SCHALKWIJS
JOURNAAL
LLENTE-EDITIE ENTE-EDITIE 2006, NUMMER 40 45 2007, NUMMER
Colofon Het Schalkwijks Journaal is een uitgave van de Belangengroep Schalkwijk voor de bewoners van Schalkwijk.
Verschijning: Het Schalkwijks Journaal verschijnt viermaal per jaar.
Tijdelijk secretariaat: P/a Ben van der Werf Biesterlaan 8 3998 KK Schalkwijk telefoon: 030-6011719
Redactie: Co Baas José Baas Ben van der Werf (eindredactie)
Ingeschreven bij de Kamer van Koophandel Utrecht S187002 Bankrekeningnummer Rabobank: 357503996 Postbank: 329794
Vormgeving: FEL, schalkwijk; Frans Hollander Met medewerking van: Co Baas José Baas Piet Heijmink Liesert Marjolein Kool Frank Magdelyns Ies Palies Richard Stekelenburg Ben van der Werf
Bezoek ook onze webpagina via: http://www.humhum.nl/ Vragen en/of opmerkingen kunt u kwijt via:
[email protected]
SCHALKWIJS
JOURNAAL Met speciale dank aan de donateurs: Gemeente Houten Rabobank
><
LENTE-EDITIE 2006, NUMMER 40
Van de voorzitter Meneer pastoor nodigde de carnavalsvereniging ‘De Platneuzen’ tijdens de carnavalsmis van harte uit om op Aswoensdag in tenue een askruisje te komen halen. Toen hij die woensdag de kerk in keek, zat er één carnavallist in tenue in de banken… Dat was voor het eerst. Misschien komen er volgend jaar wel meer… Voor de carnavalsviering was jong en oud uitgenodigd om verkleed naar de kerk te komen. De kinderen doen dat wel, maar ‘de rest’ kijkt wel uit. Op één na! Zeer tot mijn vreugde ging een zwarte heks naar de communie. Dat was voor het eerst. Misschien komen er volgend jaar wel meer…
gehouden. De politie wilde evenwel niet komen. • krakers van Casa Fina besloten tijdens de optocht van de Platneuzen groots uit te pakken. Met een enorm spandoek, veel rook en geluid maakten zij duidelijk dat de ‘Soos al jaren kraakt!’ • de erven Peek voelden zich uitgenodigd in het Houtens Nieuws te reageren. Ze zeggen dat er een oplossing in het verschiet ligt. De tijd zal het leren.
Sneeuwbaleffect Een ander voorbeeld, vergeef het me, weer uit carnavalskringen. De commissie Pronk(zitting) ergerde zich, als zo velen, aan de jarenlange leegstand van ‘Ons Wapen van Schalkwijk’. Zij besloot tot het voeren van een ludieke actie. Het Wapen werd ‘gekraakt’ waarvan op de voorpagina van het Houtens Nieuws met grote foto melding werd gemaakt. Deze actie bleef niet onopgemerkt en had ‘grote’ gevolgen: • de gemeente voelde zich geroepen te verklaren dat zij toch wel heel veel voor starters ‘van plan’ is. • een aantal jeugdigen meende dat zij óók wel kon gaan kraken. Zij werden door de buurman betrapt en staande
Zo zie je maar hoe één simpele gedachte bij één van de leden van de commissie Pronk kan leiden tot meerdere re-acties. Als een steeds groter wordende sneeuwbal, die de helling afrolt. Lopend vuurtje Waarom ik met deze voorbeelden kom? Omdat het voorbeelden zijn van hoe iets klein kan beginnen, maar kan uitgroeien tot iets groots. Het zijn voor mij de bewijzen dat mensen er toe doen! Wat kan ik in mijn eentje nu te weeg brengen? Nou veel! U steekt anderen aan met uw en><
thousiasme en zo komen er meer schapen over de dam. U bent misschien wel de druppel die de emmer van enthousiasme doet overlopen! Nu brengt één zwaluw nog geen zomer, maar wanneer je die zwaluw ziet, weet je wel dat er iets moois staat te gebeuren. Wij moeten ons bewust zijn van onze kracht, onze positieve kracht. We kunnen elkaar en daarmee onze gemeenschap versterken als een lopend vuurtje waarmee de hele boel in vuur en vlam raakt.
neutraliseerd. Maar het tegendeel is ook waar. Een ander op zijn gedrag aanspreken maakt, dat hij zich niét gesterkt weet. Zeker wanneer meer mensen hun mond opendoen is de kans groot, dat de negatieveling zijn acties staakt. Ook nu weer doet u er toe! Ik zou u willen uitnodigen uw batterij eens op te laden om de komende periode eens aanstekelijk te zijn. In het groot of in het klein, maakt niet uit. Alles doet ertoe. Een complimentje aan de één, een vriendelijk woord aan de ander. Het draagt allemaal bij aan een leefbare gemeenschap die bruist van positieve energie. Ben benieuwd wat voor mooie zaken er dan kunnen op ’borrelen’. Proost!
U doet er toe! Het tegenovergestelde is helaas ook waar. Zo kunnen mensen elkaar ook negatief beïnvloeden. Een goed idee van de één kan door de ander in de grond worden geboord, waardoor er niets gebeurt. Waarom kiezen zo velen de kant van de pestkop in plaats van de gepeste? Zien vernielen, doet vernielen? Positieve energie wordt door negatieve energie ge-
Ik lijk verdorie de pastoor wel! Zou dat door het askruisje komen? Ben van der Werf
Hoe stemde Schalkwijk? (1)
JOURNAAL SCHALKWIJS
Stembureau 13 De Triangel aantal kiesgerechtigden: 1289 aantal geldige stemmen: 696 aantal blanco stemmen: 4 opkomstpercentage: 54,31 aantal volmachten: 147
LENTE-EDITIE 2006, NUMMER 40
><
Utrechtse Vereniging Van Kleine Kernen In 2005 en in 2006 zijn er stappen gezet om tot een Utrechtse Vereniging van Kleine Kernen (UVKK) te komen. Er is een bestuur, er zijn een aantal bijeenkomsten met Utrechtse dorpsorganisaties gehouden en er wordt aan de weg getimmerd. Onlangs zijn we bij de notaris geweest en de UVKK is een feit. De UVKK heeft als doel de belangen van kleine dorpen in de provincie Utrecht te behartigen, gericht op het voortbestaan, het behoud en de leefbaarheid van deze leefgemeenschappen. In onze provincie zijn 54 kleine kernen (inwonertal tot 4000) verspreid over 26 gemeenten. Op dit moment zijn al deze kernen onafhankelijk van elkaar heel zinvol bezig. Denk bijvoorbeeld aan onze eigen Belangengroep Schalkwijk die zich bezighoudt met bijvoorbeeld een leefbaarheidplan en zich inzet met hulp van vele dorpsgenoten voor een nieuw Gebouw.
• Spreekbuisfunctie naar de provincie (oa zitting in adviesorganen) • Draagvlak van dorpsorganen tegenover verstedelijking • Discussiebijeenkomsten • Ondersteuning, advisering dorpshuizen • Netwerken op sociaal, ruimtelijk en economisch gebied • Actieve uitwisseling van kennis van andere provincies. Tot zover een eerste berichtgeving. Ies Palies
Al lang was er vanuit onze provincie de behoefte om al deze constructieve krachten te bundelen. Bovendien wordt het de taak van de UVKK om een spreekbuis te worden voor al deze (nu nog afzonderlijke) organisaties van kleine kernen. Zowel voor ons als de provincie is dat handiger. De UVKK zal dan ook de volgende taken op zich nemen:
Utrecht is overigens de een na laatste provincie waar zo’n vereniging is opgericht. Alleen in NoordHolland wordt er nog aan gewerkt, de rest van Nederland is voorzien. Secretaris Bouwman van de UVKK denkt dat het met de verstedelijking van Utrecht te maken heeft.
><
Commentaar op het nieuws
Krokodillentranen De erven Peek, de eigenaren van Het Wapen van Schalkwijk hebben in het Houtens nieuws van 28 februari 2007 een artikel laten plaatsen. In dit artikel leggen zij uit waarom zij eigenlijk best zielig zijn. Dit deden zij naar aanleiding van de acties tijdens de Pronkzitting en de carnavals optocht. De erven Peek begrijpen er mijns inziens niets van als ze in het artikeltje schrijven dat de commissie Pronk vooraf bij hen had moeten informeren over het hoe en waarom. De ‘erven’ begrijpen waarschijnlijk niet dat het allemaal ludieke acties waren. De wijze van reageren echter spreekt boekdelen. Als door een wesp gestoken! Dit geeft alleen maar aan dat er toch veel waar was van de ludieke acties.
Ook nog even in het artikel zeggen dat zij, de ‘erven’ het gezichtsbepalende gebouw willen behouden. Geweldig zou je zeggen. Wat een goedmoedigheid.
Wat de ‘erven’ ook beweren voor veel Schalkwijkers is de echte reden dan ook duidelijk. De ‘erven’ willen gewoon hun investering te gelde maken en liefst met zo hoog mogelijk rendement. Het is natuurlijk hun goed recht om dat te proberen.
Hoe stemde Schalkwijk? (2)
Deze uitspraak staat echter in schril contrast met de onderhoudstoestand. Raam al tijden open, dakpannen scheef en eraf gewaaid. Ik dacht altijd dat behouden en onderhouden bij elkaar hoorden De redactie
Echter dan geen krokodillentranen en roepen dat het allemaal aan de anderen ligt dat het zo lang duurt. Het zou liggen aan de gemeente, de provincie , ECR enz.
><
1
CDA
2
P.v.d.A.
388
3
VVD
4
Groen Links
39
5
D’66
16
6
Christen Unie
28
7
SP
37
8
SGP
15
9
Mooi Utrecht
6
10
Partij voor de Dieren
9
54 104
Interview Gebroeders Uijttewaal Ons dorp kent redelijk veel “Gebroeders” Ik haal nog zo voor de geest de gebroeders van der Ven, Gebroeders Heijman, Gebroeders Baas, Gebroeders Kuijer en Jan en Piet Uyterwaal. Momenteel zie ik de gebroeders bij de, de Bruin, Hommelberg, Kool en Kruyf. Is het iets plattelands? Is het Schalkwijks? Omdat we als verslaggevers nieuwsgierig mogen (of moeten) zijn, gaan we op zoek naar ‘het geheim van de smid’. Het is een prachtige winteravond. Daar hebben we er dit jaar nog niet veel van gehad. Ik trek mijn das wat losser en bel aan bij Adrie Uijttewaal (met dubbel t!). Maar voordat ik binnenstap, kijk ik nog even omhoog en geniet van de prachtige sterrenhemel.
prins wel!” Ook de drie zussen zullen we vanavond niet leren kennen. Maar gelukkig wel Adrie, Steef en Ton. Dansen Ik kan merken dat de drie broers elkaar goed kennen en zo te horen geldt dat ook voor mijn ‘redactiemaatje’ Co. Ik heb soms moeite het gesprek tussen de heren te volgen. Op mijn schrijfblok schrijf ik: ‘de onderwerpen ‘dansen’ over tafel’. Steef ziet mijn ‘pijn’ en grijpt in. Dat blijft hij de rest van de avond doen en zorgt dat er toch nog enige chronologie in dit verhaal is.
Co en ik schuiven aan de keukentafel. Het is binnen lekker warm. Broer Steef is er al maar Ton komt wat later. “Ach ja, dat heb je met politici... Altijd maar druk, druk, druk”, gnuift Steef. Stamboom De stamboom van de familie Uyttewaal voert terug naar het jaar 1420. De familie komt oorspronkelijk uit Uit ’t Waal. Anno 2007 wonen de drie broers in Schalkwijk. In totaal telt de familie vier zonen en drie dochters. Met Wim, de jongste broer, maken we vanavond geen kennis. Steef: “Wim heeft in Enschede technische natuurkunde gestudeerd. Nu doet hij iets met watermanagement maar wat precies...? Misschien helpt hij onze kroon-
Maatschap De houten boerderij van de familie Uyttewaal op de Achterdijk 1 kent haar oorsprong in het jaar 1924. De boerderij dateert uit de tijd van de Kringenwet. De ouderlijke boerderij, de Helena Hoeve aan de Lagedijk 26 in Schalkwijk werd toen gesplitst. Vanaf dat moment runde de toenmalige broers Uyttewaal, Anton en Arie, hun eigen boerderij. Arie, de opa ><
van de drie broers waar we vanavond op bezoek zijn, trok in het ‘Houten Huis’ op de Achterdijk. Hij startte zijn boerderij met veeteelt, fruit en griendcultuur. Dat laatste was handig omdat er dan in de rustige wintertijd toch werk was. Arie kreeg vervolgens drie zonen waarvan de oudste (Arie) naar het seminarie ging en Wim en Toon op de boerderij bleven om mee te werken. In de jaren vijftig namen zij de boerderij van hun vader over en ze zijn altijd blijven samenwerken. Door de komst van de ligboxstallen en de uitbreiding van de varkenshouderij kunnen we spreken van een volwaardig bedrijf.
In 1993 kwam het naastgelegen bedrijf te koop. “Omdat je het land/bedrijf van je buurman maar één keer kunt kopen, deden we dat. Maar wat er mee te doen?” Adrie, toen in loondienst als trekker- en servicemonteur, had interesse en sloot zich aan bij de maatschap van zijn broers. ZZP-er Het is tien uur wanneer Ton de keuken binnen loopt. “Sinds vorig jaar zit ik in de Gemeenteraad als raadslid voor het CDA. Daar was ik vanavond nog even druk mee. Tijdens de carnaval van vorig jaar heb ik flink voor mezelf reclame gemaakt. Ik had 185 stemmen nodig maar of het nu aan de blije stemming lag of niet, maar na mijn actie had ik er maar liefst 600! Dus ja, dan kom je er niet meer onderuit en vandaar dat ik nu in de Gemeenteraad zit.” Een mooi verhaal en meteen aanleiding voor de vier heren om herinneringen op te halen en nieuwtjes uit te wisselen. Ik onderstreep in mijn eerdere aantekeningen: ‘het gesprek ‘danst’ over tafel.’ Steef, wederom mijn redder in nood, ‘ziet’ mijn noodkreet en grijpt ridderlijk in. Zo komen we weer op het rechte pad. Want je zou bijna vergeten waarom we hier zijn.
Wim bleef de vrijgezelle oom en Toon en zijn vrouw Sjaan werden trotse ouders van vier zonen die elk drie zussen hebben (Dit grapje konden wij op een gegeven moment wel dromen. Mijn vader daarentegen bleef het leuk vinden om het tegen vreemden te vertellen). Als kleine jongens liepen Adrie, Steef en Ton al rond over het erf en hielpen zij daar waar ze konden. Begin jaren tachtig starten oom Wim, vader Toon en zonen Steef en Ton een eigen maatschap waar vervolgens eind jaren tachtig Wim en Toon weer uitstapten. Adrie: “Helaas is onze vader overleden maar oom Wim komt nog iedere dag even langs.”
Steef: “Ja, wat is nu de kunst van onze samenwerking. Dat is niet zo makkelijk uit te leggen. De samenwerking is gefundeerd op twee pijlers. In de eerste plaats ><
De Kringenwet is een Nederlandse wet uit 1853. De wet had tot doel het vrijhouden van het schootsveld rond de vestingwerken van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Het slopen, bouwen, rooien en beplanten binnen de Verboden Kringen was in deze wet geregeld. Afhankelijk van het strategisch belang waren alle Nederlandse vestingwerken onder deze wet verdeeld in drie klassen. De klasse van het vestingwerk bepaalde binnen de kringen de beperkingen voor het bouwen en het planten van houtgewassen.
en riet. Er golden bovendien beperkende bepalingen voor beplantingen. Tussen de kleine en de middelbare kring was er om te bouwen geen toestemming van de minister nodig en was het toegestaan om voor de fundering, schoorsteen en dakbedekking steen te gebruiken. In het gebied tot 1000 m vanaf de hoofdverdedigingslijn was het verboden om zonder toestemming van de minister van Oorlog infrastructurele werken aan te leggen of te veranderen. De houten huizen konden in geval van oorlog snel worden gesloopt. Een aantal van deze ‘kringenwetwoningen’ is nu nog aanwezig, bijvoorbeeld in Naarden.
Op grond van de Kringenwet waren om elk vestingwerk drie verboden kringen getrokken. Op een afstand van 300 m, de kleine kring, op een afstand van 600 m, de middelbare kring en op een afstand van 1000 m, de grote kring. Tussen een vestingwerk van eerste klasse en de kleine kring mocht slechts met toestemming van de minister van Oorlog gebouwd worden, en dan slechts met brandbare materialen, zoals hout
De Kringenwet werd in 1951 opgeschort. Tot die tijd heeft de wet vele uitbreidingen van dorpen en steden in de Linie voorkomen. Zo is de groei van de stad Utrecht in oostelijke richting lange tijd beperkt. Op 28 november 1963 werd de Kringenwet definitief ingetrokken.
zijn we broers. We hebben een verleden met elkaar. En dat is goed. Maar wat net zo belangrijk is, is dat we ieder laten doen waar die goed in is. En dan nog niet even de betweter willen zijn. Neen, echt de
ander zijn ding laten doen. Adrie is meer de man van het ijzer en montage, ikzelf voel meer bij zand, cement en stenen. Ik ben meer de ‘bouwboer’. Ton is voor het vee. Adrie: “Dat is wel erg in vakjes ge><
zet hoor! Steef en Tom houden zich bezig met de varkenshouderij. Daar bemoei ik mij totaal niet mee..” “We laten ieder in zijn eigen waarde. En dat werkt. Het is prima zoals het nu is”.
dat wil ik zo houden. Mijzelf hoef ik niet te controleren want ik weet welke kwaliteit ik aflever. Ik ben wat wij in de familie noemen een ZZP-er: een Zelfstandige Zonder Personeel.”
Onze verschillende interesses herken ik ook bij mijn vader en Oom Wim. Mijn vader boerde, maar stond ook met beide benen in de wereld. Zo was hij jaren voorzitter van de voetbal. Oom Wim zat jaren in de gemeenteraad.
Varkensveehouderij Steef en Ton runnen samen de varkenshouderij die vijfhonderd varkens telt. Gemiddeld werpen de zeugen 2,5 keer met een gemiddelde van 25 biggen per jaar . Zijn de biggen acht tot tien weken oud en wegen ze ongeveer drieëntwintig kilo, dan worden ze verkocht aan een zogenaamde ‘mester’. Die ‘mester’ voert het gewicht op naar 120 kilo waarna ze ‘rijp’ zijn voor de slacht om daarna als varkenslapjes op de borden te komen.
Steef: “Als je oppervlakkig kijkt en je kijkt naar hun activiteiten buiten de boerderij zou je kunnen zeggen dat onze vader en oom Wim niet in de wieg gelegd waren om te boeren. Niets is minder waar. Ze bleven zo een kijk houden op de wereld met zijn veranderingen. Daar konden zij tijdig op inspelen. Het was dus een goede mix. Ton: “Voor een deel loopt het ook zoals het loopt. Dat klinkt misschien negatief. Maar zo is het niet bedoeld.” Adrie: “Ik denk dat ik altijd al wist wat ik wilde. Ik weet me nog goed te herinneren dat als mijn vader vroeg wat ik wilde worden, ik steevast zei:”Ik wordt Okkerman”. Dat was vroeger de dorpssmid. Gelukkig heb ik van mijn hobby mijn beroep kunnen maken. Ik werk al heel wat jaren als technisch dienstverlener in de landbouwmechanisatie. Het is een 1-manszaak en
Een zeug werpt ongeveer drie jaar biggen. Steef: “Ja, dan is het voor haar tijd om met pensioen te gaan, wat voor haar het slachthuis betekent. Dus ook de zeug eindigt uiteindelijk in de schappen van de supermarkt.” Tot 1994 hadden Steef en Ton ook koeien maar varkens renderen beter. Steef: “De afgelopen drie jaar waren voor ons beslist geen vette jaren. Een sterk dalende wereldmarktprijs en uiteraard de MKZ-crises zijn daar debet aan. Gelukkig zien we nu weer een positieve ommekeer. Vooral vanuit de Oostbloklanden is er een grote
> 10 <
vraag naar varkensvlees. Maar ja, de markt blijft altijd grillig en daar moet je in goede jaren altijd rekening mee blijven houden.”
runnen. Trouwens waarom zou je veranderen als je plezier hebt? Steef: “En we hebben dit bedrijf met elkaar en met onze vader en oom Wim opgebouwd. Dat gooi je ook maar niet zomaar weg!”
Opgebouwd Steef en Ton geven aan dat zij, net als hun vader, ‘erin zijn gerold’. Steef: “Varkens zijn geen passie voor me, maar het is eenmaal zo gelopen. In mijn schoolstage heb ik veel gemetseld. Dat vond ik prachtig. Als je terugkijkt zie je dat ik mijn hobby verweven heb in mijn werk. Hadden we wat verdiend, hup schuurtje erbij. Ton: “Als ik het over kon doen en een keuze zou moeten maken, zou ik misschien wel voor iets anders kiezen. Maar nu doe ik dit en met plezier. Maar dat plezier heeft zeker ook te maken met de wijze waarop wij ,als broers het bedrijf
Ik kijk naar de klok en ik kijk naar Co. “Het is de hoogste tijd, we moeten gaan. Ik moet morgenochtend vroeg op.” Het lijkt het startschot voor nieuwe onderwerpen die dansen over tafel. Als het aan de heren ligt, hebben ze nog voor uren gespreksstof. Het doe mijn dasje om en mijn jasje aan en neem Co mee naar buiten. Het is een koude maar heldere nacht. Ik kijk weer naar boven en zie nog steeds de prachtige sterren aan de hemel staan. Co en José Baas
COLUMN
Boodschappenservice Elke kerst worden wij door ons neefje uitgenodigd om kerst te komen vieren. Papa en mama leggen zich daarbij neer en ook dit jaar reden we traditiegetrouw naar Schalkwijk. Maar de kerst was dit keer wat somberder. Vriend Co had namelijk het laatste Schalkwijks Journaal neergelegd. En dat was schrikken!!!! Want wat bij mij als een mooi rustige dorp bekend staat met vele
sociale activiteiten, dreigt onleefbaar te worden. Kansen voor kernen, leefbaarheid, leefbaarheidsmeter, SPAR-steungroep, postagentschap, het Journaal stond er vol > 11 <
mee. En er was ook nog een fiets gestolen en een auto bekrast Snel relativeerde ik het. Het is bekend dat het gewone NOS-Journaal niet veel positief nieuws brengt, dus waarom zou het Schalkwijks Journaal wel positief nieuws brengen? Anderzijds zou het echt zo erg zijn als ik het lees? In elke dorp en stad wordt wel een auto vernield of een fiets gestolen en in Houten en in Schalkwijk valt dat eigenlijk best nog wel mee. Als ik doorlees in de doemeditie van het journaal blijkt het meer om de voorzieningen in het dorp te gaan. Zoals de dreiging van het verdwijnen van De Spar en het opheffen van de Postbankvoorzieningen. Kijk dat is een goed streven van de Belangengroep Schalkwijk. Want het gaat om de ouderen in het dorp. De gewone Schalkwijker heeft immers helemaal geen Spar nodig. De Albert Heijn is voor de Schalkwijkers redelijk dichtbij en vaak nog dichterbij dan voor sommige inwoners van Houten-Zuid. De ouderen in Schalkwijk die slecht te been zijn hebben dus maar geluk dat mensen meedenken. En de Schalkwijkse gemeenschap kennende gaat dit ook goedkomen. Ergens zou ik willen dat er in Houten ook mensen waren die vooruit dachten, zoals de Belangengroep doet. Want volgens de
directeur van het Haltnahuis en Houtens Erf, die ik een paar jaar geleden sprak, zijn Houten en Nieuwegein in 2018 de meest vergrijsde gemeentes van Nederland. En daar de huidige gemeente ongeveer 12 jaar er over doet voordat ze een winkelcentrum in Houten-Zuid heeft gerealiseerd, verwacht ik dat straks de ouderen in Houten niet allemaal een Spar op loopafstand krijgen. Dat zouden zo’n 18 Spars zijn voor de hele gemeente. Maar Eureka!!!! Ik heb vandaag een gat in de markt aangeboord. Een boodschappenservice voor ouderen. Geweldig idee. Vandaag besteld, gelijk geleverd. Uitvalsbasis van deze nieuwe dienst wordt de Spar in Schalkwijk. Levert wat extra verkeer op, op de Jhr Ramweg, maar de omzet van de Spar zal met sprongen stijgen en haar voortbestaan is gegarandeerd. Even mijn schoonzus met geld aankijken voor een startkapitaal en een businessplan schrijven. Tot die tijd ben ik echt niet de beroerdste. Elke keer als in een Houtense supermarkt een Schalkwijkse (de mannen heb ik nog nooit betrapt op boodschappen doen) zie, probeer ik ze terug te sturen naar de Spar. Frank Magdelyns
> 12 <
OPA en de sporthal vrienden voor het leven Iedereen in Schalkwijk weet ondertussen wel dat onze sporthal gebouwd kon worden omdat er allerlei acties gevoerd werden om geld bij elkaar te krijgen. Een van de acties, die nog steeds loopt, is de Oud Papier Actie, tegenwoordig beter bekend onder de naam: OPA De stichting Sporthal en OPA hebben gedacht dat het leuk zou zijn om samen hun 40-jarig bestaan te vieren. Samen te gedenken en te vieren dat beide dit jaar 40 jarig bestaan en nog eens stil te staan bij hoe en waarom het 40 jaar geleden allemaal begon. Beide natuurlijk op zijn eigen wijze, maar wel in aansluiting op en overleg met elkaar. Het voorlopige programma ziet er als volgt uit: april/mei 2007 speciale uitgave van Nieuws over Oud door de Stichting Archeologie en Historie Schalkwijk en Tull en ’t Waal. Het themanummer zal gaan over het ontstaan en de geschiedenis van de sporthal. mei/juni 2007 In het museum wordt aandacht besteed aan OPA en aan de sporthal. mei/juni 2007 op de Michielschool doen de kinderen een project over milieu; speciale aandacht is daar voor OPA en papierrecycling.
16 mei 2007 tijdens de sportdag van de Michielschool wordt door de stichting sporthal een speeltoestel cadeau gedaan. mei/juni 2007 overhandiging cadeau van de stichting sporthal aan de basisschool uit Tull en ’t Waal. 9 juni OPA-receptie voor de ophalers en andere genodigden bij gelegenheid van het papier ophalen. ’s Avonds feest voor de ophalers. ca. 20 juni 2007 gezellige bijeenkomst met sporthalmensen van het eerste uur. Zoals P. van Paassen, P. Kool, R. van de Velden, Adr. Van de Velden, T. van de Gun, K. Uijtewaal, J. Boone (de architect) ,en Mevr. Albers Pistorius (de eerste-steenlegger). Tevens zullen de eerste exemplaren overhandigd worden van 40 jaar sporthal, de uitkomst van een burger-initiatief.
> 13 <
Dorpshuis in Schalkwijk een feit
Bijzonder concert
Dit stond in ons kerstnummer. We hadden beter kunnen schrijven : Dorpshuis een feit???? Het zag er toen in december allemaal zo rooskleurig uit. De planning van de gemeente Houten gaf aan dat er eind 2007 een dorpshuis zou kunnen staan. Onze inschatting was blijkbaar meer ingegeven door optimisme dan realisme. We zijn dik twee maanden verder maar wat is er gebeurd? Waarschijnlijk nog steeds praten, praten, praten.Wil de zogeheten Schalkwijk BV niet mee? (wat een vreselijke naam trouwens voor een onderneming die zoveel mogelijk wil verdienen aan Schalkwijk). Wil Schalkwijk BV zoveel vrije sector-woningen bouwen dat er geen senior-aanleun, en starterwoningen kunnen komen? Zijn er soms moeilijkheden rond de mogelijke vestiging van de Rabobank in het dorpshuis? Of gaat de provincie dwars liggen bij de bestemmingsplanwijziging. Gissen, gissen, gissen. Wilt u een weddenschap afsluiten wanneer het dorpshuis in gebruik genomen gaat worden? U mag het zeggen 2007, 2008, 2009 of toch maar 2010? Van de redactie
Een van de hoogtepunten in de muziek van Johann Sebastian Bach is de Johannes Passion (BWV,245). In dit werk heeft hij het lijdensverhaal volgens de evangelist Johannes op muziek gezet. Hij doet dat in een variatie van recitatieven, waarin het verhaal verteld wordt, en aria’s waarin de solozangers een bespiegeling geven op de gebeurtenissen. Dan is er nog het koor dat ook commentaar geeft op de handeling, maar soms duidelijk een rol in het verhaal vervult, vooral als het volk van zich laat spreken. Bach laat de passie begeleiden door een orkest. Veel aria’s hebben een speciale begeleiding door een bepaald instrument: zo horen we fluiten, hobo’s, de viool en de viola da gamba. Bach schreef het werk in zijn Leipziger tijd, toen hij muziek maakte voor alle zondagen in het kerkelijk jaar en voor de speciale gebeurtenissen. Hij heeft verschillende passies geschreven, op basis van alle evangelisten. Maar alleen een Mattheus- en een Johannes-passie zijn overgebleven. Dat maakt dit tweetal werken nog uitzonderlijker. Het zijn niet alleen toppen in het oeuvre van Bach, maar toppen in de gehele muziekliteratuur. De Johannes Passion wordt uitgevoerd door PA:dam onder leiding van Maria van Nieukerken.
> 14 <
Bijzondere viering Goede Vrijdag is de dag in de Goede of Stille Week waarin we herdenken dat Jezus de kruisdood stierf. Om drie uur ‘s middags boog hij het hoofd en gaf hij de geest, zo staat het in de evangeliën. Het is een goede traditie tijdens een dienst op Goede Vrijdag het Kruis centraal te stellen. Dat doen we ook op Goede Vrijdag van 2007. Maar dan op een bijzondere wijze. Een van de onderdelen van de Goede Vrijdag-dienst is het voorlezen van het lijdensverhaal volgens het evangelie van Johannes, de hoofdstukken 18 en 19.
Opmerkelijke Goede Vrijdag bij de Vrienden van het Bätz-orgel
Dit jaar wordt het verhaal niet voorgelezen, maar gezongen. De componist Johann Sebastian Bach heeft in 1724 de Johannes Passie op muziek gezet. Hij volgt daarbij nauwgezet het verhaal zoals Johannes dat optekende. Deze vorm van het lijdensverhaal klinkt op vrijdag 6 april 2007 vanaf 15.00 uur in onze Michaëlkerk aan de Jonkheer Ramweg 18. Zoals elke dienst is ook deze dienst gratis toegankelijk. Om de kosten te bestrijden hopen we dat u tijdens de collecte royaal zult schenken. > 15 <
Stichting Vrienden van het Bätz-orgel De Stichting Vrienden van het Bätz-orgel is een groep mensen die houden van goede muziek. De naam legt een verband met het beroemde orgel dat 249 jaar geleden werd gebouwd door Johannes Bätz in Utrecht en dat sinds 1987 in de RK Kerk van Schalkwijk staat. Het doel van de Stichting is het organiseren van concerten met klassieke muziek. Daarbij streven ze ernaar de mogelijkheden van het orgel te benutten. Maar niet bij elk concert zal het orgel worden gebruikt. Vooral voor muziek met koren is de kerk heel geschikt. Daarom is het een jaarlijkse traditie in het najaar een korenavond te organiseren, waarop koren uit de regio zich kunnen presenteren. Daarnaast zijn er andere concerten. Afgelopen januari was er een concert door het Cantate Kamerkoor Houten en het Kamerkoor Sjanton uit Utrecht onder leiding van Chris Pouw. Zij voerden het oratorium Elias uit. De kerk zat stampvol. De bezoekers genoten van een zeer spannende en dramatische uitvoering van dit werk. Verschillende bezoekers roepen nog steeds over dit bijzondere concert. Een enkeling sprak zelfs van het beste concert ooit. Op Goede Vrijdag is er weer een bijzonder concert. Bijzonder door de muziek die wordt gespeeld [de Johannes Passie van Bach], maar ook bijzonder door de samenwerking van de Stichting met de parochie. Daarover elders in dit blad. De stichting streeft ernaar per jaar vier concerten te organiseren, een per seizoen. Na de passie volgen nog een kin-
derconcert op 12 mei en de jaarlijkse korenavond op 12 oktober 2007. Concerten kosten geld. De laatste jaren is het aantal donateurs nauwelijks toegenomen, terwijl toch veel nieuwe mensen in Schalkwijk zijn komen wonen. En omdat veel Schalkwijkers elke Schalkwijkse vereniging steunen, durven wij een beroep te doen op iedereen die nog geen donateur is van de Stichting Vrienden van het Bätz-orgel. U steunt de vereniging, krijgt een persoonlijke uitnodiging voor de concerten en korting op de toegangsprijs. Als u nu donateur wordt voor een bedrag van minimaal € 15, dan krijgt u gratis de cd met orgelmuziek, gespeeld op ons eigen Bätz-orgel door Theo Visser en Stephen Taylor. Er staat muziek op van onder anderen Mozart, en vader Johann en zoon Carl Philipp Emanuel Bach.
> 16 <
VOOR U GELEZEN:
Het andere Schalkwijk Vorig jaar kreeg Co Baas onderstaand krantenartikel van Kees Smit wiens dochter in Haarlem woont. Onderstaand stukje heeft gestaan in een locale Haarlemse krant en gaat over ‘ons’ Schalkwijk. De kerktoren staat er niet op, een snackbar en flats zijn er niet te vinden. Op bezoek bij ‘het andere Schalkwijk’- bij Houten in de provincie Utrecht. Met het openbaar vervoer is Schalkwijk in Utrecht niet echt lekker te bereiken. Het dorp wordt weliswaar doorkliefd door de spoorlijn ‘Utrecht-Den Bosch’, een eigen stationnetje heeft het niet. Via de boemel naar Houten en twee bussen kom je er uiteindelijk wel, maar een vriendin met een auto in Utrecht is echt een pré. Koffiedrinken op een zonovergoten terras, dat was het idee. Misschien wel lunch. Weten stadsmensen veel? Schalkwijk telt iets meer dan 1900 inwoners en een onduidelijk aantal schapen. Het heeft twee kerken, een brandweerkazerne en een postagentschap, maar dan heb je het wel
zo’n beetje gehad. Geen koffie dus, geen lunch. Wat niet wil zeggen dat er niets loos is op de zaterdag dat wij hier zijn. Het dorp maakt zich op voor de ‘Tour de Schalkwijk’, een wielerweek voor kinderen. Een soort Muggenronde zoals wij die in Haarlem kennen, dus. Het lijkt het hoogtepunt van het jaar te zijn. Terwijl tal van kinderen een dag voor de start al hun tijdrit oefenen, scheurt onophoudelijk een met reclamestickers, toeters, bellen en lampen opgedirkte jurywagen door de twee straten van het dorp. De echte aftrap is vanavond in de kerk – als de fietsen worden ingezegend! Wij kijken ondertussen wat rond. Dit Schalkwijk lijkt in niets op ons Schalkwijk, dat is duidelijk. Trouwens, de namen mo-
> 17 <
Op de Brink vinden we een dorpspomp en een beeld van een schrobbende vrouw aan de waterkant. Hier staat ook een kerkje. Het kerkhof ernaast blijkt de laatste rustplaats voor de jonge Schotse infanterist E.D. Meredith (1922-1944), lid van de ‘King’s Own Scottish Borders’. E.D. ligt er keurig bij, zoals alles hier in Schalkwijk. Aangeharkt. Even verderop: de enige twee winkels van het dorp, een postagentschap en – heus waar – een brommerwinkel. Geen van beiden verkoopt blikjes fris. De brommerwinkel is trouwens gesloten. Het is warm en we hebben dorst. Vol afkeuring worden we toegeblaat door een stel schapen.
Op naar de andere kant van het spoor dus maar. Hier staat de imposante Parochiekerk van de heilige aartsengel Michael. Zoals gezegd worden hier vanavond de fietsen van de Tour ingezegend. Vanwege de voorbereidingen staat de deur van de kerk open en kunnen we naar binnen. De prachtige eind-negentiende-eeuwse kerk herbergt een bijzonder Mariabeeldje, zo blijkt. De legende vertelt over een boer die, werkend op het land, een kind hoorde huilen. Even later vond hij in een nabij gelegen put dit beeldje van Maria met kind. Wonder of niet, wij zijn vooral blij dat we niet ver van de kerk vandaan Cafetaria Het Hoekje vinden, waar iemand ons dan toch twee blikjes ijskoude Fanta wil verkopen. Pas later zullen we horen dat Het Hoekje vroeger café De Zwaan heette, en dat André Hazes dit begin jaren ’80 nog even heeft gepacht. Hazes nam in die tijd ook een liedje op. Over een kruk die almaar leeg bleef. Hij heeft het niet lang uitgehouden in Schalkwijk. Richard Stekelenburg
> 18 <
JOURNAAL
SCHALKWIJS
gen hetzelfde lijken, ze hebben een heel verschillende oorsprong. Dit Schalkwijk is vernoemd naar het riddergeslacht Van Schalkwijk. Arnold en later Gijsbert hadden in de tweede helft van de dertiende eeuw hier een kasteel. Ons Schalkwijk dankt zijn naam zeer vermoedelijk aan het Oud-Saksische woord voor knecht, ‘scalc’. Of het Keltische ‘scoloc’, dat lijfeigene betekent. Een wijk van lijfeigenen en knechten. Nu ja, van dat kasteel hier is ook niets meer over dan een greppelstelsel dat aangeeft waar de buitenmuren stonden.
LENTE-EDITIE 2006, NUMMER 40
Prins Willem Alexanderconcert op 27 april 2007
Carnaval 2007
De fanfares van Schalkwijk en Houten zaten elkaar vroeger met de hooivork achterna, maar inmiddels is dat gelukkig voltooid verleden tijd, want Kunst Na Arbeid en St.Caecilia kunnen prima met elkaar door een deur. Dat zullen ze op 27 april a.s. opnieuw bewijzen, want dan verzorgen de twee fanfares gezamenlijk het Prins Willem Alexanderconcert in Schalkwijk. In de tent van het Oranjecomité wordt een groot orkest gevormd en zal een vlot gevarieerd programma worden gespeeld. Wilt u weten hoe de muziek van Doe maar klinkt als dat door twee fanfares wordt uitgevoerd? Kom maar luisteren, dan hoort u het. Ook de kampioenen van de Melody Percussion Band uit Houten zullen een bijdrage leveren. Tevens is het een mooie gelegenheid om met de nieuwe dirigent van St.Caecilia kennis te maken. Het wordt het eerste openbare optreden van dirigent Frank Bollebakker in Schalkwijk. Daar moet u toch over mee kunnen praten? Iedereen is van harte welkom op 27 april 2007 om 20.00 uur. De toegang is gratis.
De Carnavalsoptocht van zondag 18 februari werd ook dit jaar weer gebruikt om allerlei zaken aan de orde te stellen. Zo ook de brommobiel-oma. Zij attendeerde ons op een aansprekende manier dat er naast lachen gieren en brullen ook serieuze zaken in Schalkwijk spelen. Ze bracht de kwestie Spar en het kopen in onze dorpssuper op een ludieke wijze voor het voetlicht. Want ook de Spar vertegenwoordigt een stuk leefbaarheid. Voor de toeschouwers die toen geen tijd hadden om het briefje van het brommobiel omaatje te lezen volgt hier de tekst: “Adriaan van de Velden wilde zelf wel rijden, maar vond het te koud. Wat we willen zeggen gaat niet alleen over Adriaan maar over veel meer ouderen in Schalkwijk. De Spar is nu voor veel ouderenbelangrijk: Voor de dagelijkse boodschappen maar ook voor een gezellig praatje bij die boodschappen. Als te veel jongere Schalkwijkers alles ‘over de brug’ gaan kopen, gaat de Spar misschien te onder. Voor veel ouderen is dat een ramp. Voor die ouderen vragen wij u: doe alsjeblieft (een groot deel) van uw boodschappen bij de Spar, dan kunnen ook ouderen hier in Schalwijk blijven wonen,”
> 19 <
Puzzel Het is niet altijd gemakkelijk telkens weer een aansprekend gezegde te vinden. Toch is het ons ook deze keer weer gelukt. Ik denk trouwens dat de ouderen onder ons het meer eens zullen zijn met dit gezegde dan de ‘jonge garde’. Voor de puzzelaars die de werkwijze niet kennen: 1 Beantwoord onderstaande vragen. De cijfers geven aan waar straks de afzonderlijke letters thuishoren in de oploszin. 2 Zet de letter onder het corresponderende cijfer in de oploszin. 3 Stuur uw oplossing voor 1 mei 2007 in naar een van de volgende adressen: Ben van der Werf / Biesterlaan 8 / 3998 KK Schalkwijk of Co Baas / Jhr. Ramweg 34 / 3998 JR Schalkwijk of Jan Baas / Brink 4 / 3998 JL Schalkwijk of André van de Water / Provincialeweg 50 / 3998 JH Schalkwijk
Vragen 1 Hoe heet de boerderij op de Provincialeweg 57 + 58? 20
27
29
52
15
53
38
63
31
2
65
10
48
14
15
57
68
45
12
33
25
59
46
18
34
6
11
67
55
42
2 Hoe heet de nieuwe Prins Carnaval 32
16
54
3
15
1
44
4
35
49
3 Vul in: Zo arm als… 9
58
4 De naam van een Schalkwijkse autorijschool
5 Hoe heette het Vitras-gebouw vroeger? 62
56
53
5
61
41
43
30
37
> 20 <
13
56
15
60
39
6 Hoe heet een wachthuisje bij een bushalte? 7
54
2
46
34
11
2
13
66
53
64
18
40
8
7 Wat is de naam van de brug bij Overeind 29 69
21
36
8 Een deel van een kerk.
9 Een ander woord voor dulden, verdragen. 47
28
24
51
60
16
17
19
23
50
63
2
14
22
26
44
1
10 Een bergstaat in de Pyreneeën
11 Een succesnummer in de popmuziek.
De oploszin luidt:
1
2
3
4
5
18
19
6
16
17
30
31
32
33
42
43
44
45
46
47
54
55
56
57
58
59
20
34
35
60
7
8
21
22
36
37
48
49
61
62
9
23
63
10
11
24
25
38
39
40
41
50
51
52
53
64
65
> 21 <
66
12
13
14
15
26
27
28
29
67
68
69
Agenda
Zaterdag 29 april 2007 Gondelvaart in de wetering
Woensdag 28 maart 2007 Afscheidsreceptie bakker Mattin (van bakker Bos)
Zondag 29 april 11.00-16.00 uur Museum Dijkmagazijn de Heul geopend Maandag 30 april 2007 Konininnedag
Vrijdag 31 maart 2007 17.00 uur Lustrum TV SET (senioren)
Vrijdag 4 mei 2007 19.45 uur Dodenherdenking bij het monument
Zondag 1 april 2007 11.00 uur Lustrum TV SET (jeugd) Vrijdag 6 april 2006 15.00 uur Goede vrijdagviering in de RK Kerk met Johannes Passion van J.S. Bach door PA:dam o.l.v. Maria van Nieukerken
Maandag 7 en vrijdag 11 mei 2007 Buurttoernooi VV Schalkwijk Sportpark Blokhoven
Zaterdag 14 april vanaf 8.00 uur Oud papier ophalen
Zaterdag 12 mei 2007 Stichting Vrienden van het Bätz-orgel: Talentenconcert: kinderen spelen muziek in de RK.Kerk
Maandag 16 april 2007 Jaarvergadering van Ukkie
Zondag 13 mei 2007 RK Kerk: Eerste communie
Vrijdag 20 april 2007 Middelbare schooltoenooi TV SET
Woensdag 16 mei 2007 Echtparentoernooi TV SET
Vrijdag 27 april 2007 Recreantentoernooi VV Schalkwijk Sportpark Blokhoven
Zondag 27 mei 11.00-16.00 uur Museum Dijkmagazijn de Heul geopend
Vrijdag 27 april 2007 20.00 uur Prins Willem Allexanderconcert met St.Caecilia en KNA Houten in de tent op het manifestatieterrein
Vrijdag 1 juni 2007 Bouwtoernooi VV Schalkwijk Sportpark Blokhoven
> 22 <
Oplossing puzzel winternummer Het is leuk te merken dat jonge kinderen ook de moeite nemen de puzzel op te lossen. De vragen zijn zo gesteld, dat de oploszin alleen te vinden is als oud en jong elkaar helpen. De een weet de vragen over het verleden, de ander weet meer van het heden.
De winnaar van de vorige puzzel is:
De oplossing van de puzzel in het kerstnummer luidt:
Anja Uijttewaal van Biesterlaan 91 Van harte gefeliciteerd.
“Bloemen zijn op iedere weg te vinden maar niet ieder kan er een krans van winden.”
Financiële bijdrage Uw financiële bijdrage stellen wij zeer op prijs. Ieder kwartaal betaalt de Belangengroep Schalkwijk een flink bedrag voor het kopiëren van het Schalkwijks Journaal. Wij zouden u zeer erkentelijk zijn als u ons financieel wilt steunen. Bankrekening nummer Rabo 35.75.03.996 Postbank 329794 t.n.v. Belangengroep Schalkwijk
> 23 <
AANRUOJ
SJIWKLAHCS
