34567
EEN WERELD ZONDER
VOOROORDEEL WANNEER?
1 JU NI 201 3
34567
6
Vol. 134, No. 11
Semimonthly DUTCH
DIT TIJDSCHRIFT, De Wachttoren, eert Jehovah God, de Bestuurder van het universum. Het troost mensen met het goede nieuws dat Gods hemelse Koninkrijk binnenkort een eind zal maken aan alle slechtheid en daarna de aarde in een paradijs zal veranderen. Het spoort aan tot geloof in Jezus Christus, die gestorven is zodat wij eeuwig leven kunnen krijgen en die nu regeert als Koning van Gods Koninkrijk. Dit tijdschrift wordt al sinds 1879 uitgegeven en heeft geen politieke inslag. Het houdt zich aan de Bijbel als autoriteit.
(
Oplage per uitgave: 44.978.000 IN 207 TALEN
JUNE 1, 2013
COVERONDERWERP
Vooroordeel Een wereldwijd probleem
BLZ. 3
EEN WERELD ZONDER VOOROORDEEL — WANNEER? 5
OOK IN DEZE UITGAVE Nader dicht tot God: Jehovah is „niet partijdig” 8 Een schat die eeuwenlang verborgen bleef 9 Moeten we tot heiligen bidden? 12
Wilt u meer informatie of een gratis Bijbelcursus?
Om met uw kinderen te lezen Wat kunnen we leren van de misdadiger? 14
Ga naar www.jw.org/nl of schrijf naar een van de onderstaande adressen.
Vragen over de Bijbel 16
Voor NEDERLAND: Jehovah’s Getuigen Noordbargerstraat 77 NL-7812 AA Emmen ¨ Voor BELGIE: Jehovah’s Getuigen rue d’Argile-Potaardestraat 60 B-1950 Kraainem
(s
MEER LEZEN? www.jw.org/nl
Een complete lijst met adressen in de hele wereld vindt u op www.jw.org /nl/contact.
VEELGESTELDE VRAGEN OVER JEHOVAH’S GETUIGEN Zijn jullie tolerant tegenover andere religies?
˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙˙
Deze publicatie is niet voor de verkoop bestemd maar wordt verschaft als onderdeel van een wereldwijd Bijbels onderwijzingswerk dat gesteund wordt door vrijwillige bijdragen. Tenzij anders vermeld, is de gebruikte Bijbelvertaling de Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift — met studieverwijzingen (uitgave 2004). De afkorting v.G.T. betekent „voor de gewone tijdrekening”. G.T. staat voor „van de gewone tijdrekening”. Waar de uitgever artikelen primair voor Jehovah’s Getuigen zelf bedoelt, zijn ze in een wat informelere stijl geschreven. The Watchtower (ISSN 0043-1087) is published semimonthly by Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.; L. Weaver, Jr., President; G. F. Simonis, Secretary-Treasurer; 25 Columbia Heights, Brooklyn, NY 11201-2483, U.S.A., and in England by Watch Tower Bible and Tract Society of Britain, The Ridgeway, London NW7 1RN (Registered in England as a Charity). Uitgegeven door Wachttoren-, Bijbel- en Traktaatgenootschap, Noordbargerstraat 77, NL-7812 AA Emmen, Nederland. Christelijke Gemeente van Jehovah’s Getuigen (Verantwoordelijke uitgever: Marcel ¨ Gillet), Potaardestraat 60, B-1950 Kraainem, Belgie, PP-PB BRUXELLES X - BRUSSEL X No. 10/667. 5 2013 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Alle rechten voorbehouden. Printed in Britain.
r
(Ga naar OVER ONS/VEELGESTELDE VRAGEN)
34567
DIT TIJDSCHRIFT KAN IN VERSCHILLENDE FORMATEN GEDOWNLOAD WORDEN EEN WERELD ZONDER
VOOROORDEEL WANNEER?
1 JU NI 201 3
COVERONDERWERP VOOROORDEEL IS OVERAL Canada: „Hoewel diversiteit [in het land] wordt omarmd en er talloze juridische en beleidsvoorzieningen getroffen zijn om de rechten van verschillende bevolkingsgroepen te beschermen, is racisme nog steeds een serieus mensenrechtenprobleem.” — Briefing van Amnesty International over Canada (2012).
Europa: „Volgens 48 procent van de Europeanen wordt er te weinig gedaan om de discriminatie in hun land aan te pakken.”
Vooroordeel Een wereldwijd probleem
— Intolerance, Prejudice and Discrimination: A European Report (2011).
Afrika: „In veel landen komt mishandeling en discriminatie van vrouwen nog steeds algemeen voor.” — Amnesty International Report 2012.
JONATHAN, een Amerikaan van Koreaanse afkomst, kreeg als kind te maken met racisme. Toen hij ouder werd, zocht hij naar een plek waar hij niet gediscrimineerd zou worden vanwege zijn ras of uiterlijk. Hij accepteerde een baan als arts in een plaats in Noord¨ Alaska, waar veel van zijn patienten er net zo uitzagen als hij. Daar hoopte hij te ontsnappen aan vooroordeel. Die hoop werd de bodem ingeslagen toen hij een ¨ 25-jarige vrouw behandelde. De patiente kwam bij uit een coma, keek hem aan en begon hem uit te schelden omdat ze een hartgrondige hekel aan Koreanen had. Dit herinnerde hem er op een pijnlijke manier aan dat hij ondanks al zijn inspanningen om te verhuizen en te integreren niet kon ontsnappen aan discriminatie. Zijn ervaring laat een harde realiteit uitkomen: overal waar mensen zijn is vooroordeel.
Nepal: „Dalits (onaanraakbaren) hebben te lijden onder hardnekkige discriminatie, vooral op economisch, sociaal en cultureel gebied.” — Human Rights Watch World Report (2012).
Oost-Europa: „De Oost-Europese Roma zijn in het buitenland de zondebok en in hun geboorteland het slachtoffer van vooroordeel. Geen enkele politicus wil dit probleem aanpakken.” — The Economist, 4 september 2010.
1 JUNI 2013
3
WAT IS VOOROORDEEL?
Onderzoekers vinden het moeilijk om een definitie van vooroordeel te geven. Sommige zeggen dat het een negatieve houding tegenover een individu is, uitsluitend gebaseerd op het feit dat de persoon bij een bepaalde groep hoort. Andere zeggen dat zo’n houding gebaseerd is op onvoldoende informatie, wat leidt tot vooringenomenheid tegenover de leden van een groep. Vooroordelen tegenover iemand kunnen ontstaan vanwege zijn ras, gewicht, geslacht, taal, godsdienst of vrijwel alles wat als anders wordt ervaren.
Hoewel vooroordeel veel voorkomt, zijn de meeste mensen er snel bij het te veroordelen. Dat is best tegenstrijdig! Hoe kan iets waar bijna iedereen een hekel aan heeft toch zo veel voorkomen? Blijkbaar herkennen veel mensen die vooroordeel afkeuren het niet bij zichzelf. Zou dat ook voor u kunnen gelden? VOOROORDEEL BIJ ONSZELF HERKENNEN
Of we het nu beseffen of niet, het is vaak moeilijk erachter te komen of we zelf bepaalde vooroordelen hebben. De Bijbel legt uit hoe dat komt: „Het hart is verraderlijker dan iets anders” (Jeremia 17:9). We kunnen onszelf dus voor de gek houden en denken dat we tolerant zijn tegenover alle soorten mensen. Of we kunnen vinden dat we een goed excuus hebben om negatief te denken over mensen van bepaalde bevolkingsgroepen. Het volgende scenario illustreert hoe lastig het is om na te gaan of we diep vanbinnen een vooroordeel hebben: U loopt ’s avonds laat in uw eentje over straat. Het is donker en twee jonge mannen die u nog nooit hebt gezien, komen u tegemoet. Ze zien er sterk uit en een van de twee lijkt iets in zijn hand te hebben. Denkt u meteen dat de mannen een bedreiging voor u zijn? Ervaringen uit het verleden hebben u misschien geleerd om voorzichtig te zijn, maar is daardoor de conclusie gerechtvaardigd dat deze jonge mannen gevaarlijk zijn? Denkt u meteen aan een bepaald ras of een bepaalde etnische groep? Misschien staat u zelf te kijken van uw antwoord op deze vraag. Er kan uit blijken dat ¨ ook u tot op zekere hoogte beınvloed bent door vooroordeel.
4
DE WACHTTOREN
Als we eerlijk tegen onszelf zijn, moeten we toegeven dat we diep vanbinnen allemaal wel een bepaalde mate van vooroordeel hebben. Ook de Bijbel zegt dat mensen anderen vaak beoordelen ¨ op hun uiterlijk (1 Samuel 16:7). We hebben allemaal last van deze menselijke neiging — vaak met rampzalige gevolgen. Is het mogelijk om vooroordeel bij onszelf uit te bannen? En komt er ooit een tijd dat de hele wereld vrij van vooroordeel zal zijn?
HOE ZOU U ZICH IN DEZE SITUATIE VOELEN?
Een wereld zonder vooroordeel
Wanneer? 5 Bob Adelman/Corbis
„I HAVE a dream.” Deze uitspraak komt uit een beroemde rede van Martin Luther King, de leider van de Amerikaanse burgerrechtenbeweging. In zijn rede op 28 augustus 1963 sprak hij over zijn droom dat mensen op een dag bevrijd zouden zijn van racisme. Hoewel hij zich richtte tot een publiek in de Verenigde Staten, hebben mensen in veel landen de essentie van zijn Martin Luther King houdt zijn rede over idealen omarmd. Drie maanden later, op burgerrechten 20 november 1963, namen meer dan honderd landen de VN-Verklaring inzake de Uitbanning van Alle Vormen van Rassendiscriminatie aan. In de daaropvolgende decennia werden wereldwijd nog meer initiatieven ontplooid. Die nobele pogingen leiden onvermijdelijk tot de vraag: wat hebben ze opgeleverd? Op 21 maart 2012 zei Ban Ki-moon, de secretaris-generaal van de VN: „Er bestaat een reeks waardevolle verdragen en instrumenten — alsook een alomvattend mondiaal kader — ter voorkoming en bestrijding van racisme, rassendiscriminatie, vreemdelingenhaat en ermee verband houdende onverdraagzaamheid. Niettemin veroorzaakt racisme nog steeds veel leed bij miljoenen mensen over de hele wereld.” In sommige landen is enige vooruitgang geboekt in het bestrijden van racisme en andere vormen van vooroordeel. Toch blijft de vraag bestaan: zijn de diepgewortelde gevoelens van vooroordeel echt uitgebannen of wordt alleen voorkomen dat mensen uiting geven aan die gevoelens? Sommigen
denken dat het hooguit mogelijk is om discriminatie te voorkomen, maar dat vooroordeel eigenlijk niet uit te bannen is. Waarom is dat zo? Discriminatie is zichtbaar en vaak wettelijk strafbaar, maar vooroordeel heeft te maken met gedachten en gevoelens, en die zijn nu eenmaal niet zo makkelijk onder controle te houden. Inspanningen om vooroordeel uit te bannen moeten dus niet alleen gericht zijn op het terugdringen van discriminerend gedrag, maar ook op het veranderen van iemands gedachten en gevoelens tegenover mensen van een andere groep. Is dat echt mogelijk? Hoe zou dat gedaan kunnen worden? Hier volgen een paar praktijkvoorbeelden die laten zien dat mensen kunnen veranderen en dat er iets is wat ze daarbij kan helpen. VOOROORDEEL OVERWONNEN DANKZIJ DE BIJBEL Linda: Ik ben geboren in Zuid-Afrika. Ik zag Zuid-Afrikanen die niet blank waren als inferieur, onontwikkeld, onbetrouwbaar en alleen geschikt als bedienden voor de blanken. Ik was compleet ´ ´ bevooroordeeld en had het niet eens door. Maar die houding veranderde toen ik de Bijbel begon te bestuderen. Ik leerde dat „God niet partijdig is” en dat het niet telt welke huidskleur je hebt of welke taal je spreekt, maar hoe je hart is (Handelingen 10:34, 35; Spreuken 17:3). De tekst in Filippenzen 2:3 hielp me in te zien dat ik vooroordeel kon overwinnen als ik iedereen als superieur aan mezelf bezag. Bijbelse principes hebben me geholpen belangstelling voor anderen te tonen ongeacht hun huidskleur. Ik voel me bevrijd van vooroordeel. Michael: Ik ben opgegroeid in een deel van Aus¨ tralie waar voornamelijk blanken wonen, en ik ontwikkelde een sterk vooroordeel tegen Aziaten, vooral Chinezen. Als ik ergens reed en iemand 1 JUNI 2013
5
„Ik voel me bevrijd van vooroordeel.” — Linda
’Ik kwam erachter hoe God over mensen denkt.’ — Michael
zag lopen die er Aziatisch uitzag, deed ik het raampje naar beneden en begon ik dingen te roepen als: „Ga terug naar je eigen land!” Later begon ik de Bijbel te onderzoeken en kwam ik erachter hoe God over mensen denkt. Hij houdt van ze ongeacht hun afkomst of uiterlijk. Dat raakte me, en mijn haat veranderde in liefde. Het is heel bijzonder om zo’n ingrijpende verandering door te maken. Nu vind ik het leuk om met mensen van verschillende nationaliteiten en achtergronden om te gaan. Mijn blik is erdoor verruimd en het maakt me gelukkig. Sandra: Mijn moeder kwam uit Umunede in de staat Delta (Nigeria). Maar de familie van mijn vader komt uit de staat Edo en spreekt Esan. Vanwege die verschillen werd mijn moeder tot aan haar dood zwaar gediscrimineerd door de familie van mijn vader. Daarom besloot ik dat ik nooit meer iets te maken wilde hebben met iemand die Esan sprak en dat ik nooit met iemand uit Edo zou trouwen. Maar toen ik de Bijbel ging bestuderen, begon ik dingen vanuit een ander perspectief te bezien. De Bijbel zegt dat God niet partijdig is en
6
DE WACHTTOREN
dat iedereen die hem vreest aanvaardbaar voor hem is, dus wie ben ik om een hekel aan mensen te hebben vanwege hun stam of taal? Ik paste mijn denkwijze aan en legde het bij met de familie van mijn vader. Omdat ik Bijbelse principes toepas, ben ik gelukkig en heb ik innerlijke rust. Ik kan nu goed met anderen opschieten ongeacht hun achtergrond, ras, taal of nationaliteit. En ik ben getrouwd met een man uit de staat Edo die Esan spreekt! Hoe komt het dat de Bijbel deze en veel andere mensen heeft geholpen diepgewortelde haat en vooroordelen te overwinnen? Dat komt doordat de Bijbel het Woord van God is en de kracht heeft om iemands gedachten en gevoelens over anderen te veranderen. Bovendien laat de Bijbel zien wat er nog meer nodig is om een eind te maken aan alle vormen van vooroordeel.
„Ik paste mijn denkwijze aan en legde het bij.” — Sandra
GODS KONINKRIJK ZAL EEN EIND MAKEN AAN VOOROORDEEL Kennis van de Bijbel kan ons helpen sterke gevoelens te beheersen en te overwinnen, maar er zijn twee andere problemen die opgelost moeten worden voordat vooroordeel volledig uitgeroeid kan worden. Ten eerste zonde en menselijke onvolmaaktheid. De Bijbel zegt duidelijk: „Er is geen mens die niet zondigt” (1 Koningen 8:46). Dus hoe hard we ook ons best doen, we hebben dezelfde innerlijke strijd als de apostel Paulus, die schreef: ’Wanneer ik het juiste wens te doen, is het slechte bij mij aanwezig’ (Romeinen 7:21). Af en toe zal ons onvolmaakte hart dus terugvallen op „slechte gedachten” die tot vooroordeel kunnen leiden (Markus 7:21, De Nieuwe Bijbelvertaling). Ten tweede is er de invloed van Satan de Duivel. De Bijbel beschrijft hem als „een doodslager” en zegt dat hij „de gehele bewoonde aarde misleidt” (Johannes 8:44; Openbaring 12:9). Dat verklaart waarom vooroordeel zo veel voorkomt en
waarom het de mensheid niet lukt een eind te maken aan fanatisme, discriminatie, genocide en andere vormen van raciale, religieuze en maatschappelijke intolerantie. Vooroordeel kan dus pas volledig uitgebannen worden als niet alleen zonde en onvolmaaktheid verdwenen zijn maar ook de invloed van Satan de Duivel. De Bijbel laat zien dat Gods Koninkrijk dat zal realiseren. Jezus Christus leerde zijn volgelingen tot hun God, Jehovah, te bidden: „Uw koninkrijk kome. Uw wil geschiede, gelijk in de hemel, zo ook op ¨ aarde” (Mattheus 6:10). Door middel van Gods Koninkrijk zal er een eind gemaakt worden aan al het onrecht, met inbegrip van alle vormen van intolerantie en vooroordeel. Wanneer Gods Koninkrijk komt en het bestuur over de aarde overneemt, zal Satan ’gebonden’ ¨ worden zodat ’hij de natien niet meer zal misleiden’ (Openbaring 20:2, 3). Dan zal er een „nieuwe aarde” (mensenmaatschappij) komen waarin „rechtvaardigheid [zal] wonen” (2 Petrus 3:13).1 Degenen die in die rechtvaardige maatschappij zullen leven, zullen tot volmaaktheid worden gebracht en vrij van zonde zijn (Romeinen 8:21). Als onderdanen van Gods Koninkrijk zullen ze „generlei kwaad doen noch enig verderf stichten”. Hoe komt dat? „De aarde zal stellig vervuld zijn van de kennis van Jehovah” (Jesaja 11:9). Alle mensen zullen dan de normen van Jehovah leren en zijn liefdevolle persoonlijkheid nabootsen. Daarmee zal er echt een eind komen aan alle vormen van vooroordeel, „want er is bij God geen partijdigheid” (Romeinen 2:11). ˇ 1 Zie voor meer informatie over Gods Koninkrijk en wat het tot stand zal brengen hoofdstuk 3, 8 en 9 van het boek Wat leert de bijbel echt?, uitgegeven door Jehovah’s Getuigen.
1 JUNI 2013
7
NADER DICHT TOT GOD
Jehovah is „niet partijdig” Bent u weleens gediscrimineerd? Bent u vanwege uw huidskleur, etnische achtergrond of maatschappelijke status weleens minachtend behandeld, bijvoorbeeld doordat u de toegang tot een restaurant geweigerd werd of u afgewezen werd voor een baan? Dan bent u zeker niet de enige. Maar hoewel zulke dingen onder mensen vaak voorkomen, zal God ons nooit zo behandelen. ’God is niet partijdig’, zei de apostel Petrus vol overtuiging. (Lees Handelingen 10:34, 35.) Petrus deed die uitspraak in een heel ongebruikelijke setting: in het huis van Cornelius, een heiden. Petrus, die als Jood geboren was, leefde in een tijd waarin de Joden heidenen zagen als onreine mensen met wie je niet mocht omgaan. Waarom was Petrus in het huis van Cornelius? Eenvoudig gezegd omdat God, Jehovah, hiervoor had gezorgd. Hij had Petrus een visioen gegeven waarin tegen hem gezegd werd: „De dingen die God heeft gereinigd, moogt gij niet langer verontreinigd noemen.” Zonder dat Petrus het wist, had Cornelius een dag eerder ook een visioen gehad, waarin een engel hem opdracht gaf Petrus te laten halen (Handelingen 10:1-15). Toen Petrus Jehovah’s hand hierin zag, voelde hij zich gedrongen te spreken. „Ik bemerk zeer zeker dat God niet partijdig is”, zei Petrus (Handelingen 10:34). Het Griekse woord dat met „partijdig” is weergegeven, betekent letterlijk „aannemer van gezichten” (The Kingdom Interlinear Translation of the Greek Scriptures). Een Bijbelgeleerde geeft hierover de volgende uitleg: „Het verwijst naar een rechter die naar het gezicht van een man kijkt en een vonnis velt, niet op grond van de zaak zelf, maar omdat hij de man wel of niet mag” (The Interpretation of the Acts of the Apostles). God heeft geen voorkeur voor het ene gezicht boven het andere op grond van ras, nationaliteit,
8
DE WACHTTOREN
maatschappelijke status of andere uiterlijke factoren. In plaats daarvan kijkt Jehovah naar wat er in ons ¨ hart leeft (1 Samuel 16:7; Spreuken 21:2). Petrus zei ook: „In elke natie is de mens die hem vreest en rechtvaardigheid beoefent, aanvaardbaar voor hem” (Handelingen 10:35). God ’vrezen’ betekent dat we hem respecteren, eren en vertrouwen, en het vermijden dingen te doen die hij afkeurt. ’Rechtvaardigheid beoefenen’ houdt in dat we graag doen wat juist is in Gods ogen. Jehovah is blij met iemand
Als Jehovah vanuit de hemel naar de aarde kijkt, ziet hij ´ ´ maar een ras: het menselijk ras die in zijn hart een eerbiedig ontzag voor Hem heeft waardoor hij graag het juiste wil doen (Deuteronomium 10:12, 13). Als u ooit met discriminatie of vooroordeel te maken hebt gehad, is er goede reden om moed te putten uit Petrus’ woorden over God. Jehovah trekt mensen uit alle landen tot de ware aanbidding (Johannes 6:44; Handelingen 17:26, 27). Hij verhoort de gebeden van zijn aanbidders ongeacht hun ras, nationaliteit of maatschappelijke status (1 Koningen 8:41-43). We kunnen erop vertrouwen dat als Jehovah vanuit de hemel naar de aarde kijkt, hij maar ´ ´ een ras ziet: het menselijk ras. Motiveert dat u niet om deze onpartijdige God beter te leren kennen? ˇ
BIJBELLEESGEDEELTE VOOR JUNI
Johannes 17–Handelingen 10
Een schat die eeuwenlang verborgen bleef De geleerde kan zijn ogen niet geloven. Hij bestudeert het oude manuscript steeds opnieuw. Als hij naar de kalligrafie en de grammatica kijkt, weet hij het zeker: voor hem liggen fragmenten van de oudst bekende vertaling van de Bijbel in het Georgisch!
EZE schat werd ontdekt in december 1922, ´ toen de Georgische wetenschapper Ivane Javachisjvili onderzoek deed naar het ontstaan van het Georgische alfabet. Daarbij kwam hij een exemplaar van de Jeruzalemse Talmoed tegen. Bij nader onderzoek zag hij onder de Hebreeuwse tekst Georgische letters die gedeeltelijk uitgewist waren.1 De tekst die onder de Talmoed verborgen zat, was een vijfde-eeuwse kopie van een passage uit ´ ´ het Bijbelboek Jeremia. Voor deze vondst dateerde het oudst bekende Georgische bijbelmanuscript uit de negende eeuw. Korte tijd later werden er andere delen van Bijbelboeken uit de vijfde eeuw of zelfs van daarvoor gevonden. Wat zal het bijzonder zijn geweest om bijbelmanuscripten te ontdekken die dateerden van een paar eeuwen na Jezus en zijn apostelen!
D
1 In de oudheid was schrijfmateriaal schaars en kostbaar. Daarom was het gebruikelijk om de oude tekst van een manuscript af te schrapen en het materiaal voor een nieuwe tekst te gebruiken. Zo’n manuscript wordt wel een palimpsest genoemd, van een Grieks woord dat „weer afgekrabd” betekent. 5 The Bodleian Libraries, University of Oxford [Ms.Georg.c.1(P) Verso]; inset: National Archives of Georgia
´ ´ Was deze vertaling het werk van een persoon of van een groep vertalers? Daarover is tot nu toe niets bekend. In ieder geval is duidelijk dat de Bijbel of gedeelten ervan al in de vierde eeuw in ¨ het Georgisch waren vertaald en dat de Georgiers sinds die tijd de beschikking hadden over Gods Woord in hun moedertaal. Hoe goed het Georgische volk bekend was met de Bijbel blijkt uit het boek „Het martelaarschap van koningin Sint-Sjoesjanik”, dat waarschijnlijk eind vijfde eeuw geschreven werd. In het tragische verhaal van de koningin worden passages ¨ uit de Psalmen, de evangelien en andere delen van de Bijbel aangehaald of genoemd. Er wordt ook in verteld dat Sjoesjaniks man, Varsken, een bestuurder van het Georgische koninkrijk Kartli, in de gunst probeerde te komen bij de Perzische opperheren door het christelijke geloof vaarwel te zeggen en zich te bekeren tot het Perzische zoroastrisme. Hij eiste van zijn vrouw dat ze zich bij hem aansloot. Volgens het boek weigerde ze haar geloof op te geven en vond ze in haar laatste dagen troost in de Bijbel. 1 JUNI 2013
9
GODS NAAM IN DE GEORGISCHE BIJBEL De naam Jehovah (Hebreeuws: 565 ), waarmee God zich in de Bijbel bekendmaakt, komt in de manuscripten in de oorspronkelijke taal zo’n zevenduizend keer voor. In de meeste Georgische vertalingen is deze naam vervangen door de titel „Heer”. Maar Soelchan-Saba Orbeliani vermeldt in de appendix van zijn Bijbelvertaling de betekenis van de naam Jezus als volgt: „Ieses: uit het Hebreeuws: Ieova de Heer is de verlosser.” In 2006 hebben Jehovah’s Getuigen de Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift in het Georgisch uitgegeven. Daarin wordt Gods naam, Jehovah, op alle plaatsen weergegeven waar die in de oorspronkelijke tekst voorkomt.
National Center of Manuscripts
Sinds de vijfde eeuw zijn er kennelijk altijd mensen geweest die gewerkt hebben aan het ver¨ talen en kopieren van de Bijbel in het Georgisch. De grote hoeveelheid Georgische bijbelmanuscripten vormt een bewijs van hun harde werk. Twee aspecten van dit boeiende verhaal zijn bijzonder interessant: het vertalen en het drukken van de Bijbel. EEN STROOM VAN BIJBELVERTALINGEN
„Ik, Giorgi, een eenvoudige monnik, heb het boek Psalmen met grote ijver en noeste arbeid van het Nieuwgrieks in het Georgisch vertaald.” Dit zijn de woorden van de elfde-eeuwse Georgische monnik Giorgi Mtatsmindeli. Waarom moest de Bijbel vertaald worden als er al enkele eeuwen een vertaling in het Georgisch bestond? Tegen de elfde eeuw waren er nog maar heel weinig van de eerste handgeschreven manuscripten van de Georgische Bijbel in omloop. Sommige waren helemaal verloren gegaan. Bovendien was de taal enigszins veranderd, waardoor lezers moeite hadden de tekst te begrijpen. Hoewel meerdere vertalers hun best deden de Georgische Bijbel nieuw leven in te blazen, was de rol van Giorgi het grootst. Hij vergeleek bestaande Georgische vertalingen met Griekse manuscripten en vertaalde ontbrekende gedeelten en zelfs complete Bijbelboeken. Overdag vervulde hij zijn taken
10
DE WACHTTOREN
als hoofd van het klooster en ’s avonds vertaalde hij de Bijbel. Giorgi’s tijdgenoot Efrem Mtsire borduurde voort op het werk van Giorgi. Hij formuleerde een soort handleiding voor vertalers met fundamentele vertaalprincipes, zoals zo veel mogelijk vanuit de originele taal vertalen en de brontekst nauwkeurig volgen zonder de natuurlijkheid op te offeren. Daarnaast was hij de eerste die in Georgische vertalingen voetnoten en verwijsteksten gebruikte. Ook maakte hij een compleet nieuwe vertaling van meerdere Bijbelboeken. Giorgi en Efrem legden met hun werk een goed fundament voor toekomstige vertalingen. ¨ In de eeuw erna werden er in Georgie allerlei boeken geproduceerd. Er werden academies opgericht in de steden Gelati en Ikalto. De meeste wetenschappers zijn van mening dat de zogenoemde Gelati-bijbel, die momenteel in het Georgisch Nationaal Instituut voor Manuscripten wordt bewaard, een compleet nieuwe Bijbelvertaling is van de hand van een geleerde uit Gelati of Ikalto. Welke invloed hebben deze Bijbelvertalingen op het Georgische volk gehad? In de twaalfde eeuw schreef de Georgische dichter Sjota Roestaveli zijn werk Vepchistkaosani (De ridder in het pantervel), dat door de eeuwen heen zo veel in-
vloed heeft gehad dat het wel de tweede Bijbel ¨ voor de Georgiers is genoemd. De Georgische wetenschapper Kekelidze zei dat of de dichter nu wel of niet uit de Bijbel geciteerd heeft, „enkele van zijn denkbeelden een rechtstreekse weergave van diverse Bijbelpassages zijn”. Het gedicht is sterk geromantiseerd en gaat vooral over onderwerpen als ware vriendschap, vrijgevigheid, respect voor vrouwen en onzelfzuchtige liefde voor vreemden. Deze en andere waarden die de Bijbel leert, hebben generaties lang een rol gespeeld in het gedachtegoed van het Georgische volk en worden nog steeds bezien als hun morele idealen.
HET CHRISTENDOM ¨ IN GEORGIE Wanneer heeft het chris¨ tendom Georgie bereikt? Tot dusver zijn er geen seculiere historische bronnen gevonden die daar duidelijkheid over geven. Maar het boek Handelingen zegt dat er onder degenen die het goede nieuws met Pinksteren 33 in Jeruzalem hoorden, enkele Joden of proselieten uit Pontus waren. Het kan zijn dat die zijn teruggegaan en daar de christelijke boodschap hebben verspreid. Kennelijk bestonden er rond het jaar 62 meerdere christelijke gemeenten in Pontus. In de eerste eeuw was Pontus de aanduiding voor de regio in het noordoosten van het huidige Turkije, aan ¨ de grens met Georgie (Handelingen 2:9; 1 Petrus 1:1).
¨ GEORGIE
Het oude Pontus
Jeruzalem
HET DRUKKEN VAN DE BIJBEL: EEN KONINKLIJKE ZAAK
Eind zeventiende eeuw wilde de koninklijke ¨ familie van Georgie graag de Bijbel laten drukken. Voor dat doel liet koning Vachtang VI in de hoofdstad, Tbilisi, een drukkerij bouwen. Maar de tekst van de Bijbel kon nog niet gedrukt worden. In zekere zin was de Georgische Bijbel opnieuw ’verborgen’ geworden. Van sommige gedeelten waren alleen incomplete manuscripten beschikbaar, en de gebruikte taal was verouderd. De taak om de Bijbeltekst te herzien en te reconstrueren werd toevertrouwd aan Soelchan-Saba Orbeliani, een uitmuntend taalkundige. Orbeliani begon gewetensvol aan zijn taak. Hij kende meerdere talen, waaronder Grieks en Latijn, en kon daarom naast de Georgische manuscripten ook verschillende andere bronnen raadplegen. Maar zijn onbevooroordeelde aanpak stond de Georgisch-orthodoxe kerk niet aan. De geestelijken beschuldigden hem van verraad en kregen de koning zover dat hij hem niet langer aan de Bijbel liet werken. Volgens sommige Georgische bronnen werd Orbeliani op een bijeenkomst van de kerkenraad gedwongen om de Bijbelvertaling te verbranden waaraan hij al die jaren had gewerkt! ´ ´ Het is bijzonder dat er nog een exemplaar bewaard is gebleven van het Mtscheta-manuscript, ook wel Saba’s Bijbel genoemd, dat handgeschreven aantekeningen van Orbeliani bevat. Maar sommigen betwijfelen of dit de Bijbel is die de geestelijken zo fel hebben bestreden. Alleen het appendixmateriaal kan met zekerheid aan Orbeliani worden toegeschreven. Ondanks alle uitdagingen bleef het drukken van de Bijbel voor sommige leden van de koninklijke familie een prioriteit. Tussen 1705 en 1711 werden er delen van de Bijbel gedrukt. Dankzij de inspanningen van de Georgische prinsen Bakari en Vachoesjti kwam in 1743 eindelijk de volledige Georgische Bijbel van de pers. Hij kon niet langer verborgen blijven. ˇ
1 JUNI 2013
11
Moeten we tot heiligen bidden? E MEESTE mensen hebben het weleens zo moeilijk gehad dat ze de behoefte voelden om iemand om hulp te vragen. Afhankelijk van het probleem gingen ze waarschijnlijk met een vriend praten die meelevend was en ervaring had met hun probleem. Het is heel prettig om zo’n vriend te hebben. Sommige mensen denken er net zo over als het op bidden aankomt. In plaats van God te benaderen — die ze misschien te verheven en ontzagwekkend vinden — richten ze zich liever tot een heilige. Ze redeneren dat heiligen net zulke moeilijkheden hebben meegemaakt als zij en meer medegevoel zullen hebben. Mensen die iets heel belangrijks zijn kwijtgeraakt, richten zich daarom soms tot Sint-Antonius van Padua, traditioneel de patroon van gestolen en verloren zaken. Als ze voor een ziek dier bidden, kiezen ze misschien Sint-Franciscus van Assisi, en bij hopeloze zaken ¨ roepen ze Judas Taddeus aan. Maar hoe weten we of bidden tot heiligen volgens de Bijbel juist is? Via onze gebeden maken we onze gevoelens kenbaar aan God, dus willen we graag weten: Worden onze gebeden door hem verhoord? En hoe denkt hij over bidden tot heiligen?
D
WAT ZEGT DE BIJBEL EROVER? Het gebruik om tot heiligen te bidden is gebaseerd op de katholieke leer van voorspraak door
12
DE WACHTTOREN
heiligen. De Katechismus van de katholieke kerk zegt over heiligen: „Zij houden niet op voor ons bij de Vader ten beste te spreken door Hem de verdiensten aan te bieden die zij hier op aarde verworven hebben.” Iemand die tot heiligen bidt, doet dat dus in de hoop via hen speciale gunst te krijgen vanwege hun gezegende positie bij God. Is deze leer op de Bijbel gebaseerd? Sommigen zeggen dat de apostel Paulus in zijn brieven een basis geeft voor het bidden tot heiligen. Aan de christenen in Rome schreef hij bijvoorbeeld: „Nu vermaan ik u, broeders, door onze Heer Jezus Christus en door de liefde van de geest, u met mij in te spannen in gebeden tot God voor mij” (Romeinen 15:30). Vroeg Paulus zijn geloofsgenoten om voor hem als voorspraak bij God te dienen? Helemaal niet. Ze zouden Paulus, een apostel van Christus, dan nog eerder vragen om als voorspraak voor hen te dienen. Paulus gaf aan dat het passend is een geloofsgenoot te vragen om voor ons tot God te bidden. Maar het is iets heel anders om tot iemand van wie we denken dat hij in de hemel is, te bidden met de bedoeling ons verzoek aan God over te brengen. Waarom is dat zo? In het evangelie van de apostel Johannes zegt Jezus: „Ik ben de weg en de waarheid en het leven. Niemand komt tot de Vader dan door be-
middeling van mij” ( Johannes 14:6). Hij zegt ook: „Wat je de Vader ook vraagt in mijn naam, Hij zal het je geven” (Johannes 15:16, Willibrordvertaling). Jezus zei niet dat we onze gebeden rechtstreeks tot hem moesten richten en dat hij dan als voorspraak voor ons zou dienen. Als we willen dat onze gebeden verhoord worden, moeten we onze gebeden tot God richten in de naam van Jezus, en niemand anders. Toen Jezus’ volgelingen hem vroegen hun te leren bidden, zei hij: „Wanneer gij bidt, zegt dan: ’Vader, uw naam worde geheiligd’ ” (Lukas 11:2). Wanneer we bidden, moeten we ons dus niet tot Jezus of iemand anders wenden, maar tot God zelf. Is het gezien deze duidelijke leringen van Jezus niet logisch de conclusie te trekken dat we onze gebeden tot God moeten richten in naam van Jezus Christus, en dat we geen heiligen als voorspraak mogen gebruiken? Bidden is een heel belangrijk onderdeel van onze aanbidding, en iemand anders dan God aanbidden is duidelijk niet in overeenstemming met de leer van de Bijbel (Johannes 4:23, 24; Openbaring 19:9, 10). Daarom moeten we onze gebeden alleen tot God richten. MOETEN WE BANG ZIJN OM GOD TE BENADEREN? Jezus gaf in zijn Bergrede het voorbeeld van een kind dat zijn vader om iets te eten vraagt. Zou een vader zijn kind een steen geven in plaats van brood? Of een giftige slang in plaats van een vis? ¨ (Mattheus 7:9, 10) Dat zou een liefhebbende ouder nooit doen! Bekijk nu eens een soortgelijk voorbeeld vanuit het standpunt van een ouder: Stel dat er iets is wat uw kind nodig heeft. U hebt een goede band met hem opgebouwd en u hebt zich altijd benaderbaar opgesteld. Maar omdat hij zonder reden bang is voor uw reactie, laat hij zijn verzoek door iemand anders aan u overbrengen. Hoe zou u zich dan voelen? En stel dat hij er een gewoonte van maakt om alleen via die andere persoon met u te communiceren, en dat alles erop wijst dat hij van plan is dit te blijven doen? Zou u daar blij mee zijn? Natuurlijk niet! Liefdevolle ouders wil-
God is als een liefdevolle vader die graag wil dat zijn kind met hem communiceert
len dat hun kinderen hen rechtstreeks benaderen en hun om dingen durven te vragen die ze nodig hebben. Jezus legde het voorbeeld van het kind dat om voedsel vraagt als volgt uit: „Als gij dus, ofschoon gij slecht zijt, goede gaven aan uw kinderen weet te geven, hoeveel te meer zal dan uw Vader, die in de hemelen is, goede dingen geven aan wie hem ¨ erom vragen!” (Mattheus 7:11) Ouders willen hun kinderen natuurlijk heel graag goede dingen geven, en het verlangen van onze hemelse Vader om onze gebeden te verhoren, is nog veel sterker. God wil graag dat we rechtstreeks tot hem bidden, zelfs als we ons bezwaard voelen vanwege onze eigen tekortkomingen. Hij heeft de taak om naar onze gebeden te luisteren niet aan anderen gedelegeerd. De Bijbel spoort ons aan: „Werp uw last op Jehovah, en hijzelf zal u schragen” (Psalm 55:22). In plaats van op de voorspraak van een heilige of iemand anders te vertrouwen, is het goed om onze God, Jehovah, beter te leren kennen. Onze hemelse Vader geeft om ons persoonlijk. Hij wil ons met onze problemen helpen en nodigt ons uit een goede band met hem op te bouwen (Jakobus 4:8). Wat is het geweldig dat we de gelegenheid hebben om te bidden tot onze God en Vader, de „Hoorder van het gebed”! — Psalm 65:2. ˇ 1 JUNI 2013
13
OM MET UW KINDEREN TE LEZEN
Wat kunnen we leren van de misdadiger? Op het plaatje zien we de misdadiger van wie we iets kunnen leren. Hij heeft spijt van de verkeerde dingen die hij heeft gedaan. Hij zegt tegen Jezus: ’Denk aan mij wanneer u in uw koninkrijk komt.’ Zoals je op het plaatje kunt zien, reageert Jezus hierop. Weet je wat hij tegen de misdadiger zegt?
1 Hij belooft hem: ’Jij zult met mij in het paradijs zijn.’ Hoe denk jij dat het in dat paradijs zal zijn?
Om zeker te weten dat het antwoord goed is, gaan we het eerst hebben over het paradijs dat God maakte voor de eerste man en vrouw, Adam en Eva. Waar was dat paradijs? In de hemel of op aarde?
Als je zei dat het op aarde was, heb je gelijk. Toen Jezus zei dat de misdadiger in het paradijs zou leven, bedoelde hij het paradijs dat hier op aarde zal komen. Hoe zal dat paradijs eruitzien?
Laten we eens kijken. Nadat Jehovah Adam en Eva had gemaakt, liet hij ze volgens de Bijbel in een paradijs hier op aarde leven. Het werd de ’tuin van Eden’ genoemd. Kun je je voorstellen hoe mooi die tuin was?
Die moet mooier zijn geweest dan de mooiste plek die iemand in deze tijd ooit heeft gezien! Wat denk jij? Zal Jezus samen met deze misdadiger hier op aarde zijn?
Nee, Jezus zal als Koning vanuit de hemel regeren over de aarde. Dat Jezus met de misdadiger zal zijn, betekent dat hij hem weer levend zal maken en ervoor zal zorgen dat het goed met hem zal gaan in het paradijs op aarde. Maar waarom zal Jezus iemand die een misdadiger was in het paradijs laten leven?
1 Als u een kind voorleest, kunt u bij het streepje even pauzeren om het kind iets te laten zeggen.
14
DE WACHTTOREN
Het is waar dat deze misdadiger hele slechte dingen heeft gedaan. Maar dat hebben miljarden andere mensen die vroeger op aarde leefden ook gedaan. De meesten van die mensen deden slechte dingen omdat ze nooit geleerd hadden wie Jehovah is en wat hij van ons vraagt. Zulke mensen zullen net als de misdadiger een opstanding krijgen en in het paradijs op aarde leven. Ze zullen leren wat Jehovah van ons vraagt. Dan kunnen ze bewijzen dat ze van hem houden. Weet je hoe ze dat kunnen bewijzen?
Door goed naar Jehovah te luisteren. Wat zal het geweldig zijn om eeuwig in het paradijs te leven met allemaal mensen die van Jehovah en van elkaar houden! ˇ
ZOEK HET OP IN JE BIJBEL
Lukas 23:32-43 Genesis 2:7-9 Openbaring 21:3-5
VRAGEN OVER DE BIJBEL
De Bijbel wijst op twee belangrijke redenen. Ten eerste zijn mensen niet gemaakt om zelf hun weg te bepalen, ook al hebben ze schitterende dingen tot stand gebracht. Ten tweede ’ligt de gehele wereld in de macht van de goddeloze’, Satan de Duivel. Daarom falen de plannen van mensen en ligt wereldvrede buiten hun bereik. (Lees Jeremia 10:23; 1 Johannes 5:19.) ¨ Ook het egoısme en de ambities van mensen spelen een rol. Alleen een wereldregering die mensen liefde voor het goede en zorg voor elkaar kan bijbrengen, zal wereldvrede realiseren. (Lees Jesaja 32:17; 48:18, 22.)
Wie zal vrede op aarde brengen? ´ ´ De almachtige God heeft beloofd een regering op te richten die over de hele mensheid zal regeren en ¨ alle menselijke regeringen zal vervangen (Daniel 2:44). Gods Zoon, Jezus, zal regeren als de Vredevorst. Hij zal een eind maken aan het kwaad op aarde en de mensen leren om in vrede met elkaar te leven. (Lees Jesaja 9:6, 7; 11:4, 9.) Dankzij Jezus’ leiding zijn er nu al miljoenen mensen die anderen aan de hand van Gods Woord, de Bijbel, leren om in vrede met hun naaste te leven. Het zal niet lang meer duren voordat wereldvrede een realiteit is. (Lees Jesaja 2:3, 4; 54:13.)
p
Zie voor meer informatie hoofdstuk 3 van dit boek, uitgegeven door Jehovah’s Getuigen
De Bijbel online in zo’n 50 talen
Ga naar www.jw.org/nl of scan de code
wp13 06/01-O
s
Gratis downloads van dit tijdschrift en eerdere uitgaven
Alleen een regering die het hart van mensen kan veranderen, zal wereldvrede realiseren
WAT LEERT DE BIJBEL ECHT?
LEES HET ANTWOORD OP MEER VRAGEN OVER DE BIJBEL OP ONZE SITE
n o
Fatmir Boshnjaku
Waarom is wereldvrede zo moeilijk te bereiken?
