Kanteling als trigger voor koersen op kennis De praktijk van MEE IJsseloevers
De trigger: Kantelen in zorg en welzijn In economisch slechte tijden ontstaat er vaak een enorme druk op organisaties om te veranderen. Zeker in de zorg- en welzijnssector is dit goed te zien. Er is sprake van een grote transitie die wordt beschreven met de kreten ‘Welzijn nieuwe stijl’ en ‘De Kanteling’. Het welzijnswerk kantelt van aanbodgerichte maatschappelijke ondersteuning naar ondersteuning waarbij de vraag van de cliënt het uitgangspunt is. Met ‘welzijn nieuwe stijl’ staat hierbij de eigen kracht van de cliënt en zijn sociaal netwerk centraal. In 2015 Bij MEE draait het om het benutten en verder versterken van die eigen kracht en de eigen verantwoordelijkheid van mensen die door lichamelijke en/of verstandelijke beperkingen minder goed mee kunnen doen in de maatschappij. De kanteling in denken is van nature al de werkwijze van MEE: er wordt immers uitgegaan van de mogelijkheden van de cliënt en niet van de beperkingen. In 2015 worden de gemeenten verantwoordelijk voor de cliëntondersteuning. Daartoe worden de MEE-middelen overgeheveld vanuit de AWBZ naar de gemeenten. MEE bereidt zich hierop voor door haar organisatie flexibel in te richten en haar dienstverlening nog dichter bij de klant en de samenwerkingspartners uit te voeren. Met ingang van 2015 komen de cliënten, veelal voormalige AWBZ klanten, met hun ondersteuningsvraag aan de balie van het gemeenteloket te staan. En dan moet er maar net iemand zitten met verstand van de juiste achtergronden en oplossingen… Bewijzen van het bestaansrecht De MEE instellingen in Nederland werken hard aan het optuigen van een soepele, lean and mean kennisorganisatie waar burgers en gemeentes niet omheen kunnen en willen. Er werken bij MEE kundige consulenten die weten hoe ze om moeten gaan met mensen met beperkingen. Zij werken generalistisch en integraal, maar hebben kennis en expertise over de bijzondere doelgroep waar ze voor werken. Die specialistische kennis is de grootste kracht van MEE. Die kennis geeft MEE haar bestaansrecht. In heel Nederland zijn alle MEE’s bezig te laten zien dat zij, met gespecialiseerde professionals met een unieke combinatie van kennis en vaardigheden, veel meer mensen met een beperking succesvol kunnen laten MEE doen. MEE IJsseloevers is het TT-Profielen profieltraject begonnen om de In dit licht past het landelijke traject met T-profielen in huis aanwezige kennis en dat Bloei samen met Proven Partners heeft opgezet. kunde beter te kunnen delen Een professional met kennis in de vorm van Ten door te ontwikkelen. profiel heeft namelijk integrale kennis van de verschillende beperkingen en levensgebieden van cliënten (is breed inzetbaar) en heeft tegelijkertijd een specialisme (dieptekennis). In dit artikel zoomen we in op MEE IJsseloevers, een MEE organisatie die het werken met Tprofielen met beide handen heeft aangegrepen om de transitie naar het ‘Anders werken’ succesvol te kunnen volbrengen.
Bloei | Organisatie advies – Kennisdashboard - MEE IJsseloevers – 22 april 2013
Sturen op kennisfitheid bij MEE IJsseloevers In het geval van MEE IJsseloevers (werkgebied van Almere tot aan Hardenberg) was er een duidelijke wens om de organisatiespeerpunten te vertalen naar de hiervoor cruciale kennis. In een kennisintensieve organisatie is het proces van het afstemmen van die kennis op organisatiedoelen van groot belang. Wat MEE IJsseloevers heel goed heeft gedaan is de visie op haar toegevoegde waarde, afzetten tegen de wens van klanten (de gemeentes) en de ontwikkeling in de maatschappij (de trends). Ook de beschikbare data over het aantal geleverde diensten en de verschillende categorieën cliënten (op leeftijd en beperking) werden meegewogen. Er zijn duidelijke keuzes gemaakt en deze zijn vervolgens heel consequent doorvertaald naar kennisdoelen. Doorvertalen De speerpunten waren het vertrekpunt voor het in beeld brengen van de benodigde kennis. Deze vertaling is onder meer in een interactieve Kenniscasino workshop tot stand gekomen. In deze workshop werd het management uitgedaagd om in te zetten op de voor hun belangrijkste kennisvelden. De workshop gaf een eerste antwoord op de vraag welke kennis er idealiter aanwezig moet zijn om de cliënten goed te kunnen blijven ondersteunen; de kennisdoelen waren geboren! Ook zijn de speerpunten praktisch vertaald naar de T-profielen die passen bij een moderne professional. Al deze kennisdoelen zijn opgenomen in het Kennisdashboard. Inzicht Aan de hand van de concrete kennisdoelen zijn alle consulenten hun eigen kennis gaan scoren. Ook dit Hoe beter de match, hoe wordt ingevoerd in het Kennisdashboard. Het levert hoger de kennisfitheid. direct stuurinformatie op. Voor de consulent zelf, want direct wordt de eigen bijdrage aan het behalen van een kennisdoel zichtbaar. Ook het team krijgt inzicht: van het totaal aan aanwezige kennis wordt direct zichtbaar of het wel of niet matcht met wat MEE wil. Hoe beter de match, hoe hoger de kennisfitheid (mate waarin de kennisdoelen overeenkomen met de aanwezige kennis). Met één simpel percentage is deze match uitgedrukt. Voor de managers wordt op deze manier duidelijk of de uitgestippelde koers haalbaar is, voor de medewerker wordt duidelijk wat de uitgestippelde koers concreet voor de eigen kennis inhoudt: een klassieke win/win!
Bloei | Organisatie advies – Kennisdashboard - MEE IJsseloevers – 22 april 2013
Van inzicht in de Kennisfitheid naar sturen met kennisacties MEE IJsseloevers had voor het T-profielen traject al wel een opleidingsplan/opleidingskalender. Het nut van deze kalender was dat het een overzicht vormde van de gevolgde en te volgen cursussen en opleidingen. Aan de hand van dit overzicht kon het budget bewaakt worden. Dankzij het T-profielen traject kreeg de organisatie er een duidelijk stuurmiddel bij. Door de expliciete match te bewaken tussen kennisdoelen en de aanwezige kennis konden er gericht opleidingen/trainingen of interne masterclasses worden ingezet om eventuele gaten te dichten. Dankzij het Kennisdashboard en de hele gerichte kennisinventarisatie, ontstond er zo een onderlegger die gelegd kon worden naast de opleidingskalender. Er ontstond voor het eerst een kwalitatieve toets om te helpen bepalen of er wel of niet geïnvesteerd moest worden in een opleiding of cursus. Het TOP overleg Om deze toets goed te doen is er eens per kwartaal Alles komt samen in het een TOP overleg door de TOP commissie. TOP staat TOP overleg, bij de TOP voor Talent en Opleidingsplan. Bij het overleg is commissie. altijd een regiomanager, een teamleider, een HR manager en een informatieanalist aanwezig. Deze groep specialisten beoordeelt niet alleen verzoeken voor cursussen en opleidingen om opleidingen te mogen volgen, maar bewaakt ook proactief of de kennisdoelen gehaald worden. Er wordt actief gekeken naar waar kennis onder de norm blijft en direct gekeken wat er gedaan moet worden om het kennisdoel voor de volle 100% te behalen. Dit hele proces is op een A3 poster uitgetekend. De mooie samenhang tussen visie enerzijds en collectieve kennisacties anderzijds werd in één oogopslag zichtbaar. Dit geldt tot de dag van vandaag als leidraad voor alle kennisacties.
Bloei | Organisatie advies – Kennisdashboard - MEE IJsseloevers – 22 april 2013
Kennisfitheid in de praktijk De poster is verspreid onder alle 150 consulenten die werkzaam zijn bij MEE IJsseloevers. Deze 150 consulenten hebben stuk voor stuk inzicht gekregen in wat de organisatie belangrijk vindt. Het effect daarvan is, dat zij als ze een opleidingsaanvraag doen zelf al nagaan of het past bij een gesteld kennisdoel en of bepaalde acties in die lijn zijn met wat al ingekocht is aan cursussen. Stel; jij bent werkzaam bij MEE en je wilt een cursus volgen. Je kunt zelf op de poster zien en in het Kennisdashboard bekijken wat MEE belangrijke kennis vindt en of er urgentie is voor die specifieke kennis. Als blijkt dat er behoefte is aan de kennis die jij wilt ontwikkelen, dien je een verzoek in (met argumentatie) bij de TOP commissie. Vervolgens gaat dit team kijken of het kennisgat intern opgelost kan worden. Wellicht is er binnen de Alle consulenten hebben eigen organisatie of binnen andere MEE’s al iemand inzicht gekregen in wat de aanwezig die wel de juiste kennis heeft. Als blijkt dat organisatie belangrijk het kennisgat niet te vullen is met interne kennis, zal vindt. je toestemming krijgen om de cursus te gaan doen. Prettig Wat consulenten aangeven prettig te vinden is dat het Kennisdashboard een tool is waarmee MEE echt stuurt. Het wordt gebruikt om te benchmarken en om kwaliteit te bewaken. Het is geen los zand of het zoveelste speeltje van het management, maar een tool waar daadwerkelijk iets mee gedaan wordt en die ingezet wordt. Daarnaast geeft het de consulent een duidelijk beeld van wat er van hem of haar wordt verwacht.
Kennisfitheid in de toekomst Het toekomstperspectief voor het Kennisdashboard bij MEE is dat het ook gebruikt gaat worden voor het matchen van cliënten met een specifieke vraag aan consulenten met dieptekennis. MEE IJsseloevers gaat dichter bij de doelgroep opereren door op satellietplekken bij ketenpartners of bij de cliënten thuis te werken. Dit is een grote omslag voor een organisatie die voorheen gewend De consulenten werken was te werken vanuit zes kantoorlocaties. Er blijft flexibel toegerust met één kantoorlocatie open, de consulenten gaan flexibel smartphone en laptop. werken toegerust met smartphone en laptop. Professionele scharrelruimte Doordat de consulenten met elkaar dichter op de cliënten uit een regio/gemeente zitten en ook meer vrijheid hebben om signalen op te pakken om bijvoorbeeld diensten collectief aan te bieden verwacht MEE IJsseloevers meer voor cliënten te kunnen betekenen. Een goede mix van expertise en ambitie is daarbij van groot belang. Binnen de teams kan met kennis ingespeeld worden op de behoefte die in de omgeving leeft. Dit noemt men bij MEE IJsseloevers “professionele scharrelruimte”!
Bloei | Organisatie advies – Kennisdashboard - MEE IJsseloevers – 22 april 2013
Kennisfit Het resultaat van een optimale match tussen kennisdoelen en aanwezige kennis is een ‘kennisfitte’ organisatie. Een organisatie die gericht inzet op de kennis waar het om draait, die zich bewust is van de risico’s en acties onderneemt daar waar de kennis onder het gewenste niveau dreigt te geraken. De kennisfitte organisatie handelt proactief en voorkomt cruciaal kennisverlies door bijvoorbeeld uitstroom van medewerkers. De mensen die werken bij een kennisfitte organisatie zijn zich bewust van de cruciale kennis die nodig is om de doelen te realiseren, kennen hun eigen kennisbijdrage en Een kennisfitte weten wat ze moeten doen om deze op niveau te organisatie zet gericht in houden. Het handelen vanuit de kennisbijdrage en op de kennis waar het om het optimaal krijgen van de kennisfitheid is een draait. tweede natuur voor die kenniswerkers. In de gekantelde werkelijkheid waarin professionals nog dichter bij de cliënt hun diensten verlenen verwacht MEE IJsseloevers veel profijt te hebben van het expliciet koersen op kennis. Kennis blijft op deze manier een belangrijk bindend element en de basisvoorwaarde voor bestaansrecht.
Bloei | Organisatie advies – Kennisdashboard - MEE IJsseloevers – 22 april 2013