Justitieel Casemanagement

Belgische Prijs voor Veiligheid en Criminaliteitspreventie 2012

Justitieel Casemanagement Stad Antwerpen – Samen leven – Sociale interventie Ann Kauwenberghs Francis Wellesplein 1, 2000 Antwerpen T 03 338 37 02 [email protected]

Het is duidelijk dat samenwerking op persoonsniveau binnen de verslaafde veelplegeraanpak een meerwaarde heeft. Uit de cijfers blijkt dat de groep van verslaafde veelplegers in Antwerpen verantwoordelijk is voor een groot deel van de lokale criminaliteit en overlast. Verslaafde veelplegers stellen, naast hun verslaving, een veelheid van andere problemen die aandacht vragen, wat dikwijls resulteert in diverse contacten met verschillende voorzieningen. Deze voorzieningen hebben dikwijls een andere finaliteit (drughulpverlening, OCMW, justitie, woonbegeleiding, …) waardoor onderling overleg niet vanzelfsprekend is. De langdurigheid en complexiteit van de problematiek van veel druggebruikers nodigt uit tot meer zorgcoördinatie en –continuïteit. Het doel van het project is het reduceren van druggerelateerde criminaliteit en overlast en te zorgen voor een haalbare reïntegratie van de doelgroep in de maatschappij. De focus bestaat erin om justitie op verschillende echelons van de strafrechtsbedeling ondersteuning te bieden om de pleger – die een misdrijf heeft gepleegd en waarbij er aanwijzingen zijn van problematisch drugsgebruik - vlot en adequaat naar de hulpverlening door te verwijzen. Het uitgangspunt is het in kaart brengen van zowel de leefsituatie van de pleger als de reeds bestaande trajecten om zo tot een meer coherente afstemming van acties te komen. De groep van verslaafde veelplegers in Antwerpen is verantwoordelijk voor een groot deel van de lokale criminaliteit en overlast. Hierdoor kunnen deze personen gezien worden als een mogelijke bron voor (gevoelens van) onveiligheid. Zij volharden in hun crimineel gedrag (recidive), komen daardoor veelvuldig in aanraking met politie en justitie en vormen vaste klanten bij stedelijke diensten, OCMW en zorginstellingen. De werking rond verslaafde veelplegers is een samenwerking tussen verschillende partners waaronder justitie (parket van de Procureur des Konings en onderzoeksrechters), lokale politie Antwerpen, gevangenissen, justitiehuis Antwerpen, stad Antwerpen en de hulpverlening.

2

3

Week van de Integrale Veiligheid

Breken-Bouwen-Buigen aanpak van hotspot-buurten Stad Antwerpen – Samen Leven Davy Simons Grote Markt 1, 2000 Antwerpen T 03 383 62 15 [email protected]

Het BrekenBuigenBouwen-model is een geïntegreerde aanpak van overlast en criminaliteit die bestaat uit een opeenvolging van repressieve, sociale en infrastructurele activiteiten uitgeoefend door verschillende organisaties met als gezamenlijk doel dat de individuele en gezamenlijke levenssituaties van burgers in een bepaalde buurt verbeteren. Het BBB-model Geconfronteerd met (zeer ernstige vormen van) overlast en criminaliteit wordt er tussen stad, politie, parket en sociale sector een actieplan opgezet, waarin men rond een gezamenlijk doel samenwerkt, volgens een Breken-Buigen-Bouwenmodel. Dit model stapt af van de veralgemeningen. Het gaat ook niet (meer) om bijvoorbeeld een louter welzijnsgerichte of repressieve benadering van een groep mensen. De stad kiest voor de combinatie van maatregelen binnen een persoons- en buurtgerichte aanpak. Dat betekent dat voor de ene jongen één gesprekje met de ouders voldoende is om zijn gedrag te stoppen, maar dat je voor de andere zeer repressief moet optreden. Dat er voor de ene buurt grote infrastructurele ingrepen nodig zijn, maar voor een andere niet. Maatwerk in plaats van standaardwerk.

Breken Breken is het repressieve niveau. Acties zijn gericht op de criminele leidersfiguren. Misdrijven worden met prioriteit en met de zwaarst mogelijke vervolging behandeld. Het gaat om het “onthoofden” van de groep. Repressie moet echter zeer gericht zijn. Het heeft geen zin om voor grote groepen mensen alleen maar op een standaardrepressieve manier op te treden. Een te harde aanpak kan net een omgekeerd effect hebben. Het werkt soms statusverhogend, drijft jongeren nog verder in een delinquente subcultuur of komt over als een provocatie.

4

Buigen Buigen omvat vooral begeleidende maatregelen. Doel ligt op het activeren van mensen, op basis van hun competenties. Wanneer dit niet lukt via een vrijwillig aanbod, wordt er gewerkt met Gemeentelijke Administratieve Sancties als stok-achter-de-deur. Het omvat een breed, vaak nieuw gamma aan bestuurlijke mogelijkheden, afgestemd op het individu (maatwerk). Het varieert van het simpelweg aanspreken van jongeren op een plein door de vrijwilligers of het straathoekwerk, door de huisbezoeken van jeugdinterventie, door de bemiddelingen, vormingen agressiemanagement, therapeutisch advies voor alcohol- of drugverslaafden, tewerkstellingsprojecten, woonbegeleiding, … tot het uiteindelijk opleggen van een boete wanneer een betrokkene geen engagement toont. Hier gaat het van zacht naar harder, van preventie tot bemoeizorg (subsidiariteit).

Bouwen Bouwen doelt zowel op de fysieke als de sociale infrastructuur. De fysieke infrastructuur is de gekende heraanleg van een plein of het wegwerken van infrastructurele gebreken. Belangrijk is om inspraak voor buurtbewoners en eventuele andere pleingebruikers mee te voorzien. Naast de fysieke infrastructuur wordt ook gewerkt aan de sociale infrastructuur. Sociale cohesie. Dit kan via het organiseren van evenementen, sportactiviteiten, het inzetten van vrijwilligers, sleutelfiguren, instituten in de omgeving van het plein, ... Als er sprake is van jongerenoverlast krijgt het jeugdwerk een belangrijke rol voor de lange termijn. Het is belangrijk dat bewoners mee betrokken worden en mee verantwoordelijkheid nemen voor een duurzaam effect. Het is daarbij van belang af te gaan op de mogelijkheden aanwezig in de wijk. Bouwen gebeurt op langere termijn. Alleen al de aard van sommige maatregelen, zoals de heraanleg van een plein, brengt een jarenlange procedure van aanbestedingen, bouwplannen, bewonersinspraak en uitvoering met zich mee. Een nieuwe jeugdwerking heeft ook geen onmiddellijke impact op de maatschappelijke ontwikkeling van jongeren. Sociale cohesie groeit op langere termijn.

5


Buurtbeheerproject den OOgen Boom Boom – Preventiedienst Boom Debbie Nys Antwerpsestraat 44, 2850 Boom T 03 880 18 83 [email protected]

Wij(k) werken samen aan uw buurt: Den OOgen Boom heeft er oog voor. Het doel van dit project is het samenleven in alle - 5 - Boomse wijken te verbeteren door het opzetten van een modulair opgebouwd buurtbeheerproject, dat onder de naam ‘Den Oogen Boom’ van start ging eind 1995 en waarvan de coördinatie aan de preventiedienst werd toevertrouwd. Wij kunnen zeker van een planmatige aanpak spreken, daar er van bij het begin een duidelijke visie van het bestuur aanwezig was om in verschillende fasen tot een goed samenwerkend geheel te komen. ‘Den Oogen Boom’ gaat enerzijds over Boom en anderzijds verwijzen de ‘Oogen’ naar het feit dat de gemeente oog wil hebben voor de noden van haar inwoners. Ook is het de bedoeling dat de bevolking mee een oogje in het zeil houdt. Door een systeem van meldingsfiches en spreekuren in de wijk zelf kan de burger opmerkingen en klachten kwijt in verband met het wijkleven in het algemeen en de leefbaarheid en veiligheid in het bijzonder. Om de meldingen een snelle oplossing te geven, werd in een volgende fase een technisch interventieteam opgericht, bestaande uit twee werkkrachten. Daar de gemeente ingedeeld is in 5 wijken, doet dit team één wijk per dag aan waar ze dan de meldingsfiches oplossen en door eigen initiatief de wijken leefbaar houden. De gemeenschapswachten zorgden in een volgende fase voor meer OOgen op straat. Zij zijn een makkelijk aanspreekpunt voor onze inwoners. Naar aanleiding van veel meldingen inzake zwerfvuil en sluikstort worden sinds 2004 jaarlijks 16-jarige inwoners ingezet als vrijwilliger in het City Team om deze problematiek wijkgericht aan te pakken. Sinds de start van Gemeentelijke Administratieve Sancties (GAS) wordt bij betrapping van minderjarigen vanuit de gemeente bewust gekozen voor een bemiddelingsgesprek dat leidt tot een gemeenschapsdienst i.p.v. een geldelijke sanctie, bv. zwerfvuilactie bij betrapping op weggooien afval of grafittiverwijdering bij betrapping op vandalisme. Dit bemiddelingsgesprek wordt steeds begeleid door Elegast vzw die door Justitie in dit kader werden aangesteld.

6

Via de 5 wijkraden – gefaseerd opgericht tussen 2000 en 2003 - wordt informatiedoorstroming van gemeentebestuur naar bevolking en van bevolking naar bestuur verbeterd. De wijkraden vormen een inspraakmogelijkheid en er wordt een heus overleg met de bevolking gerealiseerd. Het bestuur krijgt zo een betere voeling met de wensen en verzuchtingen van de bevolking en de bevolking wordt op de hoogte gesteld van beleidsvoornemens, allerhande beslissingen van commissies, .. De wijkraden zijn een belangrijke stap naar burgerparticipatie: burgers nemen zelf initiatieven om het wijkleven te verbeteren. De voorzitter van elke wijkraad is een verkozen wijkbewoner die zich laat omringen door een actieve kern van buren. Zo wordt iedere bewoner aangespoord om mee te participeren in het aanbod van activiteiten en projecten in zijn wijk. Jaarlijks is er een overleg tussen het schepencollege, wijkinspecteurs en korpschef, wijkvoorzitters en preventiewerkers om te evalueren en bij te sturen waar nodig. Deze vorm van integraal samenwerken en wijkwerking in de breedst mogelijke zin, heeft tevens tot enkele overlegplatformen geleid die uniek zijn. Zo is er een sociaal overlegplatform alsook een overlastplatform, die als doel stellen om een preventief en proactief beleid inzake een integrale aanpak van leefbaarheid en veiligheid te verzekeren. Door de aanstelling van een schepen voor wijkwerking en de oprichting van een commissie samenlevingsopbouw, toont het beleid het belang van wijkgericht en integraal werken aan.

7


‘Duivekete, laat u niet kisten’ Brugge - Stad Brugge Preventiedienst Patrick Anthone Blankenbergsesteenweg 221, 8000 Brugge T 050 31 03 27 [email protected]

‘Duivekete, Laat u niet kisten’ wil de wijk terug aan zijn bewoners geven. Onder begeleiding van het buurtwerk vormen wijkbewoners zelf hun bekommernis voor ‘angstvrij wonen’ om tot ‘samen werken aan een goede, veilige, leefbare woonwijk’, waarbij professionele actoren een ondersteunende rol spelen. ‘Duivekete, laat u niet kisten’ is een integraal project rond de samenlevingsproblematieken (verzuring, isolement, kleine criminaliteit, vandalisme,…) in de sociale woonwijk Duivekete. Onder impuls van het buurtwerk Sint-Pieters kwam er een bewonersplatform, dat alle preventieve acties coördineert. In dit bewonersplatform denken bewoners samen met politie, stadsdiensten en de Brugse Maatschappij voor Huisvesting aan de nodige initiatieven om de leefbaarheid van de wijk te verhogen. Wijk Duivekete is een sociale woonwijk met 545 mensen, in 250 sociale wooneenheden. Heel wat wijkbewoners zijn maatschappelijke kwetsbaren. De wijk kent verhoudingsgewijs een grotere werkloosheidsgraad dan de Brugse regio, een lager opleidingsniveau, een grotere schoolse achterstand én meer alleenstaande ouders. Het buurtwerk werkt reeds voor gans Sint-Pieters ondersteunend op diverse levensdomeinen: babbelmama’s (opvoeding), kiekendoe (zinvolle kinderopvang), speelstraten, badmintonclub Senna en minivoetbalploegen De Dijkers en MVC ’t Santpoortje (sport), netheid, energiejacht, peters en meters (zorg voor speelpleinen), 20 volkstuinen, een resem ontspannende en / of vormingsactiviteiten, … Centraal in de uitwerking van elk van deze projecten is dat wijkbewoners zo maximaal mogelijk de verantwoordelijkheid en uitvoering van deze projecten op zich nemen. Het integraal werken in wijk Duivekete bestaat uit een bewonersplatform met daaruitvloeiend heel wat acties en wisselwerking / versterking met de diverse projecten van het buurtwerk Sint-Pieters. Vanuit het bewonersplatform komen er, op basis van de preventiepiramide, een resem initiatieven om de leefbaarheid te verbeteren: bewoners organiseren speelstraten, de bewonersgroep doet huisbezoeken en houdt een wijkfeest, er werd vanuit het buurtwerk actief gezocht naar peters-meters voor het speelplein in Duivekete, de wervingsactie ‘laat u niet kisten’ was niet alleen een positieve stimulans voor de wijk maar tevens een wervingscampagne voor (nog niet gekende) geëngageerde wijkbewoners, een bevraging van de jeugddienst naar speel-

8

ruimte resulteert straks in een speelzone voor de allerkleinsten centraal in de wijk, de jaarlijkse opkuisactie over gans Sint-Pieters wordt vooral gedaan met aandacht voor wijk Duivekete, jeugdpreventie + buurtsport stippelen samen een sportief aanbod uit voor de jeugd, de groendienst deed verhoogde inspanningen rond het opruimen van de site rond de spoorwegberm, … Daarnaast is er ook aandacht voor het repressieve luik: er is een verhoogde inspanning van de wijkpolitie, het bewonersplatform kreeg uitleg over signaleren van overlast en criminaliteit, het bewonersplatform kreeg een meldingsfiche waarop alle mogelijke meldingen kunnen worden gedaan en kregen vorming over de werking van het meldpunt van de stad Brugge, … Los van het bewonersplatform is er een geregeld overleg om de continuïteit en afstemming van jeugddienst, jeugdpreventie, buurtsport, groendienst, leefmilieu en buurtwerk te garanderen. Afspraken vanuit dit dienstenoverleg worden bekrachtigd door het bewonersplatform. Bekeken door de bril van de participatieladder besturen de mensen mee de wijk. Het is tenslotte hun wijk … Duivekete laat zich inderdaad niet kisten !

9


ZAPP: Zelfredzaam en Actief Preventie Project Berchem – CAW Metropool Kristoff Everaerts Uitbreidingsstraat 392, 2600 Berchem T 0489 71 05 59 [email protected]

Praat voor je doorslaat! ZAPP staat voor Zelfredzaam en Actief Preventie Project. We bieden een heel actieve training aan voor jongeren. Een training rond agressiebeheersing, impulscontrole, fysieke en mentale weerbaarheid, omgaan met pesten, … Concreet bestaat het aanbod uit het Rots- en Waterprogramma © verrijkt met methodieken uit het ervaringsleren. Rots en Water is een psycho-fysiek weerbaarheidsprogramma waarin jongeren leren om op een goede manier voor zichzelf op te komen. Het Rots- en Waterprogramma steunt op 4 bouwstenen: zelfbeheersing, zelfreflectie, zelfvertrouwen en specifiek voor meisjes is een vierde thema toegevoegd: daadkracht. Zo krijgen jongeren meer zelfvertrouwen, weten ze waar hun eigen grenzen liggen en die van anderen. Ze weten wat lichaamstaal kan doen en kunnen beter om met groepsdruk. Ze hebben meer controle over zichzelf en kunnen hun agressie beter kanaliseren. In de ZAPP training zitten veel technieken uit diverse verdedigingssporten. Dit maakt het voor deelnemers niet alleen leerzaam, maar ook leuk om er aan mee te doen. ZAPP werkt voor jongeren tussen de 12 en de 25 jaar die schoollopen/werken in Antwerpen of in de stad wonen. In 2011 trainden 240 jongeren op vrijwillige basis bij ZAPP.

10

11


Geïntegreerde buurtwerking Bernadette: van klacht naar kracht. Stad Gent – Dienst Buurtwerk Lieve Destoop Begijnhoflaan 456, 9000 Gent T 09 235 77 20 [email protected]

Door een geïntegreerde buurtwerking, ondersteund door het beleid, vanuit het persoonlijk aanspreken van bewoners, buigen de partners op Bernadette de klachten over de buurt om naar krachten. Deze geïntegreerde en ‘er op af ’ aanpak slaagt erin buurtbewoners die gepest worden door jongeren, en de jongeren zelf, sociaal te activeren tot zorg voor elkaar, het op zich nemen van buurtgerichte activiteiten en het laten horen van de eigen stem op stadsniveau. Na zwaar pestgedrag en vandalisme door jongeren in de tuinwijk Bernadette besluit de Dienst Buurtwerk de coördinatie van de overlastbestrijding op zich te nemen. Deze situatie lijkt geëscaleerd te zijn tot een strijd tussen de jongeren en de aanwezige partners om het oud schoolgebouw. Om dit weer om te buigen, werkt de dienst op drie pijlers: het gesprek aangaan met de bewoners en hen activeren (jong en oud), de dynamiek van de aanwezige partners uit het fatalisme en het gevecht trekken en een geïntegreerde aanpak implementeren, ondersteund door een direct contact met het beleid om de randvoorwaarden te verbeteren. In de Bernadettewijk voelt de geïntegreerde buurtwerking erg goed aan dat ze eerst zelf over de streep moeten komen met een stevig en gedragen aanbod. Een oud half leegstaand schoolgebouw schreeuwt om renovatie en werken zijn nodig om de lokalen “veilig” te houden. Het aanbod zal echter ook meer moeten zijn dan weer het zoveelste tijdelijke projectje rond een of ander thema met een of andere doelgroep naar aanleiding van overlast en strafbaar gedrag. De geïntegreerde buurtwerking wil eerst en vooral te weten komen wat er “echt” leeft in de buurt bij de verschillende bewoners en groepen. De antwoorden zoekt men door de bewoners actief op te zoeken bij hen thuis, op hangplaatsen, tijdens kinderwerkingen. Hieruit blijkt dat alle bewoners dezelfde signalen uitzenden: de vrijetijdsbesteding van kinderen en jongeren, plaatsen en momenten voor open ontmoeting en netheid in de buurt. Alle partners (Gebiedsgerichte Werking, vzw Jong, Jeugddienst, Brede School, brugfiguur, Dienst Lokale Preventie, politie, OCMW en huisvestingsmaatschappij) werken onder regie van de Dienst Buurtwerk een actieplan uit. Alle partners dienen hiervoor een beetje buiten de lijnen van hun kernopdrachten te kleuren om de krachten te bundelen en de rangen te sluiten. Dit is een verhaal met veel ups en downs.

12

Zo gaan de eerste maanden van de geïntegreerde buurtwerking (voorjaar 2010) toch nog gepaard met regelmatige inbraken in het schoolgebouw en ver doorgedreven vandalisme. Elke “mislukking” leidt echter tot een betere afstemming en verfijning van het actieplan, zowel tussen de partners als met het beleid. Zo ontwikkelen veldwerkers een gemeenschappelijke begeleidershouding. Uit de eerste huisbezoekenronde (voorjaar 2010) groeit een actieve bewonersgroep. Vandaag de dag ligt het initiatief voor grote en kleine activiteiten vooral bij hen. Versterkt door de geïntegreerde buurtwerking slagen de buurtbewoners, zowel jong als oud, erin om hun stem te laten horen op stadsniveau naar aanleiding van de inplanting van een nieuwe sociale wijk vlakbij. Bij de tweede huisbezoekenronde (najaar 2011) blijkt dat het vandalisme en de intimidaties verdwenen zijn, het aantal jongerenactiviteiten gestegen is en de netheid verbeterd is door het netheidscharter (een initiatief waarbij een 20-tal bewoners maandelijks samen de volledige wijk opruimen). Tezelfdertijd is met vallen en opstaan, ondersteund door het beleid, gewerkt aan de bouwfysische “veiligheid” van de lokalen in het oude schoolgebouw. Dit zorgt niet alleen voor het realiseren van dringende herstellingen en de nodige herinrichting van enkele lokalen, het maakt eveneens de belangrijke beleidsbeslissing mogelijk om het gebouw te renoveren tot een vernieuwde lagere school in de filosofie van Brede School.

13


’t is klasse met de politie Stad Hasselt – Preventiedienst Stad Hasselt i.s.m. Politie Hazodi Eva Prouvé Groenplein 1, 3500 Hasselt T 011/23 94 66 [email protected]

‘t is klasse met de politie HAZODI ! ‘t Is klasse met de politie is een project bestemd voor de leerlingen van het zesde leerjaar uit de scholen van Hasselt, Zonhoven en Diepenbeek. Het project bestaat uit twee delen, namelijk het deel kennismaking met de politie en het deel drugs. Voor het onderdeel kennismaking met de politie kunnen de leerlingen een bezoek brengen aan het commissariaat. Daarbij krijgen ze eerst een dvd te zien over de algemene werking van de politie. Nadien brengen ze een bezoek aan het fotolab, de voertuigen, de cellen, ... Voor het onderdeel drugs komt er een agent in de klas langs om meer uitleg te geven over de gevaren van druggebruik en hij leert de kinderen neen te zeggen. Voor elk van de onderdelen is er een werkboekje voorzien, zodat er in de klas kan verder gewerkt worden. Elke deelnemer krijgt bovendien ook nog een potlood waarop een politieagent staat afgebeeld. Het doel van het project is om de jongeren een duidelijk beeld mee te geven van de taken van de politie. De jongeren gaan een agent ook meer erkennen als hulpverlener, wat de stap kleiner maakt om naar de politie te stappen wanneer er een probleem is. Ook de rol van de wijkagent wordt tijdens dit project benadrukt. Op deze manier krijgen de jongeren dan ook het beeld van een nabije en toegankelijke politiewerking. Voor het komende schooljaar voorziet de preventiedienst van de stad Hasselt een grondige vernieuwing van het project. Zo zal er een grondige opfrissing gebeuren van de dvd die de kinderen te zien krijgen. Het lesmateriaal zal verder uitgewerkt worden en de lesboekjes krijgen ook een vernieuwing van inhoud en lay-out. De scholen uit Hasselt, Zonhoven en Diepenbeek zijn het er duidelijk over eens: ’t is klasse met de politie HAZODI!

14

15


Vuil overwinnen is aan veiligheid winnen … Hoei – Gemeentelijke preventiedienst Philippe Struvay Grand’Place 1, 4500 Huy T 085 23 05 05 [email protected]

Vuil overwinnen, garantie voor veiligheid. In het kader van het Strategisch Veiligheids- en Preventieplan dat uitgaat van de FOD Binnenlandse Zaken dient de gemeentelijke preventiedienst van de stad Hoei preventieacties te concretiseren die de bevolking van risicowijken mobiliseren rond activiteiten ter bestrijding van milieuoverlast, vooral in de meest gevoelige wijken. Naar aanleiding van de vaststelling dat het beheer van het afval een groot probleem blijft in de wijken in de rand heeft het team van de vormingswerkers ervoor gekozen om zich over dit belangrijke probleem te buigen met verschillende partners: de dienst Milieu, de dienst ‘Huy Ville Propre’, de milieu- en wijkpolitie evenals Intradel. Na meerdere acties van ‘Containers’ die ter beschikking werden gesteld van de bewoners van de wijken (november 2007 tot september 2008), waarbij we veel succes hebben geboekt op het vlak van begeleiding bij goed sorteren, hebben we onze preventiecampagne voortgezet, sinds bijna drie jaar, met een zichtbaarheidsactie die gericht is op het sorteren van de PMD-zakken en de inbreuken die inherent zijn aan deze problematiek. Op ons initiatief en met het oog op transversaliteit tegenover onze partners, werd een informatiemap van Intradel aangeboden aan de bewoners van de wijk Saint-Etienneau-Mont. Deze bevatte 1 blauwe zak en een set etiketten. Het doel was de buurtbewoners sensibiliseren om een etiket op hun zak te kleven om hen, in geval van een ‘rood handje’ bij de PMD-inzamelingen, te kunnen ontmoeten en hen uit te leggen waarom de zak niet conform was en zo te voorkomen dat het probleem zich opnieuw voordoet. Om de bescherming van de privacy te waarborgen, werden de nummers totaal willekeurig toegekend. De vormingswerkers hebben een nieuwe wind doen waaien door de wijk door de buurtbewoners te sensibiliseren voor het belang van sorteren en netheid dankzij hun bijna dagelijkse nauwe contacten met de kinderen en volwassenen.

16

Hun aanwezigheid (ze worden begeleid door een vaststellende agent van Intradel) bij de inzamelingen en hun onmiddellijke uitleg aan de personen die hun afval niet correct sorteren vormen de belangrijkste troef voor het welslagen van dit project. We hebben vastgesteld dat er niets boven regelmaat en een positieve dialoog gaat om afdoende resultaten te behalen (we zijn van 35 rode handjes gegaan naar hooguit 2-3 zakken bij PMD-inzamelingen) ondanks een maximale verlaging van de tolerantiemarge voor ‘ongewenst afval’ in de blauwe zakken. We merken hier echter bij op dat de vormingswerkers in geval van herhaling van het buitenzetten van niet-gesorteerde PMD-zakken de vaststellende agent verwittigen. Deze laatste begeeft zich persoonlijk naar de schuldige buurtbewoner en constateert samen met hem de inbreuk. Hij maakt dan een rapport op voor de gemeentesecretaris die eventueel, naargelang de inbreuk, de beslissing kan nemen om een administratieve boete op te leggen.

17


Een genegotieerd beheer bij de aanpak van overlast veroorzaakt door theehuizen. Lokale politie Mechelen Stijn Van den Bulck Frederik de merodestraat 88, 2800 Mechelen T 015 46 41 52 [email protected]; [email protected]

Mechelen hanteert een genegotieerd beheer bij de aanpak van overlast veroorzaakt door theehuizen; dialoog en gedeelde verantwoordelijkheid zijn hierbij de kernwoorden. De Mechelse integrale, geïntegreerde en probleemgerichte aanpak van de theehuizen is een concrete toepassing van de opeenvolgende fasen binnen de veiligheidsketen waarbij verschillende relevante partners bijdragen aan het herstellen van de veiligheid en leefbaarheid in de omgeving van theehuizen. Door de toepassing van een genegotieerd beheer wordt de dialoog met de uitbaters van theehuizen aangegaan en worden ze aangemoedigd om hun verantwoordelijkheid te nemen.

De proactieve en preventieve fase: transparant en sluitend reglementair kader in combinatie met een algemene communicatiecampagne De uitbater van een vaste horeca-inrichting moet aan de voorwaarden zoals bepaald in de Algemene Bestuurlijke politieverordening voldoen om een vergunning te kunnen krijgen. De verplichting om, vooraleer men een theehuis mag uitbaten, een horecavergunning aan te vragen was een eerste aanzet tot dialoog. De verschillende wettelijke voorschriften (brandveiligheid, overlastfenomenen, …) werden o.a. door lokale economie en andere partners toegelicht. Ook de wijkinspecteur, het wijkoverlast- en biketeam van de politie Mechelen kwamen langs om in dialoog met de uitbaters te treden en toelichting te geven over de wettelijke voorschriften.

De voorbereidende fase: creëren van een bestuurlijk draagvlak voor het ‘genegotieerd beheer’

18

Ondanks deze voorzorgsmaatregelen, maakten buurtbewoners (verder) melding van overlast (wildparkeren, drugs, nachtlawaai, zwerfvuil, …) die veroorzaakt zou worden door de klanten van theehuizen. Ook uit politionele hoek kwam er informatie dat niet elke uitbater het even strikt nam met bepaalde wettelijke voorschriften. De buurtbewoners werden verder bevraagd (in kaart brengen fenomeen), er werd hen beloofd dat de problematiek aangepakt zou worden. Dit was de concrete aanleiding om over te gaan tot de volgende fase, namelijk de voorbereiding van een integrale, geïntegreerde en probleemgerichte aanpak in samenspraak met alle partners (lokale economie, preventie, politie, bestuurlijke en gerechtelijke overheden, brandweer, bouwdienst, RVA, GAS-ambtenaar, …). Een rode draad in dit hele project was communicatie, dialoog en gedeelde verantwoordelijkheid.

De diverse partners wilden toewerken naar een soort ‘genegotieerd beheer’ bij de aanpak van deze overlastproblematiek, waarin een gedeelde verantwoordelijkheid tussen stadsbestuur (bestuurlijke overheid, lokale economie, preventie, …) , politie, justitie en uitbaters van theehuizen centraal stond.

De interventiefase: waarschuwen, controleren en hercontroleren In april 2011, na aanhoudende klachten, werden alle uitbaters van theehuizen vanuit het stadsbestuur aangeschreven. Hun bijdrage aan de diversiteit van de stad Mechelen werd erkend, maar de uitbaters werden tevens gewezen op hun verplichtingen. Preventieve politiecontroles werden in deze brief aangekondigd, zodat we samen het probleem konden aanpakken. Na deze controles werden de resultaten telkens opnieuw aan de uitbaters per brief bekendgemaakt. Ofwel werd men aangemoedigd om dezelfde, positieve weg te bewandelen, ofwel werd men aangemaand om zich in regel te stellen met alle wettelijke voorschriften. In dat laatste geval werden nieuwe controles in het vooruitzicht gesteld en effectief uitgevoerd. Dialoog, deëscalatie, gedeelde verantwoordelijkheid en communicatie waren hierin kernwoorden. Daarnaast werd natuurlijk de nodige verantwoording (bestuurlijke verslagen, pv’s,…) aan de overheden afgelegd.

De reparatiefase: sluiting, begeleiding en nazorg Wanneer uitbaters onwillig bleven en klachten bleven aanhouden, werd de procedure bestuurlijke sluiting (hetzij op basis bevoegdheden van de Nieuwe Gemeentewet hetzij op basis van de drugswetgeving), opgestart na overleg tussen de bestuurlijke en de gerechtelijke overheden. Via gerechtelijke weg zal het parket nadien ook nog de nodige strafvorderingen verrichten. Via communicatie in de media werden de resultaten van de aanpak en controles aan de buurt bekendgemaakt. Bij het opnieuw openen van het bewuste theehuis, worden de uitbaters hier opnieuw in begeleid en wordt de situatie door de politie opgevolgd. Het wijkoverlast- en biketeam (wot/bike) van de Mechelse politie en de verschillende preventiemedewerkers (gemeenschapswachten,…) houden voortdurend de vinger aan de pols.

19


Buurtwerking Wijk Ten Bulke Rekkem-Menen Stad Menen - Preventiedienst Luc Claeys Bruggestraat 103, 8930 T 056 53 13 70 [email protected]

Wijk Ten Bulke Rekkem-Menen een voorbeeld van een haalbaar, actiegericht en integraal model voor de aanpak van leefbaarheidsproblemen. Wijk Ten Bulke is een wijk die gebouwd is begin de jaren 70. Ze ligt ver van het centrum van Rekkem (deelgemeente van Menen) in de buurt ’t Paradijs. De wijk bestaat uit enerzijds gekochte huizen en anderzijds sociale huurwoningen van de bouwmaatschappij “Eigen Haard is Goud Waard”. Begin 2010 werd een uniek samenwerkingsplatform gecreëerd tussen diensten van het stadsbestuur, de lokale politie, welzijnsdiensten en het strategisch veiligheids- en preventiecontract. Bedoeling is om met een positieve focus en geïntegreerd de samenlevingsproblemen in de wijk aan te pakken in overleg met de bewoners. De kracht van de aanpak ligt in het gelijktijdig inwerken op het veiligheidsaspect (subjectieve en objectieve onveiligheid), het sociale, het culturele, het ruimtelijke, de verkeersveiligheid, de woonproblematiek en de infrastructuur. Het project werkt kleinschalig en integraal door aanwezigheid van welzijnswerkers, wijkagenten en gemeenschapswachten in de wijk. Deze samenwerking op het terrein krijgt vorm vanuit een stuurgroep waarin de diverse relevante publieke en private partners vertegenwoordigd zijn. Zo werkt men samen op het vlak van veiligheid, ruimtelijke ordening, vrije tijd, verkeersveiligheid, infrastructuur en netheid van de buurt. De kracht van het project ligt in de combinatie van kleinschalige aanwezigheid en initiatieven (aanspreekbaarheid van de mensen op het terrein, opruimacties), participatie van de bewoners (bevraging, actief opzoeken van wijkbewoners) en intersectorale samenwerking in de stuurgroep. Het project wordt vooral met bestaande middelen uitgevoerd.

20

Concrete resultaten van het project zijn:

• de opmerkelijke daling van het aantal PV’s en interventies bij de politie; De realisatie van een speelplein dat voldoet aan de eisen van de jeugd.

• De wijk is netter geworden door de Wijk-up actie: door een samenwerking met de buurtbewoners wordt gewerkt aan de aanpak van zwerfvuil.

• De privacy van de woningen is toegenomen door het plaatsen van tuinafsluitingen op vraag van de bewoners.

• Bewoners melden sneller problemen, omdat het vertrouwen is toegenomen dat ze zullen worden opgelost.

• De structurele aanpak zorgt voor de nodige continuïteit.

• Snellere opvolging van de meldingen door de technische dienst.

21


Eerstelijns uitwisselings-, overleg- en samenwerkingsnetwerk Stad Nijvel – Cel Preventie en veiligheid Sébastien Lété Rue Bayard 21, 1400 Nijvel T 067 88 22 75 [email protected]

Verbetering van het dagelijks werk: teamwerk. Elke dienst heeft zijn opdrachten, doelstellingen, verplichtingen, beperkingen en principes. Zowel op juridisch als op sociaal vlak zijn de actoren gehouden aan het rechtmatige en noodzakelijke beroepsgeheim. Deze factoren leiden soms tot overdreven voorzichtigheid of zelfs wantrouwen in de communicatie/samenwerking tussen diensten. Elke partij beheerst door zijn specifieke beroepservaring en -praktijk een deel van de realiteit waarmee rekening moet gehouden worden. Bovendien beschikt iedere partij slechts over een deel van de actiemiddelen. Anderzijds is de informatie-uitwisseling tussen diensten vaak uitsluitend op piramidale wijze georganiseerd. De informatie gaat opwaarts van een werker naar zijn hiërarchie, wordt doorgegeven aan de hiërarchie van de betrokken dienst, die ze neerwaarts doorgeeft aan zijn eigen eerstelijnsactoren. Bij meerdere diensten zal deze informatie, evenals de feedback, opmerkingen of voorstellen van de actoren op het terrein in antwoord op deze informatie, op een gedesynchroniseerde manier worden doorgegeven. Naast de logheid en termijnen van de informatieoverdracht kan de informatie geïnterpreteerd of vervormd worden door de verschillende tussenkomende partijen; concrete acties die worden ondernomen kunnen daardoor slecht aangepast of overbodig zijn. Anderzijds geeft informatie die langs hiërarchische weg en/of van ‘bovenaf’ komt de werker soms onterecht het gevoel dat hij alleen staat op het terrein of alleen moet handelen bij een situatie. Deze verschillende fenomenen kunnen afbreuk doen aan de doeltreffendheid van de verleende dienst, niet op een individuele manier door iedere acteur op het terrein, maar op een globale manier door een geheel van losstaande diensten. Het leek bijgevolg nuttig de werkers op het terrein te verenigen om nieuwe werkmethoden te overwegen teneinde de bestaande samenwerkingsverbanden te optimaliseren.

22

Zo is het idee ontstaan om een ‘Eerstelijns uitwisselings-, overleg- en samenwerkingsnetwerk’ op te richten dat ontmoeting, uitwisseling, samenwerking en emulatie tussen de eerstelijnsactoren op het terrein beoogt. Het doel is om de door eenieder, bewoners en werkers, beleefde realiteit zo transversaal mogelijk te beschouwen, de afstemming, de complementariteit en de doeltreffendheid van de parallel of samen gevoerde acties te verbeteren en zo de coherentie van het algemeen beleid dat op een specifiek grondgebied gevoerd moet worden, te versterken.

23


INTER-MED project Péruwelz – Cel preventie Catherine Homerin Rue des Chaufours 7, 7600 Péruwelz T 069 77 96 31 [email protected]

INTER-MED : Samen verzetten we bergen ! Wat het deel ‘bemiddeling’ betreft, gaat het idee van het project terug tot eind 2009. De leden van de cel preventie werden toen regelmatig geconfronteerd met een groeiende vraag naar de behandeling van buurtconflicten. De personen kwamen bij onze dienst terecht, als laatste redmiddel, wanneer ze helemaal niet meer wisten wat te doen. Het conflict had vaak zijn toppunt bereikt. Het werd moeilijk om nog te handelen zonder gerechtelijke stappen te ondernemen. De mensen leken ten einde raad en zagen geen uitweg meer voor het geschil. Ze waren op zoek naar hulp, steun, iemand die naar hen luistert … een schrale hoop. Niemand van ons was echt gewapend om deze mensen te helpen. Met de toename van de overlast werd het dringend tijd om een opleiding te volgen en een partnerschap uit te werken tussen de actoren die betrokken zijn bij dit soort conflicten (politie en justitie). Iemand van ons, een gespecialiseerde opvoeder die belangstelling had voor de functie en het geschikte profiel had, heeft, met steun van de lokale overheid en de leden van het Overlegorgaan voor Preventie, een interuniversitaire opleiding over ‘bemiddeling in een stedelijke context’ gevolgd. Eenmaal het attest op zak hebben de verantwoordelijken van de cel preventie en de lokale bemiddelaar de vrederechter en de wijkagenten ontmoet om hun uitvoeriger uit te leggen waaruit bemiddeling bestond en te bekijken op welke manier we concreet konden samenwerken. De vrederechter meende dat tal van conflicten vroeger konden (of hadden kunnen) behandeld worden en had veel belangstelling voor het project. Hij stemde ermee in om de door de lokale bemiddelaar verkregen akkoorden te bekrachtigen en ons een juridische toelichting te geven over, met name, procedurepunten. De lokale bemiddelaar en de vrederechter staan dus regelmatig met elkaar in contact. De wijkagenten die noch de tijd, noch de instrumenten, noch de middelen hebben om zich lang met dergelijke conflicten bezig te houden, grepen ook de kans. Elke bemiddeling vraagt tijd. Het is daar dat de bemiddelaar tussenkomt! De politieagenten centraliseren de informatie en geven ze door wanneer ze een bemiddeling opportuun achten. Onze lokale bemiddelaar heeft specifieke visitekaartjes gecreëerd. De politieagenten hebben er bij zich en geven ze aan geïnteresseerden en betrokkenen bij een conflict/onenigheid. Deze laatsten nemen vervolgens contact op met de bemiddelaar om een bemiddeling aan te vatten.

24

De bemiddelaar houdt uiteraard de persoon die het dossier aan hem heeft doorgegeven op de hoogte van de uitkomst van het conflict (akkoord of niet), via het kabinet van de burgemeester (via de dossiers met vaststellingen en informatie). Soms wordt ook de hulp van de gemeenschapswachten ingeroepen wanneer het bijvoorbeeld om een conflict gaat dat een hele wijk betreft. De gemeenschapswachten dienen in de buurt te surveilleren. Ze zorgen voor een ontradende aanwezigheid. Ze dienen ook soms berichten (herinnering aan het algemeen politiereglement) in de brievenbussen te stoppen. Op ons niveau is bemiddeling uitgegroeid tot de onmisbare aanvulling van de politieinterventie in de wijk en, voor het merendeel van de conflicten, het ideale alternatief voor justitie. Wat het deel ‘vaststellingen’ betreft, functioneerde het project al goed op gemeentelijk niveau (tussen de gemeentelijke diensten). Wij zochten echter een middel om een samenwerking met de Politiezone Bernissart-Péruwelz te activeren teneinde de uitwisseling van informatie en snelle actie op het terrein te vergemakkelijken. Dat is gebeurd via de dienst buurtwerk die het meest geschikt was om aan de vooropgezette doelstelling tegemoet te komen: de levenskwaliteit in de wijken verbeteren. Concreet ontvangen de burgemeester en de dienst buurtwerk van de Politiezone BernissartPéruwelz elke week onze vaststellingen/informatie van de voorbije week. Het deel ‘Vaststellingen’ werd dus zeer snel bij het deel ‘Bemiddeling’ gevoegd om slechts één enkel en eenzelfde project te vormen: INTER-MED, samen verzetten we bergen (N.v.d.r. : van problemen)!

25


Helm Op, Fluo Top ! PZ Geel-Laakdal-Meerhout Jos Delarbre Markt 29, 2430 Laakdal T 0495 48 86 72 [email protected]

Helm Op, Fluo Top ! Laat bij kinderen licht leven ! Dit schooljaar, startte de politiezone Geel – Laakdal - Meerhout met een preventief verkeersproject “Helm Op, Fluo Top!” voor alle lagere scholen binnen onze politiezone. Het project heeft als doel kinderen van de lagere school en kleutertjes binnen onze politiezone te sensibiliseren en te motiveren om zich zichtbaar en veilig in het verkeer op te stellen (fluo – helm). Alle kinderen van het basisonderwijs en kleuteronderwijs ontvingen een stickerkaart. De scholen stonden zelf in voor het verdelen van de stickers aan de kinderen. Elk kind dat ’s morgens drager was van een fluovestje ontving een sticker. Hoe dit praktisch werd uitgevoerd, was de verantwoordelijkheid van de directie van de school. De kinderen ontvingen, door het tonen van hun stickerkaart aan de deelnemende recreatieve partners, de korting of kregen gratis toegang. De voorwaarden werden op de stickerkaart vermeld. In de loop van het schooljaar mochten de kinderen eveneens een extra beloning in ontvangst nemen. Wanneer zij door de politiediensten werden opgemerkt tijdens hun verplaatsingen ontvingen zij een leuk fluogadget. Bij de aanvang van het project merkten we op dat slechts 18 % van de leerlingen zich zichtbaar opstelden in het verkeer. Uit een meting wanneer het project lopende was, bleek dat maar liefst 87% van de leerlingen de boodschap begrepen had en zich zichtbaar en veilig begaven in het verkeer. Dit project werd gerealiseerd in samenwerking met de lagere scholen en gemeentebesturen van onze zone. Ook andere partners uit de regio engageerden zich om in het project te stappen.

26

27


Project [email protected] Politiezone HEKLA Patrick Crabbé Prins Boudewijnlaan 43a, 2650 Edegem T 03 444 00 63 [email protected]

Elke vermissing is onrustwekkend tot vaststaat dat ze niet meer onrustwekkend is. Het aantal mensen met dementie dat wegloopt of verdwaalt, neemt jaarlijks toe. Daarom ontwikkelde de politiezone HEKLA samen met de brede zorgsector een protocol om de opsporing sneller te doen verlopen. Deze unieke aanpak krijgt navolging in heel Vlaanderen. Ook in Wallonië groeit de interesse voor het project ‘Vermist@...’. Jaarlijks zijn er in België meer dan duizend onrustwekkende verdwijningen. Volgens de Cel Vermiste Personen van de Federale politie werden er vorig jaar 151 dementerenden als vermist opgegeven. Dat is 8 procent meer dan het jaar voordien. “Vooral voor de leeftijdsgroep van 60 tot 70-jarigen zien we een grote stijging met 35 procent. Niet zo verwonderlijk aangezien in België vandaag zo’n 165.000 mensen aan een vorm van dementie lijden. En dat aantal zal de komende jaren exponentieel toenemen. De vraag naar een geïntegreerde aanpak groeit. Onder impuls van het regionaal expertisecentrum dementie Orion in Wilrijk bracht de politiezone HEKLA alle belanghebbende partners bijeen om een protocol uit te werken. “Na maanden van expertise uitwisselen met de woon- en zorgcentra, thuiszorgdiensten, familieleden, de Cel Vermiste Personen, Child Focus en andere partners, werd in 2006 het proefproject [email protected] boven de doopvont gehouden. We werkten op een dubbel spoor: zowel dat van onrustwekkende verdwijningen bij de jeugd als bij ouderen met dementie met wegloopgedrag.” Vandaag krijgt deze politiepraktijk al navolging in de politiezones VLAS (Kortrijk), Brugge, Oostkamp, Eeklo, Roeselaere, Aalst, Dendermonde, Gent, Sint-Niklaas, Geraardsbergen en Heist-op-den-Berg. In Wallonië bijt de stad La Louvière de spits af., terwijl er meerdere politiezones meer en meer interesse tonen. Concreet moeten de zorginstellingen en mantelzorgers een standaardformulier invullen met daarin alle gegevens – en zeer belangrijk: een foto – van senioren die zouden kunnen weglopen. Door een snelle verspreiding van die gegevens worden de meeste personen met dementie binnen de twee uur teruggevonden, terwijl de politie voorheen soms uren moest wachten op die noodzakelijke informatie.

28

. “Wanneer een persoon met dementie verdwijnt, is het belangrijk om te weten waar deze het laatst werd gezien. Maar het is voor de zoektocht evenzeer van groot belang om het profiel van de vermiste meteen te kennen. Dat is nu mogelijk doordat alle noodzakelijke gegevens van dwalende personen met risicogedrag vooraf wordt verzameld in een preventief opsporingsdocument.” Die levensnoodzakelijke gegevens, zoals een recente pasfoto, identiteitsgegevens, een lijst van mogelijke vindplaatsen, contactgegevens van familie, buren… en ook medische informatie, worden digitaal of in een ‘zorgkaft’ bewaard. “Nadat de persoon is verdwenen, wordt een zoektocht van maximaal twintig minuten gehouden in het gebouw waar deze verblijft. Uit ervaring weten we dat 65 procent van de vermiste personen in huis wordt teruggevonden. Is dat niet het geval, dan wordt het opsporingsdocument overgemaakt aan de lokale politie en tegelijkertijd de wachtofficier opgebeld. De politie zendt meteen een ploeg ter plaatse en de zoekactie begint.” Resultaat: binnen het half uur verschijnt een signalement met foto in de mailboxen van de 152 medewerkers van de politie, van de recherche over de baliemedewerkers tot zelfs het onderhoudspersoneel.

29


SmartWater Benelux SA Inzet SmartWater – Harzé Oude Metalen te Herentals Ed Meijer Havenkade 29, 2984 AA Ridderkerk (Nederland) T +31 6 21 45 95 70 [email protected]

Oude Metalen “Harzé” zet SmartWater in tegen diefstal en criminaliteit! Harzé Oude Metalen, had veel last van inbraak en diefstal. . Zij hebben gekozen voor de inzet van SmartWater, vanwege o.a. de holistische aanpak en het effect ervan! SmartWater helpt hen, om een veilig gevoel te creëren maar ook voor de omgeving.

Identificatieplicht: Zij zijn in december 2011 SmartWater gaan inzetten, om hun eigendommen en kostbaarheden te markeren met SmartWater. Zij zijn voornemens UV-lampen in te zetten, bij controle op binnenkomende goederen. Deze goederen worden gecheckt op SmartWater, om zo te controleren of producten niet gemarkeerd zijn met SmartWater. Gezien de opkomende identificatieplicht is dit een hot item. Door de stijgende metaalprijzen, ging het aantal metaaldiefstallen fors omhoog. Bedrijven worden geteisterd door criminaliteit, maar ook de spoorwegen hebben vaak te kampen met koperdiefstal, wat weer een nadelig effect heeft op de maatschappij, door verstoringen van het treinverkeer. Ook de diefstal van juwelen zijn toegenomen, overvallen op juweliers en woninginbraken. Om dit maatschappelijk probleem een halt toe te roepen, is er besloten een identificatie in te voeren voor metaalhandelaars. Verkopers van schroot of metalen moeten de goederen en zichzelf kunnen identificeren, waardoor het voor criminelen moeilijk gemaakt wordt om de buit te gelde te maken. Wie deze plicht overtreedt, riskeert een boete en/ of een gevangenisstraf. Dankzij de identificatieplicht, denkt de politie de daders sneller op te kunnen sporen en hiermee een extra wapen in handen te hebben.

Markering: Zij maken gebruik van een SmartWater-kit, waarmee zij alle kostbaarheden hebben gemarkeerd. En ze maken gebruik van UV-lampen om gestolen goederen te controleren op markeringen.

30

Smartwater is een onzichtbare vloeistof met een unieke forensische code. Deze vloeistof is aan te brengen op vrijwel alle type producten en is alleen zichtbaar onder UV-licht. Het traceren van eigendommen wordt mogelijk gemaakt door de unieke code die SmartWater bevat, de code staat op naam en adres van de eigenaar geregistreerd in de (ISO 27001 gecertificeerde) database. Deze code is aan een eigenaar gekoppeld en op deze manier kan ook daadwerkelijk bewezen worden wie de eigenaar is. Daarnaast zijn de gestolen materialen niet meer van grote waarde voor criminelen doordat schroothandelaars en verkopers van koper objecten gemarkeerd met SmartWater zullen herkennen. Daarmee wordt de kans om gestolen goederen aan te bieden verkleind, en preventief aangepakt.

31


JORES – Jongeren en Ouders voor Respect op straat Stad Ronse - Preventiedienst Hilke Van Gijsel Grote Markt 12, 9600 Ronse T 055 23 28 25 [email protected]

Jongeren mogen rondhangen, maar met RESPECT voor de omgeving. Respect keert trouwens telkens terug! Overlast door jongeren uit zich vaak in storend gedrag, o.a.: het lastig vallen van mensen of het intimideren en bedreigen van voorbijgangers. Regelmatig veroorzaken jongeren ook geluidsoverlast of vervuiling, waardoor er conflicten ontstaan met de buurtbewoners. De verbaal agressieve en dreigende houding van jongeren zorgt vaak voor onveiligheidsgevoelens bij voorbijgangers en buurtbewoners. Vaak is overlast slechts het topje van de ijsberg. Het eigenlijke probleem zit echter veel dieper verborgen. Een moeilijke thuis- of schoolsituatie en problematische opvoedingsomstandigheden zijn mogelijke aspecten die jongeren aanzetten tot storend gedrag. Daarom moet overlast door jongeren in een veel ruimere context worden aangepakt. Het JORES-project creëert deze ruimte! Jongeren en Ouders voor Respect op Straat. Het project bestaat enerzijds uit jongerencoaches. Die spreken jongeren aan op overlastgevend gedrag. Daarnaast is het ook een belangrijke taak van hen om contacten op te bouwen met de jongeren zelf. Zij zijn regelmatig aanwezig in de buurt van de jongeren, zodat ze een vertrouwenspersoon voor hen worden. Ook ouders kunnen aangesproken worden door de coaches. Dit gebeurt in de vorm van een huisbezoek. Naast het contact met de jongeren en ouders zelf, vormen zij ook een signalisatiepunt dat informatie over problematische situaties doorgeeft aan het caseteam. Anderzijds is er het caseteam (8 diensten) dat de verschillende meldingen van overlast verzamelt en elke casus afzonderlijk zal behandelen. Het team bekijkt de mogelijkheden voor het gezin en zal dan eventueel voor de hulpverlening doorverwijzen naar andere diensten. Het caseteam blijft wel steeds betrokken.

32

De hulpverlening werkt rond verschillende leefdomeinen van het gezin: zoals de huisvesting, financiële situatie, opvoedingsondersteuning, tewerkstelling of een nuttige tijdsbesteding voor de jongeren. Het project richt zich naar jongeren en de ouders van die jongeren die overlast veroorzaken. We richten ons naar jongeren tot 25 jaar. Het gezin kan niet verplicht worden om deel te nemen.

33


Buurtactivering Sint-Truiden - Preventiedienst Kim Herbots Sluisberg 1, 3800 Sint-Truiden T 011 70 19 92 [email protected]

Buurtactivering is een simpele manier om de dialoog tussen bewoners te stimuleren en zo het veiligheidsgevoel te verhogen. Het project buurtactivering bestaat uit een aantal verschillende elementen: - Reglement buurtactivering: via dit reglement stimuleren lokale gemeenschappen of individuele bewoners om het leven in hun buurt aangenamer te maken en de sociale cohesie in de buurt te vergroten. Onder dit reglement valt: de premie buurtgerichte actie en de basissubsidie voor buurtcomités. Organisatoren van buurtactiviteiten dienen gebruik te maken van bierkaartjes en placemats met een ludieke afbeelding. De bedoeling is enerzijds om de aanwezigen te laten weten dat deze activiteit ondersteund wordt en anderzijds om de aanwezigen erop te wijzen dat een buurtactiviteit de uitgelezen kans is om iedereen in de buurt te leren kennen, zonder onderscheid te maken tussen achtergrond, herkomst, uiterlijk, geloof, … Organisatoren van buurtactiviteiten kunnen een buurtinfobord aanvragen. De bedoeling is enerzijds om organisatoren van buurtactiviteiten de kans te geven om hun activiteiten bekend te maken in hun buurt en anderzijds om te zorgen dat dit overal op een uniforme en verzorgde manier gebeurt. - Nieuwe inwoners en mensen die verhuizen krijgen op de burgerlijke stand van zowel Sint-Truiden, Gingelom als Nieuwerkerken een reeks postkaarten. De postkaarten hebben aan de voorzijde een ludieke tekening met een leuke slogan. Het is de bedoeling dat nieuwe inwoners deze kaarten in de brievenbussen van de buren stoppen en/of voor het venster hangen zodat het eerste contact met de mensen uit de straat op een ludieke en makkelijke manier kan gebeuren. - Ooievaar: indien in de buurt een geboorte plaatsvindt kunnen de ouders en hun naaste buren deze heugelijke gebeurtenis extra in de kijker zetten en de hele buurt bij deze feestelijke gelegenheid betrekken. De ooievaars kunnen gratis worden uitgeleend bij de preventiewinkel. - Buurtinformatiepunten: inwoners (nieuwe inwoners, mensen die moeilijk te been zijn, ..) van een bepaalde wijk of straat kunnen hier terecht voor allerhande informatie, bv ‘Wie is mijn wijkagent?’, ‘Waar kan ik terecht voor hulp aan huis?’, ‘Waar vind ik informatie over diefstalbeveiliging?’.

34

- Film in de wijk: mensen voelen zich gelukkiger en veiliger in een nette buurt met veel sociale contacten. Daarom doet de preventiedienst heel wat inspanningen om buurten proper en aangenaam te houden. Om de positieve contacten in buurten te stimuleren organiseert de preventiedienst in de zomer op verschillende locaties filmavonden. - Jongerenwerking: de jongerenwerking richt zich op de maatschappelijk kwetsbare jongeren en wil de maatschappelijke integratie bevorderen. Daarnaast biedt het een alternatief voor het rondhangen op straat door activiteiten te organiseren. De jongerenwerking bestaat uit een instuifmoment, een voetbalproject, een boksproject en een dansproject. - Speelpleinwerking: de jongerenwerker bezoekt jaarlijks in de grote vakantie alle speelpleinen op ons grondgebied. Deze bezoeken hebben een belangrijke preventieve waarde. Indien er ergens een probleem wordt gesignaleerd, zal hij hier extra aandacht aan besteden. Dit om de dialoog tussen jongeren en buurtbewoners te optimaliseren.

35


Wijkinspecteur op veiligheidsbezoek Sint-Truiden - Preventiedienst Sluisberg 1, 3800 Sint-Truiden Kristien Vanderhoeven T 011 70 19 90 [email protected]

Samen tegen inbraak! Ter preventie van woninginbraken is de lokale politie ruim 2 jaar geleden gestart met het project ‘Wijkinspecteur op veiligheidsbezoek’. De bedoeling van het project is de burgers bewust te maken van de inbraakrisico’s van de eigen woning. De nadruk van het veiligheidsbezoek ligt op het beklemtonen van een aantal zeer eenvoudige en vaak evidente raadgevingen. Maar al te vaak wordt het belang hiervan onderschat en laat de burger het na om een aantal elementaire maatregelen te treffen, terwijl het juist deze factoren zijn die voor een inbreker een doorslaggevende rol spelen. Daarom zullen de wijkinspecteurs iedere eengezinswoning van de politiezone bezoeken en enkele essentiële punten in en rond de woning controleren in het kader van inbraakpreventie. Aan de hand van een steekkaartje bespreekt de wijkinspecteur met de bewoner wat er eventueel kan verbeterd worden aan de woning. Naast het controleren van de gevelelementen zoals de ramen en de deuren, geven ze ook tips over veilige leefgewoonten. Bij afwezigheid van de bewoners wordt er op het steekkaartje aangeduid welke de zwakke punten zijn aan de woning. Het steekkaartje wordt samen met een begeleidende brief in de brievenbus gestopt. Op deze manier wordt aan de bewoners te kennen gegeven wat het opzet van het project is. De wijkinspecteur legt tijdens zijn bezoek ook de mogelijkheid uit voor het vragen van een uitgebreid technopreventief advies. De coördinaten van de preventiedienst en de technopreventief adviseur staan vermeld op het steekkaartje.

36

37


De ‘Wijkgroep van de Linaigrettes’ of de opbouw van een burgerdynamiek vanuit een wijkbemiddeling Verviers - Preventiedienst Lionel RION Rue des Alliés 19, 4800 Verviers T 087 35 37 25 [email protected]

Van een disjunctieve logica (waarin ik alleen en gescheiden ben) naar een conjunctieve logica (waarin ik verbonden ben met anderen) Een twintigtal jongeren, van 15 tot meer dan 20 jaar, die in de wijk wonen, hebben de gewoonte samen te scholen. Hun levenswijze (gedragingen, houdingen, activiteiten) stoort de buren: voetballen op het kruispunt, tags, kabaal… De interacties tussen de jongeren en de lastig gevallen buurtbewoners zijn conflictueus: scheldwoorden, dreigementen… Eerst nemen drie wijkbemiddelaars van de preventiedienst van de Stad Verviers contact op met de bewoners van de 170 woningen door bij hen langs te gaan of per brief. Ze doen hetzelfde met de jongeren die ze in de wijk tegenkomen. Ze vragen aan de mensen hoe ze hun wijk ervaren en laten hen weten dat de preventiedienst van de stad Verviers, in samenwerking met de politie en de sociale huisvestingsmaatschappij, binnenkort een vergadering gaat opzetten zodat iedereen, zowel volwassene als jongere, zijn gevoel en zijn verwachtingen voor een betere gemeenschap kan uiten. De eerste vergaderingen hebben vier maanden later plaats in het buffet van de voetbalclub van de wijk. Sommige van deze vergaderingen brengen tot vijfenveertig personen, volwassenen en jongeren, bijeen. Ze worden al twee jaar maandelijks gehouden met alle partners. Hoewel het niet gaat om een interpersoonlijk bemiddelingsproces in de strikte zin van het woord hebben de maatschappelijke werkers in deze situatie een filosofische bemiddelingspositie aangenomen en bemiddelingsmethoden, -technieken en -instrumenten toegepast. Filosofie: elkaars standpunt delen en begrijpen en het verlangen, of het plezier, om samen te bouwen in gedeelde waarden van onderling respect, verdraagzaamheid, zonder vooroordelen, zonder geweld, …

38

De doelstelling van deze vergaderingen: • een band scheppen tussen de buurtbewoners, jongeren en volwassenen, en de partners • een ruimte voor dialoog en reflectie scheppen om de partijen ertoe te brengen bevredigende oplossingen voor iedereen uit te werken • responsabilisering van de bewoners in het beheer van hun wijk op relationeel, milieu-, veiligheidsniveau bevorderen. De vertegenwoordiger van de politie, de wijkinspecteur, verduidelijkt opnieuw zijn werkkader, het zonaal politiereglement dat van kracht is met betrekking tot de bezetting van de openbare ruimte en informeert over de haalbaarheid van bepaalde verzoeken van de buurtbewoners. De maatschappelijk werker van de sociale woningen stelt voor om als tussenpersoon te fungeren tussen het team en de sociale huisvestingsmaatschappij voor elk verzoek betreffende de woningen en de leefregels in de sociale wijk. De wijkreferentiepersoon (gemeenschapswacht) komt tussen voor de problemen in verband met sociale overlast en netheid in de wijk. Tijdens de eerste vergaderingen hebben de volwassenen en de jongeren hun moeilijkheden om samen te wonen in de wijk uiteengezet. De volwassenen hebben te kennen gegeven wat hen concreet stoorde aan de jongeren en de jongeren hebben hun behoefte geuit aan een plek om samen te komen en zich te ontspannen. De ene groep begon begrip op te brengen voor het standpunt van de andere groep. Hieruit volgde een mobilisering van de volwassenen om de jongeren te helpen een ‘terrein’ van verstandhouding te vinden. Dat was het begin van een gezamenlijk project van de jongeren en de volwassenen van de wijk. Dit terrein werd het aanknopingspunt van het sociale werk en diende als aanloop tot de dialoog om de verslapte sociale banden weer aan te halen. Deze dynamiek leidde tot de oprichting van een echt autonoom wijkteam dat wordt gesteund door de aanwezige en betrokken partners.

39


WVP - Wijkveiligheidsplannen Politiezone Vesdre – Strategie en Ontwikkeling Sylviane Bogaerts Chaussée de Heusy 219, 4800 Verviers T 087 32 92 53 [email protected]

De Wijkveiligheidsplannen: de ontbrekende schakel Na 6 politiehuizen in te richten in 3 gemeenten (Verviers, Dison, Pepinster) en de politieen hulpdiensten over deze politiehuizen te verdelen, heeft de Politiezone Vesdre op 1 januari 2011, na een experimentele fase, haar nieuwe buurtstrategie opgezet, die gebaseerd is op de wijkteams. Haar Zonaal Veiligheidsplan 2009-2012 voorzag immers een belangrijk project, ‘Du Policier de quartier d’hier à l’équipe de quartier de demain (Van de wijkagent van gisteren tot het wijkteam van morgen)’ genaamd. Gedaan met de traditionele figuur van de wijkagent, gedaan met de indeling in 53 wijken die beheerd worden door één enkele wijkagent, gedaan met politieen hulpdiensten die losstaan van de wijk, gedaan met een hiërarchie die weinig betrokken is bij de wijkop-lossingen ... Maar een sterke lokale verankering met 14 wijken en 14 wijkteams. Een belangrijke verandering die begeleid werd door de ontwikkeling van een nieuw instrument: het Wijkveiligheidsplan (WVP). Het WVP heeft twee doelstellingen. Enerzijds een ‘profilering’ van de wijk om zo goed mogelijk af te bakenen wat er specifiek aan kan zijn, zoals de sociale, economische, demografische en uiteraard veiligheidskenmerken. En het gaat niet alleen om cijfergegevens maar om een kwalitatieve aanpak die gebaseerd is op kennis van de wijk en zijn bijzonderheden. Ergens dwingt het om dieper na te denken over fenomenen die men, soms ten onrechte, al goed dacht te kennen en laat het een betere bewustwording van de realiteiten van de wijk toe. Anderzijds beschrijft het WVP, op basis van de gestelde diagnose, op een uitvoerige en pragmatische manier, de verschillende politieacties die gevoerd gaan worden, met de beschikbare middelen. Het gaat dus niet om een handleiding maar om een werkdocument dat aan alle leden van een wijkteam verduidelijkt aan welke problematieken men eerst moet werken en hoe. Het vormt zo de ontbrekende schakel in een politiestrategie, die reeds sterk is door het Nationale Veiligheidsplan en de Zonale Veiligheidsplannen.

40

Elk WVP wordt geleid door een wijkteamchef, met steun van de dienstchef van het politiehuis. Zo zijn er 14 plannen opgesteld op basis van een gezamenlijk sjabloon. Ze bestuderen in detail de zeer talrijke aspecten van het wijkleven, zoals milieu, straatoverlast en -criminaliteit, verkeersveiligheid, jeugddelinquentie, verdovende middelen of intrafamiliaal geweld. Deze thematieken worden geanalyseerd in het licht van de eigen kenmerken van het grondgebied en van de bevolking waarvoor het wijkteam instaat. De plannen behandelen ook bepaalde aspecten van de interne werking van de politie en meer bepaald de manier waarop het team zich organiseert om beter zorg te dragen voor de wijk. Er bestaan twee versies van hetzelfde WVP: de interne versie en de externe versie. Deze laatste is bestemd voor de externe partners en de burgers en enkele gevoeligere problematieken (verdovende middelen, terrorisme… ) komen er niet in aan bod. De invoering van de veiligheidsplannen blijkt bijzonder nuttig in het kader van de nieuwe organisatie in teams. Daar waar een agent vroeger een wijk trachtte te beheren, zijn er nu 8 tot 12 buurtagenten actief op eenzelfde grondgebied. De uitwerking en de bijwerking van een plan beantwoordt zo aan de nieuwe behoeften die aan deze situatie verbonden zijn: coherentie van de politiepraktijken, bewust-making van allen van de problemen die eigen zijn aan een wijk, beschrijving van de gezamenlijke doelstellingen, continuïteit van de dienstverlening aan het publiek… Al de door de administratieve overheden goedgekeurde en gesteunde WVP’s worden sinds april 2011 gepubliceerd op de internetsite van de Zone Vesdre (www.policevesdre. be). De bevolking wordt uitgenodigd om ze te raadplegen en, indien ze dat nuttig acht, contact op te nemen met haar politiehuis of met de buurtagenten van haar wijk. Allemaal elementen die ervoor zorgen dat deze veiligheidsplannen leven en evolueren dankzij de burger en het wijkteam dat tot zijn dienst staat!

41


Justitieel Casemanagement

Recommend Documents