PEDAGOGISCH WERKPLAN PA/KDV DE KAMELEON
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
INHOUDSOPGAVE 1. Praktische informatie. 2. Doorgaande ontwikkelingslijn 0 -13 3. Visie op kind en ontwikkeling bij Kanteel 4. Pedagogische doelen 5. Hoe geven pedagogisch medewerkers van Kanteel vorm aan onze doelen 6. Wat maakt onze pedagogisch medewerkers hiervoor zo geschikt? 7. Volgen en Observeren 8. Ouders 9. Beleidsafspraken 10. Bijlage
2
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
Beste ouder(s), Als u binnenkort uw kind voor de eerste keer bij ons komt brengen, zult u dit ongetwijfeld spannend vinden. U kent ons nog niet en wij kennen u en uw kind nog niet. We willen u graag door dit pedagogisch werkplan een indruk geven van hoe wij werken binnen ons kinderdagverblijf en peuterarrangement, zodat u straks met vertrouwen uw kind bij ons brengt. Dit pedagogisch werkplan is in concept geschreven door het team 0-4 van Kindcentrum de Kameleon en is afgestemd op het pedagogisch beleidsplan van Kanteel. De kwaliteit van een goede opvang kan een belangrijke bijdrage leveren aan de opvoeding en ontwikkeling van jonge kinderen. Kinderen zijn van nature gemotiveerd om te leren en zijn nieuwsgierig om de wereld te ontdekken. Hierbij is de hulp en samenwerking van ouders, pedagogisch medewerkers en andere kinderen van groot belang. In dit werkplan worden de termen kinderdagverblijf, peuterarrangement en Kindcentrum door elkaar gebruikt. Wordt er gesproken van Kindcentrum dan geldt dit voor het gehele Kindcentrum 0-13. Wij hopen dat uw kind en u een fijne tijd bij ons hebben. Mocht u nog vragen, tips of opmerkingen hebben, dan horen wij dit graag want wij willen graag voor uw kind zorgen en dat willen we goed en zorgvuldig doen, sámen met u. Team Kindcentrum de Kameleon
3
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
1.
Januari 2015
Praktische informatie
Adresgegevens Kanteel Kinderopvang Postbus 334 5240 AH Rosmalen T: 073-8507850 E:
[email protected] Kincentrum De Kameleon Leonardus van Veghelstraat 1 5212 AD ’s-Hertogenbosch T: 073-8225270 Assistent manager Cindy van Dijk E:
[email protected]
Clustermanager Susan Geijsberts E:
[email protected]
Telefoonnummers Kantoor Kinderopvang de Maki’s Kinderopvang de Stokstaartjes Peuterarrangement Zonnestralen BSO beneden BSO boven Noodnummer
073-8225269 073-8225264 073-8225264 073-8225263 073-8225265/5266 073-8225267 010-2403729
Naast het kinderdagverblijf dat opvang biedt aan kinderen in de leeftijd van 0 tot 4 jaar, bieden wij ook buitenschoolse opvang aan kinderen in de leeftijd van 4 t/m 12 jaar. Ook bieden wij tussenschoolse opvang voor de basisschoolkinderen. Heeft u vragen hierover dan kunt u contact opnemen met de coördinator: Desiree van Gelder 06-33320147 of
[email protected]. Relatiebeheer: E:
[email protected] T: 073-8519999
Openingstijden
De kinderopvang is geopend op: maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 7.30-18.30 uur.
PA Zonnestralen is geopend op
maandag, donderdag van 8.30-12.00 en middag van 13.00-15.00 uur. Op dinsdag, woensdag en vrijdag van 8.30-12.00 uur.
De buitenschoolse opvang is geopend op
Maandag, dinsdag en donderdag in schoolweken van 14.30-18.30 uur En is vakantie op maandag, dinsdag en donderdag van 7.30-18.30 uur 4
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
Haal- en brengtijden kinderopvang
Het brengen in de ochtend is van 7.30-9.00 uur. Het brengen en halen tussen de middag is van 12.30-13.00 uur. Het halen aan het eind van de dag is tussen 16.00-18.30 uur.
Haal en brengtijden PA Zonnestralen Groep 1: Groep 2: Extra
maandag- en woensdagochtend Donderdagmiddag maandagmiddag dinsdag- en donderdagochtend vrijdagochtend
8.30 uur tot 12.00 uur 13.00 uur tot 15.00 uur 13.00 uur tot 15.00 uur 8.30 uur tot 12.00 uur. 8.30 uur tot 12.00 uur. (3 jarigen van groep 1 en 2)
Ruilen van dagen We zijn blij u te kunnen melden dat dagen ruilen mogelijk is onder bepaalde voorwaarden. Deze voorwaarden zijn: • • • • •
De aanvraag van ruilen moet in overleg gaan met de pedagogisch medewerker van desbetreffende groep waarop het kind geplaatst is. De ruildag moet van te voren zijn aangevraagd (voordat de eerste ruildag in gaat) bij de pedagogisch medewerker van de groep De ruildag kan alleen worden toegekend indien de groepsgrootte het toelaat. Ruilen mag 10 werkdagen vóór en 30 werkdagen na de ruildag. Als een opvangdag op een feestdag valt is ruilen van deze dag niet mogelijk.
Afnemen van extra (incidentele) dagen
Mocht u gebruik willen maken van incidentele opvang of een extra opvang-dag buiten de voor u gebruikelijke dagen, dan kunt u dit aanvragen op de desbetreffende groep. Wilt u incidenteel gebruik maken van extra afnamen van dagdelen dan ontvangt u hiervoor later een rekening. Als de groep waar uw kind geplaatst is plaats heeft, wordt het in zijn eigen groep geplaatst. Als er voor een langere periode uitbreiding van het aantal dagdelen gewenst is en dit niet realiseerbaar is op de stamgroep van het kind, kan het kind met schriftelijke toestemming van de ouders en voor een vooraf bepaalde periode in een tweede stamgroep opgevangen worden. De voorwaarde dat een kind van maximaal 2 stamgroepen gebruik mag maken geldt op dat moment niet.
Groepen
Beschrijving van de groepssamenstelling per groep. KDV: Kindcentrum de Kameleon heeft momenteel 2 verticale groepen, de Maki’s en de Stokstaartjes: de maximale groepsgrootte is 12 kinderen met twee pedagogisch medewerkers. Voor de leeftijdsopbouw in de basisgroep hanteren wij de wettelijke rekentool voor het leidster – kind ratio. PA: Bij het peuterarrangement de Zonnestralen, zijn er maximaal 16 kinderen in de groep geplaats. Deze kinderen starten in principe vanaf 2,5 jaar. In sommige situaties wordt een kind, op verzoek van Compas, vervroegd geplaats met 2 jaar en 3 maanden. Het kenmerkende van een verticale groep is dat de kinderen tot hun 4e jaar in dezelfde groep kunnen blijven eventueel met broertjes en zusjes. De jongere kinderen leren qua spel en taal veel van de oudere kinderen en de oudere kinderen leren hun gedrag af te stemmen op de mogelijkheden van de allerjongsten. De groepsruimte is zo ingericht dat zowel de rust, intimiteit en verzorging van de baby’s is gewaarborgd als ook de speelmogelijkheden voor de peuters. 5
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
Beschrijving van de indeling en inrichting van de ruimte per groep. In ons kinderdagverblijf kan uw kind naar hartelust spelen en zich ontwikkelen in een knusse, geborgen en ruime omgeving. De groepsruimtes zijn royaal dat er genoeg ruimte is om lekker binnen te kunnen spelen. Pedagogisch medewerkers nemen mede de verantwoording voor de aankleding van de eigen groep. Iedere groep in ons Kindcentrum heeft een eigen uitstraling. We vinden het belangrijk dat een huiselijke sfeer wordt gecreëerd. Dit is natuurlijk niet voor 100% mogelijk omdat we met zoveel kinderen ook een functionele ruimte nodig hebben. De 'gewone' huiselijkheid vindt u terug in de bank, de keuken, de eettafel en voor een deel in de aankleding. Het functionele vindt u ook terug in de volledig op het kind gerichte inrichting. Kortom: we werken aan een functionele huiselijke sfeer, waarin er letterlijk en figuurlijk een ruimte wordt gecreëerd waar kinderen zich veilig en met veel plezier in kunnen ontwikkelen.
Verticale groep
Op de verticale groep is een aparte babyhoek gecreëerd waar de baby’s ongestoord kunnen spelen. Hierin staan ook een schommel, speelmat en hoge box zoals bij de babygroepen. Voor de oudere kinderen is er voldoende speelruimte op de groep en in de gang. Op de groep zijn er verschillende mogelijkheden: de bank om op de lezen, de auto mat om op te spelen, een poppenhoek om met de poppen te spelen en de tafel om verschillende activiteiten te doen. Kinderen hebben ook hier de mogelijkheid om speelgoed zelf te pakken. Beschrijving van andere ruimtes waar de groep gebruik van maakt:. Naast het gebruik van de buitenruimte zijn er ook nog andere ruimtes beschikbaar in het Kindcentrum zoals de speelhal waarvan alle groepen gebruik kunnen maken. De speelhal is een extra plek waar de kinderen kunnen verblijven en waar zij bij vies weer lekker kunnen fietsen en spelen.
Tuin
De tuin van zowel KDV en PA is aangrenzend aan de groepsruimte. Deze tuin is aantrekkelijk voor de kinderen om lekker te gaan fietsen, een frisse neus te halen en op ontdekking uit te gaan. Om deze tuinen aantrekkelijker te maken hebben we een overeenkomst afgesloten met een tuiniersbedrijf om hier een geweldige ontdektuin van te maken.
Stamgroep
Zo noemen we de groep waar uw kind in geplaatst wordt. Aan deze groep is vaste groepsleiding gekoppeld. Door de overheid is vastgesteld wat de maximale bezetting van kinderen op een groep mag zijn in combinatie met het aantal pedagogisch medewerkers. Daar wijken wij ook niet van af en dat kan soms tot gevolg hebben dat het niet mogelijk is om een extra dagdeel af te nemen omdat er dan teveel kinderen in de groep zitten ten opzichte van het aantal pedagogisch medewerkers.
Vierogenprincipe
Commissie Gunning Het “vierogenprincipe“ is een essentiële drempel tegen seksueel misbruik van kinderen. In een kinderdagverblijf moeten er altijd twee volwassenen zijn die de groep kinderen kunnen zien of eventueel horen. De commissie Gunning bedoelt daarmee niet dat er altijd twee mensen op de groep moeten zijn. Vanuit het rapport Gunning worden een aantal aanbevelingen gedaan op het gebied van huisvesting: • Zorg voor maximale transparantie in het gebouw, volwassenen moeten in elke groepsruimte, verschoonruimte, slaapruimte en algemene ruimte naar binnen kunnen kijken; (het zgn. vierogen principe). 6
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
• •
Januari 2015
Bijvoorbeeld: In de verschoningsruimte zijn aan alle kanten ramen waar een medewerker altijd zichtbaar is voor collega’s etc. Er zijn geen verborgen hoeken in het gebouw waar een volwassene zich met een kind kan afzonderen. In de slaapkamers moet gebruik gemaakt worden van een babyfoon als hier niet de mogelijkheid is om naar binnen te kunnen kijken.
Kindcentrum Kameleon vindt het belangrijk dat kinderen in een veilige omgeving en vertrouwde omgeving worden opgevangen. We brengen het principe van vier ogen, vier ogen en transparantie, op verschillende manieren in de praktijk. Gedurende de dag is de sociale controle op de medewerkers en kinderen groot. •
• •
Het grootste gedeelte van de dag zijn er twee pedagogische medewerkers op de groep. Er zijn altijd meerdere volwassenen in het gebouw aanwezig. Aan het begin en einde van de dag, tijdens de breng- en haalmomenten zijn er naast de pedagogisch medewerkers ook (veel) ouders aanwezig; Pedagogisch medewerkers lopen gedurende de dag regelmatig elkaars groepsruimtes binnen zonder te kloppen. Hun taken zijn zo met elkaar verweven dat ze elkaar even spreken om iets te overleggen of af te stemmen. Daardoor is er zicht op elkaars (pedagogisch) handelen; Zowel de assistent-manager als de clustermanager komt regelmatig binnen in de groepsruimten;
Ook de indeling van de locaties speelt een belangrijke rol als het gaat om openheid en transparantie. • De groepen grenzen aan elkaar en zijn "open". Er zijn veel ramen. Men loopt en kijkt makkelijk bij elkaar binnen; • We hebben een "open deuren beleid". De deuren tussen de groepen staan geregeld open; • Er is daar waar mogelijk een doorzichtige deur tussen groepsruimten en verschoonruimten of de deur blijft open staan tijdens het verschonen van kinderen. Daarnaast zorgen we met elkaar voor een open aanspreekcultuur; als je onderbuik gevoel zegt dat er iets niet klopt, zeg je er wat van.
7
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
2.
Januari 2015
Doorgaande ontwikkelingslijn 0-13
De visie van Kanteel Kinderopvang is om in 2017 dé partner van onderwijs en ouders te zijn, waarbij de ontwikkeling en het welbevinden van kinderen centraal staat.
Wat is een doorgaande ontwikkelingslijn?
Kinderen ontwikkelen zich op verschillende terreinen (sociaal-emotioneel, spel, spraak, taal, motorisch en cognitief) en op verschillende niveaus. Het Kindcentrum heeft een krachtige positie bij de educatie en de opvoeding van het kind. Om deze ontwikkeling van het kind op de diverse terreinen te stimuleren, dienen beroepskrachten bewust en gericht samen te werken met en te reageren op het kind in een rijke leeromgeving. Uitgangspunt blijft altijd dat de ontwikkeling van ieder individueel kind centraal blijft staan. Landelijk wordt er inmiddels gewerkt aan integratie van instellingen op het gebied van ontwikkeling, onderwijs en opvang van kinderen van 0 tot 13 jaar. De samenwerking tussen de verschillende instellingen zoals het kinderdagverblijf, peuterarrangement, basisschool en buitenschoolse opvang zorgt ervoor dat er voor kinderen een veilige omgeving ontstaat die soepel verloopt van de verschillende fases in de eerste 13 levensjaren van een kind. Nadrukkelijk wordt er gezocht naar samenwerking met de omgeving van het Kindcentrum; bijvoorbeeld met zorginstellingen en sportverenigingen. Deze verschillende instellingen zullen hun visie en werkwijze op elkaar gaan afstemmen, waardoor er een doorgaande ontwikkelingslijn voor het kind ontstaat. De samenwerking staat echter nog in de kinderschoenen, maar zal steeds bewuster en doelgerichter worden ingevuld.
VVE Vroege Voorschoolse Educatie
Om achterstanden in de (taal) ontwikkeling te voorkomen/verminderen bieden we in samenspraak met de gemeente op een aantal Vroeg en Voorschoolse Educatie.(VVE) aan. Het doel van het VVEprogramma is er zorg voor te dragen dat kinderen op een goede wijze de overstap naar de basisschool kunnen maken. Op Kindcentrum de Kameleon hebben we gekozen voor de VVE methodiek Peuter- en Kleuterplein. Deze methode werkt met thema’s waarbij voor alle leeftijden spelactiviteiten worden aangeboden die alle ontwikkelingsgebieden raken. Uiteraard blijft het spelen op het kinderdagverblijf en het peuterarrangement centraal staan want spelen is leren.
Gezamenlijke speelmomenten
De kinderen van het peuterarrangement en het kinderdagverblijf maken op een speelse manier kennis met de kleuters en de juffen van de onderbouw tijdens gezamenlijke festiviteiten en eventueel tijdens het buitenspelen. Op deze manier leren de kinderen hun toekomstige klasgenoten op een speelse manier kennen.
Inzet intern begeleider bij zorgkinderen
Meestal ontwikkelen alle kinderen zich “normaal” in hun eigen specifieke tempo; het ene kind loopt wat later dan het andere. Bij de een gaat de taalontwikkeling heel snel en bij de ander verloopt dit wat trager. Soms komt het voor dat we ons zorgen maken over de ontwikkeling van een kind. Deze zorgen worden altijd met de ouders besproken. Vaak kunnen we samen oplossingen bedenken om de ontwikkeling te stimuleren. Maar soms kan het zijn dat we ouders toestemming vragen om het kind te bespreken in het zorgteam 0-4 met Vivent (wijkverpleegkundige) of dat we de intern begeleider van school een observatie laten doen. Deze bevindingen zullen altijd terug gekoppeld worden met de ouders en gezamenlijk maken we dan afspraken over de te zetten vervolgstappen. 8
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
Overdracht
Als een kind naar de basisschool gaat dan wordt er van het kind een overdrachtsformulier ingevuld. Dit formulier geeft de leerkrachten informatie over allerlei ontwikkelingsgebieden en specifieke informatie van uw kind. Dit formulier wordt uiteraard altijd met de ouders besproken. Samen zorgen we er voor dat het hele Kindcentrum voor de kinderen als veilig en vertrouwd voelt. Peuters lopen regelmatig met een pedagogisch medewerker door het gebouw. Ze weten bijvoorbeeld waar de kleuterklassen zijn en waar de conciërge zit. Ook komen ze weleens op “bezoek” bij de clustermanager en assistent manager. Ook de grote kinderen van school komen in de groepen om voor te lezen of een activiteit met de kinderen te doen. Als de kinderen naar de onderbouw gaan, gaan ze samen met de pedagogisch medewerker in de klas kijken en ze kijken ook bij de tussen schoolse opvang hoe dat er uit ziet. Als kinderen van het kinderdagverblijf en het peuterarrangement 4 jaar zijn laten we ze ook al wel eens meespelen met de kinderen van de buitenschoolse opvang zodat ze ook een beeld krijgen van wat hier gebeurd.
9
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
3.
Januari 2015
Visie op uw kind en ontwikkeling
Hoe zien wij kinderen
Kinderen hebben een natuurlijke drang zich te ontwikkelen en te leren. Ze zijn initiatiefrijk, spontaan en nieuwsgierig. Kinderen leren met al hun zintuigen. Kinderen zijn onderzoekers van hun eigen leefomgeving. Zij leren in hun eigen tempo en geven op hun eigen manier vorm en betekenis aan de wereld om hen heen. Kinderen maken onderdeel uit van de wereld. Een wereld waarin zij leven met hun eigen ideeën, meningen en persoonlijkheid. Ieder kind is anders en moet de vrijheid krijgen om zichzelf te kunnen zijn. Vanuit deze visies is het belangrijk dat wij de kinderen een veilige en stimulerende omgeving aanbieden, zodat elk kind zich met zijn eigen mogelijkheden spelenderwijs optimaal kan ontwikkelen. Wij realiseren dit door een aantal pedagogische basisdoelen in ons pedagogisch handelen en gedrag tot uiting te laten komen;
Een (emotioneel) veilige omgeving creëren (veiligheid) Fysieke en emotionele veiligheid
Vinden we in ons Kindcentrum erg belangrijk. Het vormt de basis voor de ontwikkeling van kinderen. Een kind dat zich veilig voelt kan zichzelf zijn en heeft de energie om te leren en te groeien. We bieden de kinderen deze veiligheid door vertrouwde relaties, structuur, voorspelbaarheid en een gezonde omgeving.
Vertrouwde relaties
Door vertrouwde relaties tussen de pedagogisch medewerker en uw kind, de kinderen onderling en de pedagogisch medewerker en de ouder, voelt uw kind zich veilig. Het is voor kinderen prettig om herkenbare gezichten te zien op de Kameleon en natuurlijk is een vast aanspreekpunt voor u als ouder ook belangrijk en prettig.
Structuur en voorspelbaarheid
De wereld zit vol nieuwe ervaringen en ontdekkingen. Elke dag gebeurt er wel iets wat je nieuwsgierig maakt of je doet verbazen. Dit maakt de wereld spannend maar ook onvoorspelbaar. Het is daarom fijn om te ontdekken binnen een veilige en vaste structuur. Een dagprogramma biedt structuur, herkenning en dus veiligheid. De binnen en buitenruimtes zijn erop afgestemd om de kinderen ongestoord en vooral zélf op ontdekking te laten gaan zonder steeds afgeremd te worden.
Gezonde omgeving
Het bieden van een uitdagende omgeving waarin aandacht is voor de behoeften en de ontwikkelingsfase van kinderen is voor ons belangrijk. Daarnaast willen we een gezonde en veilige omgeving bieden waarin kinderen zich zonder groot gevaar kunnen bewegen. Kinderen hebben de natuurlijke behoefte om te bewegen en op onderzoek uit te gaan, waardoor een blauwe plek of een pleister op de knie niet te voorkomen is. Deze ongelukjes hoeven niet negatief te zijn, ze kunnen juist een belangrijk leermoment vormen.
Een gevoel van zelfvertrouwen, zelfstandigheid en vaardigheden ontwikkelen (spelend leren)
10
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
Jonge kinderen zijn kleine onderzoekers. Zij denken niet in hun hoofd, zoals volwassenen, maar denken door te doen. Spel laat kinderen ontdekken wie ze zijn en wat ze willen. Spelend leren kinderen niet alleen over zichzelf, maar ook over hun omgeving. Ze leren door middel van spel omgaan met deze omgeving, andere kinderen en volwassenen. Spelend en onderzoekend verkent uw kind de wereld om zich heen en het effect van het eigen handelen op deze wereld. Wij zijn verantwoordelijk voor de stimulering van een gezonde emotionele ontwikkeling bij de kinderen, zodat ze een gevoel van zelfvertrouwen kunnen ontwikkelen. Alleen op die manier kunnen kinderen spelenderwijs vaardigheden aanleren. Dit geldt onder meer voor het leren van de taal, de motorische ontwikkeling en cognitieve vaardigheden. Aandacht voor datgene wat kinderen bezighoudt en daarop inspelen is dan belangrijk. Bijvoorbeeld met verhalen vertellen en de kinderen daar actief bij betrekken, zodat ze hun eigen verhaal/beleving kunnen verwerken. Op die manier vinden wij aansluiting met de belevingswereld van elk individueel kind. Wij kijken altijd wat uw kind zelf kan, zodat het de mogelijkheid heeft zélf te ontdekken wat het aan kan. Dat geeft uw kind allereerst een prettig en veilig gevoel en op den duur een gevoel van zelfvertrouwen. Verder bieden wij uw kind tal van activiteiten aan om zich in de richting van een zelfstandig persoon te kunnen ontwikkelen.
Kinderen leren omgaan met anderen (ik ben ik en jij bent jij)
Kinderen groeien op in een wereld waarin veel verschillen bestaan. Verschil in religie, cultuur, geaardheid en huidskleur maar ook in sekse, gezinssamenstelling, levensbeschouwing en het wel of niet hebben van een beperking. Deze verschillen benaderen we binnen het Kindcentrum positief, als waardevolle aanvullingen op elkaar. We leren kinderen respect te hebben voor elkaar en voor ieders individuele kwaliteiten. Iedereen mag zijn wie hij is en heeft recht op zijn eigen plekje binnen de groep. Het hebben van respect is niet alleen belangrijk voor kinderen. De pedagogisch medewerkers binnen het Kindcentrum hebben respect voor kinderen, ouders en elkaar. Ze staan open voor ieders leefwereld en beschikken over de openheid en communicatieve vaardigheden om ouder en kind te bereiken. Door respect voor de ander uit te dragen krijgen de kinderen een goed voorbeeld, Voor de sociale ontwikkeling van uw kind betekent het dat wij het de mogelijkheid geven te ontdekken wat het betekent als je samen iets doet. Samen aan tafel zitten en eten is hiervan een goed voorbeeld. Aan tafel leren ze dingen aan elkaar door te geven en/ of uit te delen. Het is belangrijk dat ze leren rekening met elkaar te houden: wachten op je beurt, speelgoed delen, ruzies altijd goed maken, luisteren als een ander kind/volwassene iets vertelt en er niet doorheen praten, elkaar troosten bij verdriet en elkaar helpen. De groep is voor de kinderen in elk geval een ideale situatie om de ander (kinderen én medewerkers) te kunnen imiteren: een belangrijke voorwaarde om zich sociaal te kunnen ontwikkelen.
Seksualiteit en intimiteit
Seksuele ontwikkeling per leeftijdsfase: Kinderen van 0 tot 2 jaar Basisbehoefte: lichamelijk contact en behoeften aan veiligheid. We vinden het erg belangrijk om de jongsten regelmatig op schoot te nemen en vast te houden. Dit zorgt voor een veilig en vertrouwd gevoel. Het lijfje van een baby is nog één groot tastzintuig dat heel gevoelig is voor iedere aanraking. Van 0 tot 1 jaar beginnen kinderen met het ontdekken van de geslachtsdelen. Van 1 t/m 2 jaar beginnen kinderen hun lichaam steeds meer te ontdekken
11
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
Peuters van 2 tot 4 jaar: nieuwsgierig Identiteitsontwikkeling: ontdekken eigen lichaam en het eigen geslacht maar vooral ook elkaar. Kinderen ontdekken in deze periode dat er jongetjes en meisjes zijn en ze bestuderen graag de verschillen als ze daar gelegenheid toe krijgen. Taalontwikkeling: gaat zeer snel, ontdekken dat vieze woorden effect hebben op de volwassene en dat testen ze graag zo nu en dan eens uit. Sociale normen: besef van wat wel en wat niet mag. De seksuele ontwikkeling verloopt niet zo duidelijk in delen als de andere ontwikkelingsgebieden. Een kind ontwikkelt zich gefaseerd en de genoemde ontwikkelingsleeftijden zijn dan ook geen vaste gegevens. De seksuele ontwikkeling bij jonge kinderen heeft nog niets van doen met de volwassen seksualiteit, het heeft meer te maken met intimiteit. Er zijn een aantal doelen die we stellen binnen de kinderopvang: • Kinderen voelen zich lekker in hun lijf • Kinderen leren wat vriendschap en liefde is • Kinderen leren initiatieven nemen als ze iets willen • Kinderen leren ‘nee zeggen’ als ze iets niet willen • Kinderen leren hun eigen keuze te bepalen ten aanzien van normen en waarden Binnen ons Kindcentrum hebben wij de volgende afspraken gemaakt ten aanzien van: • • • • • • • •
Kinderen mogen niet bloot lopen, ze hebben altijd een onderbroekje, luier of zwemkleding aan. De kleding van de pedagogisch medewerkers. Houding van pedagogisch medewerkers ten aanzien van gedrag en houding m.b.t. intimiteit en seksualiteit Tolerantie ten aanzien van andere kinderen. Spreken over seksualiteit en intimiteit. Respecteren van een “nee” van kinderen, grenzen respecteren en kinderen hier een goed voorbeeld in geven. Doktertje spelen. Bijvoorbeeld alleen onder toezicht van de pedagogisch medewerker en alleen met kleren aan. Gezamenlijk toiletgebruik.
Lichaamscontact is al op jonge leeftijd erg belangrijk. Kinderen ervaren daardoor dat ze er mogen zijn en dat het fijn is om aangeraakt te worden. Baby’s worden geknuffeld, gestreeld, je houdt ze dicht tegen je aan. Op deze manier maken ze kennis met intimiteit. We willen gedrag waar kinderen zich prettig bij voelen, of wat goed is voor hun ontwikkeling, niet afleren. Als kinderen bijvoorbeeld hun geslachtsorgaan betasten vinden wij dit geen probleem, mits het gepast is en niet aanstootgevend is voor anderen. Kinderen in deze leeftijdsfase hebben hier nog geen enkele bedoeling bij en het is volkomen onschuldig gedrag. Wij vinden het niet gepast als kinderen bij elkaar aan hun geslachtsdeel komen. Dit gedrag zullen wij dan ook corrigeren. Kinderen mogen doktertje spelen maar ze moeten daarbij hun kleding aanhouden, hoewel een broekspijp, mouw of T-shirt omhoog mag worden gedaan om de “zere plek” te genezen.
12
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
We willen kinderen leren dat ze nooit dwang mogen uitoefenen op een ander en dat ze geen dingen mogen doen die gevaarlijk of pijnlijk zijn. We kijken daarbij altijd naar de leeftijd van het kind en zijn ontwikkelingsfase. Kinderen mogen om hygiënische en praktische redenen niet bloot lopen. Wij vragen daarom om in de zomer een zwembroekje mee te nemen voor uw kind zodat uw kind heerlijk met water kan spelen. Mocht uw kind een luier dragen dan zorgen wij voor zwemluiers.
13
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
4.
Januari 2015
Pedagogische doelen
Waar willen we naar toe?
Binnen Kindcentrum de Kameleon sturen we de ontwikkeling van kinderen op verschillende vlakken. Voor elk aspect van de ontwikkeling hebben we daarom een doel opgesteld. Ik mag er zijn: Uw kind leert zichzelf te zijn en op zichzelf en anderen te vertrouwen. We doen het samen: Uw kind leert sociale vaardigheden en leert relaties aan te gaan. Ik kan het zelf: Uw kind leert dingen zelf doen. Ik voel denk en ontdek: Uw kind leert de wereld om zich heen te begrijpen. Ik kan het zelf zeggen: Uw kind leert te communiceren, eerst door middel van geluidjes, gebaren, kijken en oogcontact, later wordt dit uitgebreid met taal. Ik ben een lief, goed kind: Ik mag er zijn. Ik kan dansen, zingen, iets maken: Uw kind leert zich uit te drukken in verschillende creatieve vormen, zoals beweging, muziek, tekenen, bouwen.
14
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
5.
Januari 2015
Hoe geven wij vorm aan onze doelen?
De Kameleon ziet uw kind als uniek, kinderen ontwikkelen zich in hun eigen tempo, op hun eigen manier en vaak spontaan. We streven naar een juist evenwicht tussen aan de ene kant in te spelen op spontane gebeurtenissen, uw kind te volgen en aan de andere kant bewust uitdagingen te creëren en zelf de leiding te nemen.
Wennen, begroeten en afscheid nemen
In het Kindcentrum beginnen de kinderen iedere dag met afscheid van hun ouders en begroeten van de pedagogisch medewerkers en andere kinderen. Vooral aan kinderen die nieuw zijn stelt dit hoge eisen. Kennismaking met de Kameleon, u en uw kind komen voor het eerst…. Uw eerste, uitgebreide kennismaking met Kindcentrum de Kameleon vindt plaats met onze assistentmanager. In het intakegesprek vertelt zij u over de organisatie rondom de opvang, de pedagogische uitgangspunten, de oudercontacten en beantwoordt ze eventuele vragen. Daarna maakt u kennis met de groep waar uw kind geplaatst wordt en de pedagogisch medewerkers. Op de groep krijgt u vervolgens een intakegesprek met de pedagogisch medewerkers waarin de specifieke zaken besproken worden van de groep. U kunt dan vragen stellen en in overleg worden afspraken gemaakt en praktische dingen besproken. We bieden de mogelijkheid dat uw kind eerst een keer komt wennen voordat de plaatsing daadwerkelijk start. Dit kan in overleg met de medewerkers in de ochtend voor maximaal drie uur op een willekeurige dag. Natuurlijk mag u er dan bij blijven als u dat zou willen. Kennismaken en wennen bij het peuterarrangement. Als uw kind geplaatst in het peuterarrangement dan wordt u door de pedagogisch medewerker van het peuterarrangement uitgenodigd voor een intakegesprek. In dit gesprek wordt uitgelegd hoe de werkwijze op het Kindcentrum en specifiek bij het peuterarrangement is. Ook praktische dingen worden besproken. We hebben het over uw kind en wat u van ons verwacht. Uw kind zal zeker de eerste tijd heel veel nieuwe indrukken op doen tijdens zijn/haar ochtend / op de opvang; dit is vaak merkbaar bij de nieuwe kinderen, zij hebben tijd nodig om hun draai te vinden in de groep. U kunt altijd bellen om te vragen hoe het met uw kind gaat. Als er een aanleiding toe is, belt de pedagogisch medewerker van het peuterarrangement u. Belangrijk is dat er een basis van wederzijds vertrouwen groeit hierbij is eerlijkheid altijd belangrijk. Dus ook als een kind het moeilijk heeft, vertellen we dit. Wegbrengen en afscheid op het kinderdagverblijf. Uw kind wegbrengen is een belangrijk moment van de dag. De pedagogisch medewerker zal altijd uw kind en u persoonlijk ontvangen en proberen tijd te nemen voor een kort persoonlijk gesprek, zodat er een korte overdracht kan plaats vinden. Ons uitgangspunt is dat ieder kind (en ouder) zich welkom en gezien voelt. Uw kind kan moeite hebben afscheid van u te moeten nemen. Kinderen voelen zich prettig bij een afscheidsritueel. U kent uw kind en ontdekt dit ritueel samen. Zo kunt u samen een puzzel maken, een boekje lezen, zwaaien of een kus geven. Zodra u weg wilt neemt de pedagogisch medewerker samen met uw kind afscheid van u. Uw kind kan bij het afscheid erg boos of verdrietig zijn, wat het voor u, als ouder moeilijk maakt om afscheid te nemen. De ervaring leert dat dit bij de kinderen meestal snel over is. Voor u als ouder is dit soms lastiger dus als u het prettig vindt kunt u ons bellen zodat u op de hoogte gebracht wordt over hoe het gaat. Wij hechten veel waarde aan vaste haal- en brengtijden. Onze gezamenlijke activiteiten beginnen om 9 uur ’s ochtends. Dus de afspraak is dat alle ouders hun kind voor 9 uur brengen. Dan kunnen wij rustig met ons dagprogramma beginnen. 15
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
Wegbrengen en afscheid bij het peuterarrangement. Het peuterarrangement start iedere ochtend met een kwartier spelinloop. Tijdens dit kwartier kunt u met uw kind rustig de ochtend starten op het peuterarrangement. Ophalen op het kinderdagverblijf. Als het kind opgehaald wordt moet de ouder zich realiseren dat het kind op dat moment in zijn spel verdiept kan zijn en dus gefrustreerd kan raken als het daar abrupt uit wordt weggehaald. Dus het is verstandig als u de tijd kunt nemen om uw kind rustig op te halen. Op het moment dat de ouder bij het kind is, dragen wij de verantwoordelijkheid voor het kind weer over aan de ouder. De momenten van halen en brengen worden gebruikt voor een korte overdracht van informatie tussen ouder en pedagogisch medewerker. Om er zeker van te zijn dat hier ook tijd voor is wordt van de ouder verwacht dat zij hun kind(eren) op tijd ophalen ( voor kinderdagverblijf tussen 15.30-18.30). Er wordt op dat moment alleen actuele informatie over het verblijf op de groep uitgewisseld. Om dieper in te gaan op vragen of zorgen e.d. kan altijd een aparte afspraak gemaakt worden. Ophalen bij het peuterarrangement. De peuters van het peuterarrangement sluiten gezamenlijk de ochtend af met een liedje in de kring. Om 12.00 kunnen alle ouders hun kinderen ophalen. De eerste dag Wij begrijpen heel goed dat zo’n eerste dag voor uw kind, maar misschien ook voor u, niet gemakkelijk zal zijn. Wij vinden het belangrijk dat er een basis van wederzijds vertrouwen ontstaat tussen u als ouders en de pedagogisch medewerker, tussen uw kind en de pedagogisch medewerker en tussen de kinderen onderling. Wij dragen hier allereerst aan bij door op een zorgvuldige manier informatie met u uit te wisselen, de komst van uw kind zorgvuldig voor te bereiden en veel aandacht te besteden aan het laten kennismaken van uw kind met de andere kinderen van zijn/haar groep. Ook helpen wij ouders met een afscheidsritueel te ontwikkelen. Zo vinden wij het erg belangrijk dat ouders duidelijk gedag zeggen tegen het kind en niet plots verdwenen zijn om emoties te voorkomen. Het hoort er bij dat (jonge) kinderen verdrietig zijn als u weggaat. U kunt altijd rechtstreeks met de groep van uw kind bellen om te vragen hoe het met uw kind gaat. Als er een aanleiding toe is, belt de pedagogisch medewerker van uw kind u.
Eten en drinken
Eten en drinken op het kinderdagverblijf Eten en drinken zijn bij uitstek een plezierig en sociaal gebeuren. Zij zijn een belangrijk onderdeel van een dag op het kinderdagverblijf. Baby's hebben intiem contact met de pedagogisch medewerker die de fles geeft, hier proberen we ook altijd bewust de tijd voor te nemen. Hoe druk het ook is in de groep, de focus van de pedagogisch medewerker ligt op dat moment bij de baby die ze aan het voeden is. Peuters eten aan tafel en hebben samen plezier. Ze kunnen steeds zelfstandiger eten en drinken. Ze leren rekening te houden met elkaar en gesprekjes te voeren aan tafel. We proberen op een positieve, stimulerende manier met eten en drinken om te gaan. We stimuleren de kinderen om te helpen met het dekken van de tafel, zelf hun beleg te kiezen en zelf hun brood te smeren. We dwingen de kinderen niet tot eten. Het samen zijn en zelf doen zijn belangrijke waarden die we kinderen willen meegeven met de eet- en drinkmomenten. Het kinderdagverblijf werkt met een vast aanbod van zo veel mogelijk suikervrije voedingsmiddelen fruit, melk, diksap, yoghurt, bruin brood met hartig beleg, stroop, honing, crackers en rijstwafels. Als welkome afwisseling krijgen de kinderen wel eens iets anders zoals; soep, knakworstjes of macaroni. Ook hebben we ontdekt dat we onder de kinderen en pedagogisch medewerkers ware chef-koks hebben. Daarom koken we af en toe ook gezellig met de kinderen.
16
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
Wat betreft de babyvoeding, volgen we de voedingstijden van de ouders en hebben we een vast aanbod van de meest gangbare babyvoeding (Nutrilon 1,2,en 3. Forte 1,2, en 3, AR voeding en hypoallergene voeding). De flessen (Avent flessen) worden verzorgd door het Kindcentrum. Tot het kind 1 jaar oud is, krijgt het, indien gewenst, een warme maaltijd op het kinderdagverblijf. Daarna niet meer en eet het kind thuis 'met de pot mee'. Speciale voeding Als een kind een dieet moet volgen of de ouder stelt bepaalde voedingseisen, dan proberen wij daar rekening mee te houden. Speciale producten kunnen door ons aangeschaft worden als zij te bestellen zijn via onze leverancier, de prijs van de normale voeding niet te boven gaan en lang genoeg houdbaar zijn. Zo niet, dan brengt de ouder de voeding zelf mee. Het bereiden van voeding doen we aan de hand van het protocol voeding dat voor elk kinderdagverblijf van Kanteel geldt. Als kinderen ongeveer een jaar oud zijn dan wijzen we ouders op de voorkeur van (tuit)bekers boven flessen. Ook op de groep stimuleren we het gebruik van bekers zoveel mogelijk. Eten en drinken bij het peuterarrangement Tijdens de ochtend wordt er door de kinderen samen fruit gegeten en iets gedronken. De kinderen nemen dit zelf mee. Wij gaan ervan uit dat uw kind voordat het naar het Kindcentrum komt, gegeten en gedronken heeft. De twee hoofdredenen om het voor uw kind anders te doen zijn: • Het niet mogen eten van bepaalde producten vanwege levensovertuiging; • Het niet mogen eten van bepaalde producten vanwege de gezondheid van uw kind. Mocht u andere voeding gebruiken dan wij in ons assortiment hebben, komt dit voor eigen rekening. Kijk ik kan het zelf: Alle maaltijden en tussendoortjes zijn gezamenlijke activiteiten. Het gaat niet alleen om de voeding maar ook de sfeer, het onderlinge contact en het samenzijn zijn belangrijk. Kinderen helpen graag mee want dat is leuk en gezellig en bevordert zeker de zelfstandigheid van het kind. Kijk ik mag er zijn: Kinderen mogen zelf kiezen wat ze op hun boterham willen hebben, er is geen verplichting zoals eerst vleeswaren, zoet mag ook. De praktijk leert dat kinderen vaak toch voor afwisseling kiezen en het iedere dag anders kan zijn. Maar we proberen er zelf ook op te letten, zodat ze voldoende gevarieerd kiezen. De kinderen hoeven bij ons hun bord niet persé helemaal leeg te eten. Je hebt nu eenmaal grote en kleine eters. Maar we hebben natuurlijk wel een paar regels. Ze krijgen bijvoorbeeld pas een volgende boterham, als de vorige (bijna helemaal…) op is. We stimuleren de kinderen de korstjes op te eten, maar vinden dit niet zo belangrijk en zullen hen niet dwingen. Kortom we voorkomen strijd om eten. Kijk ik kan het zelf zeggen: We vinden het fijn als het kind het product bij de naam noemt. Dit is goed voor hun taalontwikkeling. Weten ze het nog niet, dan vertellen we wat ze aanwijzen en stimuleren we hen om het na te zeggen.
17
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
Trakteren hoort natuurlijk ook bij het eten. Vaak wordt het verjaardagsfeest gevierd als we het eerste tussendoortje nemen. Afhankelijk van de traktatie en of er meerdere verjaardagen worden gevierd kan het ook bij de boterhammaaltijd of in plaats van de fruitmaaltijd worden gehouden. Voor jonge kinderen is een traktatie al snel een hele maaltijd. Daarom is het belangrijk dat de traktatie niet te groot is. In principe hebben wij het liefste gezonde traktaties zoals bijvoorbeeld: krentjes, zoute stengels, popcorn, fruit maar als er rekening wordt gehouden met de grootte van de traktatie en het moment van uitdelen, kan ook een niet te zoete traktatie een prima keuze zijn.
Verschonen, zindelijk worden en slapen
Verschonen en zindelijk worden bij het peuterarrangement. Kinderen worden op vaste momenten en wanneer dit nodig is verschoond, de luiers moeten van thuis meegebracht worden. Kinderen raken bij het peuterarrangement vaak al snel vertrouwd met naar de wc gaan. Jongere kinderen zien oudere groepsgenoten naar de wc gaan en bovendien is de toiletruimte in dezelfde ruimte als de verschoonruimte. Spelenderwijs toont het kind er meer belangstelling voor en wanneer het serieus vorm krijgt, bespreken we dit met ouders. Wij vinden het belangrijk dat het kind zich vrijuit kan bewegen tijdens het spel. De kleding kan wel eens vuil worden tijdens activiteiten dus houdt u hier rekening mee. Het is raadzaam een set reservekleren achter te laten in de groep, met name tijdens het zindelijk worden. Verschonen en zindelijk worden op het kinderdagverblijf. Kinderen worden op vaste momenten en wanneer dit nodig is verschoond. De luiers worden door het kinderdagverblijf geleverd. Zindelijk worden gebeurd op het kinderdagverblijf meestal vanzelf. Kinderen raken vaak al snel vertrouwd met naar de wc of op het potje gaan. Jongere kinderen zien oudere groepsgenoten naar de wc gaan en bovendien is de toiletruimte in dezelfde ruimte als de verschoonruimte. Spelenderwijs toont het kind er meer belangstelling voor en wanneer het serieus vorm krijgt, bespreken we dit met ouders. Ook hangen er in de toiletruimte plaskaarten waar de kinderen een sticker mogen plakken wanneer ze op het toilet gepoept of geplast hebben. Op deze manier stimuleren we de kinderen en proberen we het toiletbezoek leuk te maken. Wij vinden het belangrijk dat het kind zich vrijuit kan bewegen tijdens het spel. De kleding kan wel eens vuil worden tijdens activiteiten dus houdt u hier rekening mee. Het is raadzaam een set reservekleren achter te laten in de groep, met name tijdens het zindelijk worden. Tijdens de wintermaanden is het prettig als het kind een pyjama en sloffen meeneemt. En tijdens de zomermaanden zijn zwemkleding en waterschoenen onmisbaar. Uw jonge kind is voor zijn verzorging afhankelijk van volwassenen. De medewerkers zullen daarom veel tijd bezig zijn met het verzorgen van uw kind, zoals neus poetsen, handen wassen na het plassen en vóór het eten, een schone luier geven enz. Hoe jonger het kind hoe meer afhankelijk het van ons is, hoe meer tijd we aan de lichamelijke verzorging besteden. Als uw kind ouder wordt stimuleren wij het om steeds meer zelf te doen. Kijk ik mag er zijn! Vanuit hygiënisch oogpunt vinden wij een goede verzorging belangrijk, maar wij gebruiken deze momenten ook om uw kind persoonlijke aandacht te geven. We knuffelen, kriebelen en doen spelletjes met de kinderen en bouwen op die manier een veilig contact met uw kind op. Kijk we doen het samen! Voor het verschonen van uw kind, kennen wij vaste momenten. Als uw kind tussendoor heeft gepoept of geplast, verschonen wij natuurlijk direct.
18
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
Als u of uw kind aangeven dat het kind eraan toe is om zindelijk te worden dan moedigen wij het kind aan samen met de andere kinderen naar het toilet te gaan. Zo ervaren ze dat een plasje of een poep doen op de wc heel gewoon is. De kinderen die al zindelijk zijn kunnen zelfstandig naar de toilet gaan en handen wassen. Kijk ik kan het zelf! Beheersing van de sluitspieren is afhankelijk van de neurologische ontwikkeling van kinderen. De meeste kinderen zijn voor hun tweede verjaardag niet rijp om zindelijk te worden. Maar er zijn grote individuele verschillen. Pedagogisch medewerkers merken dat een kind rijp is voor zindelijkheidstraining aan de volgende signalen:
• • •
Ze zijn langere tijd droog Ze geven zelf aan dat ze moeten plassen of poepen Ze willen op het potje/wc zitten en imiteren andere kinderen
Aangezien de groepen uit heel wat kinderen bestaan vragen wij u rekening te houden met bewerkelijke, onhandige kleding. Dit kost veel tijd en dat is jammer. Ook kunnen kinderen zich fijner bewegen, zichzelf leren aan en uitkleden en zelf naar de wc gaan in makkelijk zittende kleding. In verband met ‘ongelukjes’ is het belangrijk dat reservekleding aanwezig is in het bakje. Wilt u regelmatig controleren of de maat nog juist is en of het kleding is voor het juiste seizoen? Uw kind gebruikt veel energie. Want het is bezig met spelen, ontdekken, rennen en ga zo maar door. Om voldoende uit te rusten creëert de medewerker rustige momenten voor uw kind, zoals een boekje lezen of een activiteit aan tafel doen. Daarnaast is slapen voor uw kind ook belangrijk om weer energie op te doen. Uw kind mag van ons slapen als het er behoefte aan heeft. In de verticale groep zijn de slaaptijden verspreid over de hele dag. Baby’s mogen slapen in een bed, box, hangwieg of in een hangmat. Kinderen van één jaar doen nog vaak een ochtend- en middagdutje. Slapen Met samen spelen, ontdekken en rennen verbruikt een kind heel wat energie. Naast de rustige momenten die de pedagogisch medewerker tussendoor inbouwt (zoals bijv. een boekje voorlezen, samen aan tafel iets doen), is slapen voor een kind een belangrijk moment om bij te tanken. In een verticale groep slapen jonge kinderen als ze er zelf aan toe zijn of we volgen het slaapritme van thuis. We letten op de behoefte van het kind en overleggen met de ouders. Baby's kunnen bijvoorbeeld slapen in een bed of box. Bij voorkeur laten we de kinderen in bed slapen. Kinderen van één jaar doen nog vaak een ochtend en middagdutje. De meeste peuters gaan rond 12.30 uur slapen. Soms komt van de ouder het verzoek om het slapen af te bouwen, omdat het kind anders 's avonds niet goed inslaapt. Dit doen we in overleg met de ouder en als het kind het in onze ogen daadwerkelijk aan kan. Als een kind niet meer slaapt, wordt tussen de middag een rustige activiteit georganiseerd, zoals rusten op een stretcher op de groep, luisteren naar rustige muziek of een rustige activiteit aan tafel. Elke groep heeft de beschikking over 2 eigen slaapkamers. Indien mogelijk heeft ieder kind zijn eigen bedje met altijd zijn eigen beddengoed, zodat het slapen bij ons vertrouwd wordt. Kinderen mogen gaan slapen in hun eigen pyjama (evt. met eigen slaapzak), met hun speen en vertrouwde knuffels. Wij vinden het belangrijk dat slapen gaan gebeurt in een ontspannen en veilige sfeer. Daarbij zijn rituelen belangrijk bv. Met de slaapkleding aan nog 5 minuten spelen of nog een boekje voorlezen en daarna lekker gaan slapen. Een knuffel en eventueel een speen geven, welterusten zeggen tegen de anderen, broers en zussen een zoen en dan hup naar bed. 19
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
De bedjes worden iedere week verschoond tenzij de bedjes eerder vies zijn natuurlijk. De slaapkamers worden dagelijks goed geventileerd. We hebben binnen ons kinderdagverblijf dekentjes en geen dekbedjes. Deze maatregel houdt verband met het vermoeden dat slapen onder een dekbed kan bijdragen tot 'wiegendood'. Als u van het consultatiebureau het advies krijgt uw baby in te bakeren, dan kunt u ons ook vragen dit in het kinderdagverblijf te doen. U tekent daarvoor dan een verklaring en wij zullen u vragen het inbakeren een keer voor te doen. De kinderen slapen met meerdere op één slaapkamer, waardoor het gezellig (soms té...) slapen en weer wakker worden is. Het voordeel is dat uw kind zich niet alleen hoeft te voelen.
Overgangsmomenten en dagritme
Dagritme kinderdagverblijf Het dagritme van een Kindcentrum bestaat uit een bewuste afwisseling van activiteiten en rustmomenten. Onderstaand dagritme geldt voor de kinderen vanaf 1-1,5 jaar. Voor de kinderen op het kinderdagverblijf ziet de ochtend er ongeveer als volgt uit: 7.30 9.00
10.15 10.45 11.00 11.15 11.30
Binnenkomst kinderen, de kinderen kiezen iets om rustig mee te spelen Alle kinderen zijn gebracht Ontwikkelingsgerichte activiteiten Spel aan tafel Buitenspelen Opruimen Aan tafel een cracker/rijstwafel eten met een bekertje sap Kinderen verschonen of een plasje laten doen op de wc/potje Vrij spelen Opruimen Boterhammetjes eten met een bekertje melk
12.30 Kinderen gaan naar bed of gaan rusten op een stretcher/ iets rustigs aan tafel doen 14.30 Alle kinderen komen uit bed Verschonen of plassen op wc/ potje Aankleden (we stimuleren de kinderen om zich zelf aan en uit te kleden en helpen wanneer dat nodig is) 15.00 Fruit eten met een bekertje yoghurt 15.30 Vrij spelen Buitenspelen 16.30 Verschonen of plassen op wc/ potje 17.00 Soepstengel eten met een bekertje water/ sap 18.30 Tot de volgende keer!!
20
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
Peuterarrangement 8.45
De kinderen van het peuterarrangement worden ontvangen door de pedagogisch medewerker 9.00 Kringgesprek Ontwikkelingsgerichte activiteiten Vrij spelen 10.15 Opruimen Aan tafel 10.45 Buiten spelen / speelzaal etc. 11.45 De kinderen van het peuterarrangement worden opgehaald Kijk ik mag er zijn! Het tijdstip van de lunch in de verticale groep ligt op ongeveer 11:30 uur. Maar hebben de kinderen al eerder honger en zijn ze uitgespeeld dan kunnen we rustig vroeger aan tafel gaan. Maar het kan ook de andere kant op, zijn ze om 11:30 uur nog helemaal niet uitgespeel…dan laten we hen gewoon nog even hun gang gaan. We zullen dan wel aankondigen dat we straks boterhammen gaan eten zodat ze vast voorbereid zijn, uiteindelijk zitten we dan misschien tegen twaalven aan tafel. Dat is ook prima. Overgangsmomenten De pedagogisch medewerkers proberen de kinderen bewust te betrekken bij de overgangsmomenten. Het is voor kinderen soms moeilijk om met het spel te stoppen en op te gaan ruimen om aan tafel te gaan. We proberen deze overgangsmomenten zo positief mogelijk te houden door: • Voorspelbare herhaling, rituelen en liedjes. • Structuur. • Kinderen een actieve rol geven. • Tijdig aankondigen en uitleggen. • Positief en actief taalgebruik. • ‘Geduldige’ pedagogisch medewerkers. • Voorbereide omgeving; opruimen en speelklaar maken. • Goede samenwerking tussen collega’s. Voor een baby is het belangrijk en prettig als de omgeving voorspelbaar en bekend is. Dit betekent een vaste volgorde van verzorgingshandelingen en een vaste plek voor spullen en voor speelgoed. Dit betekent dat de pedagogisch medewerkers hun taken op elkaar afstemmen en baby’s intensief volgen en observeren, zodat ze kunnen inspelen op hun behoeftes. Vervolgens is het belangrijk om een overgang aan te kondigen, de reactie van de baby af te wachten, vervolgens mee te nemen en een stapje verder te gaan. Hierbij is het zaak om het tempo van de baby te volgen. Ook voor peuters is het belangrijk om een overgang tijdig aan te kondigen. Ze kunnen steeds meer actief bij het overgangsmoment worden betrokken Kijk we doen het samen! (helpen opruimen of klaarzetten) en rituelen gebruiken. Door in een peutergroep spullen en speelgoed een vaste plaats te geven kunnen kinderen veel zelf doen en pakken. Kinderen krijgen, passend bij hun leeftijd, een actieve rol in de zorg voor hun directe omgeving bijvoorbeeld door mee tafel te dekken, opruimen en het gezellig maken van de groepsruimte. Kinderen leren zo verantwoordelijk te zijn voor hun omgeving en rekening te houden met de behoeftes van andere kinderen op de groep.
21
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
Hiervoor zijn de volgende voorwaarden belangrijk: • Het dagelijkse handelen vormt hierbij een herkenbaar ritmisch patroon waaruit ook vertrouwen en veiligheid worden opgebouwd. • Aansluiten bij het tempo en behoeften van kinderen en je niet te veel laten meeslepen door het ritme van volwassenen of organisatiebelangen (rooster, de groepsbespreking) en de behoeftes (pauze, het moet netjes zijn), levert op dat kinderen als vanzelfsprekend meegaan in het natuurlijke patroon van het dagritme. Zo worden overgangsmomenten tot vaste herkenningspunten voor een kind. • De inrichting van de ruimte is zo dat de kinderen overal bij kunnen en zich vrij kunnen bewegen. Dingen die gevaarlijk zijn, staan buiten hun bereik.
Bewegen en zintuiglijk ervaren
Bewegen en gebruik van de zintuigen zijn de basis van alle andere vormen van communicatie en leren. Jonge kinderen hebben een spontane drang om te bewegen en om hun zintuigen te gebruiken. Zij hebben geen gerichte training nodig om zich motorisch te ontwikkelen. Ze leren op natuurlijke wijze tijdens hun dagelijkse activiteiten en spel. Binnen het kindcentrum scheppen we de voorwaarden voor het actieve spontane leren op motorisch en zintuiglijk gebied. De verschillende ruimtes die wij tot onze beschikking hebben sluiten aan bij de beweeg- en ervaarbehoeftes van de kinderen. Wij zorgen voor een goed dagritme zodat de kinderen niet over- of onderprikkeld raken, laten het kind doen wat het zelf kan en geven extra impulsen door gerichte activiteiten aan te bieden zoals imitatie-,beweeg-,en ontdekspelletjes. In ons activiteitenaanbod maken we een onderscheid tussen baby’s en peuters. Ook bij de allerjongsten wordt aandacht besteed aan activiteiten. Dan gaat het vooral om zintuiglijke en motorische activiteiten.
Kijk ik mag er zijn…kijk, ik voel, denk en ontdek!
Rob ligt op het aankleedkussen voor een verschoning. Wanneer de leidster klaar is met verschonen, kriebelt ze Rob in zijn nek. Hij schatert het uit van het lachen. Dan pakt ze een rammelaar met belletjes en beweegt die op en neer. Rob volgt met zijn ogen de rammelaar, hij volgt deze aandachtig. Daarna kriebelt ze hem in zijn buik, waarna hij weer in lachen uitbarst.
Samen spelen en samen leven
Al heel jong hebben kinderen met elkaar een sociaal leven, met leuke en minder plezierige kanten. Ze hebben plezier en dagen elkaar uit en kunnen elkaar ook storen. Ze leren met elkaar en met de pedagogische medewerkers basale sociale vaardigheden.
•
Dat de situatie op het kinderdagverblijf anders is dan thuis, is een gegeven en maakt dat de kinderen ook leren omgaan met verschillen. Dit alles wel binnen de mogelijkheden en grenzen van baby’s en peuters. Leren wat wel en niet mag en hoe je je moet gedragen is de leerschool voor het grote leven. Dit brengen wij ze dagelijks bij door veel ongeschreven regels, zoals: samen delen, op je beurt wachten, enzovoort. Wij leren kinderen in een groep te leven, dus rekening te houden met elkaar en met de omgeving.
22
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
Kinderen in de groep hebben regelmatig botsingen of conflicten. Botsingen zijn leermomenten, kinderen leren sociale vaardigheden om hun mening duidelijk te maken, de ander te begrijpen en oplossingen te zoeken. Wij grijpen alleen in situaties in wanneer we merken dat de veiligheid van een ander in gevaar is of als uw kind een situatie als angstig ervaart. We verwoorden emoties en regels, leggen uit en geven aanwijzingen. Lieke stapt van een loopfietsje af en Danny denkt: ‘zo nu ik’. Maar als hij erop stapt, bedenkt Lieke zich en wil het fietsje terug. Ze begint te sjorren en te duwen, maar Danny laat niet los. Dat wordt ruzie. De pedagogisch medewerker ziet het eerst even aan, zegt dan tegen Lieke ‘Laat Danny nu maar even, dan mag jij dadelijk als Danny klaar is weer fietsen’. En tegen Danny: ‘Zeg maar tegen Lieke dat zij dadelijk weer mag fietsen’. Lieke laat los, kijkt nog wat beteuterd. Danny doet een paar stapjes op het fietsje, stapt dan af en duwt het weer richting Lieke met een gebaar “zo nu mag jij weer”. Het samen leven vinden wij op het kinderdagverblijf erg belangrijk; wij zijn een onderdeel van een groter geheel: het Kindcentrum. Dit betekent dat we nauw samen werken met school en en de BSO. Alle kinderen maken ook deel uit van dit grote geheel door de gezamenlijk activiteiten maar ook door spontane ontmoetingen. Ook hebben we een open deurenbeleid, dus kunnen de kinderen ook bij de andere groep spelen op de momenten dat de deuren open staan. Dit vinden kinderen vaak erg leuk omdat in de groep ander speelgoed is of andere kinderen zitten. Dit open deuren beleid heeft echt als grootste voordeel dat alle kinderen en pedagogisch medewerkers elkaar kennen. De kinderen van BSO komen soms even kijken bij hun broertjes of zusjes bij ons op de groep. Ze doen samen een korte activiteit of komen juist alleen even een dikke kus geven. Ook vinden de peuters het bijzonder uitdagend als ze af en toe met de grote kinderen op de BSO mogen spelen. Dit heeft natuurlijk als positieve bijkomstigheid dat kinderen al langzaam kunnen wennen aan de BSO. Kijk ik mag er zijn! Dacht je bijvoorbeeld een leuk fantasiespel te doen over dieren, maar zijn de kinderen zelf al druk en leuk bezig met 'vadertje moedertje' te spelen. Dan voeg je jezelf er rustig bij in en gaat met hun fantasie mee. Wij zorgen ervoor dat ieder kind zich veilig, geborgen en geaccepteerd voelt en maken kinderen er ook op attent dat niet iedereen hetzelfde hoeft te zijn, zodat bijvoorbeeld een rustig kind, dat liever de kat uit de boom kijkt, niet direct op dezelfde manier in een spel mee hoeft te doen als een druk kind. Samenspelen Baby's maken eenvoudig contact door lachen, aanraken, geluidjes maken en naar elkaar staren. Als ze iets ouder zijn volgen eenvoudige opeenvolgingen van interacties. Bijvoorbeeld een kind geeft een speeltje en de ander geeft het terug. Ook imiteren kinderen elkaar vaak. Lacht het ene kind, dan merkt een ander kind het op en lacht. De oudere kinderen op de groep spelen samen met elkaar door elkaar te imiteren, elkaar te troosten, samen te zingen en te dansen, spelletjes te spelen aan tafel, rollen en fantasie-spellen te spelen en samen de tafel te helpen dekken. Maar ze kunnen ook aan parallelspel doen, ze spelen in elkaars nabijheid, maar ieder kind doet zijn of haar eigen ding. Als ze met de treinen spelen, is de een bezig met rails en de ander met een trein en aanhangwagentje. Af en toe kijken de kinderen naar elkaar, soms pakken of geven ze iets aan elkaar.
23
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
Veel kinderen hebben op deze leeftijd een enorme fantasie. Ze "zijn" ineens Bob de Bouwer of praten tegen onzichtbare vriendjes en kunnen helemaal opgaan in hun fantasie-spelletjes en het magische denken.
Taal en communicatie
De communicatie tussen pedagogisch medewerkers en kinderen vormt het hart van de pedagogiek in het kindercentra. Jonge kinderen communiceren met hun hele lichaam. Maar taal wordt al snel een steeds belangrijker communicatiemiddel. Communicatie biedt veel veiligheid voor de kinderen. Dát je met hen communiceert, maar vooral ook de manier waarop je met hen communiceert. Het biedt de kans om in te spelen op de dingen die hen bezighouden en geeft ze het gevoel dat ze meetellen. We proberen veel met de kinderen te praten over wat er gebeurd is die dag of thuis, in het weekend en wat er is gedaan. Dit gebeurt vooral veel tijdens het eten en bij het verschonen. Aan tafel met ons allen; tijdens het verschonen één op één, tijdens het spelen. Hiermee proberen we te laten zien dat we de leef ervaringen van het kind belangrijk vinden en serieus nemen. We proberen ook op stemmingen van het kind te reageren en te verwoorden wat we zien of denken te zien. Door dit te doen laten we het kind merken dat het zich kan uiten en dit draagt bij aan het gevoel van geborgenheid. De hele dag door benoemen we wat wij doen, wat de kinderen doen, wat er volgens ons gebeurd, wat we zien. We verbeteren de kinderen nooit rechtstreeks maar zullen zelf wel de woorden correct herhalen. We besteden bij het Kindcentrum ook veel aandacht aan activiteiten die de ontluikende geletterdheid ontwikkelen zoals voorlezen, het actief deelnemen aan de kinderboeken week en de nationale voorleesdagen. Kijk ik mag er zijn! In onze manier van communiceren laten we respect voor het ‘kind-zijn’ van de kinderen zien. We proberen te praten op ‘kindniveau’ zonder kinderachtig te zijn. Dat betekent dat we zoveel mogelijk op gelijke hoogte (letterlijk) communiceren. Dat kan niet altijd maar zeker op die momenten dat echt contact gevraagd is, is dit belangrijk. Maar we bedoelen dit ook figuurlijk. Op dezelfde hoogte communiceren met kinderen door in het praten het gebruik van moeilijke woorden te vermijden zonder te vervallen in krom, kinderlijk taalgebruik.
Natuur en fysieke omgeving
Jonge kinderen zijn van nature betrokken bij hun omgeving. Ze hebben plezier in buiten zijn, ervaren, bewegen en ontdekken. Buitenspelen is een steeds terugkerende activiteit. Dit gebeurt op het buitenterrein (daar is altijd toezicht van leiding). We vinden buitenspelen van groot belang omdat de kinderen daar voluit kunnen rennen, klauteren en ontdekken. We maken dankbaar gebruik van de seizoenen, zo gaan we in de lente graag naar de jonge dieren in het park. In de zomer spelen we volop met water in onze van thuis meegebrachte zwemspullen. In de herfst vragen we speciaal voor het stampen in regenplassen laarsjes en in de winter maken we allerlei lekkernijen voor de vogels in onze tuin.
24
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
Ordenen, meten en rekenen
Een blik op spelende kinderen in de zandbak bewijst: kinderen en ordenen, meten en rekenen horen bij elkaar. In de eerste kinderjaren wordt de basis gelegd voor deze belangrijke cognitieve vaardigheid. De houding en motivatie van jonge kinderen om de wereld om zich heen te ontdekken is het belangrijkste. Het overdragen van kennis en begrippen om de wereld te ordenen mag niet en koste gaan van dit doel. Leerervaringen op dit gebied zijn ingebed in het spontane spelen en de alledaagse (verzorgende) activiteiten. Kijk, ik voel, denk en ontdek! Tessa probeert zich in een veel te kleine doos te wurmen. We kijken dit aan en laten haar haar gang gaan. hé dat lukt niet! Ernaast staat een grotere doos. Tessa klimt daar in…hé dat lukt wel! Deze is groot genoeg! Zo leert Tessa dat sommige ruimtes te klein zijn en sommige groot genoeg.
Geluid en muziek, dans en beweging.
Ze zijn onlosmakelijk verbonden met de ontwikkeling van baby’s en peuters. Het gaat over communicatie, de wereld ontdekken en een wij-gevoel maken. We schenken veel aandacht aan spelen waarbij (zelf-)expressie een belangrijke rol speelt. Enkele voorbeelden hiervan zijn: zingen en bewegen op muziek, verkleden, poppenkast spelen, muziek maken, fantasieverhaaltjes bedenken en spelen. We zingen iedere dag, vooral bij de vaste momenten veel liedjes zoals na het eten het poetslied, dansen, maken regelmatig muziek met verschillende instrumenten. We luisteren ook naar muziek en doen er dan spelletjes mee zoals bijvoorbeeld de polonaise of de stoelendans. Ook spelletjes zoals zakdoekje leggen en “Jan Huygen in de ton” worden enthousiast meegespeeld. Ik kan dansen, zingen, iets maken! Poets nu je neusje en poets nu je kin Poets nu je mondje met je tandjes erin Was je handje hier en was je handje daar Nog een keer het mondje en dan zijn we klaar!
Beeldende expressie
Beeldende expressie gaat in de jonge jaren om plezier in het bezig zijn en de ervaring dat je de wereld om je heen kunt veranderen en mooi maken. Het ontdekken van verschillende materialen, het aanvoelen, zelf vormen en naar eigen hand zetten van materiaal, het gebruiken van voorwerpen zoals een kwast of een schaar, het oefenen van de motoriek, het zich uiten op verschillende manieren: dat alles speelt een rol bij creatief bezig zijn. Het eindresultaat is niet van belang en altijd mooi, plezier hebben in de activiteit vinden wij het belangrijkste! Kinderen worden dan ook niet gedwongen om aan een activiteit mee te doen. De pedagogisch medewerker zal een kind aanmoedigen, stimuleren, begeleiden of helpen de angst voor bijvoorbeeld verf (daar krijg je zulke vieze vingers van!) te overwinnen. Kijk, ik kan het zelf, kijk, we kunnen het samen! De kinderen plakken, knippen en schilderen. Ieder doet het op zijn of haar eigen manier en de groepsleiding geeft aanwijzingen over het gebruik van het materiaal “Kijk zo kun je de kwast goed vasthouden.”
25
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
Verjaardagen en feesten
In het Kindcentrum besteden we met de kinderen aandacht aan feesten zoals Sinterklaas, Kerstmis, Carnaval en Pasen. Dit doen we met de kinderen van het peuterarrangement en de school. Ze vormen steeds terugkerende rituelen die sfeer geven aan de groep en voor de kinderen belangrijk zijn als herkenning. Samen feest vieren legt de nadruk op het gevoel van verbondenheid met elkaar. Natuurlijk is het feest dat gevierd wordt afgestemd op de groep en de persoon. Jarig zijn is een groot feest waar de kinderen soms dagen van te voren al mee bezig zijn! Op die speciale dag staat het kind in de belangstelling en vieren we feest in de eigen groep. Met slingers, muziek, een kroon, een speciale stoel, traktaties én natuurlijk een cadeautje maken we dan ook iets heel bijzonders van deze dag. Maar als een kind niet zoveel aandacht wil, houden we daar natuurlijk rekening mee! Verjaardagen en afscheidsfeesten hebben vaste onderdelen zodat het voor ieder kind een vertrouwd gebeuren is. De ouders zijn van harte welkom om dit feestje mee te vieren. Als dit niet kan en u wilt graag dat wij foto’s maken dan kunt u uw camera aan ons afgeven. Wij maken dan enkele opnames zodat u toch een indruk krijgt van het feest. Kijk ik mag er zijn! Spannend hoor! Mijn allerlaatste dag op het Kindcentrum.. We zingen, maken muziek en ik krijg een cadeautje. Ook krijg ik vandaag mijn knutselmap mee naar huis met werkjes, foto’s en verhaaltjes van mijn leuke tijd hier op de Zonnestralen. Ik zal het hier wel missen en ik denk dat ze mij ook wel gaan missen! Jaarlijks vieren we ook met alle ouders en kinderen samen ons Jaarfeest met steeds een ander thema.
Uitstapjes
In onze optiek is opvang niet een geïsoleerd gebeuren, maar maakt ook de omgeving, de buurt een wezenlijk onderdeel uit van de opvang Binnen de dagopvang van 0 tot 4 jarigen mogen wij geen uitstapjes maken waarbij vervoer komt kijken. Met deze leeftijdsgroep gaan we natuurlijk wel eens een stukje wandelen bijvoorbeeld om de eendjes te voeren of samen naar de bakker, speeltuin of naar een kindervoorstelling. Ook is de kermis ieder jaar weer erg gezellig! Bij uitstapjes is de begeleiding 1 pedagogisch medewerker op 3 kinderen. Voor het peuterarrangement hebben wij een protocol voor uitstapjes. De meeste uitstapjes worden door ons georganiseerd, zoals een bibliotheekbezoek, bezoek aan de kinderboerderij en een jaarafsluiting. Tijdens een uitstapje staat het samen plezier beleven voorop. De voorwaarde hiervoor is dat alle ouders meegaan om dit gezamenlijk uit te kunnen voeren.
Ziekte
Zieke kinderen zijn niet op hun plaats in een groep. Zij hebben extra zorg en aandacht nodig en die kan hen op een groep niet gegeven worden. Daarom hanteert Kanteel de volgende regels bij zieke kinderen: Heeft een kind ‘s- morgens 38˚ C graden koorts of meer, dan mag het niet gebracht worden. Wordt een kind tijdens zijn/haar verblijf op het Kindcentrum ziek, dan zullen wij contact opnemen met de ouders met het verzoek het kind te komen halen.
26
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
Binnen Kanteel hebben wij een protocol waarin beschreven staat wanneer kinderen niet naar het Kindcentrum gebracht mogen worden. Dit protocol is tot stand gekomen vanuit een landelijke werkgroep bestaande uit GGD artsen, een kinderarts, een huisarts een microbioloog en een clustermanager Kinderopvang. Zie www.RIVM.nl Bij Kanteel hanteren wij ook een formulier medicijnverklaring. Dit formulier moet worden ingevuld indien een kind op het Kindcentrum medicijnen moet krijgen die door een arts zijn voorgeschreven, of die ouders zelf willen geven, de zogenaamde zelfhulpmedicijnen. Paracetamol mag niet worden gegeven, behalve als het op recept van de huisarts is verkregen en ouders hiervoor een medicijnverklaring hebben getekend, Paracetamol wordt in geen geval gegeven als remmer voor griepverschijnselen
27
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
6.
Januari 2015
Wat maakt ons hiervoor zo geschikt?
De spil van het hele reilen en zeilen van het kinderdagverblijf en peuterarrangement zijn de pedagogisch medewerkers. Zij zijn diegene die iedere dag weer zorgen voor de sfeer, de uitdaging, de veiligheid, de structuur kortom de pedagogische kwaliteit op locatie. Het team is van groot belang voor kinderen en ouders; alle teamleden moeten in staat zijn om kinderen (en ouders) op de juiste momenten te ondersteunen, informatie te geven, bij te sturen of juist ruimte te geven. Zeker het werken in een verticale groep (kinderen van 0-4 jaar) vraagt veel van de pedagogisch medewerkers zij moeten steeds schakelen tussen de behoeftes van de kinderen met een uiteenlopende leeftijd; iedere leeftijdsgroep vraagt zijn specifieke aanpak. Het team van de Kameleon ervaart dit juist als een uitdaging en een meerwaarde voor hun dagelijks werk. Alle pedagogisch medewerkers zijn gericht op het welbevinden van alle kinderen. Waaraan kunt u als ouder een pedagogisch medewerker van de Kameleon herkennen: • Iemand die oprechte aandacht voor het kind heeft en plezier heeft in wat kinderen doen. Ieder kind helpt zijn gevoelens te uiten en op te vangen. Die in dialoog gaat met de kinderen en zorgt dat ieder kind zich veilig voelt (sensitieve responsiviteit). • Iemand die vertrouwen toont in de kinderen en hun mogelijkheden. De kinderen zelf keuzes laat maken en luistert en kijkt naar de kinderen (respect voor de autonomie). • Iemand waarbij kinderen weten waar ze aan toe zijn en wat er van ze verwacht wordt. Die duidelijk is in de afspraken die gemaakt zijn in de groep met de kinderen en die zorgt dat voor de kinderen de momenten van uitdaging en rust in balans zijn (structureren en grenzen stellen). • Iemand die samen met de kinderen de dag beleeft met dezelfde dagindeling, dezelfde manier van slapen gaan, dezelfde manier waarop je je verjaardag viert (rituelen beleven). • Iemand die de hele dag praat en in contact is met de kinderen door te vertellen wat ze gaat doen; uit te leggen wat er gebeurd; feitelijke dingen voor kinderen verwoorden. (informatie en uitleg geven). • Iemand die zorgt dat alle kinderen zich veilig en vertrouwd met elkaar voelen. Die helpt om vriendjes te maken en leert hoe je een conflict op kunt lossen(ondersteunen van positieve relaties bij kinderen) Teamwork is essentieel; als we bovenstaande willen bereiken dan is het een vereiste dat mensen goed samen kunnen werken. Het samenwerken in de groep is belangrijk; teamleden moeten steun voelen bij elkaar en op elkaar kunnen bouwen. In de groepsoverleggen en teamvergaderingen is het onderwerp samen werken een belangrijk onderwerp; hoe werk je goed samen? Hoe zeg dat je iets minder prettig vindt van je collega? Maar ook hoe werk ik zelf? Wat kan ik goed en waar moet ik groeien? Het reflecteren op jezelf komt regelmatig terug in het team of individuele gesprekken. Als je jezelf goed kent, kun je ook goed afstemmen op de kinderen, collega’s en ouders. Het voorbeeld gedrag van de medewerker is heel belangrijk. Kinderen leren het meeste door imitatie van zowel andere kinderen als volwassenen om hen heen. Onze medewerkers zijn zich hiervan bewust en door middel van video interactie begeleiding worden zij uitgenodigd om hier nog bewuster mee om te gaan. Doordat pedagogisch medewerkers regelmatig trainingen bezoeken, proberen we elkaar steeds weer te inspireren en aan te vullen. De bevindingen die hier opgedaan zijn, worden altijd weer uitgewisseld in de teamvergadering op deze manier proberen we de (pedagogische) kwaliteit te verbeteren. Binnen het team van de Kameleon proberen we altijd gebruik te maken van elkaars kwaliteiten. 28
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
“Voor ieder probleem, voor ieder kind, voor iedere dag is een unieke reactie van de opvoeder nodig.” Janus Korczak (pedagoog) Zoals te lezen in bovenstaande wordt er heel wat van onze pedagogisch medewerkers verwacht. Om de medewerkers te ondersteunen in hun werk zijn er naast de “Video Interactie Begeleiding”, die iedere pedagogisch medewerker een keer per jaar krijgt, binnen Kanteel nog een aantal cursussen om deskundigheid te bevorderen. Bijvoorbeeld de verplichte cursussen “Kinder-EHBO”, “Mensendieck”en “de babycursus”. En zijn er vanuit de overheid ook verschillende verplichte cursussen zoals de cursus “Kinderen die opvallen”, waarin pedagogisch medewerkers handvatten krijgen, waarmee ze signalen kunnen opvangen die kinderen geven wanneer de ontwikkeling even wat minder goed verloopt. Of de cursus “Communiceren doe je zo”, waarin de pedagogisch medewerkers ondersteuning krijgen in hun communicatie, zowel naar kinderen als naar ouders toe. Daarnaast zijn er nog cursussen die pedagogisch medewerkers kunnen volgen ter inspiratie, b.v. “peuterdans”, “spelen aan de watertafel”, of “Kind en Natuur”. Daarnaast zijn al onze medewerkers verplicht om een VOG te overhandigen bij indiensttreding.
29
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
7.
Januari 2015
Volgen en observeren
Observeren is een bron van plezier, inzicht en verwondering. Door te kijken leren pedagogisch medewerkers de kinderen kennen. Binnen de kindercentra van Kanteel Kinderopvang wordt gebruik gemaakt van vaste observatiemethoden om de kinderen te volgen in hun ontwikkeling, dit noemen we ook wel een kind-volgsysteem. De observaties zijn voor pedagogisch medewerkers een bron van informatie die zij weer kunnen gebruiken om beter in te spelen op de ontwikkelingsbehoeftes en mogelijkheden van het kind. De bevindingen uit de observaties worden besproken met de ouders. Wij observeren op het moment met de methode: Zo doe ik, Zo praat ik, Zo beweeg ik. Elk kind krijgt zijn eigen 3 observatieboekjes. Om de 5 tot 6 maanden wordt er per kind geobserveerd en een vragenlijst ingevuld door de pedagogisch medewerkers. Hierdoor kunnen we de ontwikkeling van uw kind volgen. Aan de hand van het kind volgsysteem worden de oudergesprekken gevoerd. Als pedagogisch medewerkers vermoeden dat er iets aan de hand is, observeren zij eerst gericht het kind om vervolgens het probleem met de ouders en de locatiemanager te bespreken. Er wordt bij de ouders afgetast of ze de problemen herkennen. Ook hanteren wij een peuterobservatielijst, als er een vermoeden ontstaat van een achterstand of stoornis in de ontwikkeling. Van een ontwikkelingsachterstand spreek je, als een kind weinig afwijkt van het gemiddelde en je vermoedt dat het kind dit weer inhaalt. Van een stoornis spreek je, als er een opvallend grote achterstand is. Als de ouders snel betrokken worden bij dit proces voelen zij zich serieus genomen en gesteund in hun onzekerheid of bij vragen, zij hebben tijd om mee te denken. Zij krijgen de tijd om hun gevoelens te uiten en te verwerken en te leren vertrouwen dat hun kind baat kan hebben bij begeleiding. Door de peuterobservatielijst, komt de ontwikkeling van het kind goed in beeld. Mocht uit ons observatiesysteem blijken dat uw kind een eventuele achterstand zou kunnen hebben op taal en spraak dan kunnen wij met uw goedvinden een screening doen om te kijken of wij met u een externe deskundige kunnen inschakelen. Dit alles met uw goedvinden en voor de ontwikkeling van uw kind. Uiteraard worden alle gegevens over uw kind vertrouwelijk behandeld en bewaren wij deze in het persoonlijk dossier van uw kind. U kunt natuurlijk ook zelf de medewerkers aanspreken als u vragen en/of opmerkingen heeft over het verblijf van uw kind bij ons en de mogelijkheid om hiervoor een afspraak te maken, is er altijd! Als pedagogisch medewerkers vermoeden dat er iets aan de hand is, observeren zij eerst gericht het kind om vervolgens het probleem met de ouders en de clustermanager te bespreken. Er wordt bij de ouders afgetast of ze de problemen herkennen. Als het probleem blijft bestaan, wordt tijdens het groepsoverleg een plan van aanpak opgesteld. In samenwerking met ouders en eventuele andere instanties kan het kinderdagverblijf meewerken aan een oplossing van het probleem. Het kinderdagverblijf is echter beperkt in de mogelijkheid tot speciale behandeling van of ondersteuning aan individuele kinderen. Het stappenplan basiszorg op KDV (bijlage) is de werkinstructie voor medewerkers in het geval zij problemen signaleren bij een kind. Dit stappenplan wordt in de gemeente ’s-Hertogenbosch gemeente breed gehanteerd.
30
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
Bij vermoeden van mishandeling of misbruik geldt een ander plan van aanpak. Wanneer er een vermoeden van kindermishandeling of seksueel misbruik is, hanteren we binnen Kanteel het stappenplan meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling KDV (bijlage). Ook dit stappenplan is onderdeel van de sluitende zorgstructuur ‘s-Hertogenbosch. Alle communicatie en handelingen met betrekking tot de bovengenoemde stappenplannen, moeten door de betrokken pedagogisch medewerkers schriftelijk dan wel digitaal worden vastgelegd zodat te allen tijde inzichtelijk is welke stappen er zijn ondernomen in het traject. Wanneer een gespreksverslag is gemaakt, dienen ouders dit te tekenen voor gezien. Ouders hebben recht op inzage in het dossier van hun kind.
SNEL
In de gemeente Den Bosch wordt bij alle kinderen in de kinderopvang of het peuterarrangement op de leeftijd van 2,8 jaar de SNEL 30-33 maanden afgenomen. Hierover wordt u als uw kind deze leeftijd bereikt nader geïnformeerd door de locatie. U moet toestemming geven om uw kind hieraan deel te laten nemen. Het doel van deze test is om zo snel mogelijk in te kunnen springen als uw kind kans loopt om een taalachterstand te ontwikkelen. We werken hierbij nauw samen met de jeugdverpleegkundige.
Overdracht formulier
Als uw kind vanuit kinderopvang of peuterarrangement doorstroomt naar een bijbehorende basisschool, vindt er een overdracht plaats met de leerkracht van de basisschool. In het overdracht formulier staat de ontwikkeling van het kind omschreven. De leerkracht is op deze manier op de hoogte van de vaardigheden. Ook weet hij wie het kind heeft begeleid op het kinderdagverblijf en kan er eventueel een terugkoppeling plaatsvinden. Voordat wij dit formulier aan de basisschool geven, krijgt u het uiteraard eerst zelf te lezen. Gaat uw kind naar een andere basisschool, dan sturen wij het overdrachtsformulier, met uw toestemming , op naar de basisschool waar uw kind naar toe gaat. Indien gewenst kan er aan de leerkracht nog een mondelinge toelichting gegeven worden.
31
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
8.
Januari 2015
Ouders
Communicatie met ouders bij het halen en brengen van het kind. Wij hechten waarde aan vaste breng- en haaltijden, omdat dit voor kinderen herkenning, duidelijkheid en dus veiligheid biedt. Bovendien brengt dit rust in de groep. We willen graag om 9.00 uur met ons dagprogramma beginnen. De momenten dat u uw kind bij ons brengt en haalt, gebruiken wij graag voor een overdracht tussen u en de medewerker. Om er zeker van te zijn dat hier tijd voor is, verwachten wij van u dat u uw kind op tijd komt brengen en halen. Voorop staat dat wij een prettige open sfeer willen creëren bij het halen en brengen van uw kind. Wij vinden het belangrijk dat u ons op de hoogte stelt van eventuele bijzonderheden in de thuissituatie met betrekking tot uw kind, bijvoorbeeld: is uw kind niet helemaal fit, heeft het niet goed geslapen, zijn er veranderingen in eet- en/of slaapgewoonte of zijn er gebeurtenissen geweest die indruk maken op uw kind? Bij de dagelijkse overdracht wisselen we informatie uit hoe het met uw kind gaat. Als u wat langer wilt praten over uw kind, redenen hiervoor kunnen zijn dat u wat dieper in wilt gaan op zorgvragen, verbeterpunten of problemen, dan kunt u altijd een afspraak maken met een van onze pedagogische medewerkers van de groep. Wilt u ons altijd laten weten als u met uw kind weggaat! Zo weten we precies welke kinderen opgehaald zijn. Vooral bij buitenspelen en bij een calamiteit is dit van wezenlijk belang.
Het schriftje/documentatie
Bij het kennismakingsgesprek in de groep krijgt u een schriftje mee om de communicatie tussen ouders en pedagogisch medewerkers te bevorderen en om de belevenissen van uw kind over te dragen. In de eerste week dat uw kind komt, kunnen de medewerkers ervoor kiezen vaker te schrijven over hoe het is gegaan. Na die tijd zal dat eens in de een of twee weken gebeuren. Natuurlijk vinden wij het prettig als u ook regelmatig iets schrijft over het wel en wee van uw kind. We maken met grote regelmaat foto’s. Niet alleen van speciaal georganiseerde activiteiten, maar ook om te laten zien (letterlijk dus) hoe kinderen gedurende de dag bezig zijn.
Ouderavonden/tien minuten gesprekken
Een keer per jaar wordt door de pedagogisch medewerker en/of de oudercommissie een thematische ouderavond georganiseerd. De invulling hiervan wordt ieder jaar opnieuw bekeken en is dus niet ieder jaar hetzelfde. Soms hebben we groepsgebonden ouderavonden, bijvoorbeeld als een thema zich niet leent voor behandeling in een hele grote groep Daarnaast worden er ieder jaar oudergesprekken georganiseerd waarop u kunt inschrijven. Deze gesprekken vinden plaats naar aanleiding van observaties die gedaan zijn op de groep met een van de pedagogisch medewerkers van uw kind.
Wat kunnen ouders verwachten van de locatie
Een enthousiast team die er alles aan doet om de kinderen hier een fijne tijd aan te bieden, en een veilige en uitdagende omgeving te creëren. Ouders kunnen altijd bij onze medewerkers terecht voor vragen en ondersteuning met betrekking tot het kind en de opvoeding.
32
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
De oudercommissie
De oudercommissie is een vaste geleding binnen Kanteel. Zij kan gevraagd en ongevraagd advies geven over het beleid en de activiteiten van het Kindcentrum. De oudercommissie behartigt de belangen van de ouders en kinderen die het Kindcentrum bezoeken en draagt zorg voor een regelmatige communicatie met de ouders, de leiding van het Kindcentrum en Centrale Cliëntenraad (de CCR) van Kanteel. Elke ouder kan lid worden van de oudercommissie.
De CCR
De centrale cliënten raad (CCR) van Kanteel kinderopvang vertegenwoordigd de verschillende oudercommissies van de kindercentra. Van iedere oudercommissie is er een vast contactpersoon voor de CCR. Kanteel kinderopvang is verplicht om over bepaalde onderwerpen de CCR te informeren en advies te vragen.
Tot Slot
Met dit werkplan hebben wij getracht u inzicht te geven in de manier waarop wij werken. Zo heeft u alvast een beeld wat u en uw kind te wachten staat. Heeft u opmerkingen, tips of vragen, de deur staat altijd voor u open. Dan rest ons u en uw kind een fijne tijd bij ons toe te wensen! Team PA/KDV de Kameleon
1
De Centrale Cliëntenraad (CCR) van Kanteel Kinderopvang vertegenwoordigt de verschillende oudercommissies van de kindercentra. Van iedere oudercommissie is er een vaste contactpersoon voor de CCR. Kanteel Kinderopvang is verplicht om over bepaalde onderwerpen de CCR te informeren en advies te vragen.
33
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
9.
Januari 2015
Beleidsafspraken
Beleidsafspraken
Het gaat te ver om hier uitgebreid de verschillende beleidsgebieden aan bod te laten komen. Daarvoor verwijzen we naar de betreffende beleidstukken. Toch willen we hier de zaken die belangrijk zijn voor het pedagogisch beleid in het kort toelichten. Meer informatie over protocollen en werkafspraken vindt u aan de binnenkant van de omslagmap die u bij het kennismakingsgesprek heeft ontvangen. Als u vragen heeft over onze werkwijze kunt u altijd contact opnemen met de clustermanager of assistent-manager.
Klachtenregeling
Kanteel Kinderopvang beschikt over een klachtenprocedure. Indien een ouder of medewerker een klacht heeft, dient Kanteel Kinderopvang te handelen volgens deze procedure. Het spreekt voor zich dat, bij een klacht, onze voorkeur er naar uitgaat om in goed onderling overleg (met groepsleiding, assistent-manager en/of clustermanager), samen tot een oplossing te komen. Om nog beter aan te sluiten bij de wensen van onze klant is er ook een registratie van de klantgeluiden. Dit is wat er door de pedagogisch medewerkers gehoord en gezien wordt op de groep en zowel de negatieve als de positieve geluiden worden verzameld om ons beleid te verbeteren. De klachtenregeling ligt ter inzage op alle vestigingen van Kanteel Kinderopvang. Hierbij willen wij u ook wijzen op het bestaan van onze klantenkaarten de zgn. groene, gele en rode kaarten waarmee u hetzij positieve, hetzij negatieve ervaringen en/of suggesties met ons kunt delen. Mocht dit niet voldoende zijn of wilt u uw klacht door een extern bureau laten behandelen dan kunt u zich wenden tot de externe Stichting Klachtencommissie Kinderopvang: 0900-0400034 of
[email protected]
Hygiëne en veiligheid in het Kindcentrum Veiligheid
Jaarlijks wordt een risico-inventarisatie gedaan aan de hand van wettelijke vragenlijsten. Het daaruit volgende actieplan wordt in stappen uitgevoerd binnen het kindercentrum en er worden eventuele verbeteracties op het gebied van veiligheid uitgevoerd. Het is belangrijk dat de ruimtes waarin kinderen verblijven, en het materiaal zowel binnen als buiten, veilig zijn. Deze moeten dus aan bepaalde voorwaarden voldoen: • Kinderen moeten niet zomaar naar buiten kunnen lopen. • Een kind moet zichzelf niet kunnen opsluiten. • Vingers moeten niet tussen de deur kunnen komen. • Spelmateriaal mag geen gevaar opleveren voor jonge kinderen. • Elektriciteit moet veilig afgedekt zijn (geen losse draden, gebruik stopcontactbeveiligers enz.) • Het kindercentrum moet voldoen aan de verordening van de gemeente. De GGD inspecteert jaarlijks elke vestiging en geeft richtlijnen op het gebied van veiligheid, hygiëne en pedagogische kwaliteit. • Er is altijd voldoende toezicht op de kinderen. • Was- en schoonmaakmiddelen staan buiten het bereik van kinderen. • Buitenspeelgoed wordt jaarlijks gecontroleerd. • Het buitenspeelterrein is veilig ingericht en het materiaal wordt periodiek gecontroleerd. We hebben voldoende toezicht op het terrein. • De inrichting van de ruimtes proberen we zo veilig mogelijk te houden. In principe mogen kinderen alles zelf pakken, behalve materiaal dat gevaarlijk is in gebruik.
34
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
Natuurlijk gebeurt er wel eens wat, een valpartij, een schaafwond. Op iedere groep is een EHBO-doos aanwezig en er is altijd iemand aanwezig die een EHBO en/of BHV-diploma heeft. De clustermanager ziet erop toe dat deze kennis op peil blijft. Mocht er zich een wat ernstiger ongeluk voordoen, dan nemen wij contact op met de huisarts of iemand van ons team gaat met het kind naar het ziekenhuis. Natuurlijk stellen we de ouders zo snel mogelijk op de hoogte. Bij brand of andere calamiteiten bestaat er een noodgevallenplan. Dit hangt op het mededelingenbord en iedere pedagogisch medewerker is hiervan op de hoogte. Minstens 2x per jaar oefenen we met het hele team en de kinderen dit calamiteitenplan. Op de locatie is een brandblusser en branddeken aanwezig die jaarlijks gecontroleerd worden, evenals ontruimingsbedjes. De BHV-er is op de hoogte van de gebruiksaanwijzing. Voor een gezonde ontwikkeling van een kind is het van belang verstandig om te gaan met hygiëne en veiligheid. Om ziektes en allergieën bij kinderen te voorkomen, is het schoonhouden van leefactiviteiten- en buitenruimtes van belang. Op het gebied van gezondheid, veiligheid en hygiëne worden de richtlijnen van de GGD van de gemeente gevolgd. Hygiëne en verzorging Het schoonhouden is een zaak die alle medewerkers van het kindercentra aangaat: de pedagogisch medewerkers, de huishoudelijk medewerkster (en voor sommige kindercentra een schoonmaakbedrijf) hebben hierin allen een eigen taak. Zo dragen de pedagogisch medewerkers zorg voor hun eigen groep en het materiaal daarin, de huishoudelijk medewerkster is met name verantwoordelijk voor de hygiëne buiten de groepen. Bij de inrichting van de ruimtes is al rekening gehouden met hygiëne: marmoleum op de vloeren zodat deze goed en makkelijk te reinigen zijn (hoewel we beseffen dat tapijt meer "warmte" biedt). Op het kindercentrum zijn afspraken gemaakt wat betreft de volgende hygiëneaspecten: • kleding • handhygiëne • haardracht • omgaan met wondjes • schoonmaken van speelgoed • bereiding van voeding • schoonhouden van de toiletten • schoonhouden van de groepsruimten Voor een optimale hygiëne is het gebruik van schoonmaakmiddelen onvermijdelijk. Op het kindercentrum probeert men middelen te gebruiken die zo min mogelijk schade opleveren voor mens en milieu. Het aantal middelen wordt tot een minimum beperkt om vergissingen tegen te gaan; de schoonmaakmiddelen zijn opgeborgen in een afgesloten kast.
35
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
10. BIJLAGE • Wenbeleid • Zorgroute 0-4 • Meldcode kindermishandeling Wenbeleid
Voor kinderen en voor hun ouders is het belangrijk om te wennen in de groep waarin het kind geplaatst wordt. Dat wennen gebeurt op onderstaande wijze.
Extern wenbeleid
Als uw kind nog niet op de dagopvang van Kanteel zit, worden er met u tijdens het intakegesprek afspraken gemaakt over de manier waarop uw kind gaat wennen op groep waarin het kind geplaatst wordt. De PKR mag niet overschreden worden voor dit wenmoment! Kinderen mogen niet op de groep wennen voordat het contract is ingegaan!
Intern wenbeleid
Als uw kind al op de dagopvang van Kanteel zit en doorstroomt naar een andere leeftijdsgroep op dezelfde locatie is er ook een moment waarop het kind vast mag gaan kennismaken op de groep waarin het geplaatst wordt . Omdat het kind altijd weer terug kan keren naar de eigen stamgroep mag het voor korte periode om te wennen boventallig op een andere groep aanwezig zijn.
36
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
37
Pedagogisch werkplan PA/KDV De Kameleon
Januari 2015
38