .   Dit   kwam  voort  uit  het  feit  dat  we  ons  gezamenlijk  verantwoordelijk  voelden  voor  het  eindproduct,  hulp   nodig   hadden   van   elkaar   of   reflectie   op   het   geschreven   stuk   wilden   van   andere   groepsleden.   De   uiteindelijke  taakverdeling  was:     Voorzitter:  Arjen  Cools   Veldwerkcoördinator:  Jeroen  van  der  Kolk   Datacoördinator:  Romy  Verkooijen   Eindredacteur:  Roy  Tijsmans       Hierna  volgt  de  uiteindelijke  verdeling  van  de  taken.:   Titelpagina:             Roy   Voorwoord:             Arjen     Samenvatting:             Romy,  Arjen   Inhoudsopgave:           Roy   Hoofdstuk  1  –  Inleiding:         Arjen,  Romy,  Roy   Hoofdstuk  2  –  Theoretisch  kader:       Arjen,  Jeroen,  Romy,  Roy     Hoofdstuk  3  –  Methodologie:         Arjen,  Jeroen,  Romy,  Roy   Hoofdstuk  4  –  Respons  en  Representativiteit:     Arjen,  Jeroen,  Romy,  Roy   Hoofdstuk  5  -­‐  Analyse:         Arjen,  Jeroen,  Romy,  Roy   Hoofdstuk  6  –  Interview:         Arjen,  Jeroen,  Romy,  Roy   Hoofdstuk  7  –  Conclusie:         Romy   Literatuurlijst:             Arjen,  Roy     Bijlage  1  Enquête:           Arjen,  Jeroen,  Romy,  Roy   Bijlage  2  Analyseschema:         Arjen,  Jeroen   Bijlage  3  Codeerschema:         Roy   Bijlage  4  Uitvoer  respons  en  representativiteit:   Arjen,  Jeroen,  Romy,  Roy   Bijlage  5  Statistische  toetsen:         Arjen,  Jeroen,  Romy,  Roy   Bijlage  6  Topiclist:           Roy   Bijlage  7  Interview  1:           Arjen,  Roy   Bijlage  8  Interview  2:           Jeroen,  Romy   Bijlage  9  Procesverslag:           Romy     Enquête  opstellen:           Arjen,  Jeroen,  Romy,  Roy   Enquêteren:             Arjen,  Jeroen,  Romy,  Roy   Invoeren  enquêtes:           Romy,  Roy   Steekproef  opstellen:           Jeroen   Lay-­‐out:             Roy   Kaarten  onderzoeksgebied:         Romy   Grafieken,  tabellen  en  figuren:         Roy   Presentatie:           Jeroen,  Roy      

94  

8.1  Beschrijving  groepsproces.     Het  groepsproces  is  goed  verlopen.  De  Voorzitter  stuurde  aan  het  eind  van  elke  werkdag  een  mail   naar  de  groepsleden  met  een  korte  samenvatting  van  wat  er  gedaan  was  en  een  takenlijst  met  wat   er   nog   moest   gebeuren   en   voor   wanneer.   Hier   hield   iedereen   zich   vrij   goed   aan.   Af   en   toe   had   er   iemand  geen  tijd.  Dit  werd  dan  de  volgende  dag  gedaan  of  opgepakt  door  andere  groepsleden.  Dit   vormde  verder  geen  problemen.  Vooral  het  hebben  van  een  duidelijke  planning  werkte  zeer  goed.   De   eigen   map   in   drop   box   waar   alles   in   werd   gezet   was   overzichtelijk   en   georganiseerd   (per   hoofdstuk  een  eigen  map).  Als  iemand  iets  verbeterd  had  werd  de  versie  van  het  document  steeds   met  1  verhoogd,  bijvoorbeeld  versie  1.1  werd  versie  1.2  enz.  Dit  was  duidelijk  en  voorkwam  dat  er   met  oude/verkeerde  documenten  werd  gewerkt.       Er  is  afgestemd  op  de  sterke  punten  van  de  afzonderlijke  groepsleden.  Roy  heeft  figuren  en  totale   opmaak  gemaakt,  Arjen  was  een  sterke  voorzitter  die  gestructureerd  en  georganiseerd  te  werk  ging   en   Romy   en   Jeroen   konden   goed   met   het   computerprogramma   SPSS   overweg.   Uiteraard   heeft   iedereen  elkaar  geholpen  en  aangevuld  waar  nodig.       Er   werd   afgesproken   met   alle   groepsleden   op   de   universiteit   om   te   werken   aan   het   onderzoek.   Daarbij   is   er   een   enkele   keer   thuis   gewerkt.   Eén   groepslid   (Jeroen)   had   nog   een   tweede   vak   waardoor  hij  wat  gezamenlijke  contacturen  moest  missen.  Dit  was  van  tevoren  bekend  en  dit  is  goed   opgevangen  en  verdeeld.  Indien  groepsleden  niet  konden  werd  dit  op  tijd  aangegeven.     Tijdens  het  onderzoeksproces  is  er  echter  tegen  een  probleem  aangelopen.  De  analyse  moest  vaak   opnieuw  omdat  er  onjuistheden  ontdekt  werden  na  het  afronden  van  een  hypothese.  Voorbeelden   als   verkeerde   invoer   van   klassen,   data   die   niet   geselecteerd   was   enz.   Deze   onjuistheden   werden   opgemerkt  zodra  er  verder  gewerkt  werd  in  het  bestand.  Een  mogelijke  verklaring  hiervoor  was  dat   de   analyse   over   verschillende   dagen   met   verschillende   groepsleden   werd   gedaan.   Het   was   beter   geweest   als   alle   groepsleden   er   in   dezelfde   ruimte   aan   hadden   gewerkt.   Nu   moest   er   achteraf   continue  verbeterd  worden,  wat  veel  tijd  kostte.     Het   leeronderzoek   is   over   het   algemeen   goed   verlopen.   Er   hebben   weinig   problemen   plaatsgevonden   en   er   is   vanaf   het   begin   goed   en   gestructureerd   samengewerkt.   Het   is   vooral   een   echt   groepsproces   geweest.   Er   zijn   weinig   onderdelen   geweest   die   door   slechts   één   iemand   zijn   gemaakt.  Als  er  iets  geschreven  was  door  een  persoon  werd  er  eigenlijk  altijd  commentaar  gegeven   door  de  andere  groepsleden  en  in  overleg  verbeterd.  

95