KALENDER 2011 Gij zit precies niet goed in uw pel.
Een initiatief van de Brusselse Minister voor Leefmilieu, Energie en Stadsvernieuwing.
Amai, 12.000 km in ’t vliegtuig, mijn billen zijn gewoon compote !
10 prioritaire tips voor uw voeding Koop verse, inheemse
1
seizoensproducten
Zo vermijdt u de productie onder serre en het lange afstandsvervoer, met al hun zware gevolgen voor ons leefmilieu. Verse en natuurlijke groenten en fruit zijn bovendien vaak ook lekkerder van smaak.
2
Geef de voorkeur
3
aan producten uit de biologische
De vleesproductie is verantwoordelijk voor ongeveer 50 % van de impact die onze voeding op het milieu heeft en voor 18 % van alle broeikasgasemissies ter wereld.
plan uw aankopen
landbouw
lijk te verspillen
Deze producten zijn smaakvoller en gezonder, bevatten geen pesticidenresten en respecteren het welzijn van dier, milieu én onze gezondheid dankzij de streng gecontroleerde teeltvoorwaarden.
Per jaar gooit elke inwoner van Brussel gemiddeld 15 kg voedsel in de witte restafvalzak.
Laat restjes niet
6
Eet vis afkomstig van
4
schappenlijstje en om zo weinig moge-
maar van betere voor variatie
5
of geïntegreerde
Eet minder vlees, kwaliteit en zorg
Maak een bood-
duurzame visserij
Bijna 80 % van de wereldwijde visbestanden wordt overbevist en sommige daarvan zijn zelfs al bijna volledig uitgeput. Om deze bedreigde soorten te beschermen, doen we er dan ook goed aan om op andere, niet-bedreigde soorten over te schakelen.
verloren gaan
De restjes van onze maaltijden zijn vaak nog perfect eetbaar. Meestal gooien we ze echter weg, omdat we niet weten wat we er nog mee kunnen doen.
7
Leg een eigen moestuin aan of deel een gemeenschappe-
9
lijke moestuin met anderen
Een gemeenschappelijke moestuin delen, betekent veel meer dan alleen maar groenten en fruit telen. Het staat ook voor sociale contacten, buurtleven, gezelligheid, enz. En op elk balkon of vensterbank is er wel ergens plaats voor een geurige verzameling kruiden.
8
Sluit u aan bij een solidaire aankoopgroep, abonneer u op biologische manden en ga naar boerenmarkten
Door voor deze concrete alternatieven te kiezen, ondersteunt u plaatselijke producenten die op een milieuvriendelijke wijze werken.
10
Ga op een “ duurzame ” manier uit eten
Ook op restaurant kunt u zonder meer voor smakelijke ingrediënten en producten gaan, die oog hebben voor het milieu.
Vermijd oververpakkingen
Al te veel voedingsmiddelen worden in meerdere lagen verpakt of in te grote verpakkingen gewikkeld.
Voeding heeft een grotere impact op de planeet dan het transport
, Voeding is verantwoordelijk voor 1/3 van de impact van de inwoners van Brussel op het milieu. , De veeteeltsector vertegenwoordigt op wereldschaal 18 % van de wereldwijde CO2-uitstoot. Dit is meer dan de transportsector. , 12 % van de inhoud van onze restafvalzak bestaat uit afval van voedingsmiddelen dat nog eetbaar is. Tijdens de eindejaarsfeesten kan dit oplopen tot 20 %. , Duurzaam eten hoeft niet noodzakelijk meer geld te kosten. Bepaalde kwaliteitsproducten kunnen duurder zijn, maar door de hoeveelheid vlees te verkleinen en minder te verspillen, kunnen we ook heel wat geld uitsparen. , In West-Europa eten we te veel vlees, maar te weinig groenten en fruit.
GROENTEN
VRUCHTEN Appel * Hazelnoot * Peer * Tamme kastanje Walnoot * * Lokale groenten of fruit die buiten hun seizoen
Wit staat altijd schoon voor een wintergroente.
Aardappel * Aardpeer
Ik krijg dan ook veel lof over mijn uiterlijk.
kunnen worden verkocht, omdat ze kunnen worden bewaard in kelders, koelkasten of zolders
Boerenkool Champignon Groene kool Knolselder * Koolraap * Koolrabi * Kruidkers Oesterzwam Pastinaak Pompoen * Prei Raap * Rammenas * Reuzenpompoen *
GR OEN TE VAN D E M A A N D > W IT LOOF ,gezondheidsinfo Witloof is makkelijk verteerbaar en bestaat voor 95 % uit water. Het is rijk aan kalium, vitamine C, B1, B2 en PP, antioxiderende oligo-elementen en vezels.
Rode biet * Rode kool * Schorseneer Spruitjes Ui *
,voedingstip Witloof kunt u rauw eten, in een salade met veldsla, krulsla, noten, stukjes appel, avocado of kaas… of koken, stomen of stoven met een scheutje olie. Witloof past bij alle vlees- en visgerechten.
Veldsla
,milieutip Koop lokale groenten en fruit: zo kiest u voor verse producten die niet dagenlang onderweg zijn of bewaard moeten worden. Dankzij deze “korte ketens” schept u minder olie en CO2 op uw bord.
Witte kool
Witloof
Wortel *
JANUARI M
D
W
D
V
27
28
29
30
31
WITLOOFQUICHE
Z
Z
1
2
NIEUWJAAR
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
1
2
3
4
5
6
Ingrediënten (voor 4/6 personen) 1 rol kruimeldeeg 3 witloofstronken. 20 cl room 4 eieren Boter, peper, zout BEREIDING Maak de witloofstronkjes schoon en snij ze in stukjes. Stoof het witloof in een pan in een beetje boter. Laat het witloof uitlekken en giet het kookvocht weg. Leg het kruimeldeeg in een beboterde vorm. Meng de 4 eieren met de room en klop alles los, net als bij een omelet. Kruid met peper en zout. U kunt naar smaak ook 150 g geraspte kaas en/of 100 g gebakken spekblokjes toevoegen en iets meer room. Voeg het witloof bij het eimengsel en giet alles over het deeg. Bak 25 tot 30 minuten op 200° C.
GROENTEN
VRUCHTEN Appel *
Aardappel *
Hazelnoot *
Aardpeer
Peer *
Boerenkool
Tamme kastanje
Champignon
Walnoot * Lokale groenten of fruit die buiten hun seizoen * kunnen worden verkocht, omdat ze kunnen worden bewaard in kelders, koelkasten of zolders
Gij zijt zeker niet van hier?
Jongen toch, ik ben een pastinaak, ik kende uw grootmoeder al toen ze nog in de grond zat.
Groene kool Knolselder * Koolraap * Koolrabi * Kruidkers Oesterzwam Pastinaak Pompoen * Prei Raap * Rammenas * Reuzenpompoen *
GR O EN TE VAN D E M A A N D > PAS TINAAK ,gezondheidsinfo Wortelen zijn gezond, maar pastinaken zijn nog rijker aan vitamine B1, B2, B3, B5, B6, C en E. Pastinaken bevatten ook meer kalium, foliumzuur en vezels.
Rode biet * Rode kool * Schorseneer Spruitjes Ui *
,voedingstip U kunt pastinaak rauw serveren, geraspt met olie en citroen en in een salade. Pastinaak smaakt lekker in soepen, maaltijdsoepen, couscous en stoofpotjes. Gebakken pastinaak past bij alle vlees- en visgerechten. De jonge scheuten zijn zelfs nog lekkerder.
Veldsla
,milieutip Seizoensgroenten en -fruit die in volle grond en in de openlucht worden gekweekt, hebben geen behoefte aan energieverslindende verwarmde serres. Zo komt er minder CO2 in de lucht.
Wortel *
Witloof Witte kool
FEBRUARI M
D
31
1
ROMIGE PASTINAAKSOEP
W
D
V
Z
Z
2
3
4
5
6
WORLD WETLANDS DAY
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
Ingrediënten (voor 4 personen) 500 g pastinaak 4 wortelen 2 uien 1/2 liter gevogeltebouillon 2 volle eetlepels (light) room 2 eetlepels olie Gehakte kervel of verse koriander Peper en zout BEREIDING Schil de pastinaken, wortelen en uien. Hak de uien fijn. Snij de pastinaken en wortelen in blokjes. Hak de kervel fijn. Verhit de olie zachtjes in een recipiënt. Voeg de uien toe en laat die 2 à 3 minuten bakken zonder bruin te worden. Doe er de pastinaken en wortelen bij en roer goed. Giet de bouillon erbij. Voeg water toe tot alle groenten onder staan. Kruid met zout en laat 30 minuten koken. Mix alles tot een smeuïge soep. Kruid met peper en voeg de room toe. Schep de soep in de borden en bestrooi met fijngehakte kervel (of verse koriander).
GROENTEN
VRUCHTEN Appel *
Aardappel *
Hazelnoot * Peer * Walnoot * Lokale groenten of fruit die buiten hun seizoen * kunnen worden verkocht, omdat ze kunnen worden bewaard in kelders, koelkasten of zolders
Ik heb zo een voorgevoel dat vandaag alles in de soep gaat draaien.
Maar neen, we winnen zeker de eerste preis.
Aardpeer Boerenkool Champignon Groene kool * Knolselder * Koolraap * Kruidkers Oesterzwam Pastinaak Prei Raap * Rammenas * Rode biet * Rode kool * Schorseneer
GR OEN TE VAN D E M A A N D > PREI ,gezondheidsinfo Prei zit boordevol provitamine A, vitamine C en E en bevat ook veel specifieke koolhydraten, fructanen, natrium, kalium en vezels. ,voedingstip Preisoep is natuurlijk een klassieker. Gekookt en gestoofd, met een witte of bechamelsaus, is prei ook een ideaal bijgerecht bij vlees en vis. U kunt gekookte prei laten afkoelen en opdienen met een vinaigrette of mayonaise. ,milieutip Met uw groente-, fruit- en tuinafval kunt u een composthoop aanleggen (natuurlijke meststof). Zo worden uw plantjes groter en uw vuilniszak voor restafval kleiner. Meer informatie: www.leefmilieubrussel.be > Mijn tuin of vraag de gratis brochure aan bij Leefmilieu Brussel, 02 775 75 75.
Sojascheuten Spruitjes Ui * Veldsla Witloof Witte kool * Wortel *
MAART M
D
W
D
V
Z
Z
28
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
15
16
17
18
19
14
INTERNATIONALE DAG VAN DE RECHTEN VAN DE CONSUMENT
21
22
WERELDBOSDAG
WERELDWATERDAG
28 4
20 WEEK ZONDER PESTICIDEN 20|03 > 30|03
23
24
25
26
27
29
30
31
1
2
3
5
6
7
8
9
10
RISOTTO MET PANCETTA EN PREI Ingrediënten (voor 4 personen) 400 g ronde rijst (voor risotto) 400 g prei 200 g pancetta (of spek met een vetrandje) 2 liter kippen- of groentebouillon 3 eetlepels olijfolie 50 g geraspte parmezaan 1 klontje boter Peper en zout BEREIDING Was de prei en snij het wit fijn. Snij de pancetta in blokjes. Giet de olijfolie in een stoofpan. Voeg de stukjes pancetta toe en schroei die dicht. Voeg de fijngesneden prei toe en laat die op een heel zacht vuurtje slinken zonder bruin te laten worden. Als de prei zacht is, voeg dan de rijst toe en laat die ongeveer 5 minuten meegaren op een hoog vuur. Blijf goed roeren en kruid met peper en zout. Overgiet met een deel van de warme bouillon en blijf regelmatig roeren tot de bouillon verdampt is. Zodra de rijst alle bouillon heeft opgeslorpt, voegt u opnieuw wat bouillon toe. Blijf dit herhalen gedurende 12 à 15 minuten. Als de rijst “al dente” is, kruidt u de risotto naar smaak met peper en zout en voegt u het klontje boter toe. Meng alles goed, neem de pan van het vuur, plaats er een deksel op en laat de risotto 3 minuten rusten. Voeg voor het opdienen nog parmezaan toe.
GROENTEN
VRUCHTEN Hazelnoot * Walnoot * Lokale groenten of fruit die buiten hun seizoen *
Aardappel *
Wat vind je van mijn lentekleedje?
Asperge Champignon
kunnen worden verkocht, omdat ze kunnen worden bewaard in kelders, koelkasten of zolders
Kervel Oesterzwam Pastinaak
Past dat wel in uw dressing?
Prei Rabarber Roze radijs Sla Sojascheuten Spinazie
GR OEN TE VAN D E M A A N D > SL A ,gezondheidsinfo Sla is rijk aan provitamine A, vitamine B, C en E en zit ook boordevol mineralen en oligo-elementen (kalium, calcium, fosfor, magnesium, ijzer, zink, mangaan, …). Bovendien bevat sla ook veel water en vezels, en is daarom arm aan calorieën. ,voedingstip Niets zo lekker als verse sla. U kunt sla rauw eten, apart of samen met andere groenten, gemengd met andere ingrediënten, zoals stukjes spek, kaas, kip, appel, … Andijvie en sla kunt u ook koken, stoven, smoren of overgieten met een roomsausje. Probeer sla ook eens in een groene groentesoep. ,milieutip Maak een boodschappenlijstje, beter vaker gaan winkelen en kopen wat u echt nodig hebt dan één keer uw hele kar volladen.
APRIL
SLA MET KIP
M
D
W
D
V
Z
Z
28
29
30
31
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
19
20
21
15
16
17
22
23
24
EUROPESE DUURZAME ENERGIWEEK 11|04 > 15|04
18
DAG VAN DE AARDE
25
PASEN
26
27
28
29
30
1
3
4
5
6
7
8
PAASMAANDAG
2
Ingrediënten (voor 4 personen) 1 sla 2 grote bio kipfilets 200 g spekblokjes of stukjes bacon (minder vet) 200 g feta 4 sneden van een klein vierkant brood 1 appel, zonder schil en klokhuis 2 sjalotten, 1 knoflookteentje 1 bosje radijsjes Preischeuten Oregano, peterselie, rodewijnazijn Vinaigrette: olie, azijn, mosterd, een beetje mayonaise, zout en peper BEREIDING Was, droog en snij de sla. Verdeel hem over 4 grote borden. Strooi de stukjes appel en feta over de sla, net als de fijngehakte sjalotten en in plakjes gesneden radijzen. Besprenkel met een scheutje vinaigrette. Snij de kipfilets in blokjes en bak die in een scheutje olijfolie. Voeg na 5 minuten de spekblokjes bij de kip, kruid met oregano en laat nog 5 minuten bakken. Wrijf de sneden brood ondertussen in met een knoflookteentje, snij het brood in blokjes en bak die in een beetje olijfolie tot u goudbruine croutons krijgt. Als alles gaar is, blust u de kip en de spekblokjes met rodewijnazijn. Verdeel het vlees over de salade. Bestrooi met peterselie, sojascheuten en croutons. Dien onmiddellijk op.
GROENTEN
VRUCHTEN
Laat mij maar, ik zit in een dipje.
Hazelnoot * Walnoot *
Asperge Champignon Kervel
* Lokale groenten of fruit die buiten hun seizoen kunnen worden verkocht, omdat ze kunnen worden bewaard in kelders, koelkasten of zolders
Oesterzwam Rabarber
Gij kijkt zo zuur, Barbara ?
Roze radijs Sla Sojascheuten Spinazie
GR OEN TE VAN D E M A A N D > R A B ARB E R ,gezondheidsinfo Rabarber bevat veel vitaminen C en K en barst ook van de vezels en mineralen: kalium, fosfor, calcium en magnesium. ,voedingstip Bij ons wordt rabarber vooral verwerkt in compote, jam of gebak. Toch kunt u de stengels ook rauw eten (in suiker of zout gedoopt) of in olie stoven bij gevogelte of lamsvlees. ,milieutip Om weer te leven op het ritme van de seizoenen en lekker verse groenten te kunnen eten, kunt u uw eigen moestuin aanleggen of een volkstuintje delen. Kruiden doen het ook goed op een balkon of vensterbank.
MEI
RABARBERFONDANT
M
D
W
D
V
Z
25
26
27
28
29
30
Z 1 FEEST VAN DE ARBEID
2
3
4
5
6
7
8 IRISFEEST
9
10
11
12
13
14
17
18
19
20
21
15
INTERNATIONALE DAG VAN DE FAIR TRADE
16
22 INTERNATIONALE DAG VAN DE BIODIVERSITEIT
23
24
25
26
27
28
29
30
31
1
2
3
4
5
Ingrediënten (voor 6 personen) 750 g rabarber 60 g amandelpoeder 80 g bruine suiker 2 eieren 40 g bloem 40 g amandelschilfers BEREIDING Verwijder de bladeren, maak de stengels schoon en snij de rabarber in stukken. Kook de rabarber tot moes, samen met de suiker en 20 cl water. Voeg het amandelpoeder toe. Klop de eieren op met de bloem en meng dit onder de rabarbermoes. Giet het mengsel in een vierkante vorm en bestrooi met amandelschilfers. Bak ongeveer 35 minuten in de oven op 200° C. U kunt deze fondant serveren met een beetje honing of een bolletje vanille- of amandelijs.
GROENTEN
VRUCHTEN Aalbes
Aardappel
Aardbei
Asperge
Framboos
Bloemkool
Hazelnoot *
Broccoli
Kers
Champignon
Morel Walnoot * Zwarte bes
Courgette
Wat vind je van mijn nieuw kapsel?
Komkommer Koolrabi
Lokale groenten of fruit die buiten hun seizoen * kunnen worden verkocht, omdat ze kunnen worden bewaard in kelders, koelkasten of zolders
Erwtjes
‘t Is echt bio-ti-ful !
Krulandijvie Oesterzwam Postelein Prei Raap Rabarber Rode biet
GR O EN TE VAN D E M A A N D > VENKE L ,gezondheidsinfo Aan provitamine A (caroteen), vitamine B9, C en E geen gebrek! Venkel zit bovendien boordevol water, vezels, kalium, calcium, magnesium en ijzer. ,voedingstip Rauw, in reepjes gesneden, met koude knoflooksaus, ansjovispasta of een fruitsalade. Gestoofd, gestoomd, in papillot of in een moes, de anijsachtige smaak van venkel past perfect bij vis, kalfs- en lamsvlees. ,milieutip Om de lokale telers te steunen en gezonde en seizoenverse groenten en fruit te eten, kunt u lid worden van een solidaire aankoopgroep (www.gasap.be, Franstalig) of inschrijven voor biomanden (www.bioforum.be). Of doe u inkopen op de boerenmarkt.
Roze radijs Sla Spinazie Venkel Warmoes Wortel
JUNI M
D
W
30
31
1
D
V
Z
2
3
4
HEMELVAART
6
7
8
9
14
15
5 WERELDMILIEUDAG GROOT MILIEUFEEST
10
11
WERELDOCEANENDAG
13
Z
12 PINKSTEREN
16
PINKSTERMAANDAG
17
18
19
WERELDDAG VOOR DE BESTRIJDING VAN WOESTIJNVORMING EN DROOGTE
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
KNAPPERIGE VENKELSALADE MET SINAASAPPEL Ingrediënten (voor 4 personen) 2 venkelknollen 3 sinaasappelen, waarvan een voor het sap 2 handjes vol rozijnen Olijfolie Dragon Zout en espelettepeper BEREIDING Snij de twee venkelknollen in heel dunne plakjes. Schil de sinaasappelen, verdeel die in partjes en verwijder de velletjes. Maak de saus door olijfolie, sinaasappelsap, rozijnen, zout, espelettepeper (of cayennepeper) en dragon te mengen. Meng de venkelplakjes met de sinaasappelpartjes en schep dit in glazen van 20 cl. Besprenkel met saus. Laat een half uur marineren in de koelkast alvorens op te dienen.
GROENTEN
VRUCHTEN Aalbes
Aardappel
Aardbei Blauwe bosbes Framboos Hazelnoot * Kers
Eet lokaal en seizoensgebonden !
Sterker nog ! Ik zou zelfs zeggen: eet seizoensgebonden en lokaal !
Aubergine Bleekselderij Bloemkool Boontjes Broccoli
Mirabel
Champignon
Moerbei
Courgette
Morel
Erwtjes
Walnoot *
Komkommer
Zwarte bes
Koolrabi Krulandijvie
Lokale groenten of fruit die buiten hun seizoen * kunnen worden verkocht, omdat ze kunnen worden bewaard in kelders, koelkasten of zolders
Oesterzwam Paprika Postelein Prei
F R U IT VAN D E M A A N D > KERS ,gezondheidsinfo Met zoveel provitamine A en vitamine C zijn kersen een echte energiebom. Ze barsten ook van water, vezels en kalium. Kersensap heeft een antibacteriële werking.
Raap Rabarber Rode biet Roze radijs Sla
,voedingstip Rauw, in vruchtensalades of op ijsjes zijn kersen om van te watertanden. Gekookte kersen zijn lekker in zoet gebak, maar ook in hartige schotels met wild en eend. U kunt er trouwens ook wijn en kersenlikeur van maken.
Tomaat
,milieutip Avondje uit? Kies dan voor een van de vele restaurants die smakelijke gerechten serveren, gemaakt met milieuvriendelijke producten: lokale en seizoensgroenten, bioproducten, vegetarische alternatieven, …
Warmoes
Ui Venkel
Wortel Zomerspinazie
JULI M
D
W
D
V
Z
Z
27
28
29
30
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
19
20
14
15
16
17
21
22
23
24
FEEST VAN DE VLAAMSE GEMEENSCHAP
18
NATIONALE FEESTDAG
25
26
27
28
29
30
31
1
2
3
4
5
6
7
COUPE MET KERSEN EN MASCARPONE Ingrediënten (voor 4 personen) 600 g kersen 250 g mascarpone 250 g fijne kristalsuiker 1 zakje vanillesuiker 2 eetlepels poedersuiker 1 kaneelstokje 2 eieren 1 eetlepel kersen- of amandellikeur 1 eetlepel cacao BEREIDING Was en ontpit de kersen. Doe de kersen in een pan met 100 g kristalsuiker en het kaneelstokje. Dek af en laat 30 minuten sudderen op een zacht vuur. Klop de 2 eidooiers op met de mascarpone, de vanillesuiker en de resterende kristalsuiker. Klop de eiwitten heel stijf door geleidelijk de poedersuiker toe te voegen en meng de eiwitten dan onder de mascarpone. Verdeel de kersenstroop over glazen coupes, bedek met het mascarponemengsel en strijk de bovenkant glad. Laat een hele nacht rusten in de koelkast. Bestrooi vlak voor het opdienen met cacao.
G R O E N T E N (VERVOLG)
VRUCHTEN Aardbei
Komkommer
Appel
Koolraap
Blauwe bosbes
Koolrabi
Druif
Krulandijvie
Framboos
Maïs
Hazelnoot *
Oesterzwam
Mirabel Moerbei Peer Pruim
Die zit zwaar in de puree precies...
Ja, ze voelt zich wat rot na 20 uur in de vrachtwagen.
Walnoot *
Rode kool Roze radijs
Aubergine
Sla
Bleekselderij
F R UIT VAN D E M A A N D > TO MAAT
Boerenkool
Champignon Chinese kool Courgette Groene kool Knolselder
Prei
Rode biet
Artisjok
Broccoli
Postelein
Reuzenpompoen
Aardappel
Boontjes
Pompoen
Raap
GROENTEN
Bloemkool
Paprika
,gezondheidsinfo Tomaten bestaan voor bijna 95 % uit water en zijn rijk aan provitamine A, vitamine C en E, mineralen en oligo-elementen. Hebt u een gevoelige spijsvertering, eet dan enkel het tomatenvlees: het vel en de pitjes kunnen nogal moeilijk verteerbaar zijn. ,voedingstip Met een tomaat kunt u alle kanten op: rauw met een snuifje zout, in salades of op de boterham, verwerkt in een saus, coulis, ovenschotel, ratatouille, quiche of pizza, met kruiden, mozzarella, in soep, … En ook voor de zoetekauwen: cocktails, sorbets en jams! ,milieutip Kies voor lokale producten die zo weinig mogelijk verwerkt werden en (her)ontdek hoe leuk kokkerellen kan zijn.
Tomaat Ui Venkel Warmoes Witte kool Wortel Zomerspinazie Lokale groenten of fruit die buiten hun seizoen * kunnen worden verkocht, omdat ze kunnen worden bewaard in kelders, koelkasten of zolders
AUGUSTUS M
D
W
D
V
Z
Z
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
23
24
25
26
27
MARIA-HEMELVAART
22
28 EUROPESE NACHT VAN DE VLEERMUIS
29
30
31
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
TAART MET TOMAAT EN BASILICUM Ingrediënten (voor 6 personen) 1 kruimeldeeg 8 tomaten 12 basilicumblaadjes 3 eieren 4 eetlepels volle room 1 eetlepel mosterd 100 g mozzarella Zout, peper, gedroogde oregano BEREIDING Leg het deeg in een met bakpapier beklede vorm, doorprik de bodem van het deeg met een vork. Was en droog de tomaten. Snij de tomaten in plakjes en verwijder de pitjes. Verdeel de plakjes mooi over de taartbodem en laat ze gedeeltelijk overlappen. Hak het basilicum fijn en strooi het over de tomaten. Klop de eieren los in een kom en voeg room, mosterd, zout, peper en twee snuifjes oregano toe. Verdeel dit mengsel over de tomaten. Bestrooi alles met geraspte mozzarella. Bak de taart ongeveer 40 minuten in de oven op 200° C: ze moet goudbruin zijn. U kunt deze taart koud of warm eten, met een salade.
G R O E N T E N (VERVOLG)
VRUCHTEN Aardbei
Koolraap
Amai, 12.000 km in ’t vliegtuig, mijn billen zijn gewoon compote !
Appel Druif Framboos Hazelnoot Mirabel
Gij zit precies niet goed in uw pel.
Koolrabi Krulandijvie Maïs Oesterzwam Paprika
Peer
Pastinaak
Pruim
Pompoen
Tamme kastanje
Postelein
Walnoot
Prei
GROENTEN
Raap Rammenas
Aardappel
Reuzenpompoen
Artisjok
Rode biet
Aubergine
Rode kool
Bleekselderij
Roze radijs
Bloemkool Boerenkool
F R U IT VAN D E M A A N D > A PPEL
Boontjes Broccoli Champignon Chinese kool Courgette Groene kool Kervel Knolselder Komkommer
,gezondheidsinfo Appels zijn rijk aan vitamine B, C en E en bevatten ook een stevige portie vezels, antioxidanten, mineralen en oligo-elementen.
Sla Spinazie Spruitjes Tomaat Ui *
,voedingstip Zet uw tanden in een rauwe appel of een salade met appel. Of wat dacht u van appelgelei of appelgebak? Gebakken appeltjes of appelmoes smaken heerlijk bij bloedworst, worst, gevogelte of varkensgebraad. En dan is er natuurlijk nog appelsap, appelcider en appelthee.
Venkel
,milieutip Koop uw groenten en fruit los. Kleef bij het wegen alle prijsetiketten op hetzelfde zakje en gebruik de zakjes opnieuw als u de volgende keer boodschappen gaat doen.
Wortel
Warmoes Witte kool
Zomerspinazie Lokale groenten of fruit die buiten hun seizoen * kunnen worden verkocht, omdat ze kunnen worden bewaard in kelders, koelkasten of zolders
SEPTEMBER M
D
W
D
V
Z
Z
29
30
31
1
2
3
4
5
6
7
8
9
12
13
14
15
16
17
18
WEEK VAN DE MOBILITEIT 16|09 > 22|09
OPENMONUMENTENDAGEN 17|09 > 18|09
AUTOLOZE ZONDAG LANDELIJK BRUSSEL
23
24
19
20
21
22
10
11
25 TUINEN IN FEESTTOOI
26
27
VEERTIENDAAGSE VAN HET ZONIËNWOUD 26|09 > 07|10
FEEST VAN DE FRANSE GEMEENSCHAP
3
4
28
29
30
1
2
5
6
7
8
9
CRUMBLE MET APPEL EN AMANDELEN Ingrediënten (voor 6 personen) 1 kg appelen 100 g bloem 50 g amandelpoeder 100 g losgeprakte zachte boter 50 g bruine suiker BEREIDING Verwarm de oven voor op 180° C. Schil de appelen en verwijder de klokhuizen. Snij de appelen in dikke schijven. Schik de appelschijven in een licht ingevette ovenschaal. Doe de zachte boter in stukjes in een kom, voeg bloem, suiker en amandelpoeder toe. Kneed de ingrediënten met uw vingers tot u een zanderige textuur krijgt. Strooi het mengsel over de appelen. Bak 30 à 40 minuten in de oven tot het deeg goudgeel is. U kunt deze crumble lauw of koud eten, eventueel met een bolletje vanille-ijs.
GROENTEN
VRUCHTEN
(VERVOLG)
Appel
Kruidkers
Druif
Krulandijvie
Framboos
Maïs
Hazelnoot Kweepeer Peer Tamme kastanje Walnoot
GROENTEN
Ik ben een knolselder. Ik denk dat mijn moeder iets gehad heeft met een knol.
Oesterzwam Paprika Pastinaak
Ai, gij gaat dik in de puree zitten.
Aardappel
Rode radijs
Bleekselderij
Sla
Bloemkool
Spinazie
Boerenkool
GR O EN TE VAN D E M A A N D > KN O LSEL DE RIJ
Broccoli
Courgette Groene kool Kervel Knolselder Koolraap Koolrabi
Rammenas
Rode kool
Aubergine
Chinese kool
Raap
Rode biet
Artisjok
Champignon
Prei
Reuzenpompoen
Aardpeer
Boontjes
Pompoen
,gezondheidsinfo Knolselderij is een uitstekende bron van vitamine K, C (als u hem rauw eet), B6 (als u hem kookt) en B5. Knolselderij is ook rijk aan mineralen, zoals fosfor, mangaan en koper. ,conseil alimentation Rauwe knolselderij kunt u raspen en verwerken in een salade of remouladesaus. Gestoofd smaakt knolselderij lekker in puree, soep, couscous, ragout en zelfs in een ovenschotel. ,milieutip Kies voor fruit en groenten uit de biologische of geïntegreerde landbouw. Die hebben meer smaak en worden geteeld zonder gebruik van chemische meststoffen en pesticiden.
Spruitjes Tomaat Ui * Veldsla Venkel Warmoes Witloof Witte kool Wortel Zomerspinazie Lokale groenten of fruit die buiten hun seizoen * kunnen worden verkocht, omdat ze kunnen worden bewaard in kelders, koelkasten of zolders
OKTOBER
ROMIGE KNOLSELDERIJSOEP
M
D
W
D
V
Z
Z
26
27
28
29
30
1
2
3
4
5
6
7
8
10
11
12
13
14
15
9 16 WERELDVOEDSELDAG
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
1
2
3
4
5
6
Ingrediënten (voor 4 personen) 650 g knolselderij 900 g prei 1,25 l water 3 blokjes groentebouillon (bio) 1 eetlepel olijfolie ½ eetlepel boter 125 ml (light) room Versgehakte peterselie BEREIDING Was de prei, verwijder het donkergroene deel en hak de preistronken fijn. Schil de knolselderij en snij hem in blokjes van 1 à 2 cm. Verwarm de olie en de boter in een pan. Doe de prei in de pan en bak die al roerend op een zacht vuurtje tot de prei zacht is, ongeveer 6 minuten. Voeg de knolselderij toe en laat de blokjes al roerend 2 minuten meebakken. Voeg het water en de bouillonblokjes toe, breng aan de kook en laat de soep pruttelen op een zacht vuur en onder een deksel gedurende 20 à 30 minuten, tot de knolselderij helemaal gaar is. Mix de soep. Voeg de room toe en kruid met peper en zout. Als de soep te dik is, kunt u bouillon of water toevoegen.
GROENTEN
VRUCHTEN Appel * Hazelnoot * Kweepeer
(VERVOLG)
Pastinaak
Hey maske, ik ben een koolraap.
Pompoen * Prei
Peer *
Raap
Tamme kastanje
Rammenas
Walnoot *
GROENTEN
O ja, en kunt gij rappen?
Aardappel
Sla
Bleekselderij
Spinazie
Bloemkool
Spruitjes
Boerenkool
Ui *
Broccoli
Veldsla
Champignon
Venkel
Chinese kool
GR OEN TE VAN D E M A A N D > KO OL RAAP
Kervel
Koolraap Koolrabi Kruidkers Krulandijvie Oesterzwam
Rode kool
Schorseneer
Artisjok
Knolselder
Rode biet
Roze radijs
Aardpeer
Groene kool
Reuzenpompoen *
,gezondheidsinfo Koolraap is rijk aan vitamine B1, B6 en C en bevat ook tal van andere voedingsstoffen die goed zijn voor uw gezondheid: fosfor, mangaan en koper in rauwe koolraap, en magnesium, kalium en ijzer in gekookte koolraap. ,voedingstip Rauwe geraspte koolraap is lekker in wortel- en koolsalades. Ook het proeven waard: in blokjes gesneden koolraap met een vinaigrette. U kunt deze groente ook bakken, braden, pureren, stoven en opvullen (met parmezaan, champignons, risotto, …) ,milieutip Eet minder vlees. Kies voor andere eiwitrijke alternatieven: tarwe, maïs, rijst, linzen, kikkererwten, quorn, … Laat exotisch en ingevoerd vlees in de rekken liggen.
Warmoes Witloof Witte kool Wortel * Lokale groenten of fruit die buiten hun seizoen kunnen worden verkocht, omdat ze kunnen worden bewaard in kelders, koelkasten of zolders
NOVEMBER M 31
D
W
D
V
Z
Z
1
2
3
4
5
6
9
10
11
12
13
ALLERHEILIGEN
7
8
WAPENSTILSTAND
14
15
16
17
18
KONINGSDAG
19
20
EUROPESE WEEK VAN DE AFVALVERMINDERING 19|11 > 27|11
PLANTENBEURS
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
1
2
3
4
6
7
8
9
10
11
CONF. VAN DE VER. NATIES OVER KLIMAATVERANDERING 28|11 > 09|12
5
KOOLRAAPREEPJES MET KERRIE Ingrediënten (voor 4 personen) ½ koolraap (+/- 750 g) 35 g bloem 2 snuifjes cayennepeper 1 afgestreken koffielepel zacht kerriepoeder ½ koffielepel zout ½ koffielepel gemalen kurkuma 2 eetlepels olijfolie BEREIDING Verwarm de oven voor op 180° C. Verwijder de uiteinden van de koolraap voor u de koolraap in tweeën snijdt, schilt en wast. Snij de koolraap eerst in plakken van 1,5 cm, en vervolgens in staafjes van 1,5 cm breed. Doe die in een grote kom en meng ze met de olijfolie. Meng in een andere kom de bloem met het zout en de kruiden. Wentel elk staafje door de bloem. Leg de staafjes dan in één laag op een ovenplaat met een antiaanbaklaag (of op een vel bakpapier) en bak ze +/- 20 minuten in de oven. Draai de staafjes na 10 minuten om. Prik met een mes in de koolraap om zeker te zijn dat ze gaar is. Dien warm op.
GROENTEN
VRUCHTEN Appel * Hazelnoot * Kweepeer
Hang dat terug! ’t Is er het seizoen niet voor.
(VERVOLG)
Rammenas * Reuzenpompoen * Rode biet *
Peer *
Rode kool
Tamme kastanje
Schorseneer
Walnoot *
Spruitjes Ui *
GROENTEN
Veldsla
Aardappel *
Witloof
Aardpeer
Witte kool
Bleekselderij
Wortel *
Boerenkool
Lokale groenten of fruit die buiten hun seizoen *
Broccoli
kunnen worden verkocht, omdat ze kunnen worden bewaard in kelders, koelkasten of zolders
Champignon Groene kool Kervel Knolselderij * Koolraap *
F R UIT VAN D E M A A N D > PEER
Koolrabi * Kruidkers Oesterzwam Pastinaak Pompoen * Prei Raap
,gezondheidsinfo Peren bevatten een flinke dosis vitamine C, E en caroteen. Ze zijn niet enkel rijk aan vezels, maar ook aan calcium, kalium, ijzer en magnesium. Wat dit fruit zo interessant maakt, is de hoeveelheid foliumzuur, een voedingsstof die essentieel is voor de werking van onze spieren. ,voedingstip Rauwe peren eet u uit het vuistje en gekookte peren zijn lekker in gebak. Ook een geslaagde combinatie: peren en blauwe kazen. Gebakken of gepocheerde peren worden vaak geserveerd bij gevogelte en wild. Er worden ook overheerlijke sorbets en brandewijn van gemaakt. ,milieutip 12 % van onze vuilniszak met restafval (20 % tijdens de feestdagen) bestaat uit voedsel dat nog perfect eetbaar is. Vermijd verspilling. Koop alleen wat u nodig hebt en verwerk uw restjes in nieuwe recepten.
DECEMBER
CLAFOUTIS MET PEREN
M
D
W
D
V
Z
Z
28
29
30
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
WERELDKLIMAATDAG
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25 KERSTMIS
26
27
28
29
30
31
1
2
3
4
5
6
7
8
Ingrediënten (voor 4 personen) 4 peren 2 eieren 1 koffielepel boter 25 cl halfvolle melk 40 g bloem 20 g suiker 1 snuifje kaneelpoeder BEREIDING Verwarm de oven voor op 180° C. Schil de peren en verwijder de klokhuizen. Snij de peren in vieren. Leg ze in een licht ingevette vorm. Meng de eieren met de melk, de bloem, de suiker en het snuifje kaneel. Giet dit mengsel over de peren en zorg ervoor dat alles goed is verdeeld over de vruchten. Bak 35 minuten in de oven. Serveer lauw of koud.
Meer over voeding en LeeFMiLieu bestel gratis onze andere publicaties
Voeding en milieu 65 tips om lekker, milieuvriendelijk én gezond te eten
stad
Mijn onze
Vegetarische recepten aangeboden door Claude Pohlig
Planeet !
Rue des papeteries, 12 1325 Chaumont-Gistoux 0475.513.196
[email protected] www.cuisine-potager.be
Pompoentaartjes met geitenkaas en mengeling van kiemen
Verantw. uitg.: J.-P. Hannequart · E. Schamp · Gulledelle 100 · 1200 Brussel · gedrukt op gerecycleerd papier met plantaardige inkt
Ingrediënten voor 10 à 15 taartjes: Ongeveer 1 kg pompoenpuree, 250 g bloem, olijfolie of geklaarde boter, 5 eieren, ¼ of ½ geitenkaasje per persoon, 10 cl room (facultatief), mengeling van kiemen (prei, luzerne, venkel, radijs…), koolzaadolie Bereiding: Borstel de pompoen, zonder hem te schillen en haal de pitjes eruit (de pitjes kan u later nog op de pan grillen voor een salade), snijd hem in stukken en kook gaar met stoom gedurende 20 à 25 minuten. Maak puree van de pompoen in de keukenrobot of met de soepmixer en voeg er de bloem, de eieren en een mespunt zout bij. Indien de pasta te dik zou zijn, voegt u er de room toe. Bak de 20 identiek ronde taartjes in een anti-aanbakpan met een beetje olijfolie. Plaats een halve geitenkaas op de taartjes en plaats ze in de oven. Werk af en serveer met de kiemen en de koolzaadolie.
Voeding en milieu
P.P. - P.B. B - 010 P202224
Maandblad - November 2008 - nr. 40 M
ALLE BEETJES HELPEN, WANT WE ZIJN MET EEN MILJOEN BRUSSELAARS
Week van de Afvalvermindering > p4 & 5
es : goedlinzenballetj én lekker koop, gezond en:ndes ama person voor 4 e ce frais Ingredi déliënten , bruine of rode) linzen (groene g miel 200 au bouillon groente ml onne 200 en)s) persgesned (pour 4 plakjes
Een uitdaging binnen ons bereik ! Parken en openbare tuinen > p3
Welkom aan personen met een beperkte mobiliteit
1 ui (in dunne k (fijngehakt) 1 teentje knofloo te bakken) ients: Ingréd(om olijfolie des blanches* 1 ei d’aman 80 g. deelpurée eventue ou de vache de lait de riz 300 mllie peterse de fraises g.peper 100 & zout re pour la garnitu naturel à base meel 8 fraises paneer (gélifiant 2 g. d’agar agar*
s) ia ou d’algueing: miel Bereid kook in de ded’acac soupe de aan s àlinzen 3 cuillère en de gewassbio Breng ze goed on (na autre miel liquide bon magasin koken es dans toutrustig groentebouill sont disponibl Laat ze daarna tot ze te hebben). 15 minuten, nde 10: tot gedure Préparation coulis. en zijn. les fraises la moi-af gaar Mixez des àwater Giet het atig. d’aman regelm ez la purée lie, look Roer Mélang peterse ui, lait.dan de el voeg tié du en liquide kan . het mengs miel U ez-ynletoe. t, délayez Rajout kruide en lait restan het mengsel 150 ml deIndien Dans les eel mixen. nog een eventu es d’agar agar. is, kan ues de lait les 2 gramm tentr genoeg mélang ze in les deux niet consis en rol ceux-ci balletjesnez Faire chauffe gen. Maak ion et mainte toevoeébullit goudgeel eijusqu’à nadien en tournant Bakeszetout meel. second paneer t 30 het pendan pan.cuillère en bois.alletjes in deune olie avec dans met fraises dedans kan delinzenb en ensuiteUle coulis Versezrtips: Servee es. of aardappelen rijst amand auxmet le laiten uins à des-eel server 4 rameq ten, en eventu sgroen issez entre Répartseizoen pendant au lokale er au frais aus. Les réserv n- of kerries sert.tomate een . fraise en moins 3 heures : couper chaque sur le flan. Pour servir ez-les en étoile deux et dispos
* Ces produits
Voeding en milieu
Gids voor duurzame voeding in Brussel, met nuttige adressen
> p6 & 7
Bewust kiezen is handelen !
Voeding en leefmilieu: trimestriële infofiche van Leefmilieu Brussel. V.U.: J.-P. Hannequart en E. Schamp, Gulledelle 100, 1200 Brussel - IBGE-BIM. Gedrukt met plantaardige inkt op gerecycleerd papier. Foto’s: cover Thinkstock en p. 2, 3, 4 : C. Pohlig - Mmmh - Thinkstock.
1 FicheAlim_NL_viande_2010.indd 4
Brochure “Voeding en Leefmilieu” met talrijke tips
Belgïe - Belgique
28/10/10 08:19
Infofiches “Voeding en Leefmilieu” met recepten en tips
IBGEBI1_0813_MVNP_NL.indd 1
Ons maandelijks tijdschrift Mijn stad, onze planeet.
21/10/08 9:53:23
Bestel deze publicaties gratis op het nummer 02/775 75 75 of via
[email protected]
Onze website www.leefmilieubrussel.be > Particulieren > Mijn voeding
