Jubileumboek 75 jaar

■

r

1929 - 2004 ❖

EHBO

Jubileumboek

75 jaar EHBO vereniging St. Alphonsus Berkel-Enschot

Realisatie:

F. Wubben J. van der Gouw

December 2004. E.H.B.O. vereniging St. Alphonsus Berkel-Enschot - 75 Jaar

1

Zij die ons ontvielen

Bij de herdenking van het 75 jarig bestaan van onze vereniging, gaan de gedachten uit naar hen, die de E.H.B.O.-vereniging Sint Alphonsus in de loop der jaren zijn ontvallen. Ook zij hebben hun bijdrage geleverd aan het voortbestaan van onze vereniging en zij heb ben elk op hun eigen wijze ertoe bijgedragen, dat de naam van St. Alphonsus alom een goede klank heeft.

Wij herdenken hen in dankbaarheid en waardering. Hun gedachtenis zal ons in ere blijven.


2

E.B.H.O.-vereniging St. Alphonsus (koninklijk erkend), Berkel-Enschot. Eerste hulp. En dat al 75 jaar. De E.B.H.O.-vereniging St. Alphonsus is in Berkel-Enschot een begrip. Eerste Hulp. 75 jaar vrijwilligerswerk. Al die jaren dat mensen belangeloos hulp verlenen aan anderen in nood. Eerste hulp. 75 jaar opleiden tot bekwame hulpverleners. Steeds meegaan met de maatschappelijke ontwikkelingen. 19 december 1929 is onze vereniging opgericht. Wij waren destijds in Noord-Brabant de 4e E.B.H.O.-vereniging. Stimulator tot oprichting van de vereniging is de toenmalige bur gemeester, de heer A. Panis, geweest. Naar aanleiding van een “zwaar ongeval” bij Quatres-Bras riep hij de burgerwacht bijeen om in de toekomst aan deze “rampen” adequaat het hoofd te kunnen bieden. Nu 75 jaar later kunnen we terugkijken op een tijd waarin ontelbare cursisten opgeleid zijn tot E.B.H.O.-er. Een tijd waarin we als vereniging daardoor een steentje hebben bijgedragen aan de maatschappelijke verantwoordelijkheid. De E B.H.O.-ers verdienen daarvoor waar dering. Zeker door de grote veranderingen die de maatschappij in de loop der jaren heeft ondergaan. Ook de E.B.H.O.-er heeft een verandering ondergaan: Van E.B.H.O.-er naar Eerste Helper. Wij worden echt niet alleen maar bij ongelukken geroepen. Ook werken wij tegenwoordig met andere materialen en technieken dan 75 jaar geleden. Natuurlijk zeggen elk jaar enkelen het lidmaatschap van de vereniging op. Verhuizing, het bereiken van een bepaalde leeftijd, elk heeft zijn reden daarvoor. Maar van elke cursus blijft ook weer een vaste kern over die lid blijft van de vereniging. Deze notoire Eerste Helpers vormen de harde kern van onze vereniging. Mensen waarvan je op aan kunt. Mensen die je steeds terugziet bij allerlei soorten evenementen waar de E.B.H.O. een post bemant. En dit alles geheel belangeloos. Een Eerste Helper heeft altijd een bepaalde goedheid in zich. Hij volgt een opleiding om anderen te helpen. Hij staat steeds klaar om als Eerste Helper de ander bij te staan in nood. Hij probeert de ellendige situaties van anderen te verzachten. Voor kleuters is een behoor lijke schaafwond, die flink pijn kan doen, op dat moment net zo ellendig als een gecompli ceerde bovenbeenbreuk voor een volwassene. Het komt bijna niet voor dat Eerste Helpers ongedwongen voor de gezelligheid bij elkaar komen. Nu gaan wij deze verjaardag van de vereniging met onze leden vieren. Na 75 jaar zal het verband symbolisch zijn. Het, feeste lijk, met elkaar verbonden zijn. J. van der Gouw Voorzitter. December 2004. E.H.B.O. vereniging St. Alphonsus Berkel-Enschot - 75 Jaar

3

Het Begin van de E.H.B.O De vrijwillige eerste hulp komt uit Engeland. Een arts richtte in 1877 een organisatie op om mensen op te leiden voor een E.B.H.O.-diploma. Zijn naam was John Furley. Tien jaar later hadden ruim honderdduizend mensen een E.B.H.O.-diploma. De Amsterdamse arts C. Tilanus haalde het idee zestien jaar later naar Nederland. Eerst waren de Nederlandse artsen daar niet blij mee. Ze vonden dat eerste hulpverlening niet thuishoorde bij mensen zonder medische opleiding. Tilanus richtte in 1893 de Vereniging Eerste Hulp bij Ongelukken op. Hij vond E.B.H.O. erg belangrijk en probeerde iedereen daarvan te overtuigen. Er werden steeds meer zelfstandige verenigingen opgericht die cur sussen organiseerden. De E.B.H.O.-lessen werden gegeven door artsen. Zij gaven allemaal op een andere manier les. Elke arts vertelde wat hij zelf belangrijk vond. In 1906 was er een watersnoodramp in Zeeland. Een jaar later leed het schip ‘Berlin’ schip breuk bij Hoek van Holland. De hulpverlening bij deze rampen verliep niet goed omdat de verenigingen niet goed samenwerkten. Prins Hendrik, de man van koningin Wilhelmina, wilde dat de hulpverlening verbeterde. Er moest beter worden samengewerkt en de cursus sen moesten aan iedereen hetzelfde leren. In 1909 werd het Oranje Kruis opgericht waarin alle verenigingen die zich met redding en hulpverlening bezighielden, gingen samenwerken. Pas in 1951 kwam er een eenheidsdiploma E.B.H.O. In ons dorp Berkel Enschot is de E.H.B.O vereniging pas ont staan in 1929. De toen pas benoemde burgemeester A. Panis werd geïnformeerd over een ongeval ergens bij Quatre Bras, op het grondgebied van Berkel Enschot. Een man was het slacht offer geworden. Hij werd op een kar vervoerd, terwijl hij een schedelbasisfractuur en een gebroken been had. De burgemeester vond dat het de hoogste tijd werd, dat er aan deze middeleeuwse toestanden een einde moest komen. Hij zocht een oplossing en maakte plannen. Burgemeester Panis nam contact op met de le den van de burgerwacht, die toen bestond en hier vond hij steun en medewerking. Het was op 19 december 1929, dat de burge meester een belangrijke vergadering belegde. Op deze vergade ring werd de hoeksteen gelegd voor onze E.H.B.O.-vereniging, daar de burgemeester in overweging gaf een E.H.B.O.-cursus te organiseren en men tevens een E.H.B.O.-vereniging oprichtte.


4

- Als voorzitter werd benoemd Dhr G. Delleman , Vice-voorzitter Dhr C. Piggen en Secreta ris - penningmeester C. Pijnappels. Burgemeester A. Panis werd beschermheer.

ervoer pc* kar anno itó y

- Op 8 januari 1930 was de tweede vergadering belegd, waar over de cursus werd gespro ken. Er gaven zich 30 deelnemers op. - Tijdens de vergadering van 13 februari 1930 gaf Dr. Lobach de wens te kennen om een volledige cursus van 12 lessen te geven. - Op 30 juni 1930 werd de laatste les gegeven door Dr. Lobach met medewerking van Zr. Buis. - Op 31 juli 1930 werden de cursisten geëxamineerd; ze slaagden allen. En zo had Berkel Enschot toen zijn eerste gediplomeerde E.H.B.O.-ers. - De vereniging kreeg op 2 april 1936 de naam “St. Alphonsus” . Het staat vast dat de naam een eerbewijs was aan burgemeester Alphonsus G. M. Panis, die het initiatief voor de oprichting van onze huidige vereniging had genomen.

Bron: Internet Boekje E.B.H.O. 60 jaar St. Alphonsus.


5

1. E.B.H.O. in Nederland. Eind I9e eeuw (± 1893) ontstaat de eerste E.B.H.O. vereniging. In 1906 voltrekt zich een watersnoodramp. Dit is de reden voor Prins Hendrik (echtgenoot van koningin Wilhelmina), die zich het lot van de slachtoffers aantrekt, om onderhandelingen te starten tot de oprichting van de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor E.B.H.O. De E.B.H.O. wordt naar Engels en Duits voorbeeld naar Nederland gehaald onder luid protest van de zittende medici. Zij vinden het een inbreuk op de medische handelingen. Natuurlijk is deze vereniging protes tant (Koningshuis). Eerst in Rotterdam, daarna Sliedrecht en dan volgen nog meer steden die elk een afdeling vormen van de Koninklijke Nederlandse Vereniging. Later (± 1897) vindt de katholieke clerus het tijd worden voor het oprichten van katholieke verenigingen. De eerste wordt opgericht in Haarlem. "

2. Ontstaansgeschiedenis. Eind 19e eeuw komt de E.B.H.O. naar Nederland, ondergebracht in protestantse verenigin gen. Rond de eeuwwisseling vormen er zich katholieke verenigingen. In Berkel-Enschot wordt de 4e E.B.H.O. vereniging van Noord-Brabant opgericht. Medio deze eeuw (20ste) komt er een Katholieke Nationale Bond voor E.B.H.O. Tegen het einde van de eeuw ver andert deze bond haar naam in Nationale Bond voor E.B.H.O.. District Holland van de protestantse Koninklijke Nederl, Ver. kan zich daarom bij de Nationale Bond voegen, maar district Limburg splitst zich juist daarom van de bond af. Er ontstaat steeds meer wrevel bij ook andere districten (o.a. Noord-Brabant). Uiteindelijk wil men naar een soort fusie tussen de twee bonden. De Federatie wordt geboren. Er moeten concessies worden gedaan door beide bonden. De Nationale Bond verkoopt alvast haar bondsgebouw. De KNV doet echter niets. Ondertussen wordt men zich in Brabant steeds meer bewust van de gevaarlijke juridische vorm van het fenomeen “District”. Noord-Brabant wil naar een autonomie toe. De Nat. Bond juicht dit in eerste instantie toe maar later verzet deze zich er fel tegen omdat men beseft dat men de zeggenschap over het district kwijt raakt.


6

3. Situatie tot nu: E.B.H.O. in Nederland 1. Als de twee takken (protestant [1893] en katholiek [1897]) van de E.B.H.O. zich hebben gevestigd in Holland, begint kort na de eeuwwisseling de opmars door heel Nederland. In die tijd gaat de hoogste katholieke gezagsdrager in Nederland er zich mee te bemoeien. De hoofdzetel verhuist van Haarlem naar Utrecht. Uiteindelijk ontdekt men de E.B.H.O. ook in Brabant. Op 19 december 1929 is de oprichting van een katholieke E.B.H.O.-vereniging in Berkel-Enschot een feit. Burgemeester A. Panis roept de Burgerwacht bijeen na een drama tisch ongeval nabij Quatre Bras. In 1936 krijgt de vereniging de naam St. Alphonsus (onder druk van de geestelijkheid). Deze naam wordt ontleend aan de voornaam van de oprichter. Alphons Panis, terwijl de toevoeging “Sint” er een leuk katholiek tintje aan geeft (Elke ka tholieke vereniging moest een patroonsheilige kiezen). In 1949 vindt de aartsbisschop het tijd worden voor een katholiek overkoepelend orgaan. De Katholieke Nationale Bond voor E.B.H.O. is een feit. Alle katholieke verenigingen moeten zich aansluiten bij deze Bond. Zij veranderden dan in afdelingen (algehele onderwerping). In 1971 krijgen de afdelingen weer hun autonome status terug. Zij worden opnieuw verenigingen. 4. Situatie tot nu: E.B.H.O. in Nederland 2. In de tweede helft van de 20e eeuw gaat het binnen de E.B.H.O. rommelen. Men wordt mondiger en zet zich steeds meer af tegen het gevestigd gezag. Een nieuwe bond, E.B.H.O. Nederland, wordt opgericht. De katholieke bond, die altijd kleiner is geweest dan de pro testantse, ziet de kans schoon om een heel district van de protestantse bond af te snoepen. Zij verandert daarvoor haar naam van katholiek in algemeen. Dit doet zij echter zonder haar achterban in te lichten. Daar wordt het uiterst katholieke district Limburg erg boos om en splitst zich af. Ondertussen zet district Noord-Brabant vraagtekens bij de juridische vorm. In 1999 komen er statuten en start Noord-Brabant met de inschrijving bij de KvK. Zij wil zelf als vereniging verder. Dat brengt vanzelf meer autonomie. In 2000 wordt de Vereniging E.B.H.O. Noord-Brabant opgericht die nog steeds valt onder de Nationale Bond voor E.B.H.O.. De bond wordt hier echter kregel om en wil Ver. NBrabant (door gekonkel met andere districten) buiten spel zetten. In deze tijd wordt door politieke druk een samenwerking geëist van de twee bonden, de KNV en de Nat. Bond. Een federatie wordt geboren. Uiteindelijk moet dit leiden tot de samenvloeiing tot één bond. Daarvoor moet ieder concessies doen. De KNV doet echter niets, de Nat. Bond verkoopt alvast maar haar bondsgebouw. Zij doet dit opnieuw zonder haar achterban te raadplegen. Nu komt Brabant in verweer. Zij heeft ooit een (renteloze) lening verstrekt aan de bond voor de aankoop van het bondsgebouw. Die lening wil zij nu terug.


7

------------------9 ---------------------------------------5. Vereniging E.B.H.O. Noord-Brabant. Doordat de Vereniging E.B.H.O. Noord-Brabant zelfstandig is geworden en autonoom is, heeft de Nationale Bond geen of weinig grip meer op deze vereniging. De Bond wil deze ver eniging echter nog steeds zien als een district die zij haar wil kan opleggen. Noord-Brabant pikt dit steeds minder. De controverse tussen beide wordt steeds groter. Uiteindelijk leidt dit tot afscheiding van de Nationale Bond. Zij gaat (evenals voorheen Limburg) zelfstandig verder als eigen Bond. Een groot aantal verenigingen gaat mee, een kleiner aantal blijft als overgebleven district bij de Nationale Bond. Ook Berkel-Enschot wordt lid van Vereniging E.B.H.O. Noord-Brabant. In de loop van enkele jaren stappen steeds meer achterblijvende verenigingen over van de N.B. naar Ver. E.B.H.O. N.B. Zelfs grote verenigingen die zich in het verleden al hebben afgescheiden van de N.B. treden toe tot Ver. E.B.H.O. N.B. In 2004 leidt dit tot het faillissement en opheffing van de Nationale Bond voor E.B.H.O..

6. De strategie. Berkel-Enschot. Ooit begonnen als een zelfstandige Katholieke vereniging. Later onder de Katholieke koepel verder gegaan als afdeling. Wederom veranderd naar autonome vereni ging. Nu een stabiele vereniging, die weet wat zij wil. Goede contacten onderhoudt met haar buurtverenigingen. Zal helaas later door politieke invloeden misschien toch moeten gaan samenwerken of samenvloeien met andere verenigingen???????????


8

Graag gedaan Geboren op 12 september 1924 behaalt Frans van der Gouw in 1974 zijn E.H.B.O.-diploma.. Nu, 30 jaar later is hij erelid van onze E.H.B.O.-vereniging. Reden genoeg om eens met hem te gaan praten. Na een hartelijk onthaal, een glimlach en een kop koffie begon Frans zijn verhaal: “Ach eigenlijk is er niet zoveel te vertellen. Ik ben in 1974 bij de E.H.B.O gegaan omdat ik in die tijd conciërge was bij een middelbare technische school en ik vond dat als er een ongelukje gebeurde op school, ik als conciërge de helpende hand moest bieden. En ja, er gebeurde nogal eens wat op zo ’n school. Een knul, dat met zijn haar in de boor machine kwam, een beitel in de hand of glas in de pols. Gewoon die kleine ongelukjes. De beginnerscursus heb ik gedaan bij Therus Robben. Je kon zien dat die man een hoop erva ring had. Hij was de voorzitter van onze vereniging en onder zijn bewind was de E.H.B.O.vereniging van Berkel Enschot een vooraanstaande en landelijk zeer erkende vereniging geworden. Na de beginnerscursus waren het de herhalingslessen in de St. Cecileaschool, die mijn vrouw en ik nooit oversloegen en waar wij om 21.00 uur de koffie en/of tnee verzorg den”. “Of het koud was in de School?”vervolgde Frans zijn verhaal “Neen, dat lag aan ons zelf. Als wij tijdig de verwarmingsknop omdraaiden, was het warm, maar ja als je het vlak voor de lessen deed... werd het pas warm aan de einde van de avond.” Naast het koffie en thee verzorgen was Frans ook altijd beschikbaar om te posten. “Weet je, afhankelijk van waar je postte, kreeg je te maken met verschillende blessures. Bij het hockey was het Vooral een gebroken middelhandbeentje of neuzen. Een stick kan hard aan komen, terwijl het bij wielrennen vooral schaafwonden zijn en bij voetballen de enkel of beenbreuk”. In die tijd was Frans ook lid van de wedstrijdploeg. “Ja dat was erg leuk..ik heb o.a. in de ploeg gezeten met Walter van de Wiel, Sientje van Dorp en Jac de Bruyn. Jac had de leiding. Dat was een erg goede leider. De wedstrijden waren altijd iets aparts. Vaak was het ver weg en ging je ’s ochtends vroeg van huis en kwam je laat thuis. Maar ja de spanning .... Je werd in afzondering gehouden.. .mocht met niemand contact hebben en dan kwam je in een ruimte waar de lotussen als slachtoffers w aren....... en dan moest je helpen.. ..Ik moet zeggen dat wij als Berkel Enschot heel goed waren.” Er valt een stilte. Frans zijn gedachten lijken ver w eg.. .dan stralen zijn ogen en kijkt hij mij lachend aan en zegt h ij.. .”Ach w eetje ..ik heb het allemaal graag gedaan”.


9

De belangrijke E.H.B.O.-gebeurtenissen: 19-12-1929

De bijeenkomst voor de oprichting van onze E.H.B.O.-vereniging.

13-02-1930

De eerste E.H.B.O-cursus ging met 22 leden van start.

31-07-1930

De 22 leden zijn allen geslaagd.

28-01-1931

Het eerste E.H.B.O.-bestuur werd gekozen. G.Delleman werd voorzitter , C.Piggen Vice-voorzitter C. Pijnappels secretaris-penningmeester.Burgemeester A.G. Panis werd beschermheer.

15-04-1931

Vaststelling van de contributie op 10 cent ( € 0,045) per maand.

01-07-1934

Het eerste lustrum wordt gevierd.

19-10-1934

De vereniging werd omgezet in een Rooms Katholieke vereniging.

02-04-1936

De Bisschoppelijke en Koninklijke goedkeuring der statuten en huishoudelijk reglement werden verkregen. Tevens werd er besloten de vereniging de schutpatroon te geven van Sint Alphonsus, daar de heer A. Panis de initiatiefnemer was.

03-05-1936

De wedstrijd groep bestaande uit C. Pijnappels, Fr Brekelmans, C. Broeders G. Kuypers en W. van de Laak werden landskampioen bij de E.H.B.O.-wed strijden te Schiedam.

11-06-1939

2e lustrum gevierd.

1939

Alle leden van de E.B.H.O. zijn ondergebracht in de luchtbeschermingsdienst.

01-07-1942

Spoorde de voorzitter G. Delleman, vooral de dames - leden aan uitsluitend in passende kleding op de oefenavonden te komen om de goede naam van de vereniging hoog te houden.

1941 -1 9 4 4

Zijn er geen aantekeningen over de E.H.B.O. gemaakt.

12-11-1945

Fr. Brekelmans werd voorzitter.

19-11-1945

Werd besloten aan het huishoudelijk reglement toe te voegen: dat de leden eerbaar en zedig gekleed op de vergaderingen en oefeningen moeten ver schijnen, om geen aanstoot te geven voor het andere geslacht.


10

1949

Hr. A. Bergers, bondsvoorzitter liet weten, dat Berkel Enschot de eerste plaats in Nederland wass, die van start was gegaan met de cursus jeugd E.H.B.O.

01-07-1950

Werd besloten de contributie te verhogen van 10 cent ( € 0,045) 25 cent (€ 0 ,1 1 ) per maand

Yerenigingsvlag

naar

mno 1953

09-11-1953

Burgemeester Panis deed de belofte voor het eerste verenigings-vaandel te zorgen i.v.m. het 25-jarig bestaan in 1954.

10-11-1954

Werd het 25 jarig bestaan gevierd.

03-09-1957

Dr. Goossens bedankte als lid.

13-09-1957

Dr. Tombrock werdt benoemd tot docent van de vereniging

05-07-1959

Werd de groep bestaande uit W. Robben, Mej F. de Jong en J. van Esch kam pioen bij de E.H.B.O.-wedstrijden te Beek-Ubbergen.

09-01-1960

werd het 30 jarig bestaan gevierd.


11

13-05-1960

Dr. Tombrock wordt voorzitter.

13-09-1961

W. Robben werd voorzitter.

07-09-1963

Een E.H.B.O.-groep nam deel aan de Europese wedstrijd te Gemert.

17-12-1964


05-03-1966

Werd de groep bestaande uit W.Robben, J, van Esch en W, van de Ven Provinciaal kampioen te Oosterhout

10-03-1968

Provinciale E.H.B.O.-wedstrijden in de Schalm.

27-11-1969

Werd i.v.m het 40-jarig bestaan in de Schalm het radioprogramma van de Boertjes van Buuten opgenomen en uitgezonden.

13-12-1969

Werd het 40-jarig bestaan gevierd.

01-06-1972

Werden bij koninklijk besluit de vernieuwde statuten goedgekeurd.

.•,v-:

%

P

*

*

<

*

20-08-1974

Werd het nieuwe E.H.B.O.-vaandel, door Mevr G. Roosen-Denissen ver vaardigd, aangeboden.

22-02-1975

Overleed onze oprichter en oud-burgemeester van Berkel Enschot A.G.M. Panis.

01-09-1977

Kwam ons eerste E.H.B.O.-contactblad voor de leden uit.

09-09-1975

Overleed onze docent en medisch adviseur Dr. J.M.C. Tombrock.


12

28-12-1977

Werd Dr. J. Vioen onze nieuwe medische adviseur.

14-10-1978

Redden 2 van onze leden, Mevr. W van lieshout en Dhr C. Pasmans door mond op mond beademing een 2-jarige kleuter van de verdrinkingsdood.

15-09-1979

Door samenwerking van het district en de E.H.B.O. Berkel Enschot werd er een congres georganiseerd met als thema : De E.H.B.O.-er zijn plaats en functie bij vredesrampen.

16-11-1979


17-05-1983

Werd onze docent en medisch adviseur Dr J. Vioen tot districtsvoorzitter van de Kath. Nat. Bond voor E.H.B.O. Noord Brabant gekozen.

27-11-1984

Werd het 55-jarig bestaan gevierd.

13-09-1986

Was W Robben 25 jaar voorzitter.

13-04-1987

Werd een grote dorpenoefening gehouden in paters Trappisten te Berkel Enschot.

07-09-1987

De eerste cursus Resuscitatie (hartreanimatie) ging met 15 leden van start.

17-05-1989

A. van Mierlo werd voorzitter.

16-12-1989

Viering van het 60 jarig bestaan.

en rondom het klooster der

Ook hebben verschillende leden i,v. hun E.H.B.O.-verdienste een Koninklijke en/of Bondsonderscheiding ontvangen, en zijn er bij de wedstrijden in al die jaren door veel van onze leden zéér goede prestaties geleverd. Uit het 60-jarig jubileumboekje.


13

Ik heb altijd mijn E.B.H.O.-koffer achterin de auto liggen. 95% van alle E.H.B.O.-ers van onze vereniging hebben de beginnerscursus gevolgd bij Kees Schoots. Een reden voor de redacteur van dit boek om eens met Kees te gaan praten. Zo vond ik mij gewapend met pen en papier ach ter “een lekker biertje” aan de rand van een van de mooi ste zwembaden van Nederland, luisterend naar een man, die met enthousiasme zijn E.H.B.O verhaal vertelt. “In 1964 ben ik naar Brabant gekomen en beheerder van het Bakseven geworden. Een baan waar de kennis van E.H.B.O verplicht voor is. Ofschoon ik mijn E.H.B.O.diploma al voor mijn militaire dienst had, moest ik het hier opnieuw halen, daar ik het had laten verlopen. In 1965 was ik daar voor geslaagd en ging ik naar de herhalingslessen. De groep waar ik examen mee deed was een hechte groep. Erg gezellig. Wij kwamen nog jaren bij elkaar met de vrouwen om een feestje te bouwen. Dat verwaterde later helaas, toen er kinderen kwamen en sommigen verhuisden. De herhalingsles was toen heel anders dan nu. Voor aan het lokaal stond een grote tafel en achter die tafel zaten Dr. Tombrock, Maria van Zeeland, Piet Dekkers Therus Robben, Joske van Esch en in het midden de Kapelaan de Kok, de geestelijke adviseur van de vereniging. De kapelaan was belangrijk in de ver eniging en over veel dingen werd zijn mening gevraagd. De kapelaan gaf ook geestelijke bijstandslessen voor bij sterfgevallen. Hij was een aardige man en gaf goed les. Hij dreef soms de spot met de dingen en er werd veel gelachen bij zijn lessen. Ook stimuleerde hij erg de wedstrijden. Onze E.H.B.O.-vereniging stond ook toen heel goed aangeschreven. Bij wedstrijden gevreesd en toonaangevend in het uitvoeren van beleid. Ik was ambitieus, leer gierig en had vragen die Therus niet makkelijk wist te beantwoorden. Wat uiteindelijk leidde tot het verzoek of ik geen instructeur wilde worden. Dus volgde ik het le jaar een opleiding in Eindhoven en het 2e jaar in Weert. Ik had als kind graag een medische opleiding gevolgd, maar ja ik kwam van een boerenbedrijf en dat was op jonge leeftijd werken en geen kans voor studie. Nadat ik geslaagd was, heb ik de beginnerscursus gegeven. Eerst in de Sint Ceciliaschool. Dat was daar koud. Het materiaal was er moeilijk bereikbaar, de kasten zaten in mijn herinnering bijna altijd op slot. Later zijn wij naar de Schalm gegaan. Dat was een hele verbetering. Niet alleen qua licht, ruimte en een goede opbergkast, maar ook omdat we toen na de lessen even gezellig aan de bar konden napraten. In 1977 is Dr. Jan Vioen als arts bij de lessen gekomen. Wij doen het nu al jaren samen en ik ben altijd blij, dat Jan toegezegd heeft, dat hij het zal blijven doen zolang ik de beginnerscursus doe.”


14

Kees stond op om een ander biertje te halen....Ik staarde ontspannen over het ven en werd overvallen door de rust die de natuur uitstraalde. “Ach, weet je ” haalde Kees mij uit mijn mijmering. “De Sint Ceciliaschool had ook zijn charme. Toentertijd was er Pater Candidus. Een trappist van Koningshoeve, waar hij zieken broeder was. Hij kwam op de brommer naar de cursus en na afloop nodigde hij zichzelf uit om bij mij, - dat was toch in de richting van het klooster -, nog een Frans cognacje te komen drinken. Hij kon prachtig vertellen en meestal vertrok hij als hij de bodem van de fles gezien had. Soms bracht ik hem dan naar het klooster en aangekomen bij het tuinhek fluisterde hij dan “Ssst voor de Duitse herder” Daarmee bedoelde hij dan de poortwachter (Broeder portier) die in het poorthuisje sliep.” Een glimlach speelde om Kees lippen “Ach die Pater Candidus deed van alles om uit het klooster weg te kunnen zijn.” Een ieder die bij Kees de beginnerscursus gevolgd heeft, weet dat Kees vol zit met voor beelden uit de praktijk. “Ja” zegt Kees, “Men zegt wel eens, dat ik de ongevallen aan trek. Maar dat is natuurlijk niet zo. Maar ja ik heb altijd mijn E.H.B.O.-koffer achter in mijn auto liggen en als er op de weg iets gebeurt, ga ik er op af met mijn koffer. Ook m oetje natuurlijk niet vergeten, dat er in die 40 jaren op het bad ook wel de nodige ongevallen zijn gebeurd: hartstilstand, nekwervelletsel door duiken, verdrinkingen en breuken. Wij hebben zelfs wel eens gehad dat een kind door een snoek gebeten is. En wij wonen natuurlijk vlak bij de snelweg waar ook wel eens het een en ander gebeurt.” “Het mooiste wat ik meegemaakt heb was hier op de snelw eg...een auto was in de sloot geraakt, midden in de winter en toen ik nabij kwam, was het toch een hoop herrie. Het leek wel of de wereld verging. Ik heb de man uit het water gehaald, niet diep hoor, 75 cm. De man, gelukkig niet gewond, bleek wat op te hebben en wij hebben hem mee naar huis genomen, waar hij na een warme douche en droge kieren van mij, na een paar cognacjes weer op temperatuur kwam. De man was vertegenwoordiger en had in zijn auto vol met alarmballeri. Dat waren ballen die je tegen de deur kon leggen en als de deur open ging . en de bal rolde weg, maakte deze een enorm lawaai. Vandaar die herrie.” “De politie later, was niet blij dat ik hem een paar cognacjes gegeven had. Nu konden zij niet bewijzen, dat hij gedronken had.” Toen ik later die middag in mijn auto stapte richting huis, had ik het idee dat ik uit een streekroman stapte.


15

Huidige E.H.B.O.-Bestuur. Johan van de Gouw Frans van de Sande Frans Wubben Frans Ninteman Sjef Roosen Lenie van Spaandonk-Kooymans Kees Schoots

Voorzitter Vice-voorzitter Secretaris Penningmeester 2e secretaris Coördinator posters Cursusleider

Dr Jan Vioen is als arts/medisch adviseur verbonden aan onze verenisin 2 .

Vlnr: Frans Ninteman, Lenie van Spaendonk Kooymans, Frans Wubben, Johan van der Gouw, Sjef Roosen, Kees Schoots en Frans van de Sande


16

Eerste E.H.B.O.-bestuur G. Delleman Voorzitter C. Piggen Vice-voorzitter C. Pijnappels Secretaris - penningmeester A.G. Panis Beschermheer De voorzitters vanaf 1929. G. Delleman 1931-1945 Fr. Brekelmans 1945-1960 Dr. J. Tombrock 1960-1961 W. Robben 1961-1989 A. van Mierlo 1989-1998 J. van.der. Gouw 1998-

De secretarissen Cees Pijnappels Fien de Jong Maria v Zeeland Sjef Roosen Zus Versteijnen Ton van Mierlo Johan v.d. Gouw Wilma Libregts Frans Wubben

van 1929 1951-1956 1956-1962 1962-1974 1974-1982 1982-1988 1988-1989 1989-1998 1998-2001 2001-

Penningmeester vanaf 1929 Cees Pijnappels 1931-1956 Fien de Jong 1956-1965 Jos van Esch 1965-1986 Frans Ninteman 1986-


17

--------------------------- - = } ------------------------------------------------------------------------------------- ----------------------r - A ^ - -------------------------------

Reanimatie Wij hebben het allemaal geleerd, de standaard procedures voor de reanimatie... Het aanspre ken van het slachtoffer, de pijnprikkel, het controleren van de bloedsomloop en de ademha ling, het laten waarschuwen en oproepen van professionele hulp en het starten van de reani matie. Natuurlijk moesten wij wennen toen bleek dat in het cursus jaar 2003 de procedure van de reanimatie veranderd was. Geen pijnprikkel m eer... een kinlift? Toch stellen al deze veranderingen niets voor als wij gaan kijken op welke manieren wij door de eeuwen heen gereanimeerd hebben. Vanwege de ruimtebeperking zullen wij alleen de meest uitsprin gende procedures behandelen. De oudste methode vinden wij bij Galenus ( 121-200 na Christus) Hij liet drenkelingen aan de voeten ophangen om hun van het binnengedrongen water te bevrijden. Tevens paste hij de aderlating toe, verwarming van de drenkeling en beperking van de bloedsomloop door afsnoeiing van de ledematen, om het slachtoffer weer tot zijn bewustzijn te brengen. Deze methoden zijn zeer lang gebruikt.

Pas in de middeleeuwen komt er verandering in de methoden. De hittemethode: Als bij een slachtoffer zijn circulatie uitvalt, koelt het lichaam af. Vandaar dat men in de middeleeuwen dacht dat het verstandig was het lichaam weer op te wannen, waardoor de bloedcirculatie en ademhaling vanzelf w'eer opgang zou komen. Vandaar dat men hete as en kolen op de borst van het slachtoffer legde. Deze methode was zeer succesvol, als bleek dat het slachtoffer sliep, doch bij uitval van de circulatie was deze methode echt zinloos. De Reflexprikkelende methode: Bij deze methode probeerde men het slachtoffer zijn re flexen te prikkelen door azijn of peper op de slijmvliezen te gieten of te strooien, of door de huid met brandnetels in te wrijven. Ook een methode was, nadat Amerika ontdekt was en de tabak zijn intrede deed, om tabaksrook in de neus van het slachtoffer te blazen. Erg beroemd was de tabaksklister (overgenomen van de indianen door de kolonisten) ook wel de Dutch methode genoemd.


18

...blaze men, bij verpoozing. ta baksrook in het fondament... na dat men alvorens den endeldarm met den vinger, een lepe/steel of spatel, behoorlijk en voorz.igtiglijk, geledigd hebbe...

De Inversie (ondersteboven) methode: Vroeger werden de mensen van kustwacht (zeg nu reddingswezen) geselecteerd op grootte en vooral kracht. Dit omdat zij de inversiemethode moesten kunnen toepassen. Bij de inversi methode werd het slachtoffer aan zijn enkels opgehangen (onderste boven) Door het slachtoffer te laten zakken (uit ademen) en weer op te trekken (inademen) werd gereanimeerd. Deze methode wordt voor het eerst beschreven in 1770. En in principe zit hier een basis van de huidige reanimatie in: het indrukken van de borstkast. Een andere methode, ontwikkeld in 1773. is het vastbinden van het slachtoffer op een groot wijnvat. Door het vat heen en weer te rollen zou de borstkast in gedrukt worden (adem uit) en door het terugrollen gaat de borstkast weer naar normaal en wordt er weer ingeademd. Veel van de methoden toegepast bij het reddingswezen van toen (zeg strandwacht) is gebaseerd op het in- en uitdrukken van de borstkast. Toch is er nog een methoden die zeer de moeite waard is om te vermelden. De rennendepaardmethode: In 1812 kreeg de Ameri kaanse kustwacht een paard om een verdrinkingsslachtoffer te reanimeren. Als de drenkeling uit het water ge haald was, werd hij op het paard gelegd en vervolgens reed men met het paard zo hard als men kon over het strand. Door het heen en weer schudden van het lichaam op de paardenrug, werd de borstkast ingedrukt (uit ade men) en terug in zijn normale positie, werd er weer in geademd. In 1815 werd deze methode weer verboden daar de burgers geklaagd hadden over de paardenpoep op de stranden. Een variant van deze methode is ook in Nederland toegepast. Hier werden slachtoffers op een December 2004. E.H.B.O. vereniging St. Alphonsus Berkel-Enschot - 75 Jaar

19

stier gebonden. De stier werd pijnlijk geraakt en door het wilde springen van de stier werd het slachtoffer gereanimeerd. Helaas heb ik nergens de reactie van een slachtoffer gevon den, die als hij bij kwam, bemerkte dat hij aan een stier vast gebonden was. (van schrik een acute hartstilstand?) In de twintigste eeuw komt er structuur in het reanimeren. Rond 1950 zijn er 5 bekende methoden. De methode van Laborde: Bij deze methode pakt men de punt van de tong van de patiënt vast. Dit kan men doen met de zakdoek of met een wasknijper. Men trekt de tong krachtig naar zich toe over de kin gedurende twee seconde tellend: eenentwintig, tweeëntwintig. Daarna laat men de tong weer gedurende twee seconden schieten. Men herhaalt dit drie maal. Met deze oefening wordt getracht een prikkel uit te oefenen op het braakcentrum en misschien ook op het ademhalingcentrum. Succes blijkt uit slik - en braakneigingen al dan niet gepaard gaande met het opslaan der ogen. De methode Laborde mocht je maar 3 keer doen, omdat binnen die tijd men altijd succesvol was. Lukte het echter niet dan moest men vliegensvlug overgaan op een van de andere methoden. De methode Laborde werd altijd als eerste toegepast. De methode van Sylvester: Bij de methode Sylvester werd eerst het hoofd opzij gedraaid en de tong vastgelegd. Dit gebeurde met een touwtje: Tweemaal een mastworp om de tong en dan het touwtje aan het hoofd vastbinden. Men legt vervolgens de patiënt op de rug en plaatst een rol van ongeveer 10 cm onder de schouder. Deze rol kan men bijvoorbeeld ma ken door een jas op te rollen. De helper neemt plaats achter het hoofd van de patiënt, steu nend op één knie, het andere been gebogen De armen van de patiënt worden vastgepakt bij de elleboog: de duim aan de binnenzijde in de elleboogsplooi, de vingers aan de buitenzijde en wel twee boven en twee beneden de elleboog. Begrijpt U het nog? Wij zullen de methoden niet helemaal beschrijven doch U de plaatjes bij de beschrijvingen laten zien. (Spreekt meer voor zich)


20

Een aanvulling op de Sylvester methode was de Leidse handgreep. Zie figuren hieronder.

Zoals U ziet spreken de plaatjes voor zich .... De methode van Schäfer: De methode van Schäfer voor kunstmatige ademhaling heeft enige uitleg nodig, daar bij het zien van de plaatjes het misschien niet geheel duidelijk is. De patiënt ligt op de buik. Het voorhoofd steunt op één der gebogen armen. De helper gaat zó over de patiënt zitten, dat zich naast ieder heupgewricht een knie bevindt. Daarna plaats hij de handen enigszins aan de zijkant van de rug, zó, dat de pink langs de onderste rib ligt. De helper brengt nu het lichaamsgewicht langzaam naar voren en dit drukt nu door de gestrekte armen gedurende twee seconden op het lichaam van de patiënt, (uitademing) Daarna wordt de druk weer gedurende twee seconden opgeheven, waarbij de handen op dezelfde plaats blijven. Dit wordt afwisselend herhaald en hierbij wordt dus ook geteld honderd en een, honderd en twee of éénentwintig, tweeëntwintig.


21

De methode van Eve: De methode van Eve ook wel de wipmethode genoemd heeft vooral haar dienst bewezen tijdens de invasie van de Engelsen en Amerikanen in Normandië in 1944, toen men duizenden drenkelingen had te verzorgen. Deze methode schijnt vooral door haar eenvoud uitstekende dienst bewezen te hebben. En bij de Amerikaanse marine maakt men voor de kunstmatige ademhaling uitsluitend van de wipmethode gebruik, (aldus de druk van 1955). De wipmethode wordt 9 maal per minuut uitgevoerd: vier seconden met het hoofd omlaag en drie seconden met de voet om 1aap

De methode van Hoger Nielsen: Op de in juli 1952 te Toronto gehouden 18e internationale Rode Kruis conferentie is de Deense methode Holger Nielsen aanvaard als de enige wijze, waarop het Rode Kruis, in alle landen met een Rode Kruisvereniging, kunst matige ademhaling moet toepassen. De voordelen van deze methode zijn: 1. Deze methode eist slechts zeer weinig snel te tref fen voorbereidingen en kan daarom vlug begin nen 2. Deze methode vermoeit de helper practisch niet en kan daardoor langdurig worden volgehouden. 3. Deze methode kan gemakkelijk op een zwaar per soon worden toegepast. 4. Deze methode geeft de helper de gelegenheid de patiënt warm te bedekkenen massage toe te pas sen, zonder de redder te hinderen


22

In 1973 is de reanimatie methode ontwikkeld tijdens de Vietnam oorlog, zoals wij die nu kennen.

De verandering die nu voor de deur staat is de A E.D. methode (Automatic external defribillator). Deze door de computer gestuurde methode is gebaseerd op het toebrengen van elektrische schokken aan het slachtoffer. Wij hopen de cursus in deze methode dit jaar te starten. Tot slot, aan diegenen die het afgelopen jaar gemopperd hebben dat de reanimatie veranderd is, en dat de methode die zij geleerd hebben, toch ook goed is, het volgende: Wees blij dat een mensenleven niet 600 jaar is. Anders had U heel wat methoden moeten leren.

Bronnen: Leerboek voor de zwemonderwijzer J.J. Bauer en B. Verwaal (1955) Internet: http://home.planet.nl/~iiffin015/36_act.html


23

Leuk om aan volwassenen les te geven. Na tweemaal gebeld te hebben, komt er leven aan de andere kant van de deur. Sloten worden verwijderd en even later zie ik de donkere montuur van de bril met de dikke glazen, die 2 lachende ogen vergroten. Het sympathieke gezicht van een sociaal mens Frans van de Sande. Na het nuttigen van het 2e bakje koffie begint het ge sprek op gang te komen. Frans geboren op 1 mei 1957, haalt in 1978 zijn E.H.B.O.-diploma Ja , zoals zo velen les gehad van Kees Schoots. Was niet zo’n makkelijk jaar voor Kees dat jaar. Niet alleen om dat het Kees in zijn beginjaren was dat hij de beginnerscursus gaf. maar vooral om dat met Frans enkele medestudenten van de pedagogische academie op de cursus zaten. En ja je kent dat soort volk hè . Weten alles beter en beantwoorden een vraag met een wedervraag. Voorbeeld? Vraag maar eens aan een pedagoog hoe laat het is. Negen van de 10 keer krijg je als antwoord: “Wat heb je er zelf van ge dacht?”. Als student, toentertijd, vond ik de E.B.H .O .- cursus niet moeilijk. Daarna volgde de herhalingscursus op de St. Ceciliaschool boven op zolder, waar ik van Harm Detz zwaluwstaartjes leerde knippen. In de jaren tachtig verhuisden wij van de zolder naar de aula van St. Ceacilia. Wat mij daarvan bijgebleven is, is de kou in de wintermaanden. Maar licht punt in deze periode was Frans van der Gouw en vrouw die elke avond om 21.00 uur klaar stonden met de koffie. Begin ja ren negentig werd er verhuisd naar de Schalm. Natuurlijk onder invloed van Therus Robben, (zat in de gemeente) maar ik moet zeggen dat ik daar geen spijt van heb. Met de jaren is het ingesleten dat er nog een uurtje aan de bar geëvalueerd wordt, en dat is niet ongezellig.

Een herttaiingstes 2004

De m e n se n zelf la ten werfcen


24

Toen Harm stopte hebben Therus Robben en Wal Ven het overgenomen. Dat was eerlijk gezegd niet boeiend toen....erg saai zelfs en wij hebben er zelfs de draak mee gestoken, waardoor uiteraard de vraag van het bestuur kwam of ik geen kaderinstructeur wilde wor den. Ik zat toen in een periode dat ik als onderwijzer - de jaren tachtig waren economisch geen sterke jaren - telkens een éénjarig contract kreeg. Ik dacht toen, als het als onderwijzer misgaat, kan ik altijd nog in het lesgeven van de E.B.H.O. mijn boterham verdienen. Ik heb het dus geaccepteerd en in 1984 ben ik begonnen met Joke van Lieshout als lotus les te ge ven. Later is Cobi de Wit er als lotus bijgekomen. Het leuke van Joke was dat zij verschrik kelijke rode wangen had, waardoor het voor haar heel moeilijk was om de shock te spelen. Zij moest haar gezicht dan extra wit schminken. Daar tegenover stond natuurlijk dat zij een monoxidevergiftiging geweldig kon spelen.

Een van de eerste dingen die ik afschafte toen ik les ging geven was het flanel. Het flanel waren stroken waarop stond hoe men te werk moest gaan bijvoorbeeld: Strook 1: Strook 2: Strook 3:

Waarnemen (Bloed pijn zwelling) Conclusie ( Open bot breuk) Doen (Zorgen voor professionele hulp, wond afdekken etc)

Het probleem van die stroken was, dat de letters met sjablonen er op getekend moesten worden. Dat maakte het maken van deze sjablonen tot een monnikenwerk. Ik ben snel overgegaan op het gebruik van een overheadprojector en sheets. Door mijn beroep (onderwijzer) ben ik ook op een andere manier gaan lesgeven. Mijn les sen zijn meer op de praktijk gericht. Meer toegespitst op de mensen de dingen te laten doen, in groepjes werken, zodat de mensen elkaar kunnen corrigeren. De avonden in een circuitvorm te laten verlopen. Deze organisatievorm vereist natuurlijk de meeste voorbe reiding voor de instructeur. Aardig in deze is, dat wij een keer een circuit hadden uitgezet, dat meer slachtoffers telden dan helpers. De veranderingen in de E.B.H.O. de laatste jaren? Ach eindelijk is er niet veel veranderd of het moet het weglaten van de precordiale vuistslag zijn. De grote verandering staat er nu natuurlijk aan te komen met de A.E.D. (Automatische elektrische defibrillatie). Terugkijkend op die 20 jaar lesgeven moet ik zeggen dat ik het nog steeds met plezier doe. Ik voel mij door de leden zeer gewaardeerd en het blijft leuk om aan volwassenen les te geven. Zij zijn zeer gemotiveerd en de sociale contacten zijn erg leuk.


25

E.H.B.O.-LIED (Wijze : Heb je wel gehoord van de Zilveren Vloot)

Je hebt het vast gehoord van de E.H.B.O. Die toffe club uit Berkel-Enschot. Reeds 75 jaar staan ze voor eenieder klaar, Niemand die er vergeefs bij aanklopt. Refrein Steeds paraat, ook op straat Als er gevaar voor u ontstaat, Dan gaan ze met veel spoed, De ram pp laats tegemoet. Ja, ja ze weten hoe het moet, Ja, ja ze weten, ze weten wel hoe het moet. 's-Maandags in de Schalm zijn ze druk in de weer; met mitella en meters verbandgaas. Ze pakken je in, van je teen tot je kin Mond op-mond als de adem eens stil staat. Refrein Steeds paraat, ook op straat Als er gevaar voor u ontstaat, Dan gaan z.e met veel spoed, De rampplaats tegemoet. Ja, ja ze weten hoe het moet, Ja, ja ze weten, ze weten wel hoe het moet. Renners op de fiets, vallen klets boem op straat Zo 'n wandeltocht geeft blaren bij hopen, Maar geen nood want daar staat Eerste Hulp paraat. En die laten zo'n kansje niet lopen.


26

Refrein Steeds paraat, ook op straat Als er gevaar voor u ontstaat, Dan gaan ze met veel spoed, De rampplaats tegemoet. Ja, ja ze weten hoe het moet, Ja, ja ze weten, vmé7? wel hoe het moet.

De reanimatie staat ook op Vprogram, Nee daarmee valt niet te spotten. Met zoveel zorg en geduld wordt zo'n avond gevuld 't is heel anders dan gebroken botten. Refrein Bij de sport o f op straat De Eerste Hulp is steeds paraat Met een pleister op de wond Maken ze elke kneus gezond Al driekwart eeuw maakten ze zo rond Ja, Sint Alphonsus, Alphonsus blijft steeds gezond.


27

Jubileumboek 75 jaar

Recommend Documents