KENMERKEN VAN EN KEUZES VOOR REKENBELEID Martin van Reeuwijk 25 april 2013
REKEN- (EN TAAL) BELEID IN PRAKTIJK • • • • •
Onderzoek “rekenen in VO”, 303 scholen Niveaus en rollen binnen de school Visie en kenmerken rekenen Waar staat jouw school met rekenen Hoeveel kost rekenen (bij jou op school)
ONDERZOEK REKENEN IN VO Onderzoeksgroepen
steekproef
Vmbo-breed
102
Mavo (Vmbo-t)
28
Mavo (Vmbo-t)/Havo
33
Havo/Vwo
130
Gymnasium
10
Totaal
303
Waarom? de aanleiding
Wie gaat wat doen? wiskunde of schoolbreed
Wat ga je inzetten? materialen, ook ict
Doelgroepen, ook rekenzwakke leerlingen
Wat gebeurt al op je school? in kaart brengen
Rekenbeleid
Hoe meet je?, visie, toetsen, welke en waarom
Aansluiting: Instroom, doorstroom, uitstroom
Visie en concepten? past aanpak bij de school Plan maken en invoeren
Plaats binnen school? steun directie, langdurig
Rol van de docent
Wie gaat het betalen taakuren, extra geld (57) Wat is je didactiek?
CONCLUSIES, 1 het merendeel van de vo-scholen heeft • rekenbeleid ontwikkeld • een vorm van rekenonderwijs ingevoerd. • • • • •
gymnasia besteden nauwelijks extra tijd aan rekenen vmbo-t scholen geven rekenen het meest structureel een plek op meer dan 80% vmbo aparte rekenlessen rekenlessen worden meestal door wiskundedocenten gegeven. Nauwelijks scholen met een aparte rekendocent.
CONCLUSIES, 2 • op bijna alle scholen is rekenen is onderwerp van gesprek • rekenen is een aanleiding die tot samenwerking binnen de school en leidt tot. samenwerking buiten de school (met po en vervolgonderwijs) • • • •
scholen (h)erkennen dat rekenen ook in andere vakken gebeurt. bij economie meer rekenen dan bij wiskunde. op zoek naar vormen van differentiatie en rekenen op maat. niveaudifferentiatie in de klas.
ONDERZOEK NAAR TVO EN RBVO • Op 8 scholen interviews met personen schoolbreed • Over taalgericht vakonderwijs (TVO) en rekenbewust vakonderwijs (RBVO) • Wat zijn kritieke factoren voor succesvol taal- en rekenbeleid; structureel en schoolbreed
NIVEAUS EN ROLLEN, TAKEN • • • • •
Schoolleider Taal- en rekencoördinator Docent Nederlands/docent rekenen (wiskunde?) Vakdocent (docent wiskunde?) Extra (IB-er, RT, excellentie)
Taal en rekenen op 5 niveaus Coörd. Ned/Rek • Mede visie ontwikkelen • Beleid maken en uitvoeren
Docent Ned//Rek
Vakdocent
Extra
• •
•
•
Voorbeeld
Voorbeeld
Voorbeeld
Voorbeeld
Voorbeeld
• • •
• •
•
•
•
Schoolleiding • •
Visie ontwikkelen Beleid maken
Vrij lezen Rekenuur Taal/rekenen onderdeel van (functionerings) gesprekken
Interne training Beleidsplan maken
•
Aanleren Aansturen in de school
Rubric schrijven maken Aanpak voor ‘lezen’ aanleren
•
•
Gebruiken en toepassen De rol van taal en rekenen bij het leren begrijpen Grafiek (laten) uitleggen bij ak. Actuele teksten gebruiken
•
Meer voor excellent en achterblijvers
Steun op maat met ict Met x-posters extra taken
VISIE OP REKENEN (TAAL) • • • •
cijferen, realistisch, gecijferd Drieslag (taal en) rekenen RBVO (en TVO) Schoolbreed taal en rekenen
• Hoe past rekenvisie bij schoolvisie?
De ontwikkeling van het concept Rekenen / Functionele Gecijferdheid (Numeracy)
Basisbewerkingen rekenen
Rekenen in contexten uit het dagelijks leven
Rekenen is geïntegreerd in het culturele, maatschappelijke, persoonlijke en emotionele handelen
Hoe pak je rekenen aan: Drieslag rekenen •
•
•
rekenen aanleren in de les met een (reken)docent , expert in inhoud en didactiek Onderhoud, rekenen gebruiken en toepassen in andere vakken (dan wiskunde), in beroepsvakken en/of in projecten en thema’s. (individuele) oefening; oefenen op papier, computer of individuele ondersteuning, maatwerk en RT
handelen nuttig gebruiken benoemen
Reken docent
Gebruiken toepassen
Praktijk/vak docent
Geïntegreerd RBVO Reken Bewust Vak Onderwijs (TVO)
ICT, IB-er rekenspecialist RT-er
Rijke rekenlessen of workshops structuur & systematiek Ondersteuning en oefening versterking Individueel op maat opbouw repertoire
aanleren ontwikkelen interactie reflectie
oefenen basis oefenen consolideren
VISIE OP REKENEN Welke visie op rekenen heeft jullie school? (koers, strategie, doelen) • Steekwoorden • Delen met elkaar
A
DE PRAKTIJK • Hoe ziet de praktijk van het rekenen er uit bij jouw op school? Aan de hand van 11 kenmerken
A
elf kenmerken inrichting rekenonderwijs • • • • • • • • • • •
Rekenbeleid en visie Rekenlessen Toetsen Registreren Samenwerking Differentiatie Zwakke rekenaars Wie heeft (welke) kennis van rekenen Visie op onderwijs Wie verzorgt rekenen Materiaal
6 “MODELLEN” VOOR REKENEN IN VO • • • •
rekenen als extra vak,. in andere vakken geïntegreerd. doen niks extra’s aan rekenen (gymnasium). extra uur, bijspijkeren, in andere vakken, intensief en doordacht combinatie (mavo). • alleen voor zwakke rekenaars, • onderdeel van wiskunde.
Hoe organiseer je het? Periode 1
Periode 2
Periode 3
Periode 4
Model 1
Rekentoets afnemen bij wiskunde
Remediërend Kleine groep verplicht
Remediërend Kleine groep verplicht
Remediërend Kleine groep verplicht
Model 2
Rekentoets Afnemen bij wiskunde, extra uur
Extra uur
Extra uur
Extra uur Rekentoets
Model 3
Extra aandacht bij mentoraat
Extra aandacht bij wiskunde
Extra aandacht bij aardrijkskunde
Extra aandacht bij biologie
Model 4
Rekentoets Advies
Vrijwillig
Vrijwillig
Vrijwillig Rekentoets
Organisatie op vmbo Model 1
Model 2
Klas 1
Klas 2
Klas 3
Klas 4 BB
Klas 4 KB
Rekentoets
Rekentoets
Elke klas 1 uur rekenen per week, hele jaar: breuken, procenten, verhoudingen
Elke klas 1 uur rekenen per week, hele jaar
Onderhoud bij wiskunde, wiskunde verplicht
Iedere leerling volgt wiskunde BB: Groep 1 volgt dit voor rekentoets, geen examen wiskunde Groep 2: doet examen wiskunde en rekentoets 2F
Leerling volgt wiskunde BB: doel rekentoets 2F Of Leerling volgt wiskunde KB: doel examen wiskunde KB en rekentoets 2F
Rekentoets
Rekentoets
Elke klas 1 uur rekenen per week, hele jaar: breuken, procenten, verhoudingen
Kleine groep remediërend
Onderhoud bij wiskunde, wiskunde verplicht
Iedere leerling volgt wiskunde BB: Groep 1 volgt dit voor rekentoets, geen examen wiskunde Groep 2: doet examen wiskunde en rekentoets 2F
Leerling volgt wiskunde BB: doel rekentoets 2F Of Leerling volgt wiskunde KB: doel examen wiskunde KB en rekentoets 2F
Onderhoud bij allerlei vakken
VISIE IN RELATIE TOT PRAKTIJK Hoe zie je de visie terug in de praktijk?
A
strategie
organisatiestructuur
Alex van Emst, 1996
O P E R A T I O N E E L
systemen
Het Wybertje
professionele cultuur
AEM-01.012
HOEVEEL KOST REKENEN? • • • • •
onderwijstijd, rekenlessen materiaal toetsen uren van mensen; coördinatie en overleg scholing
BIJ JOUW OP SCHOOL? • Hoeveel kost rekenen?
A
BELANGRIJKSTE WAARNEMING • De communicatie tussen de lagen in de school is cruciaal: verbinding realiseren • Verschillende fasen 1. “Start” 2. “Op de rit” 3. “Onderhouden en aanpassen” • Verschillende betrokkenheid
APS EN REKENEN www.apsrekenen.nl Martin van Reeuwijk
[email protected]
