Kabinet Rutte goed op weg

COLLEGETOUR PS

2

DECENTRALISATIES

4

VERTROUWEN GEVEN

5

VBV CONGRES

6

JAARGANG 65 NUMMER 6 3 OKTOBER 2014

Rijksbegroting 2015 en de gemeenten, provincies en waterschappen

Kabinet Rutte goed op weg DE ZAAK K. (DEEL 1)

De Miljoenennota die op Prinsjesdag werd gepresenteerd, is een nieuwe stap op weg naar een financieel gezonder en economisch sterker Nederland. Voor de medeoverheden heeft de Rijksbegroting ook effect. Wat kunnen liberalen in de gemeenten, provincies en waterschappen in 2015 verwachten? Een greep uit het nieuws. “De VVD werkt aan een vrij, veilig en welvarend Nederland waar mensen de ruimte hebben om hun eigen keuzes te maken en te leven zoals ze willen. Met een goed draaiende economie, waardoor mensen een baan hebben, en een overheidsbegroting die op orde is. Daarnaar is Nederland na een aantal zware jaren goed op weg. We zijn er nog niet, maar we komen er wel. Daar zijn wij als VVD van overtuigd, want wij vertrouwen in de kracht van dit land en onze inwoners”, aldus de landelijke VVD in een reactie op de kabinetsplannen. VVDcoryfee en VNG-voorzitter Annemarie Jorritsma wees op de grote rol die de gemeenten vanaf 2015 gaan spelen, met name in het sociaal domein: “De ogen zijn daarbij logischerwijs gericht op de gemeenten, maar de transities hebben óók gevolgen voor het Rijk. De rijksoverheid krijgt een andere, kleinere rol en zal zich daaraan moeten aanpassen. Niet door extra te controleren of meer wetten te maken, maar door los te laten en te krimpen.” De provincies worden eveneens voorgezeten door een bekende VVD’er, CvdK en IPO-voorzitter Johan Remkes: “Provincies gaan samen met het kabinet

W

ij hebben in mijn geliefde stad de twijfelachtige eer om met één van onze inwoners in een complex juridisch gevecht te verkeren. Wellicht heeft u er in de media al iets van mee gekregen. Vijf jaar geleden heeft het college van Dordrecht na de verkiezingen besloten een speerpunt te maken van het bestrijden van de illegale kamerbewoning en de daarmee gepaarde overlast. Enorme successen zijn geboekt en verschillende huisjesmelkers met een niet al te beste reputatie, hebben eieren voor hun geld gekozen en hebben zich aangepast en houden zich inmiddels aan de regels. Eén inwoner helaas niet! Gezien het feit dat een ieder zich moet houden aan de regels, wordt natuurlijk voor deze persoon géén uitzondering gemaakt.

maken over de ruimte in het EMU-saldo voor de decentrale overheden in 2016 en 2017. De decentrale overheden zetten zich er voor in dat er voldoende ruimte blijft voor de investeringen die nodig zijn voor wettelijke taken.

Gemeentebelastingen Gemeentefinanciën Voor de meeste gemeenten is de algemene uitkering uit het gemeentefonds

“We zijn er nog niet, maar we komen er wel” voor herstel en economische groei. We moeten daarbij regionale kansen niet over het hoofd zien. Regionaal schakelen zorgt voor die benodigde nationale versnelling.”

Het overheidstekort wordt langzaam maar zeker teruggedrongen. Maar nog steeds is voor 2015 een tekort voorzien van 2,2% van het bruto binnenlands product (bbp). Dit betekent dat 15 miljard euro meer wordt uitgegeven dan dat binnenkomt. Dat is inclusief het EMUtekort van decentrale overheden, dat wordt geraamd op 1,8 miljard euro (0,3 % van het bbp).

de grootste inkomstenbron. Dat gemeentefonds neemt door de decentralisaties in het sociaal domein in één klap in omvang toe: van zo’n 15 naar ruim 25 miljard euro. Aanvankelijk was er sprake van dat het geld dat overgaat naar de gemeenten, verplicht moet worden besteed aan de gedecentraliseerde taken. Nieuws is dat het ‘hek’ rond dit sociaal domein wordt neergehaald. De 10,2 miljard euro worden zonder bestedingsvoorwaarden aan de gemeenten overgemaakt. In de praktijk zal dit weinig verschil maken; het risico is eerder dat er druk komt in gemeenteraden om nóg meer geld te besteden aan ‘sociale taken’, ten koste van bijvoorbeeld onderhoud en infrastructuur.

Premier Mark Rutte wil de overheidsfinanciën structureel op orde brengen. Daarbij heeft hij steun nodig van de decentrale overheden. In mei 2015 zullen kabinet, VNG, IPO en Unie afspraken

De groei van het gemeentefonds (accres) gaat ‘samen de trap op, samen de trap af’ met de rijksuitgaven. De algemene uitkering voor gemeenten laat nu een kleine min zien. Over 2014 leveren ge-

Naar gezonde overheidsfinanciën

meenten 25 miljoen euro in ten opzichte van de cijfers van mei. In 2015 moeten ze het met 85 miljoen euro minder doen. Vanaf 2016 tot en met 2019 echter stijgt dit accres harder dan voorzien.

Het Rijk schrijft aan gemeenten voor met hoeveel zij de onroerendezaakbelasting (ozb) maximaal mogen verhogen. Dit percentage is voor 2015 vastgepind op 3 procent. Het ozb-plafond geldt mogelijk alleen volgend jaar nog, want het blijkt geen effectief beheersingsinstrument. Men bekijkt of daarvoor in de plaats een zogenoemde woonlastennorm kan worden ontwikkeld. De Algemene Politieke Beschouwingen in de Tweede Kamer werden beheerst door de mogelijke ontwikkeling van een nieuw belastingstelsel. Onderdeel daarvan is de keuze om de mogelijkheden tot belastingheffing door gemeenten te verruimen. Immers, bij de grotere rol die gemeenten na de drie decentralisaties spelen, past meer ruimte om zelf belastingen te heffen. Bovendien is dan een lagere uitkering uit het gemeentefonds mogelijk. Hierdoor krijgt het Rijk ruimte om de belasting op arbeid verder te verlagen. VVD-staatssecretaris Wiebes: “Het kabinet zoekt naar een model met een evenwichtige verdeling van de lasten en een geloofwaardige, democratische verankering van gemeentelijk kostenbewustzijn. De minister van BZK en ik gaan onderzoeken of en hoe een verruiming van zo’n gemeentelijk belastinggebied vorm en draagvlak zou kunnen krijgen.”

Vennootschapsbelasting voor overheidsbedrijven Volgens een op Prinsjesdag ingediend wetsvoorstel worden gemeenten, provincies en waterschappen belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting voor zover zij een onderneming drijven. Wel gaan enkele vrijstellingen gelden. Zo komt er een ingewikkelde vrijstelling voor bepaalde vormen van samenwerkingsverbanden. Het doel van het wetsvoorstel is concurrentievervalsing tegen te gaan. Dat doel spreekt liberalen aan. Bij gemeenten, provincies en waterschappen bestaan echter veel zorgen. Het voorstel kan leiden tot veel uitvoeringslasten, ook als geen sprake is van concurrentie of het op voorhand duidelijk is dat er nooit belasting wordt betaald. De Raad van State was ook kritisch. Het wetsvoorstel is zo ingrijpend dat wordt betwijfeld of de invoeringsdatum van 1 januari 2016 een zorgvuldige invoering mogelijk maakt.

Toekomstfonds MKB Een belangrijke motor voor groei is het midden-en klein bedrijf (MKB). Met het oog hierop heeft het kabinet aangekondigd een ‘toekomstfonds’ voor innovatieve MKB’ers in te stellen in een tijd dat banken terughoudend zijn met financiering.

Inmiddels zijn we ruim 4 jaar verder en de persoon is verwikkeld in een strafrechtelijke procedure en staat er ruim 200.000 euro aan niet betaalde belastingen, leges en te verhalen kosten. Het kost de gemeente 5 ton per jaar om diverse WOB verzoeken, handhavingverzoeken en bezwaar- en beroepsprocedures van mijnheer K. te behandelen. Deze bezwaarschriften gaan over allerlei zaken en hebben vaak niet met het oorspronkelijk punt van het conflict te maken. Hij is door de rechtbank én het gerechtshof veroordeeld en mag niet meer dan 10 brieven per maand aan de gemeente richten. Hier houdt hij zich niet aan. En de teller staat inmiddels op 3500(!) brieven…. Mediation heeft tot niets geleid. In een civiele procedure heeft de gemeente uiteindelijk om ‘gijzeling’ verzocht om deze brieventerreur te doen stoppen. Natuurlijk heeft iedere burger het recht om zich tot de overheid te wenden. Zelfs al wil men ‘zieken’ (ik citeer de heer K.). Maar wat te doen als klager zich niet houdt aan uitspraak van rechter en gerechtshof? Ik wacht de uitkomst van het kort geding met spanning af. Wordt vervolgd…

Arno Brok Voorzitter VVD-Bestuurdersvereniging en

vervolg op pagina 5

burgemeester van Dordrecht

2

P&G 06

» 2014

De Kern van Provinciale Staten Hoe werkt het? Hoe behaal je liberale resultaten in de Statenzaal en hoe zorg je er voor dat de boodschap die je wilt geven aan de (potentiele) kiezers goed in de krant komt? Voor welke keuzes komt iedere fractie in elke provincie te staan na de Provinciale Statenverkiezingen in 2015? Dit, en meer, werd besproken tijdens de Collegetour voor kandidaat Statenleden. In de politieke arena gaat het om de juiste keuzes maken binnen de context die op dat moment geldt. Dat besef is de kern van de Provinciale Staten. Naast natuurlijk de spelregels kennen en het spel kunnen spelen als fractie.

Resultaten Aan de aanwezige kandidaat Statenleden werd de keuze ‘trouwen of vrijgezel blijven’ voorgelegd. Coalitie of oppositie? Via groene en rode bordjes konden de ruim 200 aanwezige kandidaat Statenleden hun voorkeur aangeven. De vrijheid van de oppositie, het ongebonden kunnen geven van de liberale boodschap, is voor elke liberaal aanlokkelijk. Toch kozen de meeste aanwezigen in eerste instantie voor de coalitie. Ondanks de huwelijkse voorwaarden, het rekening moeten houden met de partner(s), de compromissen die voor de eigen achterban soms moeilijk te accepteren zijn. De liberale resultaten die behaald kunnen worden in een coalitie gaven de doorslag. De liberale resultaten tellen uiteindelijk zwaarder. Maar hoe bereik je die resultaten? Wat werkt beter: via politieke relaties draag-

vlak creëren voor een voorstel met een drankje in een café of zwaar zwoegend achter je computer een amendement opstellen, waarmee je de Statenfracties denkt te kunnen overtuigen? Een grote meerderheid koos voor de borrel en de relaties. Want politiek is gunnen en gegund krijgen, overtuigen en de weg waarlangs succes behaald gaat worden goed doordenken met de fractie. Ieder zijn/haar rol laten nemen en goed als een team samenwerken. Toch kan het zijn dat het uiteindelijke resultaat beter is te realiseren via het rechtstreeks ingediende amendement… Hoe stel je in de Statenzaal zaken aan de orde? Naar de microfoon lopen en iets aan de orde stellen is geen optie. In het reglement van orde staat dat interpellaties, het stellen van schriftelijke vragen en gebruik maken van het vragenuurtje de wegen zijn die bewandeld kunnen worden. En wanneer dien je een motie in, wanneer een amendement of een initiatief voorstel? Wat zijn de verschillen? En hoe wijzig je een begroting? Het VVD fractielid die in de casus doorlopen werd, ging voor het verlagen van

de wegenbelasting via een amendement op de begroting. Het liep vast in de coalitiebespreking voorafgaand aan de Statenvergadering. En in de Statenvergadering werd het nog erger omdat het eigen amendement door een andere fractie van de oppositie werd ingediend. Vlak voor de verkiezingen. Woedende coalitiegenoten, principiële fractiegenoten, een fractievoorzitter die met zijn/haar fractie een koers en een strategie moet bepalen en een oppositiepartij die niet kan wachten om toe te treden tot de coalitie. Dilemma’s die elk Statenlid tegenkomt. Krantenkoppen spreken boekdelen, en politiek is en blijft mensenwerk. Soms is het beter om amendementen in te dienen die wel een liberale boodschap, maar niet een meerderheid in de Staten gaan opleveren. De vraag is tegen welke prijs en met welk uiteindelijk resultaat voor ogen.

Context Statenleden die erbij waren zijn zich bewust geworden dat het uiteindelijk te behalen liberale resultaat afhankelijk is van de context waarin keuzes gemaakt moeten worden. Niets is wat het lijkt! Statenleden zijn gewaarschuwd….

Netwerken bij de VVD

COLOFON

Netwerken gaat over waarde toevoegen aan de relaties die je met anderen onderhoudt. Strategisch gezien betekent het met visie contacten leggen, onderhouden en benutten. Praktisch gezien betekent het respectvol, prettig en productief contact maken en houden. In feite gaat netwerken om het leven volgens de wet van wederkerigheid: vrijelijk geven van kennis, talent, geld en toegang, levert ook de mogelijkheid tot ontvangen op (Van der Gaag en Notten 2009)

P&G (ISSN: 1384-7562) is een uitgave van de VVD Bestuurdersvereniging en verschijnt 8 maal per jaar. Het blad wordt als bijlage bij Liber gratis toegezonden aan (buitengewonen) leden van de VVDBestuurdersvereniging. Voor niet-leden bedraagt de abonnementsprijs € 53,00 per kalenderjaar. Opzeggingen: [email protected]

Redactie: Algemeen Secretariaat en een netwerk van leden van de VVD. Speciale dank aan Philip van Veller, Ferdi de Lange en Huub Hieltjes. Bladmanagement: Iris van Delden Fotografie: VVD, Shutterstock.com, ANP Grafische vormgeving en pre-press: Meere Reclamestudio, Den Haag

Kopij volgende editie vóór 29 oktober 2014

Druk: Janssen/Pers Rotatiedruk, Gennep

Samenstelling en productie VVD Algemeen Secretariaat Laan Copes van Cattenburch 52, Den Haag Postbus 30836, 2500 GV Den Haag Telefoon: (070) 3613041 E-mail: [email protected] Website: www.vvdbv.nl

Verspreiding: Sandd B.V., Apeldoorn Reacties en advertenties: [email protected] COPYRIGHTS HET AUTEURSRECHT OP DE IN DEZE KRANT VERSCHENEN ARTIKELEN WORDT DOOR DE VVD-BESTUURDERSVERENIGING VOORBEHOUDEN.

De tweede fractievoorzittersdag heeft vorige maand plaatsgevonden. Waar in 2012 alleen voor de fractievoorzitters een speciale dag was georganiseerd door de Haya, schoven nu ook de wethouders aan. Wat is het nut van zo’n dag? Los van inhoudelijke trainingen, zoals integriteit en een opfris training van het liberaal kompas, toch vooral netwerken. Het ultieme wapen, maar vooral ook de kracht van de VVD! De reden dat de VVD zo’n hechte club is, is gebaseerd op netwerken. Het zit ook in ons liberaal bloed. Open staan voor elkaar en ook vooral bereikbaar

zijn. In geen enkele grote politiek partij zijn de lijnen zo kort als bij de VVD. Voor een raadslid is een Kamerlid maar één telefoontje verwijderd. Niet een ellenlange zoektocht langs persoonlijk medewerkers en assistenten om dan na weken iets te horen. Nee gewoon een toegankelijk 06-nummer. Of het nu een wethouder, burgemeester, raadslid, gedeputeerde of kabinetslid is, allemaal zijn we bereikbaar en bereid om elkaar te helpen. Juist door die bereidheid zijn we ook in staat om in welke politieke hoedanigheid dan ook de samenleving liberaler te maken. Door te kunnen putten uit de onderlinge ervaringen, kennis en kunde kan zelfs de kleinste VVD fractie in een raad het verschil maken. Eén partij, één club, schouder aan schouder voor een liberalere samenleving. Dat was ook weer de kracht van deze dag. Veel fractievoorzitters en wethouders konden contacten leggen met elkaar en ervaringen uitwisselen. Hieruit bleek ook maar weer de speciale band die een fractievoorzitter en een wethouder hebben. Veel van de gesprekken hebben weer geleid tot vervolg afspraken om bepaalde

onderwerpen verder uit te diepen. Zo heb ikzelf de banden met de buurtgemeenten Zuidplas, Alphen a/d Rijn, Rotterdam, Pijnacker-Nootdorp, Delft en Westland kunnen aanhalen. Allemaal waardevolle gesprekken waar je in het drukke politieke leven niet altijd aan toekomt. En zeker niet allemaal tegelijk op één dag. Dit was dan ook de rode draad door de hele dag heen, al dan niet met een volgeschreven VVD koffiemok. Maar liberalen zijn niet alleen serieuze mensen, maar ook vooral plezierige mensen. Zo werd de dag dan ook, zoals gebruikelijk, op een informele manier afgesloten met een borrel. Voor mij staat de eerste afspraak alweer begin oktober als de fractievoorzitters van de regio Rijnmond elkaar treffen. En hopelijk mogen er vele van deze afspraken volgen. Want één ding heb ik wel geleerd zaterdag, binnen de VVD hoef je er nooit alleen voor te staan! Succes met netwerken. Leon van Noort Fractievoorzitter Lansingerland en voorzitter VVD Fractievoorzittersplatform

P&G 06

Na de afgelopen Gemeenteraadsverkiezingen moest een aantal VVD wethouders helaas een andere baan zoeken. P&G sprak met een drietal voormalig bestuurders over hoe het leven er ná de VVD uitziet.

Van iets naar niets… Als je van een baan als wethouder belandt in een ‘rare leegte’ met vooral een lege agenda, is het zelfs raar om ’s ochtends boodschappen te doen. Is het een raar gevoel om bij mooi weer buiten te zitten. Gelukkig waren ze bij de gemeente zo attent om te vragen of ik een coach wilde. Iemand om eens samen mee te bespreken waar ik het liefst mee bezig zou willen zijn in de toekomst, wat ik het liefst zou willen gaan doen. Op de VVD bijeenkomst in Den Haag voor oud-wethouders ging het vooral om ‘even afstand nemen’, rust of vakantie pakken na de leuke maar enerverende baan van de afgelopen vier jaar. Ik had daarvoor geen ‘dank je wel voor je inzet’, geen briefje of mailtje van de VVD ontvangen, maar de woorden van voorzitter Henry Keizer na de bijeenkomst maakten veel goed. Toch bleef ik met de vraag zitten: ‘hoe nu verder’? Ik ben ingegaan op het aanbod van de gemeente. Het is toch fijn iemand

is toch wat anders dan weer fulltime voor de klas. Dus nog voor de zomervakantie heftige gesprekken met de nieuwe rector, terwijl ik nog helemaal in mijn ‘rouwperiode’ was van het niet meer wethouder zijn. Hoezo, afstand nemen en ‘je rust pakken’? Maar mijn coach van Doornbosch LoopbaanNaPolitiek bood een luisterend oor en gaf ook praktische loopbaantips: wees zichtbaar en vindbaar op social media, ga strategisch netwerken, maar denk ook aan een nieuw visitekaartje. Had ik in elk geval klusjes naast de stress van het ‘wel of niet naar school’ gedoe. Dus aan de slag met het maken van afspraken voor koffiegesprekjes met velen die de afgelopen jaren veel voor mij hadden betekend. Ook de ‘Real Drives test’ van de coach was erg interessant. Het geeft een objectief inzicht in mijn drijfveren, mijn werkomgeving en het bijbehorende gedrag. Wat zijn mijn kernkwaliteiten en de beroepsrichtingen die daarbij passen. We zijn aan de slag gegaan met het opzetten van een nieuwe CV, het in kaart brengen van succes-

» 2014

3

Van ondernemend bestuurder naar ondernemer in het publieke domein Op maandagavond 2 juni heb ik afscheid genomen als wethouder en loco-burgemeester van het zakencollege van de gemeente Wassenaar. Die morgen reed ik vanuit Noordwijk naar Utrecht om te beginnen als senior adviseur en partner bij Dietz Communicatie. De werkzaamheden voor het strategisch communicatieadvies bureau voor bouw, vastgoed, ruimtelijke ontwikkeling, infrastructuur en regionale economie sluit goed aan bij mijn ervaring in politiek en bestuur in de afgelopen 15 jaar. In de praktijk heb ik ervaren dat voor het bedrijfsleven soms ongelooflijk lastig is om te doorgronden hoe de hazen lopen in een ambtelijk apparaat, aan de collegetafel of tijdens een raadsvergadering. Als je midden in de politiek zit lijkt het allemaal zo logisch en vanzelfsprekend. Dat is het niet en daarom is het waardevol om als kenner bruggen te kunnen slaan tussen de diverse werelden. In toenemende mate zie ik ook bestuurders in gemeentes en regio’s zoeken naar een weg om de belangen helder over het voetlicht te krijgen om zo draagvlak te creëren. In een tijd van decentralisaties, opschaling, minder middelen en een veranderende samenleving is het van belang om te bouwen aan sterke allianties. Dat is inmiddels mijn dagelijkse werk en zie het dan ook als een grote uitdaging om overheden en het bedrijfsleven te helpen om zaken voor elkaar te krijgen.

Wennen Het is zeker wel even wennen om als adviseur opeens aan de andere kant van de tafel te zitten. De vanzelfsprekendheid van een volle agenda met mensen die graag langs willen

komen om iets met de wethouder te bespreken is verdwenen. Als ondernemer mag je overal zelf achteraan en moet je alert zijn op kansen die zich voordoen om de schoorsteen te laten roken. In de acht jaar als wethouder in Noordwijk en Wassenaar heb ik altijd veel oog gehad voor het creëren van kansen voor ondernemers. Hier worden de banen gemaakt en wordt het geld verdiend om met elkaar te bouwen aan een fantastisch land. Het is dan ook zeer leerzaam om nu zelf te ondernemen en kansen te verzilveren door de klant te helpen met kennis en advies. Het werken aan perspectief en creëren van mogelijkheden zit gelukkig in het DNA van elke VVD’er en het is dan ook zaak om hier op alle niveaus van de overheid aan te blijven werken.

Expertise In mijn activiteiten als raadslid en fractievoorzitter in Leiden en later als wethouder en regiobestuurder van Holland Rijnland heb ik mij altijd gerealiseerd dat het een groot voorrecht is om je actief in te zetten als verkozen politicus. Het is zeker geen baantje, zoals sommige suggereren. Het is een ambt met een grote verantwoordelijkheid dat echt de mogelijkheid biedt om voor mensen het verschil te kunnen maken. Het is dus belangrijk er ook echt wat van te maken. Dit vraagt om inzet en professionaliteit. Het takenpakket van een gemeente vraagt veel van de kennis en vaardigheden van een wethouder. Met helaas minder wethoudersposten voor de VVD is het belangrijker dan ooit om te laten zien dat liberalen zorgen voor stabiliteit in een politiek versnipperd landschap. In een mondige samenle-

ving waarin wij, terecht, vaker aan mensen vragen om dingen zelf op te lossen, is het voor lokale bestuurders en politici van het grootste belang om goed te luisteren, helder te communiceren en te bouwen aan allianties. Mijn kennis en ervaring zet ik graag in om colleges te ondersteunen bij het zoeken naar goede oplossingen om dingen voor elkaar te krijgen. Wat mij betreft kan de VVD in zijn geheel nog aan kracht winnen als wij onze expertise beter kunnen verbinden. In de afgelopen jaren als politiek-bestuurder heb ik het genoegen gehad om steeds zelf te bepalen wat de volgende stap zou zijn. Ik wil iedereen die nu bestuurlijk actief is meegeven dat je moet beseffen dat het ook zo weer voorbij kan zijn, en dat het verstandig is om een alternatief te hebben. Of in ieder geval een netwerk op te bouwen dat kansen biedt om iets anders te kunnen doen.

Leendert de Lange Voormalig wethouder Wassenaar

Wat nu? De collegeonderhandelingen hebben lang geduurd in Ouder-Amstel. Ineens lag de VVD eruit; drie weken later, in juni, stond een nieuwe coalitie. Zonder de VVD en dus voor mij ineens de vraag: wat nu?

te hebben waarmee je samen alles op een rijtje kunt zetten. Wat zijn nu mijn drijfveren, waar krijg ik energie van, wat zijn mijn sterke punten en bijbehorende successen? Ook het samen kunnen werken aan een aantal praktische zaken vond ik prettig.

sen bij mijn kerncompetenties en het werd steeds helderder wat ik hierna zou willen: in elk geval het starten van mijn eigen bedrijf. Dus mijn persoonsprofiel samen geformuleerd, op mijn LinkedIn pagina gezet en verdere acties in kaart gebracht.

Nu had ik een terugkeerregeling bij het onderwijs, echter het bleek dat die regeling helemaal niet op papier is gekomen na een wisseling van de directie en een overname van het MBO, waar mijn VMBO onder viel, naar een grote openbare onderwijskoepel. En ook nog eens verdwenen dossiers, grrr. Geen terugkeer in mijn leidinggevende functie, maar weer gewoon voor de klas’.

Dat betekent dat ik nu mijn eigen bedrijf ben gestart in advies, coaching en begeleiding op het gebied van het sociale domein en welzijn. Inmiddels heb ik een klus namens de kleine zorgaanbieders in Noord Nederland. En ik ga in dorpshuizen aan de slag met de ontwikkelingen rond de WMO voor de Vereniging Groninger Dorpen. Ik ben lid van twee Raden van Toezicht en ik geef wiskunde op een middelbare school. Mijn agenda is dus weer mooi gevuld.

Dat was even een hard gelag. Ik ben wel blijven lesgeven als leidinggevende, adjunct-directeur, voordat ik wethouder werd in 2010, maar dat

Olga Hartman Voormalig wethouder Loppersum

Hoewel het geen prettig proces is geweest, heb ik er nu wel vrede mee. Ik ben iemand die vooruit wil en graag nieuwe dingen doet. Ik kan wat, houd van een uitdaging en heb er alle vertrouwen in dat het goed gaat komen. Besturen is het aller-leukste wat er is. Visie uitdragen, draagvlak creëren, knopen doorhakken en continu in gesprek zijn met inwoners en ondernemers. Zorg dragen voor een vrije, liberale en sociale samenleving. Helaas is een loopbaan als bestuurder niet iets wat je kunt plannen en zeker niet afdwingen. Dat betekent dat ik mij nu oriënteer op een vervolgstap binnen het ‘reguliere’ circuit. Dit doe ik met behulp van een outplacementtraject. Een prima manier om met je loopbaan bezig te zijn. Dit is de eerste keer in mijn leven dat ik zonder werk zit. Ik heb nooit hoeven nadenken over mijn loopbaan; ik pakte de kansen zoals zij zich voordeden. Het was even wennen om te moeten praten over mijn drijfveren, ambities, kwaliteiten. Toch is het wel goed

geweest. Ik kreeg overzicht over wat ik allemaal had gedaan, hoe ik ben gekomen tot waar ik nu sta en, wellicht het meest belangrijke, ik heb geleerd onder woorden te brengen wat mijn kwaliteiten zijn. Ik ben van huis uit iemand die graag laat zien wat ze kan en niet zo zeer over zichzelf praat. Niet zo handig als je een baan zoekt. Inmiddels heb ik mij ingeschreven als zelfstandige bij de Kamer van Koophandel. Als ambtenaar en als wethouder heb ik veel ervaring opgedaan en dat kan ik goed inzetten. Of ik echt een ondernemer ben, moet worden bezien. Het kan best zijn als een passende reguliere baan langskomt dat ik dat ook pak. Ik wil op zo’n wijze aan het werk, dat ik mijn ei goed kwijt kan, mij kan blijven ontwikkelen en dat ik het gevoel heb iets nuttigs te doen. In welke vorm dat moet gebeuren, is minder van belang. Ook wil ik mij blijven inzetten voor de VVD. De VVD is de partij waar ik mij ideologisch nog steeds in herken en ik heb veel te danken aan de VVD. Ik ben raadslid, fractievoorzitter en wethouder geweest. Ik ben lid van de partijcommissie Sociale Zaken en Integratie en zit in de werkgroep die, samen met Tweede Kamerlid Malik Azmani, werkt aan een nieuwe visie op integratie. Stuk voor stuk leuke, boeiende

en waardevolle ervaringen. Daarbij allemaal mogelijkheden om vanuit een liberale visie bezig te zijn met onze samenleving. Er wordt vaak gezegd: als je wethouder af bent, val je in een gat. Dat heb ik niet zo ervaren. Je moet even op zoek naar een nieuw perspectief. Dat proces is waardevol, je leert er veel van. Ik heb zin in een nieuw hoofdstuk in mijn carrière, krijg daar veel energie van. Waar ik over een jaar sta? Geen idee. Ik ben er wel van overtuigd dat ik daar gelukkig ben en het leuk heb, dat wel. Ik neem mezelf namelijk mee.

Crys Larson Voormalig wethouder Ouder-Amstel

4

DECENTRALISATIES

P&G 06

» 2014

Communicatie rond de decentralisaties Door Mirjam Pauwels-Paauw

Nog drie maanden en dan zijn we er klaar voor. Moeten we er klaar voor zijn. De zorgtaken op het gebied van AWBZ, Jeugdhulp en Participatie worden definitief gedecentraliseerd naar de gemeentelijke overheid. Verantwoordelijke wethouders, burgemeesters, ambtenaren, zorgaanbieders, adviesplatforms, cliëntenraden enz. zijn al jaren/maanden bezig met de voorbereidingen. Lang was er onzekerheid. Hoe gaat het eruitzien? Welke taken wel en welke niet? Hoe hoog zijn de budgetten en wie behoren er tot de nieuwe doelgroepen? Na vaststelling van de diverse wetten in de Tweede en de Eerste Kamer kwam er duidelijkheid. Zoals zo vaak bij het krijgen van antwoorden kwamen er ook weer nieuwe vragen bij. Maar nu op uitvoeringsniveau. Alle gemeenten zijn hard aan het werk om hierop de lokale antwoorden te vinden. In de Drentse gemeente De Wolden hebben we vanaf juli onze beleidsplannen en verordeningen ter inzage gelegd. Plannen waarin op hoofdlijnen de nieuwe beleidskaders zijn verwoord. Eigen kracht en verantwoordelijkheid, participatie en tegenprestatie, sociale teams en buurtteams, positief opvoeden, meer preventie en de inzet van een gezinsregisseur. Dit zijn zo een aantal termen die in vele gemeenten gebruikt worden. Om onze inwoners goed op de hoogte te stellen hebben we vanaf juni op onze

gemeentelijke website en pagina in de lokale krant wekelijks artikelen geschreven over de nieuwe taken. Daarnaast is er een e-mailadres voor vragen opengesteld en zijn veelgestelde vragen en antwoorden op de website gepubliceerd. Ook stonden er twee laagdrempelige inloopavonden op het programma waar inwoners met hun vragen en zorgen terecht konden bij inhoudelijke deskundigen. Er kwam vrijwel niemand en ook het aantal inspraakreacties is beperkt.

kan uw omgeving voor u doen en wat heeft u dan nog nodig van de gemeente?”. Een goede liberale gedachte die inmiddels een breed maatschappelijk draagvlak heeft. Want uit de praktijk blijkt dat een gesprek hierover goed te voeren is met de zorgvragende inwoners. Soms na enige weerstand, maar over het algemeen snappen mensen inmiddels wel dat er geen onbeperkte middelen zijn. En dat er dus goed gekeken moet worden naar wat er echt nodig is.

Zijn mensen dan niet ongerust? Leeft het onderwerp niet? Jawel, zeker wel! Mensen vragen zich af hoe het verder gaat met hun indicatie en zorg. Ouderen zijn onzeker en stellen verhuisplannen nog maar even uit. Het is het gesprek van de dag. Maar de beleidsplannen en verordeningen zijn te abstract. Het gaat nog niet direct over de persoonlijke situatie. Mensen wachten af wat er komen gaat.

Zodra we de persoonlijke gegevens van de nieuwe doelgroepen compleet hebben, zullen we op individueel niveau kunnen gaan communiceren. Dan wordt pas duidelijk of en hoe de persoonlijke situatie zal veranderen. Dit zal het nodige gaan vergen van de communicatieve vaardigheden van de gemeentelijke consulenten die hiervoor goed toegerust moeten zijn.

Kanteling Als gemeente hebben we steeds gecommuniceerd dat we verantwoordelijk zijn voor de continuïteit van de zorg per 1 januari 2015, dat we maatwerk leveren en dat we niet de rol van de medisch specialist zullen gaan overnemen. Maar ook dat we de zorgtaken met substantieel minder geld moeten gaan uitvoeren. In de afgelopen jaren is ons WMO beleid al gekanteld. Niet de vraag “Waar heeft u recht op?” wordt beantwoord, maar de vraag: “Wat kunt u zelf nog doen, wat

De gemeenten gaan de zorgtaken met minder budget uitvoeren dan in de huidige situatie en ergens zal er dus ingekrompen moeten worden. Vooral aanbieders maken zich hierover grote zorgen. We hebben daarover al diverse gesprekken gevoerd. In eerste instantie op een redelijk hoog abstractie niveau. Dan kan er gesproken worden over vervoer, dagbesteding, arrangementen en over de lasten van vastgoed en overhead. Zij geven aan, dat er zeker wel wat te optimaliseren valt. Maar het wordt spannend nu het per 1 oktober aanstaande

al over de contracten en de juridische verankering van de kortingen gaat. In gesprek blijven en vooral “on speaking terms” is hierbij essentieel.

Antennes open Goed communiceren wordt sowieso cruciaal in de komende periode. Met de gemeenteraden, met WMO-raden en cliëntenraden, met huisartsen, zorgaanbieders en –verzekeraars, met samenwerkende gemeenten in de regio en vooral met inwoners die een beroep doen op de gemeente voor zorgtaken. Tot 1 januari 2015 richten we ons, met al deze partijen, vooral op een goede transitie van de zorgtaken. Ondanks alle zorgvuldige voorbereidingen zullen er na 1 januari echter ook zaken mislopen. Daar moeten we open en eerlijk over zijn. Deze gigantische operatie onder de huidige tijdsdruk uitvoeren zal niet vlekkeloos gaan. Er kunnen incidentele gevallen zijn waar we geen rekening mee gehouden hebben. Zaken die langs elkaar heen lopen of dubbel geregeld zijn. Juist dan moeten we als gemeente alle kanalen open zetten om die signalen op te vangen en deze zaken weer te herstellen. We hebben het immers over onze meest kwetsbare inwoners. Het is zinvol om hierover nog voor 1 januari een discussie met de gemeenteraad te voeren. De nieuwe taken zorgen voor nieuwe verantwoordelijkheden, zowel voor het college als voor de raad.

Na de overdracht op 1 januari volgt de transformatie van de zorgtaken. Dat wordt een interessant proces dat zeker nog enkele jaren zal doorgaan. In het hele land lopen al allerlei proefprojecten met als thema zorgvernieuwing. We zullen met inwoners en zorgaanbieders in gesprek gaan over de lokale organisatie van de zorg. Zowel op de korte als de lange termijn zullen gemeenten zeer communicatief moeten zijn. Naast alle organisatorische en financiële aspecten van de nieuwe zorgtaken zal een goede communicatie met alle betrokkenen een sleutelrol vervullen in een succesvolle transitie en transformatie van de zorgtaken naar de gemeenten.

Mirjam Pauwels-Paauw is wethouder in gemeente De Wolden voor de VVD sinds april 2012. Portefeuille: Sociaal Domein, Gezondheid en Welzijn, Werk en Participatie, Dorpsvisies, Onderwijs en Cultuur. Ze zit tevens in de VNG commissie Gezondheid en Welzijn, DB GGD Drenthe en is vice-voorzitter van de WSW bedrijven Alescon en Reestmond. “Als liberale wethouder op dit dossier vind ik het essentieel dat we mensen, ook als het over zorg en participatie gaat, aanspreken op een stuk eigen verantwoordelijkheid. Uiteindelijk zet zelfregie mensen veel meer in hun kracht en draagt bij aan het gevoel van eigenwaarde”.

xxxxxxxxxxxxx

Projectenboek sociaal domein Het is bijna zover. 1 januari 2015 komt nu wel heel dichtbij. De dag dat de gemeenten verantwoordelijk worden voor de nieuwe taken op het gebied van jeugd, WMO en participatie. Complexe taken, waar nog veel moet gebeuren om klaar te staan voor de uitvoering. Maar bovenal bieden de decentralisaties kansen om onze liberale principes te realiseren in het sociaal domein. Maar hoe geef je hier als raad concreet handen en voeten aan? Welke instrumenten heb je, anders dan het goedkeuren

van door het college voorbereide beleidsstukken? Er zijn natuurlijk de geijkte instrumenten van de motie, het amendement en de begroting, die we als VVD Veenendaal veelvuldig hebben gebruikt om het beleid bij te sturen. Maar aan alleen beleidsstukken met mooie liberale voornemens hebben we niet zoveel. Beleid is immers nog geen uitvoering. Terwijl juist in de uitvoering de cultuuromslag moet plaatsvinden. Een cultuuromslag

waar overigens al veel langer over wordt gediscussieerd. Hoe controleer je of dit nu daadwerkelijk gaat gebeuren? Of er een omslag in denken komt, maar ook of de doelstellingen, de effecten worden behaald? Als VVD Veenendaal hebben we daarom in juli 2013 met succes het initiatief genomen om een Projectenboek sociaal domein op te stellen, dat jaarlijks aan de raad ter vaststelling wordt aangeboden. Het Projectenboek is in veel gemeenten

al in gebruik als het gaat om ruimtelijke projecten. Dit Projectenboek geeft inzicht in de financiële en beleidsmatige risico’s en de ‘knoppen’ waar de raad aan kan draaien in het sociaal domein. Daarnaast geeft het inzicht in de behaalde resultaten en de achterliggende gewenste effecten. Het gaat bijvoorbeeld niet (alleen) om het aantal verstrekte voorzieningen in de jeugdhulp, maar juist of er meer jeugdigen met lichte, preventieve ondersteuning geholpen worden en minder met

zware jeugdzorg. Zo kan je als raad daadwerkelijk sturen op minder medicaliseren en onnodig problematiseren van jongeren. Dat is beter voor de belastingbetaler en vooral voor de jongere zelf. Daarmee wordt het Projectenboek een controlemiddel, maar ook een sturingsdocument voor de raad. Een sturingsdocument waarmee we onze liberale principes nu echt kunnen verankeren in het sociaal domein. Dylan Lochtenberg

DECENTRALISATIES

P&G 06

Vertrouwen geven

vervolg van pagina 1 Voor provincies biedt dit de kans om het MKB op regionaal niveau maximaal te faciliteren. Provincies ondersteunen door diensten-op-maat (één loket, netwerkorganisaties) en financiële instrumenten (fondsen, kredieten). Samen met het kabinet kunnen provincies dit voornemen inzetten om nationale en regionale voorzieningen beter op elkaar af te stemmen en een pakket aan maatregelen en instrumenten te bieden aan het MKB en daarmee groei en werkgelegenheid te stimuleren.

Agenda stad Het kabinet kondigde aan om volgend jaar met een ‘Agenda stad’ te komen. Dit om de concurrentiekracht en leefbaarheid van steden en stedelijke regio’s te verbeteren en Nederland daarmee in de wereldtop te houden. De agenda is een coproductie van de VVD-ministers Schultz en Kamp, samen met de minister van BZK. De agenda is er mede op gericht om bestemmingsplannen, bouwprocedures en bestaande investeringsprogramma’s beter bij stedelijke groei te laten aansluiten. Aan met name de gemeenten, maar ook de provincies de taak om samen met het kabinet de ‘Agenda Stad’ te realiseren.

Decentralisaties We staan aan de vooravond van een omvangrijke decentralisatie van taken op het gebied van werk, zorg en jeugd van het Rijk en provincies naar gemeenten. Voor gemeenten is het uur U aangebroken. De voorbereidingen om de nieuwe taken goed uit te kunnen voeren, zijn in alle gemeenten topprioriteit. Met als belangrijkste doel meer maatwerk voor inwoners en minder bureaucratie. De kracht van mensen. Dat is de rode draad in de carrière van Ineke Alsem. Van dit liberale principe maakte zij haar vak (uitvoerend maatschappelijk werk) en ze paste het daarna toe in bestuurlijke en beleidsfuncties in het sociaal domein. Ook in de politiek is dit principe haar leidraad. Acht jaar zat ze in de Provinciale Staten van Utrecht en in diverse andere gremia van de partij. Ze zal zich voor de komende Statenverkiezingen niet meer kandideren. Alle reden voor een interview met deze betrokken liberale politica.

Toen ik 8 jaar geleden in de Staten begon, met de portefeuille Jeugdzorg, vond ik al dat zorg voor jeugd dicht bij kind en ouders thuis hoort, in het gezin, op school en in de buurt. Geen onnodig gesleep met kinderen. In het begin vond ik dat die omslag in Utrecht niet snel genoeg ging. Later ging dat beter en nu loopt Utrecht voorop met beleidsruimte die gemeenten hebben gekregen. Gemeenten, vooral de wethouders, zijn ook zichtbaar actiever geworden met het oppakken van hun taak. De provincie laat los, en steunt alleen daar waar nodig.

Je bent in verschillende gremia (de Staten, de Partijcommissie, verschillende werkgroepen) op het terrein van jeugdzorg, welzijn/WMO en maatschappelijke participatie actief geweest. Waar komt je passie op deze onderwerpen vandaan?

Een van je aandachtspunten is dat nieuwe, innovatieve zorgaanbieders de kans moeten krijgen om mee te doen.

Mensen, kracht van mensen. Ik ben maatschappelijk werker geweest, in ziekenhuizen, onder andere op psychiatrie. Machtig mooi om te zien hoe mensen, ondanks grote problemen en ziekte, toch kracht kunnen vinden om er mee om te gaan. Dat was mijn werk, om daar ruimte voor te maken. Na het uitvoerend werk ben ik gaan werken in beleid, bestuur en politiek, over welzijn en zorg. Ik dacht: waarom laat de VVD het domein welzijn ‘links’ liggen? Het gaat toch om kracht van mensen? Liberaal toch? Samen met mijn maatje Arthur (Kocken) zijn we zo’n 10 jaar geleden de VVD gaan opporren, met Kamerlid Anouchka van Miltenburg. Er kwam een partijcommissie welzijn en we organiseerden een WMO-training. Daar kwamen niet zoveel mensen op af als de honderden die nu naar de decentralisatiebijeenkomsten komen!

Ben je tevreden over hoe de provincie en de gemeenten in de provincie Utrecht vorm geven aan de decentralisatie van de jeugdzorg?

Ja, daar heb ik altijd voor gepleit. Dat stimuleert verandering, vernieuwing. Een lastig punt, want de rijksmiddelen voor jeugdzorg mochten alleen maar uitgegeven worden bij bestaande aanbieders. Met experimenten en pilots is toen wel wat ruimte gevonden, ook voor nieuwe aanbieders, maar in mijn ogen te weinig. Bestaande aanbieders kunnen weliswaar ook vernieuwen, en ik heb daarvan een paar goede voorbeelden gezien in Utrecht. Maar er zijn er ook die proberen alles bij het oude te houden. Bij de

Ineke Alsem

behandeling van de Jeugdwet is een VVD voorstel aangenomen: reken aanbieders van jeugdzorg af op outcome, op resultaat. Hierdoor gelden voor bestaande en nieuwe aanbieders gelijke criteria en gelijke kansen.

Een van de doelstellingen van de decentralisatie is meer preventief werken, dus meer achter de voordeur. Schuurt dat met onze liberale beginselen? Opvoedingsondersteuning, sneller en eerder erbij zijn, dat is preventie. Pik signalen van scholen op, van huisartsen of wie dan ook die (opvoeding)problemen op het spoor komen. Zoek contact met de ouders. Ga er eerder op af. Daarmee voorkom je dat het erger wordt. Veilig en gezond opgroeien van kinderen kan rechtvaardigen dat je achter de voordeur kijkt. Ingrijpen kan nodig zijn. Meestal gaat het dan om gezinnen met heel veel problemen tegelijk. En ja, daar moet je op af. En nee, dat schuurt niet met onze liberale beginselen. Als je tenminste goed doet: met respect en oprechte belangstelling mensen tegemoet treden. Ze aankijken! (Doen we veel te weinig, elkaar echt aankijken, let maar eens op) en laten blijken dat je er bent om hen te helpen ruimte te maken voor hun eigen leven. Ruimte maken voor eigen verantwoordelijkheid en keuzes, in plaats van ondergesneeuwd door problemen waar ze geen regie meer over hebben. Eigen kracht terugvinden. En dat waarderen mensen altijd, is ook mijn eigen ervaring. Als je ziet hoe mensen hun zelfvertrouwen terugvinden als ze stap voor stap weer hun problemen gaan aanpakken, dat geeft een kick! Deze aanpak (eerder, sneller, breder) geldt niet alleen voor jeugdzorg, maar voor alle vormen van ondersteuning. Gelukkig gaat dat nu ook die kant op. Dankzij de inzet van de VVD gaan alle middelen voor de decentralisaties ontschot naar gemeenten. Hoera. Want daardoor ontstaat ruimte voor gemeen-

ten om met middelen te schuiven, onder andere naar preventieve inzet.

Hoe reageer je op de recente commotie rond de budgetten van de jeugdzorg? Gemeenten hadden wel een punt dat ze (te?) lang in onzekerheid zijn gebleven over de exacte hoogte van budgetten. Maar kijk eens wie de grootste commotie veroorzaken? Dat zijn vaak organisaties en mensen die belang hebben bij het in stand houden van wat er nu is. Die halen er van alles bij om hun gelijk te halen, het liefst ‘veiligheid van kinderen’. Ik hoop dat we daar doorheen kijken. De overheid heeft decentralisatietrajecten goed onderbouwd en voorzien van voldoende opvangmogelijkheden voor situaties waar extra inzet nodig is.

Welke gouden tips kun je lokale VVD’ers meegeven rond de decentralisaties? Ga ervoor! Heb zelfvertrouwen, pak de nieuwe taken op. Trek je niet teveel aan van de ‘jeugdzorg-is-zo-complex-datkunnen-gemeenten-niet’ verhalen. Lokale bestuurders: durf zelf nieuw beleid

» 2014

5

De Koning in de Troonrede daarover: “De energie en daadkracht waarmee aan deze grote veranderingen wordt gewerkt, verdienen waardering en boezemen vertrouwen in.”

Deltaplan In de begroting van onze minister Melanie Schultz staan goede maatregelen voor waterbeheer. Onze liberale minister geeft daarmee een goede invulling aan deze kerntaak van de overheid. En er worden kansen geboden voor innovatieve Nederlandse ondernemers. Het Deltaplan dat tegelijk met de begroting werd gepresenteerd, maakt ons land veiliger en geeft de watersector een stevige impuls. Namens alle gemeenten, provincies en waterschappen zetten VNG, IPO en UvW hun handtekening onder de afspraak om steden en dorpen waterbestendig in te richten en het water waar nodig de ruimte te geven. Nederland wil de komende 30 jaar ongeveer 20 miljard euro investeren in hoogwaterbescherming en voldoende zoetwater.

Veranderende rol overheid Minder overheid, meer ruimte voor de burger. Deze liberale gedachte vindt steeds ingang. Daar hoort een veranderende overheid bij. Het kabinet onderkent dat. Daarom wil het in 2015 de doe-democratie verder bevorderen en ondersteunen. De overheid moet meer aansluiten bij maatschappelijke initiatieven. Het kabinet gaat knelpunten voor maatschappelijke initiatieven wegnemen, op onder meer het gebied van maatschappelijk aanbesteden, aansprakelijkheid, financiering en fiscaliteit. Reacties op dit artikel kunt u sturen naar [email protected]

te maken. Denk niet, oef, laten we het bestaande maar overnemen, dan zien we daarna wel. Nee, het moet anders. En dit is de kans, daar moet je meteen mee beginnen. Sneller, eerder, en veel meer in verbinding met andere vormen van hulp aan gezinnen, aan alle mensen.

Tot slot, je neemt na 8 jaar afscheid als Statenlid. In die tijd stond je mede aan de wieg van de decentralisatie van de jeugdzorg. Hoe zie je de jeugdzorg over vijf jaar voor je? Jeugdzorg moet van dat eiland af. Terug naar de buurt, naar het gezin. Over vijf jaar zijn er minder beleidssectoren, schotten, doelgroepen en geldstromen. Een samenleving waar je niet uit wordt gehaald als je een probleem hebt, ziek wordt of een beperking hebt. Waar mensen gewoon met elkaar blijven wonen, werken en leven, jong en oud. Ook bij problemen, oud worden en beperkingen. Minder afhankelijk van de overheid of instanties, meer op eigen kracht. Aan zo ’n samenleving zullen we met elkaar moeten wennen en werken. Ik denk dat de samenleving er sterker door wordt.

Online discussie en informatie uitwisselen De afgelopen maanden heeft er via het netwerk maatschappelijk middenveld een pilot gelopen met een discussieplatform op linkedin. De ervaringen hiermee zijn goed. Daarom gaat de pilot nu uitgebreid worden. Binnenkort start de VVD via linkedin.nl de mogelijkheid voor VVD- be-

stuurders om met elkaar in discussie te gaan en informatie uit te wisselen en om elkaar vragen te stellen. Houd de bestuursnieuwsbrief in de gaten voor meer informatie hierover.

6

P&G 06

» 2014

De burgemeester als aanjager van ‘De Samenleving Voorop’ Annemieke Vermeulen is sinds 2009 burgemeester in Leusden. Daarnaast is ze de nieuwe voorzitter van het P.J. Oudgezelschap, het orgaan binnen de bestuurdersvereniging waarin de VVD burgemeesters verenigd zijn. In dit artikel geeft zij graag een inkijkje in het reilen en zeilen in haar gemeente. In Leusden hebben wij de overtuiging dat onze inwoners heel goed weten wat zij willen en graag meer zeggenschap hebben over hun eigen woon- en leefomgeving. Dat vraagt een andere opstelling van de overheid, zeker van de gemeentelijke laag, die immers het dichts bij de mensen staat. Wij noemen dat ‘De Samenleving Voorop’. Leusden is een gemeente met bijna 30.000 inwoners, die veelal hoogopgeleid zijn en zeer betrokken bij hun leefomgeving. Ook de bedrijven zijn actief met MVO. Dit jaar vindt voor de 9e keer de Matchbeurs Leusden plaats, die een zeer succesvolle schakel is tussen het bedrijfsleven, zorginstellingen en het verenigingsleven. Kortom: Leusden kent een samenleving die zich zeer goed leent voor meer verantwoordelijkheid en initiatieven. Binnen het college ben ik portefeuillehouder van “De Samenleving Voorop”. Ik heb gemerkt dat juist vanwege het feit dat deze portefeuille bij mij als burgemeester is ondergebracht, deze ontwikkeling een zaak is geworden van de hele gemeenteraad en de gehele ambtelijke organisatie. De cultuurverandering die “De Samenleving Voorop” vereist staat zodoende los van de politieke stromingen. Dat is prettig omdat het ook een belangrijk onderdeel uitmaakt van mijn portefeuille P&O. We hebben de laatste jaren een pittige omslag kunnen maken in het denken van de ambtena-

ren en de gemeenteraad. De medewerkers hebben veel meer vrijheid gekregen om te werken waar en wanneer ze willen. Opdracht is om vooral ook buiten het gemeentehuis te (net)werken. Een andere omgeving geeft vaak veel energie en voedt de creativiteit. Onze communicatieadviseurs zijn bijvoorbeeld een paar dagen gaan werken bij een Leusdens reclamebureau en hebben zo beslist nieuwe ideeën en werkwijzen opgedaan. Onze medewerkers worden aangesproken op twee belangrijke competenties namelijk omgevingsbewustzijn en ondernemerszin. We verwachten dat ze inspelen op actuele ontwikkelingen en netwerken onderhouden. Bovendien worden de medewerkers uitgedaagd om zoveel mogelijk de rek van het elastiekje der regelgeving te zoeken, zodat we als overheid geen obstakel zijn in het realiseren van wensen van de mensen en bedrijven. De gemeenteraad is natuurlijk ook een belangrijke actor in deze cultuurverandering. De raad heeft een aantal paradigma’s vastgesteld als belangrijke uitgangspunten: vertrouwen en verantwoordelijkheid, maatwerk en inleven, benutten van kennis en kunde, ruimte voor creativiteit en sturen op hoofdlijnen. Vervolgens zijn we de samenleving ingegaan om ideeën en concrete voorstellen op te halen. Zo hebben wij weer een kermis in de gemeente gekregen, gerealiseerd door de jeugd van Leusden met ondersteuning van jongerenwerk. Ook is er een prachtig theater De Tuin ontstaan in een bestaand gemeentelijk gebouw. Geheel verbouwd door vrijwilligers en met sponsoring van het Leusdense bedrijfsleven. Als gemeente hebben wij geen extra subsidie gegeven voor de voorstellingen maar als burgemeester heb ik wel een rol gehad in het en-

thousiasmeren van zakelijke partners. Ik ben er trots op dat het een theater van en voor de bevolking is geworden. De gemeente maakt er ook graag gebruik van voor bijeenkomsten als de nationale naturalisatiedag of een bijeenkomst voor oud-gedecoreerden op Koningsdag. In plaats van de traditionele verhouding subsidie/regelgever versus culturele instelling is er een partnerschap ontstaan van gemeente en gemeenschap. Het is een grote uitdaging om onze boodschap blijvend uit te dragen en met elkaar een omslag te maken van inwonerparticipatie naar overheidsparticipatie. Maar we merken dat het begint te werken. Er ontstaan steeds meer samenlevingsinitiatieven die bovendien zorgen voor nieuwe sociale netwerken.

men. We gaan kijken of we ook vanuit onze WMO verantwoordelijkheid verder kunnen samenwerken. Door de nieuwe manier van werken, elkaar meer als partner te zien en de traditionele verhouding overheid-burger te verlaten, is Leusden meer gaan bruisen. Er ontstaan nieuwe netwerken en de waardering voor de gemeente neemt toe. De organisatie en de gemeenteraad worden regelmatig gevoed door tal van inspirerende voorbeelden en boeiende sprekers. Zelf woon ik ook

vanuit dat vertrouwen initiatieven stimuleert, ondersteunt maar niet overneemt, nu juist zo goed te verbinden is aan onze liberale principes. De VVD zou zich veel meer op dit thema kunnen en moeten profileren. Maar misschien heb ik het mis en bereikt mijn mailbox (burgemeester@ leusden.nl) binnenkort de maximale limiet vanwege de vele mails met namen van inspirerende en vooruitstrevende partijgenoten die zich succesvol met het thema ‘De Samenleving Voorop’ bezighouden. Ik hoop op mooie voorbeelden van andere gemeenten,

Zo is op initiatief van een groep enthousiaste groep Leusdense inwoners het platform Duurzaam Energiek Leusden opgericht. De gemeente was partner in dit nuttige initiatief en dus geen initiator. Het platform voert de beleidsdoelen van de gemeente uit en voedt ze, maar koopt ook energie in. Een mix die je als overheid nooit zou kunnen realiseren. Een ander voorbeeld. Kortgeleden kwam een aantal mensen met ons overleggen over het oprichten van een stichting met het doel mensen met een beperking te laten sporten met behulp van animaties zoals wij kennen van de Wii. Zij vroegen geen subsidie, maar wilden graag ons netwerk benutten voor hun idee. We hebben ze in contact gebracht met enkele voor hen relevante bedrijven. Een ambtenaar van de WMO afdeling ondersteunt hen daar waar gewenst. Het mooie van dit project is dat we gelijkwaardige partners zijn en ieder onze rol kunnen ne-

regelmatig bijeenkomsten bij over het thema overheidsparticipatie. Ik mocht laatst als dagvoorzitter optreden bij de overhandiging van het Manifest aan de Koning van de Raad van de Toekomst, waar relevante sprekers hun verhaal hielden. Het valt mij dan op dat ik zelden sprekers ontmoet van liberale huize. Terwijl het gedachtegoed van de terugtredende overheid die vertrouwen geeft aan de samenleving en

zodat we elkaar kunnen inspireren! En met collega burgemeesters zou ik dit thema graag eens nader onder de loep nemen, omdat het in de kracht zetten van de samenleving geweldig werkt voor de sociale cohesie. Als burgemeester ben je daarbij een onmisbare schakel. Annemieke Vermeulen Burgemeester Leusden

Najaarscongres VVD-Bestuurdersvereniging in Lunteren Op vrijdag 7 en zaterdag 8 november as. zal traditiegetrouw het Najaarscongres van de VVD Bestuurdersvereniging plaatsvinden in Lunteren.

Conceptprogramma (Onder voorbehoud van wijzigingen)

Dit congres zal geheel in het teken staan van de aanstaande Provinciale Staten en Waterschapsverkiezingen die in maart 2015 zullen plaatsvinden. Naast de traditionele sessies van de deelgenootschappen op de vrijdagmiddag, is er een spetterend avondprogramma. Op zaterdagochtend vindt de jaarvergadering plaats en worden er diverse interessante workshops gehouden.

Vrijdag 7 november 2014

Zaterdag 8 november 2014

14.30 uur Bijeenkomsten deelgezelschappen • P J Oudgezelschap

08.00 uur Ontbijt



09.30 uur Ontvangst met Koffie en thee

De meest actuele informatie over het programma, de deelsessies en de workshops is te vinden op de website van de VVD-Bestuurdersvereniging. (http://bestuurdersvereniging.vvd.nl/) U kunt zich voor het congres aanmelden via MijnVVD.nl.

We hopen u op 7 en 8 november in Lunteren te mogen begroeten!

• Wethoudersplatform • Ir Lelykring (NB: COLLEGETOUR voor kandidaten WS) • Fractievoorzittersplatform • Raadsleden • Gedeputeerdenoverleg en Statenleden • Gemeentesecretarissen en Griffiers • Netwerk Maatschappelijk Middenveld

17.00 uur Borrel (met kandidaten Eerste Kamer) 18.30 uur Diner 20.15 uur Opening Door Arno Brok, voorzitter VVD-Bestuurdersvereniging 20.30 uur Q&A Provincies en Waterschappen: Quiz en speer punten van de lijsttrekkers voor de PS en WS

10.00 uur Opening door Arno Brok 10.10 uur Algemene Ledenvergadering 10.40 uur Campagne Toelichting op campagne PS en WS 2015 en lokale thema’s 11.00 uur Workshopronde 1 12.15 uur Lunch 13.15 uur Workshopronde 2 14.30 uur Edith Schippers De gezondheidszorg in Nederland

21.15 uur Loek Hermans 21.30 uur Halbe Zijlstra 21.45 uur Vragen uit de zaal: Begeleid door de avondvoorzitter 22.00 uur Afsluiting en borrel

15.00 uur Afsluiting Door Arno Brok