Karel Fiddelers spil Heiligdomsvaart Reliekenstoet in beeld Bisschop bezocht wijkpastoraat Heerlen

10

Jaargang 41 - oktober 2014

Karel Fiddelers spil Heiligdomsvaart Reliekenstoet in beeld Bisschop bezocht wijkpastoraat Heerlen

%(=,11,1* 23 +(7 :225' HHQPDDQGHOLMNVHXLWJDYHYDQKHWELVGRP5RHUPRQG

Nu 2 weken gratis!

dinsdag 27 mei 2014

NEDERLANDS DAGB

LAD 18°

dinsdag 27

18°

Relschopper-met-ee n-reden 5

22

Op zoek naar het ware ‘ik hou van Holland’-gevoel 22


KINDEREN


Balilty beeld ap / Oded

▶ Jeruzalem gisteren tijdens zijn Israël In toespraken naar Jordanië, afgesloten reis refereerde paus en Betlehem, aan de Bijbel Franciscus veelvuldig als voor kinderen en nam het op en leven’. ‘teken van hoop AAN
DE
UITNODIGING
"IJ
ZIJN
VERRASSENDE
0ALESTIJNSE
VOORZITTER
!BBAS
EN
DE
)SRAÅ LISCHE
PRESIDENT
0ERES
OM
BIJ
HEM
IN
HET
6ATICAAN
TE
BIDDEN
OM
VREDE
LEGDE
PAUS
&RANCISCUS
ZONDAG
IN
"ETLEHEM
EEN
LINK
l/P
DEZE
GEBOORTEPLAATS
NAAR
*EZUSm
IS
GEBOREN
DE
6REDEVORST
PLAATS
WAAR


Gerhard Wilts  nd.nl/geloof

VOOR
DE
VAN
VANDAAG
lEEN
TEKEN
VAN
HOOP
EN
LE EEN
GRAADMETER
VEN
EN
TEVENS
DE
MAAT VAN
GEZINNEN
GEZONDHEID
SCHAPPIJ
EN
DE
HELE
WERELDm
ERAAN
DAT
MIS &RANCISCUS
HERINNERDE
BRUIK
DWANGARBEID
GEWELD
EN
MENSEN HUILEN
HANDEL
HET
HUILEN
SMOORT
VAN
MILJOENEN
HUN
MOEDERS
7ILLEN
KINDEREN
l-AAR
MODERNE
2ACHELSm
EN
MET
VOOR
HEN
ALS
ZORGEN
VOOR
WE
VOOR
KINDEREN
HEN
BIDDEN
/F
NEGEREN
WIJ
HEN
OMDAT
WE
HET
DRUK
HEBBEN
MET
ONZE
EIGEN
ZA KENm UIT
DE
6AAK
HAALDE
DE
ROOMS KATHOLIEKE
KERK VOORBEELDEN
LEIDER
SYMBOLISCHE
"IJBEL
AAN
)N
DE
(EILIG
'RAFKERK
IN
*ERU ZALEM
ERKENDE
HIJ
DAT
DE
WEG
NAAR
RELA +ERK
LANG
DE
/RTHODOXE
TIEHERSTEL
MET
van de Klaagmuur Rabinowitz, rabbijn af. door Shmuel gisteren gadegeslagen en Betlehem in Jeruzalem, Jordanië, Israël bidt bij de Klaagmuurpaus sloot zijn bezoek aan Paus Franciscus Israël. De plaatsen van en de heilige

"ELGIÅ
BETAALT
EEN
HOGE
PRIJS
VOOR
VERLIES
6LAAMS
"ELANG commentaar

Willeke nd.nl/cartoons

▶ Jeruzalem

Soest nd.nl/binnenland Aaldert van

#5
EN
3'0 #$!
VERLIEST
AAN


op 3

met …Door een lijstverbinding het CDA zijn behoudt ChristenUnie/SGP Europees Parlement. het vijfde zetel in

advertentie

Geslaagd! d. nd.nl/geslaagd

Origineel feliciteren?

verloren de christenin …Op de Biblebelt kiezers aan CU/SGP, Twente democraten veel D66 en VVD, maar Limburg aan op Annie Schreijer. stemde massaal

▶ Urk 6AN
DE

STEMMEN
DIE
DONDERDAG
OP
5RK
WERDEN
UITGEBRACHT
GING
MAAR
LIEFST

PROCENT
NAAR
DE
#HRISTEN5NIE 3'0 LIJST
6IJF
JAAR
GELEDEN
WAS
DAT
NOG

PROCENT
(ET
#$!
KELDERDE
IN
DEZE


DAAR
MET

PROCENT
VAN
DE
STEMMEN
NOG
STEEDS
MET
STIP
DE
GROOTSTE
MAAR
GEMEENTE
VAN

NAAR

PROCENT
$E
VERLIEST
WEL
EEN
PROCENTJE
TEN
OPZICHTE
066
VERLOOR
ER
ANDERHALF
PROCENT
EN
VAN

(ET
#$!
WINT
ER
EEN
HALF
PRO KWAM
UIT
OP

PROCENT
VAN
DE
STEM CENT
EN
BOVENDIEN
STEEG
DE
OPKOMST
IN
MEN
2IJSSEN (OLTEN
VAN

NAAR

PROCENT
(OEWEL
DE
BEWEGING
NERGENS
ZO
EX $E
OORZAAK
HET
l4WENTSE
STEMMENKA TREEM
WAS
IS
DEZE
UITSLAG
SYMBOLISCH
NONm
!NNIE
3CHREIJER 0IERIK
$E
NUM VOOR
DE
UITKOMST
VAN
DE
%UROPESE
VER MER

OP
DE
#$! LIJST
KREEG
LANDELIJK
KIEZINGEN
OP
DE
"IBLEBELT
)N
DE

GE BIJNA

VOORKEURSTEMMEN
EN
MEENTEN
WAAR
#HRISTEN5NIE3'0
DE
KOMT
RUIMSCHOOTS
OP
EIGEN
KRACHT
IN
GROOTSTE
WERD
WINT
DE
FRACTIE
STRUCTU HET
%UROPARLEMENT
4WEE
DERDE
VAN
DE
REEL
EEN
AANTAL
PROCENTEN
(ET
#$!
LE #$! STEMMEN
IN
2IJSSEN (OLTEN
GING
VERT
JUIST
VRIJWEL
OVERAL
EEN
AANTAL
PRO NAAR
DE
BOERIN
UIT
(ENGEVELDE

CENTEN
IN
pagina 2 ▶▶ vervolg op %R
IS
EEN
UITZONDERING
OP
DIT
BEELD
2IJSSEN (OLTEN
#HRISTEN5NIE3'0
IS


prijs € 1,40 zaterdag

In toespraken tijdens zijn gisteren afgesloten reis naar Jordanië, Israël en Betlehem, refereerde paus Franciscus veelvuldig aan de Bijbel en nam het op voor kinderen als ‘teken van hoop en leven’.

€ 2,10

dinsdag 27 mei 2014

NEDERLANDS DAGBLAD 18°

4

met MODE bijlage! Relschopper-met-een-reden 5

Op zoek naar het ware ‘ik hou van Holland’-gevoel 22

Gerhard Wilts nd.nl/geloof beeld ap / Oded Balilty

0AUS
NEEMT
HET
OP
VOOR
KINDEREN
▶ Jeruzalem In toespraken tijdens zijn gisteren afgesloten reis naar Jordanië, Israël en Betlehem, refereerde paus Franciscus veelvuldig aan de Bijbel en nam het op voor kinderen als ‘teken van hoop en leven’. "IJ
ZIJN
VERRASSENDE
UITNODIGING
AAN
DE
0ALESTIJNSE
VOORZITTER
!BBAS
EN
DE
)SRAÅ LISCHE
PRESIDENT
0ERES
OM
BIJ
HEM
IN
HET
6ATICAAN
TE
BIDDEN
OM
VREDE
LEGDE
PAUS
&RANCISCUS
ZONDAG
IN
"ETLEHEM
EEN
LINK
NAAR
*EZUSm
GEBOORTEPLAATS
l/P
DEZE
PLAATS
WAAR
DE
6REDEVORST
IS
GEBOREN
NODIG
IK
U
BEIDEN
UIT
VOOR
EEN
INTENS
GE BED
TOT
'OD
OM
VREDE
-IJN
HUIS
IN
HET
6ATICAAN
STAAT
OPEN
VOOR
ZOmN
BIDSTONDm $E
PAUS
VERBOND
TIJDENS
ZIJN
DRIEDAAGSE
lBEDEVAART
VAN
GEBEDm
NADRUKKELIJK
HET
CHRISTELIJK
GELOOF
MET
DE
BESCHERMING
VAN
KINDEREN
:OALS
HET
+IND
*EZUS
EEN
TEKEN
VAN
'OD
IS
ZO
ZIJN
DE
KINDEREN
VAN
VANDAAG
lEEN
TEKEN
VAN
HOOP
EN
LE VEN
EN
TEVENS
EEN
GRAADMETER
VOOR
DE
GEZONDHEID
VAN
GEZINNEN
DE
MAAT SCHAPPIJ
EN
DE
HELE
WERELDm
&RANCISCUS
HERINNERDE
ERAAN
DAT
MIS BRUIK
DWANGARBEID
GEWELD
EN
MENSEN HANDEL
HET
HUILEN
SMOORT
VAN
MILJOENEN
KINDEREN
l-AAR
HUN
MOEDERS
HUILEN
VOOR
HEN
ALS
MODERNE
2ACHELSm
7ILLEN
WE
VOOR
KINDEREN
ZORGEN
VOOR
EN
MET
HEN
BIDDEN
/F
NEGEREN
WIJ
HEN
OMDAT
WE
HET
DRUK
HEBBEN
MET
ONZE
EIGEN
ZA KENm 6AAK
HAALDE
DE
ROOMS KATHOLIEKE
KERK LEIDER
SYMBOLISCHE
VOORBEELDEN
UIT
DE
"IJBEL
AAN
)N
DE
(EILIG
'RAFKERK
IN
*ERU ZALEM
ERKENDE
HIJ
DAT
DE
WEG
NAAR
RELA TIEHERSTEL
MET
DE
/RTHODOXE
+ERK
LANG
IS
▶▶ vervolg op pagina 7

commentaar op 3

"IJ
ZIJN
VERRASSENDE
UITNODIGING
AAN
DE
0ALESTIJNSE
VOOR ZITTER
!BBAS
EN
D E
)SRAÅ LISCHE
PRESIDENT
0ERES
OM
BIJ
HE M
IN
HET
6ATICAAN
TE
BIDD EN
OM
VREDE
LEG &RANCISCUS
ZOND US
ZONDAG
IN
"ETLEHEM
DE
PAUS
EEN
LINK
NAAR
*EZUSm
GE GEBOORTEPLAATS
l/P
DEZE
PLAATS
WAAR
DE
6REDEVORST
IS
GEBOREN
NODIG
IK
U
BEIDE N
UIT
VOOR
EEN
IN TENS
GE BED
TOT
'OD
OM
VREDE
-IJN
HUI S
IN
HET
6ATICAAN
STAAT
O PEN
VOOR
ZOmN
BI P DSTONDm $E
PAUS
VERBOND
TIJDENS
ZIJN
DRIE DAAGSE
lBEDEVAART
VAN
GEBEDm
G NADRUKKELIJK
HET
CHRISTELIJK
GELOOF
GELOOF MET
DE
BESCHERMING
VAN
KINDEREN
:OALS
:O HET
+IND
*EZUS
EEN
TEKEN
VAN
'OD
IS
I ZO
ZIJN
DE
KINDEREN
VAN
VANDAAG
lEE N
TEKEN
VAN
HOO N P
EN
LE VEN
EN
TEVENS
EEN
EE GRAADMETER
VOOR
DE
GEZONDHEID
VAN
GEZINNEN
DE
MAAT SCHAPPIJ
EN
DE
H ELE
WERELDm
EL &RANCISCUS
HERINNERDE
HERINN ERAAN
DAT
MIS BRUIK
DWANGARB EID
GEWELD
EN
M EI ENSEN HANDEL
HET
HUILE N
SMOORT
VAN
MI N
S LJOENEN
KINDEREN
l-AAR
HUN
H MOEDERS
HUILEN
VOOR
HEN
ALS
MODERNE
MODE 2ACHELSm
7ILLEN
WE
VOOR
KINDEREN
ZORGEN
VOOR
EN
MET
HEN
BIDDEN
/F
NEGEREN
WIJ
HEN NEG
OMDAT
WE
HET
DRUK
HEB BEN
MET
ONZE
EI BEN GEN
ZA KENm 6AAK
HAALDE
DE
ROOMS KATHOLIEK ROOM E
KERK LEIDER
SYMBOLISCHE
VOORBEELDEN
UIT
DE
"IJBEL
AAN
)N
DE
(EILIG
'RAFKERK
(EI
IN
*ERU ZALEM
ERKENDE
H IJ
DAT
DE
WEG
NA IJ
DA AR
RELA TIEHERSTEL
MET
DE
/RTHODOXE
/R +ERK
LANG
IS
▶▶ ver vervolg r volg op pagina 7

"ELGIÅ
B " ELLG LG LGIÅ GIÅ
B IÅ BETAALT
EE E EEN
HOG E EN N
HO N
HOG
H OG GE
PRIJS
GE E VO V VOOR
VER OOR
V O O VE OR
VE VE LIES
6LLAA 6 6LAAMS
AMS A MS
" MS M S "ELANG " ccommentaa commen comme co om mm mmentaa m me en aa entaa ar op 3

Geslaagd G eslaa agd! Paus Franciscus bidt bij de Klaagmuur in Jeruzalem, gadegeslagen door Shmuel Rabinowitz, rabbijn van de Klaagmuur en de heilige plaatsen van Israël. De paus sloot zijn bezoek aan Jordanië, Israël en Betlehem gisteren af.

Willeke Aaldert van Soest nd.nl/binnenland

nd.nl/cartoons

#$! VERLIEST AAN #5 EN 3'0

Originee O Ori rigin neell felicitere fe fel elic iciite ere en?

nd

…Door een lijstverbinding met ChristenUnie/SGP behoudt het CDA zijn vijfde zetel in het Europees Parlement.

…Op de Biblebelt verloren de christendemocraten veel kiezers aan CU/SGP, in Limburg aan D66 en VVD, maar Twente stemde massaal op Annie Schreijer.

▶ Urk 6AN
DE

STE MMEN
DIE
DOND ERDAG
OP
5RK
WERDEN
U ITGEBRACHT
GING
MAAR
LIEFST

PROCENT
NAAR
DE
#HRISTEN 5NIE 3'0 LIJST
6IJF
JAA R
GELEDEN
WAS
DA T
NOG

PROCENT
(ET
#$!
KELDERDE
IN
DEZE


GEMEENTE
VAN
 
NAAR

PROCEN T
$E
066
VERLOOR
ER
A NDERHALF
PROCEN T
EN
KWAM
UIT
OP

PROCENT
VAN
DE
S TEM MEN
(OEWEL
DE
BEWE GING
NERGENS
ZO
EX TREEM
WAS
IS
DE ZE
UITSLAG
SYMBO LISCH
VOOR
DE
UITKOMS T
VAN
DE
%UROPES E
VER KIEZINGEN
OP
DE
"IBLEBELT
)N
DE

GE MEENTEN
WAAR
# HRISTEN5NIE3'0
DE
GROOTSTE
WERD
W INT
DE
FRACTIE
STR UCTU REEL
EEN
AANTAL
P ROCENTEN
(ET
#$ !
LE VERT
JUIST
VRIJWE L
OVERAL
EEN
AAN TAL
PRO CENTEN
IN
%R
IS
EEN
UITZOND ERING
OP
DIT
BEEL D
2IJSSEN (OLTEN
#HRISTEN5NIE3' 0
IS


DAAR
MET

PRO CENT
VAN
DE
STEM MEN
NOG
STEEDS
MET
S TIP
DE
GROOTSTE
M AAR
VERLIEST
WEL
EEN
PROCENTJE
TEN
O PZICHTE
VAN

(ET
#$ !
WINT
ER
EEN
HA LF
PRO CENT
EN
BOVENDI EN
STEEG
DE
OPKO MST
IN
2IJSSEN (OLTEN
V AN

NAAR

PR OCENT
$E
OORZAAK
HET
l4WENTSE
STEMM ENKA NONm
!NNIE
3CHR EIJER 0IERIK
$E
N UM MER

OP
DE
#$ ! LIJST
KREEG
LAN DELIJK
BIJNA

VO ORKEURSTEMMEN
EN
KOMT
RUIMSCHOO TS
OP
EIGEN
KRACH T
IN
HET
%UROPARLEME NT
4WEE
DERDE
V AN
DE
#$! STEMMEN
I N
2IJSSEN (OLTEN
GING
NAAR
DE
BOERIN
U IT
(ENGEVELDE

▶▶ vervolg op pagina 2

Willeke nd.nl/cartoons

prijs € 1,40 zaterdag

€ 2,10

Maak nu gratis kennis met het Nederlands d l d D Dagblad. bl d N Natuurlijk t lijk h heb b jje di die 2 weken k ook voor niks toegang tot onze website, het archief, de digitale editie en de app. Ga naar nd.nl/2weken of bel 0342 411711

nd D

VOOR PRIESTERS, DIAKENS, ACOLYTHEN EN LECTOREN/TRICES VOOR RELIGIEUZEN EN GODGEWIJDEN VOOR MISSIONARISSEN EN GELOVIGEN IN HET BUITENLAND VOOR THUISZITTENDEN EN GEHANDICAPTEN VOOR ZIEKEN EN BEJAARDEN VOOR ALLE GELOVIGEN

22.92258"

Paus Franciscus bidt bij de Klaagmuur in Jeruzalem, gadegeslagen en de heilige plaatsen van Israël. De paus door Shmuel Rabinowitz, sloot zijn bezoek rabbijn van aan Jordanië, Israël en Betlehem gisteren de Klaagmuur af. Aaldert van Soest  nd.nl/binnenla

#$!
VERLIEST
AAN
#5
EN
3'0

advertentie

nd.nl/gesla d. agd

"ELGIÅ
BETAALT
EEN
HOGE
PRIJS
VOOR
VERLIES
6LAAMS
"ELANG

beeld ap / Oded Balilty

0AUS
NEEMT
HET
O P
VOOR
KINDEREN


NODIG
IK
U
BEIDEN
UIT
VOOR
EEN
INTENS
GE BED
TOT
'OD
OM
VREDE
-IJN
HUIS
IN
HET
6ATICAAN
STAAT
OPEN
VOOR
ZOmN
BIDSTONDm HET
$E
PAUS
VERBOND
TIJDENS
ZIJN
DRIEDAAGSE
GEBEDm
NADRUKKELIJK
lBEDEVAART
VAN
MET
DE
BESCHERMING
CHRISTELIJK
GELOOF
HET
+IND
*EZUS
EEN
:OALS
VAN
KINDEREN
KINDEREN
IS
ZO
ZIJN
DE
TEKEN
VAN
'OD


IS
pagina 7 ▶▶ vervolg op

met MODE bijlage!

4

met MODE bijlage! hou van Holland’-gevoel het ware ‘ik Op zoek naar

5 Relschopper-met-een-reden

0AUS
NEEMT
HET
OP
VOOR

nd.nl/geloof Gerhard Wilts 

4

mei 2014

NEDERLANDS DAGBLAD

 LQOHLGHQGHWHNVWHQHQEH]LQQLQJRSGHOLWXUJLHYDQLHGHUHGDJ  VXJJHVWLHVYRRUYRRUEHGHQELMGHGDJHOLMNVH(XFKDULVWLHYLHULQJ  SUDNWLVFKHYHUZLM]LQJHQQDDUGHEODG]LMGHQLQOLWXUJLVFKHERHNHQYRRU SULHVWHUVGLDNHQVHQDOOHEHWURNNHQJHORYLJHQ  GHPDDQGHOLMNVHLQWHQWLHVYDQGHSDXVHQHHQJHEHGVLQWHQWLHYRRU URHSLQJHQ 'HVDPHQVWHOOLQJJHEHXUWNRVWHQORRVGRRUHHQWHDPYDQSULHVWHUVHQ GLDNHQVGLHQDDPORRVGLWOLWXUJLVFKDSRVWRODDWYHUULFKWHQKHOHPDDOLQ GLHQVWYDQGH.HUN

christelijk betrokken

(HQDERQQHPHQWRS´%(=,11,1*23+(7:225'µJHHIWQLHWDOOHHQHHQGDJHOLMNVH YHUERQGHQKHLGPHWGHKHOH.HUNJHPHHQVFKDSPDDURRNPHWKHWOHYHQGH:RRUG YDQ&KULVWXV+HWLQPLGGHOVDORPEHNHQGH´EODXZHERHNMHµYDQ“SDJLQD·VSHU MDDULVYRRUYHOHQHHQZHONRPHHQRQPLVEDUHEURQYDQLQVSLUDWLHWHUYRRUEHUHLGLQJ YLHULQJHQRYHUZHJLQJYDQGHGDJHOLMNVHOLWXUJLHYDQGH(XFKDULVWLH 'HDERQQHPHQWVSULMVSHUMDDULQFOXVLHISRUWRNRVWHQ EHGUDDJW SDUWLFXOLHUHQ1HGHUODQG%HOJLs  €  SDURFKLHVHQNORRVWHUV1HGHUODQG%HOJLs €  RYHULJH(XURSHVHODQGHQ  €  EXLWHQ(XURSD   €  Aanvragen van gratis proefnummer of bestellen van abonnement bij: Bisdom Roermond, Abonnementen-administratie “Bezinning op het Woord” Postbus 470, 6040 AL Roermond; tel. 0475-386860; fax 0475-386850 e-mail: [email protected]

inhoud Kerkelijk onderscheiden als Ridder in de orde van Sylvester, carnavalesk onderscheiden in de Orde van de Gulden Humor, onderscheidde hij zich humoristisch in de beginjaren 80 van de vorige eeuw als drievoudig Limburgs buuttekampioen: Karel Fiddelers (68). Hij is een van de bekendste inwoners van Susteren en een van de grootste ijveraars voor de voorbije editie van de Heiligdomsvaart. Hij was zowel de regisseur van het succesvolle openluchtspel “Weerlicht der eeuwen”, alsook van de Reliekenstoet die meer dan 20.000 bezoekers op de been bracht. Hij blikt terug op twee weken Heiligdomsvaart in Susteren. Zijn conclusie: “Het was de beste ooit”. U leest het vanaf pagina 11

Oktober is van oudsher ook Wereldmissiemaand. Ieder jaar wordt telkenmale een ander land in het middelpunt van de belangstelling geplaatst. In de hoop dat de noden die daar heersen mede door ons gelenigd worden. In 2014 richt het organiserende Missio zich op Myanmar het vroegere Birma. De katholieke Kerk in dat land is er in geslaagd om in de jaren van militaire dictatuur de vlam van het geloof brandende te houden en door te geven aan de volgende generatie. Maar hulp is nog altijd nodig.

21

1

Eens in de zeven jaar staat Susteren in het teken van de ‘vaart of tocht naar de heiligdommen’: de relieken van heiligen die in deze Midden Limburgse plaats in de 8e eeuw (Gregorius en Albericus) en 9e eeuw (Amelberga, Benedicta en Cecilia) leefden en werden begraven. De editie van 2014 kende twee weken lang vele religieuze en culturele evenementen. Het meest opvallend en best bezocht waren de opvoeringen van het openluchtspel ‘Weerlicht der eeuwen’, en vooral de Reliekenstoet. Deze trok onder massale belangstelling door de straten van ‘Zöstere’. “Zoveel bezoekers waren er nog nooit bij de ommegang”, zeiden kenners naderhand.Van deze indrukwekkende ommegang waaraan rond de 1000 vrijwilligers meewerkten, geven we op deze pagina’s een kleine fotografische impressie.

14

Op vrijdag 10 oktober wordt weer het nieuwe feest van Onze Lieve Vrouw ‘Sterre der Zee’ gevierd: een feest zowel voor heel het bisdom Roermond als voor de stad Maastricht. Dit jaar heeft het feest een bijzonder karakter. Momenteel sluit de Onze Lieve Vrouwebasiliek namelijk een jarenlange periode van restauraties af. Bovendien zal tijdens het feest het eerste exemplaar van een heus eigen tijdschrift Slevrouwe worden aangeboden, een blad waarin de kerk zich op een bijzondere wijze presenteert.

10

Begin september bracht bisschop Frans Wiertz een werkbezoek aan het wijkpastoraat in Heerlen. Professionals én vrijwilligers geven daar feitelijk inhoud aan het begrip diaconie. Daar zijn ze al een hele tijd mee bezig. Daarom konden zij bisschop Wiertz tijdens het werkbezoek goed en uitgebreid voorlichten en informeren over het wijkpastoraat, de grote nood die er heerst en over de hulp die dit pastoraat samen met de instellingen en organisaties met wie intensief wordt samengewerkt kan bieden.

18

OKT 2014 WERELD MISSIE MAAND Op ons verzoek heeft Dr. Lambert Hendriks, onder andere vice-rector en docent ethiek en moraaltheologie aan het Grootseminarie Rolduc, zich bereid verklaard om met ingang van dit nummer in ons blad, met een zekere regelmaat, bijdrages te gaan verzorgen. Actuele gebeurtenissen of ontwikkelingen zullen daarin centraal staan. In zijn eerste bijdrage overziet hij de gebeurtenissen die deze zomer de wereld in hun greep hielden. Ons land speciaal vanwege de ramp met de MH17. Hij laat zien waarom in deze ‘het hemd nader is dan de rok’…

22

En verder 4 Liturgische kalender 4 Kathedraalkalender 5 Kolom bisschop 6 Loewende Klokken 16 Kruisen en kapellen in Limburg 20 Carolushuis 24 Geschiedenis bisdom Roermond 26 Fotoreportage 29 Geloven in de praktijk 30 Agenda’s bisschoppen 31 Puzzel 32 Bidden voor vrede

OKTOBER 2014

DE SLEUTEL

3

LITURGISCHE KALENDER DINSDAG 7 OKTOBER 2014 GEDACHTENIS VAN DE HEILIGE MAAGD MARIA VAN DE ROZENKRANS wit eerste lezing : Gal.1,13-24 tussenzang : ps.139,1-3.13-15 evangelie : Lc.10,38-42

DINSDAG 28 OKTOBER 2014 FEEST VAN DE HH.SIMON EN JUDAS, APOSTELEN rood eerste lezing : Ef.2,19-22 tussenzang : ps.19,2-5 evangelie : Lc.6,12-16

VRIJDAG 10 OKTOBER 2014 GEDACHTENIS VAN DE H.MAAGD MARIA, STERRE DER ZEE wit eerste lezing : Gal.3,7-14 tussenzang : ps.111,1-6 evangelie : Lc.11,15-26

DONDERDAG 30 OKTOBER 2014 GEDACHTENIS VAN DE Z.MARIA TAUSCHER, MAAGD (stichteres van de Karmelitessen uit Sittard) wit eerste lezing : Ef.6,10-20 tussenzang : ps.144,1-2.9-10 evangelie : Lc.13,31-35

ZONDAG 12 OKTOBER 2014 ACHTENTWINTIGSTE ZONDAG DOOR HET JAAR   groen eerste lezing : Jes.25,6-10a tussenzang : ps.23,1-6 tweede lezing : Fil.4,12-14.19-20 evangelie : Mt.22,1-14 of:1-10 ZATERDAG 18 OKTOBER FEEST VAN DE H.LUCAS, EVANGELIST rood eerste lezing : 2 Tim.4,9-17a tussenzang : ps.145,10-13b.17-18 evangelie : Lc.10,1-9 ZONDAG 19 OKTOBER 2014 NEGENENTWINTIGSTE ZONDAG DOOR HET JAAR groen eerste lezing : Jes.45,1.4-6 tussenzang : ps.96,1.3-5.7-10 tweede lezing : 1 Tess.1,1-5b evangelie : Mt.22,15-21 WOENSDAG 22 OKTOBER 2014 GEDACHTENIS VAN DE Z.JOHANNES PAULUS II, PAUS wit eerste lezing : Ef.3,2-12 tussenzang : Jes.12,2-3.4bcd-6 evangelie : Lc.12,39-48 ZONDAG 26 OKTOBER 2014 DERTIGSTE ZONDAG DOOR HET JAAR groen eerste lezing : Ex.22,20-26 tussenzang : ps.18,2-4.47.51 tweede lezing : 1 Tess.1,5c-10 evangelie : Mt.22,34-40

4

DE SLEUTEL

OKTOBER 2014

ZATERDAG 1 NOVEMBER 2014 HOOGFEEST VAN ALLERHEILIGEN wit eerste lezing : Apok.7,2-4.9-14 tussenzang :ps.24,1-4ab.5-6 tweede lezing :1Joh.3,1-3 evangelie : Mt.5,1-12a ZONDAG 2 NOVEMBER 2014 GEDACHTENIS VAN ALLE OVERLEDEN GELOVIGEN. ALLERZIELEN paars/zwart eerste lezing : Jes.25,6a.7-9 tussenzang : ps.27,1.4.7.8b.9a.13-14 tweede lezing : Rom.5,5-11 evangelie : Joh.11,17-27 of 21-27 MAANDAG 3 NOVEMBER 2014 GEDACHTENIS VAN DE H.HUBERTUS, BISSCHOP VAN MAASTRICHT*  wit eerste lezing : Fil.2,1-4 tussenzang : ps.131,1-3 evangelie : Lc.14,12-14

DONDERDAG 6 NOVEMBER 2014 FEEST VAN ALLE HH.VERKONDIGERS VAN HET GELOOF IN ONZE STREKEN wit eerste lezing : 2 Kor.4,1-2.5-7 tussenzang : ps.67,2-3.5.7.8 evangelie : Joh.12,44-50 VRIJDAG 7 NOVEMBER 2014 HOOGFEEST VAN DE H.WILLIBRORD, BISSCHOP. VERKONDIGER VAN ONS GELOOF. PATROON VAN DE NEDERLANDSE KERKPROVINCIE wit eerste lezing : Jes.52,7-10 tussenzang : ps.96,1-3.8.10 tweede lezing : Hebr.13,7-9a.15-17a evangelie : Mc.16,15-20 of: Mt.28,16-20

Kathedraalkalender

H. Missen Zaterdags om 17.30 uur en zondags om 11.30 uur. Openstelling kerk De kathedraal is dagelijks geopend van 14 tot 17 uur. Torenbeklimming Elke zaterdag tot en met oktober om 14.30 uur en 15.30 uur (entree: € 2,50 per persoon). In de komende weken vinden in de SintChristoffelkathedraal te Roermond de volgende bijzondere vieringen of activiteiten plaats: Donderdag 9 oktober 18.00 uur Nightfever: evangelisatieviering in en om de kathedraal (tot 21 uur) Zaterdag 11 oktober 14.00 uur Light-time: evangelisatieviering in het Mariakoor van de kerk met onder meer eucharistische uitstelling. Zondag 12 oktober 11.30 uur Eucharistieviering met vocale medewerking van klassiek koor Musica Vincit uit Landgraaf. Zondag 19 oktober 11.30 uur Eucharistieviering door bisschop Frans Wiertz. Zaterdag 1 november 14.00 uur Light-time: evangelisatieviering in het Mariakoor van de kerk met onder meer eucharistische uitstelling. 19.00 uur Pontificale eucharistieviering bij gelegenheid van het hoogfeest van Allerheiligen door bisschop Frans Wiertz met vocale medewerking van de Schola Sancti Christofori en het koor Les Amis du Bon Coeur. Donderdag 6 november 18.00 uur Nightfever: evangelisatieviering in en om de kathedraal (tot 21 uur) Zondag 9 november 11.30 uur Eucharistieviering met vocale medewerking van het Brunssums Mannenkoor. 15.00 uur Pontificale vesperviering door hulbisschop Everard de Jong waaronder aanstelling van verschillende lekenambtsdragers voor diverse parochies en instellingen in het bisdom met vocale medewerking van een gelegenheidskoor bestaande uit studenten en docenten van catechistenopleiding Kairos. Ook zingen in de kathedraal? Koren en muziekgezelschappen die ook willen zingen of spelen in de kathedraal kunnen daartoe contact opnemen met persdienst@ bisdom-roermond.nl Rondleidingen op afspraak Parochiegroepen die graag een op de interesses van de groep gerichte rondleiding door de kathedraal zouden willen hebben, kunnen daartoe contact opnemen met persdienst@ bisdom-roermond.nl Website Kijk ook eens op www.kathedraal-roermond.nl

COLOFON De Sleutel Maandelijks magazine over geloof en leven.

70 JAAR BEVRIJDING

Uitgave Kerkelijke Stichting Verkondiging van het bisdom Roermond. Verschijnt 11 maal per jaar. Een (post)abonnement kost € 29,00 per jaar

Afgelopen 12 september was het precies 70 jaar geleden dat de eerste Amerikanen als bevrijders bij Mesch de Nederlandse grens passeerden.

Redactie Frans van Galen (hoofdredacteur) Gijsbrecht Dieteren Redactiemedewerkers Drs. Ton Storcken sma (Missie) Drs. Hub Vossen (Kerk en Samenleving) Drs. Francis Keyers (Psychologie en Levensbeschouwing) Dr. Paul Hamans (Geschiedenis) Matheu Bemelmans (Kruisen en Kapellen in Limburg) Redactieadres Neerstraat 49, 6041 KB Roermond; tel. 0475-386821; fax 0475-386847 e-mail: [email protected] Vormgeving en druk Drukkerij Hub. Tonnaer b.v. Kelpen-Oler Administratie/Abonnementen De Sleutel Postbus 470, 6040 AL Roermond tel. 0475-386860; fax 0475-386850 e-mail: [email protected] Foto’s Foto-archief bisdom Roermond Redactiemedewerkers De Sleutel Advertenties Borgerpark Media Vlodropperweg 62 Postbus 8027, 6060 AA Posterholt tel. 0475-711 362 e-mail: [email protected] www.borgerparkmedia.nl Een abonnement kan elk moment ingaan en wordt automatisch verlengd, tenzij vier weken voor het einde van een kalenderjaar wordt opgezegd. Ter voldoening van het abonnementsgeld wordt u automatisch een acceptgirokaart toegezonden. Adreswijzigingen gaarne vier weken van tevoren met vermelding van het oude en nieuwe adres of door middel van gewijzigde adresband. © IBR ISSN 0167-3610 

Het bisdom Roermond is via het internet te bezoeken op het adres: www.bisdom-roermond.nl www.de-sleutel.nl

Zuid-Limburg werd daarop grotendeels bevrijd, maar in Noord-Limburg zou het nog maanden duren en veel verwoesting en verdriet kosten eer ook daar de oorlog was afgelopen. Bij alle herdenkingen moest ik terugdenken aan september 1984, toen de bevrijding 40 jaar geleden was. Ik verving de pastoor in een klein dorpje in Zuid-Limburg. Vóór de H. Mis spraken me de misdienaars aan, een broer en zusje van rond de tien jaar: “Pestoeër, v’r zint huu veertig joar bevrijd, …. durch de Duitsers”, zei het jongetje. “Nee jong”, zei het meisje, “durch de Amerikanen!” “Och”, het broertje weer: “dat is toch hetzelfde”. Een kinderdialoog, die ik nooit meer vergeten heb ! Natuurlijk als je langs het grote Amerikaanse kerkhof komt in Margraten, dan is dat natuurlijk niet hetzelfde. Maar vanuit een perspectief van kinderen: na 40 en 70 jaar verbleken de oude vijandelijkheden. Belangrijk is nog slechts dat we bevrijd zijn: vrij van verdrukking en een vreemde bezetter. Dat in ons land en in West-Europa de grote oorlog eindigde. Ook kinderen krijgen via de media mee dat op vele plaatsen in de wereld - en ik hoef ze u niet te noemen -, moeders met kinderen op de vlucht zijn, huizen worden vernietigd. Ook kinderen zien kinderen en oude mensen die lijden en vaders en broers die strijden. Mogen we God danken voor die 70 jaar betrekkelijke vrede in onze streken en God danken voor engelen die vrede brengen.

+ Frans Wiertz, bisschop van Roermond

OKTOBER 2014

DE SLEUTEL

5

Loewende Klokken BIJDRAGEN MATHEU BEMELMANS, GIJSBRECHT DIETEREN EN FRANS VAN GALEN

Nieuwe prentjes Bij gelegenheid van de zaligverklaring van paus Paulus VI op 19 oktober heeft het bisdom een nieuw gebedsprentje uitgegeven. Deze zijn begin oktober verspreid in de Limburgse parochies en kloosters. Ook zijn er nieuwe prentjes gedrukt met een foto van en gebed tot Onze Lieve Vrouw Sterre der Zee. De foto toont het genadebeeld in de nieuwe mantel, die begin dit jaar werd gepresenteerd. Beide prentjes passen in de huisstijl van de reeks gebedsprentjes die het bisdom Roermond op gezette tijden uitgeeft. Op de voorzijde staat een foto en de achterzijde is voorzien van een gebed en een korte beschrijving. Eén of meerdere exemplaren zijn tegen een vrijwillige financiele bijdrage in de druk- en verzendkosten en met een richtprijs van vijf cent per prentje te bestellen via de bisdommelij-

ke dienst Pers en Communicatie, (0475) 386888 of [email protected]. Hier zijn ook nog enkele andere prentjes te bestellen.

Jaarprijs van de Stichting 1443 voor Jacques Wijnands ‘De Stichting 1443 in Roermond kent elk jaar een prijs toe ‘aan een of meerdere personen die zich onderscheiden door hun inspirerende voorbeeldwerking en hun geestkracht en levenskracht; mensen die anderen tot steun en bemoediging zijn, die hun werk vaak in stilte doen, die gewaardeerd worden zonder ooit om waardering te vragen.’ Aan de aldus omschreven doelstelling van de stichting beantwoordt Jacques Wijnands meenden de verantwoordelijken. Daarom werd besloten hem de Jaarprijs 2014 te verlenen. Dit vooral vanwege zijn jarenlange inzet bij de renovatie van de Roermondse Christoffelkathedraal. De prijs is op 7 september uitgereikt door de voorzitter van de Stichting 1443, burgemeester Peter Cammaert. Aan de prijs is een bedrag van 500 euro, een oorkonde en een beeldje gekoppeld.

Ook anno 2014 is de heer Wijnands nog volledig betrokken bij de Stichting Renovatie van de Kathedraal. Zo is op 14 juli 2014 aan de fa. Verschueren opdracht gegeven tot renovatie van het orgel. Op 17 augustus zijn vervolgens weer twee nieuwe ramen geplaatst. Met het uitreiken van de Jaarprijs 2014 spreekt Stichting 1443 haar waardering uit voor allen die zich inzetten voor renovaties en het onderhoud van kerkgebouwen in onze regio en ver daarbuiten.”

De oorkonde gaf weer waarom aan Wijnands de prijs werd verleend: “De heer Jacques Wijnands is reeds vele jaren betrokken bij het de Roermondse Kathedraal. Vele jaren was hij lid van de Kathedrale Schola. Tijdens de renovatie vormden de afstemming van de werkzaamheden van alle betrokken firma’s op elkaar een van de wezenlijkste knelpunten. De heer Wijnands heeft dit probleem op zeer voortvarende wijze aangepakt door op te treden als projectleider. Aan zijn enorme inspanning en Leden van het bestuur van de Stichting 1443 na overhandiging van de Jaarprijs aan tijdsinvestering is het te danken dat de renovatie Jacques Wijnands waarbij zijn vrouw in de bloemetjes werd gezet (foto Astrid Goessen) zeer succesvol is verlopen en nog steeds verloopt.

6

DE SLEUTEL OKTOBER 2014

Loewende Klokken Lichtjesavond 2014 Op vrijdagavond 1 november organiseert de H. LaurentiuspaBeeld van een eerdere Lichtjesavond (foto rochie in VoeLaurentiuparochie) rendaal in samenwerking met Uitvaartvereniging Voerendaal een Lichtjesavond. In deze viering worden bijzonder de overledenen herdacht, van wie in een van de beide kerken in Voerendaal of Kunrade in het voorbije jaar een avondwake of uitvaartdienst is ge-

weest. Om 19.00 uur vindt in de parochiekerk van de H. Laurentius een korte gebedsdienst plaats. Met medewerking van enkele jeugdleden van het koperensemble harmonie St. David. Na afloop van deze viering gaat men in een stoet met brandende kaarsen naar de begraafplaatsen, die met fakkels en speciale verlichting sfeervol verlicht zijn. Met deze Lichtjesavond wil de parochie mensen helpen herinneringen levend te houden en rond Allerzielen samen te gedenken, met kaarslicht en sfeervole muziek, troost te bieden . De organisatoren zeggen in de afgelopen jaren te hebben gemerkt dat die behoefte er is en dat ondanks het verdriet zo’n Lichtjesavond heel warm en bijzonder is.

Lichtprocessie dekenaat Weert

Pelgrimswandeling

Uit het dekenaat Weert ontvingen we het volgende bericht: “Al diverse jaren houden we een mooie lichtprocessie in het dekenaat Weert. Dit jaar willen we op 15 oktober weer met de parochies van het dekenaat bij elkaar komen. Om 19.30 uur beginnen we in de Moeselkerk, Nassaulaan 1, voor een korte gebedsdienst. Iedereen krijgt een kaarsje en we gaan in het duister van de vroege avond een lichtprocessie lopen van de kerk naar de Moeselkapel aan de Irenelaan. Daar sluiten we de lichtprocessie af met een lied, een gebed en de plechtige zegen. Alles bij elkaar zijn we na ongeveer een uur terug bij de Moeselkerk. Iedereen is van harte welkom om mee te lopen, jong en oud. Er is parkeergelegenheid bij de Moeselkerk, waar we na afloop terug zullen komen. Het kerkbestuur van MoeselKeent zal u graag hartelijk ontvangen in de zaal naast de Moeselkerk voor nog een gezellig samenzijn met koffie, thee en cake”.

Zaterdag 11 oktober wordt de pelgrimswandeling gelopen van de Sterre-der-Zeekapel van Winthagen naar de basiliek. De start is om 8.30 uur bij NS-station Voerendaal, of 3 km verder bij de Sterre-der-Zeekapel van Winthagen, waar de tocht om 9.15 uur officieel wordt geopend. Onderweg instappen kan ook in Schin op Geul of Houthem. Men kan dus ook een gedeelte van de pelgrimsweg lopen. Het thema van de bezinningsmomenten onderweg is “Wie ben ik voor jou?” (naar Matteüs 16,15). Rond 17.00 komen de pelgrims aan in Maastricht. Om 18.30 uur is de zaterdagavondmis in de kerk, gevolgd door de bidweg. Opgave vooraf is niet nodig. Deelname is gratis.

Schatkamer onderscheiden Juist in de vakantiemaanden is door de internationale organisatie Tripadvisor for Business aan de Schatkamer van de Basiliek van Sint Servaas het Certificaat van uitmuntendheid Winnaar van 2014 uitgereikt. Dit behaalde resultaat is een erkenning voor het consequent ontvangen van uitmuntende feedback van Tripadvisor-reizigers. De prestigieuze award is gebaseerd op de kwaliteit van de beoordelingen en meningen, die de Schatkamer het afgelopen jaar op Tripadvisor heeft ontvangen. Het is niet de eerste keer, dat de Schatkamer een dergelijke eervolle onderscheiding ontvangt. De Schatkamer won namelijk al eerder de Zoover Recommended 2012.

De website van de Awardverlener

OKTOBER 2014

DE SLEUTEL

7

Loewende Klokken Gouden brancardiersmedaille voor Gouverneur In de Franse bedevaartplaats Lourdes heeft hulpbisschop Everard de Jong van Roermond op 7 september één zilveren en drie gouden brancardiersmedailles uitgereikt. Hij deed dit tijdens de Limburgse Bedevaart, die in die dagen met ruim 750 pelgrims in de Franse bedevaartplaats aanwezig was. Een van de gouden medailles was voor een prominente Limburger. Gouverneur Theo Bovens van de provincie Limburg was voor de 18e keer als brancardier in Lourdes. De andere spelden gingen naar Jozef Erckens uit Elsloo (goud) en Fits Vissers uit Vaesrade (zilver). 

Hulpbisschop De Jong speldt Theo Bovens de gouden brancardiersmedaille op (foto bisdom Roermond)

Bovens is in zijn vrije tijd al jarenlang lid van de brancardiersvereniging. Dit is een groep mannen die tijdens de reizen van de Organisatie Limburgse Bedevaarten in Lourdes het vervoer van zieke of mindervalide pelgrims verzorgt. In het verleden gebeurde dit met brancards, vandaar de naam brancardiers. Tegenwoordig bestaan de werkzaamheden vooral uit duwen van rolstoelen. Ook het onderhouden van sociale contacten met de pelgrims is een belangrijk onderdeel van het werk van de brancardiers. Het is traditie bij de Limburgse Brancardiersvereniging dat leden na vier reizen een bronzen medaille ontvangen, na acht

bedevaarten een zilveren en tijdens hun achttiende bedevaart een gouden medaille. Het getal achttien houdt verband met de geschiedenis van Lourdes: Maria verscheen in 1858 achttien keer aan het meisje Bernadette Soubirous. Naast de brancardiersvereniging is aan de in Maastricht gevestigde Organisatie Limburgse Bedevaarten ook een speciale scoutinggroep verbonden, die eveneens brancardierswerk doet. Daarnaast gaan tijdens de bedevaartreizen ook verpleegkundigen, artsen, reisleiders en pastores als vrijwilliger mee naar Lourdes om de pelgrims de begeleiden.

Nieuwe brochure Caroluskapel Bisschop Frans Wiertz nam onlangs het eerste exemplaar van een nieuwe brochure over de Caroluskapel in Roermond in ontvangst. Daarin wordt de soms roerige geschiedenis van de kapel van de bouw in 1398 tot heden beschreven. De brochure is vooral bedoeld als gids voor bezoekers van de kapel, de ‘huiskapel’ van de bisdomgebouwen aan de Swalmerstraat te Roermond. De Caroluskapel werd eind 14e eeuw gebouwd als kloosterkerk

Tijdens een informeel samenzijn ontving de bisschop de nieuwe brochure uit handen van Gildeleden Riet Jeurissen en Huub Valentijn (foto bisdom Roermond)

8

DE SLEUTEL OKTOBER 2014

voor de kartuizer monniken, die sinds 1372 in de binnenstad van Roermond een abdij of zogeheten Kartuis hadden. De kapel is in de loop van de eeuwen bekend geworden vanwege diverse historische gebeurtenissen. Zo woonde hier in de 15e eeuw de bekende monnik Dyonisius de Kartuizer, die in zijn tijd als een van de beroemdste theologen van Europa gold. Een dieptepunt uit de geschiedenis van de Caroluskapel was ongetwijfeld de moord op dertien geestelijken door de troepen van Willem van Oranje in 1572. Het gebeente van deze ‘martelaren van Roermond’ is nog steeds in de kapel aanwezig. Vanaf de 19e eeuw tot en met 1968 was de kapel in gebruik bij het toenmalige Grootseminarie, de oude priesteropleiding van het bisdom Roermond. In de jaren zeventig en tachtig van de 20e eeuw heeft de kapel diverse gebruikers gehad. De nieuwe brochure van de Caroluskapel is een uitgave van het Sint-Christoffelgilde, dat meerdere dagen per week voor de openstelling van de kapel zorgt en ook rondleidingen verzorgt. De brochure is uitgegeven in twee varianten: kleur en zwart/wit. De kleurenuitgave kost € 3,- en de zwart/wit-uitgave kost € 1,50. De brochure is op woensdag- donderdag- en zaterdagmiddag verkrijgbaar in de Caroluskapel en is ook te bestellen via www. carolushuis.nl.

Loewende Klokken Amerikaanse zusters naar Sittard Drie Amerikaanse zusters hebben onlangs hun intrek genomen in een klooster in de Sittardse wijk Overhoven. Het is daarmee de eerste vestiging van hun congregatie in Nederland. Vanuit het klooster willen de zusters de zending van de kerk in ons bisdom een nieuwe impuls geven. Ze zijn opgeleid als leraar en hebben al veel met jeugd en jongeren gewerkt. In de Verenigde Staten heeft de congregatie eigen scholen. In Nederland zullen de zusters catechese gaan verzorgen en in de parochies actief het jeugd- en jongerenwerk een nieuwe stimulans geven.

is in Nashville. Naast gebed staat hun leven in het teken van werk op het gebied van onderwijs en opvoeding. Sinds een De drie ‘Sittardse’ zusterrs (foto ‘Vrienden van aantal jaren is de congregatie sterk de Dominicanessen’) gegroeid. De gemiddelde leeftijd van de zusters is 35 jaar.

De zusters Maris Stella, Theresa Anne en Mary Amata zijn lid van de snelgroeiende congregatie Dominican Sisters of St. Cecilia uit Nashville, Tennessee (VS). Zuster Mary Amata wordt overste en zal de vestiging in Sittard gaan leiden. Het klooster wordt toegewijd aan de Heilige Rosa van Lima, Dominicanes én patrones van Sittard.

Vrienden van de Dominicanessen De afgelopen anderhalf jaar is hard gewerkt om te zorgen voor een onderkomen en een goede financiële basis. Er is een stichting opgericht, de Katholieke Stichting Vrienden van de Dominicanessen in Sittard. Van daaruit krijgen de zusters steun, met raad en daad en natuurlijk met de benodigde financiële middelen, tot het moment dat de zusters zelfvoorzienend zullen zijn. Er zijn al veel mensen enthousiast geraakt door het initiatief. Wie de zusters wil steunen kan een bijdrage overmaken op NL38 RABO 0347 4017 67 t.n.v. Katholieke Stichting Vrienden van de Dominicanessen. De stichting heeft de ANBI-status.

Dominican Sisters of St. Cecilia De congregatie Dominican Sisters of St. Cecilia is in 1860 in Amerika gesticht. Het is een bloeiende beweging, met kloosters in de Verenigde Staten, Canada en inmiddels ook in Italië, Australië, Schotland en nu in Nederland. Het Moederhuis

Onderscheiding Op 14 september ontving Geert Janssen uit Melick de pauselijke onderscheiding Pro Ecclesia et Pontifice. Hij ontving deze hoge onderscheiding uit handen van pastoor L´Ortye vanwege zijn vele verdiensten voor de St. Andreasparochie en voor het cluster Roerkerken. Zo was hij 14 jaar lang kerkbestuurslid als penningmeester en vice-voorzitter en sinds de Geert Janssen pauselijk oprichting ook penningmeester onderscheiden (foto cluster van het cluster en vraagbaak voor Roerkerken) andere penningmeesters. Janssen was actief in de herstructurering en revitalisering van clusterzaken. Jarenlang gaf hij IT-ondersteuning aan het parochiebureau. Samen met echtgenote Marjo heeft hij veel tijd en energie gestoken in de kerkhofadministratie. Gedurende 14 jaren was Geert ook collectant in de kerk en hij is al vele jaren lid van het Gemengd Kerkelijk Zangkoor. Tijdens de receptie in het parochiecentrum maakten vele parochianen gebruik om Geert en Marjo te feliciteren.

“Maria draag je altijd bij je … “ In 1404 werd in Weert een Broederschap opgericht om de devotie tot Maria te bevorderen. Deze devotie tot het Miraculeuse Beeld van Onse Lieve Vrouwe te Weert, die ook vereerd werd onder de titel “Onze Lieve Vrouw van Bijstand, in de vijftiende eeuwse dekenale stadskerk kwam tot hoogbloei in de 18e eeuw. Op 1 mei 1996 is de Venerabele “Broederschap van de Miraculeuse Onse Lieve Vrouwe tot Weert” van 1404 heropgericht. Haar doelstelling is de bijzondere verering van “Onse Lieve Vrouwe tot Weert” te bevorderen, te actualiseren en in de praktijk te brengen. De Venerabele Broedermeesters uit Weert hebben iets nieuws: hun bekende blauwe vaantje ‘Maria draag je altijd bij je’ is opnieuw uitgebracht. Op tal van publieke en private plekken in Weert zijn nieuwe vaantjes opgehangen. Hun motto: ‘doe eens katholiek en hang ook een Mariavaantje aan je muur’. Wie dit motto ondersteunt, kan een exemplaar opvragen bij Broederschap Weert: [email protected] of bel 06 10 01 58 89. Gratis, tijdloos en heel … Maria! Dit jaar is de Broederschap 610 jaar jong. Jong wil ze blijven en daarom hoopt ze nieuwe broeders en zusters te werven. Meer info over het lidmaatschap - het kost slechts € 10 per jaar - op de site www.broederschapweert.nl

OKTOBER 2014

DE SLEUTEL

9

BEDEVAART

Sterre der Zee-feest Op vrijdag 10 oktober wordt weer het nieuwe feest van Onze Lieve Vrouw ‘Sterre der Zee’ gevierd: een feest zowel voor heel het bisdom Roermond als voor de stad Maastricht. De datum 10 oktober herinnert aan de dag waarop in 1837 het genadebeeld van de Sterre der Zee vanuit de Sint Nicolaaskerk werd overgebracht naar de Onze Lieve Vrouwekerk, toen net weer teruggegeven aan de eredienst. De Sterre der Zee had nu voorgoed een nieuwe behuizing, en de Nicolaaskerk werd afgebroken. Om 9 uur wordt ‘tien oktober’ geopend met de plechtige gezongen Lauden, het ochtendgebed van de Kerk. Om 10 uur vindt de pontificale Hoogmis plaats met Mgr. Frans Wiertz, bisschop van Roermond. Door de Broederschap en het Dragersgilde wordt dan het genadebeeld van de Sterre der Zee de kerk binnengedragen. Om 14.30 uur vindt er een plechtig Lof plaats met ziekenzegening. De verzorgingshuizen van Maastricht en omgeving zijn daarvoor uitgenodigd, maar ieder die wil kan uiteraard ook op eigen gelegenheid komen.

Afsluiting vijftien jaar restauraties Het feest van de Sterre der Zee heeft dit jaar een bijzonder karakter. Momenteel sluit de Onze Lieve Vrouwebasiliek namelijk een jarenlange periode van restauraties af. Het heeft, zou je kunnen zeggen ‘even geduurd’, maar onlangs is dan toch de laatste steiger afgebroken, het werkterrein opgeruimd en de boel netjes afgewerkt. Als laatste project, na de restauratie van de beide oost-torens, is nu de tuin aan de Stokstraat heringericht. Zij verkeert weer in een uitmuntende staat van onderhoud, onze Slevrouwe. Allen die aan de restauratie meewerkten of op andere wijze hun betrokkenheid hebben getoond, of het nu gaat om de

TEKST RÉGIS DE LA HAYE FOTO BISDOM ROERMOND

10

DE SLEUTEL

OKTOBER 2014

donateurs of de direct omwonenden, worden uitgenodigd dit te vieren op vrijdag 10 oktober a.s. tussen 17.00 en 19.00 uur. Op het nieuw ingerichte plein aan de Stokstraat, onder aan de pas gerestaureerde torens. En het kerkbestuur zorgt voor de feestelijke muzikale omlijsting met een hapje en een drankje!

‘Holy Magazine’ Slevrouwe Tijdens het feest zal het eerste exemplaar van ons eigen tijdschrift Slevrouwe worden aangeboden, een blad waarin onze kerk zich op een bijzondere wijze presenteert. Toen pastoor Kurris voor de zoveelste keer op zoek was naar middelen ter bekostiging van het enorme restauratiekarwei, werd hem spontaan de hand gereikt door Daniëlle Dessart, uitgeefster van luxe modemagazines. Zij kwam op

het idee een ‘holy glossy’ te lanceren, waarin de schoonheid van een tweeduizend jaar oude Katholieke Kerk en een meer wereldlijke ‘luxury life style’ konden worden bijeengebracht. Dit blad, Slevrouwe, ziet eveneens op 10 oktober het licht. Het is gemaakt door een redactie bestaand uit Angenies Brandenburg (hoofdredacteur), Jan van Tol (beeldredactie en fotografie), Régis de la Haye, Fons Kurris en Lou Spronck. Sabine Dessart heeft er de ‘sales’ voor verzorgd, de cont(r)acten met de vele Maastrichtse ondernemers die de uitgave vanuit hun hart maar ook met hard geld ondersteunden. Vele gastschrijvers leverden een bijdrage. Eveneens belangeloos was Daniëlle Dessart met haar team uitgeefster en producent.

HEILIGDOMSVAART

Karel Fiddelers (68) kijkt terug op Heiligdomsvaart Susteren

‘Vaart geeft ‘Zöstere’ positieve impuls’ Kerkelijk onderscheiden als Ridder in de orde van Sylvester, carnavalesk onderscheiden in de Orde van de Gulden Humor, onderscheidde hij zich humoristisch in de beginjaren 80 van de vorige eeuw als drievoudig Limburgs buuttekampioen: Karel Fiddelers. Een van de bekendste inwoners van Susteren, een van de grootste ijveraars voor de voorbije editie van de Heiligdomsvaart. “De beste ooit”, blikt hij terug.

Hij heeft heel wat vergelijkingsmateriaal in het hoofd want zijn betrokkenheid bij de recent gehouden Heiligdomsvaart in Susteren heeft zijn wortels in het al verdere verleden. “Bewust, is het de zevende keer dat ik aan het Heiligdomsvaart heb meegedaan. Als zesjarige speelde ik mee met mijn broer en zus die een jaar of acht, negen jaar ouder waren. Ik wist toen helemaal nog niet waar het over ging. Met een jaar of 13 heb ik het echt voor de eerste keer bewust meegemaakt. Nu, na al die keren, moet ik toch zeggen dat de vaart van dit jaar de mooiste is geweest die ik heb meegemaakt. En dan spreek ik niet alleen over de uitvoering van het openluchtspel ‘Weerlicht der eeuwen’, dat ik mocht regisseren, nee, dan spreek ik in het algemeen over de grote saamhorigheid: dat was gewoon indrukwekkend en zelfs ontroerend. Die heerste niet alleen op het toneel, waar mensen echt op elkaar betrokken waren, maar ook de manier waarop men achter de bühne met elkaar omging… Het was te merken bij het slot van de tien uitvoeringen: er stonden gewoon mensen achter het podium te huilen. Als je zo lang samen in de weer bent geweest, in de voorbereiding en tenslotte in de uitvoering, en de onderlinge verhoudingen goed zijn: dan knapt er iets als het ten einde is, worden mensen emotioneel. Dat dat gevoel is gaan leven, is alleen maar een groot compliment voor allen die het betreft…”.

Gevoel van eenheid…

TEKST FRANS VAN GALEN

Fiddelers is ervan overtuigd dat het op deze manier samen bezig zijn met en rond de Heiligdomsvaart de dorpse samenleving een positieve impuls kan geven. “Een dergelijk evenement bindt mensen samen. Mensen die samen werken aan een project, daar echt in opgaan, het uiterste geven om een goed resultaat neer te zetten, dat

“...de grote saamhorigheid was gewoon indrukwekkend...”

brengt vaak het beste in mensen naar boven. De mensen die de hele vaart organiseren, zijn daar enige jaren in meerdere of mindere mate intensief mee bezig. De dorpelingen die concreet invulling aan het geplande geven, in spel of stoet, worden er de laatste maanden voor het begin van de vaart steeds intensiever bij betrokken. En als je merkt dat die betrokkenheid inderdaad tot stand komt en zelfs met de tijd groeit, dat is heerlijk om mee te maken. Het heeft een gunstig effect op het dorpse leven in deze periode en ook nog enige tijd daarna. Dan zal het langzaam maar zeker wegebben, dat algemene gevoel van eenheid, van ergens samen mee bezig zijn en daar uiteindelijk voor beloond te worden door belangstelling en positieve berichten.

FOTO’S BISDOM ROERMOND

OKTOBER 2014

DE SLEUTEL

11

Maar van de weeromstuit zal het toch een goede invloed op het toekomstige samenleven hebben. Ik denk dat het een grotere goede invloed heeft op een dorpse gemeenschap als Susteren dan op een stadse gemeenschap als Maastricht of Aken waar ook Heiligdomsvaarten plaatsvinden.” Anderzijds is hij op het moment dat wij hem enkele dagen na het slot van de vaart spraken, “blij dat het gedaan is. Vooral de repetities en de uitvoeringen van het spel, dat is toch een geweldige opgave. Soms loopt het echt even een beetje over. Je bent met zoveel zaken bezig en dat vaak tot in de details, je bent zo vaak aanspreekpunt, je moet zoveel zaken op allerlei terreinen regelen, dat je soms van voren niet meer weet of je van achteren leeft... Dat gaat toch wegen, zeker als je wat ouder wordt. Of ik dat een eventuele volgende keer nog op zou kunnen brengen? Op dit moment is dat ook voor mij nog een open vraag…”.

Méérwaarde geven… De organisatie van de heiligdomsvaart bestaat uit heel wat geledingen: de beschermheren Heiligdomsvaart 2014, de kerkelijk adviseur, het comité van Aanbeveling Heiligdomsvaart Susteren 2014, de regisseur van het openluchtspel ‘Weerlicht der eeuwen’ / Reliekenstoet, het bestuur van de stichting Heiligdomsvaart Susteren, de Broederschap van de stichting Heiligdomsvaart Susteren en de werkgroepen openluchtspel, stoet, facilitair en sponsoring/pr. Maar voor het oog van de wereld is - zonder anderen tekort te willen doen - Karel Fiddelers toch ‘mister HDV’. Goed drie jaar geleden begon zijn bemoeienis met de Heiligdomsvaart 2014 bij de werkgroep openluchtspel en stoet. De grote vrijheid die hem verleend werd, benutte hij met graagte. “Je bent toch voortdurend aan het nadenken op welke manier invulling, maar ook méérwaarde, aan het hele gebeuren te geven is. Ideeën worden geboren en groeien maar kosten heel wat voorbereiding en (tijds)inzet om te worden verwerke-

12

DE SLEUTEL

OKTOBER 2014

lijkt. Het gegeven bijvoorbeeld dat het dit jaar precies 1300 jaar geleden is dat Willibrordus in Susteren neerstreek. Daar wil je toch iets mee doen! Dan zoek je verbanden en doemt de naam Echternach op. Je zoekt contact en gaat op bezoek om de mogelijkheid te onderzoeken van de komst van de relikwiehouder van Willibrord. Hetzelfde verhaal met de Willibrordusschrijn uit Utrecht. Of je krijgt de idee om twee muziekgezelschappen uit een tweetal dorpen uit de omgeving voor de gelegenheid tot één musicerend gezelschap te laten samensmelten. Het vraagt tact, geduld en overtuigingskracht maar ook dat is gelukt. Net als de al eerder genoemde groepen uit Echternach en Utrecht overigens. Gezien de reacties na de ommegang, was het overigens goed dat ze gekomen zijn, want de toeschouwers waardeerden hun inbreng zeer…”

Psychologisch inzicht Als je Fiddelers hoort vertellen - en dat kan ie als de bovenste beste! wordt duidelijk dat meer dan ‘enig psychologisch inzicht’ tot zijn sterke punten behoort. Organiseren, regelen, schipperen, laveren, besluiten, bemoedigen, eisen stellen: het hoort er allemaal bij om de zaak in goede banen te leiden. “Ik was inderdaad bij veel betrokken,” zegt hij als nederige spin in het web. “De voorbije maanden was ik er vanaf het moment dat ik opstond tot het moment dat ik naar bed ging mee bezig. Soms was dat ook te merken. Met het spel bijvoorbeeld. Als regisseur geef je naar vorm en inhoud aanwijzingen aan rond de 300 (amateur)toneelspelers en de technische mensen die zorgen voor geluid en licht. Het kwam wel eens voor dat ik op maandag tegen een van de spelers zei ‘je moet dit zo en zo doen’, en twee dagen later gaf ik een totaal andere aanwijzing. Het is gevaarlijk om er een naam uit te pikken maar ik prijs me gelukkig met mijn assistente José Peters-Dewaide die me bij dit soort voorvallen in het gareel heeft gehouden… Maar goed: de samenwerking met alle geledingen, met jong en oud liep ge-

“...je merkt dat die betrokkenheid inderdaad tot stand

weldig. Of het nou gaat over de overige werkgroepen, de diverse besturen alsook het kerkbestuur, het werd één goed samenspel. Onderling was er helemaal geen sprake van concurrentie, het was echt één geheel. Vanuit mijn ervaringen uit het verleden, zeg ik dat het allemaal zelfs net wat hechter was dan in het verleden.”

Fijne onderlinge sfeer Het gaf het geheel een zekere uitstraling, merkte Fiddelers ook bij de deelnemers aan de Reliekenstoet. “De deelnemers aan het spel zijn op enkele uitzonderingen na mensen uit Susteren of zo je wilt ‘Groot Susteren’. Generatie op generatie volgt elkaar daarbij haast als vanzelf op. Kinderen, pasgeborenen, die zeven jaar geleden bijvoorbeeld ‘meededen’ en ‘optraden’ als vondeling in een mandje, deden nu als zeven, achtjarigen mee als ‘lopende’ figuranten. Deze beginnelingen traden samen op met bijvoorbeeld een vrouwtje van 84. Ze speelde voor de eerste keer in 1937 mee - toen het spel van Jacques Schreurs ook voor het eerst

ren al hebben… Bij het begin van de repetitieperiode voor het spel, houd ik de spelers al voor dat voor het niet deelnemen aan repetities maar twee geldige redenen kunnen worden aangevoerd: of je ligt in het ziekenhuis, of je bent overleden… Het gebeurt nog redelijk incidenteel maar toch wordt men er steeds makkelijker in om verstek te laten gaan. En dat terwijl de gemiste inbreng van de een, direct van invloed is op het spel van een ander en dus ook van het geheel. Repetities overslaan, dat kan dus eigenlijk niet, maar toch…Ik weet gewoon dat in Susteren een harde kern van HDV gangers is die het sjiek vindt om erbij te zijn, die bereid zijn de handen uit de mouwen te steken. Over zeven jaar opnieuw. Maar het zal zaak zijn om mensen van - zeg tussen de 20 en de 40 jaar - te overtuigen dat zij niet gemist kunnen worden bij het evenement dat Susteren keer op keer zo positief zelfs meer dan regionaal - op de kaart zet: de eeuwenoude Heiligdomsvaart!” komt en zelfs met de tijd groeit, dat is heerlijk om mee te maken...”

werd opgevoerd - en deed nu dus voor de tiende keer mee wat ze ook per se wilde… Een laatste voorbeeld dat me te binnen schiet, heeft te maken met hoofdrolspelers in het openluchtspel. Beter gezegd: voormalige hoofdrolspelers. Kijk, de verdeling van de sprekende rollen is altijd een spannend gebeuren en teleurstellingen zijn daarbij niet te voorkomen. Het gebeurt dat vroegere hoofdrolspelers niet tot de uitverkorenen horen. Dan is het toch fantastisch dat - zoals bij deze editie van het spel vier - voormalige hoofdrolspelers niet het hoofd in de wind gooien maar toch als figurant meewerken! Het tekent opnieuw de geweldige inzet en de fijne onderlinge sfeer die ik al eerder geschetst heb. Het geldt ook voor de reliekenstoet. Daarvoor zocht en vond ik groepen om mee te doen. Toezeggingen krijg je, al was het soms weifelend. Dan moet je ergens toch maar afwachten met welke houding ze naar Susteren afreizen en aan de ommegang deelnemen. Maar tijdens deze editie zag je hun enthousiasme groeien. Dan zeg ik dat dit in korte tijd ontstaat dankzij de uitstraling die de

Heiligdomvaart dit keer echt op zo’n positieve wijze kenmerkte. En zeker ook omdat we er toch iedere keer weer in slagen onze gasten zo goed als mogelijk te bedienen als het over het ‘natje en het droogje’ gaat…”

Ook zorgen… Het lijkt een groot halleluja verhaal dat Fiddelers vertelt, en dat is het ook. Maar het zijn niet alleen de woorden die hij spreekt die overtuigen. Het is de manier waarop hij die woorden gewoonweg uitstraalt. Nu deze editie van de Heiligdomsvaart er nog maar een paar dagen op zit, verkeert hij duidelijk nog in een ‘afkickfase’, kost het hem volstrekt geen moeite om nog helemaal in het evenement op te gaan. Maar naar voren kijkend maakt hij zich toch ook al enige zorgen. “Het is gewoon zo dat het meedoen aan vooral het spel heel wat voeten in de aarde heeft. Je vraagt heel wat van mensen. Feitelijk komt het erop neer dat hele gezinnen een heel jaar volledig op hun kop staan. De voorbereidingen kosten veel tijd en dat met de volle agenda’s van tegenwoordig, die zelfs de kinde-

Als we vermoeden dat het befaamde ‘zwarte gat’ na alle drukte wel eens zou kunnen opdoemen, kan Fiddelers ons direct geruststellen. “Ik heb een kleinzoon van goed twee jaar en met hem kan ik me heerlijk bezighouden. Misschien ga ik ook een vervolg geven aan de drie humoristische blijspelen in het ‘Zösters’ dialect die ik in het recentere verleden geschreven en samen het Zösters Toneelgezelschap met veel succes heb opgevoerd. Uitdagingen zat om me mee bezig te houden. Maar nu, nu nog even nagenieten van deze editie van de Zösterse Heiligdomsvaart…”

Fotoboek Heiligdomsvaart Na afloop van de Heiligdomsvaart 2014 verschijnt er een omvangrijk fotoboek over de Heiligdomsvaart 2014. Bestellen kan via de site: www. heiligdomsvaart.nl/fotoboek

OKTOBER 2014

DE SLEUTEL

13

HEILIGDOMSVAART

Zösterse heilig Eens in de zeven jaar staat Susteren in het teken van de Heiligdomsvaart: de ‘vaart of tocht naar de heiligdommen’. Met heiligdommen worden dan bedoeld de relieken, de stoffelijke resten van heilige personen of voorwerpen, die hen hebben toebehoord. In Susteren zijn dat de heiligen die er in de 8e eeuw (Gregorius en Albericus) en 9e eeuw (Amelberga, Benedicta en Cecilia) leefden en werden begraven. De editie van 2014 kende twee weken lang tot en met 14 september tal van religieuze en culturele evenementen.

14

DE SLEUTEL

OKTOBER 2014

gen in de kijker Het meest opvallend en best bezocht waren de opvoeringen van het openluchtspel ‘Weerlicht der eeuwen’, en vooral de Reliekenstoet. Deze trok onder belangstelling van veel meer dan 20.000 toeschouwers door de straten van ‘Zöstere’. “Zoveel bezoekers waren er nog nooit bij de ommegang”, zeiden kenners naderhand. Van deze indrukwekkende ommegang waaraan rond de 1000 vrijwilligers meewerkten, geven we op deze pagina’s een kleine fotografische impressie.

OKTOBER 2014

DE SLEUTEL

15

Kruisen, Kruisen, kapellen kapellen en en devoties devoties in in Limburg Limburg

Langs ’s Heeren Wegen: Bij Gerardus thuis TEKST EN FOTO: STICHTING KRUISEN EN KAPELLEN IN LIMBURG/MATHEU BEMELMANS

16

DE SLEUTEL

OKTOBER 2014

Wie: Gerardus Majella Wat: Bedevaartkapel Waar: Wittem Wanneer: 1799/1994 Waarom: 16 oktober: gedachtenis van St. Gerardus. Wanneer noem je een kapel nog een kapel en geen kerk? Er is vast ergens een officiële regel die het verschil aanduidt, maar voor ons gevoel is een kapel vooral een kleine ruimte. En als de Gerarduskapel in Wittem iets niet is, dan is het klein. De kapel van het bekende klooster van de paters redemptoristen is groter dan sommige parochiekerken in de omgeving en ook groter dan de pal ernaast gelegen kloosterkerk. De Gerarduskapel is dan ook een bedevaartplek, waar al vele jaren lang mensen van heinde en ver naartoe komen. De paters danken er nog een joekel van een parkeerplaats aan. Die staat op deze zonnige zondagmiddag ook weer goed vol. De eigenaars van die auto’s zitten niet alleen op de terrasjes, zo blijkt. Ook in de kapel zelf is het een komen en gaan van mensen die even een kaarsje aansteken bij Sint Gerardus. Lege kerken? Hier niet in ieder geval. De 18e-eeuwse heilige uit het Italiaanse bergstadje Muro Lucano is in Wittem altijd omgeven door een zee aan kaarsjes. Het zijn er zelfs zoveel dat zijn beeld een beetje schril afsteekt bij de omgeving. Aanvankelijk had hij een kleine kaarsenkapel in de kloostertuin. Niet meer dan een schuurtje. Via een zijstraatje en een grote poort kon je er komen. Maar de plek was te klein. Daarom werd in 1994 een zijruimte van de Gerarduskapel opnieuw ingericht. En met succes. Gerardus is hier het stralende middelpunt van een geseculariseerde wereld, die het oude geloof niet wil loslaten en teruggrijpt naar een vertrouwd symbool: een kaarsje voor een heel persoonlijke intentie. Je kunt ze ook op een briefje achterlaten. De bak aan zijn voeten is er goed mee gevuld. De eerste keer dat ik zelf hier kwam, moet jaren geleden geweest zijn. Met mijn vader. Op een zaterdag of zondag trokken we er te voet of op de fiets opuit om Zuid-Limburg te verkennen. Omdat zijn tweede doopnaam Gerardus was, had hij een speciale devotie voor de heilige uit het Heuvelland. We stopten vaker bij de kapel en ik herinner me dat we een keer aan een processie door de kloostertuin hebben deelgenomen. Dat moet rond 16 oktober – feestdag van Gerardus – geweest zijn. Later liepen we regelmatig mee in een voettocht van Landgraaf naar Wittem op de eerste zaterdag van het jaar. Een min of meer nieuw bedachte traditie, waaraan nog steeds honderden mensen meedoen. Die Gerardus. Hij is er nooit geweest en toch is hij nergens zo thuis als in Wittem.

OKTOBER 2014

DE SLEUTEL

17

KERK EN SAMENLEVING

Bisschop Wiertz op werkbezoek bij wijkpastoraat Heerlen

‘Diaconie betekent ook getuigen’ Begin september bracht bisschop Frans Wiertz een werkbezoek aan het wijkpastoraat in Heerlen. Professionals én vrijwilligers geven daar feitelijk inhoud aan het begrip dia-

In de gesprekken werd duidelijk dat de problemen er in een stad als Heerlen zeker niet minder op worden. Zeker in deze tijden van economische neergang raken nog altijd heel veel mensen tussen wal en schip. De redenen zijn zeer divers, maar vanuit de hulpverlening kan echt hulp worden geboden. Ook omdat diverse organisaties met ieder hun eigen expertise op een goede manier samenwerken en de communicatie onderling snel is en efficiënt kan werken. Ook omdat men elkaar niet alleen binnen kantooruren ‘lastig valt’.

conie. Daar zijn ze al een hele tijd mee bezig. Daarom konden zij bisschop Wiertz tijdens het werkbezoek goed en uitgebreid voorlichten en informeren over het wijkpastoraat en de instellingen en organisaties

Dat wordt duidelijk als enige cijferwerk naar voren wordt gebracht: vanuit het project SchuldHulpMaatje bijvoorbeeld, waarbinnen op dit moment 29 vrijwilligers actief zijn die 66 cliënten begeleiden, zijn in de voorbije drie jaren meer dan 100 cliënten zodanig op weg geholpen dat zij weer volledig op eigen benen kunnen staan.

Vechten om budgetten… De financiële bijdragen houden echter geen gelijke tred met het belang van het verrichte werk, zo werd tijdens de gesprekken duidelijk. Bondig samengevat

was te horen dat “vanuit de kerken bijvoorbeeld steeds meer te beluisteren is dat er weinig geld beschikbaar is voor dit soort projecten terwijl andere fondsen of instellingen een bijdrage van kerkelijke zijde als een voorwaarde stellen om op hun beurt een bijdrage te leveren. Bovendien trekken lokale overheden zich als subsidieverlener merkbaar steeds verder terug in het kader van bezuinigingen. Dat terwijl zij erkennen dat ons werk de locale overheid tijd en geld bespaart.” De onrustbarende conclusie moet dan ook zijn zoals een van de deelnemers zei: “Veel diaconale projecten zijn kostbare – en dat niet in financiële zin bedoelt - maar broze projecten. Ieder jaar opnieuw is het vechten om de budgetten rond te krijgen om verantwoorde zorg te kunnen verlenen. Volgend jaar zou het voor een project als het onze zo maar eens over en uit kunnen zijn”.

Op voet van gelijkwaardigheid Van verschillende zijden werd benadrukt dat het van groot belang is op

met wie intensief wordt samengewerkt. Zoals SchuldHulpMaatje, ATD Vierde Wereld, job 2 job, Vincentiusvereniging, verslaafden- en geestelijke gezondheidszorg.

Bisschop Wiertz in gesprek met Hub Vossen (rechts) en de verantwoordelijken van het project TEKST FRANS VAN GALEN FOTO’S BISDOM ROERMOND

18

DE SLEUTEL

OKTOBER 2014

SchuldHulpMaatje

Ontmoeting met vertegenwoordigers van verschillende hulpverlenende instanties en organisaties

welke manier hulpverleners hulpvragers benaderen. “De mens moet binnen iedere hulpverlening centraal staan. Iedereen die je ontmoet en die hulp nodig heeft, moet aan jou merken dat je hem of haar serieus neemt. Dat je op voet van gelijkwaardigheid met elkaar omgaat, op basis van wederzijds respect al is de ander anders. Als hulpverlener moet je je hart voor de ander openstellen. Meer is niet nodig. Ze mogen zijn wie ze zijn. Wanneer je mensen op die manier tegemoet treedt, dan zie je mensen groeien en opbloeien. Een opgave misschien in een maatschappij die nog duidelijk aan het verharden is. Maar wel een die in het verlengde ligt van de boodschap van Jezus.”

ten zijn vanuit een geloofsachtergrond begonnen. Natuurlijk kun je ook vanuit een andere achtergrond heel goed werk verrichten, maar in deze seculiere tijd is het uitermate belangrijk dat mensen op de een of andere manier oppikken dat, waar het vanuit een christelijke achtergrond geschiedt, dit werk met geloof te maken heeft. Wie diaconie vanuit een christelijke overtuiging bedrijft, mag zijn of haar motivatie tonen, feitelijk een getuigenis geven. Daarbij denk ik dat mensen ontvankelijker zijn voor diaconie dan voor catechese of liturgie. Dat voorbeeld van christelijk handelen treft het hart en kan mensen eerder weer bij geloof en kerk betrekken. Daarom moeten we

niet te benauwd zijn om te laten zien dat diaconie iets met de kerk te maken heeft. We moeten de bron, de wortels laten zien waarin ons handelen zijn fundament vindt.” Tussen de verschillende ontmoetingen door bezocht de bisschop ook in alle anonimiteit een tweetal gezinnen, die aanspraak maken op de hulpverlening vanuit het wijkpastoraat.

‘Motivatie tonen…’ Aan het slot van de diverse ontmoetingen gaf bisschop Wiertz aan dat hij uit zijn tijd als parochieherder de noden herkende die die ochtend naar voren waren gebracht. Hij zei het als bemoedigend te ervaren dat de diaconie in de Heerlense wijken structureel wordt aangepakt. Dat mensen die uitgestoten, die gekwetst zijn vanuit acceptatie en op voet van gelijkheid worden bejegend. Hij bendrukte daarbij dat diaconie die vanuit de christelijke overtuiging wordt bedreven ook als zodanig herkenbaar zou moeten zijn. “Het is goed dat er zo’n groepen als de uwe zijn. De mees-

Het werkbezoek werd besloten met een eenvoudige broodmaaltijd

OKTOBER 2014

DE SLEUTEL

19

CAROLUSHUIS

Man van het volk Prijs: € 5,95 Bestelnr. A-FRANCISCUS Met de mooiste foto’s en dubbele poster Paus Franciscus was op 13 maart 2014 één jaar paus. Bij het Carolushuis verscheen toen het eenmalige magazine ‘De Paus’. Dit magazine van 74 pagina’s bevat de mooiste foto’s en de meest inspirerende citaten uit het eerste jaar van Jorge Bergoglio als paus. In het magazine lees je fragmenten uit paus Franciscus’ eerste zegen Urbi et orbi op de avond van zijn verkiezing, uit zijn homilie tijdens de mis met de kardinalen in de Sixtijnse Kapel en uit diverse toespraken, brieven, audiënties en homilieën. Er is ook een uitgebreid artikel over het leven van Jorge Bergoglio voor hij paus werd en een dossier van Antoine Bodar over Franciscus van Assisi, die paus Franciscus inspireert tot een ‘Kerk van de armen’. Staffelkorting: Afname korting totaal 10 ex 5 % € 59,50 € 56,53 30 ex 10 % € 178,50 € 160,65 50 ex 15 % € 297,50 € 252,87 100 ex 25 % € 595,00 € 446,25

Paus Franciscus – het eerste jaar Revolutie van tederheid Auteur: Monic Slingerland Prijs: € 19,50 Bestelnr. 0422 In dit boek beschrijft Monic Slingerland het eerste jaar van de charismatische Paus Franciscus. Per maand belicht zij een aspect van zijn persoon en optreden. Ook bevat elk hoofdstuk woorden van de paus zelf en een kroniek van zijn ontmoetingen in die maand. In nog geen jaar tijd wist Jorge Bergoglio als paus Franciscus de wereld te veroveren. Benaderbaar, eenvoudig, authentiek. Zijn daadwerkelijke aandacht voor de armen, ouderen en vluchtelingen, zijn harde woorden richting carrièrepriesters, zijn oproep om als kerk eropuit te gaan en het Evangelie te dóen, hebben een collectief geheugen wakker gemaakt. Hij roept op tot de ‘revolutie van de tederheid’. Een kritische en verrassende samenvatting door ras schrijfster Monic Slingerland (journaliste dagblad Trouw).

Gewoon werk, buitengewone genade Auteur: Prijs: Bestelnr.

Scott Hahn € 11,75 0366

Het Opus Dei is een spiritueel pad, een manier om de leer van Jezus toe te passen in het dagelijks leven. In Gewoon werk, buitengewone genade beschrijft Scott Hahn, lid van het Opus Dei, de stichting van de organisatie, haar missie en haar grote invloed in zijn leven. Hahn vertelt over de rol die het Opus Dei speelde bij de bekering van hem en zijn vrouw Kimberley tot het katholicisme. Door verhalen over zijn werk, zijn huwelijk, zijn rol als ouder, en zijn maatschappelijke activiteiten wil Hahn laten zien hoe het Opus Dei de dagelijkse taken op een spirituele manier verrijkt en gewone relaties laat veranderen. Hij biedt interessante inzichten over hoe we spirituele en materiële doelen met elkaar in overeenstemming kunnen brengen, daarbij kijkend naar thema’s die variëren van ambitie, werkverslaving, vriendschap en seksualiteit tot de plaats van het gebed en het offer in het huidige christendom. Gewoon werk, buitengewone genade is zeer boeiend en verhelderend, daar het zowel een ontroerend persoonlijk verhaal als een inspirerend werk van de moderne spiritualiteit is.

Centraal adres: TEKST FRANS VAN GALEN |

20

Postbus 980, 6040 AZ Roermond T: 0475-386825 F: 0475-386806 E: [email protected] Website: www.carolushuis.nl Vermeld bij bestellingen svp het juiste bestelnummer. FOTO’S BISDOM ROERMOND

OKTOBER 2014

DE SLEUTEL

MISSIE

Wereldmissiemaand 2014 richt zich op Myanmar

De vlam van het geloof doorgeven Wereldmissiemaand (oktober) besteedt dit jaar aandacht aan de katholieke Kerk in Myanmar (Birma). De katholieke Kerk is er in geslaagd om in de jaren van militaire dictatuur de vlam van het geloof brandende te houden en door te geven aan de volgende generatie.

Op weg naar democratie Een halve eeuw lang was Myanmar afgesloten van de buitenwereld en leed de bevolking onder de dictatuur van het leger dat in 1962 de macht greep. Sinds het aantreden van president Thein Sein in 2011 stelt het land zich open en worden stappen gezet naar een democratie met meer vrijheden voor de bevolking. Volgend jaar in 2015 zijn er presidentsverkiezingen. Velen vestigen hun hoop op Aung San Suu Kyi, oppositieleidster en winnares van de Nobelprijs voor de Vrede.

Vluchtelingen Veel etnische groeperingen hebben tijdens de militaire dictatuur eigen milities opgericht en strijden tot op de dag van vandaag voor autonomie. Spanningen tussen de groepen onderling leiden de laatste tijd steeds vaker tot gewelddadige conflicten. Het gevolg is dat veel mensen op de vlucht zijn voor het geweld en hun toevlucht zoeken in opvangkampen in het buitenland (Thailand). In Myanmar zelf bevindt zich in het noorden (Kachin State) een groot opvangkamp in Myitkyina waar veel christenen verblijven in moeilijke omstandigheden.

Katholieke Kerk in opbouw Katholieke scholen en ziekenhuizen werden door de militaire regering onteigend en genationaliseerd, buitenlandse missionarissen het land uitgezet. Het was verboden kerken te bouwen en het christelijk geloof te verkondigen. Kerkdiensten werden ge-

OKT 2014 WERELD MISSIE MAAND

controleerd door de staat. Nu ervaren katholieke gelovigen een grotere vrijheid om hun geloof te beleven. Priesters, religieuzen en catechisten nemen de zorg op zich voor zieken, gehandicapten en armen. Er zijn veel roepingen tot het priesterschap, enerzijds vanwege de armoede en anderzijds omdat men zo lang geen vrijheid had: het geloof in Jezus Christus bevrijdt.

Grote behoefte aan onderwijs Het onderwijsniveau is zeer laag. Goed opgeleide burgers en kritische studenten werden door de militairen gezien als een bedreiging. Universiteiten bleven jarenlang dicht. De Kerk maakt zich sterk voor goed onderwijs. In landelijke gebieden kunnen kinderen terecht op internaten die naast een staatsschool liggen. Een belangrijke rol in de aanvulling op het staatsonderwijs nemen ook de door de Kerk georganiseerde zomerkampen in. Daar wordt volgens moderne pedagogische inzichten onderwijs gegeven. Leven in vrijheid moet men leren. Steun de katholieke gelovigen in Myanmar en geef aan de collecte op Missiezondag 19 oktober of stort uw bijdrage op rekening NL21 INGB 000 300 0046 t.n.v. Bisdom Roermond-Missiesecretariaat te Roermond Voor meer informatie: www.missio.nl of www.missieburo.nl

Steun parochies wereldwijd OKTOBER 2014

DE SLEUTEL

21

ACTUEEL

Het hemd is nader dan de rok Het zou interessant zijn om eens wat statistieken te zien van alle ellende die ons zo in de afgelopen tijd is voorgeschoteld in journaals en kranten. Het lijkt wel alsof we wat dat betreft een extreme zomer hebben beleefd, met de vliegtuigramp rond vlucht MH17, de spanningen tussen Oekraïne en Rusland, de oorlogen in het MiddenOosten en de verschrikkelijke vervolgingen van de christenen in Irak en elders. Tegelijkertijd mogen we ons

We hebben de reden daarvan heel goed kunnen ontdekken bij de schokkende gebeurtenissen rond een vliegtuig dat uit de lucht is geschoten: ergens ver weg, op de grens tussen Oekraïne en Rusland. Maar opeens kwam dat kwaad en het verdriet om wat de slachtoffers overkwam, heel dichtbij: er bleken bijna tweehonderd Nederlanders in dat toestel te hebben gezeten, die net als alle passagiers kansloos waren bij een laffe aanval met een raket. Nu was opeens deze ramp niet zomaar meer op afstand; opeens werd dat Rusland – ver weg – tot een oorlogsgebied aan onze Europese grens; opeens werd een probleem van een onbekende luchtvaartmaatschappij tot een Nederlandse aangelegenheid. Er zullen weinig mensen zijn die niet live, of op het journaal, fragmenten hebben gezien van de overbrenging van de stoffelijke overschotten. Voor veel Nederlanders kwam de ramp dichtbij en ontstonden er emotionele reacties bij mensen die ook verder niemand van de slachtoffers kenden. De andere haarden van geweld en rampzaligheid werden opeens van een andere

categorie en schoven naar de achtergrond. Door de snelle escalatie van het geweld, kwam het Gaza-conflict nog wel uitgebreid in het nieuws, maar de problemen in de Centraal Afrikaanse Republiek bleken nog niet meer het vermelden waard. Het hemd is nader dan de rok.

Sociale media Onze gevoeligheid voor onrecht, kwaad en geweld, is gekoppeld – niet alleen aan de ernst – maar ook aan hoe dichtbij het komt. Ieder jaar worden er heel wat mensen ter dood gebracht, soms zelfs op een ogenschijnlijk legitieme wijze. Ook landen die zichzelf als uiterst beschaafd beschouwen, kennen toch nog steeds de doodstraf. Toch realiseren we ons pas echt de barbarij van sommige handelingen als het Westerlingen zijn die onthoofd worden door ISIS. Een onthoofding die op internet te zien is, schokt niet alleen om het verschrikkelijke feit op zichzelf, maar ook omdat iets dat in onze beleving eigenlijk heel ver weg thuishoort, opeens in de eigen leefwereld terecht komt. We kunnen niet

ook realiseren dat er werkelijk nooit een dag voorbijgaat waarbij mensen dichtbij en veraf door verschrikkelijk leed worden getroffen. Er kan wat dat betreft soms een merkwaardig verschil ontstaan tussen ellende die ons diep raakt, of leed waaraan wij juist achteloos voorbijgaan. Wat zit daar eigenlijk achter? ...is het voor iedereen mogelijk om wat dan ook als een filmpje op het internet te publiceren en TEKST DR. LAMBERT HENDRIKS*

22

DE SLEUTEL

OKTOBER 2014

omgekeerd is het voor iedereen mogelijk om dat vervolgens te zien...

meer wegkijken en we worden gedwongen er een mening over te hebben, en dat is best confronterend. Het lijkt me dan ook niet dat het geweld doorheen de eeuwen in hevigheid is toegenomen, maar het dringt zich wél steeds meer aan ons op. Door de sociale media, zoals YouTube, is het voor iedereen mogelijk om wat dan ook als een filmpje op het internet te publiceren en omgekeerd is het voor iedereen mogelijk om dat vervolgens te zien. Er blijken in de praktijk geen grenzen te zijn aan wat je op deze manier onder de aandacht van de mensheid kunt brengen. Dit gegeven zorgt voor een wereld van verschil ten aanzien van vroegere tijden, waarbij je hoogstens een spannend verhaal hoorde vertellen over iets dat in een andere stad was gebeurd. Tegenwoordig kunnen we van tal van gebeurtenissen opeens deelgenoot worden en ons ermee verbinden als virtuele ooggetuigen.

Spanning en sensatie Mensen zeggen soms wel eens van bijvoorbeeld een auto-ongeluk, dat je de gevolgen eigenlijk niet wil zien, maar dat het toch ook niet lukt om weg te kijken en er een onweerstaanbare drang is om te zien wat er precies gebeurd is. Er zit een soort nieuwsgierigheid of fascinatie in de mens ingebakken, die maakt dat de indrukwekkende gevolgen van bijvoorbeeld een ongeval of van geweld, een zekere aantrekkelijkheid krijgen. Het gaat daarbij niet om een verlangen naar het kwaad op zich, maar wel om een zoeken naar wat nieuw en indrukwekkend is. Mensen zoeken naar de spanning en de sensatie, waardoor deze gebeurtenissen ook deel worden van de eigen ervaringen en de eigen belevingswereld. Op die manier zijn we terug bij het begin: wat nabij is, dat is voor ons relevant. Deze zoektocht wordt eigenlijk nooit bevredigd, waardoor mensen steeds maar blijven zoeken naar wat hen kan raken en naar wat ze kunnen meemaken. Dit is een tamelijk bekend fenomeen. Wie heeft zich nog nooit gerealiseerd dat films en tvprogramma’s, computerspellen en wat dies meer zij, steeds maar weer heftiger en schokkender moeten zijn, om op dezelfde manier mensen te kunnen blijven boeien?

De actie met het ‘nasrani-teken’ bracht het lijden van de christenen in Irak onder de aandacht

Groeien in fijngevoeligheid Misschien is dit nog wel het beste bewijs dat niet alleen de tijden veranderen, maar vooral ook de mensen zelf. Ze veranderen niet alleen door de eeuwen heen, maar ook binnen een mensenleven zelf. Natuurlijk kan men erover discussiëren hoeveel invloed louter virtuele beelden hebben op iemand (zo is bijvoorbeeld de vraag interessant of iemand gewelddadiger wordt door films of computerspellen), maar het is in ieder geval zo dat ook virtuele ervaringen een grote impact op iemand kunnen hebben. Het is een belangrijk gegeven dat ons leven en ons moreel aanvoelen beïnvloed worden door de ervaringen die we opdoen en door de dingen die we meemaken. Dat is op zich iets bijzonder positiefs. Op deze manier blijven we namelijk nooit dezelfde persoon die we zijn, en hebben we ook de gelegenheid om te groeien en betere mensen te worden. Net zoals een mens kan merken dat hij steeds meer prikkels nodig heeft om iets interessant te vinden, zo kan hij ook juist groeien in fijngevoeligheid. Dit maakt van iemand uiteindelijk ook een deugdzaam en goed mens.

Een betere wereld...

heeft voor mensen die dichter bij iemand staan, hoeft helemaal niet te storen. Zolang het maar niet tot een exclusiviteit wordt, die getuigt van gevoelloosheid of egoïsme. De actie met het ‘nasrani-teken’ (de Arabische letter die op de huizen van de christenen werd geschreven om hen te identificeren) kende veel navolging en bracht het lijden van de christenen in Irak bijzonder onder de aandacht. De een of ander noemde het ongepast om alleen oog te hebben voor het lijden van christenen, maar zo’n vaart loopt het denk ik niet: het hemd is nu eenmaal nader dan de rok. Belangrijk is slechts dit ene: dat het kwaad dat we rondom ons heen ervaren en dat op ons zo’n grote indruk maakt, ons helpt om er weerstand aan te bieden om zo betere mensen te worden. Alleen zo kan ook de wereld waarin we leven een beetje beter worden: en die betere wereld begint bij onszelf. * Op ons verzoek zal Dr. Lambert Hendriks met ingang van dit nummer in ons blad, met een zekere regelmaat, bijdrages gaan verzorgen. Actuele gebeurtenissen of ontwikkelingen zullen daarin centraal staan. Lambert Hendriks (1978, Maastricht) studeerde aan het Grootseminarie Rolduc en werd in 2002 tot priester gewijd. Na een korte tijd als kapelaan werkzaam te zijn geweest in de parochies van Ubach over Worms (2001-2003), ontving hij een studieopdracht moraaltheologie. Hij behaalde in 2005 zijn licentiaat aan het Johannes Paulus II instituut te Rome. In 2009 promoveerde hij aan hetzelfde instituut van de Lateraanse Universiteit tot doctor in de gewijde theologie. In 2008 werd hij inwonend docent ethiek en moraaltheologie aan het Grootseminarie Rolduc; in 2009 werd hij benoemd tot vice-rector aan de priesteropleiding. In 2012 werd hij bovendien Studieprefect van de opleiding.

Vanuit die fijngevoeligheid kijken we naar het kwaad om ons heen, dichtbij en veraf, en laten we het in verschillende intensiteit toe in onze leefwereld. Zowel bij de ramp met de MH17 alsook rond het geweld tegen de christenen in Irak, kwamen er veel reacties naar voren van mensen die solidair wilden zijn. Dat men daarbij meer invoelingsvermogen

OKTOBER 2014

DE SLEUTEL

23

GESCHIEDENIS BISDOM ROERMOND

Communicatie in het bisdom Roermond XIV

Een nieuw bisdomblad Het ontslag van mgr. Moors als bisschop van Roermond werd in Rome op 29 december 1971 ondertekend en in Nederland op 30 december 1971 gepubliceerd. Ruim een jaar later, op 20 januari 1972, werd bekend dat mgr. dr. J.M. Gijsen benoemd was tot bisschop van Roermond. Hij werd op 13 februari 1972 in de SintPieter te Rome door paus Paulus VI tot bisschop gewijd. Medeconsecratoren waren: Bernard kardinaal Alfrink en William John kardinaal Conway, aartsbisschop van Armagh en primaat van Ierland. In Roermond nam mgr. Gijsen

de bisschopszetel in bezit op zaterdag 4 maart 1972. Toen mgr. Gijsen bisschop van Roermond werd, kende dit diocees sinds 26 juni 1970 geen bisdomblad meer. Dat werd als een gemis beleefd. De bisdomleiding werkte reeds voor de benoeming van mgr. Gijsen aan de oprichting van een nieuw bisdomblad. Daarover was een rapport opgesteld waarin ook mogelijke hoofdredacteuren werden genoemd. Een van hen was Jan Spanjaard (overleden te Heerlen op 2 augustus 2000). Deze was geboren in Delft en werkte sinds 1952 in Limburg. Span-

Jan Spanjaard met zijn eega tijdens zijn afscheidsreceptie in augustus 1985 TEKST MGR. DR. PAUL HAMANS FOTO’S BISDOM ROERMOND

24

DE SLEUTEL

OKTOBER 2014

jaard was perschef geweest van Frans Dohmen, de leider van de Katholieke Mijnwerkersbond. Hij publiceerde ook reeds in Credo en in het Bisdomblad Roermond. Ter gelegenheid van de benoeming van mgr. Gijsen stelde Spanjaard een extra-editie samen van het tijdschrift ‘Waarheid en Leven’ (19691989). Deken Joosten van Echt was vele jaren redacteur van dit blad dat werd uitgegeven door ‘Stichting Katholiek Leven’ en dat een oplage bereikte van 12.000 stuks. De extra editie die Spanjaard verzorgde werd in een oplage van 284.000 exemplaren bijna huis aan huis in Limburg verspreid.

Brugfunctie Mgr. Gijsen schreef in de eerste editie van het Informatiebulletin voor het Bisdom Roermond: “Reeds in 1971 werd door de D.P.R. (= Diocesane Pastorale Raad, P.H.) de wens tot het inrichten van een ‘informatieblad’ geuit. Er werd een commissie in het leven geroepen die de mogelijkheden hiertoe ging onderzoeken” (IBR 1(1973) nr. 1, p .1). Ongeveer een jaar na zijn benoeming tot bisschop kon mgr. J. Gijsen, die zelf ook regelmatig in ‘Credo’ had gepubliceerd, in 1973 verheugd het nieuwe bisdomblad van het bisdom Roermond presenteren. Het tijdschrift kreeg als naam: ‘Informatiebulletin voor het Bisdom Roermond’ (IBR). Het verscheen voor het eerst in april 1973 en opende met een presentatie van het nieuwe blad door de bisschop. Mgr. Gijsen meende, dat dit tijdschrift zou moeten bijdragen aan het opbouwen van contacten, “welke niet eenzijdig lopen van bisschop naar priester en leek en al die andere organen en instituten van de Kerk van Roermond, maar vooral ook van basis naar top” (IBR 1(1973) nr. 1, p. 1). Mgr. Gijsen formuleerde drie argumenten die het oprichten van een bisdomblad noodzakelijk maakten: het communiceren van kerk en geloof naar de mensen in de samenleving. De beeldvorming van de kerk in de media acht de bisschop “pijnlijk” en “bedenkelijk”. Toch heeft de kerk een positieve boodschap voor de opbouw van de samenleving “waarin wij met zijn allen kunnen geloven en gelukkig zijn”. Het nieuwe blad zou een brugfunctie moeten vervullen voor allen die het met de kerk in het bisdom goed menen. Zo zou het tijdschrift de mogelijkheid moeten scheppen om van elkaar te leren. Het was de wens van de bisschop “dat dit bulletin een teken van hoop mag zijn voor wederzijdse trouw aan, alsmede versterkend geloof in en toenemende liefde voor de Kerk”.

Colofons Als men de colofons in de loop van de jaren nagaat, ziet men de ontwikkeling die het bisdomblad tot in de 41e jaargang heeft doorgemaakt.

De naam van het bisdomblad veranderde meermaals. Bij de eerste editie heette het bisdomblad: “Het Informatiebulletin van het Bisdom Roermond” (IBR). Nadat Jan Spanjaard de redactie had verlaten, werd de naam in 1986 veranderd in: “De Sleutel, Informatiebulletin van het Bisdom Roermond”. Vanaf januari 1990 werd het bisdomblad eenvoudig “De Sleutel” genoemd. In de jaargang 1992 veranderde de naam in: “Informatieblad Bisdom Roermond – De Sleutel” met als ondertitel “Tweewekelijks familie-magazine over geloof en leven”. In 2002 werd het een “driewekelijks familiemagazine over geloof en leven”. Vanaf jaargang 28 (2001) heet het blad: “De Sleutel - Bisdomblad”. In 2003 werd daaraan de ondertitel toegevoegd: “Maandelijks familiemagazine over geloof en leven”. In juni 2014 heette het tijdschrift: “De Sleutel - Bisdomblad”, terwijl de colofon daaraan toevoegt: “De Sleutel Maandelijks magazine over geloof en leven”.

Verhees, pr. als mederedacteuren. In 1999 werd M. Bemelmans, die Ad Jansen als perschef opvolgde, eindredacteur, terwijl F. van Galen hoofdredacteur bleef. Bemelmans werd in 2000 alleen als redactielid aangemerkt. In 2002 volgde G. Dieteren J. Pallandt als redactielid op. Eind 2007 verliet M. Bemelmans de redactie als bladmanager. S. Hoen, zijn opvolger als perschef, volgde hem in de redactie op. Hoens taak in de redactie werd niet nader omschreven. In juni 2014 bestond de redactie uit Frans van Galen die hoofdredacteur was en Gijsbrecht Dieteren die lid was van de redactie. (wordt vervolgd)

Redactie Het diocesane tijdschrift kende in 41 jaar drie eindredacteuren: Jan Spanjaard, Ad Jansen en Frans van Galen. Naast dezen waren er vele andere medewerkers. Jan Spanjaard was perschef van het bisdom Roermond en eindredacteur van het IBR vanaf het begin in april 1973 tot aan zijn emeritaat eind 1985. In augustus 1978 kreeg hij hulp van Frans van Galen. Deze werd echter niet in de colofon als lid van de redactie vermeld tot in juni 1983. In september 1985 werd de redactie uitgebreid met Ad (A.C.A.) Jansen die Spanjaard als perschef opvolgde. De redactie bestond voortaan uit drie personen totdat Jan Spanjaard in 1985 afscheid nam. Nadat Jan Spanjaard in 1985 met emeritaat was gegaan, werd Ad Jansen (Brunssum 1945-2000 Sint-Odiliënberg) de nieuwe perschef van het bisdom en de nieuwe verantwoordelijke voor het bisdomblad. Met ingang van het eerste nummer van 1989 staat hij als hoofdredacteur te boek. Frans van Galen werd eindredacteur. In 1990 werd Ad Jansen redacteur en werd Frans van Galen hoofdredacteur met Jos Pallandt en Jan

De opvolger van Jan Spanjaard als perschef van het bisdom Roermond, Ad Janssen

OKTOBER 2014

DE SLEUTEL

25

FOTOREPORTAGE

St. Clemenskerkje in Oud Merkelbeek Het oude kerkje in Oud Merkelbeek kent een heel lange geschiedenis. De fundamenten, zeggen de kenners, dateren uit de 10de eeuw. In een van de muren zijn in het metselwerk zelfs nog Romeinse dakpannen aangetroffen. In de eerste helft van de dertiende eeuw was het al een zelfstandige parochiekerk. Een status die ze tot 1878 behield toen de nieuwe parochiekerk in Merkelbeek werd gebouwd en haar taak overnam. Daarna begint een tijd van letterlijk en figuurlijk religieuze op- en neergang in Merkelbeek. Eerst vestigden zich de zusters van het Kostbaar Bloed in de nabijheid van het kerkje. Ze vertrokken en de Benedictijnen deden hun intrede. Kloostergebouwen werden uitgebreid en een kloosterkerk ontstond, maar toch werd de ruimte in de beginjaren 20 van de vorige eeuw te beperkt voor de paters. De paters Karmelieten namen de fakkel over. Zij vestigden er een priesteropleiding. Ook Titus Brandsma verkeerde er met enige regelmaat. Bij gebrek aan roepingen werd het klooster in 1968 verkocht aan particulieren. Achtereenvolgens een bejaardenhuis en een asielzoekerscentrum werden er gevestigd. De teloorgang van de gebouwen kon niet voorkomen worden en na de kloosterkerk in 1975 werd het voormalige kloostercomplex in 2009 gesloopt. Het oude kerkje bleef behouden dankzij actieve inwoners van Merkelbeek die dit rijke erfgoed een warm hart toedragen. Ook de Lourdesgrot uit 1887 die vele jaren lang een grote aantrekkingskracht op tal van gelovigen had, heeft nog toekomst. Zoals de hele omgeving als het aan de vrijwilligers ligt. Want ze zijn druk doende om het in het leven geroepen Clemensdomein volop te ontwikkelen. In dat kader wordt naast het kerkje bijvoorbeeld ook een nieuw bezoekerscentrum gerealiseerd. In de plannen past zeker ook de omvangrijke restauratie die het Clemenskerkje in de voorbije maanden heeft ondergaan. Met verbluffend resultaat zoals de foto’s op deze pagina’s willen laten zien. Meer info over het hele project: www.clemensdomein.nl

TEKST FRANS VAN GALEN | FOTO’S BISDOM ROERMOND

26

DE SLEUTEL JUNI OKTOBER 2014 2014

1

3

2

4

7

5

6

8

Rond 1900 diende het kerkje als nachtkoor voor de paters Benedictijnen. Dom Romanus Jacobs bracht er de muurschilderingen aan, voorstellende: 1 Benedictus 2 Koning David 3 Placidus, een leerling van Benedictus 4 paus Clemens 5 Scholastica 6 paus Gregorius. Ook de decoratieve ornamenten (7, 8 en 9) zijn van zijn hand. Boven het voormalige priesterkoor, een Christusmonogram (10). Een van de twee glas in

11

10

9

13

12

14

15

lood ramen in het kerkje (11). De muren zijn bedekt door tal van lagen waarachter soms zeer oude schilderingen schuil gaan. Een fragment (12) is blijvend blootgelegd. Een overzicht van het hele interieur (13). Foto 14 toont een vrijgehouden stuk muur aan de buitenzijde waar – uitgelicht – nog de restanten

16 van Romeinse dakpannen te zien zijn. Naast de kerk staat het onlangs gerestaureerde grafmonument van de adellijke familie De Negri uit 1859 (15). Foto 16 staat in het teken van de Lourdesgrot die vroeger tal van Mariavereerders trok.

OKTOBER JUNI 2014 2014 DE

SLEUTEL

27

Mergelbouwsteen Kleijnen onderhoud - restauratie renovatie - nieuwbouw levering van mergel, blokken en ornamenten Bergstraat 31 6301 AB Sibbe-Valkenburg Tel. 043-6014460 www.mergelbouwsteen.nl

Voor kwaliteitschilderwerk! www.janheuts.nl schilder-, behang-, spuitwerk V.O.F. Peters-Holtjer Dorpstraat 16e, 6444 AL Brunssum Tel. 045- 564 01 79, Fax 045 - 564 12 19

Sinds 1968

GELOOF IN DE PRAKTIJK

Leeg nest

Vorige week heeft ze op de kamer van dochter Elske zitten snikken. Zo plotseling, zo onbedaarlijk. De kamer half onttakeld en donker, want enkele dagen daarvóór is Elske uitgevlogen. Elske gaat studeren. Niet in Maastricht, Sittard, of Eindhoven, maar in Amsterdam. Elske gaat dus niet alleen studeren, ze gaat ook op kamers. En wat nog méér: ze popelt! Natuurlijk wist haar moeder Yvonne, die nu bij mij zit, al lang dat dit alles eraan zat te komen. Het laatste jaar op de middelbare school van Elske was wel spannend geweest, maar toch ook snel gegaan. In juni had ze haar Atheneumdiploma behaald, daarna was ze een maand naar Australië geweest, en in augustus ging het richting Amsterdam. Zoefzoefzoef. Je kind loslaten valt niet mee. Vanaf het moment dat ze wist dat ze een baby verwachtte, is er een band ontstaan tussen de moeder en haar dochter. Samen met Elske is Yvonne door de levensfases heen gegaan. Fases van verwondering, van vreugde en genieten. Maar ook van zorgen en onzekerheid, waarin ze zich soms vertwijfeld afvroeg: “Doe ik het wel goed?” Een ouder is met duizenden onzichtbare draadjes met zijn of haar kind verbonden. Wanneer het goed gaat met je

kind is er geen vuiltje aan de lucht en kun je de touwtjes laten vieren. Maar als er problemen zijn, of als je kind ongelukkig is, dan komt er spanning op de draadjes te staan en worden ze plotseling strak getrokken. Dat voel je als moeder in je binnenste, in je hart en in dat gebied net onder je maag. Yvonne is een moeder die met haar kind is meegegroeid en die elke nieuwe stap met open armen heeft verwelkomd. Totdat het moment aanbreekt waarop haar enige kind op kamers gaat. De fase waarin ze haar kind moet laten gaan is aangebroken. Hoewel ze haar dochter van harte een heerlijke studententijd gunt, is ze plotseling overvallen door een gevoel van leegte. De lege kamer van Elske is kil zonder haar. Yvonne beseft het heel goed: ze is weg. Het was er al de avond van tevoren. Een onbestemd schrijnend gevoel. ‘Alsof mijn hart buiten mijn lichaam zwom’, zegt ze. Elske had er ook last van. Yvonne zag het aan de manier waarop zij zich door het huis bewoog. Zij probeerde het uit te stellen, nog even te doen alsof het niet zo was. Maar de dag van vertrek en afscheid kwam steeds dichterbij. “We wisten het allebei, en we voelden het allebei. Maar we wilden er allebei niet over praten, want dan wordt het zo’n drama. En ik zou niet willen dat ze zich schuldig gaat voelen om mij.” Geholpen door twee vrienden heeft ze haar laatste spullen in een gehuurd busje geladen. Alle drie stuiterend van verlangen, vol levenslust en vrolijkheid. Haar bed zat er al in. De kooi met Floepie het konijn ging het laatst. Zij verhuist niet naar de andere kant van de wereld en in het begin zal zij nog re-

gelmatig thuis komen. En toch voelt het als een afsluiting van een fase waarin dit gezinnetje een eenheid vormde. Yvonne is verdrietig omdat ze niet meer alles van Elske zal meemaken. Omdat ze er niet meer zal zijn om haar te troosten en op te vangen als ze ergens mee zit. Ze is verdrietig, omdat hiermee een einde komt aan een levensfase waarin ze een centrale rol speelde in het leven van haar dochter. Nu voelt het alsof ze haar plek kwijt is en dat maakt dat ze zich stuurloos voelt. Wij mensen, wij willen zo graag nódig zijn. Maar de Schrift geeft ook hiervan weer een prachtig beeld. Van God die zijn mensenkind verwekt, opvoedt én loslaat. Het beeld van het adelaarsjong bij het verlaten van het nest: zo’n jonge vogel springt het nest uit - of wordt door zijn ouders gedúwd! -, maar de ouders gaan daarna met wijd gespreide vleugels onder hem vliegen om zijn val te breken. Om hem daarna weer omhoog te gooien en wéér op te vangen. Steeds weer: totdat hij vliegen kan op eigen kracht. Yvonne’s taak als moeder is nog lang, lang niet afgelopen. Na twee gesprekken is het weer rustig in haarzelf en heeft ze haar balans hervonden. De adelaar vertelt dat ook haar kind het nest moet verlaten en dat ze het moet loslaten opdat het zelf leert vliegen. Geen roekeloos loslaten, maar een waakzaam en steunend loslaten. Jarenlang nog, dag in dag uit. Totdat het vliegen kan op eigen kracht... Francis Keyers, GZ-psychologe Christofoor Praktijk voor Psychologie en Levensbeschouwing [email protected] www.christofoor-praktijk.nl 0475-551212 / 06-47559670

OKTOBER 2014

DE SLEUTEL

29

AGENDA

Agenda bisschop Frans Wiertz Maandag 13 oktober 10.30 uur Bijeenkomst Focolare bisschoppen in Nieuwkuijk Dinsdag 14 oktober Vergadering Bisschoppenconferentie te Utrecht Woensdag 15 oktober 12.30 uur Ontvangst aartsbisschop Shaw van Lahore (Pakistan) Vrijdag 17 oktober 15.00 uur Vergadering stichting Verkondiging Zondag 19 oktober 11.30 uur Plechtige Hoogmis in St. Christoffelkathedraal te Roermond Maandag 20 oktober 18.00 uur Vergadering Raad voor Economische Aangelegenheden te Roermond Dinsdag 21 oktober 14.30 uur Vergadering staf Kairos Woensdag 22 oktober 13.00 uur Vergadering Permanente Raad te Utrecht

Vrijdag 24 oktober 18.00 uur Afscheid van dhr. Cortenraad als bestuurslid van de Paredis stichting Zondag 26 oktober 10.00 uur Plechtige Hoogmis in parochie St. Jan te Hoensbroek Dinsdag 28 oktober 14.00 uur Vergadering Commissie Mixta te Den Bosch Donderdag 30 oktober 14.30 uur Vespers en vergadering Priesterraad Zaterdag 1 november 19.00 uur Pontificale Hoogmis in Sint Christoffelkathedraal b.g.v. Hoogfeest van Allerheiligen Zondag 2 november 8.00 uur Eucharistieviering b.g.v. Allerzielen in de grafkapel van de overleden Roermondse bisschoppen op het Oude kerkhof Maandag 3 november t/m Woensdag 5 november Deelname aan vergadering Europese Mediabisschoppen in Athene

Agenda hulpbisschop Everard de Jong Zaterdag 4 oktober 11.00 uur Eucharistieviering in kerk O.L.Vrouw Troosteres der Bedrukten te Tienray t.g.v. bedevaart Utrecht naar Klein Lourdes 18.30 uur Eucharistieviering in Christoffelkathedraal te Roermond, waarna Fakkeltocht naar Kapel in ‘t Zand Zondag 5 oktober 11.00 uur Eucharistieviering in Paterskerk te Venray t.g.v. 55e verjaardag Zangers van St. Frans 14.30 uur Bijwonen première documentaire “150 jaar zusters van de Goddelijke Voorzienigheid in Sittard” te Geleen Dinsdag 7 oktober Dag voor het Leven te Den Haag Woensdag 8 oktober 15.00 uur Symposium Humaniteit in Zorgprocessen, Ziekenhuis Rivierenland te Tiel Donderdag 9 oktober 14.30 uur Dekenvergadering Roermond 20.00 uur Inspiratieavond Family Factory “Gezinsapostolaat in parochie” in Roermond

30

DE SLEUTEL OKTOBER 2014

Vrijdag 10 oktober Middag Huisbezoeken aan priesters en diakens Zaterdag 11 oktober Ochtend Bezoek aan Roermondse Roei- en Zeilvereniging 14.00 uur Lezing Sterrenkundevereniging Galileo te Heerlen Zondag 12 oktober 10.30 uur Eucharistieviering in kapel nieuw Zorgcentrum Op den Toren in Nuth Maandag 13 oktober Bijeenkomst Focolare-bisschoppen te Nieuwkuyk Dinsdag 14 oktober Vergadering van de Nederlandse Bisschoppen te Utrecht Donderdag 16 t/m 31 oktober Begeleiden van pelgrimsreis naar en bijwonen van Congres in China bij gelegenheid van zaligverklaringproces van Mgr. Schraven Zaterdag 1 november Ochtend Colleges Filosofie TIR te Rolduc

Vrijdag 7 november t/m Maandag 10 november Verblijf in Rome vanwege het 25-jarig jubileum van de Friesenkerk Dinsdag 11 november Vergadering Bisschoppenconferentie te Utrecht

ABINOAM AMALEKIETEN

Puzzel

ASTARTEN BAZUIN BENJAMIN BOVENZAAL CHEBER

De woorden die hieronder zijn afgedrukt, zijn te vinden in de hoofdstukken 3 t/m 5 van het boek Rechters. Wie de woordenbrij ontraadselt en het geluk heeft als winnaar uit de bus te komen, wacht de gebruikelijke prijs.

DEBORA DOORWAADBARE EGLON GENERATIES GILGAL HAMAT HETHIETEN KALEB KENIZZIET LAPPIDOT LEGERAANVOERDER LEMMET LIBANONGEBERGTE LINKSHANDIG MANSCHAPPEN MELKZAK NAFTALI OSSEPRIKKEL OTNIËL PALMENSTAD RECHTSZAKEN SAÄNANNIM SCHATTING SIDONIËRS

De oplossing kan vóór 18 oktober gestuurd worden naar: Puzzelredactie De Sleutel, Postbus 980, 6040 AZ Roermond of [email protected]. Onder de goede inzendingen wordt de DVD ‘Sprekend monument – heden en verleden van de Sint Christoffelkathedraal’ verloot. Die DVD is afgelopen maand toegezonden aan mevrouw Kuypers uit Neeritter. Zij wist de oplossing van de vorige puzzel: ‘dag van de kerkmuziek’ uit het diagram te destilleren. Dat was een verwijzing naar deze Dag die de Gregoriusvereniging op 12 oktober in Weert organiseert om waardering uit te spreken voor alle trouwe inzet van de koren die met de parochies verbonden zijn, maar ook om elkaar te inspireren.

SISERA STRIJDWAGENS TENTPIN TOORN TWEESNIJDEND VERWARRING VOORVADEREN ZEBULON ZUILENGANG ZWAARD ZWAARLIJVIG

OKTOBER 2014

DE SLEUTEL

31

Bidden om vrede “Onze broeders en zusters worden vervolgd, ze worden verdreven, ze moeten hun huizen verlaten zonder de mogelijkheid te hebben ook maar iets mee te nemen. Aan deze gezinnen en deze mensen wil ik uitdrukking geven van mijn nabijheid en mijn voortdurende gebed. Geliefde broeders en zusters die zo vervolgd worden: ik weet hoe zeer jullie lijden, ik weet dat alles jullie ontnomen is. Ik ben met jullie in het geloof in Hem die het kwaad overwonnen heeft!” Paus Franciscus

32

DE SLEUTEL

DECEMBER 2013