kind school?
Jouw naar
˜
Alles over het onderwijs voor anderstalige nieuwkomers in Brussel
I1
INHOUD
1
Algemene informatie
2
2 Is jouw kind een anderstalige nieuwkomer?
5
3 Welk onderwijs krijgen anderstalige nieuwkomers?
6
4 Hoe kies je een school?
8
5 Wanneer en hoe schrijf je je kind in?
10
6 Wat kost het?
10
7 Wat wordt er van jou verwacht?
11
8 Hoe help je je kind bij het huiswerk?
12
9 En buiten de school?
15
10 Adressen
16
2I3
1 Algemene informatie
› Leerplicht: ook leerrecht In België is er leerplicht voor alle kinderen tussen 5 jaar (die dat schooljaar 6 jaar worden) en 18 jaar. Dit betekent ook dat alle kinderen het recht hebben om naar school te gaan. Ook kinderen die geen papieren hebben en dus geen legaal statuut.
› Verschillende soorten onderwijs Onderwijs geeft ook normen en waarden mee. In België kan je zelf kiezen welke je aan je kind wil meegeven. In beide talen heb je de volgende keuzes:
› 3 scholen: van 2 ½ tot 18 jaar Scholen in België zijn opgedeeld in:
¬ Het vrij onderwijs. Dat is over het algemeen confessioneel, dat wil zeggen dat de waarden van een bepaalde godsdienst worden uitgedragen. In het Franstalig onderwijs heb je ook nietconfessionele vrije scholen.
basisonderwijs ¬ kleuterklas (2 ½ – 6 jaar), ¬ lager onderwijs (6 –12 jaar) secundair onderwijs (12 –18 jaar).
¬ Het gemeenschapsonderwijs en het lokaal onderwijs. Dit zijn scholen van de gemeenten en de gemeenschappen, die neutraal onderwijs geven.
Kinderen zijn pas vanaf het lager onderwijs leerplichtig, maar veel ouders laten hun kinderen al vanaf 2 ½ jaar naar de kleuterschool gaan.
¬ Het ervaringsgericht onderwijs, waarvan Freinet de bekendste is. Ervaringsgerichte scholen stellen de persoonlijke ontwikkeling van het kind centraal. De lessen vertrekken vanuit de interesses en ervaringen van de leerlingen zelf.
› Scholen in Brussel: Frans of Nederlands Het Brussels Gewest is tweetalig. Ook de scholen geven les in het Frans of Nederlands. Je kan dus kiezen voor het Nederlandstalige of het Franstalige onderwijs. Het is niet de Brusselse overheid die het onderwijs regelt. Dat doen de Franse en de Vlaamse Gemeenschap. Zij organiseren het onderwijs voor alle Frans- en Nederlandstaligen in België, dus ook in Brussel.
¬ Privéscholen, die onderwijs kunnen geven met erkenning van een andere overheid (zoals het ‘baccalaureat’ in Frankrijk). Of het zijn scholen die door België gehomologeerd zijn maar die onderwijs aanbieden in andere talen dan het Frans of het Nederlands. In privéscholen betalen de ouders zelf de schoolkosten. Daarom zijn deze scholen ook veel duurder.
2 Is jouw kind een anderstalige nieuwkomer?
Nederlandstalige en Franstalige scholen gebruiken een andere omschrijving voor anderstalige nieuwkomers. In het Nederlandstalig onderwijs is een anderstalige nieuwkomer: ¬ 5 jaar (of ten laatste op 31 december van het lopende schooljaar 5 jaar worden) ¬ uiterlijk op 31 december van het lopende schooljaar geen 18 jaar ¬ iemand die niet het Nederlands als thuistaal of moedertaal heeft ¬ iemand die de onderwijstaal onvoldoende beheerst om de lessen te volgen ¬ maximaal 9 maanden ingeschreven in een Nederlandstalige school (de vakantiemaanden juli en augustus worden niet meegerekend) ¬ maximaal één jaar ononderbroken in België Het Nederlandstalig onderwijs legt dus de nadruk op het taalcriterium. Een kind in het basisonderwijs dat in een open opvangcentrum voor vluchtelingen verblijft, wordt gelijkgesteld aan een anderstalige nieuwkomer, ook al voldoet het niet aan de bovenstaande criteria.
4I5
In het Franstalig onderwijs is een anderstalige nieuwkomer: ¬ 2 ½ jaar tot en met 18 jaar ¬ iemand met een van de volgende statuten: - asielzoeker of erkend vluchteling - vergezelt een asielzoeker of een erkend vluchteling - in de procedure voor erkenning als staatsloze of erkend als staatsloze - afkomstig van een staat die op de lijst staat van het Comité voor ontwikkelingshulp ¬ minder dan één jaar in België Het Franstalig onderwijs legt de nadruk op het statuut van de minderjarige.
6I7
3 Welk onderwijs krijgen anderstalige nieuwkomers?
Gaat je kind naar het basisonderwijs of secundair onderwijs? Kies je voor Nederlandstalig of Franstalig onderwijs? Afhankelijk daarvan krijgt jouw kind op een andere manier les. Heeft jouw kind al secundair onderwijs gevolgd in het buitenland? Leg dan de originele diploma’s en rapporten voor (en ook de geboorteakte). Op die manier kan het parcours van je kind in het buitenland erkend worden door de Belgische staat. Spreek over deze diplomagelijkschakeling met de leerkracht of de schooldirecteur.
› Het Nederlandstalig onderwijs De lessen voor anderstalige nieuwkomers duren een volledig schooljaar. Het basisonderwijs moet meerdere anderstalige nieuwkomers inschrijven om extra middelen te krijgen. Anderstalige nieuwkomers krijgen dan een aantal uren les apart van hun klas en ondersteuning bij het aanleren van de Nederlandse taal. Wanneer er te weinig anderstalige nieuwkomers zijn in de school, dan blijft een anderstalige nieuwkomer wel welkom maar krijgt hij of zij geen aparte lesuren Nederlands. Het is elk jaar opnieuw afwachten hoeveel anderstalige nieuwkomers de scholen zullen hebben en welk programma ze kunnen aanbieden.
Basisonderwijs Je kan jouw kind inschrijven in elke school. Informeer wel of de school zich richt op anderstalige nieuwkomers. Dit geeft jouw kind meer kansen op een goede begeleiding. Er zijn maar weinig plaatsen vrij in het basisonderwijs. Veel anderstalige nieuwkomers arriveren in de loop van het schooljaar in België. Daarom mag een volle school toch nog een extra plaats creëren voor jouw kind. Hierbij kijkt de school wel altijd of dit voor de hele klas verantwoord is. Elke ouder wil tenslotte dat zijn kind goed omkaderd wordt.
Het secundair onderwijs heeft aparte klassen voor anderstalige nieuwkomers. Je leert hier de taal maar je krijgt ook een goede voorbereiding op het gewone onderwijssysteem. Een aantal scholen richt elk jaar klassen in voor anderstalige nieuwkomers.
Secundair onderwijs Het Sint-Guido instituut in Anderlecht en het Anneessens Funck instituut in Brusselcentrum hebben allebei een onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers. Maar ze doen nog meer. Ze geven ook een goede begeleiding bij het maken van een verdere studiekeuze via een aantal mini-stages (‘snuffelstages’) in studierichtingen waarvoor de leerling mogelijk in aanmerking komt. Sint-Guido instituut, Dr. Jacobsstraat 67, 1070 Anderlecht Instituut Anneessens Funck, Groot eiland 39, 1000 Brussel In Sint-Pieters-Woluwe kan jouw kind vanaf 16 jaar ook terecht in het Centrum Deeltijds Onderwijs van de Don Bosco school. Dat biedt een combinatie van taalles en beroepsopleiding. CDO Don Bosco Woluwe, Fr. Gaystraat 127, 1150 St-Pieters-Woluwe
› Het Franstalig onderwijs Het Franstalig onderwijs kijkt ook naar het aantal anderstalige nieuwkomers om de extra middelen te bepalen. Er wordt jaarlijks
een lijst opgesteld van de scholen die zich richten op anderstalige nieuwkomers. Het onderwijs in onthaalklassen kan één week, zes maanden of één schooljaar duren. Het is de integratieraad die beslist over de duur van een onthaalklas per anderstalige nieuwkomer. Deze raad bestaat uit de schooldirecteur, de leraar van de onthaalklas, de taalleerkracht en de reguliere leerkracht voor de leeftijd van het kind. De integratieraad oriënteert de leerling ook naar zijn uiteindelijke studiejaar en –richting. In de onthaalklas leert je kind de taal en krijgt het een goede voorbereiding op het gewone onderwijssysteem, zodat het kan instappen op het geschikte niveau. Anderstalige nieuwkomers kunnen ook voor een deel les volgen met hun leeftijdgenoten. Elk jaar opnieuw verschijnt er een lijst van de scholen die een onthaalklas inrichten. Deze lijst verschijnt op de website www. enseignement.be
4 Hoe kies je een school?
› Vanaf 2 ½ jaar naar school: wel of niet? De leerplicht start vanaf 6 jaar. Maar kinderen kunnen al vanaf 2 ½ jaar naar school. Jonge kleuters zijn zeer taalgevoelig, waardoor ze heel wat leren van de taal die ze later nodig hebben in de klas.
Moet ik Frans of Nederlands leren? Voor jouw kind is het fijn om te merken dat je zelf ook blijft leren. Samen een taal leren, motiveert jouw kind. Het is voor jouw kind belangrijk dat je weet wat er op school gebeurt, wat er in de agenda staat of welk huiswerk het moet doen.
› Welke taal is het meest geschikt voor mijn kind? In Brussel kan je kiezen tussen Franstalig of Nederlandstalig onderwijs voor jouw kind. Het is belangrijk dat je als ouder goed nadenkt over wat het beste is voor jouw kind. Heb je gekozen voor een taal, dan verander je best niet meer.
Mag ik dan alleen nog Frans of Nederlands spreken met mijn kind? Neen, zeker niet. Jouw eigen taal beheers je het best. Blijf deze taal spreken met jouw kind, want dan leert het een volwaardige taal met alle nuances en finesses. Het kind leert thuis heel wat taal. Als je kind een goede basis heeft in zijn moedertaal, leert het sneller en beter een nieuwe taal.
Ben je zelf Franstalig? Dan is het voor jouw kind het eenvoudigst dat het ook Franstalig onderwijs volgt. Op die manier zijn de thuistaal en schooltaal gelijk of bijna gelijk. Dat vergemakkelijkt ook jouw communicatie met de school en de opvolging van de agenda en het huiswerk van je kind. Spreek je Frans noch Nederlands? In Brussel is het belangrijk dat je als ouder een van de twee talen spreekt, of allebei. Welke taal kies je zelf? Kies jij voor het Nederlands? Kies dan ook Nederlands voor jouw kind. Opnieuw is dit in het belang van een goede communicatie met de school en voor de opvolging van de agenda en het huiswerk.
› Welke school is het beste voor mijn kind? Nu je weet dat jouw kind al naar school kan en je een taal gekozen hebt, moet je nog een school kiezen. Wat is belangrijk in je keuze voor een school? ¬ De afstand. Kun je te voet naar school of moet je het openbaar vervoer nemen? Hoe lang doe je er dan over? Kun je dit combineren met jouw eigen lessen of de activiteiten van de andere kinderen? ¬ Het soort onderwijs. Wil je neutraal onderwijs of onderwijs met een speciale pedagogische methodiek? Of kies je liever voor confessioneel onderwijs?
8I9
10 I 11
5 Wanneer en hoe schrijf je je kind in?
6 Wat kost het?
7 Is jouw kind een anderstalige nieuwkomer?
Is jouw kind een anderstalige nieuwkomer, schrijf het dan zo snel mogelijk in in de school van keuze. Wacht niet tot er een nieuw schooljaar begint. Voor de inschrijving ga je best naar de school. Telefoneren geldt niet als een inschrijving. Zorg hierbij dat je voldoende kunt communiceren. Ken je onvoldoende de taal, neem dan iemand mee die jou kan helpen.
Het basisonderwijs en het secundair onderwijs in België zijn gratis. Maar er komen wel nog extra kosten bij, zoals voor boeken, uitstappen of zwemles. Van de Franse en de Vlaamse gemeenschap kan je financiële ondersteuning krijgen. Vraag naar de voorwaarden en leeftijdsgrenzen bij de diensten vermeld in deze brochure. Ze kunnen je hierbij helpen.
› Stuur je kind elke dag naar school Het is belangrijk dat jouw kind elke dag naar school gaat en op tijd op school is. Anders kan een school niet op een goede manier lesgeven. Is je kind ziek of is iemand van de nabije familie overleden, waardoor je kind niet naar school kan? Verwittig dan de school en leg een doktersbriefje of ander bewijs voor.
› Maak gebruik van tolken Wil je communiceren met de school en spreek je zelf niet goed Frans of Nederlands? Informeer dan of de school met (telefonische) tolken werkt. Ook als je zelf nog volop Frans of Nederlands aan het leren bent, maakt dit de communicatie tussen de leerkracht en jezelf er alleen maar beter op. Kan dat niet, vraag dan aan een vriend of kennis om jou te helpen.
› Kijk elke dag in de agenda De communicatie tussen de school en jullie als ouders gebeurt vaak via de agenda. Kijk de agenda elke dag na, zodat je weet hoe jouw kind het doet op school. Vraag hier desnoods hulp voor.
› Ouderraad: iets voor jou? Scholen organiseren ook ouderraden. Op deze manier heb je inspraak in het schoolgebeuren. Interesseert dit jou? Spreek erover met de school.
› Ga naar het oudercontact Na elke examenperiode krijg je een uitnodiging voor een gesprek met de leerkracht: het oudercontact. Ga hier zeker op in. Het is altijd interessant om rechtstreeks van een leerkracht te horen hoe jouw kind functioneert in de klas. Het is ook een geschikt moment om jouw vragen te stellen aan de leerkracht en om jouw observaties te vertellen.
8 Hoe help je jouw kind bij het huiswerk?
De meeste kinderen krijgen huiswerk mee naar huis. Dat zijn oefeningen over de leerstof die ze op school hebben aangeleerd, zodat ze die zelf nog eens kunnen verwerken. Ze moeten soms ook thuis studeren voor toetsen die ze krijgen. Hoe kan je je kind helpen?
› Zorg voor een goede omgeving Een kind heeft een rustige omgeving nodig om huiswerk te maken. Misschien kan dat op school? Tijdens de studie-uren na de les? Of maak thuis een hoekje vrij voor jouw kind waar het rustig zijn huiswerk kan maken.
› Help je kind, maar doe het niet zelf! Zie je dat je kind het moeilijk heeft met zijn huiswerk en spreek je zelf genoeg Frans of Nederlands? Help jouw kind dan met zijn huiswerk, maar doe het niet in zijn plaats. Het is de bedoeling dat een kind leert uit zijn huiswerk!
› Zoek huiswerkbegeleiding Begrijp je zelf niet genoeg Frans of Nederlands? Dan kan je terecht bij een aantal organisaties voor huiswerkbegeleiding. Soms geven leerkrachten in opleiding als stage bijles. Ook vrijwilligers helpen je graag. Vraag meer informatie aan bon.
12 I 13
9 En buiten de school?
Misschien maken de school of andere organisaties jou attent op activiteiten buiten de school. Want ook daar bestaan heel wat organisaties met een rijk aanbod voor kinderen. Ze bieden jouw kind een leuke ontspannende manier om taal en andere vaardigheden bij te leren. En het ontmoet er vriendjes van zijn eigen leeftijd. Misschien trekt jouw kind graag op avontuur uit, sport hij graag, danst of zingt hij graag, of gaat hij graag naar de bibliotheek. Er zijn de scouts en de chiro, er zijn tal van sportorganisaties. Je kan naar de muziekacademie of de tekenacademie gaan. Ook andere organisaties bieden toffe activiteiten, zoals circuskunsten en creatieve expressie. Keuze zat. Wil je hulp bij het kiezen en vinden van dergelijke activiteiten voor jouw kind? Ook dan kan je terecht bij bon. Trouwens, ook thuis kunnen kinderen op een leuke manier leren. Zet je de televisie aan, kies dan eens voor een Nederlandstalige of Franstalige zender. Of stimuleer je kind om een boek te lezen in de taal van zijn school.
14 I 15
10 Adressen
bon vzw voor de hele Brusselse regio Brussel: Philippe de Champagnestraat 23 Schaarbeek: Colignonplein 4 Koekelberg:Hovenierstraat 100 Molenbeek: Toekomststraat 37-41 (vanaf juli 2009)
Elke gemeente heeft een dienst die helpt met de toeleiding naar onderwijs.
Verantwoordelijke uitgever: Frans De Keyser Foto’s: Lies Willaert Realisatie en druk: d-artagnan Copywriting: blablabla bvba Deze brochure werd mee gefinancieerd door het LOP SO Brussel Bon gelooft in (bio)diversiteit: deze brochure werd gedrukt op gerecycleerd/niet chloor gebleekt papier Brusse l, januari 2009
