kan veiliger Hoe onderhoud Boetes jeuk! Speciaal katern Lichter werk(t) wat kosten ze onder de streep? Voorkom allergische reacties

winter 2011

Vakblad over arbeidsomstandigheden

Hoe onderhoud

veiliger kan Speciaal katern Lichter werk(t)

Boetes

wat kosten ze onder de streep?

jeuk!

Voorkom allergische reacties

Wat? De eerste fase van het project SpaarneBuiten, mooi gelegen aan de haven van het pittoreske Noord-Hollandse dorp Spaarndam. De 77 VolkerWessels prefab woningen worden verfraaid met oud-Hollandse gevels.

‘Dit is mijn eerste project als zelfstandig uitvoerder. Ik ben er trots op. De plek is mooi, ook al kan het hier best hard waaien. Het werk loopt gesmeerd. De onderaannemers die de fundering leggen, de casco’s bouwen en de kappen plaatsen doen tien woningen per week. De trein op gang houden als het loopt, dat is de uitdaging.’ Wie? Mathieu Reulen (35),. uitvoerder bij Kondor Wessels. Amsterdam.

2

→ mijn project

winter 2011

magazine

26

JEUK! Vijf tips om een allergische reactie te voorkomen.

Vakblad over. arbeidsomstandigheden.

14

17

KASSA

Lichter werk(t)

De Arbeidsinspectie deelt forse boetes uit.

Ja, óók de betonstaalvlechter kan lichter werken.

en verder Informatie Met dit blad informeert Arbouw werkgevers en werknemers over de arbeidsomstandigheden in de bouwnijverheid. Wil je meer over dit onderwerp lezen, neem dan een kijkje op www.arbouw.nl. Hier vind je zeer uitgebreide informatie over arborisico’s en maatregelen. Ook kun je er brochures bestellen of downloaden. Met specifieke vragen kun je elke werkdag van negen tot vijf terecht bij de Arbouw Infolijn. Bel 0341-466222 of mail naar: [email protected]

4 Kort 11 MEDISCHE KEURING 12 Panel 21 ARBOUW.NL 22 WINTERweetjes 24 Gadgets 25 Test 28 HOE? ZO! 31 Stelling 32 Sterk verhaal

inhoud ←

3

6

thema:

VEILIG ONDERHOUD Onderhoudswerk is vaak riskant. Maar het kán veiliger. Hoe? Door meer aandacht voor de risico’s, zoals het valgevaar. Het nieuwe Bouwbesluit eist dat ook van architecten en opdrachtgevers.

ARBOUW MAGAZINE • winter 2011

Arbeidsinspectie pakt zwaar werk aan

Metselen hoeft niet heel zwaar te zijn alsi de stenen en specie met de kraan worden aangeleverd. Het dragen van handschoeneni voorkomt allergische reacties.i

4

→ kort

De Arbeidsinspectie controleert de komende jaren strenger op fysiek zwaar werk. In de periode 2012-2016 worden vijftien zware werkzaamheden op de voet gevolgd. In 2012 zijn dat metselen, blokkenstellen (ruwbouw), betonstaal vlechten, montage van metalen daken, glaszetten en kozijnen plaatsen. Landelijk projectleider Leo de Jong windt er geen doekjes om. ‘Er is inmiddels veel bekend over lichtere werkmethoden. Maar nu moet het echt eens gaan gebeuren. In 2016 moet de situatie duidelijk zijn verbeterd. Dan moeten de bedrijven de beschikbare hulpmiddelen beter benutten.’ Naast de controles op zwaar werk verscherpt de Arbeidsinspectie (vanaf 2012 ‘Inspectie SZW’) de controle op arbo-certificaten en keurings bewijzen. Ook worden nalatige opdrachtgevers en veelplegers strenger aangepakt.

Houtsector werkt aan veiligheid

Mens schat risico’s te laag in Mensen zijn geneigd risico’s te onderschatten. Dat schrijven Britse hersenwetenschappers in het vakblad ‘Nature Neuroscience’. Deelnemers aan een onderzoek bleven volhouden dat ze minder kans hadden op het krijgen van een nare ziekte, ook al werd hen de statistische kans verteld. De frontale cortex, het hersengebied achter het voorhoofd, gaat vooral aan de slag bij positieve boodschappen. Op het werk zou deze ‘weeffout’ in ons brein tot gevaarlijke situaties kunnen leiden. Door de onderschatting is men geneigd de nodige arbomaatregelen achterwege te laten. ARBOUW MAGAZINE • winter 2011

De branche- en vakorganisaties in de houtsector voeren twee jaar lang campagne om de machineveiligheid te verbeteren. Met stickers, posters, een website en een prijsvraag vragen zij aandacht voor dit thema. Verkeerd en onveilig gebruik van machines leidt tot onnodig veel ongelukken. Bijna de helft van de overtredingen heeft te maken met onveiligheid. Zo worden er regelmatig beschermkappen weggehaald of wordt het verkeerde snijgereedschap gebruikt. Meer informatie over de campagne: www.houtveilig.nl

Veilig onderhoud In sommige wijken is het lastig parkeren. Soms staat er dan ook nog een rolsteiger in de weg. Een schilder vertelde me hoe zijn steiger eens onklaar werd gemaakt. Stabilisator eraf, auto ernaast. Zo, klaar.

Glas plaatsen als extra zoekoptie in de arbocatalogus ‘Glaszetten’.

Via bouwtaak zoeken naar arbomaatregelen Online zoeken naar arbomaatregelen kan binnenkort ook via specifieke bouwtaken. Deze zoekingang wordt toegevoegd aan de arbocatalogi, naast de al bestaande ingangen ‘beroep’ en ‘risico’. De catalogi worden met de zoekoptie uitgebreid zodra de Arbeids inspectie deze inhoudelijk heeft goedgekeurd. In de catalogi vinden bedrijven en hun personeel oplossingen voor de meest voorkomende risico’s, zoals stof, valgevaar en lichamelijke belasting. Alle versies zijn beschikbaar via www.arbocatalogi-bouwnijverheid.nl

Dit zijn problemen die in het onderhoud veel voorkomen. Tijdens onderhoud gaat het gebruik van het gebouw of de infrastructuur namelijk gewoon door. Onderhoudsmensen werken daar tussendoor en proberen de overlast zo veel mogelijk te beperken. Onderhoud is belangrijk voor het duurzaam gebruiken van de omgeving. Regelmatig moet het huis worden geschilderd of moet in de straat de riolering worden vervangen. Veel onderhoud kan worden gepland. Hierdoor hebben bewoners weinig last en kan de veiligheid worden gegarandeerd. Maar er is ook het column ← ongeplande onderhoud. Door storm zijn ruiten gebroken. Door vorst zijn gaten in het wegdek ontstaan. Ook dan moet aan de veiligheid worden gedacht, maar dat gaat in de praktijk nog wel eens mis. Er gebeuren veel ongevallen. Het is niet voor niets dat de Europese Unie vanaf 2010 veel aandacht heeft besteed aan de veiligheid bij onderhoud.

5

Ook in de bouwnijverheid is veel aandacht voor dit thema. Het nieuwe Bouwbesluit bepaalt dat al bij het ontwerp van gebouwen moet zijn nagedacht over hoe het onderhoud plaatsvindt. In dit Arbouw Magazine zetten we de belangrijkste informatie op een rij. Jan Warning, directeur Arbouw [email protected]


6

→ thema

Au, dat doet zeer! Onderhoudswerk is vaak riskant. Maar het kán veiliger. Hoe? Door meer aandacht voor de risico’s, zoals het valgevaar. Het nieuwe Bouwbesluit eist dat ook van architecten en opdrachtgevers.


7

Boem ARBOUW MAGAZINE • winter 2011

Het Shell-terrein ‘Pearl’ in Qatar. Het moet de grootste ‘Gas To Liquid’- fabriek van de wereld worden. Aan het project werken 50.000 bouw vakkers uit vijftig verschillende landen. Samen zijn ze goed voor vijftig miljoen manuren ongevalsvrij werk. Het staat er echt: een vijf met zeven nullen, ongevalsvrij. Zo’n fraai resultaat hebben zelfs de strak geleide petrochemische bedrijven in Nederland nog nooit gehaald.

8

Kan de onderhoudssector dat ook, ongevalsvrij werken? Dit lijkt een utopie. Vorig jaar werd 3,5% van de werknemers slachtoffer van een ongeval. Daarmee scoort de sector wel iets beter dan het gemiddelde van de bouw, maar in absolute zin is het cijfer nog altijd hoog. Dit geldt min of meer ook voor de rest van Europa. Het Europees arboagentschap (EU-OSHA) voerde daarom twee jaar campagne om de veiligheid in de onderhoudssector te verbeteren. ‘Van de arbeidsonge vallen gebeurt 20% tijdens onderhoudswerk’, zei Jukka Takala, directeur van EU-OSHA, bij de start van de campagne in 2010.

‘Onderhoudswerkers lopen daarnaast een hoger risico op beroepsziekten en werkgerelateerde gezondheids problemen als asbestose, kanker, gehoorproblemen en spier- of gewrichtsaandoeningen. We moeten elke kans benutten om Europa bewust te maken van het belang van goede arbeidsomstandigheden.’

Wisselende omstandigheden Het nog altijd hoge aantal ongevallen tijdens onderhoudswerk kan deels worden verklaard. De sector lijkt in geen enkel opzicht op de geconditioneerde omgeving van bijvoorbeeld een fabriek, of zelfs een bouwplaats zoals die van Shell in Qatar. Het werk is vaak hectisch en gebeurt onder wisselende omstandigheden. Vaak ontbreken op gebouwen de nodige permanente voorzieningen, zoals een verhoogde borstwering. Regelmatig zijn de vormen van het object zelf het struikelblok. Lange schuine wanden, ronde bogen en andere architectonische hoogstandjes maken het plegen van onderhoud een lastige klus. Een van de bepalingen uit het nieuwe Bouwbesluit moet daar verandering in brengen. Deze bepaling dwingt

‘Een oud-collega is arbeidsongeschikt geraakt door een val van een onveilige steiger. Sindsdien kijk ik wel uit voordat ik ergens aan het werk ga.’

Patrick Tol (33), schilder uit Volendam


ontwerpers die oog hebben voor veiligheid, dat is pure winst rchitecten om al bij hun ontwerp a rekening te houden met de veilige uitvoering van onderhoudswerk aan de schil van het gebouw. Bij de keuze van veiligheidsvoorzieningen verdienen maatregelen die het gevaar voorkomen of wegnemen de voorkeur boven voorzieningen die het gevaar beperken. De aanvrager van de bouwvergunning moet aantonen dat aan deze verplichting is voldaan. De specifieke bepaling in het Bouwbesluit is het resultaat van een succesvolle lobby van het ‘Platform Preventie Valgevaar’. Dit organiseerde op 26 oktober in Gorinchem het congres ‘Veilig op de hoogte’, om de diverse schakels in het bouwproces alvast over de nieuwe regelgeving te informeren. ‘Het is enorme winst dat al bij het ontwerp over veilig

‘Verkeer moet je goed geleiden. Die fietsers en scooter rijders schieten overal tussendoor. Zonder goede wegafzetting is het wachten op problemen.’

Ron Hoekstra (45), grondwerker uit Alkmaar

Onderhoudspersoneel Bouw algemeen ..!!!

3,5%

4,4%

Slachtoffer arbeidsongeval

12,3% 10,4%

49,9% 47,3%

Voelt zich vaak niet goed

Last van hoge werkdruk

?!?!

9,5% 10,6% Verkeert in onveilige situaties

8,1% 5,7% Wil vaker overleggen Bron: Arbouw

onderhoud moet worden nagedacht’, zegt Roel Gans, directeur gezond en veilig werken van het ministerie van SZW. ‘Het vergroot het besef bij architecten dat veilig onderhoud belangrijk is.’ Ook John Kerstens, voorzitter van FNV Bouw, verwacht veel van het nieuwe Bouwbesluit. ‘Er is straks sprake van een gezamenlijke verantwoordelijkheid. Dat geeft de veiligheid een zetje in de goede richting.’ ‘Het nieuwe besluit zorgt voor meer duidelijkheid over de verantwoordelijkheden’, zegt Jaap Jongejan van CNV Vakmensen. ‘De veiligheid is niet langer overgelaten aan het vrije marktspel, waarin de aannemers hun opdrachtgevers moeten overtuigen van het belang van veilig werken.’

Geen architecten Er is dus veel lof voor het initiatief, maar uiteindelijk zullen de ontwerpers het moeten doen. Helaas zit er in de goed gevulde conferentiezaal in Gorinchem niet één architect. Enige representant is Alexander Pastoors van de Bond van Nederlandse Architecten (BNA). Hij toont zich in elk geval strijdbaar.

‘Een goede architect houdt ook rekening met de arbeidsomstandigheden. Dat gebeurt in de praktijk al regelmatig, hoewel er ook onder onze leden zwakke broeders zijn. We gaan ervoor dat architecten gebouwen ontwerpen die veilig te onderhouden zijn.’ Om de ontwerpers een handje te helpen, is door het Platform Pre ventie Valgevaar een handleiding geschreven. De BNA gaat bijeen komsten organiseren om het nieuwe Bouwbesluit bij hun leden onder de aandacht te brengen.

Gracht Een Europese campagne en een extra verplichting voor ontwerpers, wordt het onderhoudswerk hier in de toekomst veiliger door? Ook Rob Veraart van FOSAG is daarvan overtuigd. De organisatie heeft zich jarenlang hard gemaakt voor meer ontwerpveiligheid. ‘De aandacht voor het thema is hard nodig’, zegt Veraart. ‘Onderhoudsmedewerkers lopen in de praktijk tegen grote problemen aan. De architect heeft bijvoorbeeld bedacht dat er water om een gebouw heen moet lopen. Maar zie daar maar eens een steiger op te bouwen om ruiten te vervangen,

Samen een veiliger ontwerp Ook in de nieuwbouw is veel aandacht voor ontwerpveiligheid. Opdrachtgevers, architecten en bouwpartijen ontwikkelen een model om tijdens het ontwerpproces bepaalde arborisico’s weg te nemen. Ook komt er een toetsingsinstrument waarmee de gebruiker kan controleren of de risico’s voldoende zijn terug gebracht. In een Europese richtlijn uit 1994 staat al dat opdrachtgevers in de ontwerpfase rekening moeten houden met de gezondheid en veiligheid van werknemers op de bouwplaats. In de afgelopen twintig jaar is diverse keren en met wisselend resultaat geprobeerd om aan deze richtlijn te voldoen. Groot verschil met nu: anno 2011 doet een groot aantal ketenpartijen mee. Dit zijn Aedes en BNA namens de opdrachtgevers en architecten, de bonden FNV Bouw en CNV Vakmensen en Bouwend Nederland. Zij worden ondersteund door Arbouw, Aboma en de Arbeidsinspectie.


9

Onderhoudswerk levert dikwijls gevaar op. Meestal gaat het om kortdurende klussen waarbij de veiligheid op de achtergrond raakt. Wat zijn de voornaamste valkuilen? En hoe ga je daarmee om? of schilderwerk te doen. Dan moeten de mensen al snel halsbrekende toeren uithalen. Dat is op te lossen. Als je die gracht twee meter verder legt en bestrating tegen het gebouw aan, kan de steiger er wel staan. Hierin voorziet het nieuwe Bouwbesluit, maar dit biedt nog geen oplossing bij bestaande objecten.’

10

Inderdaad zal het grootste deel van het onderhoudswerk voorlopig aan de huidige, bestaande gebouwen blijven gebeuren, waarvoor de ontwerpverplichting dus niet geldt. Daarmee blijft het probleem bestaan dat sommige klussen moeilijk veilig uit te voeren zijn. Veel hangt daarbij af van de kundigheid van het personeel. En de wil om het werk veilig uit te voeren, of anders niet. Veilig werken of anders niet, die mening zijn steeds meer werkgevers en werknemers toegedaan. Wat vroeger heel normaal was, is nu not done. Werken zonder de randbevei liging, werken bij langsrazend verkeer, open sparingen in de vloer, geen helm op het hoofd. Wie goed zoekt, vindt ook die situaties nog wel. Maar steeds meer mensen passen hiervoor. De risico’s van onveilig werken zijn gewoonweg te groot. Veraart zegt het nog het best: ‘80% van het kapitaal van de bedrijven zijn de mensen zelf. Daar moet je heel zuinig op zijn.’ Het Bouwbesluit treedt waarschijnlijk op 1 april 2012 in werking. Zie www.hba.nl voor meer informatie over de handleiding van het Platform Preventie Valgevaar. De campagne van EU-OSHA heeft onder andere geresulteerd in het omvangrijke ‘Visiedocument Safety 2020’, een uitgave van de Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud. Voor een exemplaar, zie www.nvdo.nl


8

grootste valkuilen 1. Het werk is moeilijk bereikbaar

5. De steiger voldoet niet aan de eisen

In tuintjes, nauwe doorgangen of in de buurt van water is het moeilijk om een steiger op te bouwen of een hoogwerker te plaatsen. Elk project moet in ieder geval voldoen aan de normen en richt lijnen uit de betreffende arbocatalogus. Bekijk de catalogi via www.arbocatalogi- bouwnijverheid.nl

Steigers zijn complexe bouwwerkjes waaraan het nodige kan ontbreken. Kijk dus in de Richtlijn Steigers (www.richtlijnsteigers.nl) en raadpleeg de A-bladen ‘Steigerbouw’ en ‘Veilig steigergebruik’.

2. Vogelvrij op weg Aanrijdgevaar is een van de grootste risico’s voor wegenbouwers, wegmarkeerders en straatmakers. Goed geleiden van het verkeer is dus heel belangrijk. Bruikbare informatie vind je in de CROW-publicaties.

3. Permanente voorzieningen ontbreken Op gebouwen waar permanente voor zieningen zijn getroffen, kunnen werk nemers vanaf een veilige plek aan de slag. Bedenk dat de werkgever in alle gevallen verantwoordelijk is voor de veiligheid.

4. Een val van het hellende dak Dakdekkers op een schuin daklopen extra gevaar. Oplossingen om valgevaar te voorkomen, vind je op www.werkveiligophoogte.nl

6. Onveilig materieel Onderhoud en tijdig keuren van het materieel is een must. Ook moet er aandacht zijn voor de draagkracht van de ondergrond en het afzetten van het werk. Raadpleeg via www.arbouw.nl het ‘Handboek Arbeidsmiddelen’.

7. De ladder schuift onderuit Werken op ladders mag nog maar in een beperkt aantal gevallen. De belangrijkste eisen staan in twee beknopte folders voor de werkgever en werknemer. Download ze via www.arbouw.nl bij ‘Brochures’.

8. De routine sluipt erin Misschien wel het allergrootste gevaar is de routine. De gedachte dat het vandaag allemaal wel goed zal gaan, omdat het altijd goed gaat. Toch is het belangrijk om de werkplek dagelijks kritisch te bekijken. Met de tools en brochures van Arbouw. En natuurlijk met een flinke dosis gezond boerenverstand.

Het PAGO Arbouw nodigt jaarlijks 70.000 werk nemers uit voor het PAGO. Iets meer dan de helft geeft gehoor aan de oproep. Een gemiste kans voor de andere helft?

MEDISCH ONDERZOEK ←

11

De keuring is een APK voor je lijf

Goed, je wordt flink door de mangel gehaald. Bloed gecontroleerd. De longinhoud, bloeddruk en het gehoor getest. De rug onderzocht. Een uitgebreid onderzoek. Een beetje spannend ook. Maar nuttig. Want je lichaam wordt weer eens goed bekeken. Arbouw regelt het uitgebreide cao-pakket Preventiezorg voor de bouw. Verreweg de bekendste voorziening uit dit pakket is het PAGO, ook wel ‘keuring’ genoemd. Werkne mers onder de veertig krijgen elke vier jaar een uitnodiging. Voor werknemers vanaf veertig (UTA-personeel: 52) is dit elke twee jaar. Arbouw trekt alles uit de kast om zo veel mogelijk mensen naar het PAGO te krijgen. ‘De opkomst kan nog wel wat beter’, zegt Jan Golsteijn, hoofd Bedrijfs gezondheidszorg van Arbouw. ‘We blijven dan ook hameren op het grote belang van het medische onderzoek. We hebben bijvoorbeeld een promotiefilm gemaakt. Daarnaast blijven we de bedrijfsartsen bijscholen op het gebied van de bouw. De keuring is gewoon heel belangrijk om vroegtijdig klachten op te sporen. Vergelijk het met de APK voor je auto. Als je er niet vroeg genoeg bij bent, kun je wel eens voor verrassingen komen te staan.’

Een belangrijk verschil met de APK is er wel: je auto kan worden afgekeurd. De werknemer nadrukkelijk niet. Wel kan het zijn dat er iets moet worden ‘gerepareerd’. Golsteijn: ‘Het kan gaan om een vervolgafspraak met de bedrijfsarts. Daarnaast kan een arbeidshygiënist of werk plekadviseur worden ingeschakeld. Eventueel kan deelname aan een loopbaanproject uitkomst bieden. Meestal komt het niet zo ver. Vaak is er niets aan de hand en krijgt de werknemer alleen enkele adviezen mee naar huis.’ Deze adviezen kunnen gaan over werk en leefstijl en zijn nadrukkelijk alleen bedoeld voor de werknemer. Bedrijven kunnen een rapport opvragen. Hierin staat anonieme informatie over de gezondheid en werkbeleving bij het personeel.

Film De promotiefilm over het cao-pakket (‘Komt een bouwvakker bij de dokter’) kun je online bekijken. In de film is een metselaar aanvankelijk doodsbenauwd voor het PAGO. Hij loopt met rugklachten en is bang zijn baan te verliezen. Een collega overtuigt hem om wél te gaan. Hoe de film afloopt, kun je zien op www.arbouw.nl/pago. Zie ook www.arbouw.nl bij het onderdeel ‘Medische keuringen’. ARBOUW MAGAZINE • winter 2011

Het spouwmes op de handcirkelzaag is in nagenoeg alle gevallen verplicht.

1

Adri Frijters,

veiligheidskundige Arbouw

Moet op een handcirkelzaag altijd een spouwmes zitten?

12

→ panel

‘De wet is hier duidelijk over. In vrijwel alle gevallen moet het spouwmes op de zaagmachine zitten. Alleen bij het afkorten is het spouwmes niet nodig. In dat geval kan het tijdelijk worden verwijderd, uiteraard onder strikte voorwaarden uit de geldende (NEN-)norm en volgens de handleiding van de fabrikant. Let wel, direct na het afkorten moet het spouwmes weer worden gemonteerd. Een handcirkelzaag die zonder spouwmes wordt geleverd, of niet de mogelijkheid heeft er een te monteren, is dus zeer beperkt inzetbaar en gelet op de veiligheid niet geschikt voor de bouw. Arbouw heeft de bovenstaande vraag ook voorgelegd aan de Arbeidsinspectie. Het antwoord was luid en duidelijk: zagen zonder spouwmes levert groot gevaar op. Komt een inspecteur een dergelijke situatie tegen, dan zal hij het werk direct stilleggen.’

Mariska Putters,

Lopen bepaalde beroepsgroepen meer gevaar dan andere? ‘Om inzicht te krijgen in de veiligheid op bouwplaatsen doet Arbouw jaarlijks onderzoek naar de arbeidsongevallen. Onder werknemers die aan de medische keuring deelnemen, verspreiden we een vragenlijst. Jaarlijks wordt ongeveer eenvijfde van alle werknemers gekeurd. Met behulp van hun antwoorden kunnen we een goede inschatting maken van het totale aantal ongevallen, de oorzaken en de aard van het letsel. Uit de resultaten van 2010 blijkt dat de verschillen best groot zijn. Er is een verhoogde kans op een ongeval bij ovenbouwers, betonstorters, gietbouwers en slopers. In die bedrijven moeten de veiligheidskundigen en preventiemedewerkers dus extra alert zijn. Ga voor een compleet overzicht van de ongevallen in de bouw naar www.arbouw.nl’


medewerker Onderzoek en Ontwikkeling Arbouw

Verhoogde ongevalkans bij betonstorters.

2

Hoe kan ik mijn personeel zo gericht mogelijk voorlichten? ‘Als vormgever van de folders en brochures van Arbouw, valt mij één ding op: de grote variëteit. Arbouw heeft echt voor alles en iedereen informatie op maat. Voor specifieke beroepen, voor veel voorkomende werksituaties en risico’s. De informatie staat in A-bladen, beroepenfolders, posters, kant-enklare toolboxen, een RI&E-instrument en talloze andere handige tools. Deze ondersteunen de werkgevers, veiligheidskundigen en preventiemedewerkers bij hun arbobeleid. Met updates zorgen we ervoor dat de inhoud altijd actueel is en aan de wetgeving voldoet. De producten kunt u grotendeels in papieren vorm bestellen, maar nog veel sneller is deze direct te downloaden van www.arbouw.nl. Kennis toegankelijk maken, dat is waar Arbouw naar streeft.’

Michiel Jansen, vormgever Arbouw

3

13

Downloaden van Arbouw-informatie kan op elk gewenst moment.

Om zeker te onthouden

1

Werkgever In het Handboek Arbeidsmiddelen van Arbouw vindt u alle eisen aan het meest gebruikte gereedschap.

Werknemer Bij invalwerk wordt r egelmatig een handcirkelzaag zonder spouwmes gebruikt. Deze is hier echter niet voor bedoeld.

2

Werkgever Op www.arbouw.nl vindt u in ‘De bouwnijverheid: arbeid, gezondheid en veiligheid’ het complete overzicht van de arbeidsomstandigheden. Werknemer Per beroep de beste manier om je werk gezond en veilig te doen, vind je op www.arbouw.nl

3

Werkgever Een groot deel van de informatie van Arbouw is ook te vinden in de arbocatalogi voor de bouw. Werknemer Kijk ook eens op www.arbouw.tv. Hier vind je korte filmpjes over gezond en veilig werken.

Ook een vraag? Bel of mail de Arbouw Infolijn. Hier kunnen werkgevers en werknemers elke werkdag van negen tot vijf terecht. Bel 0341-466222 of mail naar [email protected]


14

Kassa!

Een boete voor het overtreden van de Arbowet kan flink oplopen, tot maximaal 100.000 euro. Wat bepaalt precies de hoogte?


Kleine bedrijven profiteren van het Calimero-effect: zij krijgen negentig procent korting De Arbowet, de arbocatalogi en alle maatregelen die daaruit voortvloeien. Zo helder als wat, maar ontzettend véél om aan te denken. Aan passende stofafzuiging bijvoorbeeld. Of aan stevige randbeveiliging. Aan ruime schaft- en kleedruimtes en CE-gekeurde bouwhelmen. Aan ademende winterkleding, stevig schoeisel en voldoende rustmomenten. Aan koele en warme dranken in de keet, vleiende bestratingsmachines, kleurige dopjes voor stekeinden en ergonomische kitverwijderaars. Je kán een keer iets vergeten. Dat blijkt ook uit de cijfers. In driekwart van de bezoeken die de Arbeidsinspectie vorig jaar aflegde, vond zij minstens één overtreding. Dat is veel, maar zeker niet maat gevend voor het arboniveau in de bouw. De inspecteurs zoeken immers vooral op plaatsen waar de wet wordt overtreden. Vissen waar vis zit, zeggen ze zelf. Hun ijver leverde de schatkist een slordige acht miljoen euro op. Dat is geen kinderachtig bedrag. Is de pakkans dus groot? Nee, want er zijn slechts enkele tientallen inspecteurs die de bouw, de infra en de sector afbouw en onderhoud controleren. Dat aantal is veel te klein om een vuist te kunnen maken.

Rekenwerk Laten we er voor het gemak van uitgaan dat de inspecteurs uw bouwplaatsen wél weten te vinden.

Helmpje op, of… Op een bouwplaats in Haarlem nodigt een inspecteur de hoofduitvoerder uit om een rondje met hem te lopen. Verbouwereerd door het plotselinge bezoek, vergeet de uitvoerder zijn helm op te zetten. Ai…

En dat u bij de driekwart van de bedrijven hoort die wel eens een foutje maakt. Hoe hoog is dan de boete? Hier gaat het nodige rekenwerk aan vooraf. Uitgangspunt is het zogeheten normbedrag. Dat bedrag verschilt per type overtreding. Bovendien wordt er korting verstrekt. Die korting is weer afhankelijk van de bedrijfsgrootte (per juridische eenheid, meestal BV). Hierbij geldt: hoe minder personeel, hoe lager de boete. Grote bedrijven met meer dan vijfhonderd werknemers betalen het volledige bedrag. Middelgrote bedrijven met veertig tot honderd man betalen de helft. Bedrijven met minder dan vijf werknemers profiteren van het Calimero-effect: zij krijgen negentig procent korting. De korting kan echter teniet worden gedaan. Gaat het om een ernstig risico, zoals acuut valgevaar, dan verdubbelt namelijk de boete. Ook kan het aantal personen op de werkplek de boete opdrijven. Lopen er tijdens de inspectie meer dan tien werknemers gevaar, dan wordt de boete met de helft verhoogd. Bij meer dan vijftig werknemers verdubbelt de boete. Komt op de bouwplaats dezelfde overtreding meerdere keren voor, dan wordt dat maximaal drie keer beboet. Bij verschillende typen overtredingen telt de Arbeidsinspectie de boetes bij elkaar op tot een maximum van 100.000 euro. Gewoon per acceptgiro te voldoen.

65 miljoen Boetes van de Arbeidsinspectie mogen dan flink in de papieren lopen, de kosten van arbeidsongevallen zijn vele malen hoger. Deze bedroegen in 2009 maar liefst 65 miljoen euro.


15

gecorrigeerd naar bedrijfsgrootte, maar hierbij zijn de verschillen tussen het kleine en grote bedrijf iets kleiner. Zijn er bij één ongeval twee slachtoffers, dan neemt de boete met de helft toe. Drie of meer slachtoffers betekent een verdub beling van de boete tot een maximum van 22.500 euro.

Extra korting

16

Voorbeeld Hoe hoog is nu de boete wanneer vijftien werknemers van een middelgrote aannemer langs een onbeveiligde vloerrand staan te werken? Voor deze overtreding geldt een normbedrag van 4500 euro. Daar gaat de helft af omdat het gaat om een middelgroot bedrijf. Echter, omdat valgevaar een ernstig risico is, wordt het bedrag meteen weer verdubbeld tot 4500 euro. En omdat er meer dan tien werknemers gevaar lopen, betaalt de aannemer ook nog eens 50% extra: 6.750 euro. Komt de inspecteur op de bouwplaats dezelfde overtreding binnen twee jaar nog eens tegen, dan wordt de boete nogmaals opgelegd en ook meteen met de helft verhoogd.

Grote verschillen Uit dit voorbeeld blijken tevens de grote verschillen. Voor dezelfde overtreding betaalt de kleinste categorie bedrijven (minder dan vijf werknemers) slechts 900 euro, namelijk eentiende van 4500 euro = 450 euro, maal twee vanwege de ernst van de overtreding. Dat is ARBOUW MAGAZINE • winter 2011

ruim zes keer minder dan de boete voor het middelgrote bedrijf. Voor alle bedrijven geldt dat de boete hoger kan uitvallen wanneer ook één of meer zelfstandigen (zzp’ers) op dezelfde werkplek rondlopen. De zzp’er krijgt namelijk alleen een boete als hij ook echt zelfstandig werkt en dus niet onder het directe gezag van een opdrachtgever, zoals in dit geval de aannemer. Niet de zzp’er maar de aannemer draait dus op voor de boete. Leidt een overtreding tot een arbeidsongeval of zelfs de dood, dan gelden per type ongeval vaste bedragen. De boete wordt

De Arbeidsinspectie handhaaft op basis van de Arbowet en de arbocata logi. De catalogi zijn overeengekomen door de sociale partners en zijn een praktische invulling van de doelvoor schriften uit de Arbowet. Er mag van de catalogi worden afgeweken, maar dan moet het bedrijf aantonen dat het arboniveau minstens even hoog is.

Een boete voor het overtreden van de Arbowet kan dus op veel manieren hoger uitpakken. Goed nieuws is er ook. In enkele gevallen wordt de boete tot nul gereduceerd, ongeacht of er sprake is geweest van een arbeidsongeval. Hierbij moet de werkgever aantonen dat de risico’s zijn geïnventariseerd en de nodige maatregelen zijn genomen. Dit levert eenderde korting op. Er gaat nog eens eenderde af als aantoonbaar en voldoende instructie is gegeven. De boete is nul als er (eveneens aantoonbaar) sprake was van goed toezicht. Voldoet de werkgever niet aan de eerstgenoemde voorwaarde, vervallen automatisch ook de andere twee.

Boetes voor de werknemer Kunnen werknemers ook een boete krijgen? Ja, dat kan. Bijvoorbeeld voor het niet dragen van de helm of andere persoonlijke beschermingsmiddelen. Ook worden boetes gegeven voor het onbevoegd weghalen van beveiligingen en het meerijden op mobiele arbeidsmiddelen die hiervoor niet geschikt zijn. Het kan een boete opleveren van maximaal 225 euro, door de bouwvakker zelf te voldoen. In de praktijk komt dat zelden voor. Meestal houdt de inspecteur de werkgever verantwoordelijk. Die is immers verplicht om maatregelen te nemen en toezicht te houden. Is er bovendien sprake van een ongeval met letsel, volgt vaak een juridisch getouwtrek waarbij de werkgever meestal aan het kortste eind trekt. Meer weten? Download via www.arbouw.nl de brochure ‘Boetes in de bouw’. Hierin leest u onder meer hoe u bezwaar kunt maken tegen een boete.

lichter werk(t) special

Lichter werk(t) is de campagne van Arbouw en de sociale partners over de fysieke belasting in de bouw. Elk kwartaal staat één van de tien speerpuntberoepen centraal. Deze winter is dat de betonstaalvlechter.

Lichter betonstaal vlechten Betonstaalvlechters hebben het zwaar. Het materiaal zelf, maar ook het werken in gebukte houding veroorzaakt blessures en slijtage. ‘Laat constructeurs vaker arbovriendelijk ontwerpen’, zegt Ed Schipper van Diepstraten wapeningstaal.


special

Gekletter van betonstaal in de enorme productiehal van de Betonbuigcentrale in Hardinxveld-Giessendam. Dikke staven rollen in een rek. Aan de machine worden de korte staven verbogen tot beugels. Een andere machine verwerkt de lange. Het materiaal wordt verpakt, op de truck geladen en vervoerd naar bouwlocaties in heel Nederland. ‘Precies conform de tekening van de aannemer’, aldus bedrijfsleider Mees van Wijngaarden. Hij is de jongste telg uit de familie die de fabriek al drie generaties in haar bezit heeft. In 1953 richtte zijn grootvader de firma op. In de prille eerste jaren werd het materiaal gewoon nog met bakfiets en bestelbus geleverd. Hoe anders gaat dat nu. Dertig ton opeengepakt staal past in één keer op de wagen. En die dertig ton gaat straks meerdere keren door de handen van de vlechters. Fysiek belastend werk dat niet altijd met hulpmiddelen kan worden gedaan. Lichamelijke klachten zijn in de branche dan ook geen uitzondering. Bijna de helft van de betonstaalvlechters, veelal kleine ondernemers of zelfstandigen, heeft pijn in de rug, tegen 38% gemiddeld in de bouw. Ook pijn in de armen, benen en nek komen vaker dan gemiddeld voor. Om de arbeidsomstandigheden te verbeteren, hebben organisaties van werkgevers en werknemers afspraken gemaakt. Over het tillen en dragen, knippen, buigen en binden. Over de rol van de opdrachtgever. En over het transport, de opslag en de begaanbaarheid van het bouwterrein. De afspraken zijn gebundeld in het A-blad ‘Betonstaal verwerken’. De uitgave is bedoeld voor bedrijven en hun personeel, maar ook voor ontwerpers, fabrikanten en constructeurs. ‘Het A-blad is terecht bedoeld voor een brede doelgroep’, zegt Ed Schipper, adjunct-directeur van Diepstraten wapeningstaal. ‘Want lichter maken van het werk begint feitelijk op de tekentafel. Het is nogal een verschil of de constructeur een balk tekent met open of met gesloten beugels. In het eerste geval kun je voor de zware staven een kraan inzetten. Maar in het andere geval niet. Dan moeten de

Een medewerker van de Betonbuigcentrale aan het werk bij een buigmachine.

vlechters ze met de hand invoeren, terwijl de lange staven wel zo’n 140 kilo kunnen wegen. Dat is ver boven de tilnorm die in het A-blad beschreven staat.’ Arbovriendelijk ontwerp Het A-blad geeft panklare oplossingen om de arbeids omstandigheden te verbeteren, zoals: knip met een handschaar geen staven dikker dan 8 millimeter en met een blokschaar maximaal 16 millimeter. Of: knip handmatig maximaal een uur per dag en niet langer dan drie minuten achtereen. Over het transport: til niet zwaarder dan 25 kilo en met zijn tweeën maximaal 50 kilo. Vooral in die laatste maatregel schuilt een probleem, zegt Schipper. ‘Vaak is het materiaal veel zwaarder. Vandaar dat we de constructeur regelmatig een tegenvoorstel doen. Een arbovriendelijke versie van zijn oorspronkelijke ontwerp, maar dan met kortere eenheden. Een ontwerp dat grotendeels met behulp van de kraan kan worden gemaakt. Dat is wel wat duurder, want door de korte staven ontstaan extra laslengtes. Dan heb je dus ook meer materiaal nodig.’ Schipper schat de extra kosten van dit materiaal op zo’n 4 tot 5 procent. Geen probleem, zou je zeggen. ‘Maar een probleem is het vaak wel’, verzucht hij. ´Helaas gaan veel opdrachtgevers alleen voor de laagste prijs. De gezondheid van de vlechters wordt dus een manier om te concurreren. Het A-blad is wat dat betreft een goed middel, omdat het duidelijk aangeeft waar de grenzen liggen.’


special

Handzame verpakkingen Terug in de centrale, waar de volgende volgeladen truck vertrekt. Ogenschijnlijk onvermoeibaar bereiden de tientallen werknemers het volgende transport alweer voor. Wat kan hier gebeuren om het werk van de betonstaalvlechter te verlichten? ‘Minder lichamelijke belasting, daar zijn we absoluut vóór’, zegt Van Wijngaarden. ‘Maar onze rol is beperkt. Het zit ‘m vooral in de verpakking. De beugels doen we in handzame pakketten. Zitten er verschillende lengtes in een bos staven, dan worden die ook onderling verpakt. Zo valt het materiaal op de bouw niet als een takkenbos uit elkaar. Het zijn geen schokkende verbeteringen, maar het scheelt.’

Oplossingen voor de betonstaalvlechter

Gegrepen door het werk Hoe zit het eigenlijk met de beton staalvechter zelf? Zijn opstelling is verrassend. Slechts 6% van de beroepsgroep zegt niet tegen het werk op te kunnen, blijkt uit cijfers van de medische keuringen. ‘Het ijzervlechten is misschien niet voor iedereen weg gelegd. Maar als je er eenmaal door gegrepen bent, wil je niet anders meer’, zegt Schipper, die op zijn zeventiende als vlechter begon en zich langzaam opwerkte in het bedrijf. ‘Onze oudste vlechter is 62 jaar. Die man is nog grotendeels inzetbaar.’

Hijsklem

Zijn ijzervlechters dus ijzervréters? Dat nu ook weer niet. Ook al vindt het merendeel het werk goed te doen, zegt ruim 80% het best zwaar te vinden. 63% werkt geregeld onder tijdsdruk. Ook die percentages zijn een stuk hoger dan gemiddeld in de bouw. De vlechter is niet van staal. Nee, hij is net als iedereen een mens van vlees en bloed.

Download het A-blad van www.arbouw.nl en kijk op www.lichterwerkt.nl voor meer

Bindvlechtmachine Deze elektrische bindmachine is vooral geschikt voor het automatisch binden van betonstaal in wanden. De machine wordt daarnaast gebruikt bij het vastzetten van vloerverwarmingselementen of pvc- pijpen op betonstaal. Met één druk op de knop wordt de binding gemaakt. Dit voorkomt dat de pols een belastende draai maakt. De machine kan ook worden gebruikt voor het dichtbinden van zakken.

Deze klem is speciaal ontwikkeld voor het transport van wapenings netten. Met de klem kunnen de netten snel worden geladen en gelost. De vlechter hoeft ze dus niet meer beet te pakken. Dat scheelt fors in de lichamelijke belasting. Bovendien wordt voorkomen dat aan de binddraden wordt gehesen, wat wettelijk verboden is.

Mattenwagen Deze mattenwagen komt goed van pas op plekken waar de kraan niet bij kan. Daarmee voorkom je onnodig handmatig tillen van zware wapeningsnetten. Op de wagen kunnen matten worden vervoerd tot een maximum van 225 kg. De wagen is kantelbaar, zodat je het materiaal er gemakkelijk af schuift.

Voor meer hulpmiddelen zie www.arbovriendelijkehulpmiddelen.nl

praktische tips.


special

GRATIS LICHTER WERK(T) MUTS

op = o

p!

Is jouw bouwplaats begaanbaar? Je denkt er misschien niet altijd over na, maar een goed begaanbaar bouwterrein komt de productiviteit en de veiligheid ten goede. Op een opgeruimde bouwplaats is het aantal klachten van werknemers over de nek, rug en benen veel lager. Natuurlijk is het niet altijd mogelijk om de bouwplaats netjes begaanbaar te houden, maar je kunt dit wel verbeteren. Gebruik hierbij de checklist voor de afbouw- en onderhoudsbranche en de Keuzewijzer persoonsbegaanbaarheid voor bouwplaatsen. Download de checklist en keuzewijzer van www.lichterwerkt.nl en ontdek hoe je de begaanbaarheid van jouw bouwplaats kunt verbeteren.

gratis Wil jij ook zo’n te gekke gratis Lichter werk(t) muts? Ga dan naar www.lichterwerkt.nl en zorg ervoor dat jij er deze winter warmpjes bijloopt. Wees er snel bij want op = op!

Gratis gastles voor opleidingsbedrijven 70% van de bouwvakkers krijgt fysieke klachten door het werk dat zij verrichten. Vaak ontstaan die klachten in het begin van hun loopbaan, maar komen de echte blessures pas later tot uiting. Daarom verzorgt de campagne Lichter werk(t) nu een GRATIS gastles voor leerling-bouwvakkers bij opleidingsbedrijven. Want NU lichter werken voorkomt later een hoop ellende. Vraag de interactieve gastles van vijftig minuten aan voor jouwopleidingsbedrijf en voorkom fysieke klachten.

ARBOUW MAGAZINE • WINTER 2011

21

Arbouw.nl vernieuwd! De website van Arbouw is vernieuwd. Deze is nu nog gebruiksvriendelijker, overzichtelijker en uitgebreider. Vragen over gezond en veilig werken? Onthoud dan vanaf nu één adres: www.arbouw.nl Veelgestelde vragen

Relevante weten regelgeving

Met de handen in het haar over geluidsnormen, eisen aan asbest verwerken en persoonlijke beschermingsmiddelen? Binnen het onderdeel ‘Veelgestelde vragen’ heb je grote kans dat je antwoord vindt op jouw vraag.

In het woud van regelgeving raakt menigeen het spoor bijster. Je hebt de Arbowet, arbo catalogi en cao’s. Op de website van Arbouw vind je alle weten regelgeving die voor jou van belang is.

Alle beroepen en risico’s

Arbouw TV

Werken in de bouw is mooi, maar brengt ook risico’s met zich mee. Zoals lawaai, stof, zwaar werk en valgevaar. Per beroep staan de risico’s beschreven en de maatregelen om het werk gezond en veilig uit te voeren.

Op een leuke manier bekijken hoe je gezond en veilig werkt? Ga dan op de homepage via ‘Nieuw’ naar Arbouw TV. Hier vind je filmpjes over lichamelijke belasting, lawaai en werken op de ladder. De filmpjes zijn zeer geschikt voor toolboxmeetings, of om zó te bekijken natuurlijk.

Gratis tools en brochures Op de website vind je succesnummers zoals de RI&E MKB Bouwnijverheid, het Handboek Arbeidsmiddelen en PISA. Maar ook veel kant-en-klare toolboxen, beroepenfolders en andere brochures.

Smartphone bij de hand? Scan dan snel de QR-code!


winterwee 22 Koning winter in de keet Bouwvakkers die tijdens de schaft tegen de verwarming leunen. Een koelkast vol fruit, melk en slaatjes. De ochtendkrant op tafel. Het comfort van de meeste bouwketen is uitstekend. Ook omdat het verplicht is om wc’s en aparte ruimten voor de kleding in de keten aan te brengen. De werkgever moet zelfs zorgen voor water of andere (alcoholvrije) drank. Als het werk en de keet ver van elkaar af liggen, moet er bij slecht weer een schuilkeet beschikbaar zijn. Goed geregeld!

Vorst-WW

Als de komende winter net zo koud wordt als twee jaar geleden, gaat de bouw een dure tijd tegemoet. De kou kostte de bedrijven in 2010 anderhalf miljard euro. Normaal zijn er ongeveer vijftien onwerkbare dagen, tijdens de winterperiode van 2009-2010 waren dat er zo’n 35. Om de kosten van het slechte weer te beperken, heeft de sector bouw en infra extra maatregelen genomen. Werkgevers en werk nemers kunnen gebruikmaken van de vorst-WW. Voor de vorstdagen boven het aantal van 22 waarop vanwege de kou niet wordt gewerkt, kan de werkgever namens de werknemer een WW-uitkering aanvragen. De werkgever vult deze uitkering aan tot 100% Buiten werken in de bouw is ook in de van het loon. winter vaak goed te doen. Maar het houdt natuurlijk een keer op. In de CAO voor de Bouwnijverheid staat onder welke omstandigheden je mag stoppen met werken. Om het antwoord op de vraag ‘Wel of niet werken’ wat gemakkelijker te maken, heeft Technisch Bureau Bouwnijverheid / Weerverletbestrijding een instrument ontwikkeld. Ga naar www.weerverlet.nl en beantwoord de vijf korte vragen. Geen computer of smartphone bij de hand? Bel dan 085-4010733.

Check het verlet


tjes

Goed afgeschermd In de winter zie je op elke hoek van de straat een doorwerktent. Mooi, de schilder speelt zich ermee in de kijker. Jammer genoeg waait er nog wel eens wat weg, of is secuur werken onmogelijk door het slechte zicht. Terwijl er zo veel professioneel materiaal te koop is. Let bij de aanschaf in elk geval op de stevigheid van de constructie. Een scherm moet daarnaast ook kunnen ventileren en voldoende licht doorlaten. Een pre is ook de flexibiliteit: koop een scherm dat snel aan te passen en te verplaatsen is.

23

Slagveld in Friesland Onder zeer koude omstandigheden kunnen vingers en tenen bevriezen. Een treffend voorbeeld is de Elfstedentocht van 1963, waarbij Reinier Paping met een gezicht vol ijspegels de finish passeerde. Voordat Prinses Beatrix hem met zijn overwinning kon feliciteren, moest hij in een EHBO-tent met een infraroodlamp worden ontdooid. Tijdens de tocht werden alle kouderecords gebroken. Bij de start was het -12 graden. En of dat al niet koud genoeg was, stak er in de loop van de dag ook nog een noordoosterstorm op. Van de 568 wedstrijdrijders haalden er maar 58 de finish in Leeuwarden. Van de 9.294 toerrijders kwamen er slechts 69 aan. Brr!

Het hoofd koel

Warme kleding is oké, maar kan ook nadelig werken. Onderzoekers hebben aangetoond dat de mentale concentratie bij lage tempe raturen beter is dan bij hoge temperaturen. Menig student weet dat blokken voor een examen beter gaat als het binnen een tikkeltje koel is. Kleed je ’s winters dus goed, maar niet te warm. Hierdoor ben je alerter. Tip voor leden van Bouwend Nederland: Intersafe Groeneveld en Secur geven korting op de aanschaf van winterkleding. Meer informatie: www.bouwendnederland.nl bij ‘Ledenvoordelen’. De koudste plek op aarde is Antarctica, het continent rond de Zuidpool. Bij het van oorsprong Russische poolstation Vostok werd daar in 1983 de laagste temperatuur ooit gemeten: -89,2 graden Celsius. Niet zo gek dat 90% van al het ijs op de wereld op Antarctica ligt. De gemiddelde dikte van de ijskap bedraagt 2200 meter en op het dikste punt is die zelfs 4776 meter dik. Het meeste ijs is meer dan honderdduizend jaar oud. Recht onder het Vostok-station ligt het grootste bekende meer. Het ligt vier kilometer onder het ijs, meet 14.000 vierkante kilometer en is vermoedelijk meer dan een half miljoen jaar oud.

Koudste plek op aarde


Nooit meer koude voeten Last van vermoeide, koude voeten? Met deze sloffen los je het gemakkelijk op. Verwarm ze in de magnetron en geniet ruim twee uur van de warmte. Drie uur in de diepvries en ze doen precies het omgekeerde! www.kerstwebwinkel.nl € 24,95

24

→ gadgets

USB Stofzuiger Een broodje eten en werken op de computer, dat combineert prima. Maar wie ruimt de rommel op? Simpel: deze ministofzuiger die je gewoon op je computer aansluit. Zuig je toetsenbord vrij van alle kruimels en stofdeeltjes! www.megagadgets.nl € 9,50


Afstandsbediening met bieropener Er zijn twee dingen waarnaar mannen in huis het langst zoeken: hun afstandsbediening en bieropener. Afgeleid door die spannende voetbal wedstrijd op tv, proberen sommigen zelfs hun biertje met de afstand bediening te openen. Met deze gadget maak je dat één-tweetje! www.gadgethouse.nl € 29,95

Licht in de duisternis ‘s Avonds nog achter de computer? Verminder dan het felle, kille tegenlicht van het beeldscherm. Plug de handige stelbare lamp in de USB-poort en hij geeft je direct de benodigde hoeveelheid licht. Geen batterij nodig. www.bestthings.nl € 6,95

“

Het werkt de helft sneller

en is beter voor je rug

”

25

test ←

Afreibalk

Wat: Strakvlak Wie: Berend Nijhoff (57) Functie: straatmaker Waar: Aannemersbedrijf Gebroeders Van Breda, Geldermalsen

‘Vroeger deden we alles met de hand. Nu hangt er zo’n twee ton aan machines achter de bus. Al die hulp middelen maken het werk minder ambachtelijk, minder gevarieerd ook. Maar omdat ik lijd aan reuma, ben ik absoluut vóór hulpmiddelen. Zoals deze afreibalk. Een goede vondst, want je kunt het werk staand doen. Zeg zelf, dat is eigenlijk voor alle straatmakers heel handig. Je stelt ‘m in en loopt stapvoets over het zandbed achteruit. Dan ga je er een keer met de trilplaat overheen. En voor het gladde resultaat nog een keer met de balk. Het werkt de helft sneller en is beter voor je rug. De basisarm is in hoogte verstelbaar. Je kunt ‘m dus op je eigen lengte instellen. Het enige

nadeel: je moet het ding in- en uitladen. En die aanhangwagen stáát al zo vol!’

Meer informatie Op de website www.arbovriendelijke hulpmiddelen.nl staan ruim driehonderd hulpmiddelen voor de bouwnijverheid. De Strakvlak vind je bij het onderdeel ‘Straatmaken’.

Rapport (door Be rend)

Gem a k: Sn el he id: K walite it U itstralin g: Gem id d el d:

9 8 8 7 8


De oplossing voorh Veel bouwproducten bevatten irriterende stoffen. Hoe voorkom je de vervelende allergische reacties zoals jeuk, roodheid, blaasjes en kloofvorming op je huid?

2

26

Kun je de stof niet vervangen, vermijd dan het directe huidcontact. Bijvoorbeeld met een boortol op een lange steel tijdens het mengen van epoxycoatings. En door vervuild zeil- en plaatmateriaal direct te vervangen. Het vermijden van contact luistert zeer nauw. Zelfs de kleinste hoeveelheid kan leiden tot een allergische reactie. Iemand die bijvoorbeeld allergisch is voor epoxy’s kan niet in een auto zitten met iemand die hiermee zojuist heeft gewerkt.

1

Vervang de stof die de klachten veroorzaakt. In het geval van allergisch contacteczeem wordt de huid overgevoelig voor producten als epoxy, chroom of kobalt in cement, lijmen en impregneermiddelen. Door een niet-allergeen product te gebruiken (die deze schadelijke bestanddelen dus niet bevat), voorkom je een allergische reactie.


anden

3

Verzorg je handen goed. Gebruik bijvoorbeeld lanettecrème of vaseline-lanettecrème FNA, verkrijgbaar bij de apotheek. Doe je ringen af voordat je aan het werk gaat. Droog je handen na het wassen en gebruik schone, droge handdoeken.

27

4

Draag handschoenen, beschermende kleding, ademhalingsbescherming en oogbescherming. Soms als aanvulling op de maatregelen 1 t/m 3 en, als het niet anders kan, ter vervanging.

5

Gebruik handschoenen van neopreen- of nitril rubber. De katoenen of wegwerphandschoenen helpen niet voldoende om de huid te beschermen.


Zo voorkom je vallen Vallen, struikelen, verstappen en uitglijden zijn ongevalsoorzaak nummer één in de bouw. In een vijfde van alle gevallen gaat een werknemer op de één of andere manier onderuit. Wat kun je doen om een val te voorkomen?

28

1

→

hoe? zo!

Beveilig de sparingen met stevig materiaal.

2

Plaats overal rand beveiliging. Voorzie deze van leuningen en kantplanken.

3

Zorg voor een opgeruimde bouwplaats.

En verder > 7 Werk vanaf een steiger, bordes of werkvloer. Hieronder vallen ook hefsteigers, hangsteigers en hoogwerkers. Breng vangnetten aan als andere vormen van collectieve val beveiliging onvoldoende bescherming bieden.


8 Zorg voor veilige steigers. Raadpleeg de A-bladen ‘Steigerbouw’ en ‘Veilig steigergebruik’. Ga zeker niet aan het werk als er gebreken zijn.

9 Draag een harnasgordel met leeflijn. Let wel: dit is pas toegestaan wanneer eerder genoemde maat /Users/natascha/ regelen niet mogelijk zijn. Voorkom scha/NS-26379-9 een hangtrauma door niet alleen 2011/Beeld/norm_ te werken. Bij een val moet het Canon-IXUS-220-

en struikelen Maatregelen tegen valgevaar zijn verplicht vanaf een werkhoogte van 2,5 meter, of wanneer sprake is van risicoverhogende factoren, zoals scherpe stekeinden of water. Ondanks deze verplichting waren er in 2011 veel valincidenten, ook van een hoogte kleiner dan 2,5 meter. De arbocatalogi bieden een schat aan informatie over de juiste oplossing voor een veilige werkplek op hoogte. Je vindt ze via www.arbocatalogi-bouwnijverheid.nl. Kijk ook op www.werkveiligophoogte.nl en bestel de Veilig heidsindex Bouw, het instrument van Arbouw voor het snel scannen van de veiligheid.

4

5

29

Werk volgens de ladderregels*.

Maak gebruik van de aanhaakpunten.

slachtoffer snel uit zijn gordel kunnen worden bevrijd. Arbouw raadt aan om ook in de hoogwerker altijd een /Desktop/Natamet leeflijn te gebrui9_Arbouw harnasgordel winter ken, mits deze aan bevestigings_beeld/Middel_ -HS-2.jpg ogen kan worden vastgemaakt.

6

Praat uitvoerig over het onderwerp.

* Zie www.arbouw.nl bij ‘Brochures’ en ‘Valgevaar’

10 Voor de werkgever: geef het personeel voldoende instructie over hoe zij de valbeveiliging veilig kunnen gebruiken en onderhouden. Op de website van Arbouw staan talloze brochures en een kant-en-

klare toolboxmeeting over het onderwerp. Deze gaan in op de wettelijke verplichtingen, de meest voorkomende situaties en de juiste arbomaatregelen.


Op www.arbocatalogi-bouwnijverheid.nl vind je zeer uitgebreide informatie over de arbeidsomstandigheden. Een absolute must voor wie graag gezond en veilig werkt! Rein Bijsterveld uit Wieringerwerf hield aan zijn bezoek aan de website zelfs een mooie prijs over. Hij deed mee met de prijsvraag en won een Canon IXUS 220 HS digitale camera. De gelukkige winnaar heeft de camera inmiddels ontvangen. Gefeliciteerd!

De jubileumcartoon van Arbouw winnen, wie wil dat nu niet? Op de prijsvraag in de jubileumeditie van dit magazine is dan ook massaal gereageerd. 250 lezers ontvangen de cartoon op posterformaat! Kijk snel op www.arbouw.nl of je erbij bent…

COLOFON Arbouw Magazine is een uitgave van Arbouw. In het bestuur zijn vertegenwoordigd: Bouwend Nederland, Stichting FOSAG-NOA, FNV Bouw en CNV Vakmensen.

Hoofdredactie

30

Dennis Derksen

Redactiecommissie

→ varia

Cor van Duivenbooden, Floor de Goede, Jan Golsteijn, Edmondt Wijk, Mario Witlox

Quiz

Medewerkers Angenieta Garcia y Draijer, John Hogenes, Michiel Jansen, Ellen Lakrone

Pak die bioscoopbon!

Gezellig een avondje naar de bioscoop? Los dan de onderstaande vragen op en maak kans op één van de drie bioscoopbonnen ter waarde van twintig euro!

Fotografie Ton Borsboom, Erik Buis, Jeroen Poortvliet, Arbouw

Vormgeving Verheul Communicatie, Alphen a/d Rijn

Druk Weiss Druck, Monschau (Duitsland)

Verspreiding Sandd, Apeldoorn

Redactieadres

1

Postbus 213, 3840 AE Harderwijk Telefoon: 0341-466200 / e-mail: [email protected]

(Adres)wijziging doorgeven?

Wat ging er van dit station onlangs weer open?

3

2

Deze bouwvakker heeft een hobby. Welke?

Welk materiaal verwerkt deze machine? Mail je antwoorden naar [email protected] of stuur een kaartje naar Arbouw, Postbus 213, 3840 AE Harderwijk. ARBOUW MAGAZINE • winter 2011

Bent u werknemer, dan wordt het nieuwe adres waarop u zich in het bevolkingsregister inschrijft na enige tijd automatisch verwerkt in het adressenbestand voor dit magazine. Bent u werkgever, geef dan uw nieuwe postadres door aan de organisatie voor de uitvoering van cao-regelingen waarbij u bent aangesloten: Cordares, A&O Services of Centrum Natuursteen. Overige lezers kunnen de wijziging doorgeven via [email protected] en tel. 0341-466222. Via dit mailadres en telefoonnummer kunt u ook een opzegging doorgeven.

ARB 2469 / ISSN 2211-3878

Mijn leefstijl, dat bepaal ik toch lekker zelf?

stelling ←

Piet van Hoolwerff (54),

Johan Koning (28),

Nico van Kampen (25),

timmerman uit Uitgeest

schilder uit Volendam

asfaltwerker uit Hoogkaspel

‘Je werkgever mag best wat zeggen over je manier van leven. Tenslotte letten profvoetballers ook op hun gezondheid. Dus waarom zou je dat als bouwvakker niet moeten? Als redelijke schaatser weet ik dat je hard moet werken voor een fit lijf. Overgewicht belemmert je alleen maar. Voor mij hoeft het bedrijf ook weer geen abonnement op de sportschool te vergoeden. De discipline om te trainen moet je zelf opbrengen, anders wordt het niks.’

‘Om eerlijk te zijn, sta ik niet bepaald bekend om mijn gezonde leefstijl. Ik bepaal het liefst zelf wat ik eet of drink. Gezellig is de vrijdagmiddag, die zou ik niet willen missen. Dan komen we op kantoor bij elkaar voor een hapje en een drankje. Mijn werkgever is zelf erg sportief, hij doet aan wielrennen. Maar hij legt dat ons niet op. Dat vind ik een goede zaak. Sport kan ook blessures geven. En wat schiet het bedrijf daar nu mee op?’

31

‘Als je goed bent in je werk, wat maakt het dan uit wat je eet, of hoeveel je beweegt? Nou moet je ook weer niet elke avond dronken worden, daar komen problemen van. Maar met een beetje over gewicht kun je het werk nog steeds goed doen. Ik loop dagelijks een kilometer of vijf naast de machine. Dat houdt me fit. Fruit van de baas? We verdienen genoeg, dus dat koop ik zelf wel. Al ben ik blij met het eten dat we in de nacht meekrijgen!’


In hogere sferen Timmerman Arthur Ranzijn (34) uit Egmond a/d Hoef heeft altijd wat. ‘Kleine dingetjes, pure pech eigenlijk. Zo was ik een keer op een vrijdagmiddag op zolder bezig. De jongens gingen alvast het weekend vieren. In de keet stond een frisje klaar. ‘Volk!’, riep er eentje nog. Maar ik was aan het zagen, dus dat hoorde ik niet. Deden ze alles op slot, zat ik daar ruim een uur te wachten! En net toen ik dacht: welk raam zal ik

intrappen, stonden ze ineens voor de deur. Van de week gebeurde het volgende. Ik was binnen aan het werk, toen een paar collega’s vroegen of ik een handje wilde helpen. Ik zei ‘prima’, want ik ben de beroerdste niet. Ik stapte uit de raamopening en nam een klein sprongetje op de steiger. Net toen ik wilde landen, bleef ik haken achter een stukje van de steigerpijp. Mijn voeten bungelden boven de grond, ik had mezelf opgehangen! Levensmoe was ik nog niet, nee. Maar ik moest wel worden bevrijd. Anders had ik daar nu nog gehangen…’

32

“

net als ik wil landen, blijf

iik ergens achter haken

”

kan veiliger Hoe onderhoud Boetes jeuk! Speciaal katern Lichter werk(t) wat kosten ze onder de streep? Voorkom allergische reacties

Recommend Documents