E E N
V I S I E
O P
H E T
N A T I O N A A L
E N
I N T E R N A T I O N A A L
W E G V E R V O E R R E C H T
Juni 2010 • jaargang 24 • nummer 61
61
Incasso van vracht • Diefstal door chauffeur: wie moet op de blaren zitten? • Vraag uit de praktijk
Incasso van vracht Als de vracht niet op tijd betaald wordt, zal de vervoerder maatregelen nemen ter incasso. In deze bijdrage aandacht voor betalingsvoorwaarden en voor de mogelijkheid om rente en incassokosten in rekening te brengen. 1. Inleiding
zelfs een advocaat hebben ingescha-
De vraag is natuurlijk of dit opschor-
Bij incasso van vracht gaat het om de
keld om die nog niet betaalde vracht
tingsrecht ook werkt voor nog niet be-
vraag hoe de vervoerder openstaande
- daarbij kan het gaan om tiendui-
taalde vracht verschuldigd voor eerdere
vracht kan incasseren en meer in het bij-
zenden euro’s en soms zelfs meer dan
transporten. Volgens mij zijn art. 7 AVC
zonder welke kosten en rente hij aan zijn
€ 100.000,- - geïncasseerd te krijgen. En
en art. 8:1128 BW zo geformuleerd dat
vrachtdebiteur in rekening kan brengen
dan moet die vervoerder aanzienlijke
het opschortingsrecht alleen wordt toe-
om die vracht betaald te krijgen.
kosten maken om de openstaande vracht
gekend voor vracht verschuldigd voor
Mocht de vrachtdebiteur onwillig blijven
alsnog te innen, om maar te zwijgen over
de onderhavige rit. Maar dat neemt niet
om te betalen, dan kan de vervoerder
renteverlies. Over de vergoeding van die
weg dat het algemene opschortingsrecht
overgaan tot veel hardere maatregelen:
kosten en rente gaat deze bijdrage.
van art. 6:52 BW ook toegepast kan wor-
hij houdt de lading vast en hij rijdt niet
den. En in lid 2 van dat art. 6:52 BW staat
meer verder totdat de gehele openstaan-
2. Opschorting van vervoer
dat het opschortingsrecht ook werkt als
de vracht - niet alleen voor de onder-
Wellicht is het heel flauw om te zeg-
er voldoende samenhang is indien - naar
havige rit maar ook voor eerdere trans-
gen, maar al dit gedoe over incasso van
onze situatie vertaald - de vrachtvorde-
porten - is betaald. De vervoerder oefent
vracht, pand en retentie is niet nodig als
ringen (uit het verleden) en de verplich-
dan een retentierecht of een pandrecht
de vervoerder in de praktijk brengt wat
tingen om te vervoeren voortvloeien
uit op de lading. Het retentierecht kan
de wet (art. 8:1128 lid 1 BW) en de AVC (art.
uit dezelfde (raam)overeenkomst. Dat
alleen worden uitgeoefend voor vracht
7 lid 1) hem toelaten te doen: Eerst vracht
wettelijke opschortingsrecht wordt be-
‘uit het verleden’ indien de ontvanger
betalen en dan pas rijden!2 Nu weet ik
schouwd als de ‘moeder van het retentie-
of de derde-eigenaar zeer nauw betrok-
wel dat dit commercieel gezien voor de
recht’. Met andere woorden, wanneer de
ken was bij die eerdere transporten; het
vervoerder onmogelijk is (hij moet al blij
vervoerder het vervoer opschort omdat
pandrecht werkt alleen als de afzender
zijn wanneer hij met een betalingster-
de vracht voor de onderhavige rit en voor
ook de eigenaar van de goederen is.1
mijn van 14 dagen mag werken), maar
eerdere transporten nog niet betaald is,
dit is wel het ultieme machtsmiddel dat
oefent hij in feite een retentierecht uit
Maar voordat de vervoerder overgaat
AVC en de wet aan de vervoerder toeken-
op de lading. En als gezegd, een reten-
tot zulke drastische maatregelen als
nen. De vervoerder kan het vertrek van
tierecht voor vracht uit het verleden kan
pand en retentie, zal de vervoerder zijn
de vrachtwagen opschorten zolang de
alleen met succes jegens een ontvanger
vrachtdebiteur
vracht nog niet is betaald.3
of een derde-eigenaar worden uitgeoe-
en
mogelijk
hebben een
aangemaand
incassobureau
of
fend als die ontvanger of derde-eigenaar
1 M.H. Claringbould ‘Het retentierecht is weer hot’, W&W januari 2010, nr. 60 en ‘Pand- en retentierecht’ in Syllabus ‘De CMR-Praktijk 2010’,
Nootdorp: sVa 2010, p. 23-28.
2 Art. 7 lid 1 AVC (en het vrijwel gelijkluidende art. 8:1128 lid 1 BW) luidt: “De afzender is verplicht op het ogenblik dat hij de vrachtbrief overhandigt,
dan wel op het ogenblik dat de zaken door de vervoerder in ontvangst zijn genomen, de vracht en verdere op de zaken drukkende kosten te voldoen.”
3 Art. 7 lid 6 AVC; art. 8:1128 lid 3 BW.
Uitgave van sVa / Stichting Vervoeradres
zeer nauw betrokken was bij die eerdere
vaststellen laat hij zich meestal leiden
de vordering) de deurwaarderskosten
transporten.
door het Rapport Voor-werk II. Dit rap-
en het liquidatietarief (hangt af van de
port is opgesteld door de Nederlandse
hoogte van de vordering en van het aan-
3. Buitengerechtelijke kosten
Vereniging voor Rechtspraak en het is
tal proceshandelingen, de zogenaamde
Maar voordat wij toekomen aan die
op 1 april 2001 in werking getreden. Uit-
punten).
ultieme machtsmiddelen van opschor-
gangspunt van het rapport is dat de bui-
Bij een procedure voor de rechtbank
ting, retentie en pand, wil de vervoer-
tengerechtelijke kosten - willen zij voor
voor een vordering van € 45.000,- zijn
der gewoon zijn openstaande vracht in-
vergoeding in aanmerking komen - qua
die gerechtelijke kosten bijvoorbeeld:
casseren.
omvang binnen redelijke grenzen zijn
Normaal geldt een betalingstermijn
gebleven en of het redelijk is geweest
- Griffierecht (1 x € 880,-)
van 14 of 30 dagen na factuurdatum
om in de gegeven omstandigheden de
- Liquidatietarief (dagvaarding en
en als er dan niet betaald wordt, gaan
desbetreffende kosten te maken. Vol-
comparitie; 2 punten;
de (automatische?) aanmaningen de
gens dat Rapport Voor-werk II berekent
€ 894,- per punt)
_______ € 1.788,-
deur uit. Na een paar maanden begint
de rechter meestal de incassokosten als
Totaal
€ 2.668,-
de vervoerder zich echt ongerust te ma-
volgt: Twee punten van het toepasse-
ken en schakelt hij een incassobureau
lijke liquidatietarief met een maximum
Maar de ‘winnende’ vervoerder moet
(vaak een deurwaarderskantoor) of mo-
van 15% van de hoofdsom.
nog wel zijn advocaat betalen; die advo-
gelijk zelfs een advocaat in. En voordat
Het liquidatietarief is een forfaitair ta-
caat werkt gewoonlijk op basis van een
het tot dagvaarden komt worden door
rief dat de rechters altijd hanteren bij
uurtarief. In de praktijk is het honora-
het incassobureau of de advocaat al de
het vaststellen van de vergoeding van
rium van de advocaat vaak hoger dan de
nodige inspanningen verricht en dus
de kosten in een procedure.
door de rechtbank toegewezen gerech-
kosten gemaakt om de openstaande
De tarieven voor één punt zijn op het
telijke kosten.
vracht te incasseren. Dat zijn dan de bui-
ogenblik als volgt:
Overigens, als het bijvoorbeeld om een
€ 880,-
vordering van € 300.000,- gaat dan kun-
tengerechtelijke kosten. Art. 7 lid 3 AVC Belang
Tarief
nen die gerechtelijke kosten wel flink
€ 0 - € 10.000
€ 384,-
oplopen tot zo’n € 18.000,-.
“De buitengerechtelijke incassokosten
€ 10.000 - € 20.000
€ 452,-
zijn verschuldigd vanaf het moment dat
€ 20.000 - € 40.000
€ 579,-
Wanneer
de debiteur in verzuim is en de vorde-
€ 40.000 - € 98.000
€ 894,-
buitengerechtelijk te zijn en worden
ring ter incasso uit handen is gegeven.”
€ 98.000 - € 195.000
€ 1.421,-
zij gerechtelijk? Over de vraag waar
bepaalt met zoveel woorden:
de vervoerder gerechtigd is alle nood-
incassokosten
op
die grenslijn ligt is veel jurisprudentie
Enzovoort In datzelfde derde lid wordt vermeld dat
houden
Boven € 1.000.000
€ 3.211,-
verschenen maar het komt er op neer dat zodra de advocaat begint met het voorbereiden van een dagvaarding (het
zakelijk gemaakte buitengerechtelijke kosten ter incasso van de vracht in reke-
Dat betekent dus dat de rechter bij een
starten van een procedure) die werk-
ning te brengen. De buitengerechtelijke
vrachtvordering van € 45.000,- maxi-
zaamheden vallen onder de gerechte-
incassokosten zijn in de AVC dus niet
maal (2 x € 579,-) € 1.158,- aan buiten-
lijke kosten. Advocaten doen er dan ook
gefixeerd op een vast percentage.
gerechtelijke kosten toekent. Dit wordt
verstandig aan om voor het ‘voorwerk’
Stel dat een incassobureau voor zijn
anders als met harde bewijsstukken
dat zij hebben verricht om de vorde-
werkzaamheden een tarief hanteert van
aangetoond kan worden dat de werke-
ring te incasseren, een aparte declara-
15%, dan kan men beginnen met aan-
lijk gemaakte buitengerechtelijke incas-
tie te sturen met de vermelding dat het
spraak te maken op 15% incassokosten,
sokosten hoger liggen.
buitengerechtelijke incassowerkzaamheden betreft en een specificatie van
maar men moet de mogelijkheid openlaten meer incassokosten te claimen,
4. De gerechtelijke kosten
die werkzaamheden. Die declaratie kan
bijvoorbeeld als later nog een advocaat
Naast de buitengerechtelijke kosten
dan bij de vrachtvordering worden mee-
moet worden ingeschakeld.
moet de vrachtdebiteur, als het in de
genomen naast een eventuele rekening
procedure tot een veroordeling komt,
van het incassobureau.
Maar die buitengerechtelijke incasso-
meestal ook de gerechtelijke kosten
Samengevat over de buitengerechtelij-
kosten kunnen niet onredelijk hoog zijn.
betalen (eveneens art. 7 lid 3 AVC). Die
ke en de gerechtelijke incassokosten: de
Als de rechter in een incassoprocedure
gerechtelijke kosten omvatten het grif-
vervoerder krijgt nooit meer dan de door
die buitengerechtelijke kosten moet
fierecht (hangt af van de hoogte van
hem daadwerkelijk aan het incassobu-
2
reau of de advocaat betaalde kosten en
dat de debiteur in verzuim is en de vor-
mogelijke ladingclaim moet de afzender
meestal schiet de vervoerder er bij in als
dering ter incasso uit handen is gegeven
(vrachtdebiteur) gewoon de vracht beta-
het tot een procedure komt: de gerech-
(art. 7 lid 3 laatste zin AVC).
len. Ook de remboursvordering mag niet
telijke kosten zijn meestal lager dan het
En omdat het niet altijd duidelijk is van-
met de vracht worden gecompenseerd.
door de advocaat in rekening gebrachte
af welk moment de vrachtdebiteur in
honorarium voor het voeren van de (in-
verzuim is, kan een duidelijke ingebre-
8. Verjaring
casso)procedure.
kestelling echt helpen. Theoretisch zou
Hier zit mogelijk een ‘gemeen trucje’
het per e-mail kunnen maar ik raad aan
verscholen van die vrachtdebiteur te-
5. Rente
het per aangetekende post met bericht
vens ladingclaimant.
Over de openstaande vracht is de vracht-
van ontvangst te doen; dat maakt ook
debiteur rente verschuldigd. Onder de
meer indruk!
Stel de vrachtdebiteur die ook gerechtigd is de ladingschade te claimen, komt
oude AVC (art. 3 lid 3 AVC 1983) was de 12%
Een voorbeeld voor een dergelijke schrif-
met de vervoerder een verlenging van de
per jaar. Onder de nieuwe AVC (art.
telijke aanmaning zou kunnen luiden
verjaringstermijn voor de ladingclaim
27 AVC 2002) is de vertragingsrente
(na geschreven te hebben om welke
overeen. De claimant/vrachtdebiteur
gelijk gesteld aan de wettelijke rente
openstaande facturen betreffende onbe-
betaalt nog steeds niet de verschuldigde
van art. 6:119 BW. Per 1 januari 2010
taalde vracht het gaat): “Wij verzoeken
vracht. Na twee jaar verlengt de vervoer-
bedraagt die rente slechts 3%. Dat
en voor zover nodig manen wij u aan het
der de termijn voor de ladingclaim niet
is lang geleden wel anders geweest.
bedrag x, verschuldigd wegens ....., bin-
meer zodat de ladingbelanghebbende
Zo was de wettelijke rente in 1981, 1982,
nen 14 dagen na heden over te maken op
(meestal diens goederenverzekeraar) ge-
1992 en 1993 maar liefst 12% en van
rekeningno. ...... Tevens maken wij aan-
noodzaakt is voor die claim te dagvaar-
1 januari 2008 tot en met juni 2009 was
spraak op de wettelijke vertragingsrente
den. De aldus gedagvaarde vervoerder
de rente toch nog 6%.
met ingang van de dag waarop volgens
zal in de procedure - in reconventie - een
Volledigheidshalve: de wettelijke rente
de betreffende factu(u)r(en) betaald had
tegenvordering instellen voor de nog
houdt in dat ieder vol jaar de rente bij de
moeten worden tot de dag van betaling.
steeds niet betaalde vracht. Die vracht-
hoofdsom wordt opgeteld en het volgen-
Mocht genoemd bedrag vermeerderd
vordering blijkt dan opeens verjaard te
de jaar de rente over de hoofdsom en ver-
met vertragingsrente na het verstrijken
zijn! Want niet alleen voor ladingclaims
kregen rente wordt verschuldigd (‘rente
van de gestelde termijn niet door ons
maar ook voor vrachtvorderingen is de
op rente’). Even een voorbeeld dat het
ontvangen zijn, dan bent u in verzuim.
verjaringstermijn één jaar (art. 28 AVC;
met die ‘rente op rente’ goed beleggen is:
Wij zullen in dat geval onze vordering ter
art. 8:1711 BW).
vertragingsrente
gefixeerd
op
een schuld van € 100,- per 1 januari 1980
incasso uit handen geven. Daarbij ma-
genereert tot 30 juni 2010 een wettelijke
ken wij aanspraak op alle buitengerech-
Dus vervoerders, let op uw zaak (uw
rente van € 880,73!
telijke en gerechtelijke incassokosten in
vrachtvorderingen)!
overeenstemming met het bepaalde in
verjaren één jaar nadat de vrachtde-
Deze vertragingsrente is verschuldigd
de hier toepasselijke Algemene Vervoer-
biteur in verzuim is (meestal 14 dagen
vanaf het moment dat de vrachtdebiteur
condities 2002, laatste versie.”
na factuurdatum). En meer in het bij-
in verzuim is. Bij vrachtbetaling is de
Die
vorderingen
zonder dienen vervoerders er zo nodig
debiteur in verzuim vanaf het moment
De TLN-betalingsvoorwaarden 2002 zijn
voor te zorgen dat de verjaringstermijn
dat de betalingstermijn is verstreken (14
identiek aan de incassoregeling van de
voor de vrachtvordering tijdig wordt
dagen of 30 dagen na factuurdatum).
AVC 2002. Dus als de TLN-betalingsvoor-
verlengd. Overigens kan naast een tus-
Strikt genomen hoeft de vervoerder de
waarden van toepassing zijn (en niet de
sen beide partijen overeengekomen
vrachtdebiteur niet in gebreke te stel-
AVC) dan moet naar die voorwaarden
verlenging van de termijn (art. 8:1701
len om het verzuim te laten aanvangen
worden verwezen.
BW) de verjaringstermijn ook eenzijdig
maar in de praktijk kan het toch wel
gestuit worden door een zogenoemde
handig zijn om dat wel te doen zodat
7. Geen verrekening toegelaten
‘stuitingsbrief’ aan de vrachtdebiteur.
onomstotelijk vaststaat vanaf welk mo-
Maar al te vaak probeert een vrachtdebi-
Die brief moet de debiteur bereiken
ment de vertragingsrente gaat lopen.
teur tevens ladingbelanghebbende zijn
vóór het einde van de verjaringstermijn.
eventuele ladingclaim te verrekenen
Naast de omschrijving van de vordering
6. Ingebrekestelling
met openstaande vracht. Dat mag dus
en wellicht een verwijzing naar de inge-
Ook buitengerechtelijke incassokosten
niet en dat wordt met zoveel woorden
brekestellingsbrief (zie onder 5) moet in
zijn pas verschuldigd vanaf het moment
bepaald door art. 7 lid 5 AVC. Ook bij een
deze stuitingsbrief in ieder geval staan:
3
“Wij houden uitdrukkelijk ons recht op
te lopen. Ook die termijn kan weer ge-
voor veel leed behoeden. En dat kan al
nakoming van uw verplichtingen als
stuit worden.
helemaal als vervoerders tijdig - zoals wij dat op kantoor plegen te noemen -
boven vermeld voor, welk voorbehoud dient te worden aangemerkt als een
9. Tot slot
Incassobureau ‘De Vuist’ inschakelen.
voorbehoud van recht in de zin van art.
Ik zou de vervoerders niet de kost willen
Openstaande vracht incasseren is een
3:317 BW. Deze brief moet tevens worden
geven die aanzienlijke bedragen aan
kunst en daarmee moet je niet te lang
aangemerkt als een stuiting van de ver-
vracht zijn verloren omdat zij hun vracht-
wachten.
jaringstermijn.”
vorderingen hebben laten verjaren.
Na ontvangst van de stuitingsbrief
Een nauwkeurige administratie, duide-
door de vrachtdebiteur begint weer een
lijke ingebrekestellingsbrieven en stui-
nieuwe verjaringstermijn van één jaar
tingsbrieven kunnen de vervoerders
Prof. mr. M.H. Claringbould
Diefstal door chauffeur: wie moet op de blaren zitten? De vervoerder is onbeperkt aansprakelijk gesteld jegens de afzender wegens diefstal. De diefstal heeft plaatsgehad in het traject van de ondervervoerder. De betrokken chauffeurs zijn strafrechtelijk hiervoor veroordeeld. Kan de vervoerder de schade verhalen op deze chauffeurs? 1. Inleiding
langhebbende of vertegenwoordigde hij
het algemeen. Als een van de oorzaken
Diefstal heeft in het internationaal weg-
het belang van zijn achterman? Kortom,
van diefstal in het internationaal weg-
vervoer een enorme omvang bereikt.
de schade zal vaak door de ladingbelang-
vervoer noemde het enkele jaren geleden
Vanuit economisch oogpunt een hache-
hebbenden worden geleden. Daarbij
uitgebrachte rapport “Zware jongens op
lijke zaak, maar daarnaast lijdt de logis-
komt natuurlijk meteen de vraag aan de
de weg” onder meer dat er onvoldoende
tieke sector hierdoor reputatieschade.
orde in welke mate deze schade door ver-
screening van het personeel van de ver-
Het onderwerp scoort dan ook hoog op
zekering gedekt is of kan worden. Exacte
voerder plaats vindt.1 Ook de betrouw-
de Europese politieke ladder. De vraag
cijfers over de omvang van schade door
baarheid en kwaliteit van de chauffeurs
hierbij is niet alleen hoe deze schade in
diefstal in Europa zijn mede wegens ver-
scoren hoog op de risicoladder. Dit risico
de toekomst te voorkomen is, maar voor-
zekeringskwesties moeilijk te verkrijgen,
neemt toe naarmate het wegvervoer
al wie uiteindelijk voor de kosten en het
nog moeilijker is het vast te stellen wie
hoogtijdagen kent. Enkele jaren gele-
vermogensverlies opdraait. In aanmer-
uiteindelijk de schade draagt.
den, op het toppunt van de economi-
king daarvoor komen allereerst de ver-
sche bedrijvigheid, kwam men wielen en
voerder, wanneer bewezen kan worden
In deze bijdrage wordt de aandacht ge-
personeel tekort om aan de vraag voor
dat de diefstal door zijn hulppersonen
vraagd voor een rechterlijke uitspraak
transport te voldoen, een fenomeen dat
(ondervervoerders en hun chauffeurs)
waarin een andere benadering van het
nadien vanwege de recessie weer sterk
is gepleegd. Uit de vele CMR-procedures
diefstalprobleem in het wegvervoer aan
is verminderd. Kwaliteit van het vervoer
over doorbraak van beperkte aansprake-
de orde wordt gesteld.
wordt vertaald in goed materiaal en kun-
lijkheid valt af te leiden dat dit een moei-
dig en betrouwbaar personeel. Dit geldt
zame en kostbare weg is. Biedt deze bena-
2. Personeel, personeel....
in het bijzonder wanneer de vervoerder
dering geen soelaas, dan blijft de schade
Een jiddische uitspraak luidt: “ik wens je
gespecialiseerd is in het vervoer van
voor de afzender als wederpartij van de
veel personeel toe”. Deze uitspraak ver-
hoogwaardige producten, zoals compu-
vervoerder. Het hangt er van af, voor wie
raadt de nodige scepsis over de kwaliteit
teronderdelen. De beperkte aansprake-
de afzender optrad: is hij zelf ladingbe-
en de betrouwbaarheid van personeel in
lijkheidslimiet van het
internationale
1 Zware jongens op de weg, Een onderzoek naar georganiseerde diefstal in de wegtransportsector, Arnhem 2006. Ik besprak de hoofdpunten uit dit rapport
in de sVa-Syllabus Grensverleggend congres 2008.
4
wegvervoer (ong. € 10,- per kilo) biedt in
een verhaalsactie op de chauffeurs. De
de verjaring geldig is gestuit op grond
eerste instantie bescherming aan de ver-
strafvonnissen van beide heren worden
van art. 3:319 BW. Dat pakt hier goed uit
voerder, maar houdt geen stand bij dief-
in de civiele verhaalprocedure ingebracht
voor UPS.
stal of directe betrokkenheid bij diefstal
en dienen als bewijs van de diefstal.
door eigen personeel. Van groter belang
Er vindt nog wel enig gesteggel plaats
Zelf ben ik van mening dat hier de CMR
is dat bij vermissing van goederen tijdens
over het exacte aantal en de periode
prevaleert boven het BW. Art. 32 CMR is
het transport de relatie met de opdracht-
waarin zich de diefstallen hebben voor-
immers ruim geformuleerd: De rechts-
gever een deuk oploopt, die in het erg-
gedaan, maar dat baat de chauffeurs uit-
vorderingen, waartoe een aan dit Verdrag
ste geval tot beëindiging van de relatie
eindelijk niet.
onderworpen vervoer aanleiding geeft, verjaren door verloop van een jaar; bij op-
kan leiden. Interessant is het door de advocaten van
zet en grove schuld door verloop van drie
3. De zaak: Rechtbank Utrecht, 9 januari 2008, Schip & Schade 2009, 124
de chauffeurs vergeefs gevoerde verweer.
jaar. Weliswaar vervalt voor de vervoer-
Het typische verweer van een kat in het
der en diens hulppersoon de bescher-
nauw. Het verweer is (a) dat UPS eigen
ming van het vierde hoofdstuk (art.17-29
De bekende pakketvervoerder UPS be-
schuld heeft in de zin van art. 6:101 BW.
CMR) bij opzet of grove schuld, maar de
handelt voor het minstens zo bekende
UPS had zich maar moeten verzekeren
verjaringsregeling is van openbare orde
computer- en softwarebedrijf Hewlett
of de schade moeten verhalen op de on-
en staat daar naar mijn oordeel buiten.
Packard (beide grote spelers in de logis-
dervervoerder zelf in plaats van op diens
Het betrof hier duidelijk schade voort-
tieke branche) een belangrijk deel van de
chauffeurs. De rechter verwerpt het ver-
vloeiend uit wanprestatie van de door de
goederenstroom, meestal via gecombi-
weer en oordeelt terecht dat de mogelijk-
CMR geregelde vervoerovereenkomst.
neerde vervoerovereenkomsten. Voor het
heid de ondervervoerder aansprakelijk
laatste deel in de keten worden pakketten
te stellen nog geen vrijwaring van de
Verweer (c) doet een beroep op het hart
vervoerd vanuit een vaste sorteerloods
chauffeurs betekent. Om die reden zijn
van de rechter: kan de hoogte van de
naar de magazijnen van HP. UPS maakt
de chauffeurs ook aansprakelijk voor de
schadevergoeding niet gematigd wor-
voor het slotvervoer in Utrecht gebruik
kosten gemaakt bij de schikking met HP,
den op de voet van art. 6:109 BW? Deze
van een lokale ondervervoerder. De con-
waarbij de schade kennelijk beperkt is
bepaling biedt ruimte voor matiging
tractuele rechtsverhouding voor het weg-
gehouden. In werkelijkheid speelde mee
wanneer, gelet op de omstandigheden,
vervoer wordt beheerst door de CMR, in
dat de ondervervoerder niet dan wel on-
de aard van de aansprakelijkheid, de tus-
overeenstemming met de vaste jurispru-
voldoende verzekerd was tegen diefstal-
sen partijen bestaande rechtsverhouding
dentie in Nederland. In een bepaalde pe-
schade door ondergeschikten!
en hun beider draagkracht, tot kennelijk onaanvaardbare gevolgen zou leiden.
riode (2002-2003) wordt een serie vermissingen van goederen vastgesteld. Na on-
Verweer (b) luidt dat de vordering
Die ruimte is hier niet, de rechter wijst er
derzoek blijkt dat een tweetal chauffeurs
verjaard is. Hierbij dient men te beden-
daarbij fijntjes op dat de schade opzet-
van de lokale ondervervoerder debet zijn
ken dat de chauffeur onder de CMR in
telijk en uitsluitend voor eigen gewin is
aan deze vermissingen. Het gaat in totaal
beginsel profiteert van de bescherming
veroorzaakt door de chauffeurs in hoe-
om een tiental verduisteringen voor een
van de vervoerder bij een buitencontrac-
danigheid van werknemer. Ook het feit
totale waarde van meer dan een half mil-
tuele vordering, vgl. art. 28 lid 2 CMR,
dat de familie niet kan bijspringen en de
joen euro. De chauffeurs worden door de
dat bepaalt dat hulppersonen dezelfde
buit overigens al over de balk gesmeten
politierechter terzake van deze verduiste-
bescherming (bewijs, limiet) genieten als
is (!) brengen de rechter niet tot enige
ringen in dienstbetrekking strafrechtelijk
de vervoerder. Die bescherming vervalt
matiging. Wie zich brandt, moet op de
veroordeeld. In de hier behandelde zaak
uiteraard bij opzet of grove schuld, zie
blaren zitten.
wenst UPS, die jegens HP onbeperkt aan-
art. 29 lid 2 CMR. Interessant is de vraag
sprakelijk is voor de schade, zijn schade
of in een geval als hier (actie op grond van
4. Slotsom
via een onrechtmatige daad-actie te ver-
onrechtmatige daad) de verjaringsregel
Het resultaat van deze civiele verhaal-
halen op de beide chauffeurs. Dat is in
van art. 32 CMR geldt (3 jaar bij opzet) ,
procedure is voor de betrokkenen zuur:
zoverre opmerkelijk, omdat steevast er-
dan wel het verjaringsrecht van art. 3:310
naast de eerder opgelegde strafrechte-
van wordt uitgegaan dat een dergelijke
BW (5 jaar). De rechter gaat uit van de
lijke veroordeling met alle gevolgen van-
actie geen zin heeft, immers van een kale
vijfjarige periode, maar voegt daaraan
dien, draaien ze op voor meer dan half
kikker kan men geen veren plukken. Ken-
toe dat, ook wanneer de CMR-periode
miljoen euro en herinnert dit vonnis hen
nelijk dacht UPS hier anders over en start
van drie jaar van toepassing zou zijn,
nog tot in lengte van dagen aan hun serie
5
misstappen uit een steeds verder verleden.
zelf debet zijn, rijst de vraag wat UPS ertoe
lijke misstappen. Mij kwam ter ore dat een
De vraag is echter of en hoe het vonnis door
heeft bewogen deze procedure aan te gaan
kopie van het hier besproken vonnis in de
UPS geëxecuteerd zal worden. Een voort-
met bijbehorende kosten, zonder dat enig
kantine van sommige vervoerders aan de
durend loonbeslag is voor geen der par-
redelijk uitzicht op daadwerkelijk verhaal
muur hangt. Voer voor psychologen.
tijen een verheffend vooruitzicht. De per-
bestaat. Men kan stellen dat hier repressie
soonlijke omstandigheden van de betrok-
en preventie hand in hand gaan. Repressie,
Dat alles neemt niet weg dat de primaire
ken chauffeurs zullen hierbij mogelijk een
om het dievengilde in de logistieke keten
aanleiding tot het entameren van de hier
belangrijke rol spelen. Hoe dan ook hangt
de wacht aan te zeggen en hen rauwelijks
behandelde verhaalprocedure is geweest
het vonnis permanent als een zwaard van
te confronteren met de desastreuze gevol-
het feit dat de ondervervoerder niet verze-
Damocles boven het hoofd van de chauf-
gen van hun wandaden. Wie niet horen wil,
kerd was. Ook in dit opzicht valt er voor UPS
feurs en hun naaste verwanten.
moet de financiële pijn voor zeer lange tijd
en zijn kompanen nog wel wat te screenen
voelen. Preventie, omdat zowel de straf- als
en past de hand in eigen boezem.
Los van deze penibele situatie van de be-
civiele uitspraken van de rechter anderen
trokken chauffeurs, waaraan zij uitsluitend
wellicht kunnen behoeden voor soortge-
Prof. Mr. K.F. Haak
Vraag uit de praktijk De vraag:
sus misgegaan en wel bij de inontvangst-
menlijk gewicht van de te vervoeren zaken
Kan de vervoerder zijn boete wegens over-
neming van de goederen. In de AVC 2002
op de vrachtbrief te vermelden. En art. 9 lid
belading doorberekenen aan de afzender?
worden drie stappen genoemd, die voor
1 legt de vervoerder de verplichting op om
De casus die aan mij werd voorgelegd door
een goede gang van zaken bij inontvangst-
het laadvermogen van het voertuig aan de
de afzender (verlader) ging als volgt. Ver-
neming zorgen: 1. De laadplicht (in principe
afzender mee te delen, tenzij aannemelijk
lader en vervoerder komen overeen onder
voor de afzender); 2. Controleplicht van de
is dat de afzender daarvan op de hoogte is.
CMR/AVC 2002 een lading te vervoeren van
vervoerder; 3. Wederzijdse informatieplicht
Nederland naar Italië. De vervoerder is vrij
van beide partijen ten aanzien van laadge-
Het antwoord op de vraag vinden we door
in het bepalen van de route en de keuze
wicht en laadvermogen.
te bekijken, of partijen zich aan deze verplichtingen hebben gehouden. Met name
van het materieel. De vervoerder heeft een wagen gestuurd, en de afzender niet geïn-
De AVC 2002 (art.4 lid 1 e) legt de verant-
de wederzijdse informatieplicht is niet (vol-
formeerd over het laadvermogen van de
woordelijkheid voor het laden bij de afzen-
ledig) nagekomen. De vervoerder heeft de
oplegger en ook niet over het voornemen
der, tenzij partijen iets anders regelen of
afzender niet geïnformeerd over het laad-
om via Oostenrijk te rijden, terwijl bekend
uit het gebruikte materieel (b.v. kraan op
vermogen van de wagen (het fysieke laad-
is dat de beladingsnormen in Oostenrijk
de wagen) anders blijkt. Indirect vloeit uit
vermogen en het laadvermogen dat nog
strakker zijn dan bijvoorbeeld in Frankrijk.
deze laadplicht van de afzender voort dat
in Oostenrijk wordt geaccepteerd...), maar
hij voor overbelading dient te waken.
de afzender heeft op zijn beurt ook geen
In Oostenrijk wordt de wagen aangehou-
Art. 9 lid 5 van de AVC 2002 legt de vervoer-
volledige informatie over het laadgewicht
den en beboet op overbelading. De vervoer-
der de plicht op om de belading en eventu-
verstrekt, zodat de vervoerder niet in staat
der stelt zich op het standpunt, dat de ver-
ele overbelading te controleren, voorzover
was op overbelading te controleren. Naar
lader hem niet goed heeft geïnformeerd,
de omstandigheden dat toelaten, en gebre-
mijn mening doen partijen er goed aan in
omdat het ladinggewicht op de vrachtbrief
ken op de vrachtbrief te noteren.
dit geval samen de boete te betalen en voor
netto in plaats van bruto was aangegeven.
Beide partijen kunnen hun rol echter pas
toekomstige ritten zich nauwer aan de al-
goed vervullen, als ze geïnformeerd zijn
gemene voorwaarden te conformeren!
Het antwoord:
over het laadgewicht versus het laadver-
Ergens in het traject van de uitvoering van
mogen van de wagen. Art. 4 lid 1 d legt aan
Shula Stibbe
de vervoerovereenkomst is het in deze ca-
de afzender de verplichting op het geza-
Secretaris Stichting Vervoeradres
Weg en Wagen verschijnt 3 maal per jaar • Abonnementsprijs € 11,50,- per jaar door storting op giro 41.95.796 t.n.v. Stichting Vervoeradres Den Haag • ISSN-nr. 0920-6191
Postbus 24023, 2490 AA Den Haag Hofweg 33, 2631 XD Nootdorp Tel. 088-55 22 100 (algemeen) Telefax 088-55 22 103 e.mail:
[email protected] www.vervoeradres.nl
sVa / Stichting Vervoeradres is een samenwerkingsverband van: EVO. Ondernemersorganisatie voor logistiek en transport KNV. Koninklijk Nederlands Vervoer NBB. Nederlandsch Binnenvaartbureau Transport en Logistiek Nederland. De ondernemersorganisatie voor het goederenvervoer
6
