75 JAAR BRANDWEER ZiERikZEE

75 JAAR BRANDWEER Zierikzee

1931- 2006

JOLANDA’S HAIR

Brandweer Zierikzee vijfenzeventig jaar

T

ot het midden van de 17 e eeuw had men alleen als middel om een brand te blussen talloze emmertjes water die door een ketting van mensen vanaf de dichtstbijzijnde waterbron naar het vuur werden gedragen.Vaak een ongelijke strijd en wat in jaren zorgvuldig was opgebouwd kon dan in luttele momenten verloren gaan. Men ging op zoek naar materiaal en middelen om deze strijd aan te gaan en uiteindelijk leidde dit tot een organisatie die de vrijwillige brandweer werd genoemd. Zo ook ontstond er uiteindelijk in 1931 te Zierikzee de vrijwillige brandweer.

KAPSTER BIJ U AAN HUIS BEL VOOR EEN AFSPRAAK

06-10256506 Op 9 september 2006 hopen we u te verwelkomen op onze brandweerdag rondom de dikke toren en de Grote kerk waar u een goed beeld zult krijgen van de brandweer van vroeger en nu.

De hoofdtaak was brand bestrijding, maar ook waar een helpende hand nodig was werd de brandweer ingeschakeld. Met de jaren veranderde ook het takenpakket van de brandweer, door de komst van de auto en de verdere mechanisatie werd steeds meer geëist van de brandweerman en alleen een helpende hand was niet meer voldoende. De technische hulpverlening deed zijn intrede en ander specialisme werd noodzakelijk . Er is veel veranderd sinds 1931 maar de basis van de vrijwillige brandweer is altijd hetzelfde geweest en bestaat nog steeds uit een groep gemotiveerde mensen die bij nacht en ontij voorbereid zijn op hun taak en dit met veel plezier en overgave doen. Dit boekje geeft een beeld van de Zierikzeese brandweer en ik wens u daarbij veel leesplezier.

Ino van Sorge Brandmeester van dienst Post Zieikzee

Voorwoord

V Kunststof dakbedekking Goten Ambachtelijk Zink en Koperwerk Werkzaamheden die echt vakmanschap vereisen, zeer ervaren personeel van Saman BV draagt zorg voor dit vakmanschap. Voor meer informatie kijkt u op onze website www.samanbv.nl of belt u ons op 0111-412647.

Op onze website vindt u een uitgebreid overzicht van al onze activiteiten binnen de constructie, installatie en elektrotechniek.

ijfenzeventig jaar vrijwillige brandweer in Zierikzee. Een gebeurtenis om zeker wel even bij stil te blijven staan. In gedachten zie ik u fronsen, pas 75 jaar vrijwillige brandweer in Zierikzee? Hadden zij dan voor die tijd dan geen brandweer? Het antwoord is wel een brandweer maar geen vrijwillige brandweer. Tot aan 1931 bestond er een zogenaamde plichtbrandweer. Ieder jaar werd een lijst van benoembaren in de leeftijd van 25-45 jaar opgemaakt en werd er lootje getrokken. Om onder de ‘brandplicht’ uit te komen had je eigenlijk maar twee mogelijkheden, afkopen of een vervanger regelen. De afkoopsom loog er indertijd niet om: 10 gulden per jaar! 25 jaar geleden schreef oud-burgemeester de Meester in zijn voorwoord bij het 50jarige jubileum dat de brandweer aan de vooravond stond van nieuwe ontwikkelingen. De gemeenten op Schouwen-Duiveland zouden per 1981 toetreden tot de Regionale Brandweerkring Noord- en Midden-Zeeland. Hoewel er twijfels waren ten aanzien van nut en noodzaak met betrekking tot de toetreding, werd er ook gesteld dat dit zou kunnen leiden tot kwaliteitsverbetering ten aanzien van brandpreventie en daadwerkelijke brandbestrijding. We weten inmiddels dat zich in deze periode spectaculaire ontwikkelingen hebben voorgedaan op het gebied van de brandweerzorg en rampen- en crisisbeheersing en dat er lokaal, regionaal en nationaal veel tot stand is gebracht. Veiligheid is steeds meer een topprioriteit geworden binnen onze samenleving. En we staan nu weer aan de vooravond van nieuwe ontwikkelingen. De brandweerpost Zierikzee, door de herindeling van 1997 onderdeel van brandweer Schouwen-Duiveland, is sinds 1 juli opgegaan in de nieuwe regionale brandweer Zeeland die op zijn beurt weer deel uitmaakt van de Veiligheidsregio Zeeland. In deze bij wet verplichte veiligheidsregio werken de diverse operationele hulpverleningsorganisaties nauw met elkaar samen. Voor de komende jaren staan ons als brandweer dus ook weer veranderingen te wachten. Ik hoop dat iedereen met hetzelfde enthousiasme en dezelfde inzet in de toekomst zijn bijdrage zal leveren aan de brandweer als in het verleden steeds het geval is geweest. Van harte wens ik de jubilerende zierikzeese brandweerpost geluk met het bereiken van deze bijzondere mijlpaal, maar nog veel meer wens ik de gemeenschap Zierikzee geluk met zo’n brandweerpost en vrijwilligers die dag en nacht klaarstaan voor brandweerzorg en hulpverlening.

Mr. J.J.P.M. Asselbergs, Burgemeester van Schouwen-Duiveland

DE LIEFDE VOOR HET VAK ZIT ER BIJ ONZE MENSEN AL VROEG IN.

Programma 9 September 2006 Deze demonstratie’s starten om 11:00 - 13:00 en 15:00 uur rondom de dikke toren en de Grote kerk

Demonstratie Gasflessen en Spuitbussen Omgaan met “Kleine blusmiddelen” (Hand brandblussers) Wat (niet) te doen bij “Vlam in de pan” Het gevaar van Waxine lichtjes Hoe gebruik je een “Blus deken” Toepassen van technische hulpverlening bij auto ongevallen

Bekijken !

DÉ LANDBOUWSPECIALIST! Rinus Roon

Zierikzee, Vissersdijk 46 St. Maartensdijk, Nijverheidsweg 19

Tel: 0111-417040 Tel: 0166-664198

Kastelein

Sommelsdijk, Gerard Walschapstraat 18 Tel: 0187-483954 Banden - Wielen - Uitlijnen - Balanceren

www.profile.nl

PASSIE TOT IN IEDER DETAIL

Zelf doen !

Oude foto boeken en inzet verslagen

Rolstoel race

Diverse Brandweer voertuigen

Brandjes blussen

Oude Brandweer wagens en pompen

Hinder nis baan

Chrashtender Vliegbasis Woensdrecht

Rondritten in Brandweer auto‘s

Stand van de Brandwonden stichting Informatie over brandblussers

Ervaar hoe het is om met een „Adem-lucht masker“ (Gas masker) te lopen.

Jeugd Brandweer Schouwen-Duiveland

Bekijk Zierikzee vanuit de hoogte.

Ervaringen van een vrijwillig brandweerman (01-06-1967 – 31-12-1996)

Autobedrijf Legemaate Uw Mazda dealer Occasions alle merken Onderhoud en reparatie aan alle merken Mazda Erkend Schadeherstel BP brandstof verkooppunt, 24/7 tanken met o.a. PIN ¾ Moderne DHZ wasplaats, 24/7 autowassen met perfect resultaat. ¾ ¾ ¾ ¾ ¾

Boerenweg 4 4301 SG Zierikzee Tel: 0111-412686 www.mazda.nl/legemaate [email protected]

I

k ben begonnen met de cursus aspirant brandwacht bij de burger bescherming in 1966 te volgen daar dit verplicht. was. De cursus werd gegeven door de oud commandanten C. Berrevoets en J. Quant. Bij het beëindigen na examen werd ik gevraagd om bij het korps Zierikzee te komen. Voor de eerste keer als nieuweling naar de brandweergarage in de Wevershoek. Waar de oude garde ieder zijn eigenplaats had. Ging daar maar niet zitten, want je werd direct op je plaats gezet. Het leuke was dat er geen echte stoel te bekennen was, iedereen zat op het materiaal wat voorhanden was. Maar toch had iedereen zijn eigen plek. De rangorde van chauffeurs pompbedienden stond ook vast en probeerde maar niet alvast te gaan zitten omdat je eerder was. Je werd gewoon achter het stuur vandaan gehaald. De ouderen weten dit nog wel. In de Wevershoek ontbrak het aan alle comfort. Vandaar dat er ook besloten werd om een nieuwe locatie te zoeken. Dit werd het Jannewekken. Voor mij een hele vooruitgang, want ik kon nu vanuit mijn bed direct m’n pak in. Indertijd werd de alarmering gemeld via de oude Cornelia Stichting. Die lieten de brandbellen en de sirene gaan. In de garage ging dan de telefoon over. Degene die er het eerste was nam deze op. Het gebeurde wel eens dat de wagen al uitrukte zonder plaats van bestemming te weten. Want de beller had nog niet opgehangen en dus geen informatie verstrekt. In het Jannewekken hebben we een goede tijd gehad. Er waren veel meer voorzieningen. Maar we moesten gedwongen verhuizen. Dit werd de huidige locatie in de Regenboogstraat. Alle faciliteiten waren daar aanwezig, die voor die tijd golden. Hier is ook de start gemaakt met de hulpverlening, onder leiding van commandant D. Kouwenberg. Er werd een vw-busje aangeschaft en door ons zelf ingericht als hv-voertuig. Pas veel later is de grote hv-wagen gekomen. Ik ben blij dat ik dit proces van het begin af heb mee mogen maken. Ik heb cursussen gevolgd, de auto helpen inrichten en zelfs nog lesgegeven op het plein van de garage. In de vele jaren als brandweerman heb ik genoeg leuke dingen meegemaakt. Zoals de jaarlijkse feestavond in Concordia en de bijzondere verlotingen waar je een vaatwasser of zelfs een auto fiat 500 kon winnen. Dat waren nog eens prijzen. De winnaar was zo blij dat hij dan met 10 personen rondjes om het Havenplein reed tot het autootje er mee stopte. Dan waren er nog de Koninginnedagen waar de brandweer zijn medewerking aan verleende. Erna was een groter feest dan tijdens. De waterspelen in de Nieuwe Haven, Vuurwerk na de toeristendagen enz. Ook met de wedstrijden hebben we veel geleerd maar ook veel lol gehad. We werden beroemd in heel Nederland. Misschien zelfs wel een beetje berucht. Maar er waren ook minder mooie momenten. De gebeurtenis voor Zierikzee was de bomexplosie bij de fa. Groenleer. Een grote ontploffing waar veel huizen grote schade opliepen. Ik heb nog steeds grote bewondering voor het korps Zierikzee tijdens deze gebeurtenis. Zonder alarmering kwam iedereen direct naar de garage in de Wevershoek, en werd er uitgerukt naar plaats waar de ramp zich voltrokken had.

Het was bijzonder slecht weer. Sneeuw, hagel alles wat je maar bedenken kon. Na de ravage te hebben bekeken werd er meteen actie ondernomen. We begonnen de huizen aan Karnemelksvaart van dakpannen te voorzien, die van andere zwaar beschadigde huizen werden gehaald. Het was een hele dag hard aanpakken met zijn allen en we hebben flink afgezien in de kou. De pakken waren toen nog maar van de kwaliteit veredelde regenjas. Maar ’s avonds konden de mensen toch weer redelijk in hun eigen huis. Het enige min was dat de brandweermannen hard gewerkt hadden en de burgerbescherming {bb} met de eer ging strijken. Maar dat terzijde, het was een hele ervaring en hier was geen rampenplan aanwezig. Natuurlijk hebben we ook onze portie grote branden gehad. Ik noem maar een paar dingen, De Huijbertstraat, Nieuwe haven, Nieuwstraat, de Mirabel op de Schuithaven en nog vele anderen. En iedere brand heeft zijn eigen verhaal. Zelf heb ik nog een categorie leuke/minder leuke momenten. Maar dat moet je zelf maar invullen waar dit onder valt. Tijdens een grote oefening op ’t Sas (zwaaikom) vroeg de commandant H. Fierens of ik zijn auto mee wilde nemen naar de havenkade. Geen probleem, ik rij al jaren schadevrij. Eén tip, zet nooit een auto langs water, zonder op de handrem te zetten. We zagen hem allemaal de haven inrijden. Iemand merkte nog op; wie rijdt er nu zover door? Het was even schrikken voor de commandant. Gelukkig zijn we nog steeds bevriend. Vele commandanten hebben de revu gepasseerd. Ik ben begonnen bij commandant C.Berrevoets, toen kwam commandant J.Quant en commandant D.Kouwenberg. Iedereen “drukte” zijn eigen stempel op het korps Hierna kwam commandant H.Fierens die weer eigen ideeën en inzichten had. Op zeker moment werd er meer structuur gebracht in het korps. Iedereen wist welke taak hij had. Ook werd de hulpverlening uitgebreid. Ik ben onderaan begonnen als aspirant brandweerman. Door diverse rangen doorlopen te hebben, ben ik in het kader benoemd als onderbrandmeester. Het was het prettig werken met de overige kaderleden. Ook mocht ik toen wedstrijden spelen in de functie van bevelvoerder. Dit een hele goede leerschool geweest om inzicht te krijgen in branden en hulpverlening. Tijdens het uitzetten van de oefeningen zijn er ook veel leuke dingen gepasseerd. O.a. de oefeningen die ik samen met M. van de Schee voorbereidde aan de Julianaweg.

Hier schonken we te weinig aandacht aan een losse lpg-tank die bij een brandende auto lag. De beveiliging was eraf met als gevolg dat deze grote steekvlammen veroorzaakte. Een voordeel was dat we nu wisten wat er zou gebeuren wanneer een lpg tank vlam vat. Een mens is nooit te oud om te leren. En zo zijn er genoeg oefeningen geweest en de inzet van de mensen was altijd geweldig. Na verloop van tijd ben ik bevorderd tot ondercommandant. Dat betekende dat je deelnam aan de kring van bevelvoerenden Schouwen-Duiveland, die eenmaal in de maand vergaderden. Ook ben ik hier penningmeester geweest. De kring regelde ook de wedstrijden die op SchouwenDuiveland plaatsvonden. Dit waren altijd leuke dingen om te doen. Dankzij de kring kreeg je overal contacten in Zeeland omdat de vergaderlocatie wisselde. Jammer dat dit tegenwoordig niet meer gebeurd omdat de kring niet meer bestaat. Voor alles is een tijd zeggen ze, maar het is jammer dit allemaal voorbij is. Ik had het voor geen goud willen missen. Tot slot wil ik iedereen van korps Zierikzee bedanken voor de prettige samenwerking al de jaren en ook de oud leden danken. Tevens wens ik de blusgroep Zierikzee veel succes en vooral veel plezier bij de brandweer de komende jaren. J.M. Bergmans

w

visk

j eri k e

ltje NeeJa ns

Lijst van opperbrandmeesters, later commandanten van de vrijwillige brandweer

Adres: faelweg 1 (neeltje jans) 4354 rb vrouwenpolder Tel.: 0111-65 34 51 Fax: 0111-65 28 62 E-mail: [email protected]

Openingstijden: ma. t/m do. 8.00 - 16.00 uur vrijdag 8.00 - 12.00 uur zaterdag 8.00 - 14.00 uur

www.viskwekerijneeltjejans.nl

Cornelis van Vliet Mels Boom Erasmus van Hekke Dionysius Ribbe Jan Gerard Blauw Johannes Fitzner Mr. J.W.D. van dongen Jan van der Vliet P. Labrijn Dz. M. Couvee Jr. F.C. der Vliet H.C. van den Ende H. Lakenman M. van der Linden H. van Dijke Jz. A.J. Ribbens P.M. Panny P. Verbeek M. Berrevoets J. Roggeband C. Berrevoets Mz. J. Quant D. Kouwenberg H. Fierens J. Juffermans I. van Sorge

1742 - 1752 1752 – 1784 1784 - 1788 1788 - 1798 1798 - 1815 1815 - 1828 1828 - 1858 1858 - 1870 1870 - 1879 1879 - 1893 1893 - 1902 1902 - 1904 1904 - 1908 1908 - 1914 1914 - 1917 1917 - 1927 1927 - 1932 1932 - 1939 1939 - 1946 1946 - 1950 1950 - 1978 1978 - 1980 1980 - 1983 1983 - 1997 1997 - 2003 2003 – heden

T

ot 1951 was er geen vrijwillige brandweer, maar een zo­genaamde plichtbrandweer. Ieder jaar, in de maand septem­ber, werd een lijst van benoembaren in de leeftijd van 25 - 45 jaar opgemaakt. Gedurende 14 dagen kon iedereen die lijst inzien en eventueel bezwaar maken. Een grote categorie inwoners was vrijgesteld, waaronder de leden van de gemeenteraad, de predikanten en pastoor, de onderwijzers, militairen, schutters, de leden van de rechterlijke macht, de doktoren, “en zij die door ligchaamsgestel voor den dienst bij de brandweer ongeschikt zijn”. Voor de plaatsen die in de brandweer vervuld moesten worden, werd voor l december een lijst opgesteld van de benoembare mannen volgens een volgorde die door loting werd bepaald. De personen hadden het recht op de kamer van burgemeester en wethouders zelf hun lot uit de bus te trekken. Voor de afwezigen werd door de burge­meester of een der wethouders geloot. De directie van de brandweer mocht nog advies uitbrengen, waarna burgemees­ter en wethouders zo veel personen aanstelden als ge­wenst was volgens de volgorde van de lijst. De brandweer­ lieden moesten tot hun 50ste jaar dienst doen, tenzij ze naar het oordeel van de brandweerdirectie ongeschikt wa­ren. Menigeen probeerde onder de “brandplicht” uit te komen. Daarom had het gemeentebestuur een aantal bepalingen ge­maakt om hen tegemoet te komen. De eenvoudigste mogelijk­heid was het afkopen. Ieder die tien gulden per jaar er voor over had, werd vrijgesteld. Dit bedrag, dat uiteraard alleen door de welgestelden opgebracht kon worden, moest in de gemeentekas worden gestart. Een andere mogelijk­heid was het stellen van een plaatsvervanger, die de “brandplicht” vervulde. Deze plaatsvervanger moest goed­gekeurd worden door burgemeester en wethouder, die ad­vies bij de brandweerdirectie inwonnen.

%NJOYTHEMOMENT
5KUNTDAGELIJKSVAN:EELANDIAGENIETEN7IJLEVERENNAMELIJK SMAAKVOLLEBAKKERIJ INGREDIpNTENWAARMEEUWBAKKERDEMEEST HEERLIJKEPRODUCTENCREpERT'ROTEKANSDUSDATOOKINUWBROODOF INDATLEKKEREGEBAKJEINGREDIpNTENVAN:EELANDIAZITTEN:OVORMT :EELANDIADEBRONVANINSPIRATIEmNINFORMATIEVOORHETMAKENVAN VERLEIDELIJKEENVOORALSMAKELIJKEBAKKERSPRODUCTEN 'ENIETVAN:EELANDIA!LTIJD OVERALENOPIEDERMOMENT
WWWVIKORNNL WWWOMEGANL

0OSTBUS !!:IERIKZEE 4ELEFOON  &AX  WWWZEELANDIANL

Periodiek werden door de brandweer oefeningen gehouden. Om het personeel te instrueren werden ook wel “droge be­proevingen” gehouden, zonder dat met water werd gespoten. Maar de natte beproevingen waren meer in trek, ook bij het personeel, want ieder kreeg na afloop als loon een kwart­je uitbetaald. De oefeningen werden meestal bij de Varreput of bij de Zuidhavenpoort gehouden. Bij die oefe­ningen ging het er vooral om hoe hoog de waterstraal kon komen. De grenzen lagen, wanneer men bij de Zuidhaven­poort oefende, meestal bij het wijzerbord van de klok. Burgemeester en Wethouders Woonden de oefeningen bij en het geheel verliep met enig ceremonieel. De pompers de­den hun best voor een zo hoog mogelijke straal. Uiteraard trok zo’n oefening veel bekijks en de Zierikzeese jeugd liet zich ook niet onbetuigd. Ze daagden de brandweerlie­den uit door te zingen: “Je durref nie, j’ei t’arte nie”, totdat de brandweer de straal met een ruk op de jeugd richtte en velen met een nat pak naar huis werden ge­stuurd. Diezelfde jeugd werd nogal eens ingeschakeld bij een brand, want menige brandweerman moest verstek laten gaan of kon pas later arriveren. De oudste jongens bedienden dan alvast de zuig- en perspompen om zo snel mogelijk water te kunnen geven. Die beproevingen waren nodig om een eventuele brand snel te kunnen bedwingen. Vrij regelmatig kwamen er grotere en kleinere branden voor, die steeds met goed succes werden bestreden. In 1852 rukte de brandweer uit, toen op l januari twee huizen in de korte Sint Jansstraat wer­den vernield door een buskruit- ontploffing. In 1869 brak brand uit aan boord van een Engelse brik, die bij het Karsteil lag afgemeerd. Ook na het bombardement van 30 april 1917 toen een Engels vliegtuig bij vergissing bom­men op Zierikzee wierp was de brandweer snel paraat om de branden te blussen. Eén van de laatste grote branden voor de reorganisatie van de brandweer was die van 12 mei 1926 toen winkel en magazijn van de firma Holty op de Dam door het vuur werden verteerd...... De brandweer had niet alleen een taak bij de brandbestrij­ding, maar ook bij de

brandpreventie. Veel tijd besteed­de de directie aan de maatregelen tot voorkoming van brand. Het gemeentebestuur zond de brandweerdirectie re­gelmatig afschriften van bouw- en hinderwetvergunningen om daarover hun advies te geven. De schoorstenen en stookplaatsen werden regelmatig gecontroleerd en de brandgangen werden zo veel mogelijk vrijgehouden. Ook buiten de stad werden de hooiklampen gecontroleerd. Vaak vergaderde de directie van de brandweer in één van de Zierikzeese gelegenheden om van gedachten te wisselen over brandpreventie en bestrijding. De notulen van die vergaderingen geven een bont beeld van de vele zaken waarmee de brandweer te maken had en de nauwgezetheid waarmee ze haar taak probeerde te vervullen. Maar ook de komische noot ontbrak niet. Zo werd in de notulen van de vergadering op 28 november 1905 aangetekend: “Opoe Bitter, alias Bevelander troont nog steeds te midden van pakken, balen enz., waa r tusschen zich ook een brandende kachel bevindt, het is een toestand die zoo niet blijven kan. De heer De Vos vraagt machtiging haar van tusschen die brand­bare stoffen weg te nemen (de kachel namelijk)...” De grote saamhorigheid wordt op de vergaderingen veel geprezen en wanneer de ene opperbrandmeester plaats maak­te voor een andere werd een glas geheven op de onderlinge vriendschap. Degenen die de toch tijdrovende functie van opper-brandmeester vervulden, deden dat over het algemeen met groot plezier. Toen in 1904 de opperbrandmeester H.C. van den Ende ontslag kreeg omdat deze was benoemd tot lid van de gemeenteraad was deze daarmee erg verle­gen. Het was hem totaal onbekend dat zijn verkiezing tot raadslid het ontslag als opperbrandmeester tot gevolg zou hebben. Had hij het wel geweten dan zou dit “een punt van ernstige overweging geweest” zijn om “de candidatuur niet te aanvaarden. Nu kon hij niet meer terug treden”. De opperbrandmeesters hadden voor een groot deel vrijwel alle rangen binnen de brandweer doorlopen. Op moderne leest. Hoe deskundig de brandweerdirectie ook was, zij was ook behoudend. Mede door het feit dat er in het begin van de 20ste eeuw weinig branden voorkwamen voelde ze niet veel voor vervanging van de handbrandspuiten door moderner materiaal. De ommekeer kwam in 1924; de brandweer was er­van overtuigd dat de aanschaf van een motorbrandspuit noodzakelijk was. In diezelfde jaren schaften verschillen­de gemeenten op SchouwenDuiveland motorbrandspuiten aan, maar het Zierikzeese gemeentebestuur ging nog niet tot aankoop over.

De in 1929 benoemde burgemeester J.C.A. Bannink begreep dat het noodzakelijk was de brandweer op moderne leest te schoeien. De burgemeester ontwierp ingrijpende reorganisatieplannen, die onder meer inhielden dat er een autobrandspuit aangeschaft zou moeten worden. Een grote verbetering voor de brandbestrijding was de inmiddels in werking getreden waterleiding, waardoor het wa­ter meteen ter plekke was waar dit nodig was. Met de burgemeester besprak de brandweerdirectie de plannen. De directie was voor de aanschaf van een autospuit en een motorspuit en het behouden van één handbrandspuit. Dit zou tot gevolg hebben een inkrimping van het personeel. Volgens de directie zou het overblijvende deel voortaan betaald moeten worden. Ook de Koninklijke Nederlandse brandweervereniging werd advies gevraagd. Zij adviseerde in 1930 de bestaande “plichtbrandweer” af te schaffen en te vervangen door een vrijwilligerskorps, dat voldoende geoefend zou kunnen worden om de blustaak op zich te nemen. Op 19 augustus 1930 besloot de gemeenteraad een Fordbrandspuit aan te ko­pen van de firma Van der Ploeg te Apeldoorn voor ƒ 6.000,—. Hierna werd overgegaan tot oprichting van een vrijwilli­ge brandweer, voorlopig naast de bestaande. De oude ti­tels van de brandweer bleven gehandhaafd. De eerste opperbrandmeester van de vrijwillige brandweer werd P.M. Panny. Als adjunct opperbrandmeester werd F. Houdkamp benoemd en tot brandmeesters: P. Verbeek, J. Rog­geband, P.B. van Velthoven en M. Berrevoets. Voorts wer­den er op 19 september 1930 nog 30 vrijwilligers benoemt, waaronder drie chauffeurs. De gemeenteraad keurde de reorganisatieplannen op 25 november 1930 goed en per l januari 1931. werd de nieuwe organisatie ingevoerd. De nieuwe organisatiestructuur bleek al snel een juiste keuze te zijn geweest. De branden en brandjes konden met de verbeterde uitrusting en het beter geoefende personeel sneller worden bedwongen. Verbetering van het materieel stond hoog genoteerd bij commandant en gemeentebestuur. In het bijzonder burgemeester Dhr. mr. J.Schuurbeque Boeije zette zich voor het Zierikzeese corps in. Wel leverde de berging van het materieel in het verleden de nodige problemen op. De brandweergarage was eerst in een gebouwtje bij de Noodhavenpoort ondergebracht. Daarna werd het voormalige koetshuis van het burgerweeshuis in de Wevershoek als garage in gebruik genomen, maar ook dit was weinig ideaal. Een grote verbetering kwam in 1973 tot stand

toen een nieuwe brandweergarage aan het Jannewekken in gebruik kon worden genomen. Helemaal optimaal werd de situatie in 1976 toen een geheel nieuwe brandweergarage aan de Regenboogstraat voor de algehele uitrusting en ook verder voorzag in de behoeften van de brandweer, (vergader- en oefenruimte enz.) In de jaren 1970 - 1980 werd ook het brandweermaterieel in een snel tempo vernieuwd. Zo werd in 1972 een nieuwe Magirus tankautospuit met hoge- en lagedrukcombinatie aangeschaft. Door de gezamenlijke gemeenten op Schouwen-Duiveland werden drie 5001. poederblussers aangekocht, waarvan er één in Zierikzee werd gestationeerd. Ook kwam er een vulstation voor perslucht voor het vullen van de persluchtflessen. In 1979 werd een tweede tankautospuit met hoge- en lage drukcombinatie in dienst gesteld alsook een draagbare motorspuit voor het blussen van mogelijke branden op vaar­tuigen in of nabij de jachthaven. In 1980 kon een afgeschreven brandweerauto worden overge­dragen aan de bedrijfsbrandweer van de Koninklijke Zeelandia. In ruil daarvoor kreeg de brandweer van Zierikzee een volkswagenbusje aangeboden, dat door de manschappen in eigen beheer werd omgebouwd tot een zeer goed bruikba­re hulpverleningswagen, met alle apparatuur voor assisten­tie bij brand en verkeersongevallen. Bij de aanvang van het lustrumjaar kan dus gezegd worden dat de Zierikzeese brandweer over uitstekend en zeer mo­dern blusmaterieel beschikt. Alleen op het gebied van alarmerings- en verbindingsapparatuur blijken hier en daar nog enige wensen te zijn, maar ook die zullen in de loop van 1981 reeds voor het grootste deel worden vervuld...... Het personeel van de brandweer, dat zich ook al bijzonder verdienstelijk maakte tijdens de watersnoodramp van 1953, wist door cursussen en het volgen van opleidingen een gro­te mate van bekwaamheid te bereiken. Maar vooral zal de goede teamgeest binnen het corps bijdragen tot een goede taakvervulling. Wij willen deze schetsen uit de Zierikzeesche brandweerhistorie afsluiten met een variant op een gedicht van brandmeester Bodt uit 1905:

Wat moog zinken, wat moog drijven Laat ons immer vrienden blijven, Vriendschap zij ons aller leus Vrede en eendracht onze keus. Komt, de glazen ingeschonken Zij ‘s Brandweers vriendschap t’allen tijd De Brandweerlieden steeds toegewijd

Leden Brandweer Zierikzee Sorge I.E. van 01/01/1993 Schot J.B. 06/01/1990 Schipper T.C. 10/01/1993 Bolle J.C 07/01/1997 Bin M.J. 10/01/1978 Riet G.J. ter 04/01/1980 Quant D. 09/01/1981 Koster J 09/01/1981 Ravia J.R. 09/01/1981 Stoutjesdijk K. 10/01/1989 Juffermans L.C 04/01/1992 Wijsman S.P. 01/01/1995 Hillebrand S. 01/01/1996 Nuijens D 01/01/1996 Blommaert J. 11/01/1999 Buijl PFL 10/01/2002 Genderen J.H.M. van 11/01/2002 Breejen T.J. Den 05/01/2003 Viergever M.W. 10/01/1981 Snijders C.J 08/01/1985 Bouwman T.D. 06/01/1990 Boogert L.W. 12/01/2000 Bruin P de 07/01/2004 Bin C.M 09/01/2004 Viergever J.W 10/01/2004 Broekhuizen B.S 11/03/2005 Ravia J.P. 05/01/2006 Burema M.F. 04/01/2006

Brandmeester Onderbrandmeester Onderbrandmeester Onderbrandmeester Hoofdbrandwacht Hoofdbrandwacht Hoofdbrandwacht Hoofdbrandwacht Hoofdbrandwacht Hoofdbrandwacht Hoofdbrandwacht Hoofdbrandwacht Hoofdbrandwacht Hoofdbrandwacht Hoofdbrandwacht Hoofdbrandwacht Hoofdbrandwacht Hoofdbrandwacht Brandwacht 1e klas Brandwacht 1e klas Brandwacht 1e klas Brandwacht 1e klas Brandwacht Brandwacht Brandwacht Brandwacht Brandwacht Adspirant-brandwacht

Rinus van der Schee

T BOUWBEDRIJF QUANT ZIERIKZEE B.V. GROENWEEGJE 27 4301 RN ZIERIKZEE TELEFOON FAX E-MAIL

POSTBUS 151 4300 AD ZIERIKZEE 0111-413400 0111-417373 [email protected]

Kwaliteit is geen kwestie van toeval VOOR NIEUWBOUW ,

ONDERHOUD en RENOVATIE RESTAURATIE

oen Rinus van der Schee in 1963 bij de bandweer kwam werd je gevraagd door het kader van de brandweer Zierikzee. Dan werd je gekeurd door Dr. van Hoorn en was je brandweerman aangesteld door de gemeente Zierikzee. Je moest in begin het vak leren van het kader in bijzonder van Jaap Quant. Later werden de opleidingen verzorgd door de brandweer inspectie Breda, brandwacht 1e en 2e klas, hiervoor moest je examen afleggen, zodat in het blussen van brand meer lijn zat en iedereen wist wat hij moest doen. Het kwam ook voor dat bij brand, brandweerlieden die binnen aan het blussen waren op een gegeven moment zonder water zaten (gar.glerum) doordat buiten de kranen werden dicht gedraaid … een hoop gemopper. Door de opleidingen liep dit beter omdat ieder zijn taak kende. Mijn eerste brand was de boerderijbrand aan de Hoosjesweg van de familie van de Hoek (gem. Westerschouwen), om de brandweer van Haamstede bij te staan,want die konden geen water krijgen. Dit lukte Zierikzee wel en heeft toen de boel geblust. In de gemeente raad van Haamstede werden hier vele vragen over gesteld. Later werd de brandweer opgezadeld met technische hulpverlener. Onze eerste beknelling was op de laan van St.Hilaire, een auto tegen een boom, twee personen zwaar gewond welke uit het voertuig bevrijdt moesten worden. we waren slechts in het bezit van portopower en licht apparatuur .Later is hier grote verbetering in gekomen. Er volgden nog vele ongelukken met beknellingen waarin doden en gewonden vielen. Er zat ook wel eens iets leuks tussen ,paard in de sloot, lek in waterleiding in de gierput. Een in aanbouw zijnde kelder die door het grondwater omhoog kwam,duif vast op grote kerk,een boze meneer die op de vliering zat en dreigde zijn huis in brand te steken en de brandweerlieden bedreigde met een moker. Ook werd er meegedaan aan optochten op Koninginnedag ( zie foto hieronder).

Ook werd er meegedaan aan historische spelen waar veel werk aan besteed werd. Weken van te voren werden materialen verzamelt die brandbaar waren. In het spel kwam een schip voor dat als brander moest dienen om de Spaanse vloot op de Gouwe te verjagen. De boot, een Westlander van de gemeente Zierikzee werd met het verzamelde materiaal die dag klaargemaakt, twee masten die circus Boltini vergeten waren, zakken van de ramp die in de Meelstraat waren opgeslagen. Met dit materiaal werden de masten met zeilen gemaakt. De westlander die bij de Noordhavenpoort was afgemeerd door Merien Catshoek , Harrie van Dongen en Rinus van der Schee opgetuigd, het schip dat bij laag water op het slik lag en alleen door middel van een ladder te bereiken was, Merien die afdaalde naar het schip was halfweg de ladder toen het schip loskwam van de slik en afdreef van de kant. Boven op kant stonden we te wachten tot de boot ver genoeg van de kant was zodat Merien met ladder en al de haven in zou gaan. Jammer, de touwen waren net lang genoeg zodat de ladder net op kant bleef . ‘S Avonds werd de boot voor de gasfabriek aan twee ankers midden in de haven gelegd. De zakken die als zeil diende werden met pek en gasolie ingesmeerd, olie en aceton en wat verder wou branden werd klaar gemaakt voor het spel. Die middag waren we aan boord van een platbodem aan de thee en vertelde wat we in de boot zouden doen, toen verklaarden de Heren van de boot ons voor knettergek en gaven ons de waarschuwing dat als de brander in de fik ging om meteen het water in te springen. De heren bleken namelijk directeuren van de Shell te zijn. Op een gegeven moment moest het schip in de brand, maar voordien poogde aangeschoten lieden die als bemanning meevoeren op de zielschepen de boel in de brand te steken, wat door toedoen van Harrie en mij niet is gelukt. Op het goede moment ging de fik wat met de poorten op de achtergrond een fantastisch gezicht was. De hitte van de brand was enorm ,een platbodem die aan de andere kant van de haven lag moest de zeilen nathouden. Iedereen blij behalve de gemeente opzichter ,want die had pas de Westlander voorzien van balken en een houten dek, en daar was niets meer van over. Maar de burger(meester) vond het geweldig en heeft ons schriftelijk bedankt en werden Harrie en Rinus door de burgemeester geëerd met het erepoorterschap van Zierikzee.

$ÏWONINGCORPORATIEVANEN VOOR3CHOUWEN $UIVELAND

Dit was maar een van de vele dingen waar we aan mee deden.

+ERKHOF "::IERIKZEE 4ELEFOON &AX WWWZEERTLANDNL INFO ZEERTLANDNL

WORLDWIDE OIL AND GAS PACKAGE MANUFACTURER

Airpack is gespecialiseerd in het produceren van complete perslucht- en stikstofsystemen volgens de specificaties van de klant. Deze worden vooral geleverd aan de olie- en gasindustrie.

Groeneweegje 25 4301 RN Zierikzee

Tel.: 0111-415455 Webpage: www.airpack.nl

Huib Fierens oud brandweer commandant van Zierikzee

Graag voldoe ik aan jullie verzoek om een stukje te schrijven in het boekje, dat wordt uitgegeven i.v.m.het 75 jarig bestaan van het vrijwillige brandweer korps Zierikzee. Er is in die 75 jaar erg veel veranderd in het korps.Toen Commandant C. Berrevoets in het verleden afscheid nam, zei hij in zijn afscheidswoord “De toekomstige commandant staat met een boek in zijn hand bij de brand”. Dit is nu de computer geworden.Toen ik zelf als commandant werd aangesteld werd er gekeken wat voor werk je verrichte. Daarom waren dit bijna altijd aannemers, timmerlieden, en metselaars. Bijna altijd uit de bouw. Men ging er van uit de commandant moest weten hoe een gebouw in elkaar stak. Als ik nu een brand bestrijding zie, gebeurd dit vanaf de buitenzijde. Men spuit nu op de dakpannen en door de ramen naar binnen.Wij werden geleerd een brand aan te vallen vanuit de binnenaanval. Er is sinds 1968, toen ik zelf bij de vrijwillige brandweer werd aangesteld veel veranderd.Wij werden ‘s nachts gewekt door een brandweer bel. Het gehele gezin was wakker,en vaak de buren ook. Later kregen we piepers.Wij kregen als eersten de adembescherming. De cursus hiervoor duurde een anderhalf jaar. Deze werd gegeven door een officier van de brandweer inspectie Breda. Ook de eerste cursus instructeur werd bij ons gegeven, ook door de inspectie Breda. Wij kregen te maken met de Regio. Om mee te praten in de Regio zat ik in de Brandweer Advies Commissie. In de werkgroep opleiding . Dit alles om de vrijwilliger van Schouwen-Duiveland te vertegenwoordigen en te beschermen. Een drukke tijd. Binnen het korps Zierikzee hing je als vrienden aan elkaar.Dit moest ook wel want bij brand was je op elkaar aangewezen. Ook de hulpverlening werd bij onze taak gevoegd. We hebben vele branden geblust, grote en kleine.Ik denk dan aan, Bar de Mirabel, de woonwagens aan de havendijk, enz. Bij de brand van de Mirabel had ik als onderbrandmeester de totale leiding over de brandweer. De toenmalige Commandant D. Kouwenberg zei zo moet je het leren vanuit de praktijk zelf Hij stond zelf aan het nieuwe waterkanon.

Ik denk aan de vele auto ongelukken op en bij de Zeeland brug en de Nieuwe Koolweg. Ook botsten we wel eens met onze bazen, de Burgemeester en wethouders. Wij mensen uit en van de praktijk die directe besluiten moesten nemen en Burgemeester en wethouders die dit eerst terug moesten spelen naar hun mensen. Dit duurde bij ons allemaal te lang! Ik wil het hierbij laten.Anders wordt het een dikke uitgave van jullie boek. Ik wens het vrijwillige korps van Zierikzee (is dit nog vrijwillig) op 9 september een prachtige dag. H.J.Fierens.

Sportcentrum Westerschouwen Daleboutseweg 9 4328 PN Burgh-Haamstede

Tel: 0111-652351 www.sportcentrumwesterschouwen.nl

Faciliteiten

Indoor en Outdoor tennis Sporthal Bowling Midget golf Biljartzaal

Zwembad Zonnebanken Sporthal Tennishal Minigolfbaan Evenementen

SPORTCENTRUM ONDERDAK Groeneweegje 7 4301 RN Zierikzee tel.: 0111-413690 fax: 0111-420635

Kinderkermis Kraayenest

De eerste en grootste overdekte speelvoorziening van Schouwen-Duiveland

Sponsorlijst Brandweerdag

HANSE EEN STERK VERHAAL S TA A L �

Dé aannemer voor de realisatie en renovatie van uw complete bedrijfsgebouw;

�

In de agrarische én industriële sector;

�

Productie op maat;

�

Gemotiveerd personeel;

�

Hanse Staalbouw staat garant voor een zorgeloze uitvoering van uw opdracht.

Brandweer Festiviteiten Zierikzee: sterke mannen houden van sterke verhalen

De Weel 13 • 4306 NV Nieuwerkerk Tel. 0111 - 64 13 33 • Fax 0111 - 64 33 35 [email protected] • www.hansestaalbouw.nl

Autobedrijf Legemaate Bema kunststoffen Zierikzee Saman constructeurs-installateurs Vectro makelaars en taxateurs Profile tyre centre Zeelandia Bouwbedrijf Quant Van Vossen sport managment Bouwbedrijf Verton en Verkaart Jolanda’s hair Dräger ademlucht Viskwekerij Neeltje Jans Van Lint autoschade Bijdevaate makelaardij ’t frituurtje installatiebedrijf Steutel Hanse staalbouw Airpack Zeeuwland Kort autoschade Kraanverhuurbedrijf Anton Mol SNS bank Martin de Jonge winkelwagen aan huis Sportcentrum Onderdak Sportcentrum Westerschouwen Elekton Nautic-Tech

Ongeval met beknelling 28-04-04, op het moment dat de pieper gaat sta ik bij een collega van mij op zijn kantoortje, ik verontschuldig mij met de woorden “ik moet even naar de brandweer “ en zet het op een lopen. Halverwege de trap hoor ik de melding: prio 1 ongeval met beknelling N59. Mijn kladblok wat ik nog steeds in mijn hand had leg ik op de balie beneden neer en roep tegen de telefoniste dat ik naar de brandweer ben. Vanaf het kantoor is het maar een klein stukje lopen maar bij aankomst staat de garagedeur van de kazerne al open. Ben schot die de melding via de scanner had gehoord is al bezig met het dicht doen van de luiken. Ik geef aan dat hij bevelvoerder mag zijn . Eerst twijfelt hij nog omdat ik eigelijk aan de beurt ben . De reden dat ik niet voorin ga zitten is omdat ik momenteel nog al wat te regelen heb en ook graag achter in zit. Peter wijsman, Theo Schipper, Rudi Ravia en Jan Blomaert rennen de kazerne binnen en binnen een mum van tijd zit de auto vol. Met Marius Viergever aan het stuur gaan we rijden. Aanrijdend krijgen we te horen van de alarmcentrale dat het om een ongeval gaat waarbij twee slachtoffers bekneld zitten. Met zwaailicht en sirene rijden we via de laan van st Hilaire de N59 op . De auto’s die voor ons rijden gaan netjes aan de kant en we kunnen overal vlot door rijden. Tijdens het aan rijden worden de ploegen ingedeeld en de voorlopige taken doorgegeven. Op het moment dat we stil staan zien we een behoorlijke ravage.Ik en Peter kregen de opdracht de hoose master in gereedheid te brengen en op het moment dat we naar de verfrommelde auto lopen zien we een stroom van vloeistoffen vermengt met bloed van het asfalt stromen. Twee jonge gasten zitten hevig kermend en met een bebloed gezicht in het autowrak .Gelukkig is de ambulance al aanwezig, dit vind ik altijd een gehele geruststelling, zij zijn tenslotte de specialisten op medisch gebied . Het autootje, een drie deurs Nissan zit goed in elkaar . De neus van de auto ligt plat op het asfalt en de onderbenen van de beide slachtoffers zijn niet zicht baar. In een flits schiet er door mij heen: hoe krijgen we die gasten hier uit? We gaan verder met onze verkenning . De bijrijder blijkt een meisje te zijn en haar onderbenen zitten onder het dash board met daarboven op de motor.De boven benen vertoonde vreemde kronkels maar de rest van het lichaam ziet er in eerste oogopslag nog goed uit. De prio wordt op het meisje gezet en als eerste wordt het dak verwijderd. Dit gaat keurig netjes ondanks het meeste metaal behoorlijk verwrongen is . Er wordt besloten om het dash board weg te persen met de ram. Als de ram op zijn uiterste stand staat zijn de voeten nog niet helemaal goed zichtbaar . De medische mannen brengen alles in gereedheid om het slacht offer met de wervel plank uit de auto te halen.Mijn taak is om de rugleuning vrij te maken en op het teken van de ambu mannen te laten zakken . Ik bekijk de leuning en het mechanisme, alles zit er nog aan en het ziet er op het eerste oog nog gaaf uit . Aan de achterzijde bevindt zich een trekkoord wat in verbinding staat met de rails en aan de zitting zit een hendel voor de leuning. Die moet ik hebben. En ik wens meerdere malen dat alles nog werkt. Als dit niet lukt, moeten we als nog de leuning gaan knippen en dat is een lastig verhaal met het slachtoffer nog in de stoel. Ik krijg het sein dat alles gereed is en de leuning naar achter mag . Gelukkig, zonder moeite ontgrendeld hij en gaat met gemak maximaal naar beneden. Het meisje wordt kermend op de plank getrokken, een gapende wond onder de knie wordt zichtbaar maar er komt geen bloed uit.

Het meisje praat en kermt er oplos en de verpleger geeft aan dat ze dit ook moet blijven doen, dit is voor hem een teken dat ze nog bij kennis is. In het bovenbeen zit een vreemde kronkel en hij is behoorlijk opgezet. De vacuümspalk wordt aangebracht en ze binden haar geheel vast op de plank. Met zijn allen rijden we haar de ambulance in Ik heb totaal geen besef van de tijd maar op dit moment realiseer ik wel dat onze klus is geklaard. Door het warme weer en de inspanning ben ik geheel doorweekt van het zweet. Het is dan ook een heerlijk gevoel om de helm even af te zetten en uit te blazen naast de brandweer auto. Samen met de andere hulpdiensten kunnen we terug kijken op een geslaagde inzet. Er blijkt maar weer eens wat je kunt bereiken met goede samenwerking, oefening en opleiding. Ino van Sorge Brandweer Zierikzee

Kraanverhuur

ANTON MOL

Bekijk de Brandweerdag vanaf eenzame hoogte !

Regenboogstraat 49 4301 BS Zierikzee Tel: 0111-414209

Voor al uw dagelijkse Boodschappen. Winkel aan huis van Martin de Jonge Ook voor bedrijven en instellingen Winkelwagen aan huis Martin de Jonge Slabberswerf 11 4303 GN Zierikzee Tel: 0111 412083 / 06-51616128 [email protected]

DE BRANDWEER VAN ZIERIKZEE TANKT DUIDELIJK GOEDKOOP!! BIJ:

Actief op het gebied van : Sparen Betalen KLEINE ZELKEWEG 4 ZIERIKZEE. TANKEN MET BANK/GIROPAS 24 UUR PER DAG

Hypotheken Lenen

Vrijwillige Brandweer Zierikzee 75 jaar Zo kan het ook!

ELEKTON Nautic-tech i

Scheeps -en Yacht elektro

i

Navigatie apparatuur

i

Scheeps onderhoud

i

Schilder en conserverings werken

i

Diesel techniek

i

Nautische diensten

Tel: 065-101 101 1 Fax: 0111 416080 Web: www.elekton.nl Mail: [email protected]

Beleggen Verzekeren

Brand

ook voor uw brandverzekering

kijk op

www.bijdevaate.nl of bel

0111-453100

A

ls je nooit een brand hebt meegemaakt, is het moeilijk om je er een goede voorstelling van te maken. Dat een beginnend brandje zich binnen vijf minuten kan uitbreiden tot een grote uitslaande brand, is voor veel mensen onvoorstelbaar. Mensen die zelf brand hebben meegemaakt zijn verrast door de snelheid waarmee brand zich verspreidt en de extreem hoge temperaturen die in een zeer korte tijd worden bereikt. Maar vooral door de alles verduisterende en zeer giftige rook, die de vertrouwde omgeving doet veranderen in een volstrekt onherkenbare. Dit alles gaat nog eens gepaard met de paniek om weg te komen en de wil om te redden wat er te redden valt. En heeft u trouwens wel eens stilgestaan bij de enorme ravage die zelfs een klein brandje veroorzaakt? De schade bedraagt algauw tienduizenden Euro’s of meer. Brand kun je dus maar beter voorkomen! Menigeen denkt dat brand alleen ontstaat als je iets aansteekt met een lucifer of aansteker. Een misverstand! Brand ontstaat door een combinatie van zuurstof, warmte en brandbaar materiaal. Zuurstof is vrijwel altijd aanwezig. Daarom is het oppassen geblazen met de combinatie warmte en brandbaar materiaal! Onderzoek naar woningbranden laat zien dat de meeste branden zijn veroorzaakt door bewoners. Onachtzaamheid en onvoorzichtigheid met vuur bij het branden van kaarsen, koken en tijdens klussen thuis zijn tezamen met nonchalante rookgewoonten en kinderen die met vuur spelen de meest voorkomende oorzaken. Slecht onderhoud en verkeerde installaties veroorzaken branden in schoorstenen, kortsluiting en branden door oververhitting van apparaten en toestellen. De belangrijkste tips om brand te voorkomen of om op tijd te kunnen vluchten zijn:

bijdevaate verzekeringen

1. Zorg voor een goed gemonteerde rookmelder en test deze jaarlijks.

grachtweg 23 zierikzee

2. Stel een vluchtplan op en oefen dit met alle bewoners. 3. Maak regelmatig het stoffilter van de wasdroger schoon. 4. Sluit een onderhoudscontract af voor de controle van bijvoorbeeld de CV-ketel, de gasgeiser en de schoorsteen.

Brandweer Zierikzee is ook op internet te vinden:

www.kazernezierikzee.cjb.net

5. Blus een vlam in de pan nooit met water. 6. De meeste branden onstaan door onoplettendheid, dus wees bewust van de risico’s.