Bind-Kracht in de basisopleiding
Kenmerken verbindende en versterkende hulpverleningsrelatie Lieve Geerts Kristien Van den Bogaert Wim De Clerck 8 november 2012
De relatie als krachtbron in de hulpverlening
Dynamieken die de kracht van hulpverleningsrelaties uithollen: macro-niveau • Een toenemend wantrouwen en verzuring • Een toenemende juridisering en consumentisme • Een monopolisering van de economische rationaliteit • Een toenemende angst en vlucht
Dynamieken die de kracht van hulpverleningsrelaties uithollen: macro-niveau • Een toenemende individualisering en vereenzaming • Een toenemend spanningsveld tussen de harde werkers en de sociaal overbodigen • Een beleid dat zwalpt tussen de economische matrix en noden van de sector en de eisen van doelgroepen • Een beleid dat individuele verantwoordelijkheid als wondermiddel naar voor schuift
Dynamieken die de kracht van hulpverleningsrelaties uithollen: meso-niveau • Toenemende rationalisering, managementsmethoden en efficiëntie • Toenemende afbakening en versplintering • Vraaggestuurde hulpverlening als illusie van de participatiegedachte • De kwaliteitszorg als ondermijner van creatiefspontaan en bewogen handelen • Balast aan meet- en opvolgingssystemen • Toenemende kloof tussen de leefwereld van de hulpvrager en hulpverlener?
Welke andere accenten zijn fundamenteel om het relationele terug een plaats te geven • Een visie op de rol en plaats van hulpverlening als mede - actor in fundamentele maatschappelijke veranderingen • Een visie dat vertrekt vanuit het geloof in de kracht van de hulpvrager en zijn omgeving • Terug centraal stellen van de kernopdracht: het welzijn en de reïntegratie van de hulpvrager bevorderen
Welke andere accenten zijn fundamenteel om het relationele terug een plaats te geven • Ruimte voor autonoom handelen van de hulpverlener • Aandacht voor het methodische en de relatieontwikkeling binnen het hulpverlenend handelen • Goede zorg en ondersteuning voor zorgverstrekkers • Realistische case-load • Materiële omkaderingselementen die dialoogbevorderend werken
Aandachtspunten en valkuilen bij het een plaats geven van de relatie als kracht-bron • Elk contact is een kans tot een betekenisvol gebeuren • Elk contact is een risico om nieuwe kwetsuren toe te dienen • Vertrek vanuit de visie dat zowel hulpvrager en hulpverlener deskundig zijn in het kijken naar de problematiek • Streven naar gelijkwaardigheid en wederkerigheid • Besef de druk vanuit de organisatie • Besef het leefwereld - en perspectiefverschil • Besef van lotgenootschap
Aanbevelingen voor hulpverlenend handelen 1. 2. 3. 4. 5.
Emotionele ondersteuning Wat is vooruitgang? Groeien naar een versterkt vertrouwen Versterken van het zelfwaardegevoel Loslaten en toeleiden naar netwerken
1. Emotionele ondersteuning: een vriendelijk onthaal • Probeer armen van bij de eerste ontmoeting duidelijk te maken dat ze de moeite waard zijn. • Duidelijk maken dat er ruimte is om te spreken. • Vraag of toets hoe je bij hen overkomt. Hoe bekijken ze je? • Benoem hen in hun rechten, ook op hulpof dienstverlening.
Emotionele ondersteuning: nabij zijn, ‘er zijn’ • Probeer nabij te zijn en toch veiligheid voor jezelf en de arme hulpvrager te bewaken. • Onderschat de waarde niet van het louter present zijn en luisteren. • Maak duidelijk dat je voor een bepaalde tijd op weg wil gaan, dat je trouw bent. • Probeer de dingen te doen die aansluiten bij de hulpvraag. • De hoogste nood lenigen - de last verminderen.
Emotionele ondersteuning: nabij zijn, ‘er zijn’ • Sta stil bij de kleine dagdagelijkse dingen, het gewone leven. • Sta stil bij de tragiek in het leven van mensen, zoek hoe je het een plaats kan geven. • Let erop hoe je iets aanbrengt. • Toon je oprechte bezorgdheid. • Sta stil bij het effect van hetgeen je zegt. • Breng op een echte manier aan wat het jou doet. • Toets of je taalgebruik en je manier van vragen niet beschuldigend overkomen.
Emotionele ondersteuning: dialooggericht en behoeftegericht werken • Probeer samen met hen het bredere probleem, de nood definiëren. • Laat de verantwoordelijkheid bij hen, zodat ze de controle over hun leven behouden. • Participatie: betrek de cliënt zoveel als mogelijk bij hetgeen je doet. • Vraag toestemming vooraleer je de persoonlijke situatie bespreekt met een derde partij. • Heb oog voor de bredere context. Geef hen een plaats in het hulpverleningsgebeuren.
2. Wat is vooruitgang? • Ga samen met je cliënt na wat hij/zij verstaat onder vooruitgang. Wat wil hij/zij bereiken? • Zoek naar hoe je ondersteuning kan geven in het ontwikkelen van vaardigheden die nodig zijn om terug mee te kunnen. • Zoek hoe je het zelfwaardegevoel kan opkrikken.
3. Versterken van het zelfwaardegevoel • Erkenning geven voor de onmacht, de inzet, het volhouden. • Ruimte geven om te ventileren en zoeken hoe de onmacht een plaats kan krijgen. • Help zicht geven op wat er al lukt, niettemin alles. • Sta stil bij wat terug beweging of een positieve kentering met zich kan meebrengen.
4. Groeien naar een versterkt vertrouwen • Toon betrouwbaar te zijn in openheid, aanhoudendheid, aandacht en aanwezigheid. • Heb moed je in situaties te begeven die een zekere onveiligheid geven. • Durf afstand te nemen van je vertrouwde veiligheid - toon je kwetsbaarheid. • Probeer een vorm van medeleven en mededogen in je houding te leggen. • Zoek hoe je je hulpverlenend handelen kan volhouden door zelfzorg- en steun. • Geef ruimte om terug te laten geven.
5. Loslaten en toeleiden naar netwerken • Let op signalen die aangeven dat de cliënt nog niet klaar is om los te laten en je nodig heeft. • Via het omgaan met lotgenoten kan de cliënt zelfvertrouwen opbouwen. • Ondersteun de cliënt in het ontmoeten van mensen die niet in armoede leven (b.v. ‘een paar apart’).
Ankerpunt Karel De Grote-Hogeschool Kristel Driessens Coördinator Bind-Kracht Karel de Grote-Hogeschool Dept. Sociaal-Agogisch Werk MDO Brusselstraat 43 2018 Antwerpen T 03 613 19 64
[email protected] www.bindkracht.be
