Juni 2010
Nummer 2
Inhoudsopgave Van de bestuurstafel Vriendenhoek ‘Sterven Hindoes ook?’ Gedicht ‘De Brug’ Interview Kunstmarkt Sponsornieuwtjes Vrijwilligersbijeenkomst Ledenvergadering Vrienden
Veel bezoekers tijdens het éénjarig bestaan van de Hospice
Bestuurssamenstelling Voorzitter Secretaris Penningmeester Lid Lid
Theo de Jong Inge Beers Gerard van Dam Wim Faber vacature
Colofon Redactie: Werkgroep Publiciteit Redactie adres:
[email protected] Website: www.hospicealmere.nl
Rekeningnummer Rabobank 1286.34.685
Van de bestuurstafel
Vorige week heb ik afscheid genomen van mijn studievriend. Ook hij had het werk beëindigd en genoot van zijn vrije tijd die hij voor een deel gebruikte voor de Zonnebloemboot. Helaas trof hem een ongeneeslijke ziekte. En nu was de tijd gekomen dat hij afscheid moest nemen. Wat mooi was het dat hij gewoon thuis kon zijn. In zijn eigen woonkamer waar hij nog lang de computer kon bedienen, kinderen, familie en vrienden kon ontvangen. Gisteren overleed hij, zijn vrouw bij hem, zijn hondje aan het voeteneind. Waarom vertel ik dit aan u? Omdat het mij weer erg sterkte in de gedachte dat een Hospice in Almere onmisbaar is. In een “Bijna als Thuis” huis, kunnen ook de mensen die niet de mogelijkheid hebben deze laatste periode thuis te zijn toch de warmte van bijna als thuis voelen en in een huiselijke sfeer sterven, omringd door hun verwanten en vrienden en gesteund door vrijwilligers die “ Er Zijn “ voor hen. De Hospice heeft op 28 april haar eerste verjaardag kunnen vieren. In dit eerste jaar zijn er 17 bewoners geweest die gemiddeld 23 dagen in de Hospice hebben gewoond. Er waren 61 aanmeldingen. Aan 21 mensen moest Joanna Schinkel, onze coördinator, zeggen dat er geen plaats was. De aanvragen kwamen via allerlei instanties en mensen binnen, familie die de Hospice via internet vonden, huisartsen, ziekenhuizen, thuiszorg, enz. De groep vrijwilligers heeft er voor kunnen zorgen dat er iedere dag weer van ’s ochtends zeven tot ’s avonds 11 twee vrijwilligers aanwezig waren. Wat fantastisch is het toch dat zo’n grote groep mensen er willen zijn voor een ander. Wim Faber is het bestuur komen versterken. Hij heeft een grote bestuurlijke ervaring en hoopt een bijdrage te kunnen leveren in het traject naar een nieuwe, grotere Hospice. Mede namens het bestuur dank ik iedereen hartelijk voor de inzet in het afgelopen jaar. En u weet het, ook vrijwilligers moeten soms afhaken, dus nieuwe vrijwilligers zijn altijd welkom. En kunt u zich nog niet persoonlijk inzetten, uw lidmaatschap van de Vereniging voor € 30 per jaar vormt ook een grote bijdrage voor het voortbestaan van de Hospice. Theo de Jong
Eenjarig bestaan van de Hospice Dat heugelijke feit hebben we niet onopgemerkt voorbij laten gaan. In het Parkhuys waren op 28 april vrienden, vrijwilligers en sponsors bijeen om elkaar te feliciteren met wat er tot nu toe is bereikt. Theo de Jong, voorzitter Stichting Hospice Almere, heette iedereen welkom en blikte met ons terug op het reilen en zeilen van de Hospice in het afgelopen jaar. We kregen ook letterlijk een kijkje in de keuken met de première-vertoning van onze voorlichtingsfilm over de Hospice. Een geweldig initiatief van de PR commissie en met heel veel dank aan AlmereBreedTV voor het prachtige resultaat! Niet officieel op het programma, maar zeker memorabel was het bijzondere gedicht dat vrijwilliger Ria Elstgeest voorlas. Nogmaals dank Ria voor dit persoonlijk initiatief. Het gedicht is elders te lezen in deze nieuwsbrief. Natuurlijk nam ook de coördinator van de Hospice, Joanna Schinkel, even het woord. De vrijwilligers werden nog eens extra in het zonnetje gezet en aangemoedigd. Hoofdspreker van de avond was Rawie Sewnath, die als pastoraal medewerker verbonden is aan het Flevoziekenhuis. ‘Sterven hindoes ook?’ was de titel van zijn lezing die zeker de nieuwsgierigheid opwekte. Rawie inspireerde door op een zeer heldere en vaak humoristisch wijze ons duidelijk te maken wat het betekent om Hindoe te zijn, het hoe en waarom van bepaalde rituelen, do’s en dont’s rond het sterfbed van een Hindoe etc. Ook werd een aantal misverstanden aan de kaak gesteld. Ik kan me helemaal vinden in Rawies uitspraak als hij zegt dat juist in een hospice mensen elkaar ‘echt’ kunnen ontmoeten… “in dialoog kunnen treden met ieder andersdenkende… op een diep existentieel niveau i.p.v. oppervlakkige ontmoetingen tussen mensen uit verschillende culturen … om te spreken over… het leven, lijden, ziekte, sterfte, angst, verdriet, vrijheid, verlossing, bevrijding enz. … omdat geen mens zal ontkomen aan de dood”. Elders in deze nieuwsbrief is een korte samenvatting van zijn verhaal te lezen. Na een levendige discussie werd de avond besloten door met elkaar het glas te heffen op 1 jaar Hospice Almere.
Marjan Westerman
Rawie Sewnath (l) en Marjan Westerman
Kernpunten uit de lezing van Rawie Sewnath “Sterven hindoes ook?” Hindoes geloven in reïncarnatie oftewel wedergeboorte. In filosofische zin zeggen hindoes dan ook dat de dood niet bestaat. Wat sterft, is enkel het lichaam, het omhulsel. Dat wat we in werkelijkheid zijn, de ziel, is van goddelijke oorsprong. Daarom is er geen tijd dat wij niet hebben bestaan. De God Krishna legt dit uit aan Arjuna in de Bhagavad Gita. Hij zegt: het Zelf (de ziel) doodt niet, noch wordt het gedood. Het werd niet geboren, het zal nooit sterven. Na het lezen van het bovenstaande zou je kunnen denken: ‘sterven hindoes ook?’ De grootste migrantengemeenschap in Almere zijn Surinamers. Onder de Surinamers is de grootste groep de Hindoestaan. Er zijn dus relatief veel hindoes in Almere en toch zult u hindoes zelden in een hospice treffen. Aan het zorgen voor ouders tijdens het leven en zorgen voor de zielen zelfs na de dood kennen hindoes grote waarde toe. Mede om die reden zullen hindoes vaak de zorg van zieke ouderen op zich nemen en is het not done om de zieke aan te melden bij een hospice. Vandaar dat men zich kan afvragen: ‘sterven hindoes ook?’ Na deze inleiding ging Rawie verder in op ondermeer het verschil tussen de hindoe en de Hindoestaan; de twee visies op het hiernamaals; de drie schulden (aan goden, zieners, wijzen en (voor)ouders) en de vijf dagelijkse plichten die meer in boeken te vinden zijn dan in de praktijk, zoals ondermeer het bestuderen van de heilige geschriften en het brengen van offers aan gasten ouders en dieren. Uitgebreid vertelde hij ook over rituelen rond ziekte en het sterven. Ziekte en sterven De huispriester, oftewel pandit heeft een belangrijke taak tijdens ziekte en sterven. Vroeger werd aan de pandit een koe geschonken (een van de grootste schenkingen die een hindoe kan doen) of goud, geld en eten met de vraag of hij wilde bidden en offeren aan de goden ten behoeve van de zieke of stervende. Na het overlijden wordt de dode gewassen, als hij een man is wordt het hoofdhaar afgeschoren, het lichaam in een wit stuk katoen gewikkeld. De man brengt in de haarscheiding van de vrouw rood gekleurde poeder aan. De pandit of familie doet een paar druppels water uit de heilige rivier in de mond (opdat de dode niet met dorst weggaat), een stukje goud in de mond (bedoeld voor alle zintuigen om goed te horen, zien, spreken, ruiken) en een tulsiblaadje (Indiase basilicum; een heilige plant). Bij het lijk dat wordt opgebaard (vroeger in huis of op het erf werd gezet) staat water
en een brandend lichtje (water om de dorst te lessen en licht om het pad naar het rijk van Yam te verlichten). Het is goed om te weten dat hindoes vaak de plek waar de ziel het lichaam heeft verlaten (waar de overledene de geest heeft gegeven) willen zien. Exacte reden is mij (Rawie) niet bekend. Het zou kunnen dat de ziel daar bevrijd wordt van het lichaam; daar vindt verlossing of bevrijding plaats. Afhankelijk van welke stroming de hindoe is, zijn er twaalf of dertien dagen bijeenkomsten in de huiselijke sfeer waar voorgangers (vaak niet de pandit) preken uit de heilige geschriften. Dit kan worden opgevat als rouwverwerking voor de nabestaanden, maar velen geloven ook dat het woord Gods zorgt voor zielenrust van de overledene. De stroming die niets heeft met beeldenverering en uitgebreide rituelen (letterlijk met toeters en bellen) doet verder weinig tot aan de crematie. Hoewel de heilige geschriften vaak laten zien dat rouwen en huilen om de overledene ongewenst is (immers: de ziel kan niet sterven en rouwen maakt dat de ziel niet goed los komt van het aardse bestaan) zijn hindoe crematies vaak zeer emotioneel van aard. Dit zie je ook in ziekenhuizen bij overlijden of in een hospice: veel emoties (die overigens goed zijn voor verwerking, net als de 12-13 dagen durende lezingen). Begraven komt zeer zelden voor. Hindoes cremeren omdat dat de snelste manier is waarop de vijf elementen worden teruggegeven aan de oerelementen (lucht, water, aarde, vuur en ether). De crematie omvat twee elementen: het ritueel als zodanig en schenkingen aan pandit of behoeftigen. Accepteer ook vooral de soms royale giften en uitnodigingen van nabestaanden. Het is een manier om de schuld aan de overledene af te lossen. Na de crematie gaan hindoes vaak meteen naar huis (geen bijeenkomst in de aula met koffie, thee, gebak). Het lijk, het lichaam is ten opzichte van de ziel onrein, de bezoekers bij de crematie wassen zich meteen na een crematie en de kleren worden ook meteen gewassen. Bezoek tijdens verblijf in een hospice en bij een crematie is vaak erg groot. Simpelweg vanwege grote gezinnen en andere familiestructuren die gelden in een collectieve gemeenschap vs de geïndividualiseerde westerse gemeenschap. Zes maanden en een jaar na de crematie doet de pandit weer allerlei uitgebreide rituelen die ook meer traditie zijn (zeker de 6-maandse) dan theologisch onderbouwd. Hindoe pandits zijn namelijk geen theologen zoals een dominee of pastoor. Hoewel de heilige geschriften vaak laten zien dat rouwen en huilen om de overledene ongewenst is (immers: de ziel kan niet sterven en rouwen maakt dat de ziel niet goed los komt van het aardse bestaan) zijn hindoe crematies vaak zeer emotioneel van aard. Dit zie je ook in ziekenhuizen bij overlijden of in een hospice: veel emoties (die overigens goed zijn voor verwerking, net als de 12-13 dagen durende lezingen). Resumerend: Hindoes kennen de Nederlandse maatschappij en de hier gangbare normen en waarden vrij goed. In dat opzicht zijn ze goed geïntegreerd en hoef je als autochtoon je niet zo heel erg druk te maken of je wel voldoende op de hoogte bent van het reilen en zeilen. Het grote voordeel is dat de pandits zelf geen theologen zijn waardoor geen duidelijke protocollen zijn, zij nemen de vrijheid om flexibel om te gaan met rituelen en tradities en hebben vaak ook macht en gezag. Hou dus één aanspreekpunt en overleg met de huispriester. Bij een verblijf in een hospice zullen hindoes veel bezoek krijgen, het liefst hun eigen eten willen meenemen, bijna nooit rundvlees en wat minder vaak ook varkensvlees nuttigen.
Ria Elstgeest droeg tijdens het éénjarig bestaan dit prachtige gedicht van Toine Lacet voor.
De brug Breng jij mij op weg tot de brug, Ik ben zo bang om daar alleen te staan. Als we daar zijn, ga niet direct terug Maar wacht totdat ik overga en zwaai me na dan voel ik mij veilig en vertrouwd. Breng jij mij weg tot aan de brug Ik heb geen idee hoe diep het water is de overkant lijkt mij zo ver Je kunt de oever hier niet zien Zover het oog reikt zie ik de mist Ik twijfel aan het verder gaan. De angst voor de dood Is als de angst voor het leven; Het nieuwe lijkt te groot Om het oude op te geven. In de diepte van je verlangen Ligt de kennis van het nieuwe leven. Zoals een vlinder al weet van vliegen In zijn donkere cocon. Breng jij mij dan weg tot aan de brug En ga niet te vlug terug Zwaai me na als ik er over ga Een heel klein duwtje in mijn rug Is alles wat ik nog verlang van jou. Dank voor je liefde en je trouw, Ik ga nu gauw, Want het begin is reeds in zicht,
Ik voel de warmte van een Licht. Van een vrijwilliger
Debby Beauchampet-Mostert
Wekelijks staan in de woonkamer van de Hospice verse bloemen. Dat wordt al vanaf het begin geregeld door Debby Beauchampet-Mostert. Daarnaast draait zij ook diensten als vrijwilligster in de hospice. In het dagelijks leven is zij kraamverzorgster. “Kort voor het overlijden van mijn moeder gaf ze aan dat ze het liefst wilde sterven in een hospice en dat ze dat heel graag met mij had willen opzetten. Het kwam er helaas niet van. Enige tijd later hoorde ik dat een aantal mensen de werkgroep Hospice Almere had opgericht. Ik heb toen meteen een mail gestuurd en mij aangemeld als vrijwilligster. Aan Inge Beers vroeg ik of er al iemand was gevonden die de bloemen voor de hospice regelt. Dat was niet zo en daarom ben ik maar gewoon heel brutaal in mijn buurt naar een aantal bloemisten gegaan en heb gevraagd of zij bloemen wilden sponsoren voor de hospice. De bloemisten waren heel enthousiast en deden meteen mee. Niet iedereen weet wat een hospice is, maar dan neem ik wat folders mee. Als er één over de brug is komen er meer. Inmiddels zijn er zes bloemisten waar ik bloemen van krijg, waaronder een kweker waar ik ‘gekraamd’ heb. Dat ik vrijwilligster ben geworden voor de hospice heeft wel te maken met het overlijden van mijn moeder, maar ook met de gedachte dat voor mij de cirkel rond is. Ik sta als kraamverzorgster aan het begin van het leven en als vrijwilligster bij de hospice aan het einde van het leven. Als mensen wat langer verblijven in de hospice krijg je daar soms een band mee. Zoals bijvoorbeeld met de eerste bewoonster. Zij had wat moeite om naar binnen te gaan en haar handen en voeten werden een beetje koud. Ik heb haar wat gemasseerd en op een gegeven moment was ze daar zo van opgeknapt dat ze gewoon de huiskamer binnenkwam en zelfs een bordje soep heeft gegeten. Dat deed mij heel goed. Zij is er bijna drie maanden geweest. In die tijd werkte ik soms wel drie keer per week. Als zo iemand dan overlijdt doet dat wel wat met je. Maar dat heb ik ook in mijn eigen werk geleerd, dat je je schort dáár laat, je jas aantrekt en daarin naar huis gaat. Soms wordt er een kindje doodgeboren en dat is vreselijk, maar dat kun je niet mee naar huis nemen. Dat laat je daar en thuis ben je gewoon weer moeder. Ik vind het nog steeds heel dankbaar werk en ik vind het heel leuk om de verhalen te horen van bewoners over vroeger. Dan kom je wat dichter bij de mensen. Het gaat vaak ook om kleine dingen. Als een bewoner de nieuwe bloemen heel mooi vindt, haal ik er een paar uit en zet ze dan in een klein vaasje in de kamer. Het overlijden van de mensen vind ik voor de mensen zelf goed. Want je ziet soms dat ze en hele strijd aangaan, soms niet willen, soms bang zijn en dan lijkt het mij een opluchting. Maar ik blijf het iets bijzonders vinden, dat je op het ene moment er nog lijfelijk bent en het volgende moment niet meer. Dat blijft iets moois, raars, magisch of hoe je het ook wilt
noemen, maar ik heb het nooit moeilijk gevonden. Want zonder leven geen dood en zonder dood geen leven. Dat is het leven”.
Hannie Lindeman voor de kunstkraam van haar zus
Aandacht voor de Hospice op de kunstmarkt In Almere Stad werd op 8 mei de jaarlijkse kunstmarkt georganiseerd. Vrijwilligster Hannie Lindeman bood spontaan aan om op die dag informatie te verspreiden over de Hospice. Dat deed ze bij de kraam van haar zus, die haar schilderijen exposeerde op deze kunstmarkt. Hannie vond dat een mooie gelegenheid om wat PR te doen voor de Hospice. Hannie: “Ik heb veel mensen gesproken die geïnteresseerd waren, maar velen weten niet wat een Hospice is en sommigen hebben er nog nooit van gehoord. Ik blijf mijn best doen om meer bekendheid te geven aan de Hospice, dat is zeer de moeite waard. Ik ben onlangs 67 jaar geworden en ik hoop nog zeker 10 jaar als vrijwilligster voor de Hospice mee te draaien”. Sponsornieuwtjes Een paar weken voor het 1-jarig bestaan van de Hospice togen Inge Beers en Wilma Akkerhuis naar elektronica speciaalzaak Apollo in Almere Stad, met de vraag of er een beamer gesponsord kon worden. Tot hun verbazing was het antwoord van eigenaar Brian Nibte meteen volmondig ‘ja’. Brian Nibte: “Ik heb heel veel respect voor mensen die belangeloos dit vrijwilligerswerk doen. Zelf zou ik dat niet kunnen. Ik vind het ook heel erg dat mensen ‘de boer’ op moeten om zulke dingen te regelen. Ik vind het vanzelfsprekend dat sowieso dit soort instanties vanuit de samenleving moeten worden bekostigd. Daarom draag ik op deze manier graag een steentje bij”. Door deze gift kon tijdens het 1-jarig bestaan van de Hospice de nieuwe promotiefilm worden getoond. Twee grote sponsors Twee fondsen die geld beschikbaar stellen voor goede doelen en vrijwilligersorganisaties, hebben positief gereageerd op het ingediende bestedingsplan van de hospice. Het Fonds Nuts Ohra heeft een bedrag van 9000 euro toegezegd en de cooperatie Rabobank 5000 euro. Met deze bedragen kunnen ondermeer plannen worden gemaakt voor scholing.
Eén van de gesponsorde banken van de Soroptimisten
Nieuwe tuinbanken voor de Hospice De Soroptimisenclub Almere (serviceclub van vakvrouwen) heeft de twee buitenruimtes van de Hospice voorzien van twee hardhouten banken met bijbehorende tafels. De firma Deca tuinen heeft de banken en tafels belangeloos geplaatst. Tevens werden de vogelhuisjes opgehangen. Deze werden geschonken door Natuur- en Vogelwacht Almere.
Vrijwilligersbijeenkomst 30 juni
Veel vrijwilligers kwamen naar de bijeenkomst
Dertig vrijwilligers waren aanwezig bij de teambijeenkomst die op 30 juni plaatsvond in het Parkhuys in Almere Stad. Joanna Schinkel verwelkomde iedereen en met name de dames van de VMCA, die gedurende de zomerperiode ondersteuning zullen bieden in de Hospice. Inge Beers, bestuurlid van Stichting Hospice Almere, Wilma Akkerhuis en Fineke Huis van de werkgroep PR, waren ook aanwezig. Zij informeerden de vrijwilligers over de activiteiten, die zij de afgelopen maanden hebben ontwikkeld. Wilma Akkerhuis toonde de bodywarmers en poloshirts met het logo van Hospice erop. Deze kunnen worden gebruikt voor allerlei promotieactiviteiten. Tevens zijn er nieuwe flyers en folders gemaakt. De flyers zijn met
name bedoeld om donateurs te werven. Voor het één jarig bestaan van de Hospice hebben Wilma en Fineke pakketjes gemaakt met daarin een flyer, een pen en een sleutelhanger. Een nieuwe voorraad van deze pakketjes willen Wilma en Fineke graag samen maken met een aantal vrijwilligers. Zodra er weer bewoners zijn, zullen zij daarvoor af en toe langs komen. Berichtjes voor de nieuwsbrief zijn ook altijd van harte welkom. Deze kunnen worden doorgegeven aan Joanna. Zij zorgt er dan voor dat een en ander bij de werkgroep PR terecht komt.
Wilma Akkerhuis toont de nieuwe shirts
Joanna neemt het cadeau in ontvangst
De prachtige Hospice Deken
Tijdens deze avond nam Joanna Schinkel een prachtig cadeau in ontvangst van vrijwilligster Meta van Gilst, namens alle vrijwilligers van de Hospice. Vijf vrijwilligsters hebben maandenlang gewerkt aan een prachtige ‘Hospice Deken’. Drie grote lappen stof werden in vierkante lapjes geknipt en vervolgens op patroon aan elkaar genaaid. Meta van Gilst begeleidde het project en samen met Ellen Wind, Margit Satter, Willie Renshof en Marjan v.d. Maas kwam deze prachtige deken tot stand. De geborduurde teksten op de deken zijn gesponsord door Eduzzi Borduurstudio en Borduurstudio Toffe Geschenkzakjes. Vrijwilligster Celina Fijen sponsorde de vulling. Het was een zeer geslaagde avond, ook mede dankzij de enorme appeltaart die was gebakken door Petra Kuypers.
Aankondiging Ledenvergadering van de Vrienden van Hospice Almere Woensdag 8 september vindt de ledenvergadering van de Vrienden van Hospice Almere plaats in het Parkhuys aan de Bunuellaan 1 in Almere Stad. Programma: 19.30 19.45 20.15 20.30 21.00 21.30
uur: uur: uur: uur: uur: uur:
Ontvangst met koffie Algemene ledenvergadering Pauze Lezing door Ria Elstgeest Gelegenheid tot discussie Einde
De lezing van Ria Elstgeest gaat over rituelen met als titel: ‘Wat is een persoonlijk afscheid?’ Afscheid nemen hoort bij het leven. Maar hoe neem je afscheid van een geliefd persoon, waar je later met een tevreden gevoel op terugkijkt? Hoe kun je een glimlach vol herinneringen door een traan vol verdriet toveren? Met de hulp van een ritueel kun je orde in een chaos aanbrengen. Dit kan een goed begin zijn van een rouwverwerking. Ria van Elstgeest wil daarover graag met de leden van gedachten wisselen.
Het is een mooie dag om knopen door te hakken Word lid van de vrienden van Hospice Almere
