JUVENT PLEEGZORG MAGAZINE

JUVENT PLEEGZORG MAGAZINE Nr. 16 • december • 2014

Nieuws en tips De wereld van: Joël Vlaggenmethodiek En nog veel meer…

Mijn dochter heeft pas geleden een nieuw boek gekregen over seksualiteit. De vragen en opmerkingen komen sindsdien op allerlei momenten aan de orde. Bij de afdeling ondergoed van de Hema heeft ze het over borsten, tijdens het eten over zaadjes en eitjes en op de fiets op weg naar school wil ze weten of papa en mama toch wel seks hebben want dan wil ze graag een zusje bestellen. Niet alleen op dit moment bij mij thuis maar ook in de jeugdzorg is seksualiteit een hot item. Vaak gaat het dan over grensoverschrijdend gedrag, over misbruik en over veiligheid. Maar wat is nu eigenlijk een normale seksuele ontwikkeling? Want om te weten wat ongezond is, moet je ook gezond kunnen definiëren. In deze PM leest u een interview met Heleen van Rooijen, onze projectmedewerker veiligheid. Zij houdt zich binnen Juvent onder andere bezig met dit onderwerp en trainingen hieromtrent. Op pagina 12 leest u er meer over.

P 4.5

Vanuit Juvent • Nelly stopt • Reorganisatie Juvent • Wrap Around Care in Pleegzorg?

P 6.7

Interview • Floor Pieters over samenwerking met Juvent

Andrea Klap

14 Colofon

PM verschijnt vier keer per jaar en wordt gratis toegezonden aan (aspirant) pleeggezinnen, begeleiders en andere betrokkenen bij pleegzorg van Juvent, Jeugd & Opvoedhulp Zeeland. Redactie Andrea Klap, Jeroen Rempt, Mirjam de Smet en Gerdien Maljaars. E-mail: [email protected]

P 12.13

Achtergrond • Veiligheid, seksualiteit en de vlaggenmethodiek

Concept en uitvoering www.studioRAVEN.nl Fotografie De geportretteerde personen in deze uitgave hebben geen relatie met het onderwerp, tenzij expliciet vermeld. Tips Heeft u tips of vragen naar aanleiding van PM? Heeft u onderwerpen die u graag aan bod ziet komen? Laat het ons weten: mail naar [email protected]

Inhoud

9

Tips OERRR! “OERRR is buiten, buiten waar de herfst begint, waar ontdekkingen worden gedaan en waar het avontuur naar je glimlacht.” Met OERRR biedt Natuurmonumenten kinderen van 0 – 12 jaar de ruimte om buiten te spelen, de fantasie te prikkelen, angsten te overwinnen, te leren vertrouwen op zichzelf en in contact te komen met dieren en planten. www.natuurmonumenten.nl/kinderen/oerrr

P 10.11

Sfeer proeven bij… “We hebben nog geen uur gedacht: hadden we het maar niet gedaan.”

Stichting Laat je horen

P 14.15

In het nieuws • Nieuwe richtlijn over problematische gehechtheid • Veel belangstelling voor actie pleegouder • Textuur van eten bepalend

Juvent Bezoekadres Park Veldzigt 43 4336 DW Middelburg [email protected]

Postadres Postbus 140 4330 AC Middelburg Tel: 0118 63 55 10

Crisisnummer: 06-22 93 88 89 www.juvent.nl

In de webwinkel van ‘laat je horen’ vind je educatief spelmateriaal gericht op het doorbreken van taboes. Deze worden ook gebruikt door het onderwijs, overheid en opvanginstellingen. Ga spelenderwijs in gesprek met je kind! www.laatjehoren-cob.com

‘Het grote papa, mama, broertje, zusje boek’ Mary Hoffman Hoe ben jij in jouw gezin terechtgekomen? Heb je een vader en een moeder, of een stiefmoeder, of pleegouders, of misschien wel twee vaders, of twee moeders? Er zijn heel veel verschillende soorten gezinnen. Misschien vind je in dit boek wel een gezin net als het jouwe!

Vanuit Juvent Pleegzorg Betalingsbrieven Zoals u misschien al is opgevallen worden de brieven met de betalingsspecificatie van de pleegzorg vergoeding niet meer verzonden. Om te besparen op papier, postzegels en inzet van personeel zijn we bij Juvent tot dit besluit gekomen. Mocht u de brief toch willen ontvangen dan kunt u dat aan de Zorgadministratie door geven via mail: zorgadministratie @juvent.nl of een telefoontje via de telefoniste: 0118-635510.

Transitie Jeugdzorg: Juvent moet bezuinigen Op 29 oktober heeft Hein Abbing namens Juvent bij de Taskforce Jeugd van de Zeeuwse gemeenten het aanbestedingscontract voor 2015 ondertekend. Dit contract betreft alle zorg aan jeugd die valt onder de nieuwe Jeugdwet. Hein Abbing: “De gesprekken zijn in een goede sfeer gevoerd met van weerskanten de intentie om er samen uit te komen. Het uiteindelijke contract is volgens mij het maximaal haalbare gegeven de huidige omstandigheden, maar ligt fors lager dan het door ons geoffreerde bedrag. Deze bezuiniging kan dan ook niet worden gerealiseerd zonder dat we helaas afscheid moeten nemen van een flink aantal medewerkers. De basis van het reorganisatieplan blijft het realiseren van de ambities uit ons meerjarenbeleid. Het kind en de kwaliteit van onze hulpverlening blijven daarbij ons uitgangspunt. Om dat te realiseren binnen de beschikbare financiële kaders vraagt om een andere manier van werken en organiseren: een beweging die we al hebben ingezet en die verder vorm moet krijgen. Het reorganisatieplan wordt ter advisering voorgelegd aan de pleegouderraad. Wanneer alle adviezen van de medezeggenschapsraden (Ondernemingsraad, Clientenraad en Pleegouderraad) binnen zijn, kan ik het definitieve besluit nemen voor de reorganisatie. Ik verwacht dat dat op zijn vroegst in de tweede helft van januari zal zijn. Pas dan ontstaat dus ook definitieve duidelijkheid over hoe de plannen worden geconcretiseerd en wat de exacte personele consequenties zijn. In het nieuwe jaar nodigen wij alle pleegouders uit om hen bij te praten en te kijken hoe wij samen omgaan met de nieuwe werkelijkheid. Een uitnodiging voor deze bijeenkomst volgt spoedig!”

Nelly stopt Na drie jaar stopt de Zeeuwse opvoed-nanny Nelly als vraagbaak en online chatplatform. Wat ooit begon als een enthousiast idee van hulpverleners is in korte tijd uitgegroeid tot een professioneel platform waar ouders terecht konden met hun opvoedvragen. Na een vliegende start van Nelly.nl, zo’n drie jaar terug, is wegens onvoldoende budget en middelen helaas de beslissing gevallen om toch afscheid te nemen van Nelly. De chaten mailfunctie is per 20 november offline gezet.

Pleegmoeder Mieke wordt verrast! In oktober werd pleegouder Mieke van Ettinger uitgebreid in het zonnetje gezet. De burgemeester van Reimerswaal, de heer Huisman, onderscheidde Mieke met een lintje “je bent GOUD waard”. Mieke vangt al jarenlang pleegkinderen op in haar gezin en gaf afgelopen vrijdag een open huis feestje voor iedereen die betrokken is geweest bij de verbouwing van haar huis. Haar huis is in de zomervakantie voorzien (zonder dat ze dat wist) van een aanbouw en nieuwe badkamer door verschillende ondernemers uit de omgeving en met hulp van vrienden en buren. De pleegkinderen hebben trots een rondleiding gegeven in het vernieuwde huis.

Het Wraparound Care Model in pleegzorg Juvent streeft naar open communicatie en een vertrouwens-relatie met het gezin waarin hulp wordt verleend. De jeugdige en (pleeg)ouders worden zoveel mogelijk betrokken bij de hulpverlening. Daarnaast is echter het analyseren van de situatie en het bedenken van oplossingen toch nog vooral de verantwoordelijkheid van de professionals. Behandeling of begeleiding door een deskundige kan noodzakelijk zijn maar kan ook leiden tot teveel eenrichtingsverkeer. Het Wraparound Care Model (WCM) leidt tot een manier van werken die: • Werkt met één plan per gezin, • Werkt met de eigen kracht van gezinnen, • Sociale netwerken activeert, • De samenwerking regisseert, • Indien nodig gebruik maakt van specialistische hulp. Het WCM is een ondersteuningsmodel, waarin stap voor stap wordt vastgelegd welke stappen in het hulpverleningsproces worden gezet en welke activiteiten dienen te worden uitgevoerd. Er zijn tien principes (zie kader) geformuleerd die in iedere situatie van ondersteuning, hulp of behandeling aan de orde moeten komen. Betrokkenen kunnen de principes gebruiken als ijkpunten bij de vraag of men nog de goede dingen op de juiste manier doet. De concrete vertaling in een hulpverleningsproces ziet er per situatie echter anders uit en alle betrokkenen hebben hierin een eigen bijdrage en verantwoordelijkheid.

De 10 principes van wraparound care 1. G  ezin spreekt zich uit en kiest: deze perspectieven staan centraal in alle fasen van de begeleiding. Het begeleidingsteam streeft ernaar om het gezin opties en keuzen voor te leggen die de waarden en voorkeuren van het gezin reflecteren. 2. Teamwerk: het begeleidingsteam bestaat uit personen die met goedkeuring van het gezin aan hen zijn verbonden, formeel of informeel. 3. Netwerkondersteuning: Het begeleidingsteam zoekt en motiveert actief de volledige participatie van allerlei betrokkenen en relaties in het netwerk van het gezin. 4. Samenwerking: teamleden werken samen en delen verantwoordelijkheid voor de ontwikkeling, implementatie, monitoring en evaluatie van het gezinsplan. 5. Community based: het begeleidingsteam implementeert begeleidings- en zorginterventies die zo volledig,

In de Verenigde Staten zijn verschillende studies gedaan naar de effectiviteit van Wraparound Care. Er bleken, in vergelijking met de gebruikelijke hulpverlening duidelijk betere resultaten bereikt te worden op: • De mogelijkheid van het kind om thuis te kunnen blijven wonen, • Het verminderen van psychische en gedragsproblemen, • Het dagelijks functioneren van kinderen en jongeren, • Het functioneren op school, • Criminaliteit. Wat doet Juvent? In Nederland wordt op meerdere plaatsen al gewerkt met WCM. Wraparound Care is ook al enige jaren een begrip binnen Juvent. In december 2013 is er een project gestart om de WCM-principes voor pleegzorg verder uit te werken. Pleegzorg heeft specifieke kenmerken. Het oorspronkelijke gezin speelt vaak nog een rol in het leven van de jeugdige en het pleeggezin. Daarnaast zijn er zoals bekend verschillende vormen van pleegzorg. Pleegzorgplaatsingen kunnen erg ingewikkeld zijn, hierdoor worden veel plaatsingen voortijdig afgebroken. Door te werken met WCM en daarmee de sturing meer te leggen bij het pleeggezin zelf, kan dit aantal mogelijk beperkt worden. In april, september en november jl. organiseerde Juvent al bijeenkomsten voor pleegouders en medewerkers van Juvent en Intervence (voorheen Bureau jeugdzorg) over Wraparound Care. Juvent wordt in de ontwikkeling ondersteund door Prof. dr. J. Hermanns en dr. F. van Rooij van de universiteit van Amsterdam. In 2015 zal het project worden afgerond en zal WCM breed binnen pleegzorg worden ingevoerd. Juvent zal pleegouders hierin zoveel mogelijk betrekken, zodat de werkwijze zoveel als mogelijk gedeeld gedachtengoed wordt van pleegzorgwerkers en pleegouders. benaderbaar en toegankelijk mogelijk zijn met zo weinig mogelijk beperkingen en die op een veilige wijze integratie van het kind en het gezin in huis en in de buurt bevorderen. 6. Cultureel bekwaam en sensitief: respect voor en bouwend op waarden van het kind, het gezin en hun buurt/omgeving. 7. Op maat: om de doelen in het begeleidingsplan te bereiken, ontwikkelt en implementeert het team een op maat gemaakte set van interventies, strategieën en diensten. 8. Eigen kracht als basis: bouwen op en vergroten van de bekwaamheid, kennis, vaardigheden en eigen kracht van het kind, het gezin en hun netwerk. 9. Doorzettingsvermogen: het team werkt door om de doelen in het begeleidingsplan te behalen, totdat het team gezamenlijk besluit dat begeleiding niet meer nodig is. 10. Resultaatgericht: het team verbindt doelen en strategieën van het begeleidingsplan aan waarneembare of meetbare indicatoren van succes, monitort de voortgang van deze indicatoren en stelt aan de hand daarvan het plan zo nodig bij.

P 4.5

“Je bent er niet alleen voor jezelf.”

Interview Mijn vorige afspraak liep wat uit, excuseert Floor Pieters zich voor ons interview. Waarna hij glimlachend vervolgt: “Vind je het goed als ik nog even mijn mail screen voordat we starten?” Het werk gaat altijd door voor deze ondernemer, pur sang. Floor Pieters, directeur van Pieters Media in Groede. Een bedrijf dat groot is geworden in de drukwerkbranche en nu haar dienstverlening uitbreidt met reclame- en communicatieadvies. Om de eerste vraag kunnen we niet heen: “Wat betekent voor jou het ondernemerschap?” Floor: “Ik kom uit een generatie van drukkers, dus je rolt erin. Zaken doen werd ons met de paplepel ingegoten; Ik heb wel getwijfeld, maar ben er gaandeweg meer van gaan genieten. Geld en succes spelen zeker een rol maar zijn nooit mijn ‘drive’ geweest. Wat me wel inspireert is creativiteit, het boeken van een mooie opdracht, de bedrijfsorganisatie, de medewerkers en een bijdrage leveren aan de samenleving en maatschappij. Je bent er niet alleen voor jezelf.” Die focus op de maatschappij brachten hem en zijn vrouw op het spoor van adoptie. Floor: “Ik doneerde aan ontwikkelingssamenwerking maar bedacht op een gegeven moment dat we liever zelf geld en tijd wilden steken in de ontwikkeling van kinderen. Toen onze drie kinderen tussen de negen en de dertien jaar waren, hebben we ze op de hoogte gebracht van onze plannen. Ze sprongen een gat in de lucht.” Met zijn vijven vertrokken ze naar Suriname om daarna met zijn zevenen weer terug te keren naar Nederland. Floor: “Die trip is nu alweer twintig jaar geleden. Ineens hadden we er twee broertjes bij van drie en vijf jaar. Dit jaar is de moeder van onze twee adoptiezonen voor het eerst een maand op bezoek geweest in Nederland.” Het bezoek liep niet geheel van een leien dak. Floor: “Ik heb nog moeten bemiddelen tussen haar en mijn oudste adoptiezoon. De cultuurverschillen waren voelbaar. De situatie is natuurlijk ook complex. Hadden wij meer aandacht moeten geven aan hun biologische moeder in Suriname. Meer contact moeten zoeken? Die vragen komen wel boven bij zo’n bezoek.” “Als ik dan naar pleegzorg kijk dan lijkt me dat nog moeilijker. Mijn broer en schoonzus – met wie ik het bedrijf jaren runde – hebben ook 2 pleegkinderen voor lange tijd in hun huis opgenomen. Je hebt de problemen van de ouders er bij. Laat staan alle organisaties en instanties waar je mee om de tafel moet. Overeenkomsten zijn er natuurlijk ook.

Je hebt te maken met beschadigde kinderen daar moet je dus altijd rekening mee houden. Belangrijk is om tijdens de dieptepunten die je meemaakt het perspectief vast te houden. Die stip op de horizon. Jij bent de stabiele factor voor het kind, doorzetten dus. Het heeft me veel gebracht. Ik kijk nu met trots terug maar er zijn echt wel momenten geweest dat het niet zo geweldig was. Overigens hebben we ook veel plezier met elkaar gehad al die jaren.”

En dan nu de verbintenis met Juvent. Floor: “Het idee voor een samenwerking werd aangedragen door een oud-medewerker (Marcel van Duijn, red.) van mij. Na wat research vond ik de klik. We willen met het fonds dat we gaan oprichten leuke en goede dingen organiseren voor de pleegouders en -kinderen van Juvent. Daarnaast vragen we aandacht voor het pleegouderschap dat in mijn ogen ondergewaardeerd wordt door de samenleving. Er wordt in die gezinnen, dag in dag uit, een topprestatie geleverd. Voor die groep willen wij een lans breken.” Een ander bijkomend voordeel: “Het houdt een drukke ondernemer met beide benen op de grond.” Tekst: Jeroen Rempt Fotografie: Marlies Goossen

Fonds voor pleegouders Het fonds voor pleegouders is opgezet om waardering te uiten voor pleegouders. Concreet zal het fonds worden ingezet om pleegouders en –kinderen op diverse manieren in het zonnetje te zetten. Denk aan een leuk uitje, een dagje weg, een aardigheidje of een andere invulling. Juvent en Pieters Media zullen gezamenlijk vorm geven aan het fonds. In bijzondere gevallen kan een verzoek om extra hulp worden ingediend. Verzoeken zullen in nauw overleg tussen Juvent en Pieters Media worden overwogen en beoordeeld. Contactgegevens: Pieters Media b.v. Afd. Juventfonds Postbus 12 4503 ZG Groede

P 6.7

Een nieuw bed, een nieuwe klok, nieuwe huisdieren, nieuwe grote mensen en nieuwe kinderen om mee in een huis te wonen. Er verandert veel in de wereld van een pleegkind. In deze rubriek laten pleegkinderen ons hun wereld zien met foto’s die zij zelf hebben gemaakt. Wil je ook met je foto’s in PM? Stuur dan een e-mail naar [email protected] Kijk deze keer mee in de wereld van Joël. Hij is 9 jaar oud en woont in een pleeggezin in Kloosterzande.

De wereld van

Joël Joël houdt vooral va n buitenspelen, gew oon in de buurt va zijn huis. Hij heef n t 3 hutten gebouw d: de bamboehut, de spionagehut en een hut zonder naam. Die maakt ie alleen of met vriendjes. H et is wel de bedoelin g dat die hutten een beetje geheim bl ijven. Als we de hu t binnengaan is he beter als er nieman t d kijkt. Een andere stoere-jongens-hobb is vissen. Vissen is y een serieuze zaak, daar hoort een seri schepnet bij. Hele eu s grote kanjers heeft hij ermee uit het w gehaald. En daarna at er gaan de vissen wee r terug de vijver in Dieren vindt hij so . wieso leuk. Ze hebb en thuis een hond, poezen en vogels. In de tuin heeft hij ee n eigen moestuinhoekje met tomaatje s, wortelen en aard beien. En laten we het koken niet verg eten. Af en toe help t Joël zijn pleegmoe in de keuken. Als he der t over voetbal gaat , hoeft er niet gedi cussieerd te worden sover welke voetbalc lubs het beste zijn: Barcelona en 020.

P 8.9

“We hebben nog geen uur gedacht: hadden we het maar niet gedaan.” Het is 09.30 uur in de ochtend. Buiten kraait de haan en binnen kraait de pleegzoon door de babyfoon. Hij is wakker geworden van zijn zoveelste dutje. Hij is 18 weken oud en woont ook al 18 weken bij Jan en Nelline Jansen en hun dochter Charlotte van tweeëneenhalf jaar. Voor Jan en Nelline is het een spannende tijd geweest. Het is hun eerste pleegzorgplaatsing. De KIM!-training van Juvent hadden ze in januari afgerond en in februari werden ze al gebeld door Juvent. Of ze ruimte hadden voor een baby die nog geboren moest worden. De vader en moeder waren voorlopig niet in de gelegenheid het kindje op te voeden. Jan en Nelline hebben niet getwijfeld. Ze maakten een babykamer gereed en maakten kennis met de biologische ouders en een van de oma’s. Jan: “Dat was wel spannend ja. Wij wisten ook niet precies wie er zouden komen, waar we goed aan deden. Maar uiteindelijk zijn we maar gewoon op ons gevoel afgegaan en er was direct een klik.” Moeder en oma zijn daarna nog een keer bij Jan en Nelline thuis geweest om de babykamer te bekijken. Na dat bezoek leek het wel of er iets van hen was afgevallen. Nelline: “Nu vertrouwen de ouders ons en ze waarderen ons. Dat zeggen ze ook. Hun zoon woont bij andere mensen maar hij is in goede handen bij dit pleeggezin.”

Het is een intensief samenwerkingstraject tussen de pleegouders en de biologische familie. Moeder komt twee keer per week langs, een keer samen met vader (haar vriend) en een keer alleen. Ze geven hun zoon dan de fles, of verschonen hem. Soms gaan ze een stukje wandelen of praten ze gewoon wat met elkaar. Ook de beide opa’s en oma’s komen langs, om en om, een keer per maand. Elke 6 weken is er een netwerkberaad. Alle betrokkenen zijn daarbij aanwezig. Steeds worden weer afspraken gemaakt voor de komende zes weken over de bezoekregeling, verbeterpunten en begeleidingsvormen. Op dit moment is het onduidelijk waar Stefano zal gaan opgroeien en deze intensieve pleegzorgvorm - de hulpverleningsvariant - is bedoeld om gezamenlijk te onderzoeken waar het perspectief ligt voor het kind. De samenwerking met de ouders is in deze fase van de hulpverlening heel belangrijk. Pleegouders proberen de ouders te ondersteunen en geven aanwijzingen als de baby bijvoorbeeld begint te huilen. Ze nemen de ouders aan de hand mee in het opvoeden. De ene keer lukt dat beter dan de andere keer maar het is duidelijk dat iedereen heel erg zijn best doet. Ze hebben een fotoboek gemaakt vanaf de eerste dag. Voor hun eigen dochter is het ook wennen. Ze leggen aan haar uit waarom de baby bij hen woont, dat hij een andere papa en mama heeft, dat ze niet weten voor hoe lang hij bij hen blijft wonen, misschien niet voor altijd. Voor Charlotte is het ook een manier om te leren delen want dat hoort er ook bij, volgens pleegvader.

Sfeer proeven bij Jan en Nelline

Jan Jansen

10-02-1975 Getrouwd Kruiningen Leerkracht basisonderwijs Tuinieren, houdt van die ren en van de natuur Gestructureerd, gelijkm atig, geduldig, zorgzaam

Voor de pleegouders is het geloof een bepalende factor in hun leven. Botst dit met de levensovertuiging van de ouders? Daar merken de pleegouders niets van. De ouders en grootouders voelen zich welkom in hun huis en komen graag. Ze vinden het fijn om te zien hoe hun (klein)zoon zich hier op zijn gemak voelt. Jan vindt het prachtig om te zien hoe de baby zich ontwikkelt en voor Nelline lijkt er niet veel te zijn veranderd sinds ze is gestopt met werken als kleuterjuf. Omgaan met kinderen vindt ze nog steeds het leukste dat er is. Dat zit er nou eenmaal in en dat blijft er een beetje in zitten. Tijdens mijn bezoek zijn er drie vriendinnetjes van Charlotte aan het spelen, terwijl Jan als volleerd pleegvader de baby aankleedt en hem daarna de fles geeft.

nsen a J e n i l l e N Getrouwd

lltime 7 rjuf, nu fu 06-10-197 een kleute rh o o V Kruiningen r erkles op ede ger handw li il (pleeg)mo w ij vr ls n. geeft a et kindere Knutselen, omgaan m l, eg voor o w o lf ch ze ss de basi jfert zich ci f, e li , rd e Gestructure zaam rg zo , n re e d n a

Jan: ”Charlotte gaat niet naar een kinderdagverblijf; dat is ook nog niet nodig want Nelline haalt het kinderdagverblijf hier naar toe. We hebben nog geen uur gedacht: hadden we het maar niet gedaan. En onze pleegzorgbegeleiderster helpt ons daar heel goed bij. De vlag kan uit hoor voor haar.” Tekst: Mirjam de Smet Fotografie: Marlies Goossen

Veiligheid, seksualiteit en Juvent heeft sinds 1 augustus 2014 een Projectfunctionaris Veiligheid aangesteld. Dit is Heleen van Rooijen. Heleen was al betrokken bij het consultatieteam kind en veiligheid (CKV) van Juvent. Haar belangrijkste taak is het initiëren, uitzetten en borgen van een adequate aanpak met betrekking tot de veiligheid van kinderen op individueel en beleidsmatig niveau. Veiligheid is een veelomvattend begrip. Denk aan basiszorg (bad, bed, brood), stabiliteit, het beschermen tegen gevaar, emotionele warmte, stimulatie, grenzen en regels. Onveilige situaties zijn o.a. fysiek geweld, emotionele mishandeling, verwaarlozing, seksueel misbruik. Wat betreft het bespreekbaar maken van een gezonde seksuele ontwikkeling van het kind heeft Juvent gekozen voor de invoering van de vlaggenmethodiek. Drie medewerkers van Juvent ronden in januari een opleiding ‘train-de-trainer’ in de vlaggenmethodiek af waarna hun kennis in de vorm van basistrainingen, trainingen op maat en in casaustiekbespreking zal worden doorgegeven aan de overige medewerkers van Juvent. Ook een cursusaanbod voor pleegouders over een gezonde seksuele ontwikkeling bij pleegkinderen ligt in het verschiet. De seksuele ontwikkeling start bij de geboorte en is een levenslang proces. Het ontdekken en onderzoeken van je eigen lichaam, het leren van regels, het ontwikkelen van schaamte en verliefdheden, de puberteit. Facetten die verschillend ervaren kunnen worden maar allemaal onderdeel zijn van de seksuele ontwikkeling.

Een meisje van 5 jaar trekt haar onderbroek naar beneden in de speeltuin. Een jongen van 10 jaar maakt obscene tekeningen in zijn kamer. Een (pleeg)moeder wast de piemel van haar 12 jarige zoon onder de douche, ze vindt hygiëne belangrijk. Een meisje van 15 jaar toont haar borsten voor de webcam, in ruil hiervoor vraagt ze tien euro beltegoed. Is dit gedrag gepast? Wat is een juiste reactie? Regelmatig komen kinderen en jongeren in aanraking met seksualiteit. Pubers zelfs vrij regelmatig. Internet, vrienden, tv, op school, in films. Dit gebeurt met of zonder toestemming van de opvoeder. Seksualiteit gaat niet alleen over kussen, vrijen of andere vormen van fysiek seksueel contact. Ook gluren, chatten over seks of naar porno kijken zijn voorbeelden van seksueel gedrag. Als kinderen al vanaf jonge leeftijd wegwijs worden gemaakt in het relationele en seksuele verkeer leren ze onderscheid te maken tussen aanvaardbaar en grensoverschrijdend gedrag. De kans wordt dan groter dat ze ook de grenzen van anderen accepteren en hun eigen grenzen en wensen beter kunnen aangeven. De vlaggenmethodiek biedt de mogelijkheid om seksueel gedrag van kinderen en jongeren eerlijk te beoordelen en er gepast op te reageren. Dit kan toetsend zijn maar is zeker ook bedoeld om met opvoeders en (pleeg)kinderen in gesprek te raken, en te blijven, over een gezonde seksuele ontwikkeling van kinderen. Nog een paar voorbeelden: Een jongen van 17 jaar gluurt in de doucheruimtes van de meisjes. Twee jongens van 13 jaar voeren een gesprek over seks op Facebook. Twee meisjes van 12 jaar kijken nieuwsgierig in een pikante lingeriecatalogus.

Achtergrond

de vlaggenmethodiek Vraag tien (pleeg)ouders wat ze van deze situaties vinden en de kans is groot dat je tien verschillende antwoorden krijgt. De vlaggenmethodiek helpt om dilemma’s bij het omgaan met soortgelijke situaties te ontrafelen en een gezonde seksuele ontwikkeling van kinderen te bevorderen. Seksualiteit bij kinderen kan zorgen voor een overreactie (paniek) of laissez faire (bagatelliseren). Het is wellicht fijn om te weten dat zowel professionele begeleiders als (pleeg)ouders hier last van kunnen hebben. Gelukkig geldt voor de seksuele opvoeding hetzelfde als voor alle andere opvoedingsaspecten: er is niet maar één juiste manier van opvoeden. Het belangrijkst is dat er aangesloten wordt bij de ontwikkeling van het kind en dat de opvoeding past bij u als (pleeg)ouder. Tekst: Mirjam de Smet

Voor het inschatten van seksueel gedrag wordt gebruik gemaakt van: 1. Een normatieve lijst (een lijst met seksuele activiteiten en handelingen per leeftijdscategorie). 2. Een lijst met zes criteria (het stuurwiel) voor gezond seksueel gedrag. De criteria geven een houvast bij de beoordeling van het seksueel gedrag van het kind: - Toestemming: willen ze het allebei? - Vrijwilligheid: is er sprake (geweest) van geweld, dwang of manipulatie? - Gelijkwaardigheid: is er iemand die de ander de baas is? - Past het bij de leeftijd en ontwikkeling? - Past het bij de situatie? Stoort, beledigt of choqueert het iemand? - Zelfrespect: schaadt het gedrag iemand zelf of de ander?

Vlaggen in 4 kleuren (gradaties) die een kader geven voor een reactie op het seksuele gedrag.

Groen Geel Rood Zwart

aanvaardbaar en positief seksueel gedrag. Accepteren en eventueel uitleggen. licht overschrijdend seksueel gedrag. Begrenzen, alternatieven aanbieden, uitleggen. zorgwekkend grensoverschrijdend seksueel gedrag. Verbieden, uitleggen en controleren. zwaar seksueel overschrijdend gedrag. Verbieden, uitleggen, tussenkomen met straf en/of begeleiding.

De vlaggenmethodiek is ontwikkeld door Sensoa in samenwerking met Movisie. De ontwikkelaars hebben bij het ontwikkelen van het vlaggensysteem gebruik gemaakt van een grote hoeveelheid literatuur over de seksuele ontwikkeling van kinderen en jongeren, seksuele vorming en de preventie van seksueel misbruik. www.sensoa.be, www.movisie.nl

De vlaggenmethodiek zal samen met andere middelen en methodieken zoals de meldcode (vanaf 1 juli 2013 is het werken met de landelijke meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling verplicht voor alle professionals die met kinderen werken), de al geïntroduceerde methodiek Signs of Safety, het plannen van themabijeenkomsten, de RADAR methodiek, samenwerkingsvormen met andere instanties (o.a. Intervence, AMK, veiligheidshuis, CJG) één geheel vormen met als doel de veiligheid van het kind in jeugdzorg te vergroten.

P 12.13

Meer peuterongelukken door smartphone Tussen 2005 en 2012 is het aantal ongelukken in de speeltuin onder kinderen jonger dan vijf jaar met tien procent gestegen. De reden? ouders zijn zo verdiept in hun smartphone dat ze hun kind uit het oog verliezen, zo blijkt althans uit onderzoek van Yale University. Even je mail checken, een vriend(in) appen of een spelletje spelen: de aandacht van ouders ligt steeds vaker bij hun telefoon, in plaats van bijvoorbeeld bij hun klimmende peuter. De stijging van het aantal ongelukken onder peuters lijkt daar direct mee te maken te hebben. Vooral de opkomst van de smartphone met permanente internetverbinding heeft aan het probleem bijgedragen, zo stelt een onlangs gepubliceerd onderzoeksrapport van Craig Palsson van de Amerikaanse universiteit Yale. Bron: oudersvannu.nl

Veel belangstelling voor actie Ontdek de pleegouder in je buurt 2014 De actie ‘Ontdek de pleegouder in je buurt’ heeft dit jaar landelijk 680 belangstellenden getrokken. Dat is ruim 80% meer dan vorig jaar. Drie pleeggezinnen van Juvent namen in Zeeland deel aan de actie. Ook zij kregen gezamenlijk meer belangstellenden dan vorig jaar (10 tegen 3 in 2013) Ook dit jaar bleken de deelnemende pleeggezinnen onder de indruk van de kwaliteit van de gesprekken. Zij meldden dat de bezoekers oprecht geïnteresseerd waren en met gerichte vragen binnenkwamen. Vragen als: ‘Ik ben alleenstaand, waar moet ik rekening mee houden?’ en ‘Mijn kinderen zijn het huis uit, ik ben al oma, kan ik iets voor een pleegkind betekenen?’ werden zaterdag 4 oktober van een passend antwoord voorzien.

Ontdek de pleegouder in je buurt

MIM goed onderbouwd De interventie Moeders informeren moeders (MIM) is erkend als goed onderbouwd door de Erkenningscommissie Jeugdinterventies. MIM is een programma voor moeders met een eerste kind tot anderhalf jaar die onzeker zijn over de opvoeding. Ervaren moeders gaan als vrijwilliger maandelijks op bezoek bij de moeders en praten met hen over de opvoeding en verzorging van hun kind. Ze gebruiken daarbij een praatpapier en beeldmateriaal. Dat vergroot het zelfvertrouwen en de zelfredzaamheid van de moeders en versterkt hun sociale netwerk. Dat de moeders thuis kunnen blijven verlaagt de drempel om deel te nemen. De vertrouwde omgeving en informele sfeer stimuleren het opbouwen van een relatie en het delen van ervaringen. Een interventie is goed onderbouwd als deze goed is beschreven en het aannemelijk is dat de interventie het gestelde doel kan bereiken. Erkende interventies worden opgenomen in de databank Effectieve Jeugdinterventies van het Nederlands Jeugdinstituut. Bron: Nederlands Jeugdinstituut

Landelijk nieuws Scholen mogen zelf antipestprogramma kiezen

Textuur van eten bepalend

Dat blijkt uit een akkoord dat staatssecretaris Sander Dekker van Onderwijs heeft gesloten met de VO-raad en de PORaad, de koepelorganisaties in het basis- en voorgezet onderwijs. De scholen moeten wel kunnen aantonen dat hun aanpak werkt en dat de kinderen er baat bij hebben. Ook moeten ze zorgen voor een aanspreekpunt binnen de school waar leerlingen en ouders terechtkunnen. In het wetsontwerp Sociale veiligheid op school, dat Dekker dit voorjaar presenteerde, stond dat scholen verplicht een bewezen effectief antipestprogramma moeten gebruiken. Zowel de koepelorganisaties als de Onderwijsraad protesteerden daartegen. Die verplichting wordt geschrapt. Om scholen te helpen bij het kiezen van een antipestaanpak stellen de sectorraden in samenwerking met het Nederlands Jeugdinstituut en het Centrum School en Veiligheid informatie beschikbaar over bewezen effectieve programma’s en methodes. Ook faciliteren zij kennisuitwisseling tussen scholen en samenwerking met experts. De nieuwe afspraken gaan in het schooljaar 2015-2016 in. Bron: ANP; Ministerie van Onderwijs

Of jonge kinderen hun eten laten staan of opeten wordt vooral bepaald door de textuur van het voedsel, en minder door smaak of kleur. Dat blijkt uit een onderzoek door wetenschappers van Maastricht UMC + en de Universiteit Maastricht. De onderzoekers adviseren ouders dan ook om hun kinderen al vroeg te laten wennen aan verschillende texturen in voedsel. Bron: oudersvannu.nl

Lang niet elk kind met ADHD slikt Ritalin Het percentage kinderen met ADHD dat Ritalin of een ander geneesmiddel krijgt, is de afgelopen jaren gelijk gebleven. Dat schrijven onderzoekers van het NIVEL en NHG in een artikel in het novembernummer van Huisarts & Wetenschap. Tweederde van de kinderen met hyperactiviteit en een derde van de kinderen met concentratiestoornissen krijgen medicijnen voorgeschreven, evenveel als in 2008. In die periode nam het aantal kinderen met een ADHD-diagnose toe. Volgens de onderzoekers van het Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg NIVEL en het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) kreeg in 2008 1,3 procent van de kinderen de diagnose ADHD. In 2012 is dat toegenomen tot 3,2 procent. Het kan zijn dat ADHD meer voorkomt, maar ook dat huisartsen vaker de diagnose stellen. Huisartsen moeten terughoudend zijn met medicijnen bij ADHD volgens de nieuwe NHG-Standaard ADHD bij kinderen. Alleen bij kinderen met ADHD en psychiatrische aandoeningen of ernstige beperkingen in hun functioneren zou de huisarts aanvullende medicatie mogen overwegen. Bron: NIVEL

P 14.15

Column “Mam?” “Ja...”

“Waarom hee ft

mijn moeder me

GERDIEN MALJAARS IS MOEDER VAN JACK (4), PLEEGMOEDER VAN ZIJN BRAZILIAANSE HALFZUSSEN NATHALIA (9) EN MIKAELA (6) EN STIEFMOEDER VAN VIER ZOONS. SAMEN MET HAAR MAN KEES GENIET ZE VAN DIT DRUKKE HUISHOUDEN. OPENHARTIG VERTELT ZE OVER HAAR ERVARINGEN.

weg gedaan?” “Uhmm...”

Ik sta de aardappels te schillen in de keuken als Nathalia binnen loopt. Een rustiek tafereeltje wat wreed wordt verstoord door het uitspreken van deze vraag. Bijna moedeloos denk ik na hoe ik mijn antwoord het beste kan formuleren. Wat een wirwar aan emoties schuilt achter dit ene zinnetje! Pijn, verdriet, verlangen, angst, wanhoop... Hoe hard kan de waarheid zijn? Even wens ik dat ik onder deze vraag uit kan komen, maar tegelijkertijd besef ik hoeveel vertrouwen ze me geeft door juist mij uit te kiezen om haar vragen te spuien. Ik kijk haar aan en zie die pijnlijke wanhopige blik in haar ogen. Ik herken ‘m en het raakt me opnieuw. De eerste keer dat ze me zo aankeek dateert van zo’n zes jaar geleden. Ze was een paar koppen kleiner dan nu. Ze had verwilderd voor me gestaan en wanhopig mijn handen vastgepakt. Haar grote bruine ogen hadden me smekend aangekeken. Zonder twijfel had ze een keiharde conclusie getrokken:

“Mijn mama kan niet voor me zorgen!” Direct erachteraan volgde die allesbeslissende vraag:

“Wil jij mijn mama worden?”

Ik leg het aardappelschilmesje neer en veeg mijn handen af. Net als toen pak ik haar handen beet en trek haar naar me toe. Haar hoofd nestelt zich tegen mijn buik aan. Ik wrijf over haar rug en opnieuw besef ik dat ik met de beste bedoelingen altijd een surrogaatmoedertje zal blijven. Mijn hart bloedt om de pijn die ik voel bij haar. Pijn die ik het liefst over zou nemen of weg zou bannen uit haar leven. Tevergeefs. Ik hoor mezelf praten.