Jingle all the way! Win een kerstpakket! Luchtruim als leslokaal. Bang om te ondernemen. 20 redenen om GEEN kerst te vieren

redactioneel onafhankelijk magazine van Saxion

20 redenen om GEEN kerst te vieren

Jingle all the way!

Win een kerstpakket! Luchtruim als leslokaal Bang om te ondernemen Nummer 4, december 2009

BIJ ONS BEN JE VAN HARTE WELKOM

Op Saxion zit een ABN AMRO bankshop. Handig om je bank op school te hebben! In de ABN AMRO bankshop is het volgende mogelijk: � Studentenrekening openen � Studenten voordeel verzekering afsluiten � Internet Bankieren � Persoonlijk financieel adviesgesprek � Notebook krediet � PlanetaLimiet Kortom alles wat in de reguliere bankshop ook mogelijk is en meer!

Renteloos Notebook krediet

Je studieboeken in termijnen aflossen?

In samenwerking met het Saxion heeft ABN AMRO een notebook project geïntroduceerd waarbij vijfhonderd renteloze kredieten beschikbaar zijn gesteld aan studenten die een notebook willen aanschaffen. Wees er snel bij en benut deze kans!

Kan of wil je jouw studieboeken niet in een keer betalen? Dan is het mogelijk om via PlanetaLimiet je studieboeken in termijn af te lossen. Het PlanetaLimiet is speciaal voor HBO/WO studenten die hun studieboeken afnemen bij Planeta. Je hoeft geen rekeninghouder bij de ABN AMRO te zijn om een PlanetaLimiet af te kunnen sluiten. Kom langs bij de Bankshop voor meer informatie en de voorwaarden te lezen van het Notebook krediet en PlanetaLimiet. De ABN AMRO bankshop is te vinden in de centrale hal van het Saxion Enschede. ABN AMRO M.H. Tromplaan 28 7513 AB Enschede www.abnamro.nl Of bel 0900-0024 (EUR 0,10 cent per minuut)

Inhoud

Win!

Kerstpakketten en Fokke & Sukke (p. 5 en 23)

10

Saxion bereidt zich voor op zwaar weer

12

Luchtruim als leslokaal

24

Bang om te ondernemen



31



19

Waarom geen kerst? 20 redenen

Foto: Toma Tudor



Lonely during holidays…

En verder: 4 Nieuws, opinie, fun I 15 Student & co I 18 Agenda I 26 In Kenniskringen I 28 Walstraat 9 I 29 Mededelingen I 31 International I 34 Oud-student I 36 Collega & co I 38 Onder de loep I

Origineel Sinds ik in dienst ben van Saxion, hamer ik op originaliteit. Ik ben daarom niet altijd de gemakkelijkste, want een artikel moet als het even kan niet voor de hand liggend zijn. Wil je opvallen, dan moet je ook echt opvallen. Daarom heb ik ook zo’n gruwelijke hekel aan repeterend werk als kerstedities. Op een gegeven moment heb je alle onderwerpen en invalshoeken wel gehad: heimwee onder internationale studenten, studenten die werken met kerst, de gemakkelijke kerstrecepten, et cetera. En zie dan van een vijfde kersteditie nog maar eens een origineel en opvallend nummer te maken. Gelukkig bestaat een beetje redactie uit verschillende personen, karakters en ideeën. En is de kans daarmee groter dat je de gewenste originaliteit bereikt. En ja hoor, ineens ging het lampje branden: als je zo’n hekel hebt aan de kersteditie, waarom maak je dan niet op ludieke manier een anti-kerst-editie? Met allerlei redenen om geen kerst te vieren. En om de kerstliefhebbers nog een beetje te vriend te hou-

den kun je het nog redelijk informatief houden. Met dat laatste hebben we nu denk ik de schijn tegen, toen een collega van me helemaal los ging op de uitwerking van de coverfotografie… Op het moment dat we het coververhaal goed hadden staan, keek ik nog even in het archief van concullega VOX van de Radboud Universiteit, die ik hoog heb zitten. Was toch wel benieuwd of zij ook eens zo’n origineel idee hadden, want daar gaan ze prat op. En ja hoor, vorig jaar hadden ze een soortgelijke insteek als wij! Ik had misschien beter niet kunnen kijken. Maar toch, wij zijn vast wel de enige die het lef hebben om een vastgebonden Kerstman op de cover te plaatsen… Veel leesplezier!

Tim de Hullu, hoofdredacteur

Allereerst

40 Recensies I 42 Uit de kunst, colofon

Nieuws, opinie, fun

Foto: Toma Tudor

Bezettingsgraad Saxion voor verbetering vatbaar

Er is sprake van onderbezetting van de onderwijsruimten op de drie Saxion-locaties. Dat is de algemene conclusie van het onderzoek van organisatieadviesbureau Twynstra Gudde. Om in de toekomst het stijgende aantal studenten te kunnen faciliteren, wordt met twee pilot-projecten onderzocht wat de meest efficiënte manier is om de bezettingsgraad te verhogen.

4

De gemiddelde bezetting van de onderwijsruimten is in Deventer het hoogst (57 procent), op de voet gevolgd door Enschede (54 procent). Hekkensluiter is de locatie in Apeldoorn, met een gemiddelde van 45 procent. Opvallend is het lage gebruik van ingeroosterde ruimten. Zo is in Enschede iets meer dan de helft van de onderwijsruimten ingeroosterd, maar wordt slechts éénderde van die ingeroosterde ruimten ook daadwerkelijk gebruikt. “Ik kan me voorstellen dat je schrikt als je die cijfers ziet”, reageert Gea Tibben, hoofd Roostering en planning. “Ik kan niet zeggen dat ik helemaal tevreden ben, het moet een stuk hoger kunnen. Daar moet ik wel bij zeggen dat als je ons vergelijkt met andere hogescholen, we het helemaal niet zo gek doen.”Het is voor Tibben gissen wat de redenen zijn van de lage bezettingsgraad. “Het kan aan het tellen liggen. Dat de tellers bijvoorbeeld aan het eind van een lesuur binnenlopen en dat de les dan al is afgelopen. Natuurlijk is het ook zo dat docenten het soms niet doorgeven als een les niet doorgaat. Maar dat kan toch niet de enige reden zijn.”

De bezettingsgraad van de werkplekken ligt volgens het onderzoek van Twynstra Gudde op een normaal niveau. Apeldoorn (33 procent), Enschede en Deventer (beiden 31 procent) ontlopen elkaar nauwelijks. De cijfers van Saxion zijn volgens de onderzoekers vergelijkbaar met de bezettingsgraad bij overheden. Pilots Om de bezettingsgraad van de onderwijsruimten op te krikken zijn twee academies uitgekozen voor een proefproject. Op de ene, de academie Bestuur & Recht (ABR), is de pilot al begonnen. Daar is gekozen voor een project, waarbij de leslokalen in feite aan één straat gevestigd zijn. De onderlinge sociale controle van de docenten moet leiden tot een betere afstemming en dus een hogere bezettingsgraad. Op de andere, de academie Ruimtelijke Ontwikkeling & Bouw (ROB), begint de proef waarschijnlijk in het derde kwartiel. Centraal bij de pilot van ROB staat het multifunctionele gebruik van ruimten. “We willen een inspirerende leeromgeving creëren”, vertelt ROB-directeur Marjan Weekhout. “Door middel van vaste ruimten voor studenten, die niet alleen geschikt zijn voor gewone lessen, maar bijvoorbeeld ook voor workshops en het bouwen van maquettes, moet de afstand tussen docent en student kleiner worden.” Thijs Klaverstijn

Nieuws, opinie, fun

To Twitter or not to Twitter? Ook Sax maakt sinds begin november deel uit van de microbloggingdienst Twitter. Het aantal volgers op www.twitter.com/sax_nu neemt serieuze vormen aan. Twitter lijkt een medium met eindeloze mogelijkheden, maar is het eigenlijk wel zo geweldig?

Nee

Jody Luiten (21) Toegepaste Psychologie

Max Melching (20) Stedenbouwkundig Ontwerpen

“Ik vind Twitter erg handig. Ik gebruik het vooral om contact te onderhouden met vriendinnen, bovendien kan ik zien wat zij aan ’t doen zijn. Zelf plaats ik niet elk wissewasje op Twitter. Maar als ik bijvoorbeeld vertraging heb in de trein, dan zet ik dat op Twitter en dan weten mijn vriendinnen dat ook meteen. Ook als ik in de kroeg lekker iets aan het drinken ben, dan zet ik dat wel eens op Twitter. Het is dus vooral ideaal om afspraken te maken. En het mooiste is dat het niets kost, in tegenstelling tot bijvoorbeeld sms’en.”

“Ik vind het vooral erg overdreven. Als je beroemd bent, willen mensen je op Twitter volgen, daar kan ik begrip voor opbrengen. Maar voor gewone mensen? Wie interesseert het nou wat ik de hele dag doe? Als mensen willen weten wat ik ga doen, dan moeten ze me maar gewoon bellen. Het is trouwens ook niet goed om al je gegevens zo op straat te leggen. Stel dat ik ruzie krijg. Diegene waar ik ruzie mee heb, kan misschien via Twitter of Hyves achterhalen waar ik woon. Het is gewoon een kwestie van je gezond verstand gebruiken.” (TK)

Foto’s: Thijs Klaverstijn

Ja

Weinig rek in begroting Saxion moet in 2010 nog strakker sturen op de begroting. Dit heeft betrekking op alle academies en diensten van de hogeschool. Vooral de diensten, in het bijzonder de dienst Onderwijs & Student (DO&S), moeten alle zeilen bijzetten om binnen het budget te blijven.

Reden voor de strakke sturing heeft te maken met het feit dat de hogeschool twee procent minder geld van de overheid krijgt, terwijl de kosten, waaronder salarissen, stijgen. Bestuursvoorzitter Wim Boomkamp wil de sturing geen bezuinigingen noemen. “We zullen ons werk efficiënter moeten doen. En met bepaalde maatregelen zullen mensen teleurgesteld zijn.” Welke maatregelen in 2010 worden

genomen, wordt de komende maand besloten. Ook in 2009 zijn er al flinke maatregelen genomen. Bij DO&S was het begrotingstekort opgelopen tot anderhalf miljoen euro. Er werden onder meer extra kosten gemaakt door de voorbereiding van de implementatie van het Informatie Beleidsplan voor 2010. Door maatregelen als het beëindigen van het Notebookproject en het niet verlengen van tijdelijke aanstellingen werd het tekort teruggebracht tot 800.000 euro. De Raad van Bestuur heeft aangegeven deze overuitputting te “gedogen”. In 2010 wordt de broekriem van de dienst nog verder aangehaald. Zo wordt bij de DO&S-begroting (los gezien van het Informatie Beleidsplan) 843.000 euro bezuinigd. (WvT)

Meer over de financiële situatie in de toekomst op pagina 10.

3FJE
(FMFJKO TF

7BO
5PM


Win ‘Het afzien













'PL LF

4VL LF




het afzien van 2009

van 2009’!












)FU
BG[JFO
WBO


Fokke & Sukke zijn er ook weer in boekvorm, met de 2009-editie van Het afzien van. Sax mag vijf boekjes weggeven. Om voor een boekje in aanmerking te komen moet je wel even antwoord geven op de vraag: de hoeveelste jaarlijkse bundeling van actuele Fokke & Sukke-cartoons is dit?. De eerste vijf goede antwoorders krijgen een boekje toegestuurd. Mail het antwoord met je adresgegevens naar: [email protected].






Reid, Geleijnse & Van Tol 




5

Nieuws, opinie, fun

Twintigers herdenken val van de Berlijnse muur

Foto: Toma Tudor

Jarig op de dag van De Val

Dit jaar is het precies twintig jaar geleden dat de Berlijnse muur viel. Het toeval wil dat eerstejaarsstudente sociaal juridische dienstverlening Ingeborgh Kiers juist op die dag werd geboren! Om de val van de muur te herdenken, werd zij met nog 88 andere twintigers uit Europa uitgenodigd in Brussel bij het Europese Parlement. Mooi avontuur om je 20e verjaardag in Brussel af te sluiten! “Inderdaad! 9 november was ik jarig en een dag later zat ik samen met nog twee Nederlandse studenten, die ook in november 1989 zijn geboren, in de trein op weg naar Brussel. Daar sliepen we met alle Europese jongeren in een viersterrenhotel, lekker luxe dus! Ik heb veel gepraat met andere studenten en het is interessant om te horen hoe zij nu tegen Europa aankijken.”

6

Wat viel je het meeste op? “Dat Oost-Europa nog steeds erg onbekend is bij mensen. Heel weinig jongeren gaan op vakantie naar Estland of Letland, maar de meeste jongeren zijn al wel eens in Amsterdam geweest. Ook viel op dat er grote verschillen zijn

in de betaling van het schoolgeld. Zo sprak ik een jongen uit Malta die geneeskunde studeert en helemaal geen schoolgeld en boeken hoeft te betalen. Dat wordt allemaal geregeld.” Hoe was het om even in een stoel van het Europese Parlement te zitten? “Dat was erg bijzonder. Tijdens het debat werd stil gestaan bij de val van de Berlijnse muur, maar er werd ook vooral vooruit gekeken. In Europa hebben wij het geluk dat we een vrij mens zijn en zonder oorlog kunnen leven. Toch is Europa nog steeds niet één Europa, daarvoor zijn de cultuurverschillen nog echt te groot.” Wat betekent vrijheid voor jou? Vrijheid is voor mij heel belangrijk. Je bent vrij om te gaan en staan waar je maar wilt. Voordat

ik naar Brussel ging, wist ik eigenlijk nog niet veel van de val van de Berlijnse muur af. Ik wist dat er een muur stond, maar meer ook niet. Het heeft mij echt aangegrepen dat mensen die wilden vluchten, werden doodgeschoten.” Nog plannen om binnenkort écht naar Berlijn te gaan? “Toevallig heb ik net met mijn broer afgesproken om binnenkort een weekendje Berlijn te boeken. Ik wil heel graag ervaren hoe het is om de reststukken van de Berlijnse muur in het echt te zien. Alle verhalen en foto’s over de scheiding tussen West- en Oost-Berlijn vond ik erg heftig. Nu wil ik het eens met eigen ogen zien.” Susan Kuipers-Westen

Nieuws, opinie, fun

COLUMN

Snel een baan Hbo’ers hebben vergeleken met academici een goede kans op een baan. Dat blijkt uit een arbeidsmarktrapport van onderzoeksbureau ROA. Je hebt helemaal mooie vooruitzichten als je een zorgopleiding volgt. Dat merkte ook oudSaxion-student Corine Schaart (25), die eind juni haar diploma haalde en direct een vast contract kreeg bij het Medisch Spectrum Twente. “Ik solliciteerde op een interne vacature bij cardiologie en vond het al super dat ik voor een sollicitatiegesprek mocht komen, om zo sollicitatie-ervaring op te doen. Een paar uur later werd ik al gebeld, dat ik het was geworden. En ik kreeg direct een contract voor onbepaalde tijd! Waarom ik de baan kreeg? Ik denk omdat ik gewoon de stoute schoenen heb aangetrokken en ik in een goede brief mijn enthousiasme heb laten zien. Niet iedereen krijgt zo snel een baan, ook niet in de zorg. Zo is een goede vriendin van me al een paar keer afgewezen. In het westen van het land heb je meer kans, daar zijn heel veel banen in de zorg. In deze regio trekt het nu ook aan, mede doordat er hier steeds meer specialistische centra komen. Voor pas afgestudeerden blijft het alleen lastig werk te vinden, omdat er doorgaans toch werkervaring wordt gevraagd.

Poll

Bovendien zijn er afgestudeerden die heel kritisch zijn op een nieuwe baan en niet zomaar ergens genoegen mee nemen. Ik ken ook mensen die een andere studie volgde, voor wie het helemaal moeilijk is. Zo solliciteren oud-studenten van commerciële economie en bedrijfskunde zich suf. Dus wat dat betreft heb ik een goede keuze gemaakt, haha. Zonder gekheid, ik heb de studie niet gekozen om de goede baankansen. Dit wilde ik, ik vind het leuk om met mensen te werken. Voor geld hoefde ik het al helemaal niet te doen, want verpleegkundige is zo’n beetje het slechtst betaalde beroep waar je een hbo-opleiding voor nodig hebt. Maar als ik dan lees dat er 30.000 meer werklozen zijn onder jongeren, dan prijs ik me echt gelukkig dat ik deze baan heb.” (TdH)

Heb je hem ook gezien? De overheid heeft een maand geleden twee weken campagne gevoerd en toen vonden ze het weer genoeg. Niet geheel verrassend nu ABN AMRO weer 4,4 miljard euro toegeschoven heeft gekregen, maar het geeft wel weer aan waar hun prioriteiten liggen. Of zou het komen doordat de inhoud van het spotje niet zoveel deed? Even opfrissen: het spotje gaat over mensen die de Nederlandse taal slecht beheersen waarna hen wordt aangeraden een cursus te volgen. Of in ieder geval: waarschijnlijk is dat de strekking van de gebochelde vrouwtjes die al brabbelend of starend langs de camera kijken en iets duidelijk proberen te maken aan hun gesprekspartner (waarbij ik me blijf afvragen hoe diezelfde mensen de Nederlandse tekst in het spotje kunnen lezen). Toch is integreren niet alleen voor onbegrijpelijke buitenlanders die moeite hebben met de Nederlandse taal. Ook ikzelf integreer regelmatig. Het is spannend, leuk en het verbreedt je horizon. Een soort bierfeest dus, maar dan hopelijk zonder kater. Zo ben ik vorige maand weer begonnen met mijn opleiding. Even een jaartje niks gedaan - behalve dan de eeuwige studiekosten betalen, maar daardoor wel genieten van een lening - en nu weer aan de bak. En dat was eigenlijk nog best spannend. Alle notities uit de eerste twee jaar verzamelen en ordenen (en ideeën doorlezen die je al lang vergeten was) en docenten voorzichtig een e-mailtje sturen waarin je jezelf eerst uitgebreid verontschuldigt en ze daarna genadeloos opzadelt met je voortgangsproblemen - dromend dat ze er ’s nachts wakker van zullen liggen. Zou het ook zo voelen voor vluchtelingen? Je hebt alles voorbereid, de boot is onderweg niet onderschept of gezonken en niemand heeft scheurbuik gekregen (als dat tegenwoordig nog voorkomt). Maar bij aankomst blijkt alles ineens anders te zijn. Een nieuw schoolgebouw?! Nieuwe docenten?! De opleiding heeft een nieuwe naam en indeling gekregen?!?!

Foto: Toma Tudor

Belicht

Foto: Toma Tudor

Integreren

Ga ik de confrontatie aan of duik ik onder in één van de gaatjes in ons antisociale systeem? Word ik de zwerver zonder toekomst of ga ik stug door, riskeer ik mijn vrije leven en laat ik me binden door de papierstroom? Uiteindelijk heb ik dezelfde keuze gemaakt als onze nieuwe kater. Ook hij moest integreren tussen onze twee vierpotige huisgenoten, maar toen ik hem er letterlijk tussen wierp koos hij voor de aanval en liep rechtstreeks op zijn nieuwe collega-kater af en gaf hem een stevig koppie tegen zijn opgezwollen staart. Even brommen, maar stug blijven doorgaan.

sax.nu

Foto's van dode katten in het kunstkabinet van Saxion Enschede. Wat vind jij? Prima, kunst moet provoceren. (98)

Was ik maar een kat. Twee weken later waren ze al onafscheidelijk, maar moest ik nog steeds beginnen…

Prima, maar niet in een hogeschool. (27) Étienne Wilderink studeert concept design. Dit gaat een stap te ver. (149) Geen mening. (12)

7

Nieuws, opinie, fun

Foto: Jan-Maarten Hupkes

In the picture

NK Studentenpoker Het Nederlands Kampioenschap Studentenpoker in het Amsterdamse Odeon kende op 29 november bijna een Saxion-student als winnaar. De commerciële economie-student Roy Rusticus moest alleen in Dave Franken uit Leiden zijn meerdere erkennen. Op de foto Wouter Nijland (Kunst en Techniek), die uiterst geconcentreerd zijn tegenstanders probeert te lezen.

Export van studenten Saxion kent sinds augustus het Saxion Export Center. Met dit exportbureau wil de hogeschool internationaal ondernemerschap van het midden- en kleinbedrijf in Gelderland en Overijssel versterken door het Export Development Programma.

8

Hiermee beginnen studenten bij een bedrijf tijdens hun afstudeerfase en doen er (export)onderzoek voor één of meerdere landen. Als de studenten afgestudeerd zijn, gaan ze nog een half jaar als trainee voor het bedrijf aan de slag. Wat ze onderzochten, passen ze daarna toe in de praktijk. “Met dit project kunnen bedrijven de structuur of start van

hun bedrijfsactiviteiten op de buitenlandse markt onderzoeken”, vertelt Sharon Beening van het Export Center. Volgens Beening is het programma bedoeld voor alle geïnteresseerde Saxion-studenten. “Maar ze moeten wel meer talen spreken dan Nederlands. De meeste opdrachten van bedrijven zijn wel op sales gericht. In de toekomst verwachten we dat tientallen studenten en bedrijven hieraan meewerken. Binnenkort start de eerste opdracht.” (WvT) Meer informatie: www.saxion.nl/exportcenter.

Nieuws, opinie, fun

Opinie

Het dode paard Kenloo Apeldoorn en Almere zijn de enige twee ‘grote’ steden in Nederland die geen volwaardige hogeschool binnen de poort hebben. In Almere gaan ze binnenkort - met de ‘snoeptrommel’ Amsterdam om de hoek - tegen beter weten in weer eens een kansloze poging wagen. In Apeldoorn ging de stekker er bij Kenloo na een valse start uit. Terecht, want aan een doodgeboren paard moet je niet trekken. Ondernemers en bestuurders in Apeldoorn blijken in de praktijk net zo ambitieus als naïef als het gaat om hoger beroepsonderwijs waar de stad naar hun mening ‘recht’ op heeft. Met succes trokken ze in 2004 aan de bel bij Cor Boom, de toenmalige bestuursvoorzitter van Saxion. Die verkondigde, met de van trots glimmende wethouder van Apeldoorn en de directeur van het ROC Aventus aan zijn zijde, klip en klaar dat Saxion Apeldoorn aan een volwaardige hogeschool zou helpen. Ik kan me nog herinneren dat ik de betrokkenen destijds vroeg of ze voor dit matig onderbouwde plan ook bij de concurrerende hogescholen in Arnhem en Zwolle de handen op elkaar kregen. En of ze in Deventer ook stonden te juichen nu Saxion in de koekstad gekannibaliseerd dreigde te worden door de ambities van die andere stad aan de overkant van de IJssel?

Studenten laten Apeldoorn links liggen Al vlot bleek dat de kiem van het debacle, dat in de loop van de tijd Hogeschool Kenloo is gaan heten, vijf jaar geleden op die druilerige middag in oktober is gelegd. Natuurlijk reageerden de HAN en Windesheim furieus toen duidelijk werd dat Saxion met het een-tweetje met de Apeldoornse bestuurders het zogenaamde ANDEZ-convenant, dat de drie hogescholen hadden gesloten om alleen samen in Apeldoorn op te trekken, aan de laars had gelapt. Kortom, de rapen waren gaar. Dat was op zichzelf niet zo’n probleem geweest als meteen was besloten om de blinde Apeldoornse ambities subiet naar de prullenbak te verwijzen. Want er waren en zijn vooral veel goede argumenten om juist niét met hbo naar Apeldoorn te trekken. De drie ANDEZ-hogescholen, Saxion incluis, zitten diep in hun hart helemaal niet te wachten op een concurrent in de achtertuin. De stad, waar Saxion studenten probeert te trekken met de slogan ‘Studeren in het groen’, heeft bovendien een uitgesproken saai en grijs imago bij jongeren. Het belangrijkste argument tégen is echter het feit dat er nergens in Nederland op ruim een half uurtje treinen zoveel uitstekende alternatieven beschikbaar zijn voor de naar hbo snakkende Apeldoornse jongeren. Ze kunnen kiezen uit Deventer, Zwolle, Arnhem en met een beetje fantasie zijn ook echte studentensteden als Enschede en Utrecht binnen handbereik. De cijfers spreken voor zich: met slechts een handjevol eerstejaarsstudenten is de stekker er bij Kenloo terecht uitgetrokken, nog voor de hogeschool echt geboren was. Harry van Stratum Reageren? Via [email protected] of op www.sax.nu.

Uitschieters uit de actualiteit

+

Vaarwel PLW

–

Rookplekken

De macht aan de student! Dat was in 2004 het credo waarmee Saxion de persoonlijke leerweg (PLW, heerlijk, weer een afkorting erbij…) introduceerde. Tot ongenoegen van veel docenten, die het logischerwijs letterlijk namen en niets zagen in deze nieuwe onderwijsvisie, die uitging van keuzemogelijkheden en zelfredzaamheid van de student. Vijf jaar lang werd geprobeerd docenten te trainen en bij te scholen in de PLW, maar uiteindelijk koos Saxion voor een koerswijziging en spreekt de hogeschool nu van een besmet begrip dat is ontspoord. Het project PLW is afgesloten, Saxion wil het woord nu nooit meer horen en dat is maar goed ook. Natuurlijk heeft het goede dingen als onderwijsinnovaties binnen academies gebracht, maar een visie een aparte naam geven en vervolgens docenten laten denken dat het iets engs is dat van bovenaf wordt opgelegd, dat kan nooit lang goed gaan.

In Enschede hadden we een rooktent, geen rooktent, een omgewaaide rooktent en uiteindelijk een luxueuze rookluifel, waarvan de plaatsing van het hoogste punt zelfs in een mededeling werd aangekondigd. Niemand die de rookluifel aan de zijkant van het gebouw ziet staan. Het resultaat: een batterij aan rokers direct voor de hoofdingang, een lekkere zachte laag peuken op de grond en een beveiliger die telkens weer mensen naar de rookzuil moet sturen. En in Deventer is de situatie niet veel beter: daar is de zittribune voor de hoofdingang met een zelfde zachte laag bedekt en heeft het Facilitair Bedrijf de hoop opgegeven en de rookvrije zone niet langer beschermd. De rokers leveren het bewijs: blijf altijd lekker eigenwijs en je krijgt vanzelf de macht in handen…

Ondertussen bij… Een kijkje bij de concullega’s van de andere hogeschoolen universiteitsbladen. Observant – Universiteit van Maastricht ‘Een fantastisch decolleté’ Het glazen plafond, mannen, topsport en dikdoenerij. Observant verzamelde vijf vrouwelijke hoogleraren en vroeg ze het hemd van het lijf. Pikant werd het, toen gevraagd werd naar hun vrouwelijke charmes. “Ik heb een fantastisch decolleté, maar ik laat het nooit zien”, antwoordde Maaike Meijer, sinds 1998 hoogleraar gender- en diversiteitstudies. Trajectum – Hogeschool Utrecht De Machtigste Student 2009 Wie is de machtigste student van 2009? Het hogeschoolblad Trajectum stelde een top tien samen van de machtigste studenten van de HU. Paul de Vries was de afgetekende winnaar. Hij zit in het dagelijks bestuur van de Centrale Medezeggenschapsraad, is lid van de faculteitsraad Natuur & Techniek, zit in de werkgroep regelingen, maakt deel uit van de beroepscommissie verkiezingen en bemoeit zich met de werkgroep Taskforce Introductie. Studeren? Tsja, dat schiet er een beetje bij in. Havana – Hogeschool van Amsterdam Harder rennen dan de rest Rijk worden, wie wil dat nou niet! HvA-student Sybren Smith denkt een goudmijntje ontdekt te hebben. Met zijn fietstaxibedrijfje hoopt hij schatrijk te worden. Toch is het niet alleen geld dat gelukkig maakt. “We veranderden van geldwolfjes in gepassioneerde ondernemers. Het bedenken van manieren om bedrijven beter en efficiënter in de markt te zetten gaf een enorme kick.”

9

Achtergrond

Saxion bereidt zich voor op financiële maatregelen

Waar moet het geld v Saxion moet al strakker sturen op de begroting en ook het ministerie heeft in de nabije toekomst waarschijnlijk ook nog een financiële tegenvaller voor het hoger onderwijs in petto. Een reden voor Saxion om alvast te kijken waar eventuele maatregelen genoFoto’s Wendy van Til

men kunnen worden. Sax kijkt mee en vraagt rond in de organisatie.

Het worden nog spannende tijden de komende maanden: gaat het ministerie bezuinigen of investeren in het hoger onderwijs? Terwijl de ambtenaren van minister Plasterk druk aan het werk zijn, houdt ook Saxion zich al bezig met het vraagstuk. “Want als er flink wordt bezuinigd, moeten we wel weten wat we moeten”, zegt bestuursvoorzitter Wim Boomkamp.

10

Met de directeuren van Saxion is er gesproken over de mogelijkheden. “Het is een verkenning en soort brainstorm geweest”, vertelt Boomkamp. “Er is nog niets vastgelegd. Daar moet nog verder overleg over plaatsvinden. Bovendien is er nog helemaal niet bekend om hoeveel procent de eventuele mindering op het hoger onderwijs gaat dus het blijft bij speculeren. Toch wilden we in elk geval al nadenken over mogelijkheden die we hebben, zodat we goed voorbereid zijn.” Volgens de bestuursvoorzitter moet er een duidelijk onderscheid gemaakt worden tussen maatregelen in 2010 en de eventuele maatregelen die daarna nog komen.

Teleurgesteld “We hebben twee maanden geleden de balans opgemaakt. Daaruit bleek dat ook in 2010 op de begrotingen gestuurd moet worden. Het is niet alleen een probleem voor de dienst Onderwijs & Student, maar een probleem dat alle academies en diensten aangaat. Zo ook bij het Facilitair Bedrijf (FB) en Financiële en Economische Zaken (FEZ). We moeten met elkaar accepteren dat we minder kunnen doen, dat er minder maatwerk geleverd kan worden. Met bepaalde beslissingen zullen er mensen teleurgesteld zijn, maar we moeten terug naar het geld dat we beschikbaar hebben.” Ook de maatregelen voor 2010 zijn nog niet vastgesteld. Boomkamp: “We hebben hierover gesproken met bijvoorbeeld de dienst Onderwijs & Student.” Als voorbeelden van mogelijkheden noemt hij het niet verlengen van aanstellingen voor een bepaalde tijd. “Medewerkers kunnen we proberen intern een andere plek te geven. Vacatures die ontstaan kunnen eerst intern worden aangeboden.”

Eén ding is volgens de bestuursvoorzitter zeker: “We blijven innoveren in onderwijs en onderzoek. Daar wordt geld voor ingepland. Misschien is het alleen in ondersteunende sfeer, maar het blijft. Het wordt wat krapper en bepaalde projecten moeten het kalmer aandoen.” De komende maand wordt besloten wat er in 2010 gaat gebeuren. Later Ook daarna worden beschikbare middelen verder teruggebracht. Weer verzekert Boomkamp dat er niet zal worden gesneden in het onderwijs en onderzoek. “Het geld moet ergens anders vandaan komen.” Tijdens het directeurenoverleg werden mogelijkheden genoemd als het efficiënter gebruiken van ruimten. “De lessen moeten langer door gaan, dus ook later op de dag. En op vrijdagmiddag is er ook een slag te maken”, vertelt Boomkamp. “Dat is niet leuk voor zowel de studenten als docenten, maar het levert wel geld op.” Ook Taco Graafsma, voorzitter van de medezeggenschapsraad (GMR),

weet waar snel geld te halen valt. “Het terugdringen van het aantal contacturen, kan snel geld opleveren. Maar dat lijkt me geen optie. We hebben net het aantal contacturen weer opgeschroefd omdat hier behoefte aan is.” Een andere mogelijkheid is volgens hem juist wel het snijden in de gelden voor onderzoek. “Persoonlijk vind ik dat het gewone onderwijs voorop hoort te staan. Het nut van onderzoek staat daarbij buiten kuif. Maar Saxion moet hier nog voor een groot deel in investeren voordat het is zoals beoogd wordt. Dat geld kan nu misschien beter ergens anders gebruikt worden. Je hoeft de ambities voor onderzoek niet helemaal weg te halen, maar iets minder of op minder hoog niveau kan wel.” Graafsma vindt het goed dat de Raad van Bestuur van Saxion alvast nadenkt over de benodigde maatregelen. “In 2009 kon de Raad van Bestuur wat risicovoller begroten. Iets waar de GMR helemaal achter stond. Nu moet er weer strak gestuurd worden. En dat is volgens de GMR goed te begrijpen.”

Financiële maatregelen

vandaan komen?

Studenten Welke maatregel er ook genomen worden, de Saxion-studenten moeten er zo min mogelijk van merken, vindt Boomkamp. “Het onderwijs zal gewoon plaatsvinden en aan de kwaliteit zal ook niet worden getornd. Dat is wat zeker is.” Navraag onder een twintigtal studenten wijst ook uit dat ze momenteel nog niets van een bezuiniging merken. Boomkamp: “Dat hoeft op dit moment ook nog niet. Maar het is een mogelijkheid dat de studenten in de toekomst meer moeten gaan betalen. Zo kan er hoger collegegeld worden gevraagd of de studiefinanciering worden bevroren. Het zijn twee manieren om snel en gemakkelijk aan geld te komen.” Studenten merken de strakke begrotingen nu nog niet. Medewerkers wel. Jeanet Nijland, medewerker DO&S: “Je merkt dat er weer kritisch wordt gekeken naar onderwijs. Onderwijs is weer corebusiness.” Ook John Bouwens, manager bij de dienst Interne en Externe Betrekkingen (IEB) merkt het. “Er wordt een pas

op de plaats gemaakt. Zo merk ik in mijn werk dat er minder makkelijk ‘ja’ wordt gezegd tegen nieuwe ict-projecten.” Bij de rondvraag onder medewerkers, worden mogelijke bezuinigingsposten genoemd als een mindering in personeel, afschaffen dertiende maand, efficiënter beheer en ondersteuning van processen, gebruik van ruimte en minder geld voor nieuwbouwplannen. Ook zien ze mogelijke inkomsten door de beschikbare ruimte van Saxion in de avonden en weekenden vaker aan derden beschikbaar te stellen. Studenten hebben ook wel een idee waar het geld vandaan moet komen en dat is natuurlijk niet uit hun eigen portemonnee. Uit de steekproefsgewijze rondvraag komen verschillende suggesties. Marco Liessmann, eerstejaars hoger toeristisch en recreatief onderwijs, vindt dat de Landbouwschool weg moet als locatie. “Als daar nog geld ingestoken wordt, op wat voor vorm dan ook, moet dat niet meer gebeuren. Het gebouw ziet er niet

uit.” Martin Cosut, derdejaars commerciële economie, vindt bezuinigen op de introductie een goede oplossing. “Zowel de academie als algemene Saxion introductie is nutteloos. Je doet er maar weinig wat met school te maken heeft.” Ashley Kats, eerstejaars toegepaste psychologie, vindt dat er gekort mag worden op studiereizen. “De prioriteit moet liggen op het noodzakelijke van het onderwijs.” Wanneer de suggestie over het bevriezen van de studiefinanciering of verhogen van het collegegeld ter sprake komt, reageren de studenten fel. “Nog hoger? We betalen al genoeg zelf”, zegt Cosut. Ook Kats vindt dat studenten al genoeg betalen. “Zo moeten wij bijvoorbeeld al onze psychologische testen zelf meebetalen, terwijl je ook al college- en boekengeld betaalt.” Ook het aantal contacturen zien zij niet graag teruglopen. “Dat mag juist wel meer”, is een veelgehoorde reactie. Het gros van de ondervraagde studenten interesseert de moge-

lijke bezuinigingen van Saxion helemaal niet, zolang het maar niet uit hun portemonnee komt. “Het is een moeilijke vraag, maar ik vind het belangrijkste dat ik mijn lessen gewoon kan volgen”, zegt tweedejaars ict-beheer Jordy Wermer. Allang best, vindt de organisatie het niet. Boomkamp: “Wat er ook gebeurt, het blijven lastige keuzes. We willen goed voorbereid zijn op wat komen gaat, zodat we niet voor verrassingen komen te staan als wordt besloten dat er bijvoorbeeld twintig procent wordt bezuinigd. Het is nieuw voor Saxion om in een bezuiniging van dergelijke mate te denken, omdat we het nog niet eerder hebben meegemaakt. We willen nu alvast nadenken, zodat Saxion, als het moment daar is ongeveer halverwege volgend kalenderjaar, snel kan inspelen.” Wendy van Til

11

Reportage

Kijken in de cockpit van de opleiding Verkeersvlieger

Het luchtruim als leslokaal Drie Saxion-studenten startten in september met de opleiding Verkeersvlieger. Nieuwsgierig als Sax is, wilden we wel een vliegles in de praktijk meemaken. Sax-reporter Wendy van Til ging op uitnodiging mee met de elfde les van student Alex Ayez. Een luchtige ervaring, maar niet heus.

“Twente Training, this is Papa Hotel, Sierra X November, approaching Twente in five minutes”, zegt Alex Ayez (21), piloot in spe tegen de vliegbasis. “Landen is het moeilijkste onderdeel”, vertelt vlieginstructeur René Kalsbeek. ‘Moeilijkste? Ik dacht dat we het ergste al wel gehad hadden’, schiet het door mijn hoofd. Terwijl we boven de snelweg bij Enschede vliegen met de landingsbaan recht vooruit, doe ik stiekem een schietgebedje. Niet voor niets, want door de turbulentie schiet het Saxion-vliegtuig ineens naar links en het weiland komt snel dichterbij. Eerder die dag vertrek ik met een groeiend wantrouwen richting mijn afspraak. Een studentredacteur wil liever niet mee en ook de professionele fotograaf blijft liever met beide benen aan de grond. ‘Mietjes’, denk ik. Wie durft dat nu niet? Nu puntje steeds dichter bij paaltje komt, begin ook ik te twijfelen. Het klinkt me-

12

lodramatisch, maar je legt wel even je leven in de handen van een piloot zonder vliegbewijs. Natuurlijk weet ik dat er een instructeur bij is, maar dat vergeet je snel als je omgeving over rampscenario’s ‘grapt’. Check, dubbelcheck Natuurlijk ben ik geen chicken die op het laatste moment besluit niet mee te gaan. Daar ben ik te trots voor. Maar voor de zekerheid ondervraag ik de piloot in spe goed onderweg naar vliegveld Twente. Alex Ayez, eerstejaars technische bedrijfskunde, haalt me op bij Saxion, waar hij even daarvoor nog een tentamen maakte. “Ik heb altijd piloot willen worden. Cliché, maar waar”, zegt hij. “Op mijn achttiende had ik me aangemeld bij de vliegschool van de KLM, maar daar vonden ze dat ik nog moest groeien. Maar mijn droom heb ik nooit opgegeven. Afgelopen jaar kwam ik de mogelijkheid van studeren en

vliegen bij Saxion tegen. Perfecte combi voor mij.” Gepassioneerde piloot? Check. Ik voel me al iets veiliger. Vind je het nooit eng, vraag ik hem. “Natuurlijk is het wel spannend, omdat je toch in de lucht zit. Maar ik vertrouw de instructeur compleet. Hij kan ingrijpen wanneer nodig.” Ik slik even. Dan rijden we de weg richting het vliegveld in: de Braakweg. Hopelijk is dat geen voorteken. Even later rijden we de oude aankomsthal voorbij en staan we bij een loods. Binnen staan twee vliegtuigjes en een helikopter. Na een korte uitleg van de vlieginstructeur aan Alex (ik vang woorden op als: “neus naar beneden”, “spinnen”, “echt even wegkiepen”, “slippen”) is het tijd om “de kist te bekijken”. Deze staat al klaar. Bij het vliegtuigje, een Socata TB9, hoor ik dat de wind 190 staat, pall cross en circa vijftien knopen. Het klinkt indrukwekkend. Alex pakt

Opleiding Verkeersvlieger

Foto’s: Toma Tudor en Wendy van Til

‘Elke les krijg je weer een adrenalineboost’

zijn Engelse checklist erbij en inspecteert het Saxion-vliegtuig. Het checken aan de buitenkant, de zogeheten walk-around, lijkt een eeuwigheid te duren: elk klein onderdeel van het toestel wordt bekeken. Wel een veilige gedachte. Dan is het tijd om in te stappen. Via de vleugel mag ik achter instappen. De gordel lijkt een doodgewone autogordel. Ik krijg mijn eigen koptelefoon met microfoon en voel me ineens flink stoer. Al iets minder stoer vraag ik voor de zekerheid waar de kotszakjes liggen, mocht ik ze nodig hebben. Ik wil namelijk niet mijn lunch over de instructeur, die voor me zit, sproeien. Wanneer ook de studentpiloot en de instructeur zijn ingestapt, draait eerstgenoemde de checklist om. Nog een lijst die in het toestel gecheckt moeten worden. Landlight, taxilight, door closed, seatbelt. Engine on. Yes!. Alex gebaart dat ik de koptelefoon op mag zet-

ten, zodat ik kan horen wat ze zeggen. De student kijkt nog één keer de cockpit rond en zegt dan: Twente Training, this is Papa Hotel, ready for taxi.”

Minuten later vraagt Alex de instructeur. “Vlieg ik wel goed? Ik dacht dat daar de landingsbaan zat, maar…” “Dat is het ook, je kijkt tegen de bomen aan”, luidt het antwoord.

Stu(de)ntpiloot We taxiën naar de startbaan. Dan: een steeds harder ronkende motor. Mijn hart slaat in mijn keel. Ik kan niet meer terug. We stijgen op. Eenmaal in de lucht zijn alle zorgen weg. Wat een fantastisch uitzicht. Zelfs de flinke turbulentie doet dat niet teniet. De instructeur laat Alex klimmen naar 2.000 voet. Het is tijd voor de les in het luchtruim. Alex moet het toestel stil laten hangen in de lucht, maar wel op dezelfde hoogte blijven. Na een paar pogingen lukt dit. “Je verliest weinig hoogte, dat is goed”, zegt de instructeur. “Dat heeft niet iedereen zo snel onder de knie.” Dan neemt hij het stuur even over om iets te laten zien.

“Twente Training, this is Papa Hotel, Sierra X November, approaching Twente in five minutes.” In die paar minuten gaat het allemaal heel snel. Snelweg, weiland. “Probeer het midden van de baan te zoeken… Je gaat te laag… Ik neem het stuur wel even van je over”, zegt de instructeur. Zonder op respons te wachten stuurt hij het vliegtuig naar de landingsbaan. “We hebben veel turbulentie en dat maakt het landen niet makkelijker”, verklaart hij terwijl hij bijna op de automatische piloot de kist aan de grond zet. “Landen leer je bijna aan het einde van de opleiding.”

Hij laat het vliegtuigje stilhangen, net als Alex. “PIEP PIEP PIEP”. Het vliegtuig maakt schrille hoge geluiden, dat kan niet goed zijn. Ineens gaan we met de neus naar beneden en draait het vliegtuig. Ik grijp me vast aan de bank en kijk met grote ogen naar het landschap beneden. Een paar seconden later gaan we weer recht omhoog en vliegen we weer horizontaal. WTF! “Ik wilde je even laten weten hoe dit voelt”, zegt de instructeur nuchter tegen Alex, bij wie de adrenaline ook bijna uit zijn poriën gutst. “Leren vliegen draait vooral om het leren reageren in noodsituaties.” Alex mag het zelf ook een paar keer proberen. Het gaat echter niet zo dramatisch naar beneden als even ervoor. Na enkele pogingen is het alweer tijd om terug te vliegen naar de vliegbasis. “Eerst oriënteren”, zegt de instructeur. “Daar zit de zon, dus dan weet je waar de basis moet zitten. Vlieg maar terug”. En hij gaat achter in zijn stoel zitten.

Wanneer Alex (en de andere twee studenten) na circa een jaar of anderhalf jaar klaar zijn hebben ze hun Private Pilot License gehaald. Daarna wil Alex ook nog doorgaan voor een Airline Transport License. “Alsmaar blijven vliegen”, zegt hij. Nadat Alex zijn vlieguren in zijn boekje heeft genoteerd en wat huiswerk, de voorbereiding voor de volgende vliegles volgende week, mee heeft gekregen, stapt hij weer in zijn auto. “Dat is wat anders dan vliegen”, grapt hij. “Een goede manier om bij te komen, want elke les is weer een adrenalinerush. Een fantastisch gevoel.” De flinke adrenalineboost kan ik beamen, maar ik stap voorlopig even niet meer in een vliegtuig. Wendy van Til

Opleiding verkeersvlieger Saxion is dit studiejaar begonnen met de studieroute Verkeersvlieger. Hierbij werkt de hogeschool samen met de Nederlandse Academie voor Verkeersvliegers (NAV). De studieroute kan worden gekozen na het tweede jaar van de opleidingen Technische Bedrijfskunde, Technische Natuurkunde of Werktuigbouwkunde. De combi zorgt dat piloten in spe meer kunnen dan alleen vliegen, want de werkgelegenheid schippert nogal eens.

13

Student & co

Stefan Nieuwland, één van de bewoners van een atletenhuis in Apeldoorn.

Foto: Auke Pluim

Atletenhuis Nog voordat ik kan aanbellen aan de Wilhelmina Druckerstraat in Apeldoorn, doet langeafstandsloper Abdi Nageeye al de deur voor me open. De vijf atleten in dit atletenhuis zijn zo snel als het licht. Twee van hen, Stefan Nieuwland (21) en Gert-Jan Wassink (23), studeren op Saxion. Nieuwland, student international business management studies, leidt me rond in het huis.

Wow, wat is het hier opgeruimd! Stefan: “Haha, goed he? We wonen hier met zeer gedisciplineerde mensen, dus ook de schoonmaak voeren wij hier gedreven uit. Eén keer per maand plannen we een dag of avond om met z’n allen het hele huis schoon te maken. Iedereen krijgt dan een taak toebedeeld en in een uurtje of wat is het huis weer spik en span.” Aangezien ik me in een huis vol sporters bevind, ben ik zeer benieuwd naar de inhoud van de keukenkastjes… “Je had zeker veel Extran en

energieopwekkend voedsel verwacht, maar dat valt wel mee. Voornamelijk rijst en pasta. Maar inderdaad weinig bier of wijn. We drinken allemaal bijna niet, omdat dit gewoon niet prestatiebevorderend werkt. Al heeft iedereen zijn eigen keukenkastjes met zijn eigen etenswaren, toch wordt er vaak samen gegeten. Meestal trainen we allemaal ’s middags en zijn we ongeveer tegelijkertijd klaar. Na het douchen wordt er dan gezamenlijk gegeten.” En waar hebben jullie het tijdens het avondeten dan over? “Het gaat echt niet alleen

over sport. Uiteraard praten we wel eens over geleverde prestaties en dergelijke, maar ook wij praten over seks en andere onzinnigheden. Alleen zullen er bij ons nooit dronken acties besproken worden, omdat die gewoonweg niet voorkomen. Deze passen niet bij de atletiek- lifestyle.” Jullie bewonen dit huis met vijf atleten, die allemaal leven als topsporters. Heerst er geen concurrentie? “Ten eerste zijn we goede vrienden. Doordat je allemaal in het sportwereldje zit, ben je voor elkaar ook een enorme steun. We geven elkaar

dus ook wel eens adviezen. Er zijn bijvoorbeeld langdurige discussies over de vetverbranding.” Is een huisgenoot een concurrent? “Ja, huisgenoot Reinier Bouma is voor mij een concurrent. We trekken al vanaf ons veertiende met elkaar op en zitten ongeveer op het hetzelfde niveau. Zodra we op de atletiekbaan staan voor een wedstrijd, doet ieder zijn eigen ding. Dan ga je niet even een gezellig babbeltje maken, dat doe je gewoon niet. Dan is de strijd merkbaar.” Sabine Jeurnink

15

Student & co

Derdejaarsstudente commerciële textielkunde Pola Hirschmann bevindt zich voor haar stage in het mooie Genève. Naast het genieten van de overheerlijke Zwitserse chocolade, is ze ook met serieuzere zaken bezig. Als we Hirschmann vragen naar haar bezigheden in Genève, begint ze enthousiast te vertellen: “Op dit moment loop ik een (meeloop)stage bij Fair Labor Association (FLA). Dit is een organisatie die zich inzet voor de rechten van medewerkers van textielfabrieken over de hele wereld. Aangezien ik commerciële textielkunde studeer en omdat dit bedrijf zich inzet om problemen samen op te lossen, past deze stage helemaal bij mij.” Bedrijven als H&M en Puma zijn aangesloten bij de FLA. Deze bedrijven maken samen met de FLA besluiten over het verbeteren van de werkomstandigheden in bijvoorbeeld India, China of Turkije. Hirschmann: “Hierbij kun je denken aan kinderarbeid, slechte lonen en veiligheid. Doordat het een meeloopstage is krijg ik van elke tak van de organisatie wat mee. Zo loopt er nu een project rondom de voetbalkleding van het WK. Maar het aller-leukste is wel dat ik onlangs naar de Paris Fashion Week en de London Fashion Week ben geweest om daar met verschillende producenten om de tafel te zitten. Op deze manier probeert te FLA reclame te maken voor het duurzaam produceren.” Hirschmann heeft ook nog tijd om te genieten van de omgeving. Op dit moment verblijft ze bij een gastgezin met wie ze geregeld in de weekenden de piste op gaat. “Tot nu toe is het allemaal nog heel positief. De tijd gaat mij veel te snel, eind januari zit ik alweer in Enschede.” (SJ)

Een niet alledaagse bijbaan Terrence Jacobus studeert niet alleen technische natuurkunde, ook zijn bijbaan is er volledig op gefocust. Sinds april 2007 werkt hij bij Thales op de afdeling Bareboards & Substrates.

Foto: Toma Tudor

16

“Ik ben bij Thales terechtgekomen na mijn sollicitatie op de studiegerelateerde baan die werd aangeboden bij HBO Jobservice”, vertelt Jacobus. “Na mijn sollicitatiegesprek kon ik direct aan de slag en zodoende werk ik nu al tweeënhalf jaar mee bij het vervaardigen van circuit boards (die een beetje lijken op de moederborden uit computers) die gebruikt worden in de radarapparatuur van Thales. Ik houd me voornamelijk bezig met het persproces, waarbij ik de geëtste circuits tussen kunststoflagen pers en zo het eindproduct opbouw.”

‘Voetbal is een leuke bijverdienste’

Foto: Harry Broeze

Eigen fotos

Topoverleg met modemerken

Zijn professionele voetbalcarrière begon al op elfjarige leeftijd bij FC Twente. Tien jaar en twee clubs later speelt Nino Beukert (21) voor SV Meppen in Duitsland. Na tot in de A-jeugd bij FC Twente te hebben gespeeld, maakte Beukert in 2006 de overstap naar Heracles. Daar speelde de aanvaller in de selectie en viel een aantal keren op eredivisie niveau in. Veel tijd voor school was er niet: “Ik trainde twee keer per dag, het was niet te combineren met mijn studie.” Met de toenmalig trainer Ruud Brood vertrok ook Beukert. “Hij heeft me echt een kans gegeven, maar de nieuwe trainer zag het in andere spelers zitten.” Hij diende zijn jaarcontract uit en ging voor het Duitse SV Meppen spelen. “In de winterstop hadden we een oefenwedstrijd tegen SV Meppen waarin ik goed speelde. Toen ze er lucht van kregen dat ik wegging, was het allemaal snel geregeld.” Toevallig? “Ja, soms moet je een beetje geluk hebben.” Dat je niet altijd geluk kunt hebben, ondervond Beukert al in zijn derde wedstrijd bij zijn nieuwe club. “Ik heb eerst mijn enkelbanden gescheurd en brak daarna mijn pols in een kopduel.” Is het Duitse voetbal zo veel harder? “Nee, wel iets fysieker. Maar ik heb pech gehad en ben nu weer rustig aan het trainen. We zien wel waar het schip strandt.” Voordeel is dat Beukerts nieuwe club ‘s avonds traint, waardoor hij zijn studie Fysiotherapie weer kan oppakken. “Ik ben wel zo realistisch dat ik ook een studie wil volgen. Ik zie het voetbal nu meer als een leuke bijverdienste.” (FK)

“Naast mijn werk volg ik ook mijn stage bij Thales. Deze sluit precies aan bij mijn opleiding, want ik onderzoek of de fijne structuren die met het etsen in het metaal worden gemaakt, maar waarbij veel materiaal verloren gaat, efficiënter kunnen worden gemaakt door de structuur te printen met zilverinkt. Door op deze zilverlaag koper aan te brengen, ontstaat hetzelfde circuit, maar dan zonder de - zoals bij de huidige techniek gebeurt - tussenliggende koperstukken te verwijderen. En dat bespaart niet alleen geld, maar is ook een stuk beter voor het milieu. Omdat het met de huidige printtechnieken erg moeilijk is om zulke fijne structuren te printen, ben ik nu op de Universiteit Twente bezig met het optimaliseren van het printproces. Zo kom je met veel verschillende en moderne technieken in aanraking en leer je ontzettend veel tijdens je studie.” (EW)

Student & co

Interactieve Foto: Toma Tudor

eye

Een kunst & techniek-minor die uitmondde in een afstudeerproject en de eerste opdracht voor hun nieuwe bedrijf. Lieven Maes, Floris Schreuder, Patrick Roubos en Erik Kijk in de Vegte zijn de eigenaren van 100%FAT, een bedrijf dat zich profileert als een ‘100 procent fusion of art and technology’. Als afstudeeropdracht maakten de vier een installatie voor de entreehal van museum TwentseWelle in Enschede. Over een breedte van vijftien meter verschijnen beelden van Twente door de eeuwen heen, die veranderen met de bewegingen van de bezoeker. Gekoppelde bewegingssensoren, beamers en pc’s zorgen geruisloos voor een unieke ontdekkingstocht. “De installatie voor TwentseWelle is eigenlijk het summum van wat je bij onze studie kunt leren”, vertelt Lieven Maes. “Alles zit erin, van

catcher

hardwaredesign tot en met audio. Sommige studenten specialiseren zich in één discipline, maar wij vinden alles leuk en we konden niet kiezen. Daarin ligt denk ik onze kracht.“ Ondanks dat het project ruim anderhalf jaar duurde, was het concept al snel gevormd. “Een grote kale wand vraagt om vulling en dat kan goed met een interactieve introductie die de bezoekers opwarmt voor de echte inhoud van het museum.” Maar ondanks dat de installatie bij de TwentseWelle nog wacht op subsidie, weet 100%FAT al dat het concept een groot succes gaat worden: “We zijn ondertussen al door diverse musea en bedrijven benaderd die erg veel interesse hebben. Het is nu nog een paar weken afwachten voordat de eerste afspraken gemaakt kunnen worden, maar we verwachten veel in de komende maanden.” (EW)

Vliegen zonder besturing

Foto: Toma Tudor

Westerveld uit. “De heli is voorzien van een ingewikkelde sensor die via bluetooth met de computer communiceert. Deze berekent vervolgens zijn positie en stuurt hem richting zijn doel.” Het is de bedoeling om de helikopter uiteindelijk zelfstandig een traject van drie meter af te laten leggen. Dit is makkelijker gezegd dan gedaan, verduidelijkt medestudent Mathijs van den Berg: “Je kunt niet werken met GPS, omdat het binnen niet te ontvangen is en te onnauwkeurig is. Voor de positiebepaling is de helikopter voor honderd procent afhankelijk van zijn sensor en de berekeningen die de computer hier op los laat.” Oefenen doen de studenten in lege lokalen of de gymzaal. De modelvlieg-ervaring van groepsgenoot Ole Isfort komt hierbij goed van pas. Daarbij gaat ook wel eens iets mis, geeft Hugo Westerveld toe: “We hebben wel eens een kleine crash gehad. Schrijf dat maar niet op”, voegt hij er snel aan toe. “De apparatuur hebben we te leen en is niet goedkoop, gelukkig kan de helikopter wel tegen een stootje.” De apparatuur is beschikbaar gesteld door Xsens, een Enschedees bedrijf dat zich specialiseert in bewegingssensoren. Eind januari moet de helikopter zelfstandig zijn testvlucht afleggen. Mathijs: “Dan is de presentatie en moet alles echt werken.” (FK)

Een helikopter besturen is niet gemakkelijk, zelfs niet als het een model op schaal betreft. Zonder afstandsbediening wordt het er al helemaal niet eenvoudiger op. Vijf studenten gingen de uitdaging aan, ze volgen een minor elektrotechniek. “De opdracht is om deze helikopter zelfstandig te laten vliegen, door middel van een bewegingssensor en een computer”, legt student Hugo

17

Agenda

9 december Science Café Deventer Met het onheilspellende thema ‘The Robots Are Coming!’ vindt in Het Burgerweeshuis de nieuwste editie van het Science Café plaats. De centrale vraag: kan robotica echt een nuttige technologie opleveren voor onze samenleving? Prof. dr. ir. Stefano Stramigioli komt met voorbeelden van huidige en toekomstige toepassingen. Gespreksleider is de oud-burgemeester van Deventer, James van Lidth de Jeude. Vanaf 19.30 uur zijn de deuren van Het Burgerweeshuis geopend.

12 december Headbanging Enschede

In Concordia aan de Oude Markt draait ‘New York, I Love You’. Deze film is een ode aan de Big Apple en een vervolg op zijn succesvolle voorganger ‘Paris, Je T’Aime’. In de New Yorkse versie geven regisseurs en acteurs hun visie op de altijd bruisende stad. Het resultaat is een serie van korte films waaraan onder meer Andy Garcia, Ethan Hawke en Natalie Portman hun medewerking verleenden. Kijk voor de exacte tijden op www.concordia.nl.

on-steden Enschede, Deventer en Apeldoorn? De Sax-agenda geeft je, zoals je gewend bent, een aantal uitgaanstips. Wil je meer informatie over deze agendaitems of wil je nog meer op de hoogte gehouden worden? Kijk dan op de agenda van Sax.nu. Daar vind je een actueel overzicht van de activiteiten in de regio. Thijs Klaverstijn

De Enschedese Headbangers Organisatie (EHBO) bestaat tien jaar, dat betekent dat een nieuw tijdperk aanbreekt. En een nieuw tijdperk, betekent nieuwe tradities. Het volgende decennium in het bestaan van de EHBO wordt daarom ingeluid met het grote feest Headbanging Enschede. Een line-up die bestaat uit tien bands, moet deze zaterdag tot een onvergetelijke dag maken. Het feest begint om 16.45 uur in poppodium Atak.

Foto: Theo de Kreek

11 t/m 16 december New York, I Love You – Enschede

Wat is er deze maand te doen in de Saxi-

19 – 20 december Dickens Festijn – Deventer De sprookjes van Charles Dickens herleven elk jaar in het centrum van Deventer. In het historische Bergkwartier ontmoet je in een negentiende-eeuwse omgeving personages als Scrooge en Oliver Twist. Het Dickens Festijn wordt jaarlijks door zo’n 150.000 mensen bezocht, daarom is het zaak om er vroeg op de dag bij te zijn. Houd ook rekening met lange wachttijden, want alleen via de Keizerstraat heb je toegang tot het festijn.

26 – 30 december Humorfestival Deventer 2009 Vijf dagen lang wordt Deventer overspoeld door de lach. Onder het motto ‘Wie het laatst lacht in 2009, lacht het best in 2010’ zijn ruim veertig voorstellingen te zien op uiteenlopende locaties. Niet alleen theater (André Manuel, Zotte Zusjes, Ben Stempher) staat centraal, maar ook humoristische films krijgen aandacht in Filmhuis De Keizer. Kijk voor meer informatie op www.humorfestival.nl.

27 december Indoor VoetbalGala – Apeldoorn

18

Ex-internationals, bekende Nederlanders (RTL-sterrenteam) en de profs van AGOVV. Het zijn slechts enkele van de voetballers die tussen kerst en oud en nieuw naar het Omnisportcentrum in Apeldoorn komen. Zij nemen het op het kunstgras tegen elkaar op in wedstrijdjes van twintig minuten. Ook worden de nominaties voor de Apeldoornse sportverkiezing bekend gemaakt. De zaal gaat open om 12.00 uur, om ongeveer 18.45 uur wordt de finale gespeeld.

Coververhaal

Twintig redenen om GEEN kerst te vieren

Fotografie coverthema: Toma Tudor

Fijne feestdagen!

19

Coververhaal

Ruziënde familie, gesleep met de kerstboom, weer een tegenvallend kerstpakket en je oren worden maandenlang gemarteld met een eindeloze stroom kerstliedjes. Kerst mag dan een gezellig imago hebben, maar er zitten ook genoeg nadelen aan. Sax geeft twintig redenen om kerst te hekelen, niet te vieren of misschien zelfs wel af te schaffen. Thijs Klaverstijn

1

Kerstkaarten

De postbode brengt zakken vol post naar je deur. Iedereen, van tante Tien tot ome Gerrit, je achternichtjes en die oversekste buurman, heeft je een kerstkaart gestuurd. Erg aardig natuurlijk, maar om ruzie met je familie tijdens de volgende verjaardag te vermijden, ben je verplicht om mensen ook iets terug te sturen. Dure kaarten, kilometers postzegels en kramp in je schrijfhand: wat zou het leven toch mooi zijn zonder deze formaliteit.

Religie

2

Wereldwijd noemt ongeveer twee miljard mensen zichzelf christen, maar Soufian Tazi (22) hoort niet bij die groep. Als moslim viert hij geen kerst. “Ik woon bij mijn ouders in Almelo, en bij ons thuis staat er tijdens de kerstdagen geen kerstboom”, vertelt Tazi, student international business & management studies. “Officieel vieren we het niet. Maar we kijken wel gewoon de kerstprogramma’s op televisie. En als ik buiten kerstverlichting zie of een kerstman bij iemand in de voortuin, dan vind ik dat gezellig en straalt dat voor mij vreugde uit. Rond die tijd gaan we trouwens ook bij familie langs, alleen niet in naam van het kerstfeest.”

Enkeltje begraafplaats

3 4

Zelf weten ze het waarschijnlijk nog niet, maar ouderen zijn kerst liever kwijt dan rijk. En als het leven van je opa en oma je lief is, dan geldt dat ook voor jou. Kerst is namelijk bij uitstek de periode voor ouderen om een enkeltje richting de begraafplaats te boeken. Cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) ondersteunen dit. In 2008 stierven in de week van kerst met afstand de meeste Nederlanders in de categorie 65 tot 80 jaar.

Energieverspilling

Wat een verspilling. Lichtjes in de kerstboom, lichtjes in de tuin, misschien ook nog een verlichte kerststal. “Dat is elk jaar weer een discussie”, vertelt Harrie van Bommel, hoofddocent Duurzaam Ondernemen. “Kerstverlichting met LED-lampen hebben de toekomst. Ze zijn niet alleen een stuk zuiniger, belangrijker is dat ze tot wel veertig jaar mee gaan.” Kopen dus!

Te commercieel

5 20

Het wordt nog al eens vergeten, maar kerst is van oorsprong een christelijke feestdag. Je weet wel, de dag waarop de geboorte van Jezus wordt herdacht. Tenzij je tot de groep Nederlanders hoort die niet weten wat er met kerst wordt gevierd. Uit een onderzoek van Intomart in 2004 blijkt dat één op de drie Nederlanders niet weet waarom hij of zij tijdens de kerstdagen rond de kerstboom zit. Met andere woorden: kerst is veel te commercieel.

Geen kerst

Vakantie!

6

Lars van Schagen (20) maakt zich dit jaar niet druk om familieverplichtingen tijdens het feestseizoen. De Saxion-student vertrekt voor acht dagen naar Oostenrijk, om daar aan z’n snowboard-skills te werken. “De familie waar ik mee ga, viert geen kerst”, vertelt hij. “Daar hebben ze geen speciale reden voor. Ik vind dat echt niet erg, want we hebben het toch wel gezellig.” Dat de chemie-student zijn familie moet missen, deert hem niet. “Die zie ik toch het hele jaar al”, lacht hij.

Kilo’s

7

Dat is schrikken! Vijf kilo zwaarder in een paar dagen. Dat krijg je met kerst, want volproppen met eten is nou eenmaal de nationale sport. Alsof nog niet genoeg mensen met overgewicht kampen. Van de vrouwen heeft volgens het CBS 42 procent er last van, terwijl 51 procent van de mannen over een behoorlijke vleesgordel beschikt. Waarom dan toch dat overdadige vreten?

Kerstliedjes

8

Wat een marteling voor de oren. En het begint bovendien steeds eerder in het jaar. De oplettende radioluisteraar hoorde in september al het eerste kerstliedje op de radio. In december is er helemaal geen ontkomen meer aan. Sax’ irritantste kerstliedjes 1 2 3 4 5

Mariah Carey Wham! Chris Rea John Lennon & Yoko Ono Band Aid

All I Want For Christmas Is You Last Christmas Driving Home For Christmas Happy X-Mas (War Is Over) Do They Know It’s Christmas

De beste anti-kerst-cd? Die is ongetwijfeld van cabaretier Sjaak Bral, die in 2005 met de cd Takkekerst op de proppen kwam. Twaalf nummers lang vervloekt hij alles wat met kerst te maken heeft.

Geld

9

Kerst vieren kost geld. En dat hebben we niet, want het is crisis. Toch steken we met z’n allen onze kop in het zand, want tijdens de eerste crisiskerst vorig jaar boekten supermarkten een recordomzet en werd ook het record voor pintransacties gebroken (9,8 miljoen). Ook voor dit jaar zijn de voorspellingen rooskleurig voor de detailhandel. Voor iedereen die begin januari liever niet in het rood staat: geef niet onnodig geld uit aan kerst!

10

Hypocriet

Normaal gesproken vloek je elke zondagochtend op de kerk als je voor dag en dauw (tegen tienen dus) uit bed wordt gerinkeld door de kerkklokken. Maar met kerst word je ineens geacht tussen de trouwe parochiegangers de pastor aan te gapen. Hypocriet?

21

Coververhaal

11

Stank

Ah gezellig, het verplichte familiebezoek tijdens de feestdagen. Al bijna net zo verplicht is dan het gourmetten. Slechtere service kun je niet krijgen: je moet lang wachten, zelf koken en uiteindelijk smaakt het vaak nergens naar. Voedselvergiftiging ligt op de loer en je hele huis stinkt nog tot diep in februari

12

Werken

In plaats van geld uitgeven, kun je ook goed geld verdienen tijdens kerst. “Ik werk al zeven jaar in een restaurant in Hellendoorn, en bij ons moet je altijd minstens één dag werken met kerst”, vertelt Liset Rensen (22), studente industrieel product ontwerpen. “Soms werk ik ook wel twee dagen, maar dat is niet erg. Ik heb niet echt iets met kerst, en zo verdien ik mooi 150 procent.”

Druk, druk, druk

13

Als jij op 23 december ’s avonds met je karretje komt aangeracet bij de supermarkt, lacht het kassapersoneel je nog net niet hard in je gezicht uit. De slimme winkelaar heeft al een paar dagen eerder alle kerstraad in huis gehaald. De laatshoppers mogen vechten over de restjes. Lege schappen, alleen nog maar de vieze kerstkransjes en rijen lotgenoten bij de kassa. Boodschappen doen was nog nooit zo vervelend.

Gesleep

14

15 22

Leuk, een kerstboom. Tenminste, als hij op een veldje of in de winkel staat, niet wanneer het gevaarte vier hoog de flat in moet. Staat dat kreng eindelijk, dan begint de ellende pas echt in de vorm van lichtjes (vorig jaar niet netjes opgeborgen, dus nu in de war), kapotte ballen, en in het ergste geval: engelenhaar. En dan hebben we het nog niet eens over het aftuigen dat begin januari op een katerige zondagmiddag nog boven je hoofd hangt.

Kerstpakketten

Met kerst krijg je cadeaus. Niet alleen van je vrienden en familie, maar vaak ook van je baas. Hoera, wat een groot kerstpakket dit jaar! Bij thuiskomst trek je de doos gretig open. Naast het overbodige verpakkingsmateriaal houd je een voorraadkast vol eten, een springtouw en een gourmetstel over. Drie keer raden wie volgend jaar de honneurs mag waarnemen voor het verplichte gourmetuitje.

Geen kerst

16 17

Echtscheidingen

Hoe slecht kerst voor relaties is, blijkt uit de echtscheidingscijfers. In 2007 kregen leden van de Familierecht Advocaten en Scheidingsbemiddelaars vlak na de kerst 10 tot 50 procent meer ruziënde echtparen over de vloer. Dat kan toch niet de bedoeling zijn van dit gezellige familiefeest.

Massaconsumptie

De massale consumptie van dieren rondom de feestdagen is een doorn in het oog van veel Nederlanders. Ook van Claire Begheyn, de kunstenares die met haar ‘kattenkunst’ op Saxion veel stof deed opwaaien. “Vooral rondom de kerst word ik er waanzinnig mee geconfronteerd”, vertelt ze. “Sinds de jaren vijftig is de vleesconsumptie zoveel vertigvoudigd. Ik kan niet snappen waarom we dat niet een beetje kunnen minderen met z’n allen. Zelf eet ik al dertig jaar geen vlees meer.”

18 19

Sinterklaas kapoentje?

Waarom kerst vieren als we Sinterklaas hebben? Pepernoten, speculaas, marsepein, cadeautjes, de pakjesboot, schoen zetten en zwarte pieten. Sinterklaas is van oudsher hét kinderfeest van Nederland. Hoe lang dat nog zo blijft is nog maar de vraag, want nu al vieren bijna evenveel mensen het kerstfeest. Volgens TNS NIPO was dat in 2007 47 procent, tegen 53 procent van de Nederlanders die Sinterklaas viert.

Mexicaanse griep

De Mexicaanse griepvirusjes staan nu al te springen van plezier. Kerst staat synoniem voor volksverhuizingen. Want wie geen bezoek krijgt, gaat zelf wel ergens op bezoek. En dus een mogelijkheid voor dat vervelende H1N1-virus om lekker wat extra slachtoffers te maken. Om het RIVM te quoten: “Het griepvirus zit in druppeltjes snot, slijm en speeksel. De meest voorkomende verschijnselen zijn: hoesten, koorts, koude rillingen, hoofdpijn, spierpijn, moeheid, droge hoest, soms diarree.” Je bent gewaarschuwd!

20

Familieverplichting

Opa’s, oma’s, ooms, tantes, neefjes, nichtjes, schoonouders. De lijst is oneindig, terwijl kerst maar twee dagen duurt. Het eindeloze familiegeroddel gaat al snel vervelen en het is bovendien verschrikkelijk uitputtend. Gelukkig bestaat er nog zoiets als een kerstvakantie, want na de stressvolle, met familiebezoekjes gevulde kerstdagen heb je die hard nodig.

Win een kerstpakket! Krijg jij van je baas geen kerstpakket? Of vind je dat je er nog één extra verdient? Dan hebben we goed nieuws, want Sax geeft twee kerstpakketten weg. En daar hoef je bijna niets voor te doen. Gewoon een mailtje sturen naar [email protected] met daarin een reden om kerst te hekelen, niet te vieren of misschien zelfs wel af te schaffen. De twee origineelste inzendingen winnen. Let wel op, het mag niet één van bovenstaande twintig redenen zijn.

23

Achtergrond

Waarom maar weinig studenten de stap naar ondernemerschap durven te zetten

‘Ondernemen is risi

Startende student-ondernemers Debby Koendjbiharie en Roel Hummelink in bedrijfsverzamelgebouw Spinnerij Oosterveld in Enschede.

Maar liefst 47 procent van de Saxion-studenten heeft interesse in zelfstandig ondernemerschap. Hoe kan het dan dat zo weinig studenten de stap durven te zetten om echt te gaan ondernemen? Het zit ‘m vooral in durf en tijd. “Ik denk dat je ondernemendheid in je moet hebben. Je moet ervoor gaan en bereid zijn daar dingen voor op te geven.” Voor studenten is zelfstandig ondernemerschap een aantrekkelijk vooruitzicht, lekker eigen baas zijn en zelf bepalen wat je wel of niet doet. Als er dan ook nog sprake is van een economische crisis, ligt het voor de hand dat ondernemerschap aan populariteit wint. Maar volgens Han van der Meer, lector bij het SKIO (Saxion Kenniscentrum Innovatie en Ondernemerschap), is er meer aan de hand: “Het lijkt een autonome trend te worden die losstaat van de economische ontwikkelingen. Sinds de internetbubbel in de jaren ’90 barstte, is ondernemerschap een eigen leven gaan leiden. De mogelijkheden van internet zijn daar natuurlijk debet aan.”

24

“Er zijn bij Saxion tussen de 400 en 500 studenten die een eigen bedrijf

hebben. Dat percentage van ongeveer 4 procent, is hoger dan het landelijk gemiddelde bij hogescholen. Toch is er inderdaad een groot verschil tussen droom en daad. Dat zal ook zo blijven. Studenten hebben hun hele week gevuld met studeren, bijbaan en sociale activiteiten. Dus waar haal je de tijd vandaan? Er zijn er ook een heleboel die wel graag iets voor zichzelf willen beginnen, maar niet weten wat. Bovendien blijkt steeds weer dat studenten die in een ondernemersnest opgroeien, veel eerder voor zichzelf beginnen dan studenten die uit een werknemersnest komen.” “Wij willen als kenniscentrum studenten bewust maken van de mogelijkheden en ze waar mogelijk ondersteunen. We ontwikkelen

onderwijsmaterialen, bijvoorbeeld over het schrijven van een businessplan. En we praten met academies over het inpassen van ondernemerscompetenties in het onderwijsprogramma. Zo is het bij de opleiding Small Business mogelijk om je stage en afstuderen in je eigen bedrijf te doen, maar bij de meeste studies kan dat niet. En we brengen studenten in contact met externe coaches, gelouterde professionals uit het bedrijfsleven, die studenten onder hun hoede nemen.” Klinkt allemaal goed, maar ondertussen is de uitreiking van de EW/ Saxion Ondernemers Award uitgesteld vanwege te weinig aanmeldingen. En telt het ondernemersnetwerk voor studenten, de Young Business Professionals (YBP), maar

een kleine 200 actieve leden. Gerben Derks, voorzitter van de YBP, kan daar kort over zijn: “Dat ligt aan de inrichting van onze website. Als je drie weken niet hebt ingelogd, word je op inactief gezet. Het zijn er dus veel meer dan 200. Studenten die al een eigen bedrijf hebben, hebben ons niet meer nodig. Wij zijn er voor de opstartfase. We organiseren leuke activiteiten voor ondernemende studenten, zoals bedrijfsbezoeken en workshops. Eens per jaar hebben we in samenwerking met de ABN AMRO de Summerschool Ondernemerschap. Daar ga je onder begeleiding van professionals een week lang aan de slag met je eigen businessplan.” Eén van de deelnemers daaraan is Debby Koendjbiharie (23), vierde-

Ondernemen

Foto’s: Toma Tudor

ico’s durven nemen’

Studente en meubel- en grafisch ontwerpster Birthe van der Berg in haar eigen ontworpen kantoor in Goor. jaars hoger juridisch onderwijs: “Na die week realiseerde ik me dat het helemaal niet zo ingewikkeld was. Ik had alleen een inschrijving bij de Kamer van Koophandel, een laptop en printer nodig. Sinds 1 september heb ik dan ook mijn eigen bedrijf in juridische dienstverlening. Ik mag ook mijn afstudeeropdracht in mijn eigen bedrijf doen. Ik moet dan wel een praktijkcoach vinden die me begeleidt. Ik wil de komende tijd kijken waar mijn kansen liggen. Misschien ga ik nog wel doorstuderen aan een universiteit. Maar eerst stort ik me volledig

mijn bed in het studentenhuis waar ik woon. De Spinnerij is handig voor het netwerken en minder eenzaam. Mijn bedrijf heet Twente Werkt, een platform waarop het bedrijfsleven in Twente zich kan presenteren aan hbo- en wo-studenten. Er is ook een vacaturebank met stages en afstudeeropdrachten aan gekoppeld. Op dit moment hebben studenten vaak geen zicht op wat het Twentse bedrijfsleven ze kan bieden. Veel vertrekken er na hun afstuderen dan ook richting het westen. Dit is mijn tweede bedrijf. Ik denk dat je ondernemendheid in je moet hebben.

nomie. Maar dat is dan ook inherent aan haar vak, ze is meubel- en grafisch ontwerpster. Birthe: “Ik zit in een ruimte van een interieurbedrijf van familie in Goor. Niemand wilde hier zitten en ik zag de mogelijkheden. Ik heb het zelf verbouwd en de investeringen gedaan, nu is het een prachtig visitekaartje. Je moet risico’s durven nemen, je hebt geen zekerheden. Dat houd je alleen vol als je iets doet wat je heel leuk vindt. Ik heb veel gehad aan de bijeenkomsten van de Young Business Professionals. Iedereen die plannen heeft om iets voor zichzelf te beginnen,

‘Ik heb mijn studie op een lager pitje gezet’ hierop. En vanaf 1 januari doe ik dat vanuit een kantoor in Spinnerij Oosterveld, een bedrijfsverzamelgebouw voor startende ondernemers. Dat heb ik via de Young Business Professionals geregeld.” Iemand die ze daar regelmatig zal tegenkomen is Roel Hummelink (23), derdejaars personeel & arbeid: “Mijn kantoor is nu nog een bureau naast

Je moet er voor gaan en bereid zijn daar dingen voor op te geven. Ik ga bijvoorbeeld op donderdagavond niet stappen als ik op vrijdagochtend een afspraak met een klant heb. En ik heb mijn studie op een lager pitje gezet.” Iemand die er al helemaal mooi ingericht bij zit, is Birthe van der Berg (24), vierdejaars Commerciële Eco-

raad ik ook aan daar naartoe te gaan. Je komt er gelijkgestemden tegen en dus heb je ook meteen een onderwerp van gesprek.” Peter Politiek (25) is afgelopen juni afgestudeerd in International Business & Management. Hij werkt nu bewust parttime bij een ingenieursbureau om daarnaast zijn eigen projecten een kans te geven. Hij

Geïnspireerd of al plannen op de plank? Je kunt je nog tot begin januari aanmelden voor de EW/Saxion Ondernemers Award met prijzen van € 6.000, € 2.500 en € 1.500. Voor de voorwaarden zie www.saxion.nl/ondernemersaward.

is in een ondernemersgezin opgegroeid: “Volgens mij moet het in je zitten. Ik merk dat ik ongemerkt al veel ervaring heb door wat ik vroeger aan de keukentafel hoorde over de zaak van mijn ouders. Het is heel lastig om vanuit een vaste baan over te stappen naar zelfstandig ondernemerschap. Het is ook wel heel prettig, de zekerheid, het loonstrookje. Toch is dat voor mij niet genoeg. Ik wil zelf de markt bestrijden met iets waar ik in geloof. Ik ben nu met een aantal projecten bezig. Als blijkt welke de meeste kans van slagen heeft, ga ik er helemaal voor en zeg ik mijn baan op.” Mariska van der Meer

25

In kenniskringen

Promoveren in het hbo Drs. Carlie Geerdink heeft een bijzondere band met Saxion. In een grijs verleden stond hij er als student bedrijfseconomie ingeschreven. Later keerde hij als docent terug bij de hogeschool in Enschede. Daar legt hij nu de laatste hand aan zijn promotieonderzoek, waarmee hij als één van de eerste Saxion hbo-promovendi binnenkort aan de Universiteit Twente hoopt te promoveren.

26

“We zouden boekhouder worden”, lacht hij breeduit naar de verslaggever die ooit de collegebanken met hem deelde bij Saxion waar toen nog IHBO De Maere boven de voordeur stond. “Nadat ik afgestudeerd was, heb ik inderdaad een tijdje bij een accountantskantoor gewerkt. Het was niet iets dat me écht aantrok, dus ben ik daar na een paar jaar weggegaan. Ik wilde een andere richting op en ben in de avonduren economie gaan studeren aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam. Intussen werkte ik onder meer als student-assistent en medewerker bij de Universiteit Twente, bij het werkgelegenheidsproject Telework in Enschede en later ook bij de Radboud Universiteit in Nijmegen bij de vakgroep toegepaste economie.” Hoewel hij een rasechte Tukker is, bleek Carlie Geerdinks horizon ver voorbij de Regge en de Dinkel te liggen. Want ruim twee jaar nadat hij in weer bij de toenmalige Hogeschool Enschede als docent neerstreek, vertrok hij naar Pakistan voor een ontwikkelingsproject. “Saxion is wat mij betreft altijd een uitstekende werkgever geweest”, onderbreekt hij zijn carrièreschets. “Werken in Pakistan was voor mij als ontwik-

kelingseconoom een droomkans, maar tegelijkertijd slechts een tijdelijk project. Van Saxion kreeg ik de garantie dat ik terug mocht komen.” En dat heeft hij ook gedaan, eerst als docent en nu als docent-onderzoeker en promovendus vanuit zijn ‘eigen’ hogeschool. Carlie Geerdink is daarmee het tastbare bewijs dat hogescholen zich steeds meer ontwikkelen van onderwijsinstellingen richting kennisinstellingen. Met de Bologna-verklaring in de hand kruipen de hbo-instellingen de laatste jaren daarmee ook steeds dichter tegen universiteiten aan. Promotieonderzoek, tot voor kort een exclusief domein van de universiteiten, wordt nu ook in het hbo gedaan. Al zal de promovendus zich nog steeds bij een universiteit moeten melden waar het exclusieve promotierecht ligt. Hogescholen stellen zichzelf tot doel een bijdrage te leveren aan de regionale kenniseconomie, en verrichten met hun lectoren, die en masse ook bij Saxion instromen, toegepast onderzoek. Probleem hierbij is dat het opleidingsniveau van het docentenkorps hiervoor volstrekt tekort schiet. Zo’n drie procent van de hbo-docenten

is gepromoveerd of met een promotie bezig. Ter vergelijking: de Duitse Fachhochschule stellen - net als de Nederlandse universiteiten - een promotie als expliciete aanname-eis. Op de Vlaamse hogescholen heeft zo’n dertig procent van de docenten een promotie afgerond. Tegen die achtergrond sprak voormalig staatssecretaris Rutte enkele jaren geleden met de HBO-raad af dat er meer hoogopgeleid personeel moest komen om de ambities van de hogescholen met masteropleidingen, lectoraten en toegepast onderzoek te kunnen waarmaken. Sindsdien krijgen de instellingen onder meer subsidie om docenten te laten promoveren; samen inmiddels vijf miljoen euro per jaar, verdeeld naar grootte van de instelling. Universiteiten die de promotor van het traject leveren, krijgen eenzelfde bedrag. Daarnaast ontvangen zij de bonus voor elke afgeleverde promovendus. Het doel is duidelijk: over zeven jaar moet één op de tien hbodocenten gepromoveerd zijn. Ook Saxion heeft de uitgesproken ambitie om het percentage gepromoveerde medewerkers fors te verhogen. Zo spreekt Saxion in de stra-

In kenniskringen

Twente Index in teken van crisis De Nederlandse economie gaat in 2009 met een reële krimp van zes procent door een diep dal. Ook de regio Twente moet een forse veer laten vallen vanwege de economische recessie en de financiële crisis. Vooral vanwege de specifieke economische structuur van de regio, met veel maakindustrie, een relatief kleine dienstensector en veel bouw- en exportgerelateerde bedrijven hakt de crisis er harder in dan elders in het land. Dat blijkt uit de Twente Index 2009 die begin december is gepresenteerd.

Foto: Toma Tudor

De Twente Index is één van de onderzoeksprojecten van het Saxion lectoraat Regionale Ontwikkeling. Lector drs. Paul Bijleveld en onderzoeker drs. Carlie Geerdink zijn grotendeels inhoudelijk verantwoordelijk voor de uitgave. Projectleider is ir. Irene Sijgers, ook werkzaam bij Saxion. De eerste Twente Index in 2005 ontstond nadat Twentse bestuurders en betrokkenen een werkbezoek brachten aan Silicon Valley in de Verenigde Staten en daar kennis maakten met de Silicon Valley Index. Deze publicatie had, net zoals de Twente Index nu, tot doel om betrouwbare, feitelijke informatie te geven over de plaatselijke economie en kwaliteit van leven. De Stichting Twente Index - waarin onder meer Saxion, de Universiteit Twente en de Kamer van Koophandel zijn vertegenwoordigd - wil met haar jaarlijkse uitgave bestuurders en ondernemers prikkelen om op basis van feiten beleidsterreinen te benoemen en prioriteit te geven. Speciaal thema van de lustrumeditie van de Twente Index 2009 - het is immers de vijfde uitgave op rij – is ‘de crisis’. Anders dan in andere jaren het geval was hebben de onderzoekers vanwege de snel wisselende economische omstandigheden met de ‘vinger aan de pols’ moeten monitoren om betrouwbare, actuele en bruikbare beleidsinformatie te kunnen verzamelen. “We hebben het idee dat Twente zwaarder is getroffen door de crisis dan veel andere gebieden in Nederland”, aldus Carlie Geerdink. “De cijfers maken net als voorgaande jaren ook duidelijk dat we in Twente te maken hebben met vergrijzing en krimp van de bevolking. Het actieve deel van de bevolking neemt af, zodat we op wat langere termijn problemen kunnen verwachten op de arbeidsmarkt. Verder blijkt dat de beroepsbevolking in Twente relatief gezien wat minder hoog is opgeleid. Dat is natuurlijk een punt van zorg in een kenniseconomie, waarin hoger opgeleiden hard nodig zijn.”

‘Over zeven jaar moet één op de tien hbo-docenten gepromoveerd zijn’ tegische visie de wens uit om steeds meer docenten actief in te zetten op het gebied van praktijkgericht onderzoek. Uit een nulmeting in het najaar van 2008 blijkt dat nu nog slechts 8,5 procent van de Saxion-docenten aan dergelijk onderzoek deelneemt. Tegelijkertijd wordt in het jaarverslag 2008 melding gemaakt van negentien medewerkers, voornamelijk docenten, die bezig zijn te promoveren bij de diverse kenniscentra. Carlie Geerdink is één van hen, en naar het zich laat aanzien, waarschijnlijk de eerste die via Saxion zijn Dr.-titel in de wacht gaat slepen. “Mijn onderzoek richt zich op het spanningsveld tussen samenwerking en concurrentie van lokale en regionale overheden. Ik breng economische ontwikkelingen van regio’s in kaart en het spel dat regio’s spelen om hun concurren-

tiekracht te verbeteren. Gemeentes en regio’s willen natuurlijk altijd graag innovatieve bedrijven binnen de poort hebben. Maar wat leveren de inspanningen die ze daartoe doen eigenlijk effectief op in termen van werkgelegenheid en imago?” Carlie Geerdink noemt het getouwtrek rond de vestiging van de nieuwe bierbrouwerij van Grolsch als voorbeeld. “Daar is veel om te doen geweest en steden als Enschede, Hengelo en Groenlo hebben zich het vuur uit de sloffen gelopen om Grolsch binnenboord te krijgen. Een dergelijk proces wordt in mijn dissertatie beschreven, waarna becijferd wordt wat die concurrentiestrijd de regio per saldo aan winst of verlies heeft opgeleverd. Eenzelfde analyse zou je nu los kunnen laten op de doorstart van vliegveld Twente. Een item dat buiten mijn onderzoek valt. Maar ik durf de stelling wel aan dat deze doorstart met een gedegen concurre-

rend vliegveld net over de grens bij Münster, een kansloze missie is.” Als docent en gepromoveerd econoom neemt Carlie Geerdink zijn studenten straks mee in de wereld van de wetenschap en het toegepast onderzoek. Onderwerpen waar hij in zijn studententijd op de hogeschool van verstoken bleef, maar die naar zijn mening daarom niet minder belangrijk zijn. “Studenten die Saxion aflevert aan het werkveld, krijgen, hoe je het ook wendt of keert, altijd met onderzoek te maken. Dan is het natuurlijk wel zo handig dat ze weten hoe ze een onderzoek moeten opzetten en hoe ze onderzoeksresultaten moeten interpreteren. Kennis - en met name toegepaste kennis - speelt een steeds belangrijker rol in onze economie. Naast mijn taak als docent wil ik de extra kennis die ik via het promotietraject heb kunnen opdoen, bij Saxion graag inzetten bij het lectoraat Regionale Ontwikkeling. Inderdaad, als onderzoeker. Want daarvan heb ik de smaak nu goed te pakken.” Harry van Stratum

27

FMT-adv-a6-Sax.pdf

27-11-2009

11:48:23

Vanilia maakt mode voor trendbewuste vrouwen, die waarde hechten aan prachtige kleding met een luxe uitstraling. Vanuit ons hoofdkantoor in Wormerveer maken we de gehele collectie zelf, van ontwerp tot eindproduct. Vol enthousiasme en passie werken we elke dag aan de meest mooie kledingstukken en accessoires. C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Voor onze Vanilia shop in Enschede zoeken wij een:

WEEKENDHULP Je hebt een passie voor mode, ervaring in de modebranche, retailmentaliteit en een flexibele instelling. Je vindt het een uitdaging om onze klanten te adviseren en je beschikt over een actieve en open persoonlijkheid. Bij Vanilia ben je het visitekaartje van de winkel; je adviseert klanten en zorgt dat de winkel er perfect uitziet. Durf je deze uitdagende functie aan? Schrijf of mail dan een brief met CV en pasfoto naar: Vanilia The Shop t.a.v. PZ, Zaandijkerweg 5, 1521 AX Wormerveer of [email protected]

Kijk voor meer informatie en vacatures op www.vanilia.com

Een nieuwe klant binnenhalen? Valt niet mee! Zet daarom de eerste effectieve stap naar nieuwe klanten door te adverteren in Sax.

Bel 023-5714745 of mail [email protected] voor gratis advies over de advertentiemogelijkheden.

www.bureauvanvliet.com Postbus 20 - 2040 AA Zandvoort [email protected]

Mededelingen

GMR NIEUWS I Goede voornemens… Het is bijna het einde van het jaar en traditioneel is dat de tijd om terug te kijken en voornemens voor het nieuwe jaar te bedenken. En om af te tellen naar de kerstvakantie, natuurlijk! Het is ook bijna het einde van het eerste jaar van de GMR in deze bezetting. Terugkijkend als voorzitter zie ik een zeer actieve raad. Elke raad is weer anders. Maar ik heb zelden een raad meegemaakt die zo eendrachtig samenwerkt. Het is wel jammer dat de medewerkersgeleding bijna uitsluitend uit docenten bestaat. Dat doet geen recht aan de belangen van de overige medewerkers. We missen op deze manier veel informatie over wat er speelt binnen de diensten en academiebureaus. Bij terugkijken wil je graag klinkende resultaten zien. Daarmee kun je de achterban duidelijk maken wat je doet, en daarmee kweek je betrokkenheid. Door onze werkwijze valt het niet mee. Met conflicten die in het openbaar worden uitgevochten word je inderdaad zichtbaar. Maar we hebben gekozen voor vroege betrokkenheid en een bijsturende rol. Ik denk dat we daar meer mee bereiken, zeker omdat de Raad van Bestuur ons daarbij ook serieus neemt. Als nieuwe raad hebben we in januari onze eigen voornemens gemaakt. Ik denk dat we daar veel van hebben uitgevoerd, maar we hebben beslist nog veel te doen. Eén wa-

penfeit wil ik toch noemen, al moet die nog worden aangelegd. De GMR heeft veel energie gestoken in de toegankelijkheid van de gebouwen. Voor het gebouw in Deventer is dat bijna een soap geworden, maar gelukkig met een happy end. Er komt nu een goede voorziening voor rolstoelgebruikers om vanaf het parkeerterrein de ingang te bereiken. Ik ben wel benieuwd hoe het gaat passen in het architectonisch concept van de hellingbaan. En misschien nog wel meer hoe alle andere medewerkers de hellingbaan gaan nemen wanneer het geijzeld heeft! Krijgen we misschien klimijzers in ons kerstpakket? Een van de voornemens van de GMR is natuurlijk om ook het komend jaar ons stinkende best te doen om de belangen van studenten en medewerkers te behartigen. En er staat ons wat te wachten. Huisvesting blijft een belangrijk item. De bezuinigingsplannen waar Plasterk aan werkt zouden voor het hele hoger onderwijs ingrijpende gevolgen kunnen hebben. Hopelijk komt het niet zo ver, want we spelen een cruciale rol in het realiseren van de kenniseconomie. Maar de politiek heeft wel vaker ambitieuze doelen gesteld zonder rekening te houden met de voorwaarden daarvoor. Omdat de rek er wel zo’n beetje uit is betekenen eventuele bezui-

nigingsmaatregelen wel dat er stevige beslissingen genomen moeten worden. En daar gaat de GMR nadrukkelijk de vinger aan de pols houden. Een ander voornemen is om de betrokkenheid van de achterban bij de medezeggenschap te verbeteren. Het blijft voor ons moeilijk te bepalen waarmee we jullie echt bereiken. Voor de gouden tip kunnen we best een presentje vinden! Meer betrokkenheid betekent meer kandidaten zodat er echte verkiezingen kunnen komen, met echte keuzemogelijkheden. Het lijkt wat vroeg om erover te beginnen, want de verkiezingen zijn pas over een jaar. Maar wij beginnen in maart al met de voorbereidingen. Daarom doe ik hier graag de oproep aan iedereen om als voornemen voor het nieuwe jaar eens serieus te gaan nadenken om je te zijner tijd kandidaat te stellen voor een van de medezeggenschapsraden. Hoewel wij het met veel inzet en plezier doen is er altijd behoefte aan vers bloed, vooral vanuit de niet-docenten. Het is misschien een beetje vroeg, maar ik wens iedereen een heel prettige afronding van het jaar. Het aftellen kan beginnen ... Taco Graafsma, voorzitter GMR

Studentvoorzieningen Heb je voor het eerst studiefinanciering in het hoger onderwijs en twijfels over je opleiding? Dan is dit artikel voor jou bedoeld! Wellicht dat je gebruik kan maken van de 1 februari-regeling.



Wat is de 1 februari-regeling? Als je aan de drie volgende voorwaarden voldoet: je hebt op of na 1 september 2009 voor het eerst studiefinanciering gekregen voor het hoger onderwijs, je zet je studiefinanciering stop per 1 februari 2010 of eerder (en levert je OV-kaart op tijd in), je start je studiefinanciering nooit meer of op zijn vroegst weer per 1 september 2010, dan: wordt het beursdeel van de ontvangen studiefinanciering en de OV-kaart, van 1 september 2009 t/m 31 januari 2010, omgezet in een gift (wat extra geleend is zal ooit - met rente - terugbetaald moeten worden), wordt het aantal maanden dat je studiefinanciering genoten hebt, in mindering gebracht op het totaal aantal maanden dat je recht hebt op studiefinanciering. Moet je je uitschrijven? Nee, je mag best ingeschreven blijven en verder studeren. Wanneer is stopzetten van je studiefinanciering zinvol? Als je je opleiding beëindigd en niet van plan

bent om binnen tien jaar een opleiding in het hoger onderwijs af te ronden, dan is stopzetten van je studiefinanciering vóór 1 februari zeker zinvol: je loopt dan geen studieschuld op! Stop je met je opleiding, maar weet je vrijwel zeker dat je voor een nieuwe opleiding in het hoger onderwijs binnen 10 jaar een diploma gaat halen, dan is het minder belangrijk om gebruik te maken van deze regeling: je beurs en OVkaart worden in dat geval toch een gift. Voordeel is wel dat de beursmaanden die je nu niet gebruikt, later ingezet kunnen worden. Kun je vaker gebruik maken van de 1 februari-regeling? Nee, alleen in het eerste jaar van studiefinanciering voor het hoger onderwijs. Je mag slechts één keer fout kiezen. Studiefinanciering die je na 1 februari van je eerste jaar ontvangt kan alleen omgezet worden in een gift als je binnen 10 jaar een einddiploma haalt in het hoger onderwijs. Deze 10-jaarsklok gaat tikken op het moment dat je voor het eerst studiefinanciering kreeg voor het hoger onderwijs. Voor studenten die voor het eerst per 1 februari starten in het hoger onderwijs geldt een dergelijke regeling, alleen zetten zij de studiefinanciering (en OV-kaart) uiterlijk stop per 1 september

2010 en vragen niet eerder dan per 1 februari 2011 weer studiefinanciering aan. Wanneer moet je je OV-kaart inleveren? Uiterlijk de vijfde werkdag van de maand waarin je je studiefinanciering stopgezet hebt. Dus: bij stopzetten per 1 februari 2010, moet je je OVkaart uiterlijk vrijdag 5 februari 2010 inleveren. Kun je na de toetsen van het tweede kwartiel nog beslissen of je gebruik gaat maken van de 1 februari-regeling? Het probleem is dat je de uitslag van deze toetsen waarschijnlijk pas krijgt in de maand februari. De studiefinanciering kun je met terugwerkende kracht stopzetten. Met terugwerkende kracht je OV-kaart inleveren kan niet. Lever daarom, als je begin februari nog twijfelt, je OV-kaart uiterlijk vrijdag 5 februari in. Je kunt later beslissen om je studiefinanciering met terugwerkende kracht te stoppen. Besluit je om toch door te gaan dan kun je de OV-kaart weer aanvragen. Meer vragen? Maak dan via de studentenbalie een afspraak met de studentendecaan. Mieke de Zwart, studentendecaan.

29

Walstraat 9

Walstraat

9

Unter den Linden Studentensoap met negen Saxion-studenten en bewoners van een sloopwaardig studentenhuis aan de Walstraat nummer 9.

30

“Waar is iedereen? Als je het mij vraagt zijn ze met z’n allen ergens heen. Maar mij wordt niets gevraagd, mij lieten ze alleen. Oh, waar is iedereen”. Angela Sterckel slenterde door de jankende wind met haar ziel onder de arm door de donkere binnenstad. De Duitse Saxion-studente was gisteravond in haar uppie naar een optreden van De Dijk geweest. In een volle zaal was ze helemaal uit haar dak gegaan bij de stomende poëzie van Hollandse Huub en zijn mannen, maar dat kon de eenzaamheid die ze nu voelde, nauwelijks onderdrukken. De regen stortte bij bakken op de stad. De avond hing als een natte dweil aan een maan van oude kaas. De slordig opgehangen kerstverlichting slingerde her en der tussen de bouwsteigers en hekken op het plein waar schreeuwerige neonverlichting, een treurige scheefhangende kerstboom en tetterende kerstmuzak om aandacht vochten. Zo moet Berlijn er uit hebben gezien, toen haar hoogzwangere moeder zich, nu twintig jaar geleden, bij de meute aansloot op Unter den Linden. Eigenhandig had ze aan de Friedrichstrasse de muur helpen slopen waarna ze euforisch naar de Kurfüstendamm in het vrije Westen was gelopen om daar een nacht lang onbedaarlijk feest te vieren. Met een fikse

kater en een tas vol hoop en moed was Fraulein Sterckel de volgende dag met een trucker naar Gelsenkirchen gelift waar Angela amper twee maanden later met Kerst in een smerig achteraf gelegen kamertje was geboren. Angela friemelde de slecht passende sleutel in de voordeur van het studentenhuis aan de Walstraat 9 dat er verlaten bij lag. Iedereen was er op uit nu Kerstmis voor de deur stond. Vluchtelingstudent Leopard Bosingwa was door de IND-smerissen van straat geplukt en moest godbetert de kerst in een cel doorbrengen. Fred Pels was, net als vorig jaar, samen met Ronald van Kersie en Bart Joling naar Les Deux Alpes vertrokken voor een wreed weekje snowboarden. Wouter Proost had ook wel meegewild, maar zijn ouders hadden hem - nadat hij zijn gezicht sinds augustus niet had laten zien - dwingend te verstaan gegeven de kerstkalkoen in Amersfoort te komen nuttigen. Cindy Aanstoot was met haar nieuwe vriendje op stap naar Londen. Omdat ook Femke van Es en Diane Dikmoet en in geen velden of wegen te bekennen waren, zat Angela alleen in deze grauwe provinciestad. Weinacht vieren in de Kohlenpott zat er dit jaar niet in, nu Mutti in een vlaag van heimwee

besloten had voor het eerst sinds jaren in Berlijn op bezoek te gaan bij de man die Angela twintig jaar geleden had verwekt. Angela gooide de voordeur van het studentenhuis weer achter zich dicht en sjokte met het hoofd tussen de schouders de troosteloze stad in. In de Bokkingshang hingen de schaars geklede hoeren uit het voormalige Oostblok fout uitgelicht door paarse tl-buizen uitgeteld voor de ramen. Om de honger te stillen schoof Angela bij MacDonalds een gore McKroket naar binnen, maar die kon het verlangen naar echte Kartoffelsalat met Bratwurst of heerlijke Reibekuche niet wegnemen. “Heiligenabend in Holland, niet iets waarvoor je een muur afbreekt”, mopperde ze richting de dakloze op het plein, die niet op of om keek. Dan maar naar het café, sprak ze zichzelf moed in en ze schoof haar benen onder een tafeltje voor het raam van de kroeg waarvan de gevel verlicht was met ‘Dunkel Weizen’ en ‘Warsteiner Bier’ reclame. Rondom zich heen hoorde ze de gasten fel discussiëren over hun pensioen, de crisis, Wilders en de kopvoddentaks. Rozig van haar tweede Glühwein binnen een kwartier probeerde ze de letters te lezen van de naam van de kroeg die in spiegelbeeld op de ruit geschilderd waren; Onder de Linden, las ze en ze droomde van kerstliedjes, Bescherung en haar Mutti in Berlin.

Foto: Auke Pluim

International

Lonely during holidays… It’s getting darker and colder. During the month of December the Dutch celebrate Sinterklaas’ and Christmas, both family holidays. But how do you survive the holidays without your friends and family nearby? Debby van der Kamp, International Office staff member, "We don't have many problems with homesick students, but once in a while it does happen. Mostly students have these feelings during the first weekend in Holland. They feel lonely then. We have buddies to help new international students the first weeks in our country. Talking with them, or us, usually helps al lot." Bhayu Prasetya from Indonesia arrived in Holland in 2006. “I sometimes miss family and friends, but who doesn't miss his homeland when you are far away? But there are lots of Indonesian friends here, and I make new friends. When I miss my country or family I go to my friends, or arrange some events or trips. Even cooking, having dinner, and gaming together is quite fun. I can also call or texts message them, or chat by internet messaging and social networking website. Those make me feel I’m not that far away from them.” Petra van de Kemp studies facility management at Saxion. She was in England for seven months last year and did not miss her family much. “I went to England for my studies and lived in East Bourne. A friend of mine was also there, and together we rented a house. This house was awful, so we had to search for a new place to stay. I stayed  se-

ven months. I am glad that I was not homesick even though the house was awful. I had a great time in England, even during the holidays. Over there they don’t celebrate ‘Sinterklaas’. They don’t even know our delicious ‘pepernoten’. But they do know Christmas. The only thing Van de Kemp had problems with was the differences in the culture.   “Celebrating Christmas in England is not like I was used to. In Holland we go out to have a drink in the bar during Christmas. In England everything is closed! On Boxing Day everybody went to the beach to dance and have fun. I would never see that happening in our country…” She thinks home sickness can be terrible, but there are lots of ways to cope. “The two days before Christmas both my grandmothers celebrate their birthdays. Missing them I found difficult, but calling them helped a lot. I think when you’re homesick it really helps a lot if you find some friends, or events, where you can stay during those days. Don’t stay at home alone! Maybe you can invite friends or family to come over!” Marloes Neeskens

31

Photo: Toma Tudor

International

Celebrating the holidays Is the Dutch way of celebrating the holidays different from how you celebrate back home? In Holland there are midwinter-horn players, standup comedy and a traditional delicacy called an ‘oliebol’ (oil ball). People in the Eastern part of the country can take part in an advent ceremony where midwinter-horn players chase away evil spirits and announce the birth of baby Jesus. These horns are homemade, from the wood of one-year-old saplings, and are three or four feet long. Blown over wells, they create a deep sounding tone, similar to a foghorn.

As in other countries, many Dutch families go to church on Christmas Eve and\or on Christmas Morning. After church, family and friends gather to play games, exchange gifts or watch a Christmas movie. In the evening they enjoy a family dinner. Popular dinners are traditional Dutch ‘stamppotten’ (mashed potatoes, cabbage and smoked sausage), gourmet dinners, or a fondue. On Boxing Day, which is called second Christmas day in the Netherlands, people tend to leave the home to go for a walk, while others attend a concert, recital or other musical performance. This is

also the most popular day for eating out. New Year's Eve is called ‘Oud en Nieuw’ (Old and New), and is usually celebrated as a cozy evening with family or friends. Traditional snack foods are ‘oliebollen’ (see recipe on this page) and ‘appelflappen’ (apple turnovers). On television, the main feature is the ‘oudejaarsconference’, a performance by one of the major Dutch stand-upcomedians, generally including a satirical review of the year past. At 12 fireworks will light up the skies everywhere. The Dutch are allowed to buy and to light their own fireworks so be ready for a real spectacle. (MvdM)

DSV not just for internationals The new Deventer student organization DSV (Deventer Studenten Vereniging) is not only meant for Dutch students, but also for international students. “All are welcome”, says Micha Tahar, one of the founding members, and a Saxion- IBMS student. During the first DSV event many IBMS (International Business and Management Studies) students were in attendance, which meant many international students. According to the board of DSV everyone is welcome. Tahar, “Just because many international students showed up for the first

party, that doesn’t mean we focus on them. But we definitely do not want to exclude them either.” The first party was meant to assess the enthusiasm of the student body in Deventer. After the second party, which will be hosted in the beginning of December, the board will decide if they will continue with the development of the new student organization. Tahar: “If there are even more students present, we will definitely start DSV and organize activities.” (WvT)

Deventer: university town?

32

Photo: Auke Pluim

Even after several student organizations bit the dust, Deventer still aspires to be known as a university town. Both Saxion and the town of Deventer are part of promoting the city as such; many people however doubt this will be successful. One reason that (Dutch) students stay away from the city centre is that they do not live in Deventer. The university is located near the train station, so students immediately go home after classes. In Deventer, Brink 21 is known as the place for students to hang out. The building on the square ‘De Brink’ has been housing several student organizations; although officially there is only one student organization left (Pro Deo, a Christian student organization). If DSV proceeds to form a new student club, they too will become an occupant of Brink 21. (WvT)

The living crib A custom which one will find around the globe is the living Christmas crib, where the nativity scene is played out. The first living crib is one said to be credited to St. Francis of Assisi who, according to a tale, set it up in a forest clearing. The crib contained the figurines of the Christmas characters and live stock. In the Netherlands, living cribs can be found in churches or at Christmas fairs. To get into the holiday spirit, following a list of places to visit: December 11th (15.00-21.00 hrs, free entrance): Christmas Spectacle at Prismare in Roombeek in Enschede (Roomweg 167D), December 21st (11.00-17.00

your help! What do you think we should write about? Do you have ideas or do you know a fellow student with an interesting internship abroad? Let us know! Sax is always looking for new ideas. We are also looking for international students and Dutch students interested in participating in a special feature called roundtable. Once in a while Sax would like to organize a half hour debate on a variety of issues such as current affairs or culture. Of course we welcome ideas for discussion topics. Send your ideas and/or your contact information to sax@ saxion.nl.

hrs): Christmas Fair at the city square De Brink in Deventer, December 20th and 21st: The Dickens Festival in Deventer’s city center. Even though we’re not sure there’s going to be a living crib, this festival is one, not to be missed. The 19th century characters from the famous Charles Dickens’ books will come to life. December 25th and 26th (11.00-17.00 hrs, entrance € 5,-) Living crib at House of Verwolde in Laren: go back in time two thousand years and walk through the story of Christmas. You can also enjoy seasonal treats like ‘glühwein’, pancakes, Dutch pea soup and hot chocolate. (MvdM)

Oliebollen a.k.a oil balls Following, the recipe for the famous Dutch oliebollen. Even though you can buy them at stands around the country, you can try to make them yourselves. You will need a deep-frying pan with fresh vegetable oil for this recipe. Ingredients (serves 12) 15 gr or 2 packages dry yeast 120 ml (1/2 cup) lukewarm water 560 gr (4 1/2 cups) all-purpose flour 50 gr (1/4 cup) white sugar 1 tsp salt 2 eggs, beaten 335 ml (1 1/2 cups) milk 165 gr (1 cup) raisins Wash the raisins, and let them sit in a bowl of water overnight. The next day, heat the milk in a saucepan (do not boil!). Dissolve the yeast in the warm water in a small mixing bowl. In a large mixing bowl, combine flour, sugar, and salt.  Make a little hole in the centre, and pour the yeast mixture into it. After that, add the (tepid) milk that is left, into the same hole. Mix it with a hand blender

or a spoon until it's a nice smooth mixture. Dry the raisins and add them to the mixture. Cover the bowl with foil and let the batter rise for about 1 hour in a warm place. Heat the oil in the deep-frying pan until it reaches 180ºC (350°F). Now use a soup spoon or icecream scooper and carefully deposit the dough balls in the oil. Don't fry too many of them at the same time (depending on the size of the pan, we recommend 4). After about 8-10 minutes, the oliebollen will be gold and brownish, remove them and let them dry out on a piece of paper towel. Serve them with powdered sugar and enjoy! (MvdM)

Photo: Toma Tudor

We need

Photo: Toma Tudor

International

33

Oud-student

Maartje Visschedijk, afgestudeerd aan Small Business, ging terug naar ROC

‘Ik wil leuke dingen doen, daar haal ik energie uit’

34

Het komt niet vaak voor dat een afgestudeerde hbo’er met een goede baan bij een gemeente naar het ROC stapt om een aanvullende praktische opleiding te doen. Om daar als 22-jarige tussen tieners te gaan zitten. Dan ben je een buitenbeentje. Dat is Maartje Visschedijk (27) inderdaad. Van Europees aanbesteden naar een eigen modeatelier en een soort Pipo-wagen. “Ik kan niet stil zitten.”

Oud-student

Foto: Toma Tudor

Voordat er misverstanden ontstaan, ze heeft absoluut geen spijt van haar opleiding small business en retail management. “Ik wilde na de havo een studie volgen waarbij ik lekker zelfstandig aan het werk kon gaan.” Small business dus, en dat was niet helemaal onbegrijpelijk (gezien haar roots) want haar vader (zelfstandig onderwijsdeskundige) was één van de mensen die aan de basis van deze opleiding heeft gestaan. Ze startte in 2000 de studie, en studeerde af op ‘Inkoop en Europees Aanbesteden’ in drie in plaats van vier jaar en ging werken bij de gemeente Enschede, die haar met open armen ontving. Want zoveel mensen hebben nou ook weer niet verstand van Europees aanbesteden. “Je hoort vaker dat het fout gaat dan goed.” De desillusie bij beide partijen was groot toen Visschedijk al na een half jaartje constateerde dat ze niet de rest van haar leven achter een gemeentelijk bureau wilde zitten. “Ik werk juist graag met mijn handen.” Kleding maken, dat is en was haar lust en haar leven. “Ik zat op een naaicursus en ik dacht, ‘hier ga ik mee verder’. Ik ben naar het ROC gegaan en heb daar met één van de coördinatoren gesproken en uitgelegd wat ik graag wilde: de technische kant van het vak leren.” ROC Voor de algemene vakken als Nederlands, Maatschappijleer en dergelijke kreeg ze vrijstelling. “Ja, ik deed alleen de technische vakken zoals patroontekenen, en modevorming.” Maar goed, Maartje was op dat moment 22 jaar, en ze koos er bewust voor om tussen zestien- en zeventienjarigen te gaan zitten die na het vmbo dezelfde vervolgstudie wilden doen. En die leeftijdsgroep is vooral druk met - laten we het samenvatten - ‘puberen’. “Het verschil was ook wel heel duidelijk hoor. En ook de relatie tussen mij en de docenten was natuurlijk heel anders dan tussen de andere leerlingen en de docenten. Mijn doel was om in twee jaar de opleiding te doen. Ik ging af en toe naar een klas puur om informatie, advies en hulp van een docent te vragen.” Maartje Visschedijk viel er in de klas (natuurlijk) totaal buiten, maar de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat ze dat eigenlijk al haar hele leven gewend is. Ze is niet (laten we zeggen) ‘gemiddeld’. De andere leerlingen deden overigens niet onaardig tegen haar. “Toen ik ze uitlegde wat ik

kwam doen, hadden ze zelfs een soort respect voor mij. En uit die tijd heb ik een heel goede vriendin overgehouden.” Een Europees aanbesteder werd gediplomeerd fashion designer. En dankzij het netwerk van haar zus die in de theaterwereld zit, kreeg ze af en toe al klusjes voor kostuums. “Tijdens mijn studie deed ik al allerlei projecten voor ‘Theaterobers’. Daar maakte ik de kostuums voor en ik ging vaak mee als ze in de stad optraden. Dat was nog tijdens de studie.” En daarna ging het hard met haar, ze heeft inmiddels (op de eerste etage van haar eengezinswoning) een eigen atelier ingericht en ze werkt vooral voor muziek- en theaterverenigingen, zoals voor Theaterkoor Multiple Noise in Hengelo. “Daarvoor heb ik de productie ‘Music Life’ gedaan, dat ging over de virtuele wereld van het internet.” Particulieren die maatkleding willen, helpt ze ook. “Zwangere vrouwen hebben vaak moeite met het vinden van goede kleding. En als je eenmaal maatkleding hebt gehad, dan wil je dat blijven dragen.” Maar ze heeft niet veel tijd over. Bovendien ligt haar hart bij theaterkleding. “Als ik met een productie bezig ben, heb ik een halfjaar tot een jaar mijn handen vol.” Want ze maakt alle kostuums in haar eentje. Van de voorstellingen zelf ziet ze weinig. “Ik zit niet tussen het publiek, maar ik werk achter de schermen, ik help met het verkleden en ik doe de grime.” Geen echt bedrijf Sterker nog, ze heeft officieel niet eens een eigen bedrijf (eenmanszaak of BV), althans ze staat niet ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Bewust niet. “Ik zit in de beginfase. Ik vind het leuk om het allemaal zelf te doen.” Managen van een bedrijf met personeel vindt ze vooralsnog een gruwel. “Zo ambitieus ben ik nog niet, niet op dit moment althans. Ik vind het erg leuk om de dingen te doen die ik nu doe en zolang daar voldoende variatie inzit, geniet ik daarvan. En dat vind ik het belangrijkste.” Het is ook de angst, zegt ze eerlijk, om te groot te worden. Dat het routine wordt. “Op school moest ik soms bijwijze van spreken iets honderd keer doen en dat stond me tegen. Het moet wel gewoon elke keer een uitdaging blijven.”

Acquireren hoeft ze niet. “Het is vooral mond op mond reclame. Ik adverteer niet en ik ga niet staan ‘flyeren’ op de markt. Ik krijg voorlopig genoeg werk aangeboden, als je dat bedoelt…” Van haar tijd aan Saxion heeft ze geen seconde spijt. “Ik heb vooral het eerste jaar dat je een eigen onderneming start, veel geleerd. We hadden het bedrijf Wayward opgericht. Dat was en bedrijfje dat lichtgevende u-profielen voor cilindersloten maakte. Als je in het donker thuiskwam, kan je het sleutelgat gemakkelijk vinden, was ons idee. Nee, het is geen succes geworden, maar het ging er natuurlijk om dat je met alle facetten van het ondernemerschap te maken kreeg: inkoop, verkoop, productie, marketing, administratie, noem maar op. Ja, daar heb ik ook nog voordeel van gehad toen ik met mijn atelier begon.” Bouwkeet ‘Never a dull moment’ met Maartje. Uit angst voor routine heeft ze onlangs een bouwkeet gekocht. Zo’n lege ruimte die op bouwplaatsen wordt gezet zodat de bouwvakkers droog hun boterhammetje kunnen eten. Ze wil er een soort stacaravan van maken. “Ik ben constant op zoek naar nieuwe uitdagingen.” Als het mobiele onderkomen naar haar zin is, gaat ze het ook echt te huur aanbieden. “Dan kom je weer terug bij het project van Small Business en het eerste jaar waarop je echt met ondernemerschap bezig bent.” De verbouwing van de schaftwagen, die ze grotendeels eigenhandig doet (pa sprong bijvoorbeeld bij wanneer een toiletje geïnstalleerd moest worden), geeft haar en soort artistieke bevrediging. “Het is mijn project en als het klaar is, wil ik kunnen zeggen, ‘dat heb ik gemaakt’. De elektriciteit is net aangelegd. Het plafond en de muren zijn weer dicht. Ik ben nu bezig met de meubels. Zoals ik zei: ik werk graag met mijn handen en ik ben graag creatief bezig en als ik iets zie en dat lijkt me leuk, dan ga ik dat doel achterna.” Dat gedrag zal haar vrienden en familie overigens niet verbazen. Ze krijgt heel vaak te horen, ‘daar heb je Maartje weer, typisch iets voor haar’. “Ik kan niet stilzitten, ik moet gewoon altijd dingen doen. Vooral dingen die ik leuk vind, daar haal ik heel veel energie uit.” Jan Medendorp

35

Collega & co

‘Bij sportfotografie draait het om actie’ Haar foto’s van het vrouwenvoetbalteam van FC Twente zijn te bewonderen in de gang van het Informatiseringscentrum (IC) op Saxion Enschede. Sportfotografie is een grote passie van Madeleine Loman (42), systeembeheerder bij het IC, waarbij het draait om een perfecte actiefoto. Om haar kennis verder uit te breiden, begint ze volgend jaar met een cursus aan de Fotovakschool.

Foto: Toma Tudor

“Vroeger heb ik zelf veel aan sport gedaan, zoals hockey, tennis en roeien. Met roeien heb ik zelfs nog een aantal jaren aan wedstrijden meegedaan. In 2000 heb ik samen met mijn vriend de website NLroei opgericht. Het doel van deze stichting is om de roeisport zo veel mogelijk te promoten.” Voor deze website moesten er natuurlijk ook foto’s worden gemaakt en zo is Madeleine Loman aan het fotograferen geslagen. “Bij sportfotografie draait het om actie. Als je zo’n moment goed kan vastleggen, is dat echt super!”, vertelt ze enthousiast. Voor een professionele fotograaf vindt ze zichzelf nog niet goed genoeg. Wel houdt ze haar camera paraat tijdens de Olympische Winterspelen in Vancouver in februari. Op dit moment maakt ze nog echt foto’s op het gevoel, maar daar komt binnenkort verandering in. “De technische kennis ontbreekt nu nog tijdens het maken van een foto, maar met een basiscursus fotografie hoop ik straks veel meer inzichten en kennis op te doen.” (SK)

Foto: Auke Pluim

Poedelpassie

Ze weet dat veel mensen het een tuttenhond vinden, maar voor secretarieel medewerkster van het kenniscentrum AGZ staat de poedel onbetwist op nummer één. Van kinds af aan heeft ze samen met haar moeder aan hondenshows deelgenomen, een passie die tot op de dag van vandaag op hoog vuur staat. Carla Platerink: “Het moment waarop je poedel kwispelend aan de riem loopt te showen, dát is fantastisch.” Inmiddels heeft ze een zeventiende generatie Curlfinch-honden, afstammelingen van de eerste raspoedel die haar ouders in 1963 in huis namen. “De eerste poedel heette Cherrylda en kwam uit een nest van Paleis

het Loo”, vertelt de Saxion-medewerkster. “Het was ook de eerste poedel waarmee ze gingen showen.” Het showen wierp geen geringe vruchten af. In totaal zijn Curlfinch-honden vijfentwintig keer wereldkampioen geworden. “Ja”, zegt Carla Platerink trots. “Curlfinch honden zijn een begrip in die wereld.” De naam Curlfinch is een samentrekking van haar vader en van haar moeders achternaam. “Mijn vader heet Kroes en mijn moeder Vink en daar hebben we Curlfinch van gemaakt”, legt Platerink uit. Ze fokt de honden zelf. Bij het introduceren van een nieuwe viervoeter wordt er streng op toegezien dat deze aan de eisen voldoet. Ze moeten gezond zijn, er goed uitzien en uit een vriendelijk nest komen. “Een goede raspoedel moet de stabiliteit van een koe hebben en de gratie van een Fries paard”, meldt de poedelliefhebster. Raspoedels houden is geen hobby die je er ‘wel even bijdoet’. Het opvoeden en onderhouden van dergelijke honden kost veel tijd en energie. Vooral in de verzorging gaat veel tijd zitten. Carla Platerink: “Een poedel moet je om de zes weken knippen, wassen en föhnen. Daar ben ik tien tot twaalf uur mee bezig…per hond.” (DM)

Digitale schop onder de kont

36

Haar trajecten duren één maand en gedurende die maand kunnen studenten zo veel als nodig is een beroep op Marije Poels doen. De hulp die zij aanbiedt is afhankelijk van de student zelf. Wie door de bomen het bos niet meer ziet, helpt ze bij het analyseren en structureren van de scriptie. De bronnenzoekende student wijst ze de weg naar relevante literatuur en de lakse

gemakkelijk. De student kan zijn vraag op elk moment stellen en doordat ik een laptop heb, kan ik overal werken en vrij snel reageren. Er hoeven geen agenda’s getrokken te worden. Studenten hoeven er zelfs hun bed niet voor uit.”

Foto: Auke Pluim

Haar bedrijf Digiscriptie.nl bestaat nauwelijks drie maanden, maar nu al heeft Marije Poels aanmeldingen uit Rotterdam, Groningen en Deventer. De Saxion-medewerkster en psychologe ondersteunt wo- en hbostudenten bij het maken van hun scriptie en dat zonder face-to-face contact. Marije Poels: “Let wel, ik help mensen alleen op weg. Ik schrijf zelf géén scripties.”

leerling geeft ze een digitale schop onder de kont. Maatwerk dus. Op de vraag of het niet lastig is om mensen te begeleiden als het persoonlijke contact wegvalt, antwoordt ze hoofdschuddend nee. Integendeel. “Het is zowel voor mij als voor de student

Volgens de psychologe is het schrijven van een scriptie voor veel studenten een pittige uitdaging. Ze benadrukt dat het voor hen meestal de eerste grote opdracht is die ze zelfstandig moeten doen. Veelvoorkomende fouten zijn: een te brede stelling, weinig goede literatuur en te laat beginnen. Marije Poels: “Ik adviseer studenten om eerst goed na te denken voordat ze aan een scriptie beginnen. Over het algemeen geldt dat je éénderde van de tijd moet besteden aan het nadenken over de stelling en opzet van je opdracht, éénderde aan je onderzoek en éénderde aan het daadwerkelijk schrijven van je scriptie.” (DM)

Collega & co

COLUMN Gewetenloos

Pensioen met prachtige gedichten Per 1 januari gaat directeur Algemeen Bestuurlijke Zaken Henk Spijker (63) met pensioen. Duidelijk is dat zijn zwak voor de dichtkunst een deel van zijn tijd gaat vullen. Spijker: “Gedichten vind ik prachtig; zowel om ze te lezen, als om ze te maken. Ook kun je sommige gedichten heel goed spelen.” Zijn favoriete dichter? Doctorandus P. Een taalvirtuoos, meent hij. En dan wel één met een enorme dosis humor. Zelf schrijft hij ook poëzie, maar waar hij daadwerkelijk van geniet is het voordragen van gedichten. En omdat je een eerste keer nooit vergeet, vraagt ondergetekende naar zijn eerste voordracht ooit. “Dat was eigenlijk bedoeld als straf”, vertelt de directeur met pretoogjes. “Ik zat op het HBS (Hogere Burgerschool, red.) en had me misdragen. Daarom moest ik van een docent een volle pagina uit het gedicht De Overwintering op Nova Zembla uit het hoofd leren en aan de klas voordragen. Wat de docent niet had verwacht, was dat ik het gedicht zo enthousiast zou brengen dat de hele klas daardoor begeesterd raakte en in applaus uitbarstte.” Of hij het stuk nog kent? “Jazeker, wat je ooit op zo’n manier hebt geleerd, vergeet je niet gauw.” Zijn laatste werkdag is 18 december, maar officieel is hij per 1 januari 2010 met pensioen. Een mooi rond getal, vindt hij. Henk Spijker heeft iets meer dan een decennium met plezier bij Saxion gewerkt en kijkt nu uit naar zijn pensioen. Er zal beslist ruimte zijn voor poëzie, maar ook voor andere dingen. En hoewel hij nu uit verschillende hoeken verzoeken krijgt om zijn vaardigheden in te zetten voor diverse activiteiten, zoals het coachen van mensen, wil hij zich niet helemaal vastleggen. “Ik houd mijn opties graag open. Mijn ervaring is dat de toekomst altijd anders uitpakt dan je had gedacht en ik wil de eerstkomende tijd eerst eens goed aan mezelf toekomen.” (DM)

Minder kunst dus. Een medewerker reageert op Sax.nu op de expositie van kunstenares ‘Claire Begheyn’ in het kunstkabinet in Enschede: ‘Waar is de tijd gebleven dat kunst nog gewoon een standbeeld, een schilderij of een echt kunstwerk was?’ Tja, wat kan daarop het antwoord zijn? Nog niet eerder hebben we meegemaakt dat er publieke reactie kwam op geëxposeerde kunst, laat staan enig rumoer met een heuse actievoerder die de leden van de kunstcommissie van ‘absolute gewetenloosheid’ betichtte. Dus heeft Saxion ‘in overleg met de actievoerder’ de expositie afgeschermd en een waarschuwingsbord geplaatst om het publiek te beschermen. RTV-Oost bracht er twee afzonderlijke rapportages over.

Foto: Toma Tudor

Foto: Toma Tudor

‘Epy Drost causes light pollution’. Wie had dat ooit kunnen denken. Weinigen van de huidige generatie studenten zal de naam Epy Drost iets zeggen en zeker niet de buitenlandse studenten voor wie het bericht op Sax.nu bedoeld was. Hij heeft Twente in 1977 de beker bezorgd. Dat was het wel. Er zullen redenen zijn geweest om de naam van het hoge hoger onderwijsgebouw naar een voetballer te vernoemen en niet naar een textielbaron. Maar daar wil ik het niet over hebben, het gaat me om het gebouw zelf, met een schil van gezeefdrukte glazen panelen in een motief van textielprint. Dat dan weer wel. Kunst dus eigenlijk. In de architectuur van het Drost gebouw is gekozen voor iets bijzonders. Als het donker is worden de bovenste verdiepingen verlicht. Een baken in de grauwe stad. Daar vindt men natuurlijk wat van: lichtvervuiling en energieverspilling. Dus doet Saxion het licht uit: ‘We hebben enkele signalen in Enschede opgevangen, waaronder één in de regionale krant,… Vandaar ons besluit.’

Mag kunst in de openbare ruimte reacties teweegbrengen? Ik vroeg deze week aan verschillende collega’s wat ze vonden van ‘de longhorn’ in de hal van het Forum in Enschede. Het doek was hen in al die jaren nooit opgevallen. Wel hadden ze een aap zien zitten aan een tafeltje. In al haar gewetenloosheid heeft de kunstcommissie ooit een lichtbak met foto van een slapende man laten plaatsen aan de muur schuin tegenover de gewraakte expositie. Nooit iets over gehoord. Vreemd eigenlijk, de intimiteit in het beeld van deze argeloze mens onder gekreukte lakens van waaronder naakte voeten steken, is voor mij persoonlijk schokkender dan die van een dode kat. Iedereen heeft zijn eigen grenzen als het gaat om de waardering en acceptatie van kunstuitingen. Een student op Sax.nu: ‘Ik ben blij dat er nu schermen staan bij het rariteiten(!) kabinet. Ik vond het niet echt een lekker gezicht op de foto's.’ De kunstcommissie weet wat haar te doen staat: kunst ‘met een lekker gezicht’ te selecteren anders gaat het licht uit en volgt afscherming. Nitie Mardjan is medewerker bij de academie Gezondheidszorg.

37

Onder de loep

Slimmer werken Bij de zes kenniscentra van Saxion zijn meer dan dertig lectoren actief. In de serie Onder de loep belicht Sax de activiteiten en het toegepast onderzoek dat zij samen met docenten en studenten verrichten.

Technologische hulpmiddelen worden volop ontwikkeld voor de zorg. Maar in het gebruik ervan is men nog terughoudend, legt Willems uit. “Het komt enerzijds omdat de werkers in de zorg vaak niet zo veel affiniteit hebben met de techniek. Anderzijds zijn de technische hulpmiddelen soms minder geschikt in het gebruik, omdat de ontwikkelaars geen affiniteit hebben met de zorg. De afgestudeerden van de nieuwe studieroute hebben kennis van beide zaken. Zij moeten dan ook een brug slaan tussen zorg en technologie.”

Studenten moeten kloof dichten

38

“Ja, ik denk dat er een nieuwe beroepsgroep aankomt”, zegt Charles Willems. “Deze verpleegkundigen kunnen dankzij hun specifieke kennis bijvoorbeeld helpen bij het ontwikkelen van geschikte technologie voor de zorg. Overigens wordt techniek in alle opleidingen in de zorg steeds meer een logisch onderdeel van de opleiding. Technologie is niet meer weg te denken uit de zorg. Ik hoor studenten verpleegkunde wel eens zeggen dat techniek niet zo ‘hun ding is’. Ze hebben voor de zorg gekozen vanwege het ‘warme menselijke contact’. Dat blijft altijd belangrijk, zo houd ik ze voor. Maar er is meer dan alleen het warme contact aan de keukentafel. Technologische hulpmiddelen zijn keihard nodig met de komst van steeds meer ouderen, het dreigende personeelstekort in de zorg en de stij-

Lector Charles Willems in overleg met studenten fysiotherapie die onderzoek doen naar het gebruik van pda’s in een verzorgingshuis.

gende kosten. Het is een kwestie van anders leren denken over wat je wilt te bereiken voor en met je patiënt en welke instrumenten je daarvoor inzet.” Een mooi voorbeeld van technologie in de zorg vindt Willems de diabetes-pen, waarmee patiënten zelf

de bloedwaarde kunnen meten, zonder hulp van een verpleegkundige. “De volgende stap is dat de patiënt de waarden noteert in zijn elektronisch dossier. De diabetesverpleegkundige kijkt op afstand mee of het goed loopt.” “We zullen de wetenschap zijn rechtmatige status teruggeven en

technologische wonderen gebruiken om de kwaliteit van de gezondheidszorg te verbeteren en de kosten ervan te verlagen.” Dit is een uitspraak van Barack Obama die Willems uit het hart is gegrepen. Willems voegt de uitspraak dan ook standaard toe aan de mails die hij verzendt. “We moeten

Onder de loep

in de zorg Grote uitdaging Twente timmert aan de weg als het gaat om technologische innovaties in zorg en welzijn. Ook binnen het lectoraat Technologie in Zorg en Welzijn van lector Charles Willems wordt veel onderzoek gedaan naar de mogelijkheden voor de toepassing van technologische hulpmiddelen in de zorg. “We staan voor een grote uitdaging. Innovaties moeten het leven van patiënten makkelijker maken en nieuwe vindingen zijn nodig om zorgverleners te ontlasten. Ze zijn keihard nodig met de huidige vergrijzing en het dreigend personeelstekort in de zorg”, zei Willems tijdens het symposium dat op 24 november bij Saxion gehouden werd. De werkers in het veld en de docenten van de opleidingen in de zorg en de techniek werden op de hoogte gebracht van de meest actuele ontwikkelingen, waarbij het kenniscentrum Gezondheid Welzijn en Technologie de deelnemers uitnodigde om hierover mee te denken. Eerder, in september, was Willems betrokken bij de organisatie van Nederlands eerste ‘Catwalk voor zorginnovatie’, die in Enschede gehouden werd. De Catwalk was een initiatief van het Field Lab voor Client Centered Care, waarbij onder meer het lectoraat van Willems betrokken is. Saxion treedt ook op als co-financier. In het FieldLab hebben onderzoekers en ondernemers uit Twente zich verenigd om zorginnovaties sneller naar de markt te brengen, want zorg is inmiddels een grote industrie. Daarbij zijn volgens het Innovatie Platform Twente (IPT) in Twente alle randvoorwaarden aanwezig om een experimenteerregio voor de zorg te zijn. Tastbare resultaten daarvan zijn in Twente ontwikkelde innovaties als een revolutionair hoog-laagbed, een nieuwe generatie tilliften, een rijsimulator voor scooters, een nieuwe standaard voor verzorgend wassen en een laboratorium op een chip voor bloeddiagnose van malaria.

Foto: Toma Tudor

gelijks contact met de cliënt terecht belangrijk. Maar als de cliënt zelf de steunkous kan aantrekken, kun je beter met jouw deskundigheid belangrijk werk gaan doen dat anders misschien blijft liggen.”

de mogelijkheden benutten. Neem nou het voorbeeld van de steunkous. Er bestaat een hulpmiddel waarmee senioren de steunkous zelf kunnen aantrekken. Het is een belangrijk hulpmiddel in de thuiszorg, want de zorgmedewerker hoeft niet meer twee keer per dag langs te komen. Maar toch heeft het veel moeite gekost om dit apparaat in gebruik te nemen. Want de zorgmedewerker vindt het da-

“Zorginnovatie is de enige oplossing, wil je de kwaliteit van de zorg op peil houden. Het is mijn drijfveer. In de gehandicaptenzorg, waarin ik veel onderzoek heb gedaan, is technologie heel gewoon. Dankzij hulpmiddelen kan de gehandicapte dingen doen die anders niet mogelijk zijn. Denk aan de verlengde arm. Maar als het gaat om langdurige zorg voor chronisch zieken of voor ouderen, dan zijn we huiverig voor het inzetten van technologie.” Zo stuit communiceren met de webcam in de ouderenzorg nogal eens op emotionele barrières, merkt Willems. “Ook bij mijn studenten. Ik zeg tegen ze: kijk nou eens hoe jij zelf communiceert, via Hyves en Facebook. Jij gebruikt toch ook nieuwe technologieën

om je doel te bereiken? En er zijn ook nu al veel ouderen die contact houden met hun familieleden door gebruik te maken van de pc, het internet en een webcam. Zij zien dus de voordelen van de toepassingen wel. Daarom gaan we nu studenten binnen de opleiding leren wat het is om via de webcam met een cliënt te communiceren. Daarvoor wordt een soort thuissituatie gecreëerd op de hogeschool. Want praten via de webcam is heel anders dan praten aan de keukentafel. Je moet alert zijn op de signalen die je gesprekspartner geeft.” Binnen het kenniscentrum Gezondheid, Welzijn en Technologie, waarvan het lectoraat van Charles Willems deel uitmaakt, wordt veel onderzoek gedaan. Daarbij worden studenten ingezet voor het uitvoeren van opdrachten. Het gaat daarbij om eenvoudige hulpmiddelen, benadrukt Willems. Bijvoorbeeld een transporthulpmiddel waarbij een patiënt vanuit de rolstoel zelf in de auto kan stappen. Ook rond het gebruik en toepassen van het

elektronisch patiëntendossier worden studenten betrokken. Studenten fysiotherapie zijn op dit moment bezig met een onderzoek bij de Zorggroep Sint Maarten om de communicatie tussen de medewerkers te verbeteren met behulp van PDA’s (Personal Digital Assistant). “Op dit moment kost de onderlinge communicatie in de zorgsector te veel tijd. Ons onderzoek moet duidelijk maken hoe de medewerkers met hun tijd omgaan en hoe de communicatie slimmer geregeld kan worden. De studenten observeren en registreren waar men tijd aan besteedt. Verder wordt een proef gehouden met het inzetten van videoapparatuur. De bewoners kunnen dan een vraag stellen aan zorgmedewerkers via het beeldscherm. De studenten hebben een wezenlijke rol in dit onderzoek. Ze leren bovendien om een probleem te analyseren en van een oplossing te voorzien.” Harry van Stratum

39

Recensies

CD

10

Best of 2009

7,5

Film

Law Abiding Citizen Van: F. Gary Gray Met: Jamie Foxx, Gerard Butler, Colm Meaney In de bios: 10 december

2009 was het jaar van de dood van Michael Jackson (en zijn wederopstanding in de hitparades), van de moeder van Jan Smit (‘De blender, het dekbed, het tuintje en zijn hart heeft ze ook meegenomen!’), van het uiteenvallen van de verkeerde bands (niet Kane of Blöf, maar Krezip, Pete Philly & Perquisite, Johan). Maar dat zijn bijzaken, muzikaal gezien was 2009 het jaar van de supergroepen (Them Crooked Vultures, Monsters of Folk), van de moeilijke derde cd (Editors, Arctic Monkeys) en van de mislukte albums (U2, Muse). Sax somt per genre de hoogtepunten op, alvorens te melden dat 2009 eigenlijk het jaar van Darwin was: Pop:

Lily ‘fuck you’ Allen, voor Esmée Denters en Rihanna. Alto: De jaren ‘80-pastiche van Gossip, voor Arctic Monkeys en Grizzly Bear. R&B: Jonge rapster Speech Debelle, voor Boris en Dizzee Rascal. NL: Live-sensatie Kyteman, voor De Staat en Anouk. Nieuw: The Low Anthem, voor Florence & Machine en Mumford & Sons. The Low Anthem maakte in dit Darwin-jaar met ‘Oh My God, Charlie Darwin’ de meest evolutionaire cd. Haal ‘m in huis en draai, als de eerste sneeuw valt het prachtige winterlied ‘To Ohio’. IJzingwekkender kun je het nieuwe jaar niet ingaan. (RvN)

Clyde Shelton (Butler) overleeft een gewelddadige inbraak, in tegenstelling tot zijn vrouw en dochter. Als hij vervolgens in de rechtbank ziet hoe de dader een deal sluit met justitie, zint hij op wraak. Niet alleen de bewuste crimineel moet het ontgelden, het hele justitiële systeem staat onder vuur. Als Clyde opgepakt wordt voor het vermoorden van de dader, bekent hij direct, maar wel in vage bewoordingen, zodat ze hem er niet op kunnen pakken. Vervolgens speelt hij een juridisch spelletje met aanklager Nick Rice (Foxx), die niet alleen verantwoordelijk was voor de bewuste deal, maar ook voor het verhoren van Clyde. Clyde is juridisch doortrapt en pleegt vanuit zijn cel nog enkele moorden. Nick is juridisch een geduchte tegenstander, maar moet het zonder geweld zien te redden. Law Abiding Citizen had een scherpzinnige aanklacht kunnen zijn tegen het juridische systeem, waarin criminelen strafvermindering krijgen in ruil voor informatie. Maar daarvoor is deze film iets te veel een gewone kat-en-muis-thriller. Het spanningselement: ‘Krijgen ze hem, voor hij nog meer moorden pleegt?’ wordt echter wel dusdanig vakkundig uitgevoerd dat je voortdurend op het puntje van je stoel blijft zitten. (RvN)

7,5

DVD

Soul Power Het is 1974, bokser Mohammed Ali gaat in Zaïre zijn wereldtitel terugpakken van George Foreman. Om het gevecht met muziek te omlijsten, trekt een hele stoet aan Amerikaanse soulartiesten eveneens naar Zaïre, want ‘the beat is gonna return to the roots’. De DVD vertelt het verhaal van het moeizaam totstandkomen van het megaconcert, van het zwarte bewustzijn van Afro-Amerikanen en van de lol van muziek maken. Het concert voorafgaand aan de beroemde Rumble in the Jungle is een ontmoeting tussen Afrikaanse artiesten als Manu Di Bango en Miriam Makeba en Amerikanen als B.B. King en James Brown. Geweldig is het om te zien hoe rommelig zo’n groot festival toentertijd georganiseerd werd. Nog veel mooier zijn de fragmenten waarin Ali zijn ego tentoonspreid in interviews. Helemaal prachtig zijn de backstage-beelden. Manu Di Bango (saxofoon) jamt met wat straatjongetjes. De jonge zusjes Slegde leren hun Afrikaanse zusjes de bump te dansen, die vervolgens nog veel sensuelere danspasjes kennen. Als het concert dan eindelijk aanvangt weten Miriam Makeba, Bill Withers en James Brown niet alleen de Zaïrese bevolking in 1974 maar ook de Westerse DVD-kijker anno 2009 te verblijden met uitzinnige soul. Een muzikale aanrader die ook bij boks-haters uit de boxen zal knallen! (RvN)

7

CD

Juliette Lewis & The Romantics

40

Juliette Lewis brak als klein meisje al door in films van grote regisseurs: Cape Fear (Martin Scorsese), Husbands & Wives (Woody Allen), Natural Born Killers (Oliver Stone). Als je denkt dat het al jaren stil is rondom Lewis heb je het volledig fout. Als actrice laat ze inderdaad weinig meer van zich horen, maar als zangeres des te meer. Ze schreeuwde twee albums vol met lekker-in-het-gehoor-liggende punkrockliedjes in de traditie van PJ Harvey en Courtney Love. Ze bewees zich op het podium als rockbitch eersteklas. Na vijf jaar ruilde ze haar band The Licks in voor The Romantics, waardoor je zou je verwachten dat haar muziek

Terra Incognita

de romantische kant op is gegaan, wat gelukkig best meevalt. Toch is Juliette geen recht-toe-recht-aan punkdame meer op deze cd. Natuurlijk is ze haar schreeuwerige stem niet kwijt en is haar muziek nog steeds te ruig voor Radio 538 of 3FM. Maar Juliette heeft eens goed naar wat oude blues- en psychedelicamuziek geluisterd. Dat resulteert in Janis Joplin-achtige songs als ‘Hard Loving Woman’. Deze lichte koerswijziging is een welkome aanvulling op het punkrepertoire. Lewis is ondertussen dusdanig in haar rol gegroeid dat ze absoluut de status van ‘actrice die een plaatje maakt’ ontstegen is. (RvN)

Recensies

Boek

9

Leo Blokhuis City to City Leo Blokhuis werd bekend als de rechterhand van Matthijs van Nieuwkerk in de popquiz en de Top2000-ago-go. Daarvoor werkte hij jarenlang als producer en redacteur bij radioprogramma’s van Jan Douwe Kroeske (2meter-sessies) en Mart Smeets. Zou het toeval zijn dat hij telkens in de schaduw van een letterlijk grote man opereerde? Uit zijn boeken blijkt in ieder geval dat Blokhuis het prima alleen af kan. Beter gezegd: dat hij altijd de grote kenner op de achtergrond was. In zijn derde grote pop-verhalenboek reist hij de hele Westerse wereld af op zoek naar muziekverhalen en verbanden tussen artiesten, liedjes en genres. In elk hoofdstuk staan een stad en een jaartal centraal. Zo gaat ‘1953, Memphis’ over de vroege rock ’n roll en Elvis, ‘1963, Liverpool’ over The Beatles en “1969, Den Haag’ over de nederbeat. Blokhuis is een feitjesverspreider, maar gelukkig ook een goed verteller, waardoor alle namen en nummers op hun plek vallen. Wat velen niet weten is dat Blokhuis tevens grafisch vormgever is. Zijn boek oogt met z’n kleurrijke pagina’s vol oude ansichten, singletjes en unieke foto’s als een onNederlands mooi boek. Tel daar het bijgeleverde cd-tje bij op en City to City is een genot voor oog en oor. (RvN)

A Christmas Carol Van: Robert Zemeckis Met: Jim Carrey, Colin Firth Draait reeds in de bios Charles Dickens’ Christmas carol moet ongeveer het meest verfilmde en geparodieerde boek zijn. Denk aan de klassieke BBC-uitvoeringen met een zwartwit Scrooge, aan de Muppet-uitvoering, de Blackadder-versie of de jaren ’80-adaptatie met Bill Murray als gierige tv-baas in Scrooged. Het verhaal komt er in het kort op neer dat gierigaard Scrooge aan de vooravond van kerst bezoek krijgt van drie geesten: de geest van het verleden, van het heden en van de toekomst. Zij tonen hem hoe hij vroeger nog aardig was, hoe hij gierig en onaardig werd en hoe hij vergeten en verguisd zal sterven. De nieuwste versie komt uit de Disney-stal, is geregisseerd door Robert Zemeckis (Forrest Gump, The Polar Express) en laat Jim Carrey in acht verschillende rollen zien. Carrey speelde al deze rollen wel, maar zijn mimiek werd omgezet in computertekeningen. Een omslachtige en onnodige methode als je ook gewoon met de computer een animatiefilm kunt maken die er net zo mooi uitziet. In hoeverre je ook van deze mengvorm van spel en animatie houdt, het klassieke kerstverhaal kan ook in deze ietwat bombastische versie niet stuk. (RvN)

Playstation 3

Call of Duty: Modern Warfare 2 Na maanden van wachten is het eindelijk zo ver: Call of Duty: Modern Warfare 2 ligt in de winkels. In de eerste 24 uur werden vijf miljoen exemplaren van het spel verkocht. Maar is de game zo goed als verwacht? Ja. Toegegeven: het verhaal is aan de dunne kant, maar wel spectaculair. Iets te misschien, een level waarin je de opdracht krijgt op weerloze burgers te schieten, haalde zelfs de landelijke dagbladen. Het verhaal speelt zich vijf jaar na het eerste deel af. Wederom is er een Russische terrorist opgestaan die de wereld in chaos stort. Aan jou de taak om de wereld van de totale ondergang te redden. Nieuw is de zogenaamde co-op modus. Hierin kun je bepaalde missies via internet met een teammate spelen. De spreekwoordelijke kers op de taart is nog altijd de multiplayer modus. Net als in voorgaande delen gaat het er heftig aan toe. Jammer dat het weer niet mogelijk is om een bepaalde map te kiezen, want je wordt in een willekeurige map met spelers van jouw niveau geplaatst. Een online petitie die 200.000 gamers inmiddels hebben getekend, biedt echter hoop om het ‘old skool’ systeem af te dwingen. (FK)

6,5

Film

8 Prijs: 49,95 euro

41

Uit de kunst

Gelaagde fotografie Beeldend kunstenaar Paola de Bruijn (49) gaf zeven jaar les aan de Jan des Bouvrie Academie, die gelieerd is aan Saxion Next, de particuliere tak van Saxion. Momenteel exposeert de Deventerse op Saxion Enschede, nadat haar werk eerder al in Deventer te zien was. Vanuit een grote liefde voor fotografie en grafische technieken maakt De Bruijn samengestelde kunstwerken. Een goed voorbeeld zijn de werken in haar expositie ‘Decorum’, die nu in het kunstenkabinet in Enschede hangen. Uit haar persoonlijke database van duizenden eigen werken, kiest ze per project foto’s waarna bewerkingen of aanvullingen worden toegepast. Dat resulteert in meer voor de hand liggende combinaties, zoals tekenen en fotografie. Maar ook bijzondere combinaties als bordu-

ren en fotografie zijn het resultaat van De Bruijns creatieve proces. Met deze gelaagde werken wil de kunstenaar de kijker prikkelen en aanzetten tot overpeinzen. Met de komst van De Bruijns expositie naar Enschede, verhuist de ‘kattenkunst’ van Claire Begheyn naar Deventer. In Enschede deed de expositie van de Amsterdamse Begheyn veel stof opwaaien, omdat sommigen de beelden als schokkend ervaren. (TK)

colofon Sax is een redactioneel onafhankelijke uitgave van Saxion met vestigingen in Enschede, Deventer en Apeldoorn. Het magazine verschijnt maandelijks en wordt gratis verspreid onder circa 20.000 studenten en 2.000 medewerkers van Saxion. Redactiesecretariaat Enschede: Tromplaan 28, Forum kamer F1.79 Postbus 70.000, 7500 KB Enschede 053 4871635 Redactiesecretariaat Deventer: Handelskade 75, Kamer A2.09 Postbus 501, 7400 AM Deventer 0570 603048

42

Contact abonnementen/toezending: [email protected] E-mail redactie: [email protected] Redactie: Tim de Hullu (hoofdredacteur), Thijs Klaverstijn, Wendy van Til

Aan dit nummer werkten mee: Harry van Stratum, Jan Medendorp, Étienne Wilderink, Marloes Neeskens, Doris Martínez, Sabine Jeurnink, Floris Kuitert, Nitie Mardjan, Ricco van Nierop, Anka Jacobs, Mariska van der Meer en Susan Kuipers-Westen Sax is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau (HOP) Cartoons/illustraties: Reid Geleijnse en Van Tol (Fokke en Sukke), Diana Huijts (Walstraat 9) Fotografie: Toma Tudor, Auke Pluim en Redactie Sax Opmaak: Visionmakers Enschede Drukwerk: Drukkerij Roelofs Enschede

Advertenties: Bureau van Vliet BV Postbus 20 2040 AA Zandvoort Artikelen en illustraties in deze uitgave mogen slechts met toestemming van de redactie door derden worden gereproduceerd. Deadline aanleveren tips/kopij decembernummer: 6 januari 2010 Verschijningsdatum Sax januari 2010: dinsdag 19 januari 2010

MEL OMANICS

ZA 19/12/09

HENGELO

DRESSCODE: SNORREMANSEN, FREAKSHOW, CIRCUSVOLK! TICKETS & INFO: WWW.METROPOOL.NL