Jongeren, Sociale Netwerk Sites & Privacy Faculteit Politieke & Sociale Wetenschappen Departement Communicatiewetenschappen - MIOS
Prof. dr. Michel Walrave www.ua.ac.be/mios
[email protected]
Sociale netwerksites • Positief: • Sociaal kapitaal: bridging en bonding social capital • Offline-online: Social compensation en enhancement • Identiteit, self-disclosure, zelfbeeld, eigenwaarde
• Negatief: • Contact risico’s: o.a. cyberpesten • Reclame & applicaties (advergames) • Gebruik persoonsgegevens door derden o.a. Boyd, 2010; Ellison e.a., 2007; Lenhart & Madden, 2007; Valkenburg & Peter, 2007 Valkenburg, Peter & Schouten, 2007; Vandoninck, d’Haenens, De Cock, Donoso, 2011, Zywicka & Danowski, 2008)
Sociale netwerksites & adolescentie • Adolescentie kenmerkt zich door (Steinberg, 2008), o.a.: • Identiteitsvorming: zelf (o.a. gender, seksuele identiteit) sociaal, cultureel • Relatievorming: vriendschap en intieme relaties • Autonomiestreven: zich onderscheiden anderen (ouders)
Kenmerken van sociale netwerk sites • Toegankelijkheid: •
(jonge) tieners kunnen snel eigen profiel opmaken
•
eigen communicatiekanaal (<> ouders)
• Gebruiksvriendelijkheid: •
personaliseren van (multimediaal) profiel & social browsing
•
feedback/advies geven/ontvangen (invloed op eigenwaarde en zelfbeeld)
• Controleerbaarheid: •
chatten, maar vooral asynchrone communicatie (controle <> ontremming)
•
beperken van zichtbaarheid (foto/commentaar)
Kenmerken van data op sociale netwerk sites
(Boyd, 2010)
• Persistent: •
Commentaren en beelden worden gearchiveerd (Timeline)
•
Beperkte controle op de toegang tot persoonlijke informatie (‘illusie van controle’, Peter & Valkenburg, 2011)
• Kopieerbaar & aanpasbaar: •
Data kunnen snel gekopieerd en ‘aangepast’ (vervormd) worden
•
Toegang tot informatie kan beperkt worden, maar kan breder verspreid worden (‘genetwerkt publiek’ Boyd, 2008)
• Zoekbaar: •
Snel en makkelijk opzoeken van profielgegevens, contactdata
•
Afscherming mogelijk met privacy settings
Spanningsveld Ontwikkeling competenties
Adolescenten
Privacy
o.b.v. Boyd, 2010, Peter & Valkenburg, 2011; Trepte & Reinecke, 2011
Sociale netwerksites
Gebruik sociale netwerk sites & vrijgeven data Survey bij Vlaamse tieners
Gebruik sociale netwerksites & vrijgeven data • Onderzoek bij (991) 10-19 jarigen • Welke gegevens delen ze mee in hun profiel? • Wie heeft toegang tot de gegevens? • Gebruiken ze apps en zijn ze fan van merken? • Welke (negatieve) ervaringen hebben ze meegemaakt?
Gebruik sociale netwerksites • Grote meerderheid (89%) heeft (minstens) één online profiel • Hoofdmotieven: contact met (offline) vrienden, vrienden opzoeken, nieuwe mensen leren kennen • Dagelijks checken (54%) ze hun profiel • Tieners gebruiken applicaties (68%) en zijn fan van merk/bedrijf (36%) • Meerderheid (55%) aanvaardt enkel mensen die ze zelf offline kennen • Eén op zes (16%) aanvaardt ieder online vriendschapsverzoek
Meedelen & beschermen persoonlijke data
Meedelen informatie 97% 97% 96% 95% 86%
79% 78% 77% 77%
72% 70% 67% 66% 65% 49% 48% 34% 32%
• •
Meer meedelen algemene en persoonlijke profielgegevens Minder meedelen contactdata
Privacysettings: identiteitsdata • 67%
Brede toegankelijkheid van algemene profieldata
63%
53%
43%
43%
33%
31%
21% 18% 10% 3%
14% 12%
10%
5%
enkel vrienden 11%
10% 3%
5%
4%
6%
niet toegankelijk
18%
16%
15%
23%
23%
21%
niet meegedeeld
5%
3%
9%
vienden en hun vrienden alle gebruikers
voornaam
familienaam
geslacht
leeftijd
foto
stad
Privacysettings: profieldata
•
Een vijfde tot een derde stelt bepaalde persoonlijke data breder open Jongeren delen gemakkelijker bepaalde data dan volwassenen (Livingstone, 2008)
68%
66%
•
51%
39% 35%
23% 21%
34% 33%
32%
30%
27% 25%24% 23%
25% 22% 16%17%
10%10%
12%
12%
9% 6%
niet meegedeeld
29%
9%
7%
14% 11% 10%9% 4%
9% 6% 3%
12% 7%
20% 10% 8%
21% 22% 12%
niet toegankelijk enkel vrienden
6% vrienden en hun vrienden alle gebruikers
Privacysettings: contactdata
• •
Meerderheid deelt gsmnummer niet mee E-mail en IM account is meer toegankelijk
52%
35%
niet meegedeeld
34% 30%
28% 23%
niet toegankelijk 25%
23%
enkel vrienden
17%
7%
7%
vrienden en hun vrienden
7% 6% 3%
e-mail
messenger
GSM
3%
alle gebruikers
Factoren die een rol spelen • Ouderlijke mediëring (co-surfing) vermindert vrijgeven data • Meisjes delen minder data mee en beperken de toegang • Jongeren geven meer data vrij en openen hun profiel tot een bredere groep: • Naarmate ze ouder worden • Naarmate ze profielsites belangrijker vinden • Naarmate ze meer invloed ondervinden van leeftijdsgenoten
Besluit
Besluit • Sociale netwerksites bieden ‘risky opportunities’ voor adolescenten (Livingstone, 2008)
• Sociale netwerksites: aangepaste informatie en sensibilisering over: •
Gebruik van privacysettings
•
Beschermen profielen minderjarigen
•
Omgaan met negatieve ervaringen
• Schoolcontext: inzicht in ‘relatieve controle’ op online informatie: •
Data kunnen snel gekopieerd en doorgestuurd worden
•
Privacysettings vaak niet van toepassing op bedrijven
•
Link tussen vrijgeven/toegankelijkheid data en contact risico’s
• Gezinscontext: sensibilisering ouders •
Verkennen opties en privacysettings
•
Discussie aangaan
www.ua.ac.be/mios
