Mediawijsheid Effent klas 1
Mediawijsheid “wat zit er in mijn computer?”
blz 1
Mediawijsheid Effent klas 1
Harde schijf HD
CD/DVD/blueray lezer/schrijver
Floppy disk FD
Bus
CPU
Invoer en uitvoer apparaten
monitor
Vast geheugen ROM
toetsenbord
Werkgeheugen RAM
muis
printer
In de PC zitten de volgende onderdelen: Harde schijf: Hierop staan de gegevens die je op de computer bewaart. Ook de programma’s staan hierop. CD/DVD/Blue Ray lezer/schrijver: apparaat waarmee je CD’s, DVD’s en Blue Ray discs kunt lezen. Veel programma’s worden per CD of DVD aangeleverd. Dit gebeurt wel steeds vaker via internet. Je kunt vaak ook zelf schijfjes branden, bijvoorbeeld om een reservekopie te maken. Floppy Disc: Apparaat waarmee je diskettes kunt lezen en schrijven. Met de komst van de USBgeheugensticks raakt de FD verouderd. CPU: Central Processing Unit: Dit is de processor, het onderdeel dat het eigenlijke werk doet. Hoe sneller de processor, hoe sneller de PC. Invoer- en uitvoerapparaten: denk aan de ingang voor de muis en toetsenbord, en de uitgang voor de monitor. Vast geheugen (ROM): geheugen waar de data in vastgebakken staat. Dit is bijvoorbeeld programmatuur om de computer te kunnen starten. Dit geheugen kan niet worden beschreven. Bij stroomuitval blijft de inhoud bewaard. Werkgeheugen (RAM): geheugen dat tijdens het werken met de computer wordt gelezen en beschreven. Hierin staan de programma’s en de gegevens die je op dat moment gebruikt. Dit geheugen kan worden beschreven, maar het is verdwenen als de stroom uitvalt of de computer wordt uitgezet. Bus: verbinding tussen alle onderdelen. Alle data gaat van het ene component naar het andere via de bus. Aan de PC zit aangesloten: Toetsenbord, muis, monitor, printer. Er zijn aanvullende apparaten zoals scanner, joystick, modem enz. Speciaal zijn de USB poorten. Hierop kan allerlei apparatuur worden aangesloten.
blz 2
Mediawijsheid Effent klas 1
“Hoeveel kan erop?” Gegevens worden in de computer opgeslagen in eenheden die we Byte noemen. Één letterteken, cijfer, leesteken, wordt opgeslagen in een byte. Als je een vel typemachinepapier (A4, 21 x 29,7 cm) voltypt, hoeveel tekens zijn dat dan? Als je op een typemachine of met een tekstverwerker een blad papier voltypt, heb je ongeveer 60 regels met een lengte van 70 tekens per regel. Dan is dat ongeveer 4000 tekens per vel. Om dit op de computer op te slaan heb je dan 4000 bytes nodig. 1000 Bytest noemen we een kilobyte (kB), dus dat is 4 kB. Nu is één kilobyte erg weinig. Daarom is er ook de megabyte (1000 kilobyte). En zo verder: Byte Kilobyte Megabyte Gigabyte Terabyte Petabyte
B kB MB GB TB PB
1 byte 1000 bytes (duizend) 1000000 bytes (miljoen) 1000000000 bytes (miljard) 1000000000000 bytes (biljoen) 1000000000000000 bytes (biljard)
Dus: een MB is 1000 kB, een GB is 1000 MB, een TB is 1000 GB, enzovoorts. Medium Diskette CD-ROM DVD BlueRay Hard disk Memorystick
capaciteit 1,4 MB 700 MB 4 GB 25 GB 1 TB 8 GB
HD’s en memorysticks zijn er in alle maten, hierboven genoemd zijn de nu gangbare capaciteiten. Soort grootte Tekstbestand 100 Foto, webkwaliteit 50 Foto, afdrukkwaliteit 2 Één nummer mp3 5 Videofilm 3 Boek 500
kB kB MB MB GB kB
blz 3
Mediawijsheid Effent klas 1
Hoeveel mp3’tjes passen er op een memorystick (van 8 GB)? -> Een mp3 is 5 MB. De stick is 8 GB = 8000 MB. 8000/5 = 1600 nummers. Hoeveel videofilms passen er op een harde schijf (van 500 GB)? -> Een videofilm is ongeveer 4 GB. De schijf is 500 GB. 500/4 = 125 videofilms. Hoeveel foto’s van webkwaliteit passen er op een diskette? -> Een foto is 50 kB, de diskette 1,4 MB = 1400 kilobyte. 1400/50 = 28 foto’s Hoeveel foto’s van afdrukkwaliteit passen er op een diskette? -> Een foto is 2 MB, de diskette 1,4, dus de foto past er niet op!! Hoeveel volgetypte bladen A4 passen er op een harde schijf van 250 GB? -> Een volgetypt vel A4 is 4 kB, Een harde schijf van 250 GB is 250.000.000 kB. 250.000.000/4 = 62.500.000 vellen papier, dat is een stapel van 6 kilometer hoog! Als je alle tekst die op een HD van 1 TB past zou uitleggen in de vorm van scrabble-letters, zou de rij letters lang genoeg zijn om 500 keer rond de Aarde te gaan! De technische ontwikkelingen gaan zo hard dat de grootte van HD’s en USB-sticks elke 1½ jaar verdubbelt. Dus: nu kun je een schijf kopen van 1 TB, over 1½ jaar van 2 TB, over 3 jaar 4 TB, over 4½ jaar 8 TB enzovoorts. Hoe groot waren 15 jaar geleden de harde schijven? 15 jaar is 10 perioden van 1½ jaar, dus sinds die tijd hebben we 10 verdubbelingen gehad. Om terug te rekenen moet je dus 10x halveren: 1 TB = 1000 GB 1000 GB 1 500 GB 2 250 Gb 3 125 GB 4 63 GB 5 32 GB 6 16 GB 7 8 GB 8 4 GB 9 2 GB 10 1 GB.
blz 4
Mediawijsheid Effent klas 1
Vragen: 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10)
Waarvoor zorgt de bus? Is een scanner een invoer- of een uitvoerapparaat en waarom? Is een webcam een invoer- of een uitvoerapparaat en waarom? Is een printer een invoer- of een uitvoerapparaat en waarom? Meneer Jansen heeft een mobiele telefoon waar een geheugen in zit van 128 megabyte. Een foto van die telefoon is gemiddeld 100 kilobyte groot. Hoeveel foto’s kunnen er in de telefoon worden opgeslagen? Mevrouw Pietersen heeft een videocamera. Het filmen kost 1 MB per seconde. Het geheugen van de camera is 2 GB. Hoe lang kan zij filmen? Hoe komt het, dat diskettes bijna niet meer worden gebruikt? Wat is het verschil tussen ROM en RAM? De grootste schijven die je nu kunt kopen zijn 1 TB. Over hoeveel jaar kun je schijven van 4 TB kopen? Geef aan hoe je aan je antwoord komt. Hoeveel CD’s kunnen er op één Blue Ray? Vragen voor internet
11) Je wilt 4000 foto’s kunnen opslaan op een memorystick. Het zijn foto’s van afdrukkwaliteit. Zoek bij de webwinkel www.opus.nl de goedkoopste memorystick die groot genoeg is om al die foto’s op te kunnen slaan. Welke is het (typenr) en wat kost die? 12) Wat kost bij Opus de goedkoopste HD van 1 TB? Welke is dat? 13) Waar wordt Blue Ray voor gebruikt? 14) Wat is goedkoper: je mp3’tjes opslaan op CD’s of op DVD’s? (kijk naar de kosten en wat erop kan) 15) Wat zijn SD-kaarten en wat zijn CF-kaarten? Waarvoor worden ze gebruikt? Hoeveel kan erop? 16) Wat is de goedkoopste manier om grote hoeveelheden data op te slaan?
blz 5
