Jeugd Voetbaltechnisch Beleidsplan

Jeugd Voetbaltechnisch Beleidsplan 2013-2018 Samen presteren met plezier

1

Voetballen bij HC & FC Victoria ........................................................ Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Punt van aandacht................................................................................................................................... 6 Voetbalinhoudelijk en technisch plan .............................................. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Huidige situatie................................................................................. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Visie ......................................................................................................................................................... 6 Visie op de speelwijze (cultuur en kenmerken) ............................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Missie................................................................................................ Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Missie voor de speelwijze................................................................. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Doelstellingen .......................................................................................................................................... 7 Doelstelling op resultaatniveau............................................................................................................... 7 Implementatie voetbaltechnische visie ........................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Jeugdcommissie ...................................................................................................................................... 8 Activiteiten ....................................................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Technische Advies Commissie (TAC) ..................................................................................................... 12 Jeugdopleiding HC & FC Victoria ...................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Technische staf jeugd: ........................................................................................................................... 12 Taken en verantwoordelijkheden Technische staf................................................................................ 14 Samenstellen technische staf ................................................................................................................ 18 Samenstelling jeugdteams ............................................................... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Beoordeling eigen spelers ................................................................ Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Doorstroming in de jeugdopleiding.................................................. Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. Keeperstrainingen ................................................................................................................................. 19 Looptraining .......................................................................................................................................... 19 Wedstrijdbegeleiding ............................................................................................................................ 20 Selectieteams jeugd: ............................................................................................................................. 21 Trainingsarbeid niet-selectieteams ....................................................................................................... 22 Trainingsarbeid selectieteams............................................................................................................... 23 AJAX Online Academy............................................................................................................................ 23 Randvoorwaarden Technische staf ....................................................................................................... 24 Overgang A-junioren - Seniorenselectie ............................................................................................... 25 Teamsamenstelling en selecteren: ........................................................................................................ 26 Planning teamsamenstelling ................................................................................................................. 32 Selectie HC & FC Victoria ....................................................................................................................... 33 Trainingsschema .................................................................................................................................... 34 Sportiviteit & respect ............................................................................................................................ 35 Algemeen............................................................................................................................................... 36 Nieuwe leden......................................................................................................................................... 39 Overschrijvingen .................................................................................................................................... 39 Opzegging leden .................................................................................................................................... 39 Externe scouting .................................................................................................................................... 39 Scouting van spelers door derden ......................................................................................................... 40 Spelers bij BVO's en andere clubs ......................................................................................................... 40

Samen presteren met plezier

2

Meetrainen met andere clubs / voetbalscholen ................................................................................... 40 Meetrainen bij Victoria ......................................................................................................................... 40 Talentendag ........................................................................................................................................... 41 Jeugdparticipatie ................................................................................................................................... 41 Nieuwe trainers/leiders......................................................................................................................... 42 Richtlijnen voor jeugdleiders en -coaches............................................................................................. 43 Stappenplan jeugdleiders/coaches: ...................................................................................................... 44 Opleiden vrijwillig kader ........................................................................................................................ 45 Openingsdag .......................................................................................................................................... 46 Bewaarnummer ..................................................................................................................................... 46 Hoofdtrainersoverleg ............................................................................................................................ 46 Voortgangsformulieren ......................................................................................................................... 46 Beïnvloeding spelers.............................................................................................................................. 47 Kleding / schoeisel / hygiëne ................................................................................................................. 47 Implementatie voetbaltechnische visie ................................................................................................ 48 Wedstrijdvisie ........................................................................................................................................ 49 Teamtaken / Aanvallen ......................................................................................................................... 73 Verdedigen ............................................................................................................................................ 76 Spelersprofielen .................................................................................................................................... 78 Eindcriteria ............................................................................................................................................ 86 Periodisering.......................................................................................................................................... 93 Oefenstof ............................................................................................................................................... 96 Little Stars / Middle Stars .................................................................................................................... 144 F-pupillen ............................................................................................................................................. 156 E-pupillen............................................................................................................................................. 185 D-pupillen ............................................................................................................................................ 219 Leerplan voor keepers ......................................................................................................................... 266 Slotwoord ............................................................................................................................................ 271


3

Voorwoord Wat is het? - Voetbaltechnisch beleidsplan is een raamwerk van regels en richtlijnen waarin iedereen die betrokken is bij de jeugdopleiding uitvoering dient te geven aan de voetbaltechnische ontwikkeling van jeugdspelers bij Victoria. Voor wie is het? - Voor bestuur, technische staf, leden en ouders van leden. Samengesteld door de technische staf onder verantwoordelijkheid en toezicht van de technische advies commissie. Waarom is het geschreven? - Onduidelijkheid over ambitie, doelen en de manier om dit te bereiken. Wat moet het opleveren? - Consensus en helderheid over de ambitie en doelen van het jeugdvoetbal bij Victoria. - Het moet inzicht geven in de wijze waarop deze ambitie en doelen worden gerealiseerd en wat de consequenties zijn voor de structuur, organisatie en financiën. - Bijdragen aan een sportklimaat waarin plezier, ontwikkeling en prestatie hand in hand gaan. - Leiden tot een goede verankering van het jeugdvoetbaltechnisch beleid ten einde de kwaliteit en continuïteit van de opleiding en technische staf te kunnen waarborgen. Voor u ligt het opleidingsplan van HC & FC Victoria, een vereniging opgericht in 1893. Een prachtige club met veel historie en waar met veel plezier wordt gevoetbald, zowel op recreatief als prestatief niveau. In dit plan is dan ook rekening gehouden met zowel de breedte teams als de selectieteams en dient als leidraad voor de vereniging. Trainers en coaches zullen zich herkennen in de leeftijdskenmerken en de manier van spelen van hun team, zoals wij die in dit opleidingsplan hebben beschreven. Het biedt ook duidelijkheid en heeft geeft antwoord op vragen van leden van de vereniging. Delen van dit plan worden dan ook digitaal, via onze internetsite, gedeeld met de leden. Hoe gaan wij om met de jeugd, welke criteria hebben wij voor selectiespelers, hoe worden de selecties samengesteld, hoe worden de breedteteams ingedeeld, wat zijn de ambities van de club, waar voldoet de technische staf aan, etc.? Dit plan wordt bewaakt door de Technische Advies Commissie (TAC). De voorzitter van deze commissie is tevens bestuurslid voetbalzaken en hij is verantwoordelijk voor het bewaken van het technisch beleid van de club. De Hoofd Jeugdopleiding, tevens lid van de TAC, is eindverantwoordelijk voor de uitvoering, constant toetsen en eventueel verbeteren van dit plan (enkel na goedkeuring TAC en bestuur). Met heel veel plezier hebben wij dit plan dan ook voor HC & FC Victoria geschreven en wij zijn er zeker van dat dit plan bijdraagt aan een professionalisering van de club, zonder dat het de uitstraling van Victoria verliest. De leden staan op de eerste plaats. Laten wij er met elkaar voor zorgen dat zij met heel veel plezier onze jeugdopleiding kunnen doorlopen, hoe oud of hoe jong ze ook zijn, welk niveau ze ook hebben.


4

Dit plan praat over de leden van HC & FC Victoria in de mannelijke vorm, maar hier worden alle leden mee bedoeld, inclusief meisjes.


5

Punt van aandacht Binnen de jeugd van HC & FC Victoria wordt geen onderscheid gemaakt tussen jongens, meisjes, geloof, huidskleur, etc. Wij gaan uit van de kwaliteiten en gedrag van de speler/speelster en zullen hem of haar volgens de richtlijnen van dit jeugdopleidingsplan indelen binnen de club.

Visie De voetbaltechnische visie van de jeugdopleiding is de volgende: "Voetballen om te winnen, door het spelen van attractief, dominant en technisch verzorgd voetbal, op de helft van de tegenstander” Het eerste elftal van HC & FC Victoria speelt met de intentie om aanvallend voetbal te spelen met spelers die voornamelijk uit de eigen jeugdopleiding komen. Het gaat hierbij niet alleen om winnen maar er moet ook attractief en met veel passie en plezier gevoetbald worden. Om tot aanvallend voetbal te komen wordt uitgegaan van eigen kwaliteiten en kracht. De speelwijze wordt elders in dit plan per teamfunctie nader omschreven. Jeugdspelers in de jeugdopleiding van HC & FC Victoria worden opgeleid met als doel om in het eerste elftal te spelen. Om dat te bewerkstelligen is de visie van HC & FC Victoria er op gebaseerd om in de hele jeugdopleiding dezelfde speelwijze met dezelfde uitgangspunten te hanteren. Per leeftijdscategorie wordt de speelwijze met de bijbehorende uitgangspunten verder gespecificeerd. Waarbij vanaf de E1 pupillen gestart wordt met het spelen in drie linies en men eindigt bij de A junioren waar verschillende variaties op het spelsysteem worden toegepast. Zoals uit onze visie blijkt is de intentie van HC & FC Victoria altijd om zoveel mogelijk doelpunten te maken tijdens een wedstrijd. Vanuit deze gedachtegang heeft men een speelstijl ontwikkeld. Belangrijke elementen van deze speelstijl zijn initiatief nemen om te kunnen domineren, positiespel, aanvallende middenvelder en buitenspelers. Bij balverlies wordt er direct en over het gehele veld pressing gespeeld om zo snel mogelijk de bal terug te veroveren. Omdat de jeugdopleiding het speerpunt is van HC & FC Victoria willen wij op een zo vroeg mogelijke leeftijd al beginnen met het leren van het spelen van dit soort voetbal. Om dit type voetbal te kunnen spelen zijn de beste jeugdspelers, de beste trainers en de beste faciliteiten nodig. Hier werken wij aan!

Ambitie We willen een toonaangevende voetbalopleiding neerzetten. Op prestatief niveau zo hoog mogelijk spelen, breedte teams optimaal ontwikkelen in een veilige en plezierige omgeving.


6

Doelstellingen Algemene doelstelling:  Streven naar perfectie op voetbaltechnisch gebied door: o Continu verhogen van het algeheel voetbalniveau bij HC & FC Victoria o Het invoeren van permanente educatie voor technisch kader. o Toonaangevende voetbalopleiding zijn voor de regio. Recreatief:  Jaarlijks de beste spelers door laten stromen in de jeugdopleiding.  Een aantal jeugdspelers per jaar mee laten doen met de selectie.  De oefenstof volledig in het teken laten staan van de geformuleerde opleidingsvisie, eenduidig door de gehele jeugdopleiding.  Blijven creëren van een optimale, veilige en plezierige leeromgeving. Prestatief:  Jaarlijks minimaal twee spelers door laten stromen naar het eerste senioren team.  Jaarlijks met ieder selectieteam meedoen om de bovenste plekken in de competitie.  Jaarlijks de beste spelers door laten stromen in de jeugdopleiding.  De oefenstof volledig in het teken laten staan van de geformuleerde opleidingsvisie, eenduidig door de gehele jeugdopleiding.  Opleiden van de technische staf op het gebied van bewegingstraining en hierdoor uitbreiding van het trainersaanbod voor selectieteams.

Doelstelling op resultaatniveau O.19 O.17 O.16 O.15 O.14 O.13 O.12 O.11 O.11 O.10 O.10 O.9 O.9 O.8

(A1) (B1) (B2) (C1) (C3) (D1) (D3) (E1) (E2) (E3) (E5) (F1) (F2) (F3)

nu Hoofdklasse nu 1e klasse nu 2e klasse nu Hoofdklasse nu 2e klasse nu Hoofdklasse nu 2e klasse nu Hoofdklasse 9 v 9 nu 1e klasse nu 2e klasse nu 2e klasse nu 1e klasse nu 2e klasse nu 3e klasse


 doel minimaal 4e divisie  doel minimaal 4e divisie  doel minimaal 1e klasse  doel minimaal 4e divisie  doel handhaven mits 0.14 competitie blijft  doel minimaal 2e divisie  doel handhaven mits 0.12 competitie blijft  doel handhaven  doel handhaven  doel handhaven mits 0.10 competitie blijft  doel handhaven  doel handhaven  doel minimaal 1e klasse  doel minimaal 2e klasse

7

Voetballen bij Victoria Recreatief / prestatief Hoe spelen ze Wat leren ze (hoofddoelen) Voetballen bij Victoria kun je zowel recreatief als prestatief doen. Recreatief voetballen is er op gericht dat voetballen en voetbalontwikkeling met nadruk als plezierig worden ervaren. Vriendschap, plezier en verenigingsgevoel zijn voor recreatieve spelers de voornaamste drijfveren. Bij Victoria wordt recreatief gevoetbald door nietselectieteams ook wel breedteteams genoemd. Prestatief voetballen is gericht op het maximaal ontwikkelen van voetbaltalent teneinde op het hoogst mogelijke niveau, maximale prestaties te behalen. Prestatief voetbal wordt bij Victoria gespeeld door de zogenoemde selectieteams.

Little Stars (O.6) De jeugdopleiding van Victoria start voor kinderen vanaf 5 jarige leeftijd. Deze groep (onder 6) traint één keer per week en speelt een interne competitie (zonder ranking) op zaterdag. Kinderen die 5 jaar oud worden voor 31 december, mogen vanaf het begin van het seizoen meedoen met de Little Stars. Kinderen die tussen 1 januari en 31 mei 5 jaar oud worden, mogen meedoen na de winterstop. Het is niet aan te bevelen om kinderen jonger dan 5 jaar mee te laten voetballen met deze groep. Kinderen jonger dan 5 hebben nog niet de fysieke mogelijkheden om het spel voetbal te spelen. Hun oog/voet coördinatie is nog niet voldoende ontwikkeld, ze hebben nog geen groepsbesef (samen iets doen) en hebben nog moeite met het luisteren naar een trainer en het begrijpen van de oefenvormen. Kinderen vanaf 5 jaar hebben reeds een jaar op de basisschool gezeten en hebben daardoor geleerd om in een groep (klassikaal) met elkaar om te gaan en om te luisteren naar een volwassenen (leraar). Op de wedstrijddag wordt 4:4 gespeeld.

Middle Stars (O.7) Kinderen onder de 7 jaar zijn Middle Stars. Zij trainen één keer per week in een circuittraining onder verantwoordelijkheid van een hoofdtrainer. In de tweede helft van het seizoen wordt er voor het eerst kennis gemaakt met prestatief voetbal. Na de winterstop wordt een team, geheel bestaande uit talentvolle Middle Stars, ingeschreven in de F-pupillen competitie. Dit team blijft echter nog wel meetrainen bij de hoofdtrainer Middle Stars. De Middle Stars spelen op zaterdag 4:4 plus keepers.

F-pupillen (O.9) F-pupil ben je in de leeftijd van onder 8 (eerstejaars) en onder 9 (tweedejaars) en in deze leeftijdsgroep gaan we voor het eerst werken met selectieteams en breedteteams. De F1 en F2 zijn tweedejaars selectieteams. Zij worden 2x per week getraind door de


8

hoofdgroeptrainer F-pupillen. De tweedejaars F-pupillen breedteteams worden 1x per week getraind onder begeleiding van de hoofdgroeptrainer F-pupillen. De F3 is het eerstejaars F-pupillen selectieteam. Dit team wordt 2x per week getraind door de hoofdtrainer eerstejaars F-pupillen. De eerstejaars F-pupillen breedteteams worden 1x per week getraind onder begeleiding van deze trainer. De F-pupillen spelen 7:7 in een 1:3:3 formatie.


9

E-pupillen (O.11) Bij de E-pupillen hebben wij vier selectieteams, te weten E1 en E2 (tweedejaars) en E3 en E5 (eerstejaars). De E4 is een tweedejaars E-pupillenteam met spelers die tegen de selectie aanzitten of zijn afgevallen uit de eerstejaars selectie. De hoofdgroeptrainer E-pupillen is verantwoordelijk voor de training van de E1 en de E2 (2x per week) en voor de breedteteams tweedejaars E-pupillen (1x per week). De hoofdtrainer eerstejaars E is verantwoordelijk voor de training van de E3 en de E5 (2x per week) en voor de eerstejaars breedteteams (1x per week). Op de E1 na, spelen de E-pupillen 7:7 in een 1:3:3 formatie. De E1 speelt 9:9 in een 1:3:2:3 formatie. Met ingang van de tweede seizoenshelft zullen er gewenningswedstrijden georganiseerd worden voor de tweedejaars E-pupillen om alvast te wennen aan het spelen op een groot voetbalveld met 11:11.

D-pupillen (O.13) Bij de D-pupillen hebben wij twee selectieteams. De D1 zal grotendeels bestaan uit tweedejaars D-pupillen en de D3 zal met name bestaan uit eerstejaars D-pupillen. De hoofdgroeptrainer is verantwoordelijk voor de training van de D1 (2x per week) en de training van de tweedejaars breedteteams (1x per week). De hoofdtrainer eerstejaars D is verantwoordelijk voor de training van de D3 (2x per week) en de eerstejaars breedteteams D (1x per week). De D-pupillen spelen 11:11 in een 1:4:3:3 formatie.

C-junioren (O.15) De C1 en de C3 zijn selectieteams bij de C-junioren. De C1 wordt getraind door de hoofdgroeptrainer C-junioren, die ook verantwoordelijk is voor de training van de tweedejaars C-breedteteams (1x per week). De C3 wordt 2x per week getraind door de hoofdtrainer eerstejaars C en deze trainer is ook verantwoordelijk voor de training van de breedteteams eerstejaars C (1x per week). De C2 is een tweedejaars breedteteam, bestaande uit spelers die tegen de selectie aanzitten, of die zijn afgevallen uit de C3 van het seizoen ervoor. De C-junioren spelen 11:11 in een 1:4:3:3 formatie.

B-junioren (O.17) De B1 en de B2 zijn selectieteams bij de B-junioren. De B1 wordt getraind door de hoofdgroeptrainer B-junioren, die ook verantwoordelijk is voor de training van de tweedejaars B-breedteteams (1x per week). De B2 wordt 2x per week getraind door de hoofdtrainer eerstejaars B en deze trainer is ook verantwoordelijk voor de training van de breedteteams eerstejaars B (1x per week). De B-junioren spelen 11:11 in een 1:4:3:3 formatie.


10

A-junioren (O.19) De A1 en de A2 zijn selectieteams bij de A-junioren. De A1 wordt getraind door de hoofdgroeptrainer A-junioren, die ook verantwoordelijk is voor de training van de tweedejaars A-breedteteams (1x per week). De A2 wordt 2x per week getraind door de hoofdtrainer eerstejaars A en deze trainer is ook verantwoordelijk voor de training van de breedteteams eerstejaars A (1x per week). De A-junioren spelen 11:11 in een 1:4:3:3 formatie.

Jong Victoria (O.23) Jong Victoria bestaat uit spelers onder de 23 jaar. Zij spelen 1x per maand een wedstrijd op een doordeweekse dag. Deze wedstrijd wordt begeleid door de hoofdtrainer senioren, hoofdgroeptrainer A-junioren en/of de hoofd jeugdopleiding. Jong Victoria speelt 11:11 in een 1:4:3:3 formatie.


11

Organisatie: Technische Advies Commissie (TAC) De TAC is een orgaan dat het bestuur van Victoria adviseert op voetbaltechnisch gebied voor zowel het senioren- als jeugdvoetbal, en zowel prestatief als recreatief. Tegelijkertijd kunnen bestuur, jeugdcommissie, technische staf, als ook leden er terecht om ideeën, vraagstukken, problemen en geschillen op voetbaltechnisch vlak ter advisering voor te leggen. De TAC geeft leiding aan de totstandkoming en doorontwikkeling van het voetbaltechnisch beleid en houdt toezicht op de implementatie en naleving ervan. En streeft ernaar om hierin de belangen en interesses van senioren en jeugd en senioren, prestatief en recreatief, in gelijke mate te behartigen. Hiernaast ondersteunt de commissie het hoofd jeugdopleiding bij het toezicht houden op het functioneren van de technische staf, het voeren van functioneringsgesprekken en de samenstelling van de technische staf. De TAC bestaat uit minimaal 3 en maximaal 5 leden en/of vertegenwoordigers van jeugdleden, inclusief het hoofd jeugdopleiding, en wordt voorgezeten door het bestuurslid voetbalzaken. Het oneven aantal stelt de commissie in staat om altijd een advies te kunnen uitbrengen over ingebrachte vraagstukken. Definitieve besluitvorming is te allen tijde voorbehouden aan het bestuur. Out of scope zijn vraagstukken die betrekking hebben op de organisatie rondom het voetbal (o.a. velden, accommodatie en horeca). Een lid van de TAC heeft naast een brede interesse in en affiniteit met voetbal zelf een voetbalachtergrond en is in staat een inhoudelijk, gefundeerd advies te formuleren over voetbaltechnische zaken.


12

Technische staf Hoofd jeugdopleiding

Hoofdtrainersoverleg

Hoofdtrainer Selectieteams

Assistenttrainer

Hoofd keeperstrainer

Trainersoverleg

Trainers breedteteams

De technische staf wordt aangestuurd door de Hoofd Jeugdopleiding en deze staf bestaat uit de volgende functies:  Hoofdgroeptrainer A-junioren  Hoofdtrainer eerstejaars A  Hoofdgroeptrainer B-junioren  Hoofdtrainer eerstejaars B  Hoofdgroeptrainer C-junioren  Hoofdtrainer eerstejaars C  Hoofdgroeptrainer D-pupillen  Hoofdtrainer eerstejaars D  Hoofdgroeptrainer E-pupillen  Hoofdtrainer eerstejaars E  Hoofdgroeptrainer F-pupillen  Hoofdtrainer eerstejaars F  Hoofdgroeptrainer Little & Middle Stars  Hoofdtrainer Meisjes  Hoofdtrainer Keepers De functies als assistent worden ingevuld met stagiaires van een sportopleiding (ROC Sport en bewegen, CIOS, ALO), junioren van de eigen club en met ouders. HC & FC Victoria zorgt dan voor de opleiding van deze trainers via interne begeleiding of door KNVB cursussen cq interne cursussen. De vergoeding die een trainer ontvangt, kan afhangen van de verschillende factoren: - Gevolgde opleidingen - Aantal jaren ervaring - Kwaliteit van de trainer - Aantal uren in dienst per week - Niveau/status van het team - Reisafstand


13

Er zijn verschillende soorten beloningen: - Vrijwilligersvergoeding. - Loon - Etc.

Taken en verantwoordelijkheden Technische staf Hoofd Jeugdopleiding -

-

Primair verantwoordelijk voor het bepalen, bewaken en uitvoeren van het technisch beleidsplan jeugd. Werkt binnen het met bestuur overeengekomen budget Is aanwezig op trainings- en wedstrijddagen teneinde trainers te coachen op voetbaltechnisch gebied. Oriënteert zich op scholing en cursussen voor trainers. Onderhoudt contact met BVO’s Vervult een brugfunctie tussen technische staf, bestuur en jeugdcommissie. Draagt de vereniging op een positieve en representatieve manier uit Eindverantwoording over alle (jeugd)elftallen Bemiddelingspersoon bij conflicten technische zaken Verzorgen van interne en externe cursussen Stimuleren en begeleiden van vaktechnische cursussen Leiding geven aan de technische staf: o Samenstellen technische staf. o Aanstellen hoofdtrainers. o Aanstellen (jeugd)trainers. o Beoordelen/adviseren/corrigeren (jeugd)trainers. o Beoordelen/adviseren/corrigeren (jeugd)coaches en (jeugd)leiders. Het onderhouden van het opleidingsplan. Eindverantwoordelijk voor de selectieprocedure en -indeling van alle jeugdelftallen.


14

Hoofdgroeptrainer (min. TC III (jeugd)/ JVT, aanbevolen: TC II) -

-

Beschikt over voldoende ervaring als trainer-coach. Bereid trainingen goed voor. Is in staat de oefenstof goed over te brengen naar de te trainen leeftijdsgroep / ‘spreekt hun taal’. Is in staat een goed eigen voorbeeld te geven. Heeft een selectiementaliteit, maar kan zich ook verplaatsen in de mentaliteit van de spelers uit de breedte teams. Is een teamspeler Staat open voor coaching en constructieve kritiek vanuit de club. Stelt hoge eisen aan de uitvoering van de trainingen en wedstrijden. Kan assistent-trainers goed aansturen en begeleiden (meest ouders en junioren). Is representatief en realiseert zich dat hij een voorbeeldfunctie vervult binnen de vereniging. Is proactief in het organiseren van activiteiten voor zijn leeftijdsgroep (selectie en breedte). Is verantwoordelijk voor het samenstellen van de tweedejaars en eerstejaars selectie, in samenwerking met de hoofdtrainer eerstejaars van deze leeftijdsgroep en in overleg met de HJO. Traint en begeleidt het hoogste team in deze leeftijdsgroep. Traint de tweedejaars breedteteams van deze leeftijdslichting. Zorgt ervoor dat talentvolle spelers uit de breedteteams een kans krijgen in de selectie. Ondersteunt en stuurt de hoofdtrainer eerstejaars van deze leeftijdslichting. Traint en speelt volgens het Opleidingsplan HC & FC Victoria. Verleent medewerking aan het onderhouden van het opleidingsplan. Verleent medewerking aan trainers-/ coaches- & leidersavonden voor nietselectieteams. Woont vijf keer per seizoen het hoofdtrainersoverleg bij. Rapporteert drie keer per seizoen over de voortgang van de selectie richting de HJO. Heeft regelmatig contact met hoofdtrainers en assistent-trainers jeugd en senioren. Heeft regelmatig overleg met de hoofdjeugdkeeperstrainer.


15

Hoofdtrainer eerstejaars (min. TC III (jeugd)/ JVT, of studerende hiervoor) -

-

Beschikt over voldoende ervaring als trainer-coach. Bereid trainingen goed voor. Is in staat de oefenstof goed over te brengen naar de te trainen leeftijdsgroep / ‘spreekt hun taal’. Is in staat een goed eigen voorbeeld te geven. Heeft een selectiementaliteit, maar kan zich ook verplaatsen in de mentaliteit van de spelers uit de breedte teams. Is een teamspeler Staat open voor coaching en constructieve kritiek vanuit de club. Stelt hoge eisen aan de uitvoering van de trainingen en wedstrijden. Kan assistent-trainers goed aansturen en begeleiden (meest ouders en junioren). Is representatief en realiseert zich dat hij een voorbeeldfunctie vervult binnen de vereniging. Is proactief in het organiseren van activiteiten voor zijn leeftijdsgroep (selectie en breedte). Is verantwoordelijk voor het samenstellen van de eerstejaars selectie, in samenwerking met de hoofdgroeptrainer van deze leeftijdsgroep en in overleg met de HJO. Traint en begeleidt het hoogste team van de eerstejaars in deze leeftijdsgroep. Traint de eerstejaars breedteteams van deze leeftijdslichting. Zorgt ervoor dat talentvolle spelers uit de breedteteams een kans krijgen in de selectie. Ondersteunt de hoofdgroeptrainer van deze leeftijdslichting. Traint en speelt volgens het Opleidingsplan HC & FC Victoria. Verleent medewerking aan het onderhouden van het opleidingsplan. Verleent medewerking aan trainers-/ coaches- & leidersavonden voor nietselectieteams. Woont vijf keer per seizoen het hoofdtrainersoverleg bij. Rapporteert drie keer per seizoen over de voortgang van de selectie richting de HJO. Heeft regelmatig contact met hoofdtrainers en assistent-trainers jeugd en senioren. Heeft regelmatig overleg met de hoofdjeugdkeeperstrainer.


16

Assistent trainer junioren (min. Juniorencursus of studerende hiervoor) -

Trainen en begeleiden van het overeengekomen team(s). Trainen en spelen volgens opleidingsplanplan. Wekelijks contact met hoofdtrainers en assistent-trainers.

Assistent trainer Pupillen (min. Pupillencursus of studerende hiervoor) -

Trainen en begeleiden van het overeengekomen team(s). Trainen en spelen volgens opleidingsplanplan. Wekelijks contact met hoofdtrainers en assistent-trainers.

Hoofd Jeugdkeeperstrainer – uitbreiden zoals profiel hoofdgroeptrainer -

Verantwoordelijk voor de keeperstraining van de selectie F-pupillen t/m de A-junioren. Ondersteuning verlenen aan keeperstrainers. Trainen volgens opleidingsplan. Medewerking verlenen aan het onderhouden van het opleidingsplan. Medewerking verlenen aan trainersavonden voor niet-selectieteams. Vijf keer per seizoen bijwonen van het hoofdtraineroverleg. Vier keer per seizoen rapporteren over de voortgang van de selectie richting de HJO. Regelmatig contact zoeken met Hoofdtrainers en assistent-trainers jeugd en senioren.

Communicatie: De technische staf vergadert vijf maal per seizoen, te weten augustus, oktober, december, februari en mei. Hier is ook een lid van de TAC bij aanwezig (naast de HJO). Tijdens het overleg worden o.a. de volgende punten besproken:  Manier van trainen  Manier van spelen  Accenten in formaties  Voetbaltechnisch beleid  Samenwerking met commissies (jeugd, toernooi, etc.)  Bestuursmededelingen  Problemen in de oefengroepen De hoofdgroeptrainer en hoofdtrainer per leeftijdslichting hebben wekelijks overleg over de opleidingsdoelstellingen van de week. De TAC komt minimaal 4 maal per seizoen samen in week volgend op een overleg van de technische staf. En is er altijd een vertegenwoordiger van TAC aanwezig bij het overleg van de technische staf. Overleg HJO met JC / bestuur Overleg Hoofdgroeptrainer met wedstrijdsecretaris / jeugdcoördinator JC. Overleg TAC en bestuur Overleg HJO met hoofdgroeptrainer en hoofdtrainer per leeftijdslichting Overleg hoofd(groep)trainers met assistenttrainers - Beschrijven doel en frequentie. - Verslaglegging


17

Samenstellen technische staf De HJO, in samenwerking met de TAC, is verantwoordelijk voor het samenstellen van de technische staf. Dat gebeurd op de volgende wijze. -

-

-

Trainers uit de technische staf worden door de HJO en de TAC vanaf het begin van het seizoen tot aan november/december beoordeeld. Uiterlijk voor de kerstvakantie hebben alle trainers een beoordelings/functioneringsgesprek gevoerd met de HJO en een lid van de TAC. In dit gesprek wordt het huidige seizoen geëvalueerd, de verwachtingen uitgesproken voor het tweede deel van het seizoen en de ambitie besproken voor het komende seizoen. In dit gesprek krijgen trainers ook direct te horen of Victoria aanleiding ziet om het contract wel of niet te verlengen na het lopende seizoen. In januari ontvangen alle trainers, waar de club mee door wilt gaan, een aanbod voor het komende seizoen. In januari/februari worden nieuwe trainers benaderd of gezocht. Het eerste gesprek met een kandidaat wordt door de HJO en een lid van de TAC gevoerd. Een tweede gesprek met een kandidaat wordt bijgewoond door leden uit de technische staf. Op deze wijze kan bekeken worden of een trainer past bij Victoria. Uiterlijk in maart moet de gehele technische staf bekend zijn.


18

Keeperstrainingen Keeperstraining vindt per leeftijdsgroep één keer in de week plaats voor opleidingselftallen onder supervisie van een goed gekwalificeerde keeperstrainer. In de toekomst willen wij onze keepers van de A1 (om sneller te rijpen) per toerbeurt met de keepers van het eerste team mee laten trainen.

Looptraining HC & FC Victoria beschikt nog niet over een looptrainer, de bedoeling is om op termijn een looptrainer aan te stellen die aan de slag zal gaan met het verbeteren van het loop en coördinatievermogen van alle selectiespelers.

Fysiotherapie Geblesseerde spelers worden bij HC & FC Victoria intern behandeld door gediplomeerde fysiotherapeut. De Fysiotherapeut beschikt over een eigen professionele behandelruimte en is elke woensdag vanaf 17:30 uur voor alle jeugdleden beschikbaar. Geblesseerde spelers uit een selectieteam worden verplicht zich te laten checken bij deze fysio, zodat er spoedig een beeld ontstaat hoe lang het herstel gaat duren.


19

Wedstrijdbegeleiding Alle Wedstrijden van onze selectie elftallen staan onder leiding van een hoofdtrainer. De staf bestaat tijdens wedstrijden verder uit een jeugdleider (deze wordt door de technische staf benaderd). In de toekomst wil HC & FC Victoria er voor zorgen dat alle leiders beschikken over minimaal een EHBO diploma. De elftal leider is verantwoordelijk voor alle randzaken om een wedstrijd als het invullen van een wedstrijdformulier etc. De ontvangst van bezoekende verenigingen wordt bij HC & FC Victoria verzorgd door een vast team van vrijwilligers.


20

Selectieteams jeugd: F3 F2 F1

onder 8 jaar, 1e jaars spelers onder 9 jaar, 2e jaars spelers onder 9 jaar, 2e jaars spelers

8 veldspelers en een keeper 8 veldspelers en een keeper 8 veldspelers en een keeper

E5 E3 E2 E1

onder 10 jaar, 1e jaars spelers onder 10 jaar, 1e jaars spelers onder 10 jaar, 2e jaars spelers onder 11 jaar, 2e jaars spelers

8 veldspelers en een keeper 8 veldspelers en een keeper 10 veldspelers en een keeper

D3 D1

onder 12 jaar, 1e jaars spelers onder 13 jaar, 2e jaars spelers

13 veldspelers en een keeper 13 veldspelers en een keeper

C3 C1

onder 15 jaar, 1e en 2e jaars spelers onder 15 jaar, 1e en 2e jaars spelers


B2 B1



A2 A1



-

Selecties, die bestaan uit eerste- en tweedejaars spelers, moeten van beide leeftijdslichtingen ongeveer evenveel spelers selecteren. Dit om de doorstroming naar de andere leeftijdslichtingen te garanderen.

-

Bij de junioren zullen talentvolle eerstejaars spelers met name in het tweede elftal ingedeeld worden. Spelers die echter waardevol kunnen zijn voor het eerste team, mogen natuurlijk doorgeschoven worden. Dit betekent wel dat de plek die hierdoor openvalt in het tweede team moet worden opgevangen door een tweedejaars speler.

-

Getalenteerde spelers, die boven het niveau van hun leeftijdsgenoten uitgroeien, moeten doorgeschoven worden naar een hogere leeftijdslichting. Dit om hun leerproces in het voetbal niet te verstoren of vertragen.

-

In de tweede helft van het seizoen is het goed voor onze spelers om ervaring op te doen tegen andere, liefst internationale tegenstanders. Dit kan bijvoorbeeld door middel van een buitenlands toernooi.

-

Gestreefd moet worden naar een sterke bezetting in de alle selectieteams, waarin de posities in het veld gevuld worden met spelers uit beide geboortejaren. Er moet dus voor iedere positie een talentvolle eerstejaars als talentvolle tweedejaars beschikbaar zijn over twee teams verspreid.


21

Trainingsarbeid niet-selectieteams Alle niet-selectieteams hebben recht op één keer één uur per week training onder coördinatie van een gediplomeerde trainer. Dit geldt voor ieder jeugdteam binnen Victoria. Per jeugdteam wordt één ouder verzocht om hierbij te assisteren. Dit kan iedere week dezelfde ouder zijn, maar dat mag ook gerouleerd worden. De ouder zal gedurende de training betrokken zijn bij zijn/haar eigen team. Bij de E-pupillen en jongere leeftijdsgroepen houdt dit in dat de ouder mee rouleert met het team in de circuittraining. Ouders die zelf beschikken over het nodige voetbalverstand, zijn dan vrij om technische aanwijzingen te geven tijdens de training en de assistent trainers en de hoofdtrainer te ondersteunen. Mocht het voetbalverstand ontbreken, dan is deze ouder nog steeds zeer waardevol om het team pedagogisch te begeleiden. Trainingen bij de jongste jeugd worden namelijk voornamelijk gegeven door junioren, ondersteund en opgeleid door de hoofdtrainer, die zelf soms moeite hebben om de groep onder controle te krijgen. Mocht een team twee keer per week willen trainen, dan is dat afhankelijk van beschikbaarheid en dan moeten zij zelf een trainer aanleveren. De F- en E-pupillen trainen ieder op één avond, op dezelfde tijd tezamen volgens een vast trainingspatroon (circuitmodel). De trainingen worden door de hoofd(groep)trainers samengesteld en begeleid, in samenwerking met assistent-trainers. De technische staf van Victoria is verantwoordelijk voor het opleiden en begeleiden van trainers. Afhankelijk van de groep die de trainer traint, kan hierbij gedacht worden aan de KNVB-modules voor F-, E- en D-pupillen, de cursussen 'Pupillentrainer' en 'Juniorentrainer' en de Trainer-coach opleidingen. Daarnaast kunnen er ook interne cursussen gegeven worden, mits daarvoor de nodige deskundigheid en ervaring voor aanwezig is binnen de technische staf.


22

Trainingsarbeid selectieteams F3 F2 F1

onder 8 jaar, 1e jaars spelers onder 9 jaar, 2e jaars spelers onder 9 jaar, 2e jaars spelers

2x 2x 2x

1,00 uur 1,00 uur 1,00 uur

E4 E3 E2 E1

onder 10 jaar, 1e jaars spelers onder 10 jaar, 1e jaars spelers onder 11 jaar, 2e jaars spelers onder 11 jaar, 2e jaars spelers

2x 2x 2x 2x

1,00 uur 1,00 uur 1,25 uur 1,25 uur

D2 D1

onder 12 jaar, 1e jaars spelers onder 13 jaar, 2e jaars spelers

2x 2x

1,25 uur 1,25 uur

C2 C1


2x 2x

1,50 uur 1,50 uur

B2 B1


2x 2x

1,50 uur 1,50 uur

A2 A1


2x 2x

1,50 uur 1,50 uur

Hoofdtrainers staan vrij om spelers uit lagere (selectie)teams met de selectie mee te laten trainen, als tweede of derde training.

AJAX Online Academy HC & FC Victoria maakt gebruik van de AJAX online Academy. Deze biedt een leergang aan voor het gehele seizoen. De hoofdtrainer kan deze aanpassen en geschikt maken voor ieder team op ieder niveau en vervolgens delen met de assistent-trainers. Aan dit systeem zit ook een speler-volgsysteem gekoppeld. Deze is te gebruiken voor alle gebruikers van het systeem en te controleren door de hoofd jeugdopleiding. Voordeel van dit systeem is dat je snel en vakkundig een training kan delen met de assistenten. Deze zien niet alleen de training in het scherm, maar ook aanwijzingen over de uitvoering, de manier van spelen, voorbeelden van technische bewegingen, etc.


23

Randvoorwaarden Technische staf Per leeftijdslichting moet een kast beschikbaar zijn die door de trainers kan worden afgesloten om hun materiaal in op te bergen. Iedere trainer moet voorzien worden van een persoonlijk trainingsmateriaal pakket, bestaande uit o.a.:    

Twee kleuren hoedjes; Drie kleuren hesjes; Touwladder; Magneetbord (A4 model) met magneetjes en te beschrijven met een whiteboard marker;  Trainersboekje voor het bijhouden van opstellingen, aantekeningen, trainingsopkomst, etc.;  EHBO tasje;  Waterzak.

Standaard uitrusting Hoofdgroep- en Hoofdtrainers Victoria Voorkeur Kledingmerk: Adidas      

Trainingstenue bestaande uit: Korte broek, Shirt met korte mouwen, Kousen, Werkpak (lange broek en sweatshirt met rits!) Presentatiepak (voor wedstrijddagen) Regen-/windjack Coachjas Voetbaltas Alles voorzien van initialen

Accessoires selectieteams:     

1 Bidonset (10 bidons) Watertas EHBO Tas Ballenzak (Derbystar) 5 Derbystar intrapballen

Accessoires breedteteams     

1 Bidonset (10 bidons) Watertas EHBO Tas Ballenzak (Derbystar) 3 Derbystar intrapballen

Standaard uitrusting selectiespelers Victoria Victoria wedstrijdkleding bestaande uit: Korte broek, shirt met lange mouwen, kousen en een presentatiepak  Trainingstenue bestaande uit: Korte broek, Shirt met korte mouwen, Kousen, Werkpak (lange broek en sweatshirt met rits!)  Regen-/windjack  Coach-jas  Voetbaltas  Geen initialen!!!


24

Opmerkingen:  Accessoires eigendom Victoria  Kledingpakket voor selectiespelers tegen meerprijs. Eigendom Victoria  Kledingpakket voor alles spelers beschikbaar tegen inkoopprijs. Eigendom spelers/ouders  Kledingpakket is te sponsoren (uit te werken door Jan Willem). Eigendom afhankelijk van sponsor-deal.  Aangezien voeten erg verschillend zijn, stellen wij voor om geen schoenen in het pakket op te nemen.

Accommodatie Op ieder trainingsveld moeten naast de twee vaste doelen, ook een verplaatsbaar groot doel, vier pupillendoeltjes en acht 3x1 meter doeltjes staan. In het ballenhok moeten tevens voldoende grote pilonnen beschikbaar zijn.

Ballen Spelers van de Little Stars tot en met de E-pupillen dienen een eigen bal aan te schaffen. Enkel de bal die door Victoria wordt voorgedragen, is geschikt voor deze pupillen. Andere ballen worden niet toegestaan tijdens de training.

Overgang A-junioren - Seniorenselectie In het voorafgaande seizoen, moeten overkomende A-junioren in de maanden september t/m december door de hoofdtrainer A-junioren, de hoofdtrainers van de zondagselecties, en de technische staf beoordeeld worden op kwaliteit. In december volgt een gesprek tussen bovenstaande leden van de technische staf, waarna een bespreking komt met de overkomende A-junioren. Hierin komen de volgende punten aan de orde: - interesses van de overkomende A-junioren - kwaliteiten van de overkomende A-junioren - meetrainen na de winterstop met de zondagselectie. Vervolgens wordt in december een meetrainschema opgesteld en worden de betrokken spelers geïnformeerd. In april evalueren de hoofdtrainer A-junioren, de hoofdtrainers van de zondagselecties en de technische staf, waarna individuele gesprekken volgen met de spelers en de hoofdtrainers van de zondagselecties (afhankelijk van de keuze van de speler). Uitgangspunt, dat wordt bewaakt door de technische staf, is dat de talentvolle overkomende A-junioren worden geadviseerd te kiezen voor de zondagselectie.


25

Teamsamenstelling en selecteren: Selecteren heeft als doel om iedere speler als ook ieder team op zijn eigen niveau te kunnen laten voetballen en ontwikkelen. Dit betekent dat er bij Victoria niet alleen geselecteerd wordt voor de totstandkoming van selectieteams., maar ook voor de samenstelling van breedteteams. Dit wordt ook wel doorselecteren genoemd. De gedachten achter het selecteren en doorselecteren is dat kinderen moeten worden gestimuleerd om zich te ontwikkelen op hun eigen niveau. Voetballen op een te hoog of te laag niveau leidt te allen tijde tot stilstand of zelfs achteruitgang in de ontwikkeling. Op zowel fysiek als mentaal vlak. Door alle kinderen en teams in het selectieproces te betrekken, is de vereniging in staat om kinderen op hun eigen niveau en met plezier te laten voetballen. Bij Victoria wordt er geselecteerd en ingedeeld op basis van 1. leeftijdscategorie 2. speelsterkte/talent 3. voorkeur

Leeftijdscategorie Er wordt in principe gespeeld in de eigen leeftijdscategorie. Er wordt dan gekeken naar het kalenderjaar waarin het kind geboren is. Slechts in het geval een speler is uitgeleerd cq uitontwikkeld in de eigen leeftijdscategorie, kan er worden doorgeschoven naar een naasthogere leeftijdscategorie. De speler in kwestie zal dan wel te allen tijde deel moeten uitmaken van de basis.

Speelsterkte/talent In de praktijk komt het er op neer dat er wordt gekeken naar hoe balvaardig spelers zijn. Hoe zij voetbalsituaties oplossen, binnen een bepaalde taak, behorend bij de positie waarop gespeeld wordt. Of de speler veel zelfvertrouwen en doorzettingsvermogen heeft. Of hij coachbaar is en een teamspeler. Wat de handelings- en startsnelheid is, als ook de fysieke weerbaarheid. Vanzelfsprekend wordt hierbij nadrukkelijk gedifferentieerd naar leeftijdscategorieën. Ofwel, om de speelsterkte en het talent van kinderen vast te stellen wordt er gekeken naar : T = de technische vaardigheden I = het inzicht ofwel de tactische vaardigheden P = de persoonlijkheid ofwel de mentale vaardigheden S = de snelheid ofwel de fysieke gesteldheid van het kind T

I

P

S

Dribbelen en drijven

Oplossen voetbalsituaties in balbezit Oplossen voetbalsituaties bij balbezit tegenpartij Omschakelen Looplijnen

Motivatie

Handelingssnelheid

Inzet

Startsnelheid

Doorzettingsvermogen Lef en initiatief

Loopsnelheid Fysieke weerbaarheid / Kracht

Passen en trappen

Passeren Aanvallen en verdedigen


26

Afwerken

Concentratie Zelfvertrouwen Coachbaarheid Sportiviteit

Conditie lenigheid Balans / coördinatie

Om in aanmerking te komen voor een van de selectieteams, dient de speler minimaal “goed” te scoren op tactische en mentale vaardigheden en “ voldoende” op technische vaardigheden en fysieke gesteldheid. Het indelen van een speler in een hogere leeftijdscategorie vindt alleen plaats indien de speler minimaal “uitstekend” scoort op mentale vaardigheden. De overige vaardigheden dienen minimaal “goed” ontwikkeld te zijn. Uitgangspunten  Individuele ontwikkeling gaat voor ontwikkeling van het team, zodat getalenteerde spelers kunnen worden doorgeschoven naar een hoger team dan wel naar een team in een hogere leeftijdscategorie  Selectieteams bestaan zoveel mogelijk uit spelers uit de eigen opleiding. In voorkomende gevallen kan en zal actief gezocht worden naar versterkingen van buiten de vereniging  Het selecteren voor selectieteams geschiedt door de hoofdgroeptrainer en trainers van betreffende hoofdgroep, bijstaan door de hoofdgroeptrainer van de naasthogere hoofdgroep.  De selecties worden definitief nadat deze ter instemming zijn voorgelegd aan de HJO.


27

Voorkeur Het indelen op voorkeur heeft betrekking op de breedteteams. Op deze wijze worden vriendschappen gehonoreerd en wordt nadrukkelijk rekening gehouden met de intrinsieke motivatie van kinderen (en hun ouders), mits de voorkeur uitgaat naar een team met spelers uit hetzelfde geboortejaar. Slechts in grote uitzondering mag een speler bij de pupillen ingedeeld worden in een team met een ander geboortejaar. Dit enkel na goedkeuring van de HJO en de jeugdcommissie.    

Little Stars teams bestaan uit minimaal 5 en maximaal 6 spelers. Middle Stars uit 6 en maximaal 7 spelers, F en E teams bestaan uit minimaal 8 en maximaal 9 spelers. Deze aantallen zijn gebaseerd op maximaal 2 wisselspelers per team. E-top bestaat uit minimaal 10 en maximaal 12 spelers. Dit team heeft derhalve maximaal 3 wisselspelers. Teams uit de D-pupillen en C/B/A junioren bestaan uit minimaal 13 en maximaal 15 spelers. Deze aantallen zijn gebaseerd op maximaal 4 wisselspelers per team. De toename in het aantal wisselspelers vanaf E-top houdt verband met de toenemende fysieke belasting vanaf die leeftijdscategorie.

Gedurende het seizoen met de huidige selectiegroep Gedurende het seizoen moet duidelijk in kaart worden gebracht wat de kwaliteiten van onze jeugdspelers zijn. Dit door middel van het observeren tijdens de trainingen, het bekijken van wedstrijden, rapporten van leiders/trainers van niet-selectieteams en het al laten meetrainen van spelers uit breedteteams met een selectieteam. Begin maart moet dit volbracht zijn. In het algemeen geldt dat spelers die reeds in de selectie voetballen, automatisch worden uitgenodigd voor de eerste voorbereiding van de selectie voor het nieuwe seizoen. Verder moeten ook spelers uit de niet-selectie de kans krijgen om uitgenodigd te worden voor selectieactiviteiten. Dit gebeurt op de volgende manier: De technische staf is zelf verantwoordelijk voor de trainingen van de breedteteams. Gedurende deze trainingen krijgen zij een duidelijk beeld van de kwaliteiten van onze spelers. Gedurende een seizoen mogen leden van de technische staf spelers uitnodigen voor een training bij een selectieteam. Dit mogen ze zelf met de speler en zijn ouders regelen, echter volgens onderstaande afspraken: -

Spreek altijd af met de ouders en de speler dat het in eerste instantie voor slechts één training is. Bevestig deze afspraak per e-mail naar de ouders en zet de HJO en de coördinator van jouw leeftijdsgroep vanuit het jeugdbestuur altijd in de cc. Mocht na de training blijken dat deze speler selectiewaardig is, dan kan je verdere afspraken maken met deze speler en ouders. Ook deze afspraken altijd per e-mail bevestigen en ons in de cc. Deze speler moet echter tot aan de winterstop in zijn eigen team blijven voetballen. In de winterstop evalueren we de spelers en kunnen er vanaf de E-pupillen mutaties plaatsvinden. Dit betekent dat er ook spelers uit de selectie gezet kunnen worden. Bij de F-pupillen kunnen er enkel spelers worden toegevoegd of blijven meetrainen. Mutaties kunnen enkel na akkoord van de HJO Voor er met de spelers wordt gesproken, wordt eerst de coördinator van die leeftijdslichting uit de jeugdcommissie op de hoogte gebracht. Zij moeten immers een plekje zoeken in een team voor de afvaller.


28

-

-

-

In de regel zal de speler die de selectie verlaat plaats nemen in het eerst volgende team, van zijn geboortejaar, na de selectie. De speler mag echter ook een eigen voorkeur hebben, mits dat team bestaat uit spelers van zijn geboortejaar. Spelers die de selectie verlaten, moeten dit via een persoonlijk gesprek, waar de ouders bij zijn, horen met een duidelijke uitleg. Altijd de HJO of coördinator uitnodigen om hierbij aanwezig te zijn. Onder geen enkele voorwaarden worden deze gesprekken enkel tussen de trainer en de ouders/speler gevoerd. Spelers die de selectie komen versterken, moeten dit ook via een persoonlijk gesprek horen. Ook hier altijd de HJO of coördinator voor uitnodigen. Binnen de selectie kan je het hele seizoen wisselen, mits daar een reden voor is. Ook dit altijd na toestemming van de HJO.

In december worden alle coaches van breedteteams gevraagd om een spelersevaluatieformulier in te vullen. Dit gebeurt via het spelersvolgsysteem van de Ajax online Academie. Alle coaches krijgen een inlognaam en paswoord om in te kunnen loggen in dit systeem. Op het formulier wordt ook aangegeven of zij één of meerdere spelers selectiewaardig achten. Vervolgens zal in januari een coachesbijeenkomst plaatsvinden, waarin zij hun mening kunnen toelichten. Spelers die door hun coaches als selectiewaardig worden beschreven, zullen in de eerste helft van de voorjaarscompetitie door de technische staf extra in de gaten worden gehouden. Naast de trainingen, zullen deze spelers ook in een wedstrijd bekeken worden. Het is echter aan de technische staf om te bepalen of deze speler uiteindelijk gaat starten met de selectievoorbereiding van het nieuwe seizoen. Eind maart, begin april zal een nieuw coachesoverleg plaatsvinden en zullen de coaches horen welke spelers door de technische staf zijn geselecteerd voor de eerste selectievoorbereidingen.

Selectieprocedure nieuwe seizoen De selectiegroep wordt samengesteld door de bestaande technische staf en start met de voorbereiding in de maand april door talentvolle spelers uit breedteteams structureel mee te laten trainen met de selectie. In mei starten de nieuwe selectiegroepen onder begeleiding van de nieuwe trainers met minimaal zes activiteiten, waarvan minimaal twee wedstrijden. Deze groep kan relatief groot zijn. Het is aan de (nieuwe) hoofdgroeptrainer, in samenwerking met de hoofdtrainer en andere leden van de technische staf, om deze groep voor de zomerstop te verkleinen naar de benodigde aantallen. Dit moet echter altijd in overleg met de hoofd jeugdopleiding. Hierbij moet rekening gehouden worden dat wij 50% eerstejaars en 50% tweedejaars spelers in de selectie willen hebben. Verder moeten alle spelers minimaal één volle wedstrijd hebben gevoetbald om zich te bewijzen. Dit gehele proces moet ten alle tijden besproken worden met de technische staf. De HJO blijft eindverantwoordelijk voor de samenstelling. De uiteindelijke indeling kan per team zowel uit eerstejaars als tweedejaars bestaan. De beste spelers spelen immers in het hoogst spelende team in deze leeftijdslichting. In augustus gaat de voorbereiding verder met trainingen en wedstrijden .


29

Wij gaan op de volgende wijze om met spelers die afvallen uit de selectiegroep: -

Spelers die uit een niet-selectieteam komen, moeten worden geïnformeerd door de hoofdtrainer. Dit moet altijd verbaal en kan bijvoorbeeld na een training. Hierna moet dit worden bevestigd per email naar de speler toe, met een cc naar de HJO en de coördinator, zodat hij deze speler direct kan indelen in een niet-selectieteam.

-

Spelers reeds in een selectie-elftal hebben gevoetbald, moeten te samen met hun ouders worden uitgenodigd door de betreffende hoofdgroeptrainer om in een persoonlijk gesprek kenbaar te maken dat ze buiten de selectie vallen. Dit altijd in het bijzijn van een lid van de technische staf. Vervolgens moet de coördinator op de hoogte worden gebracht en hij zal zo spoedig mogelijk contact met deze speler opnemen om hem in te delen in een niet-selectieteam.

Indelen in klasse De selectieteams worden door de HJO ingedeeld in de juiste klasse. De breedteteams worden door de HJO en de desbetreffende jeugdcoördinator ingedeeld.


30

Teamindeling breedteteams De coördinator per leeftijdslichting deelt de spelers, die (nog) niet in aanmerking komen voor de selectie, in op geboortejaar. Spelers die afvallen uit de selectie, worden ingedeeld in het eerst volgende team na de selectie (bij pupillen op geboortejaar). Gestreefd moet worden om niet-selectieteams, die goed draaien en waarin geen noodzaak is om spelers eruit te halen, zoveel mogelijk als team door te laten schuiven. Op deze wijze blijven deze spelers met een vast team voetballen en blijven trainers en leiders ook langer verbonden aan het team. Teams, bestaande uit tweedejaars spelers, plaatst hij net onder de selectie. Teams bestaande uit eerstejaars spelers plaatst hij achter de tweedejaars teams. Zo kunnen spelers uit deze teams ieder seizoen een stap vooruit maken.

Dispensatie Bij Victoria wordt in principe altijd gevoetbald in de eigen leeftijdscategorie. Er kunnen zich echter situaties voordoen , dat het spelen in een lagere leeftijdscategorie aan te bevelen is. Hierbij moet gedacht worden aan fysieke beperkingen en/of een achterstand in de ontwikkeling van mentale vaardigheden. Victoria hanteert bij het verlenen van dispensatie de uitgangspunten van de KNVB.  Dispensatiespelers mogen maximaal een jaar ouder zijn en ingezet worden in alle teams van desbetreffende leeftijdsklasse.  Wanneer een elftal met dispensatiespeler(s) uitkomt in een competitieklasse waarop een promotie-/degradatieregeling van toepassing is, dan verliest dit elftal het recht op promotie.  Voor de leeftijdscategorie van de F-pupillen wordt geen dispensatie verleend.  Per leeftijdsklasse zijn bij elftallen (D-pupillen, C, B en A-junioren) maximaal drie dispensatiespelers toegestaan en bij zeventallen (E-pupillen) maximaal twee dispensatiespelers.  Meisjes pupillen, junioren en eerstejaars senioren in de categorie A en B die uitkomen in gemengde teams (J/M) of als meisjesteam in een gemengde klasse (J/M) mogen standaard één jaar ouder zijn dan de leeftijdscategorie waarin zijn uitkomen.  Meisjes die twee jaar ouder zijn komen in principe niet in aanmerking voor dispensatie om een leeftijdscategorie lager te voetballen


31

Planning teamsamenstelling December - Versturen uitnodiging voor het invullen van het beoordelingsformulier naar coaches breedteteams. - Bespreken wijzigingen in de selectiegroepen. - Afspraken maken met de hoofdtrainers over het doorschuiven van selectiespelers voor trainingen na de winterstop bij een hogere leeftijdsgroep. - Datum plannen en de organisatie neerzetten voor een talentendag in maart. Dit in overleg met Ajax. Januari - Bestuderen spelersbeoordelingsformulieren en spelers bekijken die in aanmerking zouden komen voor de selectie (tot april). - Organiseren coachesoverleg. - Volgens afgesproken schema spelers doorschuiven op trainingsavonden naar een hogere leeftijdsgroep (tot einde seizoen). Februari - Planning opstellen voor selectieactiviteiten van de diverse leeftijdslichtingen. Maart - Talentvolle spelers breedteteams uitnodigen voor structureel meetrainen met selectieteams. - Talentendag in samenwerking met Ajax. April - Talentvolle spelers breedteteams trainen structureel mee met selectieteams. - Bespreken welke spelers deel gaan uitmaken van de voorlopige selectie. Mei -

Minimaal vier selectietrainingen met de ‘nieuwe’ selectiegroepen. Minimaal twee wedstrijden met de ‘nieuwe’ selectiegroepen.

Juni -

Selectiegroepen terugbrengen naar maximale aantallen per selectiegroep.

Augustus - Start seizoen September - december - Selectiespelers constant blijven testen op selectiewaardigheid en talentvolle spelers uit niet-selectieteams in de gaten houden bij hun wedstrijden/trainingen. Dit kunnen spelers zijn die waren afgevallen uit de selectievoorbereiding, maar ook nieuwe spelers. - Eventueel deze spelers één keer per week laten meetrainen met de selectie. December - Bespreken of er na de winterstop nog spelers zullen afvallen uit de selectie en spelers zullen worden toegevoegd aan de selectie.


32

Selectie HC & FC Victoria Voor selectiespelers van HC & FC Victoria worden een aantal zaken standaard geregeld.  Trainen minimaal twee keer per week o.b.v. een gediplomeerde trainer, aangesteld door de club.  Selectie-elftallen beschikken over minimaal een half speelveld per team voor trainingen.  Selectiezeventallen beschikken over minimaal een half speelveld per twee teams voor trainingen.  Spelen en trainen in een door de club aangewezen tenue: o Training:  Shirt, broek, kousen, trainingspak. o Wedstrijd:  Wedstrijdtenue, presentatiepak, regenjack, coachjas, tas.  Krijgen meer aandacht van de club, media, etc. Van selectiespelers wordt vanzelfsprekend ook meer verwacht.  Selectiespelers moeten iedere training en wedstrijd laten zien dat zij selectiewaardig zijn, zowel binnen als buiten het veld.  Zijn verplicht iedere training en wedstrijd aanwezig te zijn.  Spelers vanaf de D-pupillen zijn verplicht zelf af te bellen bij de trainer met opgaaf van een goede, geldige reden.  Hebben een voorbeeldfunctie naar andere spelers binnen de club.  Worden verwacht ook voor andere teams uit te (willen) komen.  Worden verwacht voor promotiedoeleinden te spelen/trainen wanneer dat gevraagd wordt.

Richtlijnen voor jeugdspelers Richtlijnen die voor elke speler van belang zijn, onafhankelijk van zijn positie in het team:               

Denken in teamverband, elkaar steunen en sterk maken. Lef en overtuiging uitstralen. Nooit laten merken dat je twijfelt of aangeslagen bent. Boven je tegenstander staan, maar wel met respect. Beslissingen van de (assistent) scheidsrechter accepteren. De organisatie handhaven. Duidelijk aan je medespelers laten zien wat je van plan bent. Coach elkaar. Speltempo niet aanpassen aan de tegenstander. Speel met de ruimtes op het veld. Als het gaat, altijd in de lengterichting van het veld spelen, anders in elk geval balbezit houden en de opening elders zoeken. Heb het gevoel voor onderlinge afstanden (8 tot 10 meter uit elkaar). Houd de keuzemogelijkheden voor de tegenstander zo klein mogelijk. Ga goed om met velden weersomstandigheden. Werk voortdurend aan jezelf. Wees coachbaar!


33

Trainingsschema Circuittraining Little Stars, Middle Stars, F- en E-pupillen Per veld kunnen 8 à 10 oefeningen worden uitgezet voor de Little Stars tot en met de Epupillen breedteteams. Iedere oefening wordt begeleid door een trainer (ouder/junior). De hoofdtrainer is verantwoordelijk voor de inhoud van de oefeningen, eventueel in overleg met de assistent-trainers. Op woensdagmiddag zullen de Little Stars en de Middle Stars trainen. Aan het eind van de middag zullen de breedteteams van de F- en E-getraind worden. In één uur kunnen wij dus op één veld maximaal 10 teams tegelijk trainen, ieder met een eigen trainer en onder begeleiding van een hoofdtrainer.

Breedteteams D-pupillen t/m A-junioren Er kunnen maximaal twee breedteteams tegelijk getraind worden onder begeleiding van een hoofdtrainer en geassisteerd door een assistent-trainer.

Selectieteams Selectieteams trainen in één periode naast elkaar op basis van de hoofdtrainers (bijvoorbeeld de D1 en de D3 naast elkaar op één veld).


34

Sportiviteit & respect Voetbal is volkssport nummer één, een sport waar wekelijks miljoenen mensen actief en passief veel plezier aan beleven. Voetbal is ook een echte afspiegeling van de samenleving, je komt op de voetbalvelden namelijk van alles tegen: oud en jong, arm en rijk, christen en moslim. Het voetbalspelletje leert kinderen allerlei zaken waar ze in de rest van hun leven profijt van hebben. Ze maken vrienden, leren samen te werken, komen in contact met mensen uit andere delen van de samenleving en leren omgaan met succes (winnen) en tegenslag (verliezen). In het voetbal is draagt iedereen een eigen verantwoordelijkheid om samen te zorgen voor een sportieve en respectvolle omgeving. Jaarlijks stromen er duizenden jongens en meisjes in. Deze kinderen moeten in een veilige, sportieve en plezierige omgeving kennis kunnen maken met de voetbalsport. Dat maakt de kans groter dat zij in de toekomst blijven voetballen. Hierin spelen de spelbegeleiders, scheidsrechters, trainers, coaches, leiders, coördinatoren, bestuursleden en de ouders een zeer belangrijke rol. Als wij de nieuwe generatie op een goede wijze laten ervaren hoe zij omgaan met elkaar, tegenstanders, spelleiders, ouders, binnen zowel de trainingsactiviteiten als de wedstrijden, leggen we de basis voor een gezonde toekomst van de voetbalsport.

Omgaan met een conflict 1. Onderken het probleem voordat het uit de hand loopt; 2. Spoor de kern van het probleem op. Emoties (vooroordelen, irritaties) maken het conflict troebel. Als je al een matige relatie met degene hebt, neem dat het zicht weg op de kern van het probleem. Het kan om rivaliteit gaan, maar mogelijk is het slechts een zakelijk verschil van mening: de verdeling van taken; 3. Luister. Kom je er zelf niet uit, dan vraag je iemand te bemiddelen. Beide partijen beschrijven de aanleiding tot het conflict, zetten alle feiten op een rij. Houd de discussie zakelijk, val niet in herhaling en draag alleen relevante punten aan; 4. Zoek de oplossing. Laat beide partijen aangeven wat volgens hen de ideale situatie is. Dit maakt tegenstelling en overeenkomstigheid (doelstellingen, waarden) duidelijker en geeft een opening naar een compromis. Breng zo het conflict terug tot de juiste proporties; 5. Bereik instemming. Als de achtergronden van een conflict duidelijk zijn, biedt de oplossing zich vaak als vanzelf aan. Formuleer de oplossing zodanig dat iedereen zich daarin kan vinden. Laat iedereen uitspreken dat ze aan de oplossing meewerken; 6. Werkt de oplossing? Spreek af na verloop van tijd de bevindingen met elkaar te bespreken. Werkt de gekozen oplossing? Worden de afspraken nagekomen? Zo nee, waarom niet? Is het nodig afspraken bij te stellen of aan te vullen?


35

Algemeen Voetbal niet zelf mee. Het is verleidelijk om ‘voor spek en bonen’ mee te doen aan een partijtje. Tussen de spelers in fluister je hun makkelijk tips in. Tevens hef je vrij pijnloos een ongelijke strijd tussen de partijen op, omdat je zo niet openlijk een goede voor een minder goede speler van partij hoeft te wisselen. Nadeel is echter dat je de ‘angel’ uit het partijtje haalt. Tegenstanders lopen met een boog om je heen, medespelers rekenen erop dat jij achterin alles tegenhoudt. Per saldo ervaren ze het voetbal minder goed. Bovendien verlies jij het overzicht. Zijn de krachtsverschillen tussen de teams te groot, maak dan andere teams en start weer bij 0-0.

Wat is voetbal? Dit is voetbal in een notendop: een team van elf spelers probeert het andere team van elf spelers te verslaan door minstens één doelpunt meer te scoren dan zij. Om dit doel te bereiken, vervult het team drie functies: aanvallen, verdedigen en bij balverlies of balverovering omschakelen. Neem het aanvallen. Dat is meer dan het scoren van doelpunten. Aanvallen begint soms helemaal achterin, bij de doelverdediger. Met andere woorden: alle spelers leveren er een bijdrage aan. Omdat het belangrijk is dat elke speler op elke positie bijdraagt aan de teamfunctie aanvallen, maken we binnen het aanvallen onderscheid tussen twee teamtaken: het opbouwen (scoringskansen creëren) en het scoren zelf. Binnen de teamfunctie verdedigen kennen we ook twee teamtaken: het storen van de opbouw van de tegenpartij en het voorkomen van doelpunten. Termen, die we bij de Little Stars zeker niet gebruiken. Veel later, bij de junioren, gaan we ze openlijk hanteren. Wat betekent deze schematische uiteenzetting voor het trainen? In spelvormen en partijvormen die zijn afgeleid van de echte wedstrijd, helpt de trainer zijn elftal bij het oplossen van spelsituaties die kunnen voorkomen bij het aanvallen, verdedigen en omschakelen. De teamfuncties en teamtaken bieden hem de structuur bij het beïnvloeden van de spelersgroep. In hun bijdrages aan de teamtaken laten spelers tal van handelingen met en zonder bal zien. Bij het opbouwen wordt een bal vastgehouden en gedreven, er wordt vrijgelopen en zich aangeboden, er wordt een pass gegeven, de bal wordt aangenomen, er wordt een schijnbeweging gemaakt, er wordt bijgesloten en weggebleven. Bij het scoren wordt gekopt of geschoten. Bij het storen van het opbouwen van de tegenpartij wordt druk gezet en buitenspel gezet, er worden schijnacties op de bal gedaan en er wordt geknepen en gejaagd en er worden slidings gemaakt en dieptepasses voorkomen. Om doelpunten te voorkomen, wordt er geblokt, gekopt, getrapt, getipt en gestompt. En dit talloze malen per wedstrijd. Teveel en te divers om in één keer goed te beoordelen. Goede juniorentrainers bekijken daarom elke voetbalhandeling van elke speler dan ook altijd in relatie tot de teamtaak van dat moment en de basistaken horend bij de veldpositie van die speler.


36

Wat leert een jeugdspeler wanneer: Little- / Middle Stars F-pupillen E-pupillen D-pupillen C-junioren B-junioren A-junioren

Leren beheersen van de bal Doelgericht leren handelen met de bal Leren doelgericht samen te spelen Leren spelen vanuit een basistaak Afstemmen van basistaken binnen een team Spelen als een team Presteren als team in de competitie

4 tegen 4 7 tegen 7 7 tegen 7 11 tegen 11 11 tegen 11 11 tegen 11 11 tegen 11

Het voetballeerproces Bij het leren voetballen worden grofweg drie fasen onderscheiden: 1. Mini-, F- en E-pupillen. Kinderen in de leeftijd van 5 tot 11 jaar zijn naast het maken van doelpunten vooral gericht op het in bezit houden van de bal, dribbelen, het spelen van de val naar een medespeler en schieten op doel. In de training ligt het accent op leren omgaan met de bal in basisvormen. Er wordt veel in kleine aantallen geoefend. Ze leren ook om te verdedigen, want als je de bal niet hebt, probeer je die zo snel mogelijk weer terug te krijgen. E-pupillen leren dat steeds meer samen te doen; 2. D-pupillen en C-junioren. Vanaf de D-pupillen wordt 11 tegen 11 gespeeld. Kinderen beheersen hun eigen bewegingen en willen samen met hun teamgenoten wedijveren met anderen. Ze ontwikkelen inzicht in het spel 11 tegen 11, leren omgaan met een groot speelveld, spelregels en spelen in een opstelling. In de training ontstaat meer aandacht voor veldbezetting, spelen met linies en de verschillende taken per linie en per positie. D-pupillen kunnen het voetballen nog vaak oefenen met kleine aantallen, met accenten op aanvallen of verdedigen. Als spelers ouder en vaardiger zijn, blijft het partijspel 4 tegen 4 een goed leermiddel, maar oefenen ze ook in meer complexe vormen als 7 tegen 7 of 8 tegen 8 op samenwerking tussen de linies; 3. B- en A-junioren. In de derde fase wordt toegewerkt naar het spelen van wedstrijden als doel. De laatste en eerstkomende wedstrijd worden belangrijker als uitgangspunt van de training. Spelers leren het rendement van hun taakuitvoering te verbeteren, sneller te handelen en zich te specialiseren in de teamtaken waarin ze het best zijn. Ze maken zich ondergeschikt aan het teambelang en gaan om met spanning en de druk van de wedstrijd.

Meisjes en jongens Meisjes en jongens vertonen veel overeenkomsten, waarbij er tussen de kinderen altijd verschillen onderling zijn. Die verschillen openbaren zich al op jonge leeftijd en zijn bijna niet door opvoeding te beïnvloeden. Zo zijn veel jongens motorisch actiever dan meisjes. De ontwikkeling van hun lichaam is daar de oorzaak van. Toch zie je dat ook bij een groot aantal meisjes. Veel meisjes hebben daarom een goede uitgangspositie om ook vroeg te starten met voetbal en om later zelfs topsport te gaan beoefenen. Maar zo simpel is het niet. Subtiele verschillen in de rijping van het brein bepalen hoe meisjes en jongens zich sportief ontwikkelen. Op jonge leeftijd vertonen jongens al doelgericht, beweeglijk gedrag: ze ontwikkelen zo hun spieren en botten. Meisjes ontberen die biologische prikkel: ze kennen een andere hersenstructuur. Simpel gesteld zijn meisjes in eerste instantie meer geprogrammeerd om te communiceren. In tweede instantie wordt hun fysieke ontwikkeling bepaald door de omgeving, door imitatie van volwassenen of door identificatie met idolen.


37

Zodoende doen jongens het gemiddeld ‘van huis uit’ iets beter in ruimtelijke taken en complexe handelingen. Ze lopen voor met allerhande psychomotorische functies. Die zijn nodig om explosief te kunnen starten, dribbelen, schieten, springen en landen. Op hun vijfde en zesde jaar zijn veel meisjes verbaal sterker ontwikkeld dan jongens. Ze formuleren makkelijk en houden ervan om samen te werken. Ook beschikken ze over een fijnere motoriek. Dit zijn prima uitgangspunten voor een lange voetballoopbaan. Vanaf hun vijfde jaar zijn meisjes er klaar voor om bij de Little Stars hun souplesse, flexibiliteit en snelheid verder te ontwikkelen. Zo hebben ze twee jaar later, als ze naar de F-pupillen doorstromen en hun brein er nog meer voor open staat, een goede basis om meer complexe voetbalhandelingen te leren. Gaat een meisje later op voetbal, dan mist ze in deze ideale leerperiode de basis en loopt haar initiële, fysieke achterstand ten opzichte van jongens op. Ook meisjes moeten al gestimuleerd worden om vanaf hun vijfde te gaan voetballen. Meisjes en jongens hebben elkaar veel te bieden. Meisjes kunnen zich optrekken aan de avontuurlijkheid en ondernemingszin van jongens en krijgen zo sneller voetbalhandelingen onder de knie. Op hun beurt leren jongens van meisjes anderen beter te begrijpen. Dat het soms beter is om samen te werken dan elkaar te beconcurreren. Binnen een groep meisjes en jongens zijn de verschillen vaak subtiel. Sommige meisjes zitten in hun gedrag dichter bij jongens dan bij meisjes. Er zijn ook jongens die dichter bij meisjes zitten dan bij jongens. Hoe dan ook: de verschillen zijn fantastische prikkels om de sfeer en het niveau van een groep spelers te verhogen. Gemengd voetbal is goed voor iedereen. Gemengd voetbal wordt door de meisjes en jongens zelf als volkomen normaal ervaren. Zie erop toe dat een meisje in een jongensteam zich niet schikt in een dienende rol. Veel coaches maken het misverstand dat meisjes in de pupillenleeftijd minder goed kunnen voetballen dan jongens. Dit is zeker niet het geval als ze op dezelfde leeftijd starten en er evenveel tijd aan besteden. Veel meisjes beginnen later met voetballen omdat ze eerst een andere sport proberen of omdat ouders koudwatervrees hebben. Maar als ze in de F- en E-pupillenleeftijd gemengd spelen, voetballen ze net zo goed als jongens. Daag ze bovendien uit om initiatief te nemen. Stel ze net zo vaak voorin op als jongens. Meisjes mogen tot en met de A-junioren bij de jongens voetballen. Een gemengd team kent geen grote verschillen in leeftijd, beleving, ambitie of fysieke kracht. De motorische en psychische ontwikkeling van jongens en meisjes lopen tot het twaalfde jaar parallel. Meisjes komen meestal eerder in de puberteit. Tot het vijftiende jaar doen zich daarom – voor voetbal – nog steeds geen onoverkomelijke verschillen voor. Tegenwoordig mogen ook meisjes dromen van een voetbalcarrière. Het voetballandschap van de vrouwen en meisjes is de laatste jaren enorm veranderd. Zo heeft nu ook Ajax een vrouwenelftal. De speelsters uit dit team hebben in hun jeugd allemaal gevoetbald in jongensteams. De clubs waar zij hebben gespeeld, hebben hen dus opgeleid tot voetbalster in de eredivisie vrouwen. Ook HC & FC Victoria biedt meisjes de kans om opgeleid te worden tot topsportster. De HJO kan talentvolle speelsters, net als bij de jongens, doorgeven aan de KNVB of aan Ajax om te laten scouten. De KNVB heeft heel traject, waarbij meisjes naast de reguliere trainingen en wedstrijden bij de club, extra activiteiten krijgen aangeboden. Talentvolle meisjes moeten daarom gestimuleerd worden om in een selectieteam van de jongens te spelen. Zij worden dan op exact dezelfde manier beoordeeld als de jongens in dat team en op basis van kwaliteit ingedeeld.


38

Naast de meisjes die gemengd spelen, beschikt HC & FC Victoria ook over een bloeiende meisjesafdeling met teams bestaande uit enkel meisjes. Speelsters die uitkomen in de meisjes E- of F-pupillen, trainen in het circuit mee van de breedteteams van de jongens. Voor de meisjes uitkomend in de D-pupillen en oudere leeftijdsgroepen, heeft Victoria een aparte trainer aangesteld (hoofdtrainer meisjes). In de regel trainen de meisjes één keer per week onder deze hoofdtrainer.

Nieuwe leden Na een aanmelding van een nieuw lid bij Victoria, die nog niet eerder gevoetbald heeft, zal deze op basis van leeftijd worden ingedeeld door de jeugdcommissie. Spelers die wel reeds op redelijk niveau hebben gevoetbald, worden gevraagd om eerst een keer mee te trainen met de selectie. Zo kan de hoofdgroeptrainer oordelen of hij selectiewaardig is. Wanneer dit zo is, dan gaat hij, afhankelijk van het moment, mee in de selectievoorbereiding, of wordt hij ingedeeld in een hoog breedteteam, maar blijft hij wel meetrainen met de selectie.

Overschrijvingen Selectiespelers die overschrijving aanvragen om naar een andere vereniging te gaan, moeten altijd via de HJO. Deze moet eerst goedkeuring geven, voordat een overschrijving door de secretaris van het bestuur getekend mag worden. Na ontvangst van het verzoek tot overschrijving van een speler, zal de HJO in overleg gaan met de desbetreffende hoofdgroeptrainer, waarna er een gesprek zal worden aangevraagd tussen de (nieuwe) hoofdgroeptrainer, HJO en de speler en ouders. Spelers uit breedteteams die overschrijving aanvragen naar een andere club dienen altijd ene reden op te geven.

Opzegging leden Spelers die opzeggen, dienen daarbij een duidelijke reden aan te geven.

Externe scouting Spelers bij omliggende clubs worden in de gaten gehouden door de trainers van onze eigen jeugdteams tijdens wedstrijden tegen onze eigen jeugdteams. Opvallende spelers bij omliggende clubs worden gemeld aan de HJO. Vervolgens kan deze speler door iemand van de technische staf bekeken gaan worden. Mocht hij kans maken op een plaats in een selectieteam van deze leeftijdslichting, en hij is een duidelijke versterking t.o.v. spelers uit onze eigen jeugdopleiding, dan kan deze speler benaderd worden om met de selectie mee te gaan trainen, of uit te nodigen voor onze 'talentendag'. Dit altijd na overleg met de HJO.


39

Om met ons mee te trainen, dan wel spelen, heeft de speler de goedkeuring nodig van zijn huidige club.

Scouting van spelers door derden Mochten spelers van Victoria gescout worden door derden, zoals BVO's, KNVB en andere clubs, dan dient de HJO hiervan op de hoogte gesteld te worden. HC & FC Victoria heeft een samenwerking met AFC Ajax. Dit houdt in dat Ajax officieel toestemming moet geven wanneer een speler door een andere BVO dan Ajax wordt benaderd voor het spelen van een oefenwedstrijd of voor het volgen van selectietrainingen. Deze toestemming volgt automatisch, wanneer Ajax aangeeft geen belangstelling in de desbetreffende speler te hebben. In de regel zullen wij niet voor 1 januari gegevens uitwisselen over onze spelers met een BVO anders dan Ajax. Na 1 januari zal HC & FC Victoria wel medewerking verlenen, mits Ajax toestemming verleend. Dit om onze spelers de kans te geven om zich in hun eigen veilige omgeving te ontwikkelen als voetballer en als individu tijdens hun voetbalactiviteiten bij onze club. Mocht een speler door een BVO worden aangenomen, dan zal de HJO afspraken maken met de desbetreffende BVO, dat de speler wordt aangeraden weer terug te gaan naar Victoria, wanneer hij bij de BVO niet mocht slagen.

Spelers bij BVO's en andere clubs Ex-spelers van Victoria, die spelen bij een BVO of andere club, moeten door de technische staf van Victoria gevolgd worden. Zij moeten proberen er als eerste achter zien te komen of de speler in het nieuwe seizoen wederom een plaats heeft in de selectie van die club. Zo niet, dan moet er direct contact gezocht worden met deze speler om hem weer terug te laten keren bij zijn oude club. Daarnaast zal de interesse die Victoria toont in zo'n speler altijd positief uitwerken.

Meetrainen met andere clubs / voetbalscholen Spelers of speelsters die lid zijn van Victoria en die trainen bij een andere club of bij een particuliere instelling, zoals een voetbalschool, dienen dit te melden bij de HJO. Deze geeft het vervolgens door aan de desbetreffende trainer(s). Het extra trainen bij een andere club of voetbalschool hoeft door Victoria niet als bedreiging te worden beschouwd. Wel moet Victoria toestemming geven voor het meetrainen of spelen bij een andere vereniging.

Meetrainen bij Victoria Spelers of speelsters die bij Victoria willen komen trainen gedurende een seizoen, dienen een kleine overeenkomst te laten teken door hun ouders (mits minderjarig). De overeenkomst is als bijlage bij dit plan gevoegd. In deze overeenkomst staat onder andere dat de speler/speelster zelf bij hun huidige club aangeeft dat hij/zij mee traint met Victoria en dat Victoria hiervoor dus niet verantwoordelijk is.


40

Victoria staat open voor nieuwe leden die op een hoger niveau willen komen voetballen en voor spelers/speelsters die een extra training willen, mits het een versterking is van de huidige selectie.

Talentendag In samenwerking met Ajax wordt ieder seizoen een talentendag georganiseerd. Voor de organisatie van deze dag is een speciale commissie samengesteld. Doel van het organiseren van een talentendag, is het aantrekken van talentvolle spelers uit de regio. Daarnaast draagt deze dag bij aan een positieve en professionele uitstraling van onze club in de omgeving. Tijdens de talentendag worden kleine partijtjes gespeeld, onder toeziend oog van scouts van Ajax en de technische staf van Victoria. De talentendag wordt ieder seizoen in maart georganiseerd. Mochten spelers in aanmerking komen om bij Victoria te gaan voetballen, dan heeft de technische staf nog voldoende tijd om deze spelers mee te laten trainen en/of spelen en om een eventuele overschrijving in orde te maken. De talentendag is bedoeld voor spelers in de leeftijd van E, D en C. Wanneer er geadverteerd wordt voor de talentendag, moet tevens vermeld worden dat wij ook openstaan voor spelers uit de B- en A-junioren. Deze kunnen zich dan opgeven om een keer met onze selectie mee te trainen, mits wij denken dat hij daarvoor in aanmerking komt.

Jeugdparticipatie Veel jeugdige sporters stoppen tussen hun 15e en 18e jaar. Als reden hiervoor worden bijbaantjes, studieverplichtingen en passieve vormen van vrijetijdsbesteding zoals computerspelletjes, televisie kijken en “hangen op straat” genoemd. Bart van Gaell heeft daar een onderzoek aan gewijd, waarin hij junioren heeft gevraagd of het sportaanbod binnen de clubs bij hen wensen en behoeften aansluit en waarom er zoveel uitstroom is. De conclusie daaruit was o.a. dat de cultuur van sportverenigingen, waarin te weinig rekening wordt gehouden met de leefwereld en de wensen van jongeren een belangrijke rol zou spelen. Jongeren hebben het gevoel dat ze niet serieus worden genomen (krijgen geen zelfstandigheid, kunnen nergens over meebeslissen en activiteiten sluiten niet aan bij hun wensen). Dit resulteert in teruglopende ledenaantallen bij voetbalverenigingen, met name bij de niet-selectieteams. Junioren moeten dus mee kunnen praten over het te voeren beleid. Daarnaast moeten zij de mogelijkheid krijgen om bepaalde activiteiten te organiseren. Dit kan op de volgende manieren:

Voetbaltechnisch Junioren betrekken bij het trainen van pupillen. De technische staf is hiervoor verantwoordelijk.

Arbitraal Junioren wedstrijden laten begeleiden van pupillen. De scheidsrechterscommissie is hiervoor verantwoordelijk.


41

Organisatorisch Junioren participeren in organisatorische en bestuurlijke besturen/commissies. Het jeugdbestuur is hiervoor verantwoordelijk.

Jeugdraad Om er achter te komen wat er leeft bij de oudere jeugd, is het goed om per team de groep bij elkaar te halen en mee te praten zonder de vaste begeleiding (leiders/trainers). Tijdens dit overleg moet ook gevraagd worden of er spelers zijn die plaats willen nemen in de Jeugdraad (soort ondernemingsraad). De jeugdraad staat onder begeleiding van een onafhankelijke persoon, die de bevindingen doorspeelt naar de technische commissie en/of het jeugdbestuur en die opkomt voor de oudere jeugd. Daarnaast kan de jeugdraad gevraagd worden om bepaalde activiteiten voor junioren te organiseren.

Nieuwe trainers/leiders Trainers die nieuw komen in de club, moeten de eerste dag begeleid worden door de HJO. Op de eerste dag moeten (indien van toepassing) de sleutels, kleedkamerindeling, trainingsveld indeling, namenlijst met KNVB nummers, intrapballen, etc. klaarliggen. De leider/trainer tekent voor ontvangst voor deze spullen en dient ze na afloop van het seizoen weer in te leveren. Daarnaast moeten zij een rondleiding krijgen binnen de club. De kleedkamerstructuur, de nummering van de velden, waar te melden voorafgaand aan een wedstrijd, de ballenkast, de lichtknoppen, etc. moeten worden vermeld. Ook moet de structuur duidelijk zijn bij wie ze zich voor welke problemen of zaken moeten melden. Nieuwe hoofdtrainers moeten ontvangen worden op een avond aan het eind van het seizoen ervoor, bijvoorbeeld in mei. Tezamen met het hoofd- en jeugdbestuur worden de contracten getekend, om vervolgens kennis met elkaar te kunnen maken. Hier legt men de basis voor een goede samenwerking. Men krijgt een gezicht bij de namen. Gedacht kan ook worden om hierbij de sponsoren van de club bij uit te nodigen.


42

Richtlijnen voor jeugdleiders en -coaches. De jeugdleiders hebben een moeilijke taak om uit te voeren. Men dient zich te realiseren dat men de vereniging vertegenwoordigt en tevens een voorbeeldfunctie bekleed. Standaard eisen die aan een jeugdleider gesteld kunnen worden: 1> Een positieve instelling hebben. 2> Coachbaar zijn. 3> Geduldig. 4> Een voorbeeldfunctie kunnen uitoefenen. 5> De normen en waarden van Legmeervogels uitdragen en naleven. 6> Gedisciplineerd zijn. Daarnaast moet de jeugdleider de randvoorwaarden zien te scheppen voor een optimaal leerklimaat.              

In het jeugdvoetbal mag het wedstrijdresultaat nooit op de eerste plaats staan. Je bent bezig met het opleiden van spelers. Zorg voor een prestatieklimaat bij de spelers. De wil om te winnen moet groot zijn. Verlang prestaties, maar eis geen resultaat. Jeugdspelers moeten zo hoog mogelijk spelen, uiteraard aangepast aan de voetbaltechnische, lichamelijke en mentale kwaliteiten van de speler. Een jeugdleider is verkeerd bezig als hij ten koste van bijvoorbeeld het kampioenschap een jeugdspeler na de winterstop niet laat overgaan naar een hoger elftal. Straal enthousiasme en gedrevenheid uit, zoek niet naar excuses bij falen en geef voetbalproblemen zoals jij ze ziet door aan de trainer, want die moet er iets aan proberen te doen. Zorg voor een regelmatig contact met de trainer over de ontwikkeling van de spelers als individu en in teamverband. Geef blessures tijdig door aan de trainer en laat deze behandelen door onze fysiotherapeut. Informeer tijdig naar afgelastingen, ingelaste wedstrijden of veranderde aanvangstijden. Zorg voor regelmatig contact met de coördinator van de leeftijdsgroep waar u leider van bent. Zorg ervoor dat de spelers zich voor, tijdens en na de wedstrijd zich netjes gedragen. Zij zijn namelijk het visitekaartje van de club. Draag zorg voor het materiaal dat beschikbaar is gesteld door de club, zoals tenue, ballen, waterzak, etc. Een wisselschema bijhouden, zodat de spelers regelmatig een wisselbeurt hebben.


43

Stappenplan jeugdleiders/coaches: 1> Vóór het seizoen  Controleer de teamindeling en zorg ervoor dat u de spelerslijsten, spelerspassen, nummers en adressen krijgt van de coördinator.  Maak afspraken met ouders hoe informatie doorgegeven wordt.  Spelers en ouders wijzen op algemene regels voor trainingen en wedstrijden, zoals wat te doen bij ziekte, afwezigheid, blessures, etc.. 2> Voorafgaande aan de wedstrijd.  Het verdient aanbeveling om minimaal 15 minuten voor aanvang van de verzameltijd aanwezig te zijn op het complex om spelers en ouders op te vangen.  Het maken van een opstelling  Denk aan de kleding  Rekening houden met afzeggers en eventuele invallers 3> Aankomst bij de club.  Melden bij het wedstrijdsecretariaat of de bestuurskamer  Kennismaken met de tegenstander  Alle spelers en spullen naar de kleedkamer  Wedstrijdformulier regelen/spelerspassen achterlaten 4> In de kleedkamer.  Rust creëren in i.v.m. de concentratie  Omkleden  Wedstrijdbespreking  Tegelijk naar buiten voor warming-up 5> Naar het veld.  Vaste warming-up laten maken onder leiding van de aanvoerder  Zorgen dat deze goed en geconcentreerd verloopt 6> De wedstrijd.  Positief coachen  Help de spelers 7> In de rust.  Geef aan wat er verbeterd moet worden en doe dit gestructureerd (algemeen – specifiek – individueel).  Check of de uitleg begrepen is door vragen te stellen. 8> Na de wedstrijd.  Scheidsrechter en tegenstander bedanken.  Evalueer kort in de kleedkamer.  Zie toe op douchen.  Wedstrijdformulier in orde maken/spelerspassen weer ophalen.  Controleren of de kleedkamer schoon wordt achter gelaten.


44

Opleiden vrijwillig kader Intern opleiden Ouders en junioren, die assisteren bij de trainingen van de jeugd, zullen door onze technische staf begeleid en opgeleid worden. Mede aan de hand van delen uit dit opleidingsplan, zullen zij alle benodigde informatie ontvangen die hen handvatten geeft bij het trainen van onze jeugd. Naast de begeleiding in de praktijk, zullen er een aantal avonden georganiseerd worden waarin de volgende onderwerpen aan de orde komen: -

Trainingsvormen Voorbeeldfunctie Omgang met specifieke leeftijdsgroep Leeftijdskenmerken Wedstrijdbegeleiding Manier van coaching Randvoorwaarden rond een team Administratieve afhandelingen

Opfrissen Trainers die al een module cursus of bovenstaande cursus hebben gevolgd, zullen op een avond, voorafgaande aan het seizoen, worden bijgepraat. Bovenstaande onderwerpen komen dan kort even terug, waar nodig afgestemd op een andere leeftijdsgroep.

Leiders en trainers bijeenkomsten Leiders en trainers zullen drie keer per seizoen door de coördinator van die leeftijdslichting worden uitgenodigd voor een leiders en trainersbijeenkomst. Te samen met de coördinator, de hoofd jeugdopleiding en de betrokken trainers wordt het seizoen geëvalueerd en wordt er hulp geboden waar nodig. Tevens worden de prestaties van het team en het individu besproken. Belangrijke punten hieruit worden meegenomen in het hoofdtrainersoverleg en/of de volgende vergadering van de jeugdcommissie. De eerste avond staat in teken van de openingsavond.


45

Openingsdag Aan het begin van het seizoen moet een openingsdag worden georganiseerd voor alle jeugdtrainers, jeugdcoaches, jeugdleiders en andere betrokkenen bij de jeugd. Op deze dag worden deze personen voorbereid op hun rol bij een jeugdteam van Victoria. Gedacht moet worden aan o.a. de volgende onderwerpen:  Voetbaltechnisch: o Coaching o Manier van spelen (formaties, etc.) o Manier van trainen  Organisatorisch (jeugdcommissie) o Voetbal.nl o Taken en verantwoordelijkheden van leiders o Wedstrijdformulier o Uitslagen doorgeven  Medisch (samenwerking fysiopraktijk): o Eerste hulp bij sportongevallen o Kledingadvies  Scheidsrechters (scheidsrechterscommissie?): o Spelregels  Toernooien (Toernooicommissie)  Activiteiten (jeugdcommissie/technische staf) Deze dag wordt georganiseerd door de technische staf en de jeugdcommissie.

Bewaarnummer Aan het begin van het seizoen moet een ‘bewaarnummer’ uitkomen waarin alle belangrijke informatie staat voor het komende seizoen, zoals telefoonnummers, afspraken, regels, omgaan met ouders, etc. Deze wordt door de technische staf en de jeugdcommissie geschreven.

Hoofdtrainersoverleg Hoofdgroeptrainers en hoofdtrainers zijn verplicht zes keer per seizoen, tezamen met de HJO en een lid van de TAC en de hoofd keeperstrainer te vergaderen. Uiterlijk vijf dagen voorafgaand aan deze vergadering dient de voortgang van de selectie te worden gemaild naar de HJO. De agenda van deze avond wordt minimaal 4 dagen van te voren verspreid.

Voortgangsformulieren Twee keer per seizoen worden de trainers gevraagd voortgangsformulieren in te vullen. Dit zal gebeuren in december en in april/mei. Mede aan de hand hiervan worden nieuwe teamindelingen gemaakt voor het nieuwe seizoen of voor na de kerstvakantie. Deze formulieren zullen kort besproken worden op de leiders- en trainersvergadering en zijn te vinden op de Ajax Online Academie.


46

Beïnvloeding spelers Er zijn twee benaderingen voor de beïnvloeding van sporters. De positieve aanpak. De gewenste gedragingen versterken door voetballers aan te sporen deze uit te voeren en ze te belonen als ze dat inderdaad doen. Deze op het individu georiënteerde stijl vult de hierboven gezonde visie ten aanzien van het winnen. Beter is: door vragen te stellen de kinderen zelf met oplossingen te laten komen. Dit kan individueel een dialoog aangaan of d.m.v. een groepsgesprek. Samen komen tot een oplossing! De negatieve aanpak. Fouten die voetballers maken bekritiseren en bestraffen. Het gevolg van deze commandeer stijl is angst. Bestraffing creëert faalangst, afkeer en vijandigheid. Hoewel beide stijlen gebruikt worden bij het coachen zijn er een aantal redenen waarom de positieve aanpak de voorkeur geniet. De positieve aanpak werkt bij de jeugd veel beter en het creëert een betere sportbeleving met meer plezier bij de spelers. Het is wetenschappelijk bewezen dat positief leidinggeven de beste resultaten geven. Het is goed te weten dat wangedrag vaak voort komt uit een gebrek aan aandacht. Verliezen is namelijk niet hetzelfde als falen. Het is belangrijk dat voetballers verliezen niet zien als een teken van falen of als een bedreiging van hun persoonlijke waarde. Jonge voetballers moeten leren dat het verliezen van een wedstrijd geen afspiegeling is van hun eigenwaarde. Bij HC & FC Victoria zijn wij van mening dat wij niet alleen voetballers, maar vooral ook jonge mensen helpen zichzelf te ontwikkelen.

Kleding / schoeisel / hygiëne De juiste schoenen Koop nieuwe schoenen overdag; dan zijn de voeten uitgezet. De zool moet buigzaam zijn, maar niet te slap. Kies niet voor te lange noppen op een harde ondergrond; dat leidt tot minder stabiliteit en enkelverstuikingen. Kies evenmin voor te kleine noppen bij een glad, zacht veld; dat leidt tot wegglijden en verrekkingblessures. Schroefnoppen komen pas aan de orde als kinderen zijn uitgegroeid. Op kunstgras hebben kunstgrasschoenen de voorkeur. Leer heeft de voorkeur boven plastic, omdat het betervocht opneemt en ademt. Laat schoenen eerst inlopen tijdens de training. Laat ze op tijd drogen, verwijder vuilresten, vet ze in. Veel schoenen zijn tegenwoordig niet van leer naar van plastic of rubber gemaakt. Het natmaken van nieuwe schoenen om deze snel naar je voeten te laten staan heeft geen zin. Geen gymschoenen dragen tijdens trainingen en wedstrijden.


47

Beschermende hulpstukken Scheenbeschermers zijn een must, ook voor de jongste leden van de club. Ze voorkomen veel blessures en moeten ook tijdens de training worden gedragen. Kies voor exemplaren die tevens de achillespezen goed afdekken. Keeperhandschoenen bevorderen de grip op de bal en bieden bescherming. Speel je nog niet met een vaste keeper? Zorg ervoor dat jij altijd een paar handschoenen beschikbaar hebt. Trui en broek beschermen ellebogen en heupen van de keeper bij het vallen.

Kleding Koop kleding die niet knelt. Als de bloedsomloop wordt belemmerd, stoort dit het bewegingspatroon. Kies voor kleding die lekker zit en vaak kan worden gewassen. Strak elastiek knelt af en veroorzaakt spierkramp. Oversized shirts, trainingshesjes die te groot zijn en openhangende jacks vergroten de kans op struikelpartijen. Zorg ervoor dat spelers bij kou in een trainingspak trainen en eventueel handschoenen en een muts dragen. Het is niet toegestaan om bij temperaturen van 7 graden Celsius of kouder te trainen in een korte broek en/of met een shirt met korte mouwen.

Hygiëne Knip teennagels regelmatig. Daarmee voorkom je ingegroeide, gescheurde of blauwe nagels. Korte nagels geven ook een beter balgevoel. Draag badslippers. Die voorkomen dat kinderen in de kleedkamer schimmels oplopen en dat ze ongemerkt in iets scherps stappen. Bevorder het na afloop douchen.

Sierraden Sierraden mogen niet gedragen worden tijdens de trainingen en wedstrijden.

Implementatie voetbaltechnische visie De voetbaltechnische visie wordt voornamelijk geïmplementeerd op het voetbalveld. Op het voetbalveld wil HC & FC Victoria zoals gezegd dominant, attractief en technisch hoogstaand voetbal spelen. Dit komt tot uiting in wedstrijden en wordt aangeleerd op de trainingen. In dit hoofdstuk wordt dit specifiek uitgelegd. De onderstaand hoofdstuk bespreken we de volgende onderwerpen: 1. Wedstrijdvisie 2. Beschrijving speelwijze per teamfunctie 3. Uitgangspunten van de speelwijze 4. Spelsysteem 5. Teamtaken 6. Spelersprofielen 7. Eindcriteria per leeftijdscategorie 8. Weekschema trainingen 9. Oefenstof


48

Wedstrijdvisie Initiatief nemen om te kunnen domineren In wedstrijden neemt HC & FC Victoria graag het initiatief om zo de tegenstander de wil op het leggen. Door veelvuldig de bal in bezit te hebben kan HC & FC Victoria tijdens een wedstrijd het initiatief nemen. Om de speelwijze en het spelsysteem te kunnen uitvoeren is het in bezit hebben van de bal (het spelen op balbezit) een voorwaarde. Positiespel HC & FC Victoria heeft het streven om positiespel te spelen dat gekenmerkt wordt door een hoog baltempo en een hoge balsnelheid. Op deze wijze tracht Victoria de verdediging van de tegenstander te ontregelen en tot scoringskansen komen. Het positiespel is een middel om tot scoringskansen te komen. Voorwaarden die HC & FC Victoria stelt aan goed positiespel zijn balsnelheid, veldbezitting (ruimte en afspeelmogelijkheden) en aanname. Het positiespel rendeert het meest op het moment dat men de bal door één keer te raken bij een medespeler bezorgt. Het spelen van goed verzorgd positiespel vereist veel technische vaardigheid en inzicht van de speler. Aanvallende middenvelder In de speelwijze van HC & FC Victoria speelt de aanvallende middenvelder ook wel schaduwspits genoemd een belangrijke rol. De rol van de schaduwspits in de speelwijze is dat hij tussen de linies van de tegenstander speelt en de tegenstander uitdaagt om door te schuiven. Buitenspelers Evenals de aanvallende middenvelder spelen ook de buitenspelers een belangrijke rol in de speelwijze van HC & FC Victoria. De rol van de buitenspelers in de speelwijze is om zo snel mogelijk achter de laatste linie van de tegenpartij op te duiken om vervolgens tot een voorzet of doelpoging te komen.


49

Tegenpartij

1

3 4

9

2 5

10

11 10

7

6 8 8 10

7 6 9 5

11

4 3

2

1

HC & FC Victoria


50

Wanneer de tegenpartij met 1:4:4:2 speelt ( ruit of lijn). Dan zal de linkervleugelverdediger inschuiven in het middenveld en de linkermiddenvelder voor de laatste linie komen te spelen. Op deze manier kan de manier van verdedigen intact blijven. Een aandachtspunt is de het ontstaan van mogelijke ruimtes aan de zijkanten. (Dit vraagt om twee snelle buitenste middenvelders om deze ruimte te kunnen bewaken) Tegenpartij 1

3 4

5

9 6 7

2

8 11 10

10

7

6

10

8 5 11

4

2

9 3

1

HC & FC Victoria


51

Wanneer de tegenpartij met 1:4:4:2 speelt met een kom op het middenveld. Dan zal mijn centraleverdediger inschuiven in het middenveld en voor de verdediging gaan spelen. Waardoor de buitenste middenvelder verantwoordelijk zijn voor de 7 tegenpartij en 8 tegenpartij gaan ze te diep dan neemt een verdediger hem over en ondersteund onze middenvelder de onze andere middenvelders hierdoor kunnen we nog steeds proberen om de middenvelders van de tegenpartij in gespeeld te krijgen en de bal op het middenveld te veroveren. Tegenpartij

1

4 3 9

2

11 10

7 5

1 0

6

10 8 8 6

7 9

1 1

5 3

4

2

1

HC & FC Victoria


52

BESCHRIJVING VAN DE SPEELWIJZE OMSCHAKELEN VAN VERDEDIGEN NAAR AANVALLEN Teamfunctie omschakelen van verdedigen naar aanvallen is een vrij kort maar belangrijk moment in de speelwijze. In deze teamfunctie kun je gebruik maken van de desorganisatie van de tegenpartij. Het wordt belangrijk dat de spelers gaan herkennen waar de zwakte van de tegenpartij ligt bij het omschakelen van verdedigen naar aanvallen. Om de groep wat handvatten te geven tijdens wedstrijden, leggen we accenten op looplijnen van spelers die niet direct betrokken zijn bij het veroveren van de bal. Er moeten diverse opties worden aangeboden om van uit het bal veroveren een zekere bal te kunnen spelen. Dit kan zowel in de diepte als de breedte. De randorde hierin is: 1. diepte, 2. breedte, 3. terug. Ook de bal eruit halen om zo snel mogelijk in de vrije ruimtes te komen die ontstaan is ook een optie. Waar deze ruimtes liggen zal per situatie verschillen, en daar zullen de spelers op moeten inspelen. (zie volgende pagina)


53

Tegenpartij

1

4 3 5

2 9

11 10

7 6 8

10 8

11 10

7 6 9

5

2

4 3

1

HC & FC Victoria


54

BESCHRIJVING VAN DE SPEELWIJZE IN DE TEAMFUNCTIE AANVALLEN Speelwijze HC & FC Victoria bij 1:4:3:3 middenveld met de punt naar voren Teamfunctie aanvallen: Bij de start van de opbouw vanaf de eigen keeper is de doelstelling; het opbouwen via de 2 centrale verdedigers om zo de middenvelders te bereiken en vanaf het middenveld de spitsen in te spelen en te komen tot scoringskansen en doelpunten. De keeper zorgt er voor dat het team de kans krijgt om in de formatie te komen voordat hij het spel start. De keeper controleert de linies op vrije mensen op het middenveld of eventuele 1:1 situaties in de voorhoede. Als dat niet het geval is zal de opbouw starten via onze achterhoedespelers. De 3 en 4 gaan rond het 16 metergebied breed uit elkaar en de 5 en 2 gaan diep aan de zijkanten staan. Middenvelders zijn t.o.v. elkaar in beweging om ruimte te maken voor zichzelf en voor elkaar om aanspeelbaar te zijn en vrij te komen voor de laatste linie. De laatste linie zal proberen om de eventuele overtal situatie uit te spelen. Inspelen 3 of 4 door de keeper om in te dribbelen naar het middenveld als de tegenpartij geen directe druk op de bal uitoefent. De overige verdedigers komen uit de rug van directe tegenstanders en blijven aanspeelbaar. De keeper moet tijdens de opbouw goed actief meedoen om altijd aanspeelbaar te blijven. Voorbereiden van de dieptebal door links te beginnen en rechts te eindigen. Dit om de tegenstander naar een kant te laten kantelen om ruimtes te maken aan de andere kant van het veld. Komen tot driehoekjes op het middenveld, daar zullen de 6 en 8 contra loopacties moeten maken om in de voeten of in de diepte aanspeelbaar te worden. De 10 zal zich pas in de tweede fase moeten melden tussen de linies van de tegenpartij, om het spel eventueel te verplaatsen van links naar rechts. Spitsen zullen totdat de 10 in balbezit komt, het veld zo groot en breed mogelijk moeten houden. De 9 zal moeten bewaken dat zijn passlijn open blijft, door veel in beweging te zijn. Van de bal af of naar de bal toe uit de rug van zijn directie tegenspeler. Indien mogelijk spelen vanuit de rug van de verdedigers. Het breed houden van 7 en 11 heeft te maken met mogelijke loopacties van de 6 of 8 die tussen backs en centrale verdedigers van de tegenpartij kunnen opduiken. De 10 zal bij het aanvallen de spitsen of buitenspelers van goed bespeelbare ballen moeten voorzien. De eventuele inschuivende centrale verdediger zal bij het aanvallen de bal moeten zien te krijgen, om het spel verder te verdelen of te komen tot het schot uit tweede lijn. Ook zal de 10 zelf moeten herkennen welke ruimte er ligt. Om zelf zijn actie te kunnen maken, bijv. middels een 1-2 met de 9. Bij het inspelen van de buitenspelers is het belangrijk de posities voor het doel van de tegenpartij goed zijn bezet. De 9 maakt een loopactie naar de eerste paal, een buitenspeler naar de tweede paal vanaf de 16 meter, 10 eigen partij gaat voor de afvallende bal of trekbal, en het bijsluiten van de 6 of 8 voor de afvallende bal rond het 16 meter gebied. In de rest organisatie zullen 3 verdedigers en 1 verdedigende middenvelder er voor moeten zorgen dat er bij balverlies geen ruimte aan de kant van de bal ontstaat. Het is hierbij belangrijk dat spelers dit probleem gaan herkennen (inzichtelijk) en elkaar gaan coachen en neerzetten (communicatie). Het hoofddoel bij het aanvallen is dat het hele team in beweging is om het makkelijker te maken. Belangrijk is dat er goed onderling wordt gecoacht zodat bij balverlies de teamorganisatie in orde is. Bij de speelwijze tegenpartij 1:4:4:2 zal onze 10 dieper komen te spelen, om zo zijn directe tegenspeler uit het middenveld te krijgen of om voorin veel 1:1 situaties te creëren. Van daaruit kan hij tevens makkelijker tussen de linies spelen.


55

Tegenpartij

1

3 4 9

2

5 7

11 10

1 0 6

10

7 8

8

5 6 1 1 2 9 4

3

1

HC & FC Victoria


56

BESCHRIJVING VAN DE SPEELWIJZE OMSCHAKELEN VAN AANVALLEN NAAR VERDEDIGEN Bij de teamfunctie verdedigen zal de speler die balverlies lijdt direct pressie op de bal moeten geven om een snelle omschakeling van de tegenpartij te voorkomen en om de keuzes (de afspeelmogelijkheden) van de speler aan de bal te beperken. Voor de overige spelers in het belangrijk worden om direct druk vooruit te zetten. Op deze manier ondersteunen zij de spelers die met de restverdediging zijn belast. Dit doen we door snel te kantelen en te knijpen richting de bal om zo de tegenstander op te sluiten op hun eigen helft. Het druk zetten start bij de voorste linie en het middenveld. De achterste linie en de keeper zijn verantwoordelijk voor de bewaking van het gebied rond de 16 meter en zijn alert bij diepe ballen van de tegenpartij, deze dienen ze te onderscheppen. Het is belangrijk dat het team het moment en de plaats van balverlies leert herkennen. Aan de zijkanten van het veld op de helft van de tegenpartij is het bij balverlies mogelijk om meteen weer vol druk te geven, dit is het moment dat de laatste linie kan aansluiten van achteruit richting middenveld. Bij het omschakelen van aanvallen naar verdedigen op het middenveld is het belangrijk om het veld snel weer klein en compact maken. Ook hier wordt veel inzicht en omschakel bereidheid van het team gevraagd. Spelers zullen bereid moeten zijn om dit werk te willen uitvoeren om zo weer als team gericht de teamtaken die bij het verdedigen horen uit te kunnen voeren en na balverovering weer tot aanvallen te kunnen komen.


57

Tegenpartij

1

3

5

9

4

2 8

11 10

6

10

7 1 0

8

7 1 1 6 5 4 9 3 2

1

HC & FC Victoria


58

Uitgangspunten van de speelwijze  Positiespel: De speelwijze die door HC & FC Victoria wordt nagestreefd vraagt om het positiespel tot in de perfectie te beheersen. Het positiespel betekent de inname van posities t.o.v. medespelers en tegenspelers. Bij het positiespel dient het team er voor te zorgen dat er driehoeken worden gevormd, zodat dat de speler met bal altijd twee afspeel mogelijkheden te heeft. De speler met bal dient bij het afspelen altijd door te bewegen zodat hij direct weer aanspeelbaar is. Voor een perfecte uitvoering van positiespel zijn met name de snelheid, richting van de passing, de handelingsnelheid en de loopacties van de spelers zonder bal van belang.  Opbouw vanuit de laatste linie is verzorgd: het beheersen van een verzorgde korte en lange opbouw in samenwerking met de keeper. De 3 en de 4 zakken in, de 2 en 5 trekken schuin weg naar voren. Er wordt gezocht naar mogelijkheden om de bal (of de centrale verdediger met de bal) bij één van onze middenvelders op het middenveld te krijgen.  De keeper maakt een wezenlijk deel uit van de opbouw: de keeper start de opbouw of functioneert als draaipunt in de opbouw.  Spelen op de helft van de tegenpartij bij aanvallen: de druk kunnen houden op de verdediging van de tegenstander met als doel het creëren van kansen. Mede door de kleine ruimte daarvoor speelt HC & FC Victoria met vleugelspitsen (7 en 11) en opkomend backs (2 en 5).  Spelen van aanvallende pressie: snelle balcirculatie  Spelen met buitenspelers: veld breed houden  Spelen met een aanvallende middenvelder: nummer 10 met de punt naar voren  Aanvalsspel is creatief door vele variaties: het aanvallen kan via de flanken, maar ook door middel van een individuele actie. De aanvallers moeten beschikken over inzicht maar ook over een goede individuele actie.  HC & FC Victoria wil tijdens de wedstrijd met aanvallend voetbal altijd het initiatief naar zich toetrekken. Voorwaarden voor uitgangspunten  De bal is altijd in beweging.  De afzender geeft de bal altijd een boodschap mee.  De spelers zijn altijd en allemaal in beweging.  Een loopactie zonder bal een boodschap meegeven.  De beweging van de spelers onder de bal bepalen het tempo van de wedstrijd.  Zo min mogelijk handelingen aan de bal. Voorkeur voor één keer raken.  Altijd minimaal 2 afspeelmogelijkheden. Creëren van driehoekjes.


59

Spelsysteem Het spelsysteem dat binnen de jeugdopleiding van HC & FC Victoria gehanteerd wordt is 1:4:3:3. Vanuit deze formatie worden afspraken gemaakt over de manier van spelen, we spreken dan van een systeem. De keuze komt in de basis te liggen op 2 centrale verdedigers en 2 flankverdedigers, 3 middenvelders met de punt vooruit (10) en 3 spitsen. De speelwijze van de tegenstander maakt het noodzakelijk om afspraken te maken hoe je bij balverlies en bij aanvallen speelt. Het beheersen van verschillende nuances binnen het 1:4:3:3 spelsysteem wordt binnen de opleiding steeds belangrijker in de hogere elftallen (A en B). De toernooien en wedstrijden zijn goede momenten om deze variaties binnen het 1:4:3:3 speelsysteem te testen op de uitvoering. De gemaakte tactische afspraken moeten binnen ieder team van HC & FC Victoria herkenbaar zijn. De tactische afspraken en de manier van trainen binnen ons opleidingsplan, zijn dan ook bindend voor iedere coach binnen de opleiding van HC & FC Victoria. De formatie in de onderbouw is een 1:3:4:3 waarbij één van de centrale verdedigers als middenvelder in de opbouw naar het middenveld doorschuift. De E pupillen spelen op een half speelveld 7:7 of 9:9. HC & FC Victoria geeft er de voorkeur aan om haar E1 pupillen 9 tegen 9 te laten spelen. De reden hiervan is om de pupillen via deze formatie te leren om in drie linies te spelen.


60

Bovenbouw Basisspeelwijze bij het aanvallen (Balbezit) Bij het aanvallen spelen tegen: 1:4:3:3 1:4:3:3 1:4:4:2 1:4:4:2

(tegenstander punt naar voren) (tegenstander punt naar achteren) (tegenstander vlak middenveld) (tegenstander middenveld in een ruit)

1 13 4

3

2

14 5

9 11

7

15 16 17

10 6

8

8 7

6

11 12

10

14 2

5

15

9 4

3

AANVALLEN (BB) TEGENSTANDER 1:4:3:3 MET DE PUNT NAAR VOREN

16

CENTRALE VERDEDIGERS PROBEREN Via loopactie met of zonder bal de ZONE VOOR DE VEDEDIGING TE BESPELEN MIDDENVELDERS MAKEN LOOPACTIES EN VRAGEN OM DE BAL OF MAKEN RUIMTE VOOR INKOMENDE MEDESPELERS RUIMTE TUSSEN MIDDENVELDERS EN LAATSTE LINIE VAN DE TEGENSTANDER BESPELEN

17 18 1


61

1 13 4

3

2

14 5

9 11

7

6

15 16 17

10 10

8

8

6

7

AANVALLEN (BB) TEGENSTANDER 1:4:3:3 MET DE PUNT NAAR ACHTEREN CENTRALE VERDEDIGERS PROBEREN Via loopactie met of zonder bal VOOR DE VERDEDIGINGTE KOMEN. MIDDENVELDER RUIMTE MAKEN VOOR OPBOUW VAN ACHETRUIT BREEDTE/DIEPTE

11 12

5

2

14 15

9

16

3

4

17

RUIMTE TUSSEN MIDDENVELDERS EN LAATSTE LINIE VAN DE TEGENSTANDER BESPELEN MAAR MEER IN DE DIEPTE

18 1

1 13 3

2

14

4

5

9 11

7

15 16 17

AANVALLEN (BB) TEGENSTANDER 1:4:4:2 VLAK MIDDENVELD RUIMTE VOOR DE BACKS VRIJLATEN

10 6

8

8

6

7

11 12

MIDDENVELDERS KIEZEN ZO POSITIE DAT ZE DE 3 TEGEN 2 SITUATIE GOED KUNNEN UITSPELEN

14 5

9

10

4

3

2

15 16 17 18

1


62

1 13 3

2

4

9

14 5

11

7 6

15 16 17

10

11 6

12

8

14 5

9

10

4

3

15

2

LAATSTE LINIE: 4 SCHUIFT VOOR DE VERDEDIGING EN DE OPBOUW KOMEN 2, 3 EN 5 MIDDENVELDERS 6 EN 8 VULLEN RUIMTE IN NAAR VOREN

7

8

AANVALLEN (BB) TEGENSTANDER 1:4:4:2 RUIT MIDDENVELD

AANVALENDE MIDDENVELDER ZOEKT RUIMTE OP NAAST VERDEDIGENDE MIDDENVELDER TEGENPARTIJ

16 17 18

1

1 13 14

3

2

5

9 11

7 4

15 16 17

10 6

8

8

6

7

11

AANVALLEN (BB) TEGENSTANDER SPEELT 1:1 POSITIE MIDDENVELDER ORGANISEREN ZODAT ER RUIMTE VOOR POSITIE 9 ONTSTAAT

12 14

9

5

10

4

2 3

15 16 17 18

1


63

Basisspeelwijze verdedigen (BBT) Bij balverlies spelen tegen: 1:4:3:3 1:4:3:3 1:4:4:2 1:4:4:2

(tegenstander punt naar voren) (tegenstander punt naar achteren) (tegenstander vlak middenveld) (tegenstander middenveld in een ruit)

1 13 14 3

2 11

5

4

9

15 7

10

16 17

6

1. IEDEREEN IN BEWEGING 2. IN DE OMGEVING VAN DE BAL DIRECT DRUKZETTEN !!!

8

8

ALGEMEEN UITGANGSPUNT BIJ HET VERDEDIGEN (BBT)

6

7

10

11 12

5 4

9

2 3

14 15

Bij balverlies komen alle spelers naar binnen te staan en maken ze het speelveld klein naar achteren. De 8 en 6 zakken wat in naar de 10 van de tegenpartij.

16 1

17 18


64

1

13 2

4

3

14

5 9

15 16

11

7

17

10 6

8 8 10

11

6

12

7

14

9 5

2

3

4

VERDEDIGEN (BBT) TEGENSTANDER 1:4:3:3 PUNT NAAR VOREN

15 16

17

OPTIE 1 De spits loopt in een bochtje op de opendraaiende centrale verdediger af, zodat de pass op de andere centrale verdediger niet meer mogelijk is. De 11 komt naar binnen om te voorkomen dat de bal via een middenvelder alsnog op de andere centrale verdediger gespeeld kan worden. De rest van het team kantelt naar de balkant en aan de balkant komt iedereen kort op zijn man te staan. De 3 komt schuin voor de spits te staan.

18 1

1 13 4

2

14

3

5

15 16

9

11

17

7 10

6

8

10

8

6

12

7

11 5

4

9

3

2

14 15 16

VERDEDIGEN (BBT) TEGENSTANDER SPEELT 1:4:3:3 PUNT NAAR VOREN OPTIE 2 Als het centrum de spits uitspeelt of de spits is te ver weg, dan kan 10 vanuit het middenveld druk geven op de centrale verdediger. Dit is de reden waarom 10 tijdens het verdedigen nooit te ver van 9 moet staan. 7 en 11 komen nu naar binnen toe. Voor de rest van het team zijn de principes hetzelfde.

17 18 1


65

1 13 14

4

3

15

9 11

7

16 5

2 10

6

10

8

17

8

6

7

11

12 14

9

5

VERDEDIGEN (BBT) TEGENSTANDER 1:4:3:3 PUNT NAAR VOREN

2

4

15

3

16

OPTIE 3 Als het centrum te ver uit elkaar staat en 9 en 10 de afstanden niet meer kunnen belopen, dan kunnen ook de buitenspelers jagen op het centrum. In dat geval sluit 9 de weg naar de andere centrale verdediger af. De 7 geeft druk als de centrale verdediger uitdraait en 10 komt voor de middenvelder te staan. De 6 komt in dit geval aan de buitenkant te dekken o zo de bal naar de back te bemoeilijken.

17 18

1

1 13 14

4

3

15

9

16 2

5

17

6 11

7

10

10

8 8

6 12

7

11 5

9 3

4

2

14 15 16 17

VERDEDIGEN (BBT) TEGENSTANDER SPEELT 1:4:3:3 PUNT NAAR ACHTEREN De 9 start met jagen in de lijn van de andere centrale verdediger. De 10 komt aan de balkant van de controlerende middenvelder of eventueel er naast om de kaats op de andere centrale verdediger te bemoeilijken. De rechter middenvelder komt voor zijn directe tegenspeler. De linker middenvelder gaat aan de binnenkant staan van zijn tegenstander. De rest van het team knijpt naar binnen en 3 komt schuin naar de spits.

18 1


66

1 13 3

14

4

2

5 9

15 16

7

11

17 10 6

7

VERDEDIGEN (BBT) TEGENSTANDER 1:4:2:2 VLAK MIDDENVELD De principes blijven het zelfde. Verdedigend kan er voor gekozen worden om vanuit de formatie 1:4:3:3 in de punt naar achteren te komen.

8 11

8

6 12 10

14

9

2

5

4

15

3

16 17 18 1

1 13 4

3

2

14 5

9

11

7

15 16 17

6 10

7

11

8

6 8

5

12 10

9

2

VERDEDIGEN (BBT) TEGENSTANDER SPEELT 1:4:2:2 RUIT OP HET MIDDENVELD Zo snel mogelijk in de formatie terugkomen met twee mandekkers op de spitsen en een vrije man er achter. De 4 pakt de aanvallende middenvelder van de tegenpartij op. Alle middenvelders zijn verantwoordelijk voor de opkomende middenvelders van de tegenpartij.

14 15

4

3

16 17 18

1


67

Onderbouw ONDERBOUW Basisspeelwijze aanvallen (BB) Bij het aanvallen spelen tegen: 1:4:3:3 1:4:3:3 1:4:4:2

(tegenstander vlak middenveld) (tegenstander 1:1) (tegenstander middenveld in een ruit)

ONDERBOUW

1 13 4

3

2

14 5

9 11

7

10 8

16

DE CENTRALE VERDEDIGERS PROBEREN VIA LOOPACTIE MET OF ZONDER BAL DE ZONE VOOR DE VERDEDIGING TE BESPELEN

8

6

7

11

4

12 14

9

2

5 3

TEGENSTANDER 1:4:3:3 MET EEN VLAK MIDDENVELD

17

10 6

15

BALBEZIT

15

MIDDENVELDERS VRAGEN OM DE BAL OF MAKEN RUIMTE VOOR INKOMENDE SPELERS

16 17 18 1


RUIMTE TUSSEN HET MIDDENVELD EN DE LAATSTE LINIE VAN DE TEGENSTANDER BESPELEN

68

1

ONDERBOUW 13 14

3

2

5

9

11

7

4

16 17

10 6

8

8

6 11

7

12

10

14

4

2

9

5

15 16

3

BALBEZIT

15

17

TEGENSTANDER SPEELT 1:1 OM VANAF DE EIGEN HELFT TE KUNNEN OPBOUWEN, SPELEN MET DE PUNT NAAR ACHTEREN POSITIE VAN DE MIDDENVELDERS ORGANISEREN ZODAT ER RUIMTE VOOR POSITIE 9 ONTSTAAT 11 EN 7 ANTICIPEREN EVENALS DE MIDDENVELDER(S) OP DE TWEEDE BAL

18 1

ONDERBOUW

1 13 14

4

3

2

5

9 11

7 6

15 16

7 11

8

13

6

8 4

5

14 10

3

15 2

18


LAATSTE LINIE: VLEUGEL VERDEDIGERS PROBEREN MET OF ZONDER BAL VIA EEN LOOPACTIE DE ZONE VOOR DE VERDEDIGING TE BESPELEN MIDDENVELDERS 6 EN 8 VULLEN DE RUIMTE NAAR VOREN IN

16 17

1

TEGENSTANDER SPEELT 1:4:4:2 IN EEN RUIT

17

10

9

BALBEZIT

AANVALLENDE MIDDENVELDER ZOEKT RUIMTE OP NAAST OF ACHTER DE VERDEDIGENDE MIDDENVELDER VAN DE TEGENPARTIJ

69

ONDERBOUW Basisspeelwijze verdedigen (BBT) Bij balverlies spelen tegen: 1:4:3:3 1:4:3:3 1:4:4:2

(tegenstander vlak middenveld) (tegenstander 1:1) (tegenstander middenveld in een ruit)

ONDERBOUW

1 13 14

3 2

4

9

5 7

11

10

15 16

2. IN DE OMGEVING VAN DE BAL DIRECT DRUK OP DE BAL ZETTEN!!!

8 6 11

10

7 4 5

1. IEDEREEN IN BEWEGING

17

6 8

ALGEMEEN UITGANGSPUNT BIJ HET VERDEDIGEN (BBT)

12 14

9

2 3

15 16 17

1

18

Tekst zie bovenbouw


70

1

ONDERBOUW 13

2

14

4

3

5

9

11

7

15 16 17

10 6

8 10

8

VERDEDIGEN (BBT) TEGENSTANDER SPEELT 1:4:3:3 MET EEN VLAK MIDDENVELD De principes blijven het zelfde. Verdedigend kan er voor gekozen worden om vanuit de formatie 1:4:3:3 in de punt naar achteren te komen.

6

7

11

4

14

9

5

12

2

15

3

16 17

1

18

1 13 4

3

2

14 5

9

11

7

6

16 17

10 8 8 10

6 11

4

7

12 14

9

2

5 3

ONDERBOUW

15

15 16

VERDEDIGEN (BBT) TEGENSTANDER SPEELT 1:1 De 9 geeft druk op de bal, 10 blijft in de ruimte voor 6 en 8. De 11 komt naar binnen richting 3. De 8 knijpt naar binnen richting de 10 van de tegenpartij. De 6 komt kort op zijn directe tegenspeler te staan. De 4 staat naar de 10 van de tegenpartij en de 2 en 5 knijpen naar binnen toe. De keeper komt in de ruimte achter de verdediging.

17 1


18

71

1 13 3 2

14

4

5

9 7

11

16 17

6 10 7

11 8

8

6 12

4 5

9

10 3

2

ONDERBOUW

15

14 15 16

VERDEDIGEN TEGENSTANDER SPEELT 1:4:4:2 IN EEN RUIT OP HET MIDDENVELD Zo snel mogelijk in de formatie terugkomen met twee mandekkers op de spitsen en een vrije man er achter. De 4 pakt de aanvallende middenvelder van de tegenpartij op. Alle middenvelders zijn verantwoordelijk voor de opkomende middenvelders van de tegenpartij.

17 1

18

Tekst zie bovenbouw


72

Teamtaken / Aanvallen (opbouwen, creëren van scoringskansen, scoren) Positie Nr.1 Doelverdediger

Nr. 2 Rechter vleugelverdediger

Nr. 3 rechter centrale verdediger

Nr. 4 linker centrale verdediger

Taken bij het aanvallen Korte opbouw => positiespel beheersen zonder risico's Lange opbouw => Lange trap, uitworp, coaching Actief meespelen tijdens de opbouw. Als aanspeelpunt fungeren voor verdedigers. Aanspeelbaar zijn in de rechterzone Duidelijke keuzes maken m.b.t. het aanspelen van: - De spitsen  naar voren denken - De middenvelders  combineren - Verdedigers  spel verplaatsen Snelheid en inzicht hebben om aanval op rechterflank te ondersteunen wanneer: - De tegenpartij met 2 spitsen inzakt - De tegenpartij met 3 spitsen druk zet, veld zo breed mogelijk houden. Positiespel in de as van het veld beheersen. verdediger Keuzes maken mbt het aanspelen van: - De spitsen  naar voren denken - De middenvelders  combineren - Verdedigers  spel verplaatsen Aanspeelbaar zijn uit de dekkingslijn Het beheersen van een lange pass: - Strak op vleugelspitsen, spits en opkomende backs. - Vallende bal op spits Inschuiven op het middenveld en het positiespel in de kleine ruimte redelijk tot goed beheersen. Positiespel in de as van het veld beheersen. verdediger Keuzes maken mbt het aanspelen van: - De spitsen  naar voren denken - De middenvelders  combineren - Verdedigers  spel verplaatsen Aanspeelbaar zijn uit de dekkingslijn Het beheersen van een lange pass: - Strak op vleugelspitsen, spits en opkomende backs. - Vallende bal op spits Inschuiven op het middenveld en het positiespel in de kleine ruimte redelijk tot goed beheersen. Voor de verdediging kunnen spelen, oftewel:  met man in de rug kunnen spelen  hoge handelingssnelheid  zeer goed overzicht in de kleine ruimte  wisselpass  aanspeelbaar zijn  samenwerking met 3, overname van positie


73

Nr. 5 Linker vleugelverdediger

Nr. 6 Rechter middenvelder

Nr. 7 Rechterspits

Aanspeelbaar zijn in de linkerzone vleugelverdediger Duidelijke keuzes maken m.b.t het aanspelen van: - De spitsen  naar voren denken - De middenvelders  combineren - Verdedigers  spel verplaatsen Snelheid en inzicht hebben om aanval op linkerflank te ondersteunen wanneer: De tegenpartij met 2 spitsen inzakken en wanneer de tegenpartij met 3 spitsen druk zet, veld zo breed mogelijk houden. Aanspeelpunt zijn voor:  rechterspits/ spits en eventueel voor verdedigers  is ondersteunende speler voor de spitsen  veel gevoel voor de positief ruimte hebben, oftewel: - ondersteunen - scoren/ voor het doel zijn - diepte kiezen  hoge handelingssnelheid  groot loopvermogen scorend vermogen  bewaken van de driehoek, nooit in één lijn staan samenwerking met 8  Rol tijdens opbouw?  Diepteloop zonder bal  In de 16 van de tegenpartij komen  Schot uit de 2e lijn  Individuele actie, zowel buitenom als binnendoor  Variabele voorzet  Aanspeelbaar zijn onder grote druk (voorbeweging) Overzicht: - individuele actie - combinatie zoeken/ afspelen Scorend vermogen: - actie en schot - beweging/ positie voor het doel e

Nr. 8 Linker middenvelder

 Dreiging 2 paal  Koppen  Diep weg blijven, ruimte creëren  Bij uittrap keeper doorbewegen achter spits Aanspeelpunt zijn voor:  Iinkerspits/ spits en eventueel voor verdedigers  is ondersteunende speler voor de spitsen  veel gevoel voor de positief ruimte hebben, oftewel: - ondersteunen - scoren/ voor het doel zijn - diepte kiezen  hoge handelingssnelheid  groot loopvermogen  scorend vermogen  bewaken van de driehoek, nooit in één lijn staan  samenwerking met 6  Diepteloop zonder bal  In de 16 meter van de tegenpartij komen  Schot uit 2e lijn


74

Nr. 9 Centrum spits

Nr. 10 Aanvallende middenvelder

Nr. 11 Linkerspits

Juiste moment aanspeelbaar:  Bal vanuit de verdediging/ middenveld  Bal vanaf de zijkanten  Samenwerking 10 => 1e of 2e paal  Balvast/ combinatie  Individuele actie  Scorend vermogen: - over de grond - door de lucht Juiste moment aanspeelbaar:  bal vanuit de verdediging/ middenveld bal vanaf zijkanten samenwerking met 4  komen in de ruimte  openstaan  Balvast/ combinatie  Individuele actie Scorend vermogen: - over de grond - door de lucht Hoge handelingssnelheid Groot inzicht m.b.t ruimte in de diepte, of voor de 3e man Creatieve voetballer / Schot uit de 2e lijn Individuele actie, zowel buitenom als binnendoor Variabele voorzet Aanspeelbaar zijn onder grote druk (vooractie) Overzicht: - individuele actie - combinatie zoeken/ afspelen Scorend vermogen: - actie en schot - beweging/ positie voor het doel e

Dreiging 2 paal Koppen Diep weg blijven, ruimte creëren Bij uittrap keeper doorbewegen achter spits Taken individueel bij verdedigen


75

Verdedigen (storen, verdedigen, voorkomen van doelpunten) Positie Nr.1 Doelverdediger

Nr. 2 Rechter vleugelverdediger

Nr. 3 rechter centrale verdediger

Nr. 4 linker centrale verdediger

Taken bij het verdedigen Primaire taak is het voorkomen van doelpunten door:  Het coachen, organiseren en leiding geven  Positiespel en opstelling  Zo vroeg mogelijk de bal onderscheppen en durven op te bouwen  Ruimte tussen verdediging en achterlijn bespelen  Zone/ positiedekking kunnen spelen  Sterk in het duel 1:1: - aanval op de bal/ afpakken - man voor zich houden - voorlangs verdedigen - goede verdedigende kopper - rugdekking geven en durven te knijpen  Explosief en snel zijn  Preventief kunnen coachen  Primaire taak man uitschakelen  Zone/ positiedekking kunnen spelen  Sterk in het duel 1:1; - aanval op de bal, afpakken - man vóór zich houden - voorlangs verdedigen - goede verdedigende kopper - rugdekking geven en durven te knijpen  Explosief en snel zijn  Preventief kunnen coachen  Duel 1:1 zonder rugdekking kunnen spelen  Sterke verdedigende kopper  Slot op de deur tegen 2 spitsen  Zo lang mogelijk man ophouden  Bij 3 spitsen positioneel spelen  Primaire taak man uitschakelen  Zone/ positiedekking kunnen spelen  Gestaffeld staan t.o.v. rechter centrale verdediger  Aansluiten als de bal terug beweegt bij balbezit tegenpartij  Sterk in het duel 1:1; - aanval op de bal/ afpakken - man vóór zich houden - voorlangs verdedigen - goede verdedigende kopper - rugdekking geven en durven te knijpen  Explosief en snel zijn  Preventief kunnen coachen  Duel 1:1 zonder rugdekking kunnen spelen  Sterke verdedigende kopper  Bij 2 spitsen kunnen spelen als verdedigende middenvelder en de 10 van de tegenpartij oppakken  Bij 3 spitsen positioneel spelen  Opkomende mensen positioneel kunnen opvangen


76

Nr. 5 Linker vleugelverdediger

Nr. 6 Rechter middenvelder

Nr. 7 Rechterspits

Nr. 8 Linker middenvelder

Nr. 9 Centrum spits

Nr. 10 Aanvallende middenvelder

Nr. 11 Linkerspits

 Zone/ positiedekking kunnen spelen  Sterk in het duel 1:1: - aanval op de bal/ afpakken - man voor zich houden - voorlangs verdedigen - goede verdedigende kopper - rugdekking geven en durven te knijpen  Explosief en snel zijn  Preventief kunnen coachen  Opkomende spelers positioneel kunnen opvangen  De zone op het middenveld kunnen bespelen  Verdedigend in de zone kunnen spelen  Groot loopvermogen bezitten  Vanuit je man spelen  Ruimte achter je bewaken  Knijpen  Tegenstander positioneel kunnen opvangen  Pressing kunnen spelen (mentaal en tactisch)  Knijpen  Lange bal eruit halen  Opkomende spelers positioneel kunnen opvangen  De zone op het middenveld kunnen bespelen  Verdedigend in de zone kunnen spelen  Groot loopvermogen bezitten  Vanuit je man spelen  Ruimte achter je bewaken  Knijpen  Tegenstander positioneel kunnen opvangen  Pressing kunnen spelen  Knijpen  Lange bal eruit halen  Opkomende centrumverdedigers positioneel kunnen opvangen  De zone op het middenveld kunnen bespelen  Groot loopvermogen bezitten  Ballijn dichtzetten  Ruimte achter je bewaken  Knijpen  Tegenstander positioneel kunnen opvangen  Pressing kunnen spelen  Lange bal eruit halen  10 vanuit man, lezen van de situatie  Tegenstander positioneel kunnen opvangen  Pressing kunnen spelen (mentaal en tactisch)  Knijpen  Lange bal eruit halen


77

Spelersprofielen Positie: Doelman (1) Techniek

Inzicht

Persoonlijkheid

Snelheid


Voorkeur speelbeen: geen voorkeur  Vangen van de bal. Lichaam achter de bal.  Wegstompen van de bal.  Duiken (valtechniek) naar beide hoeken op laag ingeschoten ballen (snel naar de grond komen).  Duiken naar beide hoeken op middelhoog ingeschoten ballen.  Duiken naar beide hoeken op hoog ingeschoten ballen (sprongkracht).  Korte pass met verschillende delen van beide voeten kunnen geven naar verdedigers.  Meevoetballen tijdens de opbouw.  Reflex.  Reageren (vangen/stompen) op hogen ballen vanaf de zijkant en corners.  Uitworp kort en lang.  Aannemen van de bal (bij terugspeelballen).  Leiding geven aan de verdediging. Aangeven hoe verdedigers moeten staan bij het aanvallen en verdedigen.  Bewaken van de restverdediging.  Bespelen van de ruimte tussen de laatste verdediger en de keeper. Wanneer Almere City op de helft van de tegenpartij domineert, ontstaat er veel ruimte; het goed bespelen van deze ruimte kan eventuele corners in de kiem smoren.  Opstelen bij corners en indirecte vrije trappen.  Opstellen muur en zichzelf bij directe vrije trappen.  Tijdens de opbouw positie kiezen  Organiseren opstelling bij corners en (indirecte) vrije trappen van de tegenpartij  Stressbestendig. Wanneer keeper een fout maakt is het vaak gelijk een tegendoelpunt. Dit brengt druk met zich mee.  Zelfverzekerd. Een zelfverzekerde keeper, brengt dit tijdens het aansturen van zijn verdedigers, over op zijn verdediging en het “schrikt” aanvallers af.  Professioneel.  Opstellen verdediging (bijv. muur) bij standaard situaties. Meer tijd geeft meer rust.  Snel het spel hervatten na redding of vangbal.  Inschatten wat er in het veld gebeurd (bijv. een actie die een aanvaller gaat maken) om zo tijdig te anticiperen.

78

Positie: Rechter vleugelverdediger 2 Techniek

Inzicht

Persoonlijkheid Snelheid

Positie Centrale verdediger (3) Techniek

Inzicht



Voorkeur speelbeen: Rechts  Onderscheppen van een pass.  Tackel, sliding.  Schouderduw  Aanname van de bal met de borst, dijbeen, voet.  Korte pass met alle delen van de rechtervoet.  Lange pass met alle delen van de rechtervoet.  Cross pass et alle delen van de rechtervoet.  Dribbel. Passeer beweging.  Duel 1:1  Positie ten opzichte van de tegenspeler (binnenkant dekken).  Knijpen wanneer de bal zich aan de andere kant van het speelveld is.  Ondersteunen van de aanval over de rechterkant.  Opkomen op het moment dat de rechter vleugelaanvaller hier ruimte voor laat.  Veld zo breed mogelijk maken.  Zelfverzekerd  Professioneel  Snel herkennen van spelsituaties en daarop anticiperen.  Vrije man zien en inspelen.  Gevaar zien bij het verdedigen (BBT)  Actie maken. Voorkeur speelbeen: Rechts  Onderscheppen van een pass. Tackel, sliding.  Verdedigend koppen.  Schouderduw.  Sterk in het duel 1:1.  Mandekking en zonedekking kunnen spelen.  Rugdekking kunnen geven.  Korte pass met alle delen van de rechtervoet.  Lange pass met alle delen van de rechtervoet.  Wisselpass met alle delen van de rechtervoet.  Aanname van de bal met de borst, knie en voet.  Organiseren van de verdediging.  Spelen met de ruimte in de rug.  Positie ten opzichte van de directe tegenspeler.  Start opbouw.  Zelfverzekerd.  Professioneel.  Snel herkennen van spelsituaties en daarop anticiperen.  Inschatten/ reageren op (loop) acties van de directe tegenstander.  Toepassen van de buitenspelregel.  Voortzetten van de opbouw => aanspeelpunten zien en beslissen.

79

Positie: Centrale verdediger (4) Techniek

Inzicht

Persoonlijkheid

Snelheid


Voorkeur speelbeen: Links  Onderscheppen van een pass. Tackel, sliding.  Verdedigend koppen.  Schouderduw.  Sterk in het duel 1:1.  Mandekking en zonedekking kunnen spelen.  Rugdekking kunnen geven.  Korte pass met alle delen van de rechtervoet.  Lange pass met alle delen van de rechtervoet.  Wisselpass met alle delen van de rechtervoet.  Aanname van de bal met de borst, knie en voet.  Naar het middenveld toe dribbelen (man meer).  Beheersen van het positiespel in de kleine ruimte.  Organiseren van de verdediging.  Spelen met de ruimte in de rug.  Kunnen spelen met een man in de rug.  Zelfverzekerd.  Professioneel.  Avontuurlijk.  Snel herkennen van spelsituaties en daarop anticiperen.  Inschatten/ reageren op (loop) acties van de directe tegenstander.  Toepassen van de buitenspelregel.  Voortzetten van de opbouw => aanspeelpunten zien en beslissen.  Snel kunnen beslissen in de kleine ruimte  Herkennen van het moment van inschuiven naar het middenveld.  Op het middenveld een hoger baltempo kunnen hanteren.

80

Positie: Linker vleugelverdediger (5) Techniek

Inzicht


Positie: Rechter middenvelder (6) Techniek

Inzicht



Voorkeur speelbeen: Links  Onderscheppen van een pass.  Tackel, sliding.  Schouderduw  Aanname van de bal met de borst, dijbeen, voet.  Korte pass met alle delen van de rechtervoet.  Lange pass met alle delen van de rechtervoet.  Cross pass et alle delen van de rechtervoet.  Dribbel. Passeer beweging.  Duel 1:1  Positie ten opzichte van de tegenspeler (binnenkant dekken).  Knijpen wanneer de bal zich aan de andere kant van het speelveld is.  Ondersteunen van de aanval over de rechterkant.  Opkomen op het moment dat de rechter vleugelaanvaller hier ruimte voor laat.  Veld zo breed mogelijk maken.  Zelfverzekerd Professioneel  Snel herkennen van spelsituaties en daarop anticiperen.  Vrije man zien en inspelen.  Gevaar zien bij het verdedigen (BBT)  Actie maken. Voorkeur speelbeen: Rechts  Korte pass met alle delen van de rechtervoet.  Lange pass met alle delen van de rechtervoet.  Wisselpass met alle delen van de rechtervoet.  Aanname van de bal met alle toegestane lichaamsdelen.  Dribbel.  1: 2 combinaties aangaan.  Schot met alle delen van de rechtervoet.  Beheersen positiespel in de kleine ruimte.  Het geven van een steekpass met alle delen van de rechtervoet.  Loopacties in de diepte maken.  Ondersteunen 10 en 9.  Betrokken bij opbouw.  Balans op het middenveld bewaken.  In de 16 meter van de tegenpartij komen.  Schieten uit de 2e lijn.  De zone op het middenveld kunnen bespelen.  Bewaken van de driehoek.  Continu aanspeelbaar zijn.  In stelling brengen 7,10 of 9.  Professioneel  Onderdruk (met man in de rug) positiespel kunnen spelen.  Herkennen en anticiperen op spelsituaties.  Omschakelen in de 4 hoofdmomenten.

81

Positie: Linker middenvelder (8) Techniek

Inzicht



Voorkeur speelbeen: Links  Korte pass met alle delen van de rechtervoet.  Lange pass met alle delen van de rechtervoet.  Wisselpass met alle delen van de rechtervoet.  Aanname van de bal met alle toegestane lichaamsdelen.  Dribbel.  1: 2 combinaties aangaan.  Schot met alle delen van de rechtervoet.  Beheersen positiespel in de kleine ruimte.  Het geven van een steekpass met alle delen van de rechtervoet.  Loopacties in de diepte maken.  Ondersteunen 10 en 9.  Betrokken bij opbouw.  Balans op het middenveld bewaken.  In de 16 meter van de tegenpartij komen.  Schieten uit de 2e lijn.  De zone op het middenveld kunnen bespelen.  Bewaken van de driehoek.  Continu aanspeelbaar zijn.  In stelling brengen 7,10 of 9.  Professioneel  Onderdruk (met man in de rug) positiespel kunnen spelen.  Herkennen en anticiperen op spelsituaties.  Omschakelen in de 4 hoofdmomenten.

82

Positie: Aanvallende middenvelder schaduwspits (10) Techniek

Inzicht



Voorkeur speelbeen: geen voorkeur  Korte pass met alle delen van de rechtervoet en /of linkervoet.  Lange pass met alle delen van de rechtervoet en/of linkervoet  Wisselpass met alle delen van de rechtervoet en/of linkervoet  Aanname van de bal met alle toegestane lichaamsdelen.  Passeerbeweging.  Dribbel.  1: 2 combinaties aangaan.  Schot met alle delen van de rechtervoet en/of linkervoet.  Scorend vermogen  Aanvallend koppen.  Individuele actie.  Diepgang in het spel. Met name wanneer 9 in de bal komt.  Beheersen van het positiespel in de kleine ruimte.  In stelling brengen van 7,9 of 11.  Tussen de linie’s van de tegenpartij lopen.  Opengedraaid staan.  Samenwerking met 4 en 9.  Bij uittrap anticiperen op de tweede bal.  Bij balverlies gelijk druk zetten op verdediging van de tegenpartij.  Creatief  Herkennen van en anticiperen op spelsituaties.  Positionering bij aanval vanaf de zijkant bij een voorzet.  Groot inzicht in zowel diepte als breedte.

83

Positie: Rechter vleugelaanvaller (7) Techniek

Inzicht


Positie: Rechter vleugelaanvaller (11) Techniek

Inzicht



Voorkeur speelbeen: Rechts  Aangaan van 1:2 combinaties.  Lage, hoge, lange en korte voorzet geven met alle delen van de rechtervoet.  Beheersen van verschillende passeerbewegingen.  Individuele actie zowel buitenom als binnendoor.  Goed en zuiver schot.  Vooracties maken.  Diep en breed wegblijven om zo ruimte te creëren.  Bijsluiten bij aanval over links. Bezetting bij 2e paal.  Bij balverlies gelijk druk zetten op de verdediging van de tegenpartij.  Creatief  Herkennen en anticiperen bij verschillende wedstrijdsituaties. Voorkeur speelbeen: Links  Aangaan van 1:2 combinaties.  Lage, hoge, lange en korte voorzet geven met alle delen van de rechtervoet.  Beheersen van verschillende passeerbewegingen.  Individuele actie zowel buitenom als binnendoor.  Goed en zuiver schot.  Vooracties maken.  Diep en breed wegblijven om zo ruimte te creëren.  Bijsluiten bij aanval over links. Bezetting bij 2e paal.  Bij balverlies gelijk druk zetten op de verdediging van de tegenpartij.  Creatief  Herkennen en anticiperen bij verschillende wedstrijdsituaties.

84

Positie: Centrum aanvaller spits (9) Techniek

Inzicht



Voorkeur speelbeen: Geen voorkeur  Kaatsen met alle delen van beide voeten.  1:2 combinaties aangaan.  Aanvallend koppen.  Korte pass met alle delen van de rechtervoet en /of linkervoet.  Lange pass met alle delen van de rechtervoet en/of linkervoet.  Vooracties maken.  Individuele acties maken.  Schot met alle delen van de rechter of linkervoet kunnen maken.  Bal afschermen.  Beweeglijk en wendbaar zijn.  In de bal komen.  Samenwerken met positie 10.  Positie kiezen voor het doel.  Onder druk (vaak mandekking) aanspeelbaar zijn.  Beheersen van het positiespel in de kleine ruimte.  Met de rug naar het doel kunnen spelen.  Creatief  Herkennen en anticiperen bij verschillende wedstrijdsituaties.  Bezetting voor het doel van de tegenpartij.

85

Eindcriteria In deze paragraaf worden de eindcriteria per opleidingsteam beschreven. De spelers worden beoordeeld op vier factoren: Techniek, Inzicht, Persoonlijkheid, Snelheid (TIPS). Het einddoel is dat spelers op enig moment één of meerdere posities in het 1:4:3:3 systeem tot in de perfectie zal beheersen. Om dit einddoel te bereiken, is het belangrijk dat al onze trainers weten wat einddoelen zijn en welk einddoel per leeftijdsgroep moet worden bereikt. Bij duidelijk geformuleerde einddoelen, is het trainen en begeleiden van onze jeugdspelers overzichtelijk en zijn we in staat om vrij nauwkeurig de ontwikkeling van spelers te volgen en te bepalen. De trainers en begeleiders hebben tevens aan de hand van deze einddoelen een leidraad waarlangs gewerkt kan worden.


86

E jeugd O.9 / O.11 (7:7) (9:9) & (11:11) Het algemene doel bij het opleiden van E pupillen is om de pupil aan te leren om samen met medespelers doelgericht te spelen. Verder worden bij de E pupillen de volgende eindcriteria gehanteerd: Bal is middel in samenwerken  leren samen doelgericht te spelen Techniek

Inzicht

Persoonlijkheid

Snelheid

Aannemen/ meenemen van de bal met alle toegestane lichaamsdelen. Trainen met snelheid en weerstand. Passen met binnenkant van de voet  2 benig over kleine afstanden. Passen met de wreef  2 benig over kleine afstanden. Ontwikkelen en stimuleren van de eigen schijnbewegingen. Aanleren van passeertechnieken. Met of zonder weerstand afschermen van de bal. De inworp. De strafschop. Zonder weerstand aanleren van de basistechniek van het koppen. Veldbezetting in de lengte en breedte. Algemeen vrijlopen. Aansluiten en terugsluiten. Spelen vanuit de eigen positie; bijv. het overnemen. Leren spelen op andere posities. Dekken: aan de binnenkant van de tegenstander dekken. De gevaarlijkste speler van de tegenstander dekken. Leren van de voetbalspelregels. Spelsysteem leren lezen. Sportieve attitude/ respect Leren communiceren: spelers – spelers / speler – trainer: - Openstaan - Accepteren van leiding - Aanvaarden van beslissingen - Kritisch over eigen prestatie - Huisregels volgen - Luisteren naar eigen lichaam/ melden van blessures - Erg individueel gericht - Leren om te gaan met het materiaal Aannemen van een positieve houding ten opzichte van de: - scheidsrechter - trainer - leider - medespelers - tegenstanders sportiviteit gedrag aanleren Verzorging lichaam: - hygiëne - voeding - Anticiperen op ontwikkelingen tijdens de wedstrijd - Het snel vinden van succesvolle voetbaloplossingen


87

D Jeugd O.12 en O.13 Algemene doelstelling bij het opleiden van D pupillen is: Basisspel rijpheid  beginnende wedstrijdrijpheid / leren spelen vanuit een basistaak Techniek

Inzicht

Persoonlijkheid

Snelheid

Aannemen/ meenemen van de bal met alle toegestane lichaamsdelen. Trainen met snelheid en weerstand. Passen met binnenkant van de voet  2 benig over kleine afstanden. Passen met de wreef  2 benig over kleine afstanden. Ontwikkelen en stimuleren van de eigen schijnbewegingen. Aanleren van passeertechnieken. Met of zonder weerstand afschermen van de bal. De inworp. De strafschop. Zonder weerstand aanleren van de basistechniek van het koppen. Spelsysteem leren lezen Veel praten over het eerste en over voorvallen die op de televisie te zien waren. Sportieve attitude/ respect Leren communiceren: spelers – spelers / speler – trainer: - Openstaan - Accepteren van leiding - Aanvaarden van beslissingen - Kritisch over eigen prestatie - Huisregels volgen - Luisteren naar eigen lichaam/ melden van blessures - Erg individueel gericht - Leren om te gaan met het materiaal Verzorging lichaam: - hygiëne - voeding Het accent komt te liggen op het samenwerken: - Hoe reageer je op elkaar in het veld. - Open staan voor aanwijzingen van anderen. - Anticiperen op ontwikkelingen tijdens de wedstrijd - Het snel vinden van succesvolle voetbaloplossingen


88

C Jeugd O.14 en O.15 Algemene doelstelling bij het opleiden van C junioren is: Wedstrijdrijpheid  Leren afstemmen van basistaken binnen een team Techniek

Inzicht

Persoonlijkheid

Snelheid

Aannemen/ meenemen van de bal met alle toegestane lichaamsdelen. Dit trainen met snelheid en grote weerstand. Passen met binnenkant van de voet  2 benig en grote afstanden Passen trappen met de wreef  door de lucht Gevarieerde voorzetten Ontwikkelen en stimuleren van de eigen schijnbewegingen Onderhouden van passeertechnieken, met en zonder weerstand. Afschermen van de bal, de strafschop en de inworp De techniek van het koppen het weerstand en in verschillende wedstrijdechte situaties. Belangrijk bij het koppen is: - de timing in combinatie met springen - aanvallend en verdedigend koppen - 1 benige en 2 benige afzet Veldbezetting in de lengte en breedte Algemeen vrijlopen Aanpassing aan andere speelwijze - verdedigen tegen 2 spitsen - verdedigen tegen 1 spits Linie specifieke tactiek: - trainen van de opbouw - aanspelen spitsen en voortzetting van het spel - bewegen voor het doel Aansluiten en terugsluiten Spelen vanuit de eigen positie; bijv. het overnemen Leren spelen op andere posities Dekken: binnenkant dekken, gevaarlijkste man dekken, dekken in zonepositie, dekken in ondertal situatie en spelen van pressie bij balverlies. Sportieve attitude/ respect Leren communiceren: spelers – spelers / speler – trainer: - Openstaan - Accepteren van leiding - Aanvaarden van beslissingen - Kritisch over eigen prestatie - Huisregels volgen - Luisteren naar eigen lichaam/ melden van blessures - Discipline t.a.v. studie Verzorging lichaam: - hygiëne - voeding Het prestatie element wordt groter. Spelers moeten leren praten met de trainer Open staan voor aanwijzingen van anderen. Anticiperen op ontwikkelingen tijdens de wedstrijd. Het snel vinden van succesvolle voetbaloplossingen.


89

B Jeugd O.16 en O.17 Algemene doelstelling bij het opleiden van B junioren is: Wedstrijdrijpheid  Competitie rijpheid leren spelen als een team Techniek

Inzicht

Persoonlijkheid

Afhankelijk van leeftijd: - aanpassen ruimtes/ kleiner – groter - weerstanden - overtal situatie Aannemen/ meenemen van de bal met alle toegestane lichaamsdelen. Dit trainen met snelheid en grote weerstand. Passen met binnenkant van de voet  2 benig en grote afstanden Passen trappen met de wreef  grote afstanden door de lucht Gevarieerde voorzetten Ontwikkelen en stimuleren van de eigen schijnbewegingen Onderhouden van passeertechnieken, met weerstand. Afschermen van de bal, de strafschop en de inworp De techniek van het koppen het weerstand en in verschillende wedstrijdechte situaties. Belangrijk bij het koppen is: - de timing in combinatie met springen - aanvallend en verdedigend koppen - 1 benige en 2 benige afzet Verdieping naar specifieke taken binnen de speelwijze 1:4:3:3 Aanpassing aan andere speelwijze - verdedigen tegen 2 spitsen - verdedigen tegen 1 spits Linie specifieke tactiek: - trainen van de opbouw - aanspelen spitsen en voortzetting van het spel - bewegen voor het doel Aansluiten en terugsluiten Spelen vanuit de eigen positie; bijv. het overnemen Leren spelen op andere posities Dekken: binnenkant dekken, gevaarlijkste man dekken, dekken in zonepositie, dekken in ondertalsituatie en spelen van pressie bij balverlies, onderlinge coaching, ingooi, balsnelheid van de man, wie – waar? Sportieve attitude/ respect Leren communiceren: spelers – spelers / speler – trainer: - Openstaan - Accepteren van leiding - Aanvaarden van beslissingen - Kritisch over eigen prestatie - Huisregels volgen - Luisteren naar eigen lichaam/ melden van blessures - Discipline t.a.v. studie - Het leren omgaan met de toenemende druk bij HC & FC Victoriaen op school. - Het leren omgaan met de druk die het spelen bij de KNVB of nationale elftallen met zich mee brengt. - Het leren omgaan met toenemende prestatiedruk (faalangst) - Het leren omgaan met veranderende privéomstandigheden zoals vriendinnen etc. - Het verder ontwikkelen van een bij Betaald Voetbal behorende


90

uitstraling. Leren op een positieve manier beïnvloeden van de scheidsrechter Het verder ontwikkelen van een juiste wedstrijd/ winnaars mentaliteit Het leren inschatten en omgaan met bepaalde kenmerkende psychologische eigenschappen (bijv. agressieve speler). - Het goed leren omgaan met blessures en bijkomende frustraties. - Anticiperen op ontwikkelingen tijdens de wedstrijd. - Het snel vinden van succesvolle voetbaloplossingen. -

Snelheid


91

A Jeugd O.19 Algemene doelstelling bij het opleiden van A junioren is: Competitierijpheid  Optimale rijpheid Presteren als team in een competitie Techniek

Inzicht

Persoonlijkheid

Afhankelijk van leeftijd: - aanpassen ruimtes/ kleiner – groter - weerstanden - overtal situatie Aannemen/ meenemen van de bal met alle toegestane lichaamsdelen. Dit trainen met snelheid en grote weerstand. Passen met binnenkant van de voet  2 benig en grote afstanden Passen trappen met de wreef  grote afstanden door de lucht Gevarieerde voorzetten Ontwikkelen en stimuleren van de eigen schijnbewegingen Onderhouden van passeertechnieken, met weerstand. Afschermen van de bal, de strafschop en de inworp De techniek van het koppen het weerstand en in verschillende wedstrijdechte situaties. Belangrijk bij het koppen is: - de timing in combinatie met springen - aanvallend en verdedigend koppen - 1 benige en 2 benige afzet Verdieping naar specifieke taken binnen de speelwijze 1:4:3:3 Aanpassing aan andere speelwijze - verdedigen tegen 2 spitsen - verdedigen tegen 1 spits Linie specifieke tactiek: - trainen van de opbouw - aanspelen spitsen en voortzetting van het spel - bewegen voor het doel Aansluiten en terugsluiten Spelen vanuit de eigen positie; bijv. het overnemen Leren spelen op andere posities Dekken: binnenkant dekken, gevaarlijkste man dekken, dekken in zonepositie, dekken in ondertal situatie en spelen van pressie bij balverlies, onderlinge coaching, ingooi, balsnelheid van de man, wie – waar? Sportieve attitude/ respect Leren communiceren: spelers – spelers / speler – trainer: - Openstaan - Accepteren van leiding - Aanvaarden van beslissingen - Kritisch over eigen prestatie - Huisregels volgen - Luisteren naar eigen lichaam/ melden van blessures - Discipline t.a.v. studie - Het leren omgaan met de druk die het spelen bij de KNVB - Het leren omgaan met toenemende prestatiedruk (faalangst) - Het leren omgaan met veranderende privéomstandigheden zoals vriendinnen etc. - Het verder ontwikkelen van een bij Betaald Voetbal behorende uitstraling. - Leren op een positieve manier beïnvloeden van de scheidsrechter - Het verder ontwikkelen van een juiste wedstrijd/ winnaars mentaliteit


92

Snelheid

- Het leren inschatten en omgaan met bepaalde kenmerkende psychologische eigenschappen (bijv. agressieve speler). - Het goed leren omgaan met blessures en bijkomende frustraties. - Anticiperen op ontwikkelingen tijdens de wedstrijd. - Het snel vinden van succesvolle voetbaloplossingen.

Periodisering Bij HC & FC Victoria wordt van spelers verwacht dat bij balverlies direct druk wordt uitgeoefend op de tegenstander. In een kortere tijdsperiode moeten spelers nog meer voetbalhandelingen verrichten tijdens een wedstrijd. Wat inhoudt dat een speler ook over een grotere herstelcapaciteit en vermogen moet beschikken. Naast vaker druk zetten wil je als trainer coach ook de kwaliteit van het moment bewaken. Wat inhoudt dat spelers explosiever kunnen handelen en korter op de man kunnen spelen. Via periodisering wordt de seizoensplanning zodanig ingevuld dat spelers tijdig in de goede conditie verkeren. Een conditie die voldoet aan het spelconcept dat HC & FC Victoria hanteert. Bij HC & FC Victoria wordt het periodiseringmodel toegepast vanaf de B2 junioren. Specifieke voetbalconditietraining heeft het meeste effect wanneer spelers uit hun groeispurt zijn. Uit wetenschappelijk onderzoek is bewezen dat spelers vanaf de B junioren steeds vaker en sneller moeten handelen dan in de voorgaande leeftijdscategorieën.


93

Voorbeeld invullen trainingsinhoud en inhoud revalidatie: Week 9 20-09 t/m 26-09 Trainingsinhoud Maandag Accent training in relatie tot de speelwijze: Opbouwen waarbij met name de samenwerking tussen de verdedigers en middenvelders centraal staat 10:30 uur - warming up - positiespel 8 v 8 + 2 neutrale spelers (4 x 4 minuten) - partijvorm 9 v 9 + 2 keepers (6 x 5 minuten) - cooling down (5 minuten) Dinsdag

Woensdag Donderdag

Vrijdag

Accent training in relatie tot de speelwijze: Opbouwen waarbij met name de samenwerking tussen verdedigers en middenvelders centraal staat. 10:30 uur - warming up (20 minuten) - positiespel 4 v 4 +2 neutrale spelers (4x2 minuten) - partijvorm 6 v 6 + 2 keepers (3x4 minuten) - Cooling down

Accent training in relatie tot de speelwijze: Opbouwen waarbij met name de samenwerking tussen verdedigers en middenvelders centraal staat. 14:30 uur Conditionele prikkel Volhouden van vaak handelen Extensieve duurtraining -

warming up (20 min) partijvorm 9 v 9 + 2 K (3 x 12 min) - Cooling down Speler A loop lichte hamstringblessure op. Vrij Accent training in relatie tot de Accent training in relatie tot de speelwijze: speelwijze: Opbouwen waarbij met name de Opbouwen waarbij met name de samenwerking tussen verdedigers samenwerking tussen verdedigers en middenvelders centraal staat. en middenvelders centraal staat. 10:30 uur 14:30 uur Conditionele prikkel - warming up (20 minuten) - positiespel 6 v 3 (9x1 min) Volhouden van vaak handelen - tactische partijvorm Extensieve duurtraining partijvorm 9 v 9 +2 K (25 - warming up (20 min) min) - partijvorm 9 v 9 + 2 K (3 x - Cooling down (5 min) 12 min) - Cooling down Accent training in relatie tot de speelwijze: Opbouwen waarbij met name de aanvallende middenvelder in aanvallen moet komen. 10:30 uur - warmin up (20 min) - positiespel 8 v 8 + 2 neutrale spelers (4 x 4 min) - tactische partijvorm 9 v 9 + 2 K (25 min) - Cooling down (5 min)


94

Zaterdag

Accent training in relatie tot de speelwijze: Opbouwen waarbij met name de aanvallende middenvelder in aanvallen moet komen. 10:30 uur - warmin up (20 min) - tactische partijvorm 9 v 9 + 2 neutrale spelers (25 min) - afronden (15 min) - Cooling down (5 min)

Zondag Week 9 20-09 t/m 26-09 Maandag

Inhoud Revalidatie

Dinsdag Woensdag

Speler A (hamstring) 4 x 6 min duurloop

Donderdag

Speler A (hamstring) - 8 x 2,5 min intervaltraining - 2 x 6 min duurloop - 15 min baltraining - Cooling down (5 min)

Vrijdag

Speler A (hamstring) - 6 x 5 min tempoloop - 10 x 30 m versnellen tot 90% - 15 min baltraining - Cooling down (5 min)

Zaterdag

Speler A (hamstring) - 6 x 5 min tempoloop - 10 x 30 m versnellen tot 90% - 15 min baltraining - Cooling down (5 min)

Zondag

Speler A (hamstring) - 4 x 6 min intervaltraining - 2 x 6 min duurloop - 15 min baltraining - Cooling down (5 min)


95

Oefenstof Oefenstof gericht op het aanleren van de speelwijze voor de midden en bovenbouw Opbouw tegen 2 spitsen

laatste linie en middenveld

6

10

8 8

6 11

7

5

2

10

9 4


3

96

Opbouw tegen 3 spitsen


6

10 8 10

8

6 11

7 5

2 9

4


3

97

Opbouw

lange bal linie

4 3 2

9

5

10 7 11 10

9


4

98

Het middenveld In samenwerking met de verdediging verzorgen van de opbouw (zie verdediging). Het ondersteunen van de aanval door 6 en 8 van 7 en 11). De aanvallende middenvelder (10) bijsluiten bij 9 om de aanval samen door te zetten. Bij voortzetten vanaf de zijkanten is de bezetting voor het doel belangrijk (9,10 en 11 of 7). Zie tekeningen.


99

Aanvalsopbouw

via de zijkanten

3 9

5

7 2

11 10

8 6

4 5


100

Aanvalsopbouw

samenwerking 8 en 11, 6 en 7

4

3 9

5

10

2

8 11 10

7

10

6

6 8

3

4


101

Opbouw

Beweging voor het doel

9

11 10

10

2 4 3

5 10

7

9 11 10

8

7

5


102

Oefenstof

Oefening 1

(passen trappen verwerken van de bal, met afwerken op doel)

Na de kaats aanbieden om af te werken. e Accenten: vooractie 1 speler; lange pass met binnenkant voet of wreef; met vooractie aangeven waar je de bal wilt hebben om af te ronden; scoren.

Oefening 2

(passen trappen verwerken van de bal, zonder afwerken)

In plaats van afwerken, de pass met wreef naar (in de breedte) aanbiedende speler door de lucht en over de grond. Accenten: lange pass door de lucht/ over de grond met de wreef; juiste moment van aanbieden in de breedte.


103

Oefening 3 Inspelen 3 op 5 direct breed op aanbiedende 8 (voorbereiding) direct diep op 11 (vooractie). Doordraaien: 3 naar 8  8 naar 5  5 naar 11  11 naar 3. Accenten: direct spel; juiste moment van aanbieden 8 en 11; balsnelheid; inspelen op het juiste been.

Oefening 4 Dezelfde oefening als 3, maar nu aan de rechterkant.


104

Start

Start

Start

Start

Oefening 5 Passen in de loop van de speler  aannemen en spelen  aannemen en spelen. Overgaan in alles direct spelen (van beide kanten tegelijkertijd starten. Accenten: juiste balsnelheid; direct spel; juiste moment van aanbieden.

Oefening 6 De eindpass is diagonaal, bal wordt klaargelegd voor aanbiedende speler, die de bal weer op vragende speler speelt. Aan beide kanten Tegelijk starten.

NB.: de oefening is voor één doorgang uitgelegd. Accenten: meer in de voeten spelen; direct spel; balsnelheid; langere pass aan de binnenkant.


105

Looprichting Start

20 m

Start

20 m

20 m

20 m

Looprichting

Start

Oefening 7 (start staat bij passgever) Speler biedt zich aan en krijgt een pass beweegt door naar voren en biedt zich direct weer aan en geeft daarna een diagonale pass  laatste pass in de loop van de speler die dribbelend aansluit. Accenten: juiste balsnelheid; direct spel; juiste moment van aanbieden; laatste bal in de loop. Oefening 8 (diagonaal vanuit 2 punten starten) Zie oefening 7 maar geen laatste bal in de loop  oefening loopt door. Accenten: juiste balsnelheid; direct spel; juiste moment van aanbieden; laatste bal in de loop.


106

Start

Start

Oefening 9 In de loop spelen  diagonaal op aanbiedende speler (na vooractie) in het midden, deze legt de bal op aanbiedende speler en loopt door o zich voor te bereiden op volgende actie  pass rechtdoor  openen naar links in de loop. Alles direct spelen. Accenten: juiste balsnelheid; direct spel; juiste moment van aanbieden.

Oefening 10 Diagonale pass  breed leggen van middenspeler  diagonaal naar rechts  weer diagonaal naar speler in het midden. Accenten: juiste balsnelheid; direct spel; juiste moment van aanbieden; langere diagonale pass met binnenkant voet.


107

Start

Start

Oefening 11 Rechts openen kort in de loop in spelen  diagonaal op speler in het midden die eerst een vooractie moet maken voordat hij in de bal komt voor de kaats  pass rechtdoor  kaats op vragende speler  bal klaar leggen om breed te openen. Accenten: juiste balsnelheid; direct spel; juiste moment van aanbieden.

Oefening 12 Diagonale pass op speler in het midden die eerst een vooractie moet maken voordat hij in de bal komt voor de kaats  pass rechtdoor  kaats op vragende speler  pass diagonaal naar rechts. Accenten: juiste balsnelheid; direct spel; juiste moment van aanbieden.


108

Passen in combinatie met afwerkvormen

Start

Oefening 13 Rechts openen  direct kaatsen naar centrale speler  spits aanspelen  centrale spelers vraagt na vooractie links of rechts van de spits de bal en scoort op doel. Accenten: juiste balsnelheid; direct spel; juiste moment van aanbieden; scoren. NB.: Links en rechts oefenen!!!


109

Passen in combinatie met afwerkvormen

Start

Oefening 14 Pass  kaats  diagonaal  kaats  in de loop geven en afwerken. Accenten: binnenkant voet; direct spel; juiste been; in de loop; beweging na de passé en kaats.


110

Passen in combinatie met afwerkvormen Start

Oefening 15 Pass  kaats terug  diagonaal  kaats  in de loop geven en afwerken. Accenten: binnenkant voet; direct spel; juiste been; in de loop; beweging na de passé en kaats.

NB.: Links en rechts oefenen!!!


111

Passen in combinatie met bewegen voor het doel

Oefening 16 Diagonale pass op de spits  kaats op middenvelder  dieptepass op startende rechterspits  voorzet op bewegende 9 en 10. De 2 eerste spelers sluiten na het afronden aan de rij bij de pionnen; volgende oefening naar links, etc. De linker en rechterkant blijven bezet door vaste spelers (5,8 en 11)  2,6 en 7). Accenten: op het juiste been inspelen; op tijd bijsluiten; juiste moment diep vragen; juiste bezetting e e voor het doel; goede voorzet (strak en hard 1 paal en door de lucht 2 paal).


112


Oefening 17 Zie oefening 16 De inspeelpass is nu door de as  middenvelder sluit diagonaal bij. Accenten: zie oefening 16.


113


Oefening 18 In plaats van een pass naar de zijlijn geeft spelers een steekpass  voorzet vanaf de achterlijn/ 16 meterlijn  beweging van de spitsen. Accenten: moment van diepte kiezen van 7 en 11; moment van spelen van de steekpass; de juiste balsnelheid; juiste bezetting voor het doel.


114

Oefening 19 Keepers spelen een lange pass door de lucht  3 en 4 verwerken de bal en passen de bal met de wreef naar de zijkanten. 2, 6 en 7 spelen een combinatie en geven een voorzet  juiste bezetting voor het doel, 2 verdedigers verdedigen om en om. Accenten: uittrap keepers hard zuiver en strak; verwerken van de bal; lange pass en voorzet; combinatie van inzicht; balsnelheid; samenwerking posities voor het doel.


115

2 positiespelen

Oefening 1

5 v 2 en 5 v 3

5 v 2 (vierkant)

Overtal: 2 x raken  1 x raken. Accenten: juiste aanname; direct spel; op het juiste been inspelen; aanspeelbaar zijn (links/rechts, door de as); van te voren weten waar de bal heen kan.

Oefening 2

5 v 3 (vierkant)

Zie oefening 1 Accenten: zie 5 v 2; gebruik van speler in de as.


116

5v3

6v3

Oefening 3

5 v 3 (rechthoek)

2 x raken. Accenten: zie 5 v 3 (vierkant) spelen in formatie 3 v 1 v 1; bal in de diepte. Oefening 4

6 v 3 (rechthoek)

2 x raken  1 x raken  balverlies vliegende wissel.


117

5v4+1v2

Oefening 5

5v4+1v2

Partij A: 5 + 1 Partij B: 4 + 2 5 tal speelt balbezit in vierkant/ rechthoek en 4 tal speelt pressing. Bij balbezit 4 tal zo snel mogelijk 2 tal zoeken in ander vak. Er gaan na het inspelen, 3 spelers van iedere partij mee naar het andere vak. 5 tal 2x raken; 4 tal vrij spel. Accenten:

Balbezit 5 tal: 2 x raken  1 x raken. Balbezit 4 tal: snel inspelen 2 tal: 2 tal optimaal aanspeelbaar zijn en snel. formatie vormen voor positiespel 5 v 4. Bij balverlies 5 tal in eigen vak: snel pressing spelen en omschakelen.


118

Oefening 6 7 tal aanvallen spelen 2 x raken met beide keepers die direct moeten spelen. 6 tal bal afpakken en scoren in van tevoren afgesproken doel (vrij spel met gebruik van een keeper). ± 5 min. Spelen en dan wisselen (1 speler van 7 tal naar 6 tal). 2 series  wie het meeste heeft gescoord is winnaar. Accenten: Aanvallen 7 tal: positiespel spelen; verplaatsen van het spel; keeper alleen bewust aanspelen; keeper van tevoren weten waar de bal heen kan/moet. Balverlies 7 tal: pressing spelen; omschakelen Aanvallen 6 tal: snel naar doel; counter spelen (lange pass; individuele actie) Balverlies 6 tal: moment van pressing bepalen. Organisatie: Smal en breed veld geven verschillende accenten aan de oefening. Smal: meer in as spelen; hogere handelingssnelheid; in breedte of diepte verplaatsen is belangrijk; makkelijker om pressing te spelen. Breed: meer ruimte om bal rond te spelen; moeilijker om pressing te spelen.

7 v 6 + 2 keepers


119

8 v 7 + 2 keepers


120

Oefening 7 Zie oefening 6 Accenten: meer spelers geeft minder ruimte, dus hogere handelingssnelheid in combinatie met smal , breed en lang veld specifieke accenten mee geven.

Oefening 8 Zie oefening 6 + 7; keepers zijn kaatsers of in plaats van keepers veldspelers als 2 kaatsers.


121

Theoretische onderbouwing van de positiespelen Kenmerken van een positiespel zijn:  Geen richting, bijvoorbeeld aanvallen (spelen op balbezit) zonder te scoren.  Overtal situatie van 1 of meerdere spelers.  Positiespelen in overtal worden vaak toegepast om het aanvallen te trainen. NB. Bij het trainen van een elftal, is het belangrijk dat de trainer niet zomaar een positiespel bedenkt, maar een spel waar een duidelijke gedachte achter zit. De te verbeteren vaardigheden moeten in het partijspel daarna terug komen. Om de vaardigheden van spelers te kunnen verbeteren is het van belang om elke oefening specifiek (taken en functies) te maken. In de keuze van het positiespel zijn er vele variaties (aantal spelers, gekozen ruimte) mogelijk. De trainer moet voor elke training het probleem (welk probleem heeft het team of hebben de spelers) en de doelstelling (wat wil hij verbeteren) van de training formuleren en de training uitwerken. Om de doelstelling van je training (bijvoorbeeld bij het spelen van een positiespel) te halen is het belangrijk dat de voorbereiding en de organisatie van de training optimaal is voorbereid, teven het belangrijk welke ruimte je wilt gebruiken, het aantal spelers die je nodig hebt om het spel te spelen en de te hanteren spelregels (1 x of 2 x raken, etc.). Tijdens elke training is het voor spelers belangrijk dat de trainer de oefeningen kort en bondig uit legt en daarbij duidelijk aangeeft op welk speelveld er wordt gespeeld en welke regels bij de oefening horen. De volgende technische en tactische elementen van het voelbalspel worden benadrukt bij een klein speelveld:  zuivere passing, de juiste balsnelheid en op het juiste been inspelen.  kort positiespel, het maken van de juiste keuzes binnen dit positiespel.  Het goed meenemen van de bal en een goede eerste aanname.  hoge handelingssnelheid. Groot speelveld:  overslaan van korte aanspeelpunten.  lange pass door de lucht en over de grond/ verplaatsen van het spel.  zien van de diepte.  specifieke afstanden (wedstrijdsituatie) van spelers onderling.  passes in de loop mee geven.  Het maken van dribbels.  passeerbewegingen grotere loopafstanden (specifiek conditioneel). De voorbeelden van positiespelen m.b.t. aantallen zijn:  5:4; 6:4; 6:5; 7:5; 7:6; 8:7; 9:7; etc.


122

Partijspelen De partijspelen lopen van 1 v 1 t/m 11 v 11 Kleine partijspelen De kleine partijspelen lopen tot ongeveer 5 v 5 en hebben specifieke doelstellingen, zoals:  individuele actie  kort positiespel! geen diepte  veelvuldig in scoringspositie komen  man tegen man verdedigen  specifieke conditie  individuele omschakeling  mentale training  specifieke spitsentraining Grote partijspelen De grote partijspelen lopen van ongeveer 6 v 6 t/m 11 v 11 en hebben specifieke doelstellingen, zoals:  opbouw laatste linie (keeper) in samenwerking met het middenveld/ voorhoede  dieptespel! lange pass  specifiek aanvalsspel (over de vleugels; door de as; voor het doel)  omschakeling t.o.v. elkaar (in de breedte en in de as van het veld)  specifieke conditie Binnen de grote partijen werken we met specifieke opdrachten, zoals:  spelen van aanvallende en verdedigende pressing  spelen van de counter  spelen tegen verschillende systemen (komende tegenstander)  spelhervattingen


123

Partijspelen 1 v 1 + 2 keepers

= positie trainer Oefening 1 De trainer speelt de bal naar voren: na de pass komen de spelers in beweging, spelen het duel 1 v 1 en kunnen scoren op doel. De speler die de bal krijgt ingespeeld moet het duel 1 v 1 uitspelen. Het winnende team blijft in balbezit en krijgt direct na het doelpunt een nieuwe bal door de trainer ingespeeld. Daarna start direct het volgende duel. bal in de handen van keeper doorspelen via de hand van de keeper in het veld doorspelen via de paal/ lat in het veld doorspelen via de keeper buiten het veld, dan heeft het andere team de bal en speelt de andere trainer de bal in.


124

3:3 + 2 keepers

Oefening 2 Partij scherp -vrij raken Accenten: individuele actie; scoren onder druk; snelle omschakeling; conditionele factor (anaeroob lactisch)/mentale factor. Organisatie: voldoende ballen om het veld; strakke felle coaching


125

4 v 4 + 2 keepers

Oefening 3 partij scherp -vrij raken Accenten: individuele actie; scoren onder druk; snelle omschakeling; formatie (3:1/ 1:3); conditionele factor (anaeroob lactisch)/ mentale factor Organisatie: ballen om het veld; strakke felle coaching


126

4 v 4 + 2 keepers (en 4 kaatsers)

Oefening 4 Partij scherp - vrij raken/ 2x raken Accenten: individuele actie; scoren onder druk; snelle omschakeling; formatie (3 : 1/ 1 : 3); via de kaatser de 3e man vrij krijgen voor het doel; conditionele factor (anaeroob lactisch)/ mentale factor Organisatie: ballen om het veld; strakke felle coaching


127

5 v 5 + 2 keepers

Oefening 5 vrij spel 2 x raken Accenten: aanspeelbaar zijn in 3 : 1 : l formatie; Balbezit en Balverlies; Aanspelen diepe speler en bijsluiten; conditionele factor; meespelen van de keeper


128

7 v 6 + 2 keepers

Oefening 6 Vrij spel 2 x raken/l x raken van overtal. Ondertal vrij spel. Accenten: vrije man zoeken van overtal; alle principes van positiespel; 2:1 situaties creëren (overlap); diepe bal voorbereiden; bij voorsprong geduld/ geen risico; bij achterstand aanvallende pressing spelen; ondertal bij elkaar spelen en Voldoende ballen (gelijk) verdeeld over de twee doelen.


129

7:7 + 2 keepers

Oefening 7 Vrij spel 2 x raken/l x raken Accenten: overtal creëren door individuele actie; goede vooractie om vrij te komen Voldoende ballen (gelijk) verdeeld over de twee doelen.


130

6 v 7 + 2 keepers

Oefening 8 Overtal vrij spel, 6-tal vrij spel. Accenten: bij balbezit 6 tal scoren via snelle diepe bal en individuele acties (counter). Bij balverlies snelle omschakeling achter de bal. Aanvallen

verdedigen. spelen van pressing door 7 tal


131

Speloefenvormen (aanvallen) Oefening 1 (2 v 1) Verdediger dekt te veel de buitenkant of binnenkant, dan volgt een individuele actie/ opzoeken en keuze maken afhankelijk van de verdediger (in de loop mee geven of zelf binnendoor of buitenom gaan). Accenten: speler naar binnen opzoeken; 2 : 1 creëren; op het juiste oment de bal in de loop meegeven (geen buitenspel lopen en de verdedigers kwijt zijn)


132

Oefening 2 (3 v 1) Zie oefening 1 Accenten: overlappende spelers kiezen ieder een kant; bal meegeven aan de speler die in de beste scoringspositie komt. 3v1

Aanvallen (BB)


133

Oefening 3 Opbouw tegen 2 spitsen


6

10

8 8

6 1 1

7

5

2

1 0 4


9 3

134

Oefening 3 Samenwerking laatste linie (inclusief keeper) met middenveld en diepe speler (10) om de bal diep te kunnen spelen. Accenten: aanspeelbaar zijn; juiste snelheid van de bal; juiste been aanspelen; in de voet of in de loop; positiespel keeper; onderlinge afspraken dus coaching onderling NB.

Organisatie gebruiken om specifiek het positiespel tussen verdedigers met keeper en De middenvelders te trainen. Diepe speler erbij om wedstrijdspecifieke voortzetting te hebben (van middenvelder naar de 10 in plaats van weer naar een middenvelder of verdediger).

Oefening 4 4 speelt voor de 3 deze variatie is mogelijk wanneer de tegenstander zonder een 10 speelt en de spitsen weinig druk geven op de centrale verdedigers. Accenten: zie oefening 3, waarbij de bal naar 4 de beste is (indien vrij om in te draaien en vooruit te spelen).


135

Oefening 4 Opbouw tegen 2 spitsen

Laatste linie middenveders

6

10

8 8

6

7 1 1 4

2

5

1 0

9

3


136

Oefening 5 (zie oefening 3 en 4 voor spelbedoeling) Opbouw tegen 3 spitsen

laatste linie middenvelders

6

10 8 1 0

8

6 1 1

7 5

2 9

4


3

137

Oefening 6 Mogelijkheden bij het voortzetten van het spel door een lange pass via de backs 3 of 4. Opbouw laatste linie

Lange bal

4 3 2 5 9

10 7 11 10

9 4

Oefening 7 (zelfde als oefening 6) Mogelijkheden bij het voortzetten van het spel door een lange pass via de backs 2 en 5. Accenten: zie oefening 6; verplaatsen vanaf rechts. Links is een belangrijke optie tegen ploegen die sterk naar de bal toe schuiven.


138

Oefening 8 4 passt op 7 in de voeten (na vooractie), waarna 7 de verdediger op zoekt, naar buiten dreigt maar de bal aan de binnenkant aan de 6 (die een loopactie naar voren maakt) in de loop meegeeft. Als de verdediger te veel de buitenkant afschermt, dan maakt 7 een individuele actie binnendoor. 5 passt op 11 die de bal in 1 keer doorlegt naar 9.

3 9

5

7 2

11 10

8 6

4 5


139

Oefening 9 4 in balbezit, diepte kiezen van 11 en breed vrijlopen van 8; de keuze is of diep op 11 of breed op 8; 3 in balbezit diepte kiezen van 6 en terug ontvangen van 7. Accenten: samenwerking tussen 6 en 7, en 8 en 11 om aanspeelbaar te zijn als 3 en 4 aan de bal zijn en de tegenstander veel druk op de bal uitoefent. Aanvalsopbouw

Samenwerking 8 en 11, 6 en 7.

4

3 9

5

1 0

2

8 11 10

7

10

6

6 8

3

4


140

Oefening 10 5 passt naar 8, draait door , dribbelt en passt (steekpass of door de lucht) naar diepgaande 7. Bij doordraaien van 8, komt 11 naar binnen; bij pass van 8, bewegen 10 en 9 richting doel. Voorzet van 7 en bezetting voor het doel door 10, 9 en 11. Accenten: bij verplaatsen van het spel (van links naar rechts) moet 11 al meters pakken om voor het doel te komen bij een voorzet; moment van bewegen van 9 en 10 om voor het doel te komen; afstemming tussen 9, 10 en 11 vlak voor de voorzet van 7 (diagonaal 1e paal, midden voor het doel en 2e paal). Opbouw

Met veel beweging voor het doel

11 10

9 10

2 4 3

5 10

7

9 11 10

8

7

5


141

Visie op technische begeleiding Coachen De trainer coach en de teamleiders zijn bij HC & FC Victoria tevens wedstrijdbegeleiders en zij hebben beiden een belangrijke taak in het opleiden van spelers. Het is dus belangrijk dat zowel de trainer coach als de teamleider goed op de hoogte zijn van de filosofie en de visie van Victoria. De wijze waarop HC & FC Victoria haar jeugdteams tijdens wedstrijden wil laten spelen (voetballen) moet duidelijk zijn. Om het voor alle jeugdspelers op wedstrijddagen duidelijk en herkenbaar te maken, gelden er voor de trainer coach enkele vuistregels. Deze vuistregels zorgen er voor dat het voor elk team minder belangrijk wordt wie de coach is, omdat er vanuit dezelfde basisprincipes wordt uitgegaan. Hieronder staan de vuistregels: 1. De wedstrijdbespreking altijd in de vier hoofdmomenten 1. Aanvallen (BB) 2. Balverlies (omschakelen van aanvallen naar verdedigen) (BB  BBT) 3. Verdedigen (BBT) 4. Balverovering (omschakelen van verdedigen naar aanvallen) (BB  BBT) 2. Kies per activiteit één hoofdmoment wat tijdens die activiteit belangrijk is. 3. Behandel kort de andere vier hoofdmomenten en geef duidelijk aan om welk hoofdmoment het gaat. 4. Maak afspraken per hoofdmoment en herhaal steeds kort de eerder gemaakte afspraken binnen een hoofdmoment. Niet te veel afspraken per keer, maar bouw het rustig en geleidelijk op. 5. Controleer tijdens de wedstrijd de gemaakte afspraken. Dus niet coachen op dingen waarvan de spelers nog niet op de hoogte zijn, maar één hoofdmoment en de gemaakte afspraken. Rustig observeren en niet teveel emoties laten doorklinken in de coaching. Spelers aanspreken op afspraken die ze moeten of kunnen weten. 6. Bespreek tijdens de rust in samen met de spelers de dingen die je als coach gezien hebt. Betrek de spelers door vraag en antwoord bij het eventueel te bespreken probleem. Kom terug op het hoofdmoment en de afspraken. Korte nabespreking eerste helft en aangeven hoe het in de tweede helft moet gaan gebeuren. Geef niet teveel informatie; het is rust en geef je spelers dan ook rustig de tijd om wat te drinken en zichzelf eventueel te verzorgen. 7. Observeer ook tijdens de tweede helft en coach om de spelers beter te maken. Voor de coach is winnen niet het hoofddoel, maar het opleiden van de spelers. De wedstrijd is een middel dat we hiervoor gebruiken. Willen we niet winnen? Jazeker, maar het leermoment voor de spelers staat voorop. 8. Na de wedstrijd korte nabespreking over wat de coach gezien heeft en over wat er beter zou kunnen of moeten. Vergeet vooral nooit, zeker niet na verloren wedstrijden, de positieve punten naar voren te halen. 9. Misschien wel het belangrijkste is dat de coach geen voorzegger moet zijn. Niet alles wat de coach ziet moet gelijk over het veld gegooid worden. Laat de spelers zelf beslissingen maken. De coach kan later aangeven of er misschien een andere betere keuze zou zijn geweest. De spelers worden beter als ze kunnen leren van de eigen fouten en niet als ze alleen doen wat de coach zegt. 10. No goals no glory. Spelen om te winnen. Oplossingen maken om te winnen. Spelen om Samen presteren met plezier

142

meer goals te maken dan de tegenstander. Wij hebben geen probleem, zij hebben een probleem. Steeds rekening houdend met de leeftijdsspecifieke kenmerken een positieve coach zijn en een balans vinden tussen opleiden en presteren wat betreft resultaat


143

Little Stars / Middle Stars De voetbalvereniging is niet alleen een leerschool waar spelers leren omgaan met een bal. Het is een leerschool voor het leven. In de speelse omgeving van de Little- & Middle Stars leren ze ook omgaan met ándere trapturfjes. Met medespelers en tegenstanders. Ze leren ook verantwoordelijkheid te dragen voor het materiaal, spelregels te accepteren en al een beetje voor zichzelf op te komen. Het kind wordt er opgevoed. Het begeleiden van deze leeftijdsgroep is maatwerk. Om deze kinderen een stap vooruit te helpen in voetbal, kijk dan niet naar wat ze nog niet kunnen, maar naar wat ze al wél kunnen. Laat ze dingen zoveel mogelijk zelf ontdekken. Vraag ze een hoogst enkele keer hoe ze iets op een andere manier kunnen bereiken, reik ze soms een oplossing aan, maar zeg het ze niet steeds voor en geef ze al helemaal geen taken in het veld. Dit ‘loslaten’ is het moeilijkste bij het begeleiden van jonge spelers. Bij vijfjarigen weet je dat je het goed doet als het spel zich volkomen onvoorspelbaar voltrekt. Als balcontrole zich beperkt tot schoppen en als een hollende horde in twee kleuren shirts de bal in steeds weer een andere, onduidelijke richting jaagt.

Binnen de lijnen: Hoe ziet voetbal voor Little- & Middle Stars bij onze club eruit? 1. Vrij ontwikkelen. Voorop staat dat een pupil zich veilig voelt in de groep, dat hij elke week met veel plezier naar de training of wedstrijd komt en dat hij zich op en rond het veld vrij kan ontwikkelen. We stimuleren zijn nieuwsgierigheid, laten hem zoveel mogelijk dingen uitproberen en laten hem zo kennis maken met diverse aspecten van voetbal; 2. Ervaren. Bij onze jonge pupillen draait alles om het spelenderwijs ontdekken van voetbal. Als ze eraan toe zijn, reiken we ze tips aan hoe ze bijvoorbeeld een bal kunnen aannemen. Maar bij voorkeur ontdekken ze dit als vanzelf in uitdagende spelvormen die we ze aanbieden; 3. De bal. Ze zijn nog niet bezig met medespelers of tegenstanders. Ze hoeven nog niet over te spelen. Ze hebben al hun aandacht nodig bij het beheersen van de bal. Dit is de beste basis om later te leren voetballen. De essentie van een sport als voetbal is zelf keuzes maken op het veld. Om dat te leren, moeten ze eerst de bal hun wil op kunnen leggen. Dat betekent: veel dribbelen, veel alleen gaan en juist niet overspelen. Het is niet erg als ze de bal verliezen. Alleen zo leren ze dat overspelen soms slimmer is. Sommige spelers doen het wellicht al uit hun zelf, maar maan ze niet tot overspelen. Ook niet buiten het veld. Laat ze lekker dribbelen, dat is het beste wat ze kunnen doen. Als een kind nog niet durft te dribbelen, dan op een goed moment aanmoedigen om het toch eens te doen. De bal verliezen en fouten maken, mag allemaal! 4. Het individu. Gaande het seizoen proberen we te achterhalen wat elke speler in voetbal zoekt. Wat verwacht hij? Vooral veel lol en plezier? Of wilt hij veel scoren, winnen en kampioen worden? Komt hij naar voetbal omdat zijn ouders dat zo leuk voor hem vinden,? Elke speler zit er anders in. Helaas kunnen we ons niet verdiepen in ieders diepste drijfveren. We hopen daarom ook via de ouders te weten te komen wat er zoal speelt; 5. Geen posities of opstellingen. Zij maken kennis met voetbal; ze lopen waar de bal is en komen zo in alle uithoeken van het veld terecht. Pas als D-pupil gaan ze zich nestelen op een positie; eerder is zonde van hun avontuurlijkheid en ondernemingszin. Opstellingen passen evenmin bij deze leeftijd. Anderzijds, als een


144

pupil dolgelukkig is stijf achterin; ook prima. We stimuleren wel dat iedereen meedoet met het spel; 6. Omgangsregels. We schelden niet op elkaar, we sluiten niemand buiten en we helpen elkaar altijd; 7. Spelregels. Die zijn nog niet heel belangrijk, maar zij moeten er wel langzaam aan wennen. We zullen ze af en toe op de corner en uitbal wijzen, maar niet voortdurend, dat leidt af. Sommige kinderen overtreden regels bewust. We spreken hen aan op dit gedrag. Tevens betrekken we bij herhaaldelijk ongewenst gedrag altijd de ouders erbij.

Buiten de lijnen: wat wordt er van ouders verwacht? 1. Op tijd komen. Vijf- en ze jarigen verzamelen een kwartier voor aanvang (zowel voor trainingen als voor de wedstrijden). Ouders hebben de verantwoordelijkheid dat kinderen er op tijd zijn; ze kunnen dit niet alleen. De teamleider mailt iedere week het programma voor de zaterdag en voor eventuele andere activiteiten. 2. Afmeldingen. Ouders van afwezige spelers melden zich zo spoedig mogelijk af bij de teamleider (wedstrijden) of bij de trainer (trainingen); uiterlijk een dag vooruitgaand van de activiteit. Als je kind ’s ochtends ziek is, dan graag even de teamleider bellen; 3. Afgelastingen. Let bij slecht weer zelf goed op. De website van onze club biedt vanaf 08.00 uur uitkomst, maar bij twijfel kun je bellen naar het clubhuis. 4. Kleding. Draag bij koud weer, onderweg naar het veld, over het tenue een trainingspak en neem bij regen een handdoek en droge kleding mee. Gezamenlijk omkleden in de kleedkamer heeft onze voorkeur. Als het gaat vriezen, zijn isolatietruien en handschoenen lekker. Bij kou en regen is een waterafstotend, warm trainingspak echt nodig, soms moeten spelers even wachten op hun beurt. Bij een temperatuur van 7 graden Celsius of kouder is trainen met een lange broek en lange mouwen verplicht; 5. Materiaal. De Little- & Middle Stars spelen en trainen met lichte ballen. Ballen raken echter vaak zoek. Zie er ook als ouder op toe dat spelers die steeds uit de bosjes halen. Na afloop helpen alle kinderen met opruimen; 6. Ongewenst gedrag langs de lijn. Wat we niet willen: ouders die te enthousiast aanmoedigen of juichen (hebben kinderen niet nodig), ouders die zich bemoeien met het spel (de teamleider is de baas), ouders die coachen of instructies geven (kinderen weten dan niet naar wie ze moeten luisteren), ouders die het veld oplopen om een veter te strikken (dit verstoort het spel; wijs de trainer of scheidsrechter erop, dan doet hij dat), ouders die hun kind belonen door bijvoorbeeld geld te beloven als hij een doelpunt maakt (verkeerde motivatie), ouders die hun kind straffen of belachelijk maken als het een fout maakt; 7. Gewenst gedrag langs de lijn. Wij zijn blij met ouders die hun kind stimuleren om naar zowel de training als naar de wedstrijd te gaan, die het spel en de wedstrijdjes bijwonen om hun kind te motiveren, die helpen met winst en verlies om te gaan, die complimenten geven en troosten. Wat ouders verder kunnen doen: jerrycan limonade ophalen en uitschenken, meehelpen in de kantine of bestuurskamer, hesjes wassen, bidons vullen, een verslag van de wedstrijd maken voor de website, foto’s of filmpjes uploaden, assisteren rond trainingen, wedstrijden en andere activiteiten en… je aanmelden als teamleider. Vaders en moeders hebben voorrang!


145

Afspraken met Little- & Middle Stars 1. Luisteren. Als de trainer of teamleider praat, zijn de kinderen stil; 2. Luisteren. Als een speler praat, zijn de andere spelers (en de trainer of teamleider) stil; 3. Vragen. Als je iets wilt zeggen, steek je je hand op; 4. Naar het veld. We verzamelen op een vast punt en gaan altijd samen weer terug; 5. Elkaar helpen. Voetballen doen we samen. We schelden niet op elkaar, we helpen elkaar; 6. Voornaam. We noemen elkaar bij de voornaam, niet met bijnamen; 7. Fairplay. We houden ons aan de spelregels. Als een speler vloekt of een opzettelijke overtreding maakt, haal je hem aan de kant, ongeacht of de spelleider de overtreding zag. Hoe leg je de afspraken uit? 1. Leg uit waarom. Wijs spelers bij onbegrip op de kern van de zaak: voetballen doen we samen. Dus ook naar het veld lopen, opruimen of verdriet hebben; 2. Geef zelf het goede voorbeeld. Ze leren het meest door na te doen; 3. Complimenten. Zie gewenst gedrag niet als iets gewoons, beloon het demonstratief; 4. De grens. Negeer zo veel mogelijk negatief gedrag dat tegen de grens aanzit, reageer duidelijk maar rustig als spelers grenzen overschrijden; 5. Geduld. Accepteer dat ze afspraken soms niet begrijpen of vergeten. Wees geduldig en let het, zo nodig, nog een keer uit. Hoe handhaaf je afspraken? 1. Aandacht. Zorg ervoor dat je alle speler en ouders positieve aandacht geeft en maak daar tijd voor. Besteed niet alleen aandacht aan een speler als zich een probleem voordoet; 2. Praten. Voer met een speler die regelmatig het spel verstoort een apart gesprekje – niet in de groep – over wat je ziet. Doe dit zonder hem te beschuldigen. Zo merkt hij dat je zijn gedrag in de gaten houdt. Dit kan al preventief werken. Betrek hier ook altijd de ouders bij, zij kunnen jou ondersteunen en helpen; 3. Waarom. Vraag waarom hij dit gedrag vertoont. Er kan een ‘goede’ rede zijn; 4. Waarom niet. Vraag hoe anderen zijn gedrag zouden kunnen ervaren. Leg uit waarom je dit niet meer wilt zien. Vraag wat je kunt doen om hem te helpen; 5. Afkoelen. Waarschuw bij aanhoudend ongewenst gedrag, noem daarbij de sanctie (kom je even langs de kant afkoelen?) en voer deze overtreding daarvan ook daadwerkelijk uit (nooit sancties noemen die je niet waar kunt maken).

Wie zijn Little- en Middel Stars Little Stars (onder 6): Kinderen die 5 jaar oud worden voor 31 december, mogen vanaf het begin van het seizoen meedoen met de Little Stars. Kinderen die tussen 1 januari en 31 mei 5 jaar oud worden, mogen meedoen na de winterstop. Middle Stars (onder 7): Kinderen die 6 jaar oud zijn vanaf het begin van het seizoen of kinderen die 6 jaar oud worden op of voor 31 december van dat seizoen.


146

Motorisch Motorisch gezien is een vijfjarige aan voetbal toe. Hij is energiek en actief, hij rent liever dan dat hij loopt. Hij staat stabiel, het spierenstelsel weerstaat de zwaartekracht. De omgang met objecten in de omgeving is onder controle. Ook de waarneming neemt in deze leeftijdsfase sterk toe. Met de oog – voetcoördinatie zit het dus wel goed. Dribbelen, mikken: het zit er in. Complexe, door sommige volwassenen gevraagde bewegingen kan de vijfjarige nog niet goed uitvoeren. Een gerichte pass of passeerbeweging is eigenlijk nog te veel gevraagd. Ook de combinatie van een stuk dribbelen, de bal stilleggen onder de voet én mikken op doel is voor de meeste lastig. De Little Star kan nog geen twee dingen tegelijk doen. Gefixeerd zijn op de bal én kijken wie er vrijloopt; verwacht het niet van hem. Het is al prachtig dat hij de bal trapt, in plaats van duwt. Bedenk: het zenuwstelsel ontwikkelt zich in deze fase langzaam. Het kost hem drie keer langer dan een volwassene om informatie te verwerken. Het lichaam lijkt soms in de war. De snelheid die hij ontwikkelt en de gekozen richting van een beweging komen op die momenten niet overeen met de beschikbare ruimte, tijd en situatie. Wel zijn er onderling wonderbaarlijk grote verschillen in de ontwikkeling. Er zijn vijfjarigen die behendiger zijn dan zevenjarigen. Ze zien sneller waar de ruimte op het veld ligt – ze blijven anderen vaak ook voor omdat ze nieuwe handelingen sneller onder de knie krijgen. Maar uitzonderingen daargelaten, heeft het pas zin ze vanaf een jaar of acht complexere voetbalhandelingen aan te leren. Beleving Wat speelt er zich allemaal in het hoofd van de vijfjarige af? Een paar dingen denken we te weten. Zo kan hij zich niet goed voorstellen wat andere kinderen zien. Het beschrijft situaties altijd vanuit zichzelf. ‘En toen…. en toen…. en ik…. Maar hun….’ Dat is niet egoïstisch, dat noemen we egocentrisch. Vijfjarigen willen (bijna) allemaal zelf de bal spelen. Een enkeling blijft er het liefst verre van. Als hij hem onverhoopt toch krijgt toegespeeld, levert hij hem snel weer in. Achterin het veld voelt hij zich het meest op zijn gemak. Daar heeft hij overzicht. Gun hem de tijd om de situatie te ontdekken, na twee maanden doet ook hij volop mee. Speel in op de belevingswereld van kinderen. Leg dingen concreet uit. Transformeer objecten en situaties in zaken die tot de verbeelding spreken. Kinderen van vijf leren spelenderwijs. In een onbekende, chaotische wereld zijn ze op zoek naar nieuwe symbolen en betekenissen: het hoe en waarom van dit alles. Niet alleen de dromers, óók de spelers die zich een uur lang in de drukte rondom de bal storten. En dan krijg je kluitjesvoetbal. Ergerlijk, vinden volwassen dat. Het ziet er rommelig uit en het lijkt niet op echt voetbal. Ruimte maken! Blijf weg! Zien ze het dan echt niet? Het is nog niet in te zien, Vermijd daarom dit soort coachopmerkingen. Bedenk steeds: deze speler heeft het liefst de bal voor zich alleen. Dat is goed. Voordat deze pupillen het spel kunnen beheersen, moeten ze eerst de bal zien te beheersen. Daarom bewegen ze met zijn allen om die ene bal. Daarom zijn onze goedbedoelde aanwijzingen zinloos. Op den duur frustreren ze zelfs. Of spelers worden er doof van. Om hun aandacht te krijgen en om ze te laten begrijpen wat de bedoeling is, moet je ze op de training met simpele spelvormen in de situatie brengen waarin ze als vanzelf al gaan


147

voetballen. Laat ze zoveel mogelijk zelf ontdekken wat de slimste manier is om een doel te bereiken. Een beetje uitdaging kan dan geen kwaad. Hun aandacht neemt af als iets gemakkelijk gaat. Dan willen ze weer iets nieuws leren. Omgang met andere kinderen Een kind is schuchter bij een eerste ontmoeting. Maar op datzelfde moment wordt het al spontaan getrokken naar het object, de groep, het gebeuren. Vanaf de eerste minuut is er een hiërarchie. De pikorde bij jongens is stabiel; er bestaat grote eenstemmigheid over. Meisjes zijn meer geneigd tot dingen samen doen, jongens meer tot competitie. Ook tegenover volwassenen zijn meisjes gehoorzamer en toegeeflijker. Ga echter wel uit van het gemeenschappelijke van kinderen, dan van de stereotype verschillen. Belangrijk is steeds te beseffen dan jongens én meisjes van vijf nog geen onderscheid kunnen maken tussen het eigen perspectief en dat van een ander. De bal wordt in principe niet overgespeeld. Laat ze daarom niet spelen in massale aantallen van 10 tegen 10 of 7 tegen 7. De partijvorm 4 tegen 4 biedt elk kind de meeste kansen zijn spel te spelen. Ook bij deze kleinere aantallen staan er altijd wel één of twee werkeloos bij te kijken, maar na een paar keer hollen ook zij vrolijk mee. Vermoei vijfjarigen nog niet met complexe zaken als teamspirit of aanvoerderschappen. De moraal van het voetbal voor deze pupillen zit hem in het aanvaarden van enkele algemene normen, spelregels en afspraken die gelden binnen de club en spelersgroep. Ook met vijfjarigen zijn al prima afspraken te maken. Iedereen houdt zich eraan en de begeleider bewaakt ze. Tot slot: doe niet aan scheidsrechters. Het is niet nodig om met een fluitje rond te lopen tussen kleine kinderen. Eerst moeten ze de regels leren kennen, voordat ze deze kunnen overtreden. Laat ze dus gaandeweg met de belangrijkste kennis maken: we raken de bal met de voeten en we duwen de tegenstander niet om. Laat ze zelfstandig bepalen wanneer zo’n regel wordt overtreden of niet. Zo ontwikkelen ze moreel besef en sociaal gedrag. Niet dat je het spel geheel moet vrijlaten; dat wordt een chaos. Bovendien komen minder mondige kinderen dan niet meer aan bod. Hak de knoop door als ze er onderling niet uitkomen.


148

De 15 gouden eigenschappen van de Little- / Middle Star De pupil… 1. … wil spelen. Hij sport niet; hij speelt. Het is niet zijn doel zichzelf te ontwikkelen tot voetballer. Het gaat erom dat hij onbewust en spelenderwijs dingen ontdekt. Maak overal een spelletje van, ook van het opruimen van de spullen; 2. … houdt van avontuur. Hij voetbalt omdat hij dat spannend vindt. Hij ervaart zijn omgeving niet als een voetbalveld. Met afmetingen en regels, maar als een wonderland; 3. … wil de bal hebben. Ik en de bal. Sommige kijken liever nog even toe en schieten de bal ver weg, maar voor de meeste geldt: waar de bal is moet je zijn. Voor een enkeling is de bal al meer een middel om kansen te creëren en doelpunten te maken, maar meestal is de balcontrole nog gering. Vandaar dat ze allemaal bij de bal willen zijn; 4. … is gericht op zichzelf. Ik en de rest van de wereld. Gaat vanzelf over; 5. … werkt niet samen. En hij speelt ook niet over. Accepteer dit. Soms lijkt een speler het toch te doen. Dat is erin gehamerd door papa. Stimuleer het dribbelen; 6. … kent weinig regels. Van spelbedoelingen en competitiereglementen snapt hij nog weinig. Basale spelregels begint hij te begrijpen, al is er weinig oog voor de belijning. Hij weet al wel welke richting hij op moet en dat hij moet scoren in een doeltje; 7. … houdt het lang vol. Hij kan veel aan in een uurtje. Geef veel beurten; hij leert door veel herhaling. Las wel tijdig rustmomenten in; 8. … leert door te herhalen. Hij wil niet steeds iets nieuws proberen. Hij wil opgaan in de vorm en heeft succes en uitdaging nodig; het moet lukken en soms mislukken; 9. … heeft weinig geduld. Hij wil bewegen, niet luisteren. Bombardeer hem niet met informatie. Geef korte, precieze instructies; 10. … is snel afgeleid. Een spanningsboog van tien minuten is al lang, wissel tijdig van activiteit. Drijft er een luchtballon over? Ga erbij liggen en geniet mee; 11. … zet aanwijzingen niet om in daden. Met name aanwijzingen gericht op zijn lijf hebben geen zin. ‘Standbeen naast de bal, opendraaien na de balaanname.’ Doe alles voor. Hij is visueel ingesteld en leert een voetbalhandeling (aannemen, mikken) door nabootsing; 12. … is visueel ingesteld. Het gaat nog meer op in het spel als je het inkleedt als een avontuur. Vertel een kort, spannend verhaal over een leeuw die wordt opgejaagd door een jager en ze doen nog meer hun best; 13. … krijgt graag aandacht. Laat hem zijn vaardigheden tonen en gebruik dit als positief voorbeeld bij een uitleg. Help elke speler in zijn eigen tempo; 14. … vaart wel bij routine en structuur. Voor geleidelijke veranderingen door in de training. Bouw een structuur op waarin continuïteit centraal staat, maar waarin wel ruimte is voor verandering. Hij went pas na enkele weken aan een nieuwe vorm; 15. … heeft behoefte aan geborgenheid. Accepteer dat hij zomaar van het loopt en mama opzoekt. Laat hem zich thuis voelen in de groep, dan keert hij snel terug. Stimuleer moeders en vaders de rol van spelleider op zich te nemen.

Wat leert een Little- / Middle Star? Deze leeftijdsgroep staat aan het begin van het voetballeerproces. Zij houden zich nog niet bezig met de teamfuncties. Evenmin met teamtaken, en al helemaal niet met basistaken die bij posities van spelers op het veld horen. Ze houden zich met maar één ding bezig: de bal. Ze maken kennis met enkele voetbalhandelingen. Ook weten ze al waar ze kunnen scoren. Doelpunten maken, dát spreekt ze aan. Maar tegendoelpunten voorkomen is alweer lastig. In de weg lopen, dat kunnen ze wel. Maar termen als ‘omschakelen’ en ‘verdedigen’ zijn voor hen niet te begrijpen. Als ze de bal tegenhouden of wegtrappen, is dat al heel mooi. Samen presteren met plezier

149

Beheersen van de bal Het leerdoel van de Little- en Middle Stars is: het beheersen van de bal. Liever nog dan van ‘leren’, spreken we van ‘ontdekken’ of ‘ervaren’. Het gaat erom dat ze ervaren wat een bal is, wat een bal doet en wat ze er zelf mee kunnen doen. We moedigen aan de bal te controleren, ermee te dribbelen en te mikken. Met af en toe een tip of demonstratie. Ook stimuleren we ze de tegenstander met bal achterna te zitten, in te halen en tot staan te brengen door het schot te blokkeren of de bal af te pakken. Gaande de eerste weken van hun voetballend bestaan, dringt het tot ze door wat de bedoeling van het spel is. Welke richting de bal op moet. Dat valt soms niet mee als zelfs je eigen medespelers de bal van je willen afpakken. Ook de bal zelf werkt niet altijd mee. Zelfs het eigen lichaam is nog een hindernis die ze moeten overwinnen. In het gekrioel maken ze de raarste tuimelingen – meestal zonder ernstige gevolgen. Ze zijn op deze leeftijd nog erg flexibel. Hier is geen plaats voor uitleg over hoe het spel moet worden gespeeld, laat staan voor correcties. Bedenk: voordat de pupil de bal kan overspelen naar zijn vriendjes, moet eerst de bal zijn vriendje worden. Neem die balgerichtheid niet af; zelf voelt hij beter aan dan jij waar hij aan toe is. Vertrouw slechts op je goede organisatie. Een kleurig afgebakend veld, twee doelen, twee teams, een bal en wat regels. Dat garandeert al dat het spel met plezier wordt gespeeld en geleerd. Drie vragen voor de training 1. Wordt het spel door iedereen gespeeld? 2. Wordt het door iedereen geleerd? 3. Wordt er door iedereen plezier aan beleeft? In termen van de Little- & Middle Stars: 1. Kan elk kind scoren of punten behalen? Komt elk kind vaak aan de bal of aan de beurt? 2. Wordt elk kind uitgedaagd in het spel? Heeft elk kind voldoende succes, maar is het spel ook niet te makkelijk? 3. Vindt elk kind het leuk? Wanneer één van deze vragen met ‘nee’ moeten beantwoorden, dan kan er wellicht iets schorten aan de organisatie of begeleiding, de oefenstof, etc.


150

De 6 geboden voor de training 1. De bal. Alles draait om de bal. Zij ervaren wat de bal doet en wat je de bal kunt laten doen. Leren F- en E-pupillen doelgericht te handelen en samen te spelen – de Littleof Middle Star is daaraan nog niet toe. Hij werpt zich eerst op handelingen met de bal zelf; 2. Zelf. In voetbalspelletjes die maar voor één uitleg vatbaar zijn, maakt de vijf- en zesjarige kennis met de weerspannigheid van de bal. Hij wordt steeds verleid de bal aan te nemen, te dribbelen en te mikken. Gaandeweg ontdekt hij hoe hij het zijn wil kan opleggen. De trainer stimuleert en geeft alleen een aanwijzing als de pupil daar open voor staat. Ook bij het handhaven van de regels en het opruimen van materiaal kan hij veel zelf; 3. Avontuur. Hij leert niet bewust, maar ervaart onbewust. Hij probeert de bal bewust tegen een pylon te schieten en leert zo onbewust de bal stil te leggen en goed te mikken. Trainen is geen trainen; verpak het als een avontuur – een wereld waarin ze voetbalstof niet als voetbalstof ervaren, maar als een spannende belevenis; 4. Kleine aantallen. Hij speelt partijvormen van maximaal 4 tegen 4. Zo komen veel spelers vaak aan de bal. 3 tegen 3, 2 tegen 2 of 1 tegen 1 is soms nog beter. Heb je tien spelers in een team, kun je dit oplossen door het geheel op te splitsen in twee wedstrijdjes: één van 2 tegen 2 en één van 3 tegen 3; 5. Gezamenlijk. De trainer moet zich begeleidend opstellen. Hij instrueert niet, hij enthousiasmeert kinderen en een brede groep betrokkenen. Hij motiveert alles vanuit het motto: voetballen is een feest! Ook jongens en meisjes spelen met elkaar en beide worden in alle facetten van het spel uitgedaagd. 6. Structuur. Activiteiten voor deze pupillen bied je volgens een duidelijke structuur aan. Het circuit met (vaak terugkerende) spelvormen staat altijd uitgezet op hetzelfde veld; spelers kleden zich om in een vaste kleedkamer (mits van toepassing). Maak bij elke vorm gebruik van een vaste kleur pylonen of hoedjes; kinderen herkennen de vorm dan sneller. Drie voetbalhandelingen Laat ze ervaren hoe ze kunnen dribbelen, mikken en schieten. Door veel herhalingen en beurten op de training voeren ze deze handelingen steeds beter uit en krijgen ze besef van richting en de spelregels van voetbal. Centraal staan drie handelingen: 1. Dribbelen. Of: ‘Met de bal naar het doel van de tegenstander.’ 2. Passen/mikken. ‘Probeer de bal in het doel (of doelvlak) of bij een medespeler te krijgen.’ 3. Schieten. ‘Schiet de bal in het doel.’ Het geven van aanwijzingen 1. Positief. Formuleer een aanwijzing altijd positief en niet dwingend; 2. Vraag. Stel regelmatig vragen aan kinderen en laat ze zelf vertellen. Gebruik hun antwoorden in de begeleiding van deze spelers; 3. Taal. Gebruik de juiste woorden en voorbeelden, speel in op hun belevingswereldl 4. Het goede. Benadruk wat ze al goed doen, heb geen oordeel en motiveer kinderen in het ervaren van de handelingen met en zonder bal; 5. Niet vergelijken. Vergelijk kinderen niet met elkaar; 6. Zelf voordoen. Laat kinderen zelf dingen voordoen.


151

Voorbereiding training 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Zorg ervoor dat de training op tijd kan beginnen; Train ze altijd in een circuit met op iedere groep van maximaal 10 spelers 1 trainer; Kies de juiste oefenstof (zie bijlagen); Zet de oefenstof op papier; Zet de trainingen ruim en duidelijk uit; Zorg dat er geen wachtrijen ontstaan; Hou de uitleg altijd heel kort  plaatje, praatje, daadje; Doe de oefening zelf voor; Zorg voor een duidelijke doorwisseling naar de volgende oefening;

Bedoeling van de training (1 uur) 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Startvorm. Uitrazen en dollen met de bal (5 minuten); Spelvorm op basis van dribbelen; Spelvorm op basis van mikken; Spelvorm op basis van schieten; Partijvorm 4 tegen 4; Gezamenlijk opruimen.

Reglementen bij wedstrijden -

Uitbal: Hoekschop: Achterbal: Doelpunt:

-

Overtreding:

indribbelen indribbelen of intrappen indribbelen Indribbelen (vanaf het doel waar is gescoord). Tegenstander wijkt terug op eigen helft, zodat het spel op gang kan komen. Handje geven, tranen drogen. Het ‘slachtoffer’ mag zelf verder dribbelen.

Voorbereiding en tijdens wedstrijden 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Altijd eerst uit laten razen met bijvoorbeeld een tikspel; Speel 4 tegen 4 met Little Stars, 4 + keeper tegen 4 + keeper met Middle Stars; Zie er op toe dat de teams gelijkwaardig in lengte en sterkte zijn; Na tien minuten wisselen; Las een pauze in met limonade of fruit; Na afloop mag iedereen een penalty nemen; Geen uitslagen en standen bijhouden. Het belangrijkste is het plezier en ervaren van deze wedstrijden.


152

Spelregels voor de spelers bij 4 tegen 4 1. Hoe maken we een doelpunt? Door de bal over de lijn van het doel van de tegenpartij te schieten. 2. Hoe voorkomen we een tegendoelpunt? Door de bal uit het eigen doel te houden, met voeten en hoofd. We spelen zonder keeper bij de Little Stars (niemand gebruikt zijn handen) en met keeper bij de Middle Stars. 3. Wat doen we bij een overtreding? We proberen de bal af te pakken, maar raken niet de benen van de tegenstander. Little- & Middle Stars doen dit meestal niet opzettelijk, maar het verdient wel de aandacht. Ook handen en armen mogen niet worden gebruikt om iemand van de bal te zetten of te trekken. Wijs bij een overtreding spelers hierop, maar ken geen vrije trap toe. Geef de bal aan de spelers op wie de overtreding is begaan, geef hem wat ruimte en laar hem weer dribbelen met de bal. 4. Spelhervattingen. Ook bij uitballen, hoekschoppen en doelpunten mogen spelers de bal weer in het spel brengen door in te dribbelen. Laat ze bij voorkeur niet inschieten, dit leidt tot onveilige situaties. De bal raakt vaak een speler en ze hebben moeite de bal te controleren. 5. Start wedstrijd / tweede helft. Beide teams op eigen helft. Eén team krijgt de bal ongeveer 8 meter voor eigen doel en kan de wedstrijd beginnen door in te dribbelen of te in te schieten. Waarom 4 tegen 4? Een partijvorm 4 tegen 4 zonder keeper is de kleinste vorm waarbij alle belangrijke weerstanden van voetbal zijn behouden; dezelfde weerstanden die ze na één of twee jaar tegenkomen bij de F-pupillen in de zaterdagwedstrijd van 7 tegen 7 en vanaf de D-pupillen in de 11 tegen 11. De kleinere teams, het kleinere veld, de kleinere doelen en de versimpelde regels van 4 tegen 4 zijn factoren die kinderen dicht bij de essentie van voetbal houden. Op weg naar het doel komen ze minder tegenspelers en medespelers tegen dan in 6 tegen 6 of 7 tegen. In 4 tegen 4 belandt elke speler vaker in situaties die van hem balbeheersing vragen. Situaties om de bal aan te nemen, te dribbelen, te passeren en te schieten. Het veelvuldig herhalen van deze handelingen leidt ertoe dat spelers op den duur vaker kansen creëren en meer doelpunten maken. Begeleiding rond de wedstrijd Voor de wedstrijd:

doen: niet doen:

enthousiasmeren, stimuleren, individuele aandacht voor elke speler; wedstrijdbespreking, opstelling en posities;

Creëer een prettige sfeer opdat spelers zich veilig en geborgen voelen. Maak dolletjes. Ga straks zelf niet emotioneel op in achterstand en voorsprong, verlies en winst. Opstellingen en posities doen we niet aan, een uitgebreid wedstrijdpraatje ook niet. Alleen als spelers er oren naar hebben, kun je een gesprekje voeren hoe we het beste doelpunten kunnen maken. Vraag hoe ze dat willen doen, laat ze actief meedenken. Individuele aandacht is het allerbelangrijkste. Verplaats je in hen, maak er een avontuur van. Wind het teamniet op met drukke peptalk; geef liever de spelers die het nodig hebben extra zelfvertrouwen. Vaak gaat alle aandacht naar spelers die er om vragen. Vergeet niet de rustige speler: ook hij wil een complimentje of tip.


153

Doe voor de wedstrijd een warming-up door een tikspel te doen, of (mits je de mogelijkheid hebt, allemaal met een bal laten dribbelen. Laat ze niet in de doelen hangen of in de hekken klimmen. Onderhoud rond de wedstrijd contact met de ouders van alle spelers. Zo weet je wat er speelt en kun je daar in je begeleiding op inspelen. Tijdens de wedstrijd: doen:

niet doen:

zwijgen en genieten, toezien op gelijke speeltijd voor iedereen, bewaken van het plezier, de sfeer en veiligheid; roepen, coachen, instructies geven;

Spreek de taal van deze leeftijd. Geen vaktermen (diep, breed of inzakken), geen verkleinwoorden (goed gedaan, ventje), noem iedereen bij zijn voornaam, alleen enthousiaste opmerkingen (doe maar lekker mee, pak die bal maar), blijf sportief (zeg niet: ‘die bal is voor jou! Jij bent sneller dan hij, tuurlijk!’, dat komt de sfeer niet ten goede en verpak het voetbal als avontuur. Hoe moeilijk het soms ook is, het is beter om tijdens de wedstrijd niet te veel te roepen, zwijgen is nog beter. Observeer en concentreer je op de veiligheid, het spel en het plezier. Laat spelers zelf beslissen. Nadrukkelijk, en veelvuldig voorzeggen kan op korte termijn leiden tot meer gewonnen wedstrijden. Wel beleven spelers er minder plezier aan en op lange termijn leren ze het spel minder goed spelen. Let op gewenst gedrag. Zie wenselijk gedrag op het veld (sportiviteit, goede voetbalacties) niet als iets vanzelfsprekends. Leg uit waarom positief gedrag wenselijk is, bevorder het en complimenteer het. Negeer minder goede acties. Natuurlijk springen die in het oog – ze storen je en je wilt die verbeteren. Maar spelers mogen fouten maken. Ze leren er juist het meest van als ze die zelf ervaren. Schreeuw niet, wrijf het ze niet in. In de rust:

doen: niet doen:

limonade drinken en veters strikken, zo nodig individuele aandacht voor elke speler; peptalk, wijzen op fouten of verbeterpunten;

Verzeker je van tevoren van de hulp van ouders. Ranja, veters, plassen. Laat spelers op adem komen, overlaad ze niet met al je bevindingen. Straal optimisme uit bij tegenslag en gedrevenheid bij voorspoed. Als je met kinderen praat, kom dan op ooghoogte. Tijdens de rust moet er een veilige omgeving zijn. Elke speler moet zich op zijn gemak voelen. Benadruk alleen de dingen die goed gaan. Fouten herinneren ze zich heus wel, dat hoef je er niet in te smeren. Zeker niet in de groep. Vergelijk nooit spelers met elkaar (doe het nou eens net zoals Pietje, Joris). Zorg dat het voor iedereen leuk is en leuk blijft. Na de wedstrijd:

doen: niet doen:

een compliment voor iedereen, met een goed gevoel naar huis. wedstrijdbespreking, wijzen op fouten.

Verliezen heeft voor veel pupillen weinig betekenis. Na een 10-0 nederlaag, maar met een benutte strafschop na afloop, stappen ze juichend van het veld. Als de strafschop er niet in gaat, geef dan een aai over zijn bol en maak een compliment voor de dingen die wel goed gingen. Een high-five of boks met iedere speler werkt ook altijd. Complimenteer het team niet alleen voor de prestaties als je gewonnen hebt, maar ook als ze helpen opruimen, sportief gedrag vertonen, de tegenstander een handje geven, de scheidsrechter/spelbegeleider bedanken of de teamgeest bevorderen. Drink met ouders na de wedstrijd een bakje koffie en vraag hen hun mening over jou. Neem ze serieus en pas zo nodig je aanpak aan.


154

Alle spelers zijn belangrijk Trainers en teamleiders delen hun spelersgroep vaak heimelijk in op ‘bepalende spelers’ en ‘ballast’. De eersten worden uitgedaagd, krijgen tips, worden als voorbeeld naar voren gehaald, krijgen complimenten en vertrouwen. De anderen hangen er een beetje bij. Aan het einde van het seizoen zien deze trainers de bevestiging van het beeld dat zij zich in het begin al hadden gevormd. Investeer in iedere speler. Je zult zien: na twee of drie seizoenen liggen de verhoudingen in de groep weer anders.

Coördinator Little- en Middle Stars Het werk van de coördinator laat zich verdelen in de organisatie buiten de lijnen (punten 1 en 2) en de activiteiten op het veld. 1. Deelt de teams in op leeftijd, maximaal 5 spelers bij de Little Stars en 6 bij de Middle Stars. 2. Organiseert in het begin van het seizoen een ouderbijeenkomst om hen kennis te laten maken met de vereniging, om afspraken te maken en om activiteiten te bespreken. Hierna blijft hij aanspreekpunt voor ouders en nieuwe leden; 3. Informeert de teamleiders iedere week over het programma en over afgelastingen; 4. Zorgt ervoor dat het programma ruim van te voren bekent is; 5. Begeleid elke week de teamleiders en spelleiders en bewaakt de inhoud van de wedstrijdactiviteiten; 6. Stemt met alle betrokkenen de overstap van de Little Stars naar de Middle Stars en van de Middle Stars naar de F-pupillen.

De overstap naar de F-pupillen De overstap naar de F-pupillen is een belangrijke. Ze gaan van een veiligere, geborgen omgeving met kleine Middle Stars-wedstrijdjes naar één met elke week een andere tegenstander. Een omgeving waar, heimelijk of openlijk, al meer prestaties worden verwacht. Voorwaarden voor doorstroming naar de F-pupillen: 1. Laat kinderen tot in elk geval hun zevende jaar bij de Middle Stars spelen; 2. Kijk bij twijfel niet alleen naar geboortejaren, kijk ook naar de individuele speler, is hij er aan toe? Als hij nog niet toe is aan 7 tegen 7, hou daar dan rekening mee; 3. Bespreek de overstap altijd met de ouders, zij werpen onverwacht licht op de zaak; 4. Zorg ervoor dat minimaal één van de helpende ouders/leiders meegaat. Dit geeft vertrouwdheid in een meer competitieve omgeving; 5. Als er een groep talentvolle kinderen in de winterstop reeds klaar zijn om de overstap naar de F-pupillen te maken, dan zal dit na goedkeuring door de hoofdtrainer Middle Stars en de HJO mogelijk gemaakt moeten worden. Deze groep blijft dan echter wel bij de Middle Stars trainen.


155

F-pupillen Elke dag op het veld leren F-pupillen dingen die horen bij een volwassenen, sportieve houding. Maar ze zijn nog geen volwassenen. Een volwassene is iemand die zelfstandig taken vervult en daarvoor verantwoordelijkheid neemt. Een volwassen voetballer relativeert winst en verlies, accepteert leiding, kan omgaan met regels, medespelers en tegenstanders. Op weg naar die staat ontwikkelt ieder kind zich op zijn eigen snelheid. Wil je een F-pupil voetbalvaardigheden, spelregels en sociaal gedrag aanleren, dan kun je het beste kijken naar wat ze al kunnen. Sommigen voetballen nog maar net terwijl anderen al wat ervaring hebben. De grote uitdaging hierbij is dat je ze zelf dingen laat ervaren, zelf dingen laat ontdekken. Heb aandacht voor ieders ontwikkeling. Als volwassenen heb je – bewust of onbewust – een doel voor ogen. Aan het eind van de rit zie je een volwassen elftal kwalitatief goede voetballers voor je. Samen vormen ze een winnend team, omdat ze ieder hun taak vervullen, elkaars kwaliteiten aanvullen, elkaars zwakke punten compenseren, doelgericht met elkaar communiceren en zich gezamenlijk instellen op de kwaliteiten van de tegenpartij. Maar het gaat niet om wat een F-pupil moet worden. Het gaat om het hier en nu. Om zijn handelen op het veld. Zijn natuurlijke drang tot bewegen en presteren. Doelpunten maken en voorkomen, dat is wat een F-pupil boven alles wil. Hij wil de bal afpakken, de bal in bezit houden, dribbelen en schieten op doel. Als leider volg je hem hierin en vertelt hem niet voortdurend wat te doen. Kinderen leren voetballen door te voetballen, zoals vroeger op straat. In gereguleerde wedstrijden op zaterdag spelen F-pupillen 7 tegen 7. Maar om het spel te leren zijn kleinere partijtjes ideaal. Zelfs 4 tegen 4 is vaak nog complex. Partijtjes van 1 tegen 1, 2 tegen 2 of 3 tegen 2 en kleinere doelen en vereenvoudigde regels passen het beste in hun wereldbeeld. Zo kunnen ze het spel goed overzien, komen ze veel aan de bal en moeten ze voortdurend spelsituaties oplossen. Zo leren ze het beste hoe ze het doel van voetbal kunnen realiseren. Het doel, dat kinderen en volwassenen zo graag nastreven. Meer doelpunten maken dan de tegenpartij. Bedenk dat F-pupillen meer geïnteresseerd zijn in het maken van doelpunten dan het voorkomen ervan – laat staan de uitslag van de wedstrijd. Na een met 10-3 verloren wedstrijd kan een Fpupil heel tevreden van het veld afstappen. Hij heeft drie keer gescoord – en de strafschop na afloop ook. Maak het winnen niet zo belangrijk. Bied liever elke speler de gelegenheid om zich te ontwikkelen. Stel je zelf steeds drie vragen – bij training en wedstrijd. Is het antwoord drie keer volmondig ‘ja’, dan is er sprake van een optimale leersituatie: 1. Voetbal. Wordt het spel gespeeld? Kan er worden gescoord? Is er sprake van aanvallen en verdedigen? 2. Leren. Wordt het spel geleerd? Worden spelers beter in aanvallen en verdedigen? 3. Plezier. Vinden de spelers het spel leuk? Zijn ze enthousiast en betrokken? Heb je rekening gehouden met verschillen tussen kinderen? Krijgen ze de ruimte om zelfstandig te handelen?


156

Wie zijn F-pupillen? Wie zijn F-pupillen – kinderen van 6, 7, 8 en 9 jaar – wat kunnen ze leren en waar heb je rekening mee te houden? Wat onderscheidt hen van de jongere Little- en Middle Stars en de oudere E-pupillen? Sommige Middle Stars zijn al bijzonder handig en balvaardig, maar eerstejaars F-pupillen krijgen nog veel beter hun eigen bewegen onder controle. Zo ook de bal. Ze kennen nu de grilligheid ervan. Voetbalden ze hiervoor al een jaartje of twee bij de Little- & Middle Stars, dan zijn ze er enigszins de baas over. Hun spel kenmerkt zich dan ook door individueel handelen. Het zelf afpakken en zelf in bezit houden van de bal betekent van nature veel voor ze. Houd rekening met kinderen die als F-pupil startten met voetbal. Zij kunnen nog worstelen met de bal. Maar voor veel F-pupillen is de bal geen doel meer op zich. Zij snappen dat het een middel is om succesvol te kunnen zijn. De doelstelling in deze leeftijdscategorie is dan ook: het doelgericht handelen met de bal. Ze weten al dat het uiteindelijk om het scoren gaat en dat er heel wat voor nodig is om spelers van de tegenpartij te passeren en de wedstrijd te winnen. Maar hoe? Soms zie je eerstejaars F-pupillen weliswaar de bal richting een teamgenoot spelen – maar dat is hen opgelegd door ouders langs de lijn. ‘Overspelen!’, roepen ze al vanaf hun vijfde levensjaar. Eerstejaars F-pupillen zijn op zichzelf gericht. Ze zijn snel afgeleid en kunnen sterk reageren op gevoelens van lust en onlust. Soms zijn ze nog weinig zelfstandig. Hoe dan ook zijn ze afhankelijk van volwassenen. Maar tegelijk kennen ze al een sterke behoefte om te presteren. Ook samen. Sommige verlangen al hevig naar grootse, persoonlijke prestaties – maar de meeste juichen vooral hartstochtelijk om elkaars doelpunten. Het gevoel van één team zijn, het besef ‘samen’ aan ‘een doel’ te werken, is nog weinig doorleefd. Toch houden ze al wel rekening met de ander op het veld. Was bij de Middle Stars het beetje samenspel dat ze toonden ingefluisterd door volwassenen – ten onrechte, Little- & Middle Stars moeten vooral veel dribbelen – het samenspel van F-pupillen lijkt al iets meer uit hen zelf te komen. Een speler met een bijzonder gevoel voor de vrije ruimte om daar de bal te ontvangen, een ‘passie’’ op een andere speler die enthousiast mee oprent, een attent anticiperen op een rebound. Maar van structureel combineren en een optimale veldbezetting is geen sprake. Richt je daar dan ook niet op in je coaching. Versterk het natuurlijk gedrag. Niet elke F-pupil ziet in dat het wegblijven van de bal tot balbezit kan leiden. Het merendeel van de tijd klitten zo’n acht van de veertien spelers op het veld samen, in een uithoek van het veld. Als Middle Stars speelden ze hun wekelijkse partijspel van 4 tegen 4 zonder duidelijke opstelling op een kleiner veldje. De bal was toen een magneet. Als F-pupillen spelen ze nu hun partijspel van 7 tegen 7 wel in een echte opstelling op een half veld. Maar de bal is in het begin nog steeds een magneet. Tenslotte zijn in een klap de afstanden en aantallen spelers verdubbeld. In hun eerste wedstrijden moeten ze daarom wennen aan de vele meters en andere onderlinge verhoudingen. Alleen al het grotere doel en de aanwezigheid van een keeper doen een groter beroep op hun vaardigheden in schieten, mikken en kijken waar de keeper staat.


157

Leer je spelers kennen 1. Voornaam. Spreek elkaar aan bij de voornaam. 2. Voetbalwensen. Vraag wat elke speler verwacht van het komend seizoen. Willen ze naast winnen misschien specifieke dingen oefenen? 3. Positiewensen. Waar wil men het liefst staan? Je hebt een keeper nodig! Vraag hier later in het seizoen vaker naar. Laat F-pupillen kennismaken met meerdere rollen en posities binnen het team. Laat ze ervaren wat het is om in het doel te staan, in de achterhoede of in de voorhoede te spelen. 4. Aanvoerder. Laat elke speler ervaren hoe het is om aanvoerder te zijn. Wat zijn diens taken? Hou in de gaten of hij de taken aankan en uitvoert. 5. Uitjes. Ga na een wedstrijd of training een keer samen iets anders doen: zwemmen, medailles maken, naar de bioscoop, een wedstrijdje tegen de ouders. Heel goed voor het teamgevoel. Er melden zich al spelers die liever meer ‘achter’ dan ‘voor’ spelen en andersom. Meerdere keepers melden zich. Vanuit welke motieven is niet altijd duidelijk. Wil die ene goede aanvaller keepen omdat hij per se niet wil verliezen? Doet die verdediger het uit onzekerheid over zijn balvaardigheid met de voet? Voelt hij zich beter nu hij als enige de bal met de handen mag aanraken? Denk hij op deze – vaak als bescheiden ervaren – positie zijn plekje in het team veilig te stellen? Gaande de seizoenen veranderen drijfveren als deze nog veelvuldig. Door het ontluikende teambesef raken F-pupillen meer op elkaar betrokken dan toen ze Middle Stars waren. Buiten het veld bestond al kameraadschap, maar nu zien de spelers elkaar ook op het veld als medespeler. Iemand voor wie je iets over hebt. Aanwijzingen als ‘samen aanvallen’ en ‘samen verdedigen’ krijgen langzaam betekenis. Tweedejaars F-pupillen rennen al veel minder op een kluitje achter de bal aan. Ze proberen vanuit een evenwichtige verdeling van de posities van zeven spelers over het veld te komen tot een eerste vorm van teamwerk. Elke speler vervult daarbij een rol, levert een bijdrage. Maar van een uitgebalanceerde teamorganisatie is ook dan nog geen sprake.

Wat leert een F-pupil? Doelgericht handelen met de bal. De leerdoelstelling voor F-pupillen is simpelweg: het doelgericht handelen met de bal. Elke speler moet leren hoe de bal aan te nemen, te dribbelen, te passen en te schieten om zo in de buurt van het doel van de tegenpartij te komen, een kans te creëren of een doelpunt te maken. Merk op wat het grote verschil is met de leerdoelstelling voor E-pupillen: doelgericht samenspelen. Dan pas leren ze door samenspel kansen te creëren en doelpunten te maken en kansen en doelpunten van de tegenpartij te voorkomen. F-pupillen willen de wedstrijd winnen. Daartoe willen ze zoveel mogelijk doelpunten maken. Dat is prima, maar laat je daarin in je coaching niet meevoeren. Jouw doel is: spelers beter leren aannemen, dribbelen, passen en schieten om zo kansen te creëren en doelpunten te maken. Accepteer dat vrijwel elke F-pupil graag de bal wil hebben en wil behouden. Speelt hij toch over, dan doet hij dit omdat het hem eerder is aangeleerd of opgelegd. Laat hem zelf ontdekken. Op een dag wordt hij zich vanzelf ervan bewust dat overspelen ook een manier is om bij het doel van de tegenpartij te komen. Dan ontwaakt tevens het besef van een omgeving. Medespelers zijn geen tegenstanders meer, zoals bij de Middle Stars het geval


158

was. Het idee van de rol van de tegenpartij groeit. En voor toeschouwers zijn de eerste contouren van een teamorganisatie zichtbaar: achterin en voorin. Concentreer je vooral op het beter leren aanvallen. De andere twee ‘teamfuncties’, het omschakelen en verdedigen, krijgen bij de E- en D-pupillen meer expliciet aandacht. Doel van het omschakelen bij balverlies of balverovering is dat elke spelers zo snel mogelijk weer betrokken is bij de bal, zowel in de voorhoede als achterhoede. ‘Doe weer mee!’ Bij balverlies leert de dichtstbijzijnde speler hoe hij de bal snel kan terugveroveren, een dieptepass kan voorkomen of hoe hij bij een vijandelijke dribbel richting eigen doel snel tussen bal en doel kan komen. Hij leert het juiste moment te kiezen voor verovering van de bal. Het doel van het verdedigen is het voorkomen van doelpunten. Bij de Little- & Middle Stars leerden F-pupillen al dat de bal niet in het eigen doel mag en schopten ze de bal weg voor de voeten van een oprukkende tegenstander. Doel is nu dat elke speler positie kiest tussen de bal en eigen doel, het doel afschermt, de tegenstander een andere richting opdwingt, het schot blokkeert, de bal afpakt en daarbij steeds handelt binnen de spelregels. ‘Blijf goed naar de bal kijken!’

Afspraken Hoewel je bij F-pupillen weinig problemen zult ervaren, moet je wel weten hoe je moet handelen als iemand belangrijke afspraken niet nakomt. Wees duidelijk over de regels waaraan iedereen zich in het team moet houden. Aan de voetbalspelregels in het veld ontkomt bijvoorbeeld niemand. Maakt één van jouw spelers een ernstige overtreding, dan moet jij als coach optreden. Ook als de scheidsrechter die niet doet. Wissel de speler en maak duidelijk dat je dit niet meer wilt zien. Er zijn diverse instrumenten waarmee je kunt variëren. Complimenteer en beloon om te beginnen zo veel mogelijk positief gedrag. Dat werkt preventief. Gebruik altijd de afspraken als basis. Motiveer het belang van het nakomen daarvan zo mogelijk vanuit het credo: we voetballen sámen. Constateer je zeer ongewenst gedrag, maak dit dan bespreekbaar. Maar maak ook hierbij onderscheid tussen ‘ondeugend’ gedrag en ‘stout’ gedrag. In het eerste geval wil een kind alleen maar zijn grenzen verkennen, in het tweede geval overtreedt het bewust een regel of afspraak door bijvoorbeeld na te trappen of te schelden. Voorkom een negatieve sfeer – een onveilige sfeer doet andere spelers afhaken. Wees bij het aanspreken van een speler consistent en consequent. Behandel iedereen hetzelfde en altijd op dezelfde manier. Is de afspraak dat we ons allemaal in het veld netjes gedragen, maar geeft je sterspeler iemand zo maar een trap? Haal hem naar de kant, leg uit dat hij even tot rust kan komen. Een regel, die van tevoren was afgesproken. Ook al is hij de sterspeler, en ook al spelen jullie tegen een zware tegenstander. Meestal hoef je een speler alleen kort aan te spreken.


159

Afspraken bij het handhaven van afspraken en regels 1. Goede band. Zorg ervoor dat je met alle spelers en hun ouders een goede band hebt. Besteed niet alleen aandacht aan een speler als er een probleem is; 2. Praten. Voer met een zich misdragende speler een apart gesprekje – niet in de groep – over wat je in de praktijk ziet. Doe dit zonder hem te beschuldigen. Dit geeft jou een beeld waarom hij zich zo gedraagt. Tegelijk merkt hij dat je zijn gedrag in de gaten houdt. Dit kan al preventief werken; 3. Waarom. Vraag waarom hij het doet. Er kan een ‘goede’ reden zijn; 4. Waarom niet. Vraag hem of vertel hem hoe anderen zijn gedrag kunnen ervaren. Leg uit waarom jij dit niet meer wilt zien; 5. Oplossing. Vraag hem wat je kunt doen om hem te helpen, hoe jullie gezamenlijk de situatie kunnen oplossen; 6. Sanctie. Vertel hem duidelijk wat de sanctie is als zijn gedrag zich herhaalt. Nooit loze beloftes doen, altijd nakomen wat je hem verteld. Aanhoudend negatief gedrag Sommige F-pupillen vragen meer aandacht dan anderen. De één ligt om de haverklap op de grond tijdens wedstrijden of trainingen, een ander maakt overtredingen als hij de bal verliest en weer een ander heeft altijd het laatste woord. Allemaal roep om aandacht. Veel problemen voorkom je door deze spelers veel aandacht te geven, enthousiast te zijn, regelmatig complimenten te geven en soms een praatje met ze te maken. Negeer negatief gedrag zo veel mogelijk – behalve natuurlijk als het gevaar voor de speler of een ander oplevert. Reageer anders dan hij verwacht. Reik hem op de grond een hand, help hem overeind zonder er verder iets over te zeggen en zorg dat het spel doorgaat. Daag hem uit door hem een taak te geven. Laat hem de hesjes verzamelen of betrek hem eens bij het eerlijk indelen van de partijtjes op de training. Wees je bewust van beeldvorming. Onbelast naar je spelers kijken is onmogelijk. Door eerdere gedragingen plakt iedereen nu eenmaal labels. De praatjesmakers, de huilebalk, de slechte verliezer. Trek niet te snel conclusies, zoek naar de oorzaak van zijn gedrag. Roept hij om aandacht, verkent hij grenzen of zijn er misschien problemen op school of thuis? Houdt het ongewenste gedrag aan, neem dan de tijd voor een gesprek met hem en zijn ouders. Blijf zoeken naar het positieve. Kies voor een verrassende aanpak. Sancties Soms ontkom je er niet aan een speler die voortdurend regels overtreedt te bestraffen. Een sanctie werkt alleen als de gestrafte de sanctie van tevoren kent en als vervelend ervaart. Het vervelende voor jou is dat elke sanctie bijwerkingen heeft voor het team. ‘Goede’ sancties bedenken is moeilijk, juist daarom is het belangrijk daar van te voren over na te denken. Doe je dit niet, dan is de kans aanwezig dat je op het moment zelf geen passende sanctie weet en niet doet – of iets buitenproportioneels. Vergeet ondertussen niet aandacht te geven aan kinderen die zich wel aan de afspraken houden. Zij komen soms te kort.


160

Omgaan met medespelers 1. We noemen elkaar bij de voornaam, ook in het veld. Geen bijnamen; 2. We schelden niet op elkaar, we proberen elkaar te helpen; 3. We houden ons aan de spelregels. Als een speler tijdens de wedstrijd vloekt of een opzettelijke overtreding maakt, haal je hem naar de kant, ongeacht of de scheidsrechter de overtreding zag. Omgaan met ouders Ouders krijg je er als coach gratis bij. Wees voorzichtig met stigmatiseren, maar er zijn enkele veel voorkomende stereotypen. De ‘superouder’ is tevreden en altijd bereid om mee te helpen. De ‘overactieve ouder’ is te veel betrokken, beïnvloedt spelers en scheidsrechter. De ‘voetbalouder’ heeft zelf gevoetbald, bemoeit zich met de coaching. De ‘prestatie-ouder’ wil dat zijn kind de beste is. De ‘asociale ouder’ leeft zich niet in andermans kinderen in. De ‘passieve ouder’ corrigeert het eigen kind niet. De ‘afwezige ouder’ komt nooit kijken. Om te voorkomen dat je dit ‘team van ouders’ moet coachen, organiseert HC & FC Victoria aan het begin van het seizoen een bijeenkomst met de volgende onderwerpen: 1. Vertellen wat we doen. Wat leren kinderen op de training, hoe gaat het met de wedstrijden posities en wisselbeleid en wat is de gewenste coachstijl. 2. Praktische afspraken ‘buiten de lijnen’. Wedstrijd en training, voor- en nabespreking, te laat komen en afmelden, uit en thuis spelen, vervoer, douchen, kleding. 3. Omgangsregels ‘binnen en buiten de lijnen’. Wanneer belonen en straffen we. Niet afmelden is volgende keer wissel staan. 4. Betrekken ouders bij randzaken. Dit versterkt de relatie met de ouders en spelers. Wat kunnen ouders doen? Duidelijke afspraken maken. Rijden naar uitwedstrijden (rijschema), kantinedienst, voetbalkleding wassen, drinken halen in de rust, de waterzak beheren, een verslag van de wedstrijd maken voor de website, foto’s of filmpjes maken, scheidsrechter zijn, assisteren tijdens trainingen. 5. Gewenst gedrag langs de lijn. Welk gedrag verlangen wij van ouders. Wij zijn blij met ouders die hun kind stimuleren om naar de training en wedstrijd te gaan, die regelmatig de wedstrijden bijwonen om het kind te motiveren, die positief en plezierig aanmoedigen – niet alleen hun eigen kind maar het hele team – die helpen met leren winnen en verliezen, die complimenten geven en troosten. 6. Ongewenst gedrag langs de lijn. Wat wel en niet. Bemoeien met de opstelling (de coach is de baas), meecoachen of instructies geven (kinderen weten niet naar wie ze moeten luisteren), het veld oplopen om een veter te strikken (verstoort de wedstrijd of training), eigen kind belonen door bijvoorbeeld geld te beloven als hij een doelpunt maakt (verkeerde motivatie), eigen kind straffen of belachelijk maken als het een fout maakt. 7. Als afspraken niet genoeg zijn. De coach moet alle ouders elke week aandacht geven, praatje maken, zodat ze zich betrokken voelen bij de club. Hierdoor kan je inschatten waarom een speler mogelijk iets minder presteert. Probeer eventueel een keer thuis langs te gaan. Hou na twee of drie maanden met elke ouder een tienminuten gesprek, vertel hoe het met hun kind gaat, hoe het vordert, vraag naar bijzonderheden, andere hobby’s, broertjes of zusjes. Is er bijvoorbeeld een reden waarom hij vaak laat op de training komt? 8. Ouders van de tegenpartij. Die zijn de verantwoordelijkheid van de coach van de tegenpartij. Hij kan gevraagd worden om op te treden.


161

Meisjes in jongensteams Zie erop toe dat een meisje in een jongensteam zich niet schikt in een dienende rol. Veel coaches maken het misverstand dat meisjes in de pupillenleeftijd minder goed kunnen voetballen dan jongens. Dit is zeker niet het geval als ze op dezelfde leeftijd starten en er evenveel tijd aan besteden. Veel meisjes beginnen later met voetballen omdat ze eerst een andere sport proberen of omdat ouders koudwatervrees hebben. Maar als ze in de F- en Epupillenleeftijd gemengd spelen, voetballen ze net zo goed als jongens. Daag ze bovendien uit om initiatief te nemen. Stel ze net zo vaak voorin op als jongens.

Alle spelers zijn belangrijk Trainers en teamleiders delen hun spelersgroep vaak heimelijk in op ‘bepalende spelers’ en ‘ballast’. De eersten worden uitgedaagd, krijgen tips, worden als voorbeeld naar voren gehaald, krijgen complimenten en vertrouwen. De anderen hangen er een beetje bij. Aan het einde van het seizoen zien deze trainers de bevestiging van het beeld dat zij zich in het begin al hadden gevormd. Investeer in iedere speler. Je zult zien: na twee of drie seizoenen liggen de verhoudingen in de groep weer anders.

Training Voetbalecht trainen Trainen is het vereenvoudigen van voetballen, afgestemd op de mogelijkheden van in dit geval F-pupillen. In oefenvormen en partijvormen die zijn afgeleid van een echte wedstrijd help je ze spelsituaties in aanvallen en verdedigen op te lossen. Je leert ze zo het spel beter te beheersen. In een training kun je dingen doen die in een wedstrijd niet kunnen. Je kunt spelsituaties vereenvoudigen door minder tegenstanders en medespelers en door de ruimte en regels aan te passen. Je kunt het spel stilzetten, een vraag stellen, dingen voordoen, een eenvoudige tip geven en de oefening makkelijker of moeilijker maken. Tekortkomingen die je tijdens de wedstrijden opvielen, geef je op de training extra aandacht door vereenvoudigingen van het spel en door het geven van aanwijzingen. Hoe eenvoudiger de oefening, hoe overzichtelijker de situatie voor de speler. Hoe meer herhalingen hij daarvan ervaart, hoe meer hij ervan leert. Maar pas op. Niet elke versimpelde voetbalvorm is een goede oefenvorm. F-pupillen leren voetballen door te voetballen. Een partijtje op straat verdient bij wijze van spreken de voorkeur boven eindeloos de bal hoog houden. Ze leren voetbalvaardigheden niet ‘geïsoleerd’ aan, maar zoveel mogelijk in vereenvoudigde spelsituaties. Door zelf ‘echt’ doelpunten te kunnen maken, en zelf ‘echt’ doelpunten te moeten voorkomen. Bijvoorbeeld in de vorm 1 tegen 1 met 4 doeltjes. Oefenvormen voor F-pupillen moeten zoveel mogelijk ‘voetbalecht’ zijn. Trainen is weliswaar het vereenvoudigen van voetballen, maar de belangrijkste kenmerken van een echte voetbalwedstrijd moeten zo goed mogelijk behouden blijven. Zo kunnen in elke oefenvorm nog altijd twee partijen scoren. In elke oefenvorm zoeken twee partijen oplossingen bij twee situaties. Wat moeten wij als team doen als wij de bal hebben? Wat moeten we doen als zij de bal hebben? Elke oefenvorm kent bij voorkeur deze structuur en is een vereenvoudiging van de echte voetbalwedstrijd.


162

Waarom is het belangrijk dat voetbalvormen zijn afgeleid van een echte wedstrijd? Met name in voetbalechte situaties herkennen spelers wat ze oefenen. Alleen dan ervaren ze of de keuzes die ze maken leiden tot succes. Hoe kleiner het verschil tussen de situatie van de training en die van de wedstrijd, hoe groter de kans dat ze het geleerde ook toepassen in de wedstrijd. Bovendien motiveert het idee dat er op de training ‘echt’ wordt gevoetbald hen tot een grotere inzet tijdens die training. Toch kun je wel degelijk spelers soms een ‘voetbalonechte’ oefenvorm aanbieden. Sommigen hebben zelfs in de meest vereenvoudigde oefenvorm nog zeer veel moeite om een handeling met bal goed uit te voeren. Je kunt een situatie dan zo ver vereenvoudigen tot er (bijna) geen weerstand van een tegenstander meer is. Dit zijn zogeheten ‘voorfaseoefeningen’, zie bijlagen. Vraag je bij elke training af: 1. Is de training voetbalecht? Is de oefenvorm een zinvolle vereenvoudiging van het voetballen? Is er sprake van aanvallen, verdedigen en omschakelen voor beide teams? Wordt er gespeeld om te winnen? 2. Is er veel actie? Zijn er voldoende herhalingen van dat wat je wilt oefenen? Zijn er voldoende leermomenten, beurten, prikkels? Zijn de wachttijden niet te lang? Genoeg ballen? 3. Is de training afgestemd op de groep? Heb je rekening gehouden met leeftijd, vaardigheden en beleving van de groep? 4. Is de coaching afgestemd op de groep? Wordt de bedoeling van de oefenvorm duidelijk gemaakt? Wordt het voorgedaan, worden oplossingen aangedragen? Wordt er ingegrepen en zo nodig stilgezet? Wordt de boel op gang gehouden? Wordt het moeilijker of makkelijker gemaakt?


163

Gouden trainingstips F-pupillen (7-9 jarigen)… 1. … willen spelen. Het is niet hun doel zichzelf te ontwikkelen tot voetballer, hun doel is te spelen. Maak overal een spelletje van, ook het opruimen van de spullen; 2. … hebben weinig geduld. Ze willen bewegen, niet luisteren. Geef korte, precieze instructies. Bombardeer ze niet met informatie; 3. … zijn snel afgeleid. Ze kunnen zich maar korte tijd richten op eenzelfde activiteit. Een spanningsboog van 10 minuten is al lang. Drijft er plots een luchtballon over, dan is de bal even niet interessant meer. Ga erbij liggen en geniet mee met de kinderen; 4. … zijn gericht op zichzelf. Een jonge F-pupil is zijn kleutertijd nog niet helemaal ontgroeid en kan alles op zichzelf betrekken. Ik en de wereld. Verwar dit egocentrisme niet met egoïsme dat later de kop kan opsteken. Het is een natuurlijk ontwikkelingsproces en gaat vanzelf over; 5. … willen de bal hebben. Het motto is: ik en de bal. Wedstrijdjes draaien twee keer twintig minuten om dat ene ding. Eenmaal in balbezit, blijkt het voor sommigen toch nog heel lastig om de bal bij zich te houden. Voor anderen is de bal al meer een middel om doelpunten te maken of om kansen te creëren; 6. … werken niet samen. Soms lijken ze dat even te doen, maar schijn bedriegt. Als je goed kijkt, zie je dat ze tegelijkertijd dezelfde dingen doen – onafhankelijk van elkaar. Bij sommige tweedejaars F-pupillen zie je de eerste tekenen van bewust samenspel; 7. … zetten veel aanwijzingen niet om in daden. Met name aanwijzingen gericht op hun lijf hebben geen zin. ‘Standbeen naast de bal, opendraaien na de balaanname’. Doe alles voor. Ze zijn visueel ingesteld en leren een nieuwe beweging het snelst door nabootsing van idolen of hun trainer. Laat zien hoe je de bal kunt passen met de binnenkant van de voet, vertel waar je het standbeen kunt plaatsen en hoe je de bal kunt raken; 8. … leren door te herhalen. Ze willen niet steeds iets nieuws proberen. Ze hebben succes en uitdaging nodig, het moet kunnen lukken en soms mislukken; 9. … krijgen graag aandacht. Laat ze hun vaardigheden voordoen en gebruik ze als (positief) voorbeeld bij een uitleg. Help elke speler in zijn eigen tempo; 10. … varen wel bij routine en structuur. Voer geleidelijk veranderingen door in de training. Bouw een structuur waarin continuïteit centraal staat, maar ruimte is voor verandering. F-pupillen wennen pas na enkele weken aan een nieuwe vorm. Indeling van de training (60 minuten) 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Warming-up met bal, maximaal 10 minuten; Oefenvorm gericht op een aspect van het aanvallen (10 minuten) Partijvorm 4 tegen 4 om het geleerde onder 2 toe te passen (10 minuten) Oefenvorm gericht op een ander aspect van aanvallen (10 minuten) Partijvorm 4 tegen 4 om het geleerde onder 4 toe te passen (10 minuten) Nabespreking / opruimen met spelers (5 minuten)


164

Goede voorbereiding De organisatie van een training begint voor de training. Bedenk van tevoren wat je wilt gaan trainen, hoeveel ruimte en tijd er tot je beschikking staan, welke materialen je nodig hebt en hoe groot de groep is. Hou in je voorbereiding van de training rekening met de samenstelling van de groep. Hoe oud zijn de spelers – eerstejaars of tweedejaars – en wat is hun niveau? Voetballen ze al lang of zijn er veel nieuwelingen? Hoe jonger de spelers, hoe groter de verschillen met het volwassen voetbal. Wel kunnen F-pupillen zich, vergeleken met de Middle Stars, tijdens de training al langer concentreren op één onderdeel. Ze hebben de ideale leeftijd om steeds beter de baas te worden over de bal in voetbalsituaties. Ze willen die dingen ook steeds beter kunnen. Trainen is het met plezier spelers nog beter maken. Nog beter maken in aanvallen en verdedigen. Belangrijk is het woordje ‘nog’. Uitgezonderd kinderen die net beginnen met voetballen, kunnen F-pupillen al heel wat. De trainer moet zo snel mogelijk een beeld krijgen van wat dat allemaal is. Als hij ze nog niet in wedstrijden heeft gezien, kan dat het beste door het spelen van kleine partijtjes. Meer dan de Middle Stars zijn F-pupillen al bereid om deel uit te maken van een team. Maar prioriteit voor hen heeft nog steeds het veroveren en in bezit houden van de bal. In de trainingen ligt het accent daarom vaak op het leren omgaan met de bal. Ze leren beter aan te nemen, te dribbelen, passeren, passen en schieten in partijtjes van 4 tegen 4 – of een vereenvoudiging hiervan: 2 tegen 2, 2 tegen 1, 1 tegen 1 of in voorfase vormen. Stippel het circuit alvast uit, waarbij alle oefenvormen al klaar staan in diverse speelvakken. De spelers rouleren dan zonder oponthoud van vak naar vak. Baken deze vakken flexibel af met hoedjes zodat je ze snel kunt vergroten of verkleinen. Om de saamhorigheid binnen een F-elftal te stimuleren, is het essentieel dat het team minstens eenmaal per week traint. Door hen goed te observeren kom je dingen te weten waar je op zaterdag niet altijd achter komt. Voetbaltechnische dingen, maar ook hoe ze met elkaar omgaan. Kliekvorming, spelers die er buiten vallen, trouwe aanwezigen, structurele absenties, spelers die extra hun best doen op de training of juist vaak laten afweten. Bovendien zijn dit ideale momenten om je een beeld te vormen van wat ze meemaken op school, in de wijk of tijdens een verjaardag in de familie. Kun jijzelf niet aanwezig zijn, vraag dan of de trainer jou op de hoogte houdt over dit soort zaken. Praatje vooraf Zoek een handige plek als je voor de groep staat – een plek waar kinderen niet worden afgeleid. Laat kinderen bij lekker weer zitten. Zorg ervoor dat je de hele groep kunt overzien – en dat zij jou goed zien en horen. Spelers hebben een felle, laagstaande zon, hun ouders en partijtjes op de andere velden in de rug, jij een harde wind. Hou je welkomstwoordje kort en krachtig. Refereer aan wat centraal stond in de laatste trainingen, vraag naar wat er nog beter kan in de wedstrijden en kondig aan dat we daar maar eens op moeten trainen. Betrek kinderen bij je plan, dat motiveert ze. Nadat je de oefenvorm hebt uitgelegd en voorgedaan, begint het werk pas echt. Je begeleidt, stuurt ze in de goede richting, corrigeert soms bij fouten, coacht ze. Wees je bewust van jouw natuurlijke stijl. In de klassieke, disciplinaire stijl kies je ervoor strak te leiden. Je stelt je centraal op, legt de oefenvorm nadrukkelijk en uitvoerig uit. Vervolgens


165

bewaak je met strakke orde rust en werktempo. Je corrigeert veel, geeft voortdurend ongevraagd advies. Deze stijl past niet bij F-pupillen. Het kan zijn dat je meer geschikt bent om oudere leeftijdsgroepen te coachen. De ‘moderne’ zorgzame stijl past wel bij F-pupillen. Eerst schep je een prettige sfeer, laat je een speler het voorbeeld geven en corrigeer je alleen als spelers de bedoeling niet door hebben. Je houdt het kort en duidelijk. Je stopt situaties alleen als ze er echt iets van kunnen leren, niet om jouw kennis te etaleren. Verder laat je ze zelf problemen oplossen, biedt je ruimte voor eigen inbreng en help je ze individueel. Als je toch corrigeert, doe je dit niet frontaal tegenover een speler. Dit kan hem in verwarring brengen – en jou het overzicht op het veld doen verliezen. Je gaat bij hem staan, kijkt samen naar de situatie, doet het voor, moedigt aan. Dan stap je weer snel buiten de lijnen. Plaatje, praatje, daadje Elke oefenvorm begint met jouw uitleg van de bedoeling. Hanteer daarbij de volgorde: plaatje, praatje, daadje. Eerst doe jij het zelf voor, zodat de spelers het ‘plaatje’ voor zich zien. Je uitleg (‘praatje’) hou je daarbij kort, het ‘daadje’ door een speler uit de groep is het belangrijkst. Zo’n demonstratie werkt altijd beter dan een lange uitleg van jou. Bovendien maakt het jou duidelijk of de spelers de oefening begrijpen. Het is ook een mooi moment om een speler die aandacht vraagt (bal wegschoppen, teamgenoten afleiden) de oefening voor te laten doen. 1. 2. 3. 4.

Beginsituatie. Zet de spelers in de organisatie; Plaatje. Doe het voor of laat het voordoen; Praatje. Geef in woorden kort aan wat de bedoeling is voor spelers of teams; Daadje. Laat het spelers nadoen en controleer of de oefening wordt begrepen.

Als de oefenvorm in gang is gezet, controleer je of de bedoeling bij iedereen duidelijk is. En: voldoet het aan de eis van veel herhaling? Kan de wachttijd nog korter door de vorm twee keer uit te zetten? Lukt de uitvoering ongeveer even vaak als dat het niet lukt? Moet de ruimte groter of kleiner? Maar zet tijdens de training niet veel meer om. Kleine aanpassingen kunnen wel, maar sleep niet uitgebreid met materiaal. Jouw organisatie is een middel, geen doel. Het gaat er om dat spelers veel balcontact hebben. Een verbetering kan tot de volgende keer wachten. Hou tussen de oefenen partijvormen door rekening met de verhouding arbeid-rust. Ga ervan uit dat spelers zoveel mogelijk moeten bewegen, maar je hoeft ze niet af te matten. Zorg er tijdens de winter voor dat ze geen kou vatten door stil te staan. Moeten ze toch even wachten op hun beurt, leer ze dan ‘actieve rust’ te houden met een bewegingsopdracht: bal hooghouden, bal afkappen, dribbelen op de plaats.


166

Vijftien do’s in een training voor F-pupillen 1. 2. 3. 4. 5.

Houd korte inleiding over doelstelling training en begin zo snel mogelijk; Breng spelers spelenderwijs met warming-up met bal in de sfeer van de training; Leg de bedoeling uit van elke oefenvorm; Plaatje, praatje, daadje; Eerst oefenen in een vereenvoudigde vorm, dan toepassen in (een variatie van) 4 tegen 4. Vervolgens een andere oefenvorm met een andere accent en dit weer toepassen in een ander partijspel 4 tegen 4; 6. Controleer bij elke nieuwe oefenvorm of partijvorm of spelers de bedoeling begrijpen; 7. Controleer op veel prikkels, veel leermomenten; 8. Controleer of het lukt maar ook soms mislukt; 9. Maak het eventueel moeilijker of makkelijker; 10. Maak eventueel ruimte groter of kleiner; 11. Zorg dat elke speler voldoende positieve aandacht krijgt; 12. Laat spelers leren door af en toe ingrijpen, stopzetten, vragen stellen oplossingen laten aandragen, aanwijzingen geven, voorbeeld geven, laten voordoen – maar coach niet te veel; 13. Controleer in partijtje of het geleerde wordt toegepast; 14. Coach begeleidend, concentreer je op dat wat je belangrijk wilde maken en niet teveel op andere dingen; 15. Evalueer: is de bedoeling bereikt? Wat ging goed en wat kan nog beter?

Voetbalhandelingen bij F-pupillen Aanvallen Opbouwen: 1. Dribbelen en drijven 2. Aannemen en meenemen 3. Passen Scoren: 4. Schieten Het opbouwen F-pupillen proberen dribbelend, drijvend en passend op de helft van de tegenpartij te komen en zo kansen te creëren. Het ‘hoe’ is hierbij belangrijk. Doe altijd voor hoe ze een voetbalhandeling moeten uitvoeren. Gebruik eenvoudige woorden en sluit aan op hun belevingswereld.


167

Dribbelen en drijven Wat? Met de bal afstand overbruggen. Bestaat uit snelheid maken met de bal, afschermen van de bal, de bal kort bij je houden, de richting veranderen – kappen – een schijnbeweging maken en passeren. Waar en wanneer? ‘Dribbelen’ is het voortbewegen van de bal in een laag of hoger tempo in een kleine ruimte. ‘Drijven’ is het voortbewegen van de bal in een hoog tempo in een grote ruimte. Hoe? Speelbeen: raak de bal zodanig en zo vaak dat je hem in het looptempo en in goede richting kan meenemen. ‘De bal aan een elastiekje.’ Voet speelbeen: houd juiste spanning in voet en enkel, laat de bal niet wegspringen. Raakvlak: beroer de bal afhankelijk van richtingsverandering afwisselend met wreef, binnenof buitenkant van de voet. Romp: buig bovenlichaam iets over de bal, ondersteun de balans met je armen. Lopen: knieën licht gebogen (geen atletiekloop). Aandacht: op omgeving (spelsituatie) en op het veld direct in de omgeving van de bal (oneffenheden in het gras). Wat ziet de trainer / coach, wat doet hij voor en wat zegt hij? ‘Help je medespeler maar (geef rugdekking) – heb je hem gezien? (staan medespelers in betere posities?) – sneller dribbelen, anders pakt hij de bal van je af (je aanloopsnelheid is te laag) – speel de bal niet te ver voor je uit – ga niet te dicht naar de verdediger toe – maak de schijnbeweging op tijd, anders pakt de verdediger de bal – versnel tijdens en na de passeeracties, anders ben je makkelijk te verdedigen – scherm de bal tijdens de passeeractie af, hou je lichaam tussen tegenstander en bal – snijd na de passeeractie de tegenstander de pas af – hou de bal in gunstige positie om te kunnen schieten of een voorzet te geven.’


168

Aannemen en meenemen Wat? Het controleren van de bal kan met de binnenkant voet, wreef, buitenkant voet, bovenbeen, borst en onder de voetzool. Het verwerken van de bal kan door weg te draaien en van richting te veranderen. Wanneer? De bal wordt aangenomen om dan te kunnen dribbelen richting het doel van de tegenpartij, te schieten op of richting het doel van de tegenpartij of om min of meer bewust te passen naar een medespeler. Hoe? Kies goed positie ten opzichte van bal en tegenstander om goed waar te nemen. Met uitzondering van de armen kan de bal met alle lichaamsdelen aan- en meegenomen worden: wreef, binnenkant voet, voetzool, bovenbeen, borst, buik, hoofd. Ga altijd eerst de bal tegemoet, en laat bij contact met de bal de speelvoet als ‘een vrij hangend net’ soepel en flexibel met de bal meegaan om zodoende de bal ‘dood’ te maken, te controleren. Bewaar de balans met de arm. Gebruik zo min mogelijk handelingen om de bal weer speelklaar te leggen. Voorafgaand aan het aan- en meenemen van de bal kan de speler de tegenstander nog misleiden met een schijnbeweging om zo meer ruimte en tijd te creëren. Wat ziet de coach, wat doet hij voor en wat zegt hij? ‘Maak de bal langzaam (haal tijdens het aannemen van de bal de snelheid eruit) – laat de bal niet te ver van je voet stuiten – neem de bal zo aan dat je ‘m daarna nog in alle richtingen kunt spelen – neem de bal zo aan dat je ‘m na de aanname vooruit kunt passen of dribbelen (open aanname) – houd bij het aannemen je lichaam tussen tegenstander en de bal.’


169

Passen Wat? De bal verplaatsen naar een medespeler doe je met de binnenkant voet, buitenkant voet, wreef, punt, hak. Wanneer binnenkant voet? Bij nauwkeurigheid en bij snel en kort (positie)spel. Hoe? Kies goed positie ten opzichte van de bal. Standbeen licht gebogen, dicht bij de bal, voet meestal in speelrichting. Speelbeen iets naar buiten gedraaid, knie en enkel gebogen. Speelvoet iets naar buiten gedraaid, loodrecht op speelrichting, voetpunt opgetrokken, enkel aangespannen. Raak de bal met binnenkant voet – meer aan de onderkant, dan gaat de bal omhoog, meer aan de bovenkant, dan blijft de bal laag. Wanneer de wreeftrap? Bij passen over afstand, of bij voorzet vanaf de flank. Hoe? Kies goed positie ten opzichte van de bal. Standbeen met laatste grote stap naast, voorbij of achter de bal plaatsen, punt van de voet in de speelrichting, knie licht gebogen – standbeen iets voorbij de bal, bal blijft laag, standbeen iets achter de bal en ‘m aan de onderkant raken, bal gaat omhoog. Buig romp – eerst achterwaarts, dan helft over het standbeen zijwaarts, maak zo ruimte voor de wreef, dan explosief voorwaarts op moment van schieten. Breng speelbeen vanuit de heup en knie achterwaarts, zwaai dan voorwaarts. Strek en span speelbeen. Raak de bal met binnenkant of volle wreef, afhankelijk van situatie. Wat ziet de coach, wat doet hij voor en wat zegt hij? ‘Kijk vooruit en speel vooruit (kijk om je heen voor je de bal krijgt, probeer vooruit te kijken en zoek naar momenten om diep te spelen) – houd de bal bij je, er is heen tegenstander in de buurt – speel de bal niet te zacht, te hard, te hoog of met een stuit – speel simpel, met de binnenkant van de voet – speel de bal op een sprintende medespeler niet te hard, op zijn hoede been en niet aan de kant van de dekkende tegenstander – speel de bal als het kan in de koop mee, tot anderhalve meter voor de speler – als de tegenstander direct druk zet, pass dan de bal direct door of kaats ‘m.’


170

Scoren F-pupillen scoren meestal door de bal met de wreef of met binnenof buitenkant van de voet in het doel te spelen. Soms met het hoofd, maar het coachen en trainen daarop krijgt pas vanaf de D-pupillen een plek. Schieten Wat? Een doelpoging met de voet kan met wreef, binnenkant, buitenkant, punt, hak. Waar en wanneer? Als de speler in een kansrijke positie staat en hij met een schot op doel een doelpunt kan maken. Als hij verder van het doel staat, is het verstandiger om met de wreef te trappen. Staat hij dicht bij het doel of op de keeper, dan kan hij de bal beter met de binnenkant langs de keeper plaatsen. De wreeftap: hoe? Kies goed positie ten opzichte van de bal. Plaats standbeen met laatste grote stap naast, voorbij of achter de bal, punt van de voet in de speelrichting, knie licht gebogen – standbeen iets voorbij de bal, bal blijft laag, standbeen iets achter de bal en ‘m aan de onderkant raken, bal gaat omhoog. Buig romp – eerst achterwaarts, dan helft over het standbeen zijwaarts, maak zo ruimte voor de wreef, dan explosief voorwaarts op moment van schieten. Breng speelbeen vanuit heup en knie achterwaarts, zwaai dan voorwaarts. Strek en span speelbeen. Raak de bal met binnenkant of volle wreef, afhankelijk van situatie. Binnenkant voet: hoe? Kies goed positie ten opzichte van de bal. Standbeen licht gebogen, dicht bij de bal, voet meestal in speelrichting. Speelbeen iets naar buiten gedraaid, knie en enkel gebogen. Speelvoet iets naar buiten gedraaid, loodrecht op speelrichting, voetpunt opgetrokken, enkel aangespannen. Raak de bal met binnenkant voet – meer aan de onderkant, dan gaat de bal omhoog, meer aan de bovenkant, dan blijft de bal laag. Wat ziet de coach, wat doet hij voor en wat zegt hij? ‘Snijd de pas af voor de verdediger – probeer de bal voor je schietbeen te krijgen en scherm de bal met je lichaam af – kijk waar de keeper en het doel is en plaats de bal met binnenkant of buitenkant voet langs de keeper (korte afstand) of met de wreef (lange afstand) – speel een lob als de keeper ver voor zijn doel staat opgesteld.’


171

Wedstrijd Opstelling Hou de wedstrijdbespreking kort, de concentratie is beperkt. Op andere momenten kun je ze er meer bij betrekken en hun mening vragen. Zo krijg je gaande het seizoen een opstelling waar iedereen zich prettig bij voelt. Maak de opstelling niet pas op het laatste moment, neem er de tijd voor. Doe dit altijd bij de start van een korte wedstrijdbespreking vooraf. Hecht er niet teveel belang aan. Rouleer spelers langs posities. Toon de opstelling op een magneetbord, dan ziet iedereen zijn plek. Met pasfotootjes van de spelers op ronde magneetjes gaat de opstelling pas echt leven. Accepteer dat je deze opstelling alleen aan het begin van de wedstrijd en direct na de rust zult herkennen. Maak het vooral niet te belangrijk. Zeg er wel bij: verdedigers doen altijd mee met het aanvallen – en aanvallers helpen altijd mee met het verdedigen. F-pupillen spelen 7 tegen 7, inclusief een keeper. Het verdelen van 6 spelers over een half speelveld laat kinderen van deze leeftijd het aanvallen en verdedigen optimaal ervaren. Aanbevolen wordt dan ook om altijd 7 tegen 7 te spelen. Bij extreme kou of regen kun je met de tegenpartij afspreken om 8 tegen 8 te spelen. Hou er rekening mee dat de krappe ruimtes het voetballeerproces niet ten goede komen. Eén of twee extra spelers op het veld maken het spel alleen maar complexer en chaotischer. De veldbezetting is in twee linies. Dat noteer je als 1:3:3. Een keeper, drie verdediger, drie aanvallers. Maak je niet druk om ‘kommetjes’ die ze moeten vormen. Roep ook niet dat ze het veld ‘klein’ of ‘groot’ moeten houden. Richt liever hun aandacht bij het verdedigen op het afpakken van de bal en het voorkomen van doelpunten. Laat ze bij het aanvallen aannemen, dribbelen en schieten richting doel van de tegenpartij. Sommige tweedejaars F-pupillen passen al gericht. Krijgen ze de kans om op doel te schieten, dan moet de coach dat stimuleren. Sommige tegenstanders kiezen ervoor om in drie linies te gaan spelen: 1:2:2:2. Maar het spelen in twee linies is vaak al complex genoeg. In een simpele veldbezetting leren ze het spel sneller. Het spelen in steeds dezelfde formatie verschaft ze houvast. Tot slot is 1:3:3 een goed opstapje naar 1:4:3:3, de ideale opstelling vanaf de D-pupillen.


172

Aanvallen

Verdedigen


173

Posities De verleiding is groot elke week te starten met de sterkste opstelling. Maar voorop staat dat alle spelers aan voetballen toekomen – iedereen heeft recht op evenveel speeltijd. Het is ook goed voor hun ontwikkeling als kinderen kennis maken met verschillende taken. Zelf geven ze vaak aan waar ze het liefst staan, maar laat ze ook andere posities ervaren. Het af en toe wisselen, op een welgekozen moment, van spits en keeper is alleen maar goed voor het begrip voor elkaar. Hou bij het verdelen van de posities tussen kinderen altijd het individueel belang in balans met het teambelang. Wat als een speler graag in de spits wil spelen, maar volgens jou een niet te passeren verdediger is? Laat hem op beide posities ervaren wat het is om daar te spelen, maar speel niet week in week uit in een fantasie-opstelling. Spelers hebben wel enige houvast nodig. Gelukkig staan de spelregels doorwisselen toe. Ga ook niet te opportunistisch te werk. Schep van tevoren duidelijkheid. Aanbevolen is om één keer per helft te wisselen en in de rust. Niemand staat dan een hele helft reserve. Ontwikkelingskansen mogen nooit afhankelijk zijn van de stand. Waak er ook voor dat je de twee zwakste spelers stigmatiseert door ze steeds tegelijk wissel te zetten. Zet een sterke en (in jouw ogen) minder sterke speler samen wissel.

Teamfuncties en teamtaken Het is zaak kinderen vlak voor de wedstrijd niet te veel te vertellen – laat staan allerlei taken mee te geven. Beperk je tot enkele aanwijzingen die voor iedereen gelden. Pik er niet één individu uit, en stel hem zeker niet als negatief voorbeeld. De kleedkamer moet een veilige omgeving zijn. Straal vooral uit: we hebben er zin in! ‘Jongens, drie dingen. Schiet de bal niet zomaar weg, probeer hem eerst aan te nemen. Kijk dan of je zelf kunt dribbelen, of je de bal richting het doel van de tegenpartij kunt schieten of dat je beter kunt overspelen.’ Maak dit laatste niet te belangrijk. Voor sommige tweedejaars F-pupillen kun je er nog iets aan toevoegen. ‘Loop naar een plek waar je de bal kunt ontvangen. Loop je vrij, Jullie kunnen het, dat weet ik. Laat het maar eens zien!’ Kinderen leren voetballen door te voetballen. Voetballen is een spel. Kenmerkend voor het spel is dat je keuzes kunt maken. Dat vraagt iets van hun analytische vermogens en hun creativiteit. Om allerlei redenen is voetbal een ingewikkeld spel. Er staan veel spelers in het veld: 7 tegen 7. En vanaf de D-pupillen zelfs 11 tegen 11. Al die 22 spelers nemen beslissingen, en de speler met de bal moet reageren op al die beslissingen. Daar komt bij dat de bal vrij is. Bij sporten als handbal en basketbal houden spelers de bal vast, bij voetbal kan-ie-elk moment worden afgepakt. Daardoor is niet één situatie hetzelfde. Om al deze redenen heeft het geen zin kinderen in elke situatie de (volgens jou) juiste keuze voor te zeggen. Jouw marionetten worden het toch niet. Leer ze zelf te kiezen. Daar gaat het bij het voetballen juist om. Maar bij voetbal gaat om nog iets anders. Meer doelpunten maken dan de tegenpartij. Om dit voor elkaar te krijgen, zal het team moeten aanvallen, verdedigen en omschakelen. Deze drie functies zijn de zogeheten ‘teamfuncties’. Let op: gebruik dergelijk vakjargon niet


174

openlijk in je coaching, vermoei kinderen er niet mee. Het biedt jou alleen enige structuur in het analyseren van pupillenvoetbal. Bij de F-pupillen staan twee teamfuncties centraal: aanvallen en verdedigen. De worden onderverdeeld in teamtaken. Bij het verdedigen gaat het om ‘storen’ en ‘doelpunten voorkomen’. Bij het aanvallen gaat het om ‘opbouwen’ en ‘scoren’. Stel, het team heeft de bal en gaat aanvallen. De speler met de bal kan gaan dribbelen, passen, passeren, schieten. De spelers zonder bal kiezen ervoor om vrij te lopen. Als die handelingen staan in dienst van het maken van een doelpunt. Oók het verdedigen – want als je de bal niet hebt probeer je die zo snel mogelijk weer terug te krijgen. F-pupillen leren al deze handelingen – met en zonder bal – steeds meer doelgericht te doen. Twee teamfuncties F-pupillen hebben al een idee van aanvallen, omschakelen en verdedigen. Als ze aanvallen, is de beheersing van de val niet meer zo’n doel op zich maar een middel om samen op te bouwen en te scoren. Daarin kiezen ze altijd zelf. De eigen oplossing of toch een medespeler zoeken? Spelers zonder bal zien soms al in dat ze moeten vrijlopen. Wat iedereen ook doet, het gaat erom dat elke handeling erop is gericht in de buurt van het doel van de tegenpartij te komen om daar doelpunten te maken. Bij een mislukte aanval kun je F-pupillen duidelijk maken dat ze in zo’n geval meteen weer de bal moeten proberen af te pakken. Als ze de bal afpakken, moeten ze proberen zo snel mogelijk richting het doel van de tegenpartij te gaan. Dit noem je nog even niet ‘omschakelen’. F-pupillen weten ook wat verdedigen is. Dat is met zijn allen ‘storen’ om kansen en doelpunten van de tegenpartij te voorkomen. Daartoe leren ze het handelen van tegenstander en medespeler in te schatten. De meeste eerstejaars F-pupillen houden zich nog op in de onmiddellijke omgeving van de bal. Tweedejaars F-pupillen snappen dat ze door juist weg te blijven een rol in het verdedigen kunnen vervullen, terwijl spelers in de buurt van de bal de bal proberen af te pakken. Teamtaak aanvallen Wat is aanvallen? F-pupillen zoeken en kiezen zelf tussen de eigen oplossing of een medespeler. Meer dan de Middle Stars hebben ze oog voor medespelers en tegenstanders in de buurt van de bal. Als het mogelijk is, dribbelen of spelen ze de bal vooruit, richting het doel van de tegenpartij. Ze proberen de bal niet te verliezen. Welke voetbalhandelingen horen daarbij? Voor F-pupillen is het beheersen van de bal steeds meer een middel om samen op te bouwen en te scoren. Voor spelers zonder bal krijgt vrijlopen en positie kiezen betekenis als voorwaarde voor samenwerken. Bij elke handeling met en zonder bal gaat het erom dat deze vanuit de juiste positie, op het juiste moment, in de juiste richting en met de juiste snelheid wordt uitgevoerd. F-pupillen stemmen al een beetje onderling hun voetbalhandelingen op elkaar af. Ze relateren bijvoorbeeld het passen aan het vrijlopen van een medespeler.


175

Teamtaak verdedigen Wat is verdedigen? Alle F-pupillen op het veld leveren een bijdrage aan het voorkomen van doelpunten. Ze blijven allemaal altijd nuttig. Ze maken met elkaar de ruimte klein, in de lengte en de breedte van het veld. Ze houden onderlinge afstanden klein en kunnen elkaar zo helpen. Ze proberen druk op de speler met de bal te krijgen en te houden. Ze dekken kort, in de buurt van de bal. Ze handelen binnen de spelregels. Welke voetbalhandelingen horen daarbij? F-pupillen schatten het handelen van tegenstander en medespeler beter in. Niet iedereen houdt zich meer op in de buurt van de bal, zoals bij de Little- en Middle Stars. Maar de tackle, sliding, het blokkeren, koppen, rugdekking geven en jagen staan in het leren voetballen nog niet centraal. Het aanvallen is nu belangrijker. Basistaken Op verschillende posities op het veld maken F-pupillen gaandeweg kennis met de globale ‘basistaken’ die ze daar kunnen vervullen. Let op: maak ze niet te belangrijk. Zeker voor de nieuwe spelers hebben ze nog geen enkele betekenis. Ze hebben vier jaar de tijd nodig om er inzicht in te krijgen. Laat ze ondertussen ervaren wat het is om op doel te staan en in de voor- of achterhoede te spelen. Hou de basistaken alleen in het achterhoofd bij het coachen op hun voetbalhandelingen. De doelverdediger (1) Verdedigende taken: 1. Voorkomt doelpunten; 2. Kiest positie ten opzichte van de bal, tegenstander en medespelers; Aanvallende taken: 3. Kiest positie ten opzichte van de verdedigers 4. Zet het spel voort door de val te rollen, werpen, passen of uit de handen te trappen; 5. Fungeert als centrale opbouwer (vliegende keep). De vleugelverdedigers (2 en 4) Verdedigende taken: 1. Laten zich door de tegenstanders niet uitspelen, voorkomen van doelpunten; 2. Dekken de aanvallers van de tegenpartij; 3. Helpen teammaatjes door hen rugdekking te geven; 4. Pakken de bal af; Aanvallende taken: 5. Kiezen positie door uit elkaar te staan, het veld ‘groot’ te maken; 6. Dribbelen of drijven de bal naar voren als er ruimte is; 7. Spelen de voorste spelers aan; 8. Doen mee met de aanval.


176

De centrale verdediger (3) Verdedigende taken: 1. Laat zich door de tegenstander niet uitspelen, voorkomt doelpunten; 2. Dekt de centrumaanvaller; 3. Helpt teammaatjes door hen rugdekking te geven; 4. Maakt het veld klein; 5. Pakt de bal af Aanvallende taken: 6. Kiest positie tussen aanvallers en vleugelverdedigers; 7. Speelt aanvallers en verdedigers aan die meedoen met de aanval; 8. Dribbelt of drijft zelf met de bal naar voren als er ruimte is; 9. Doet mee met de aanval; 10. Doet doelpogingen als de gelegenheid zich voordoet. De vleugelaanvallers (5 en 7) Verdedigende taken: 1. Maken het veld klein; 2. Storen de opbouw van de tegenstander, laten hen niet uitspelen; 3. Pakken de bal af; 4. Helpen teammaatjes door hen rugdekking te geven; Aanvallende taken: 5. Kiezen positie ten opzichte van de verdedigers, maken het veld lang; 6. Gaan met de bal zo snel mogelijk richting doel, alleen door middel van een individuele actie of door een maatje aan te spelen die vrij baan heeft richting doel; 7. Kiezen zelf voor het doel positie, zijn aanspeelbaar om te kunnen scoren; 8. Doen doelpogingen. De centrale aanvaller (6) Verdedigende taken: 1. Maakt het veld klein; 2. Dekt de centrale verdediger van de tegenpartij; 3. Stoort de opbouw van de tegenstander, voorkomt een dieptepass, laat ze niet uitspelen; 4. Pakt de bal af; 5. Helpt teammaatjes door hen rugdekking te geven; Aanvallende taken: 6. Kiest zo diep mogelijk positie. ‘Maak het veld zó lang, dat je nog net met een pass bereikbaar bent’; 7. Doet doelpogingen door individuele acties of via combinaties met maatjes; 8. Is doelgericht.


177

Omgaan met de scheidsrechter 1. Denk aan je voorbeeldrol. Jouw houding is belangrijk voor het team. Zorg voor een positieve, ontspannen uitstraling, heb contact met de spelers. Aan jou is af te lezen hoe spelers bij omstreden beslissingen zullen reageren; 2. Maak afspraken. De scheidsrechter heeft altijd gelijk, ook als hij geen gelijk heeft. Geen discussies, accepteren. Bespreek wat je doet bij ongewenst gedrag van jouw spelers; de scheidsrechter ziet niet alles. Bijvoorbeeld vijf minuten wissel; 3. Ken de regels. F-pupillen en vooral hun ouders accepteren beslissingen soms moeilijk omdat ze de spelregels nog niet goed kennen. Neem deze stap voor stap met hen door. Een goede scheidsrechter neemt de tijd om een regel uit te leggen als deze nog onduidelijk is; 4. Laat je niet gek maken. Hoe onterecht een beslissing ook is, concentreer je op het voetballen van je spelers, negeer de scheids. Niets mooier om hem na afloop een vriendelijke (geen triomfantelijke) hand te geven en te bedanken voor de leuke wedstrijd; 5. Strategische positie. Sta aan dezelfde kant van het veld als de begeleiders van de tegenpartij. Zo heb je snel contact als dat nodig is. Ga niet op de middenlijn staan, om zo het spel niet te belemmeren; 6. Een slechte scheidsrechter? De scheidsrechter is bij F-pupillen soms een junior, ouder of coach van de tegenpartij die de spelregels op eigen wijze interpreteert. Kweek begrip. Leg uit hoe moeilijk het is om scheidsrechter te zijn en dat hij, net als de spelers, ook fouten mag maken.


178

Omgaan met de tegenpartij 1. Thuis spelen. Als jij de gastheer bent, ontvang je de tegenpartij en wijs je hen zonodig kantine en kleedkamers. Ga na of hun kleedkamer netjes is. Wens de tegenpartij een prettige wedstrijd; 2. Uit spelen. Als je uit speelt, kom je in de sfeer van de tegenpartij. Meestal wordt je gastvrij onthaald met een kopje koffie, maar soms is er geen ontvangst geregeld of moet je even wachten op een kleedkamer. Raak niet geïrriteerd, kies een plek met je team om met elkaar even te wachten; 3. Praatje maken. Peil de sfeer, maar een praatje vooraf met de scheidsrechter – en vooral de coach. Over het weer, het veld. Straal uit dat je niet de vijand bent, maar een leuke tegenstander die zij nodig hebben om een leuke wedstrijd te spelen. Spreek de verwachting van een sportieve wedstrijd uit. Je collega-coach zal zich hierdoor aangesproken voelen. Onthoud zijn naam; 4. Zelfbewuste spelers. Bereid in de kleedkamer je team voor op de wedstrijd, zorg er voor dat jouw spelers zich aan de spelregels houden en neem maatregelen als ze bewust overtredingen maken. Laat ze genieten van de wedstrijd. Laat ze zich niets aantrekken van eigen ouders of die van de tegenpartij. Stimuleer ze, ook bij een achterstand en als de tegenpartij veel beter is; 5. Tijdens de wedstrijd. Kies een goede plek langs de lijn, liefst aan dezelfde kant als de begeleiders van de tegenpartij. Zo is er snel contact als het nodig is. Bij ongewenst gedrag van de tegenstander of ouders kun je jouw collega hierop aanspreken. Afhankelijk van de situatie direct, in de rust of na de wedstrijd; 6. Escalatie. Het komt bij de F-pupillen gelukkig zelden voor, maar soms gaan ouders elkaar te lijf. Paniek! Straal zelf rust uit, want als jij je laat gaan, is het echt afgelopen. Na jou is er niemand meer. Bij een opstootje verzamel je onmiddellijk alle spelers op een rustig plekje op het veld. Zo heb je controle over ze en staan ze als één groep bij elkaar. Loop rustig op de coach van de tegenpartij af. Nooit rennen, dat staat agressief. Door verantwoordelijkheid te nemen, hou je vaak onverwacht een leuk contact met de andere coach over. Voor je het weet, drink je een kopje thee of koffie met hem in de kantine. Als je later weer tegen elkaar speelt, is er meteen respect. 7. Na de wedstrijd. Bedank de scheidsrechter en de leider en coach van de tegenpartij, heb nog even contact. Een handdruk, een kort gesprekje over de wedstrijd. Denk aan je voorbeeldrol. Wat spelers jou zien doen, maakt meer indruk dan wat je zegt.


179

De spelregels voor 7 tegen 7 1. Het pupillenveld is rechthoekig en beslaat vaak een half speelveld. Lengte en breedte verhouden zich bij voorkeur van 7 tot 5. 2. Het pupillendoel heeft een breedte van 5 meter en een hoogte van 2 meter en is goed verankerd. Hockey of handbaldoelen zijn niet toegestaan. 3. De pupillenbal heeft maat 5, met een maximaal gewicht van 320 gram en een minimumgewicht van 290 gram. 4. De pupillenploeg bestaat uit een doelman en zes veldspelers met een minimum van vijf. Doorlopend wisselen in toegestaan. 5. De speeltijd voor F-pupillen is 2x 20 minuten. Voor E-pupillen 2x 25 minuten en voor D-pupillen 2 x 30 minuten. 6. Het spel begint of wordt hervat in het midden van het veld. De tegenpartij moet een afstand van 5 meter in acht nemen. 7. De buitenspelregel is niet van toepassing. Staat een speler voortdurend voor het doel van de tegenpartij terwijl het spel zich daar niet afspeelt? Stimuleer hem om mee te helpen met verdedigen. 8. Een strafschop wordt slechts bij hoge uitzondering gegeven, op een afstand van acht meter. F- en E-pupillen gebruiken hun handen meestal ter bescherming: niet bestraffen. Indien een werkelijke doelkans door overtreding opzettelijk wordt ontnomen, kan een strafschop worden gegeven. 9. De terugspeelbal waarbij de keeper de bal in zijn handen neemt, is bij de F- en Epupillen toegestaan. 10. Wissels zijn onbeperkt. Er mag continu worden doorgewisseld. Het spel hoeft daarvoor niet stil te leggen. 11. Achterballen mogen door de doelman in het spel worden gebracht door middel van werpen of uit de handen schieten. Hinderen van de doelman is niet toegestaan. 12. Hoekschoppen worden genomen als ‘halve corners’, halverwege doelpaal en hoek van het veld. 13. Overtredingen worden altijd bestraft met een directe vrije schop, waarbij de tegenstanders op minimaal vijf meter staan. 14. De inworp wordt op normale wijze genomen. Foutieve inworpen kunnen worden overgenomen, maar maak het niet te belangrijk. De armen van een F-pupil zijn nog net te kort, ze krijgen de bal niet goed over hun hoofd. Laat diegene die fout inwierp, de inworp overnemen, leg eventueel uit hoe het wel moet. Het is een leerproces voor deze kinderen! Voor sommigen zijn de armen nog te kort om de bal over het hoofd te gooien. 15. Coaches, begeleiders en ouders mogen zich tijdens de wedstrijd niet tussen de spelers begeven. Op het speelveld bevinden zich alleen spelers en scheidsrechter.


180

Spreek de taal van F-pupillen Stem je woorden af op de F-pupillen. Spreek niet te complex, maar ook niet te kinderachtig. Wees terughoudend met vaktermen, maar gebruik ook geen verkleinwoorden. Introduceer je toch jargon, doe dat dan zeer geleidelijk en keg een term voorafgaand aan de wedstrijd eerst uit. Zeg niet: Trap die bal met je wreef Kies positie Diep, breed, inzakken, maak een verdedigende actie

Zeg wel: Trap de bal met je veters Loop je vrij, dan kun jij de bal krijgen Pak die bal

Maar vermijd: ‘Die bal is voor jou! Jij bent sneller dan hij, tuurlijk!’ Dat is weinig sportief naar de tegenstander toe en komt de sfeer rond het veld niet ten goede. Termen als ‘scherp zijn’, ‘goed coachen’, ‘je best doen’, ‘laat de koppies niet hangen’ zeggen kinderen meestal niets. Noem de naam van de speler voor wie de tip bedoeld is en hou het dan kort en duidelijk, bijvoorbeeld: ‘Thomas, schiet die bal niet zomaar uit, neem hem aan en durf te dribbelen’. Je gezichtsuitdrukking en gebarentaal zijn hierbij van grote invloed. Keer je nooit af, maak geen wegwerpgebaar. Probeer met een grap de sfeer goed te houden. Maar roep niet ‘nattekrantenbal’ of ‘patatbenen’. Daar lachen spelers wel om – maar voetballen er niet beter om. Andere coachtermen die passen bij F-pupillen: Noem eerst de voornaam van de speler en vervolgens de coachterm. Aanvallen: 1. ‘Loop elkaar niet in de weg!’ Of ‘Uit elkaar!’  Speelruimte zo lang en breed mogelijk maken; 2. ‘Zijlijn!’  Breedtespel dient als voorbereiding voor dieptespel of pass; 3. ‘Kijk naar het andere doel!’ Of ‘Naar voren!’  Diep denken en zo mogelijk diep spelen; 4. ‘Bal houden!’  Voorwaarde om kansen te kunnen creëren; 5. ‘Posities houden!’  Veldbezetting zo optimaal mogelijk houden. Verdedigen: 1. ‘Klein maken!’ Of ‘Dicht bij elkaar!’  Speelruimte zo kort en smal mogelijk maken; 2. ‘Naar de bal toe!’ of ‘Druk zetten!’  Pressen op de tegenstander met de bal; 3. ‘Scherp dekken!’ of ‘Dichter bij de tegenstander!’  Als de bal in de buurt is; 4. ‘Help mee in de buurt van de bal!’  Rugdekking geven als de bal verder weg is; 5. ‘Doe mee!’  Zo lang mogelijk nuttig blijven. Vragen stellen tijdens de wedstrijdbespreking, in de rust en na de wedstrijd 1. Stel korte, heldere vragen. ‘Wat is dribbelen?’ 2. Stel geen suggestieve vragen. Niet ‘wat ging er allemaal fout?’. Ook niet: ‘Moeten we beter overspelen of eindeloos blijven dribbelen?’ 3. Stel open vragen. Niet: ‘Ging het aanvallen goed?’ Wel: ‘Wat ging er goed in het aanvallen?’ 4. Vraag hoe en wat. Niet: ‘Sam, waarom ga jij nooit eens buitenom?’ Bij waaromvragen voelen spelers zich aangevallen. Wel: ‘Sam, wat zou jij nog meer kunnen proberen?’, of ‘Piet, wat kunnen spelers zonder bal doen?’ 5. Vraag door, vraag om voorbeelden. ‘Sam, hoe kun jij vrijlopen als Piet de bal heeft?’


181

Positief coachen vóór de wedstrijd Minstens zo belangrijk als de inhoud van je aanwijzingen is de manier waarop je die aanwijzingen geeft. Maar positief coachen begint al ruim voor de wedstrijd. 1. Wees je bewust van je natuurlijke coachingsstijl – sarcastisch-humoristisch, direct, laissez faire – en wees bereid die zo nodig aan te passen; 2. Duidelijke afspraken over gewenst gedrag maakte je al aan het begin van het seizoen. Ook met ouders. Jij coacht, zij niet; 3. Aandacht en zelfvertrouwen geven is heel belangrijk als positieve coach. Verdeel je aandacht over alle spelers, beloon het nemen van initiatief en besef dat ontwikkeling alleen mogelijks is als spelers fouten mogen maken; 4. Complimenten zijn de basis waarop je dat zelfvertrouwen bouwt. Complimenteer oprecht en concreet; 5. Een prettige sfeer creëer je zodat spelers zich veilig voelen. Maak regelmatig dolletjes en grapjes. Relativeer achterstand en voorsprong, verlies en winst. Leg een arm om een speler heen; 6. Een persoonlijke band bouw je op. Investeer in de relatie met je spelers en ouders zodat je op de moeilijke momenten elkaar makkelijk vindt; 7. Motiveren vooraf doe je vooral door enthousiast te zijn, te zeggen dat je er zin in hebt en een beperkt aantal instructies mee te geven - daar is de training voor. Geef bepaalde spelers een speciale verantwoordelijkheid door een taak aan hen over te dragen, wens iedereen veel plezier en wees een voorbeeld. Positief coachen tijdens de wedstrijd Bedenkt steeds: spelers komen om te voetballen, niet om naar jou te luisteren. Alles wat je zegt over voetbal moet daarom weloverwogen zijn. Pik uit de talloze situaties die zich voor jouw ogen ontwikkelen alleen de allerbelangrijkste zaken en spring niet van de hak op de tak. Wijs bovendien niet alleen op wat er niet goed gaat. Er gaat namelijk van alles mis, maar ook van alles goed. Je wilt elke speler met plezier beter leren voetballen. Complimenten geven is daarbij een belangrijk middel. 1. Gewenst gedrag. Negeer gewenst gedrag op het veld (sportiviteit, goede voetbalacties) niet, zie het niet als vanzelfsprekend. Bevorder het liever door dat te belonen met complimenten; 2. Woord en beeld. Denk steeds aan je uitstraling en lichaamstaal langs de lijn. Stel jezelf op buiten het veld, toon geen sarcasme – die bal moet er wel in hoor – maak geen wegwerpgebaren, geef spaarzame en simpele aanwijzingen waarvan je zeker weet dat ze die snappen; 3. Ongewenst gedrag. Concentreer je niet op de minder goede acties. Natuurlijk springen die in het oog - ze storen je en je wilt ze verbeteren. Maar spelers mogen fouten maken. Ze leren er juist het meest van als ze die zelf ervaren. Schreeuw niet, wrijf het ze niet in, maar onthoud wat je zag en bewaar het als aandachtspunt voor de training. ‘Geeft niks! Goed geprobeerd.’


182

F-pupillen coachen hoeven elkaar niet te coachen F-pupillen roepen om de bal, ze eisen de bal op en stimuleren elkaar. Maar het geven van aanwijzingen aan elkaar komt later aan de orde. Dit vraagt inzicht in de situatie, de eigen taak en die van de medespeler. Positief coachen tijdens de rust 1. Rust is rust. Laat de spelers op adem komen, overlaad ze niet met al je bevindingen. Straal optimisme uit bij tegenslag, gedrevenheid bij voorspoed. Stel vragen naar wat er goed gaat, naar wat er beter kan en hoe het anders kan. Toon interesse in hun antwoorden, ook al zijn die soms niet ter zake of wat obligaat. Hou vol, het werpt een keer zijn vruchten af; 2. Complimenten en tips. Wees terughoudend met kritiek. Als je het toch geeft, doe het dan altijd opbouwend, aan het team als geheel, zonder individuele spelers als negatief voorbeeld te noemen of te vergelijken. Een F-pupil kan nog niet goed reageren op de boodschap dat iets niet goed ging; 3. Simpele en concrete instructies. Beperk je tot een enkele belangrijke coachopmerking: de sleutel tot verbetering. Zeven voetbaltaken gaan het ene oor in, het andere weer uit. F-pupillen zijn speels en kunnen zich niet lang concentreren. Loop met spelers die extra aandacht nodig hebben apart mee op naar het veld, spreek ze niet aan in de groep. Tips bij het geven van een aanwijzing Formuleer een aanwijzing zo dat de speler niet bang wordt om fouten te maken. Zorg ervoor: 1. Dat je de aanwijzing positief formuleert – niet als dwingende instructie; 2. Dat je de juiste woorden en beelden gebruikt; 3. Dat je hem ook op zijn sterke punten wijst; 4. Dat je geen oordeel geeft over zijn algemene vaardigheden – je kunt dit en dat niet – dat moet hij leren door veel te trainen en het is jouw taak hem daartoe te motiveren; 5. Dat je hem niet met anderen vergelijkt (Mikey kan dat veel beter).


183

Positief coachen na de wedstrijd 1. Verloren? Verliezen heeft voor veel F-pupillen weinig betekenis. Na een 10-3 nederlaag maar één benutte strafschop stappen ze juichend van het veld; 2. Met goed gevoel naar huis. Complimenteer het team niet alleen voor de prestaties, complimenteer ze als ze helpen opruimen, sportief gedrag vertonen, de tegenstander een handje geven, de scheidsrechter bedanken of de teamgeest bevorderen; 3. Wat extra individuele aandacht. Bied spelers de ruimte om zichzelf te kunnen zijn in het team. Elke speler is anders. Probeer hun gedrag voor jezelf te benoemen: rustig, geconcentreerd, druk, agressief, gemotiveerd, bang om te falen of vol zelfvertrouwen. Elk type vraagt een andere benadering. Vaak gaat alle aandacht naar spelers die er om vragen. Vergeet niet de rustige speler: ook hij wil zo af en toe een complimentje; 4. Ongewenst gedrag. Nu is het moment een speler en zijn ouders respectvol aan te spreken op ongewenst gedrag; 5. Spelerskaarten. Spelers voelen zich serieus genomen als je hun ontwikkeling bij houdt en die zo af en toe met hen bespreekt. Zowel de voetbaltechnische als de sociaal-emotionele ontwikkeling (gedrag, inzet, motivatie) hou je bij met formulieren (zie bijlage), maar maak het niet te belangrijk; 6. Wat vinden jullie van mij? Durf ouders naar hun mening over jou als trainer en/of coach te vragen. Neem hun mening serieus en pas zo nodig je aanpak aan.


184

E-pupillen Elke dag op het veld leren E-pupillen dingen die horen bij een volwassenen, sportieve houding. Maar ze zijn nog geen volwassene. Een volwassene is iemand die zelfstandig taken vervult en daarvoor verantwoordelijkheid neemt. Een volwassen voetballer relativeert winst en verlies, accepteert leiding, kan omgaan met regels, medespelers en tegenstanders. Op weg naar die staat ontwikkelt ieder kind zich op zijn eigen snelheid. Wil je een E-pupil voetbalvaardigheden, spelregels en sociaal gedrag aanleren, dan kun je het beste kijken naar wat ze al kunnen. De grote uitdaging hierbij is dat je ze zelf dingen laat ervaren, zelf dingen laat ontdekken. Heb aandacht voor ieders ontwikkeling. Als volwassenen heb je – bewust of onbewust – een doel voor ogen. Aan het eind van de rit zie je een volwassen elftal kwalitatief goede voetballers voor je. Samen vormen ze een winnend team, omdat ze ieder hun taak vervullen, elkaars kwaliteiten aanvullen, elkaars zwakke punten compenseren, doelgericht met elkaar communiceren en zich gezamenlijk instellen op de kwaliteiten van de tegenpartij. Maar het gaat niet om wat een E-pupil moet worden. Het gaat om het hier en nu. Om zijn handelen op het veld. Zijn natuurlijke drang tot bewegen en presteren. Doelpunten maken en voorkomen, dat is wat een E-pupil boven alles wil. Hij wil de bal afpakken, de bal in bezit houden, dribbelen en schieten op doel. Als leider volg je hem hierin en vertelt hem niet voortdurend wat te doen. Kinderen leren voetballen door te voetballen, zoals vroeger op straat. In gereguleerde wedstrijden op zaterdag spelen E-pupillen 7 tegen 7. Maar Partijtjes 4 tegen 4 zijn ideaal. Die vorm past, net als kleinere doelen en vereenvoudigde regels, het beste in het werelbeel van kinderen. Zo kunnen ze het spel goed overzien, komen ze veel aan de bal en bevinden ze zich voortdurend in situaties waarin ze spelproblemen moeten oplossen. Zo leren ze het beste hoe ze het doel van voetbal kunnen realiseren. Het doel, dat kinderen en volwassenen zo graag nastreven. Meer doelpunten maken dan de tegenpartij. Winnen. Toch moet jij al coach iets anders nastreven. Winst boeken. Spelers beter maken. Stel je zelf steeds drie vragen – bij training en wedstrijd. Is het antwoord drie keer volmondig ‘ja’, dan is er sprake van een optimale leersituatie: 4. Voetbal. Wordt het spel gespeeld? Kan er worden gescoord? Is er sprake van aanvallen en verdedigen? 5. Leren. Wordt het spel geleerd? Worden spelers beter in aanvallen en verdedigen? 6. Plezier. Vinden de spelers het spel leuk? Zijn ze enthousiast en betrokken? Heb je rekening gehouden met verschillen tussen kinderen? Krijgen ze de ruimte om zelfstandig te handelen?


185

Wie zijn E-pupillen? Wie zijn E-pupillen en wat kunnen ze? Wat onderscheidt hen van de F-jes en D-tjes? F-pupillen zijn vaak al bijzonder handig en balvaardig, maar eerstejaars E-pupillen (9 en 10 jaar) krijgen nog beter hun bewegingen onder controle. Wel zijn ze net als de F-spelers nog erg op zichzelf gericht. Ze reageren sterk op lust- en onlustgevoelens. Soms zijn ze nog weinig zelfstandig en afhankelijk van volwassenen. Wel houden ze steeds meer rekening met de ander. Binnen het samenspel zijn ze in staat het eigen gedrag te corrigeren. Tweedejaars E-pupillen (10 en 11 jaar) richten zich meer op teamgenootjes dan eerstejaars. Je kunt daarom een groter beroep doen op hun gevoel voor verantwoordelijkheid. Ze zien niet alleen in dat samenwerken de beste manier is om te winnen, ze handelen er ook al naar. Balbeheersing is voor hen niet langer een doel op zich. Het wordt voor hen een middel tot een hoger doel: samen doelpunten maken.

Leer je spelers kennen 1. Voornaam. Spreek elkaar aan bij de voornaam. 2. Voetbalwensen. Vraag wat elke speler verwacht van het komend seizoen. Willen ze naast winnen misschien specifieke dingen oefenen? 3. Positiewensen. Waar wil men het liefst staan? Je hebt een keeper nodig! Vraag hier later in het seizoen vaker naar. 4. Aanvoerder. Laat elke speler ervaren hoe het is om aanvoerder te zijn. Laat na de winter eventueel het team zelf de aanvoerder kiezen. Wat zijn diens taken? Hou in de gaten of hij de taken aankan en uitvoert. 5. Uitjes. Ga na een wedstrijd of training een keer samen iets anders doen: zwemmen, medailles maken, naar de bioscoop, een wedstrijdje tegen de ouders. Heel goed voor het teamgevoel. Door het sterkere teambesef raken E-pupillen meer op elkaar betrokken dan toen de F-pupil waren. Aanwijzingen als ‘samen aanvallen’ en ‘samen verdedigen’ krijgen betekenis. In deze twee spelsituaties zien ze elkaars kwaliteiten en uitdagingen. E-pupillen rennen niet meer op een kluitje achter de bal aan. Ze proberen vanuit een evenredige verdeling van de posities van zeven spelers over het veld te komen tot echt teamwerk. Elke speler vervult daarbij een rol, levert een bijdrage. Maar van een uitgebalanceerde teamorganisatie is nog lang geen sprake. Ook E-pupillen moeten nog veel leren als het gaat om het inschatten van afstanden en onderlinge verhoudingen. Vandaar dat we ook in deze leeftijdscategorie, met uitzondering van de getalenteerde tweedejaars E1, 7 tegen 7. In wedstrijden van 7 tegen 7 op een half veld gaat dat beter. Niet iedereen ziet in dat het wegblijven bij de bal soms juist tot balbezit kan leiden. De bal is nog altijd een magneet.


186

Wat leert een E-pupil? Doelgericht samenspelen. De leerdoelstelling voor E-pupillen is: doelgericht samenspelen. Leren hoe ze door samenspel kansen te creëren en doelpunten te maken en kansen en doelpunten van de tegenpartij te voorkomen.

Afspraken Gaandeweg het seizoen kan de trainer-coach met zijn spelers voetbalafspraken maken. Hoe spelen we voetbal? Houden we het veld bij de opbouw ‘groot’? Noemen we de naam van een medespeler als je hem aanspeelt? Zo kan ook de leider het zichzelf makkelijk maken. Samen met de trainer-coach en de spelers maakt hij afspraken over zaken buiten de lijnen. Deze bevorderen de discipline in het team. Om op tijd te kunnen komen en om zoch op tijd af te melden, zijn E-pupillen vaak nog afhankelijk van hun ouders. Maak daarom ook met hen die afspraken. Spreek hen erop aan bij het niet nakomen ervan. Naast deze voetbalafspraken en praktische regels kun je niet zonder omgangsregels. Deze gelden zowel binnen als buiten de lijnen. Hoe gaan we met elkaar om, met de coach, met de tegenstander, met de scheidsrechter. Hoe duidelijker de afspraken zijn, hoe makkelijker je later ongewenst gedrag bijstuurt. Elke regel moet simpel en begrijpelijk voor E-pupillen zijn. Wanneer is de kleedkamer netjes? Waar in het ballenhok moet het materiaal precies? Bovendien moet jij achter elke regel staan, anders is het lastig je spelers erop aan te spreken. Je kunt afspraken verdelen in ‘wat doen er wel’ en ‘wat doen we niet’. Wat doen we wel? Op tijd komen! Wat doen we niet? Schelden op elkaar, de tegenstander, de scheidsrechter. Laat spelers hierover meedenken. Vraag wat zij belangrijk vinden. Wat verstaan we eigenlijk onder ‘respect’? Wanneer wordt dollen pesten? Is het leuk als je steeds zegt dat de ander niet kan voetballen? Maar pas op voor te veel regels. Het is een middel, geen doel op zich. Hoe meer afspraken jij maakt, hoe meer je moet handhaven. Afspraken nakomen Leg uit waarom het belangrijk is dat iedereen zich aan de afspraken houdt. Als kinderen snappen waarom iets niet mag, houden zij zich daar makkelijker aan. Zo blijft er meer tijd over voor lekker voetballen. Ga ook na of iedereen de afspraken begrijpt. Denkt iedereen zich eraan te kunnen houden? Vraag dit op het kind af. Het is bewezen: als een kind ja zegt, doet het dat ook eerder. Wat hebben we net afgesproken over het omgaan met de scheidsrechter? Wat doen we dus wel en niet? Regels lijken soms vanzelfsprekend, maar kinderen worden niet allemaal hetzelfde opgevoed. Wat de één gewoon vindt om te doen, mag de ander thuis absoluut niet. Als je te maken hebt met spelers van diverse culture afkomst, zul je merken dat een verzoek soms als opdracht wordt geformuleerd. Doe dit, pak dat. Dat klinkt anders dan dat het bedoeld is. Verzoek jij een speler iets te doen en antwoordt hij ja, dan betekent dat soms: ja, ik heb het begrepen. Het is nog geen bevestiging dat hij het ook echt gaat doen. Ook humor kan cultuurgebonden zijn. Wees hier alert op – bespreek verschillen met elkaar.


187

Wees vooral zelf het goede voorbeeld. E-pupillen leren meer van wat ze jou zien doen dan van wat je zegt. Vind jij het belangrijk dat ze elkaar tijdens de wedstrijd door dik en dun steunen? Moeten ze de tegenstander altijd positief tegemoet treden? Doe dit dan zelf ook, hoeveel emotie een wedstrijd soms ook oproept. Schudt al bij aankomst op het sportpark de coach van de tegenpartij een vriendelijk handje. Je spelers zien alles. Afspraken bij het handhaven van afspraken en regels 1. Goede band. Zorg ervoor dat je met alle spelers en hun ouders een goede band hebt. Besteed niet alleen aandacht aan een speler als er een probleem is; 2. Praten. Voer met een zich misdragende speler een apart gesprekje – niet in de groep – over wat je in de praktijk ziet. Doe dit zonder hem te beschuldigen. Dit geeft jou een beeld waarom hij zich zo gedraagt. Tegelijk merkt hij dat je zijn gedrag in de gaten houdt. Dit kan al preventief werken; 3. Waarom. Vraag waarom hij het doet. Er kan een ‘goede’ reden zijn; 4. Waarom niet. Vraag hem of vertel hem hoe anderen zijn gedrag kunnen ervaren. Leg uit waarom jij dit niet meer wilt zien; 5. Oplossing. Vraag hem wat je kunt doen om hem te helpen, hoe jullie gezamenlijk de situatie kunnen oplossen; 6. Sanctie. Vertel hem duidelijk wat de sanctie is als zijn gedrag zich herhaalt. Nooit loze beloftes doen, altijd nakomen wat je hem verteld. Praktische zaken buiten de lijnen 1. Namenlijst. Maak een lijst met (email)adressen en telefoonnummers van spelers en ouders. 2. Op tijd komen - hoe laat precies? Spreek met spelers en ouders duidelijk af hoe lang van tevoren en waar het team zich verzamelt voor de uiten thuiswedstrijd. Mail ze elke week het programma van de komende zaterdag. 3. Afmeldingen. Spreek af hoe en wanneer spelers zich uiterlijk afmelden. Mag dat per sms of moet iemand bellen? 4. Afgelastingen. Spreek af hoe je de spelers laat weten dat een wedstrijd is afgelast. Website, mailen, sneeuwbalbellen of sms’en? 5. Kleding. Draag jij normale kleding of wil je er als trainer uitzien? Trainingspak, voetbalschoenen, loopschoenen? 6. Vervanger. Welke ouder kan jou vervangen bij ziekte of vakantie? 7. Materiaal. Wie zorgt er voor wat? Maak afspraken over het beheer en opruimen van de teamtas met tenues, waterzak, bidons. 8. Kleedkamer. Kleden spelers zich thuis al om of in de kleedkamer? Douchen we na de wedstrijd en training? Hoe houden we de kleedkamer netjes? Voetbalafspraken binnen de lijnen 1. Bespreek met je spelers wat ze dit seizoen willen bereiken; 2. Ze antwoorden meestal: Doelpunten maken, de wedstrijd winnen, kampioen worden; 3. Leg uit dat dit niet vanzelf gaat, maar dat als we goed samenwerken in aanvallen en verdedigen de kans op succes groot is; 4. Vraag wat belangrijk is in het samen aanvallen en samen verdedigen. Maak simpele afspraken. Vrij lopen, naam roepen bij aanspelen, elkaar helpen; 5. Bedenk hoe je de teamafspraken gaat handhaven en evalueren. Bedenk een speelse, collectieve beloning voor nagekomen afspraken.


188

Aanhoudend negatief gedrag Alles wat aandacht krijgt, groeit…. Negeer negatief gedrag zo veel mogelijk – behalve natuurlijk als het fysiek gevaar voor de speler of ander oplevert. Reageer anders dan hij verwacht. Negeer zijn bekende neiging tot schwalbes, roep ineens niets meer vanaf de zijlijn. Geef hem in het veld een belangrijke taak, een grote verantwoordelijkheid. Wees je bewust van beeldvorming. Onbelast naar je spelers kijken is onmogelijk, door eerdere gedragingen plakt iedereen nu eenmaal labels. Een speler is extreem druk, trekt altijd de aandacht, daagt jou vaak uit. Is hij betrokken bij een ruzie? Dan is hij verdachte nummer één. Trek niet te snel conclusies, zoek naar de oorzaak van zijn gedrag. Is hij geprovoceerd? Zijn er problemen thuis? Of is het gewoon een kwestie van temparement? In sommige culturen laat men gevoelens sneller de vrije loop. Soms vindt men het normaal er meteen op te slaan als men wordt uitgedaagd. Geef ze oplossingen mee – hoe kunnen ze op een andere manier opkomen voor zichzelf? Biedt ze daarbij het gevoel van bescherming. Mogen ze er vanuit gaan dat jij voor hen opkomt door dingen netjes aan te kaarten bij scheidsrechter of tegenpartij? Technische hoogstandjes tijdens de wedstrijden – zonder bedoeling in het spel – staan bij sommige spelers in hoger vaandel dan samenspel en doelpunten scoren. Wekt zo’n individuele show ergernis op bij medespelers, maak dat dan bespreekbaar. Negeren is geen optie. Het zal zich blijven voordoen en ooit tot escalatie leiden. Begrip voor de oorsprong van bepaald gedrag maakt dat je minder gauw overal meteen een negatief oordeel over velt. Het schept ruimte om te vragen naar oorzaken. Het biedt gelegenheid te zoeken naar een andere aanpak dan waartoe je in eerste instantie geneigd bent. Hoe dan? Voet met een zich misdragende speler een apart gesprekje over wat je in de praktijk ziet. Doe dit zonder de speler te beschuldigen. Zo merkt hij dat je zijn gedrag in de gaten houdt. Dit kan al preventief werken. Vraag waarom hij het doet. Er kan een ‘goede’ reden zijn. Vraag hem wat je kunt doen om hem te helpen. Houdt het ongewenste gedrag aan? Neem nog eens de tijd voor een gesprek met hem en eventueel zijn ouders. Blijf zoeken naar het positieve. Is de speler van begin tot eind een lastige stoorzender voor de groep, maar komt hij wel altijd op tijd? ‘Heel goed van jou!’ Je bent op tijd! Ik waardeer dat erg in spelers.’ Staat hij na deze opening nog niet open voor het commentaar dat je gaat geven, schep dan eerst een band. ‘Ik had vroeger hetzelfde als jij. Ik heb zo vaak mijn kop gestoten. Had ik toen maar een trainer die het samen met mij wilde oplossen. Je hebt het zelf in de hand!’ Je kunt ook een voetbalautoriteit aanhalen, die de jongen bewondert. ‘Ken je dat verhaal van Wesley Sneijder? Hij schold de scheidsrechter ook weleens voor rot. Weet je wat hij een jaar later zei? Dat hij er spijt van had. Toen pas zag hij in hoe negatief hij was. Het kostte hem een jaar van zijn voetbalcarrière om het te snappen! Dat doe jij toch in een week?’ Je kunt er ook voor kiezen de afspraken aan te passen. Een wat meer rebeld kind is gebaat bij sterke grenzen, waarbinnen hij alle ruimte krijgt. Eiste je van ieder een discipline in de kleedkamer? Je kunt de teugels ook wat laten vieren. Voor de wedstrijd mag hij nog altijd niet de clown uithangen, maar voortaan mag iedereen dat na de wedstrijd wel.


189

Omgaan met medespelers 1. 2. 3. 4.

Wat is het verschil tussen elkaar tips geven (opbouwende kritiek) en kleineren? We noemen elkaar bij de voornaam, ook in het veld. Geen bijnamen; We schelden niet op elkaar, we helpen elkaar altijd; We houden ons aan de spelregels. Als een speler tijdens de wedstrijd vloekt of een opzettelijke overtreding maakt, haal je hem voor tien minuten aan de kant, ongeacht of de scheidsrechter de overtreding zag; 5. De coach blijft altijd rustig. De coach scheldt niet. Afspraken maken en handhaven Als begeleider ben je het verlengstuk van ouders. Je voedt op. Opvoeden is voor een deel regels en grenzen stellen. Die geven kinderen houvast, regelmaat, duidelijkheid en veiligheid. Wat te doen als ze er toch overheen gaan? 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Leg goed aan kinderen uit wat de regels zijn en waarom die er zijn; Geef zelf het goede voorbeeld. Een speler leert het meeste door na te doen; Geef complimenten en beloon goed gedrag. Dat geeft zelfvertrouwen; Negeer zoveel mogelijk negatief gedrag dat tegen de grenzen aanzit; Reageer duidelijk maar rustig als spelers grenzen overschrijden; Waarschuw bij aanhoudend negatief gedrag, noem de sanctie (even apart zetten) en voer deze bij overtreding daadwerkelijk uit.

Sancties Soms ontkom je er niet aan een speler die voortdurend regels overtreedt te bestraffen. Een sanctie werkt alleen als de gestrafte de sanctie van tevoren kent en als vervelend ervaart. Het vervelende voor jou is dat elke sanctie bijwerkingen heeft voor het team. ‘Goede’ sancties bedenken is moeilijk, juist daarom is het belangrijk daar van te voren over na te denken. Doe je dit niet, dan is de kans aanwezig dat je op het moment zelf geen passende sanctie weet en niet doet – of iets buitenproportioneels. Vergeet ondertussen niet aandacht te geven aan kinderen die zich wel aan de afspraken houden. Zij komen soms te kort.


190

Omgaan met ouders Ouders krijg je er als coach gratis bij. Wees voorzichtig met stigmatiseren, maar er zijn enkele veel voorkomende stereotypen. De ‘superouder’ is tevreden en altijd bereid om mee te helpen. De ‘overactieve ouder’ is te veel betrokken, beïnvloedt spelers en scheidsrechter. De ‘voetbalouder’ heeft zelf gevoetbald, bemoeit zich met de coaching. De ‘prestatie-ouder’ wil dat zijn kind de beste is. De ‘asociale ouder’ leeft zich niet in andermans kinderen in. De ‘passieve ouder’ corrigeert het eigen kind niet. De ‘afwezige ouder’ komt nooit kijken. Om te voorkomen dat je dit ‘team van ouders’ moet coachen, organiseert HC & FC Victoria aan het begin van het seizoen een bijeenkomst met de volgende onderwerpen: 1. Vertellen wat we doen. Wat leren kinderen op de training, hoe gaat het met de wedstrijden posities en wisselbeleid en wat is de gewenste coachstijl. 2. Praktische afspraken ‘buiten de lijnen’. Wedstrijd en training, voor- en nabespreking, te laat komen en afmelden, uit en thuis spelen, vervoer, douchen, kleding. 3. Omgangsregels ‘binnen en buiten de lijnen’. Wanneer belonen en straffen we. Niet afmelden is volgende keer wissel staan. 4. Betrekken ouders bij randzaken. Dit versterkt de relatie met de ouders en spelers. Wat kunnen ouders doen? Duidelijke afspraken maken. Rijden naar uitwedstrijden (rijschema), kantinedienst, voetbalkleding wassen, drinken halen in de rust, de waterzak beheren, een verslag van de wedstrijd maken voor de website, foto’s of filmpjes maken, scheidsrechter zijn, assisteren tijdens trainingen. 5. Gewenst gedrag langs de lijn. Welk gedrag verlangen wij van ouders. Wij zijn blij met ouders die hun kind stimuleren om naar de training en wedstrijd te gaan, die regelmatig de wedstrijden bijwonen om het kind te motiveren, die positief en plezierig aanmoedigen – niet alleen hun eigen kind maar het hele team – die helpen met leren winnen en verliezen, die complimenten geven en troosten. 6. Ongewenst gedrag langs de lijn. Wat wel en niet. Bemoeien met de opstelling (de coach is de baas), meecoachen of instructies geven (kinderen weten niet naar wie ze moeten luisteren), het veld oplopen om een veter te strikken (verstoort de wedstrijd of training), eigen kind belonen door bijvoorbeeld geld te beloven als hij een doelpunt maakt (verkeerde motivatie), eigen kind straffen of belachelijk maken als het een fout maakt. 7. Als afspraken niet genoeg zijn. De coach moet alle ouders elke week aandacht geven, praatje maken, zodat ze zich betrokken voelen bij de club. Hierdoor kan je inschatten waarom een speler mogelijk iets minder presteert. Probeer eventueel een keer thuis langs te gaan. Hou na twee of drie maanden met elke ouder een tienminuten gesprek, vertel hoe het met hun kind gaat, hoe het vordert, vraag naar bijzonderheden, andere hobby’s, broertjes of zusjes. Is er bijvoorbeeld een reden waarom hij vaak laat op de training komt? 8. Ouders van de tegenpartij. Die zijn de verantwoordelijkheid van de coach van de tegenpartij. Hij kan gevraagd worden om op te treden.


191

Meisjes in jongensteams Zie erop toe dat een meisje in een jongensteam zich niet schikt in een dienende rol. Veel coaches maken het misverstand dat meisjes in de pupillenleeftijd minder goed kunnen voetballen dan jongens. Dit is zeker niet het geval als ze op dezelfde leeftijd starten en er evenveel tijd aan besteden. Veel meisjes beginnen later met voetballen omdat ze eerst een andere sport proberen of omdat ouders koudwatervrees hebben. Maar als ze in de F- en Epupillenleeftijd gemengd spelen, voetballen ze net zo goed als jongens. Daag ze bovendien uit om initiatief te nemen. Stel ze net zo vaak voorin op als jongens. Meisjes mogen tot en met de A-junioren bij de jongens voetballen. Een gemengd team kent geen grote verschillen in leeftijd, beleving, ambitie of fysieke kracht. De motorische en psychische ontwikkeling van jongens en meisjes lopen tot het twaalfde jaar parallel. Meisjes komen meestal eerder in de puberteit. Tot het vijftiende jaar doen zich daarom – voor voetbal – nog steeds geen onoverkomelijke verschillen voor.

Alle spelers zijn belangrijk Trainers en teamleiders delen hun spelersgroep vaak heimelijk in op ‘bepalende spelers’ en ‘ballast’. De eersten worden uitgedaagd, krijgen tips, worden als voorbeeld naar voren gehaald, krijgen complimenten en vertrouwen. De anderen hangen er een beetje bij. Aan het einde van het seizoen zien deze trainers de bevestiging van het beeld dat zij zich in het begin al hadden gevormd. Investeer in iedere speler. Je zult zien: na twee of drie seizoenen liggen de verhoudingen in de groep weer anders. Onderschat ook kleine of jonge spelers niet. Het is verleidelijk spelers op te stellen op basis van de mate waarin die kenmerken van volwassenen tonen. Spelers die de bal ver naar voren schieten, op kracht langs de tegenstander lopen of dingen snel snappen genieten bij nogal wat coaches de voorkeur. Met kleine of speelse spelers win je de oorlog niet, denken ze. Een self-fulfilling prophesy. Gun ze vertrouwen en je zult zien welke verborgen krachten zich op termijn openbaren.


192

Training Voetbalecht trainen Trainen is het vereenvoudigen van voetballen, afgestemd op de mogelijkheden van in dit geval E-pupillen. In oefenvormen en partijvormen die zijn afgeleid van een echte wedstrijd help je ze spelsituaties in aanvallen en verdedigen op te lossen. Je leert ze zo het spel beter te beheersen. In een training kun je dingen doen die in een wedstrijd niet kunnen. Je kunt spelsituaties vereenvoudigen door minder tegenstanders en medespelers en door de ruimte en regels aan te passen. Je kunt het spel stilzetten, een vraag stellen, dingen voordoen, een eenvoudige tip geven en de oefening makkelijker of moeilijker maken. Tekortkomingen die je tijdens de wedstrijden opvielen, geef je op de training extra aandacht door vereenvoudigingen van het spel en door het geven van aanwijzingen. Hoe eenvoudiger de oefening, hoe overzichtelijker de situatie voor de speler. Hoe meer herhalingen hij daarvan ervaart, hoe meer hij ervan leert. Maar pas op. Niet elke versimpelde voetbalvorm is een goede oefenvorm. E-pupillen leren voetballen door te voetballen. Een partijtje op straat verdient bij wijze van spreken de voorkeur boven eindeloos de bal hoog houden. Ze leren voetbalvaardigheden niet ‘geïsoleerd’ aan, maar zoveel mogelijk in vereenvoudigde spelsituaties. Door zelf ‘echt’ doelpunten te kunnen maken, en zelf ‘echt’ doelpunten te moeten voorkomen. Bijvoorbeeld in de vorm 1 tegen 1 met 4 doeltjes. Oefenvormen voor E-pupillen moeten zoveel mogelijk ‘voetbalecht’ zijn. Trainen is weliswaar het vereenvoudigen van voetballen, maar de belangrijkste kenmerken van een echte voetbalwedstrijd moeten zo goed mogelijk behouden blijven. Zo kunnen in elke oefenvorm nog altijd twee partijen scoren. In elke oefenvorm zoeken twee partijen oplossingen bij twee situaties. Wat moeten wij als team doen als wij de bal hebben? Wat moeten we doen als zij de bal hebben? Elke oefenvorm kent bij voorkeur deze structuur en is een vereenvoudiging van de echte voetbalwedstrijd. Waarom is het belangrijk dat voetbalvormen zijn afgeleid van een echte wedstrijd? Met name in voetbalechte situaties herkennen spelers wat ze oefenen. Alleen dan ervaren ze of de keuzes die ze maken leiden tot succes. Hoe kleiner het verschil tussen de situatie van de training en die van de wedstrijd, hoe groter de kans dat ze het geleerde ook toepassen in de wedstrijd. Bovendien motiveert het idee dat er op de training ‘echt’ wordt gevoetbald hen tot een grotere inzet tijdens die training. Bij trainingen eenvoudig je het partijspel 7 tegen 7. Je start vanuit de situatie 7 tegen 7 en kijkt vervolgens wat je weg kunt laten. Dit is het grote verschil met de redenatie vanuit 1 tegen 0 situatie, het zogeheten ‘geïsoleerd’ trainen. Toch zijn ook deze vormen soms zinvol om te doen. Zo kan een speler zijn ‘verkeerde been’ het beste oefenen door de bal te schieten tegen een muurtje. Maar die vaardigheid is niets waard zonder het rendabel toe te passen in de echte wedstrijd.


193

Vraag je bij elke training af: 1. Is de training voetbalecht? Is de oefenvorm een zinvolle vereenvoudiging van het voetballen? Is er sprake van aanvallen, verdedigen en omschakelen voor beide teams? Wordt er gespeeld om te winnen? 2. Is er veel actie? Zijn er voldoende herhalingen van dat wat je wilt oefenen? Zijn er voldoende leermomenten, beurten, prikkels? Zijn de wachttijden niet te lang? Genoeg ballen? 3. Is de training afgestemd op de groep? Heb je rekening gehouden met leeftijd, vaardigheden en beleving van de groep? 4. Is de coaching afgestemd op de groep? Wordt de bedoeling van de oefenvorm duidelijk gemaakt? Wordt het voorgedaan, worden oplossingen aangedragen? Wordt er ingegrepen en zo nodig stilgezet? Wordt de boel op gang gehouden? Wordt het moeilijker of makkelijker gemaakt? Gouden trainingstips E-pupillen (9-11 jarigen)… 1. … zijn enthousiast en ongeduldig. Ze willen bewegen, niet luisteren. Geef korte, precieze instructies. Bombardeer ze niet met informatie; 2. … hebben een grote speldrang. Ze voetballen om het plezier. Spelenderwijs krijgen ze een grotere handigheid met en zonder de bal; 3. … doen graag na. Ze zijn visueel ingesteld en leren een nieuwe beweging het snelst door nabootsing. Doe alles voor; 4. … leren door te herhalen. Ze willen niet steeds iets nieuws proberen. Ze hebben succes en uitdaging nodig, het moet kunnen lukken en soms mislukken; 5. … krijgen graag aandacht. Laat ze hun vaardigheden voordoen en gebruik ze als voorbeeld bij een uitleg; 6. … hebben veel verbeelding. Laat ze experimenteren, moedig creativiteit aan, gebruik hun ideeën om de trainingen leuk te maken. Zorg wel voor structuur; 7. … kunnen veel doen in weinig tijd. Ze spannen zich graag intens in om zich uit te kunnen leven. Laat ze veel voetballen; 8. … kennen ook fysieke grenzen. Bij extreme temperaturen vertonen ze symptomen van onderkoeling en oververhitting. Zelf overschatten ze zich hierin. Laat ze handschoenen en mutsen dragen. Let op dat er genoeg gedronken wordt. 9. … geven hun mening. Vraag ze na afloop van elke training wat ze er wel en niet leuk aan vinden en waarom. Maar niet na elke oefenvorm een hoorcollege; 10. … willen samenwerken. Ze zien steeds meer het mogelijk gunstige effect in van het overspelen naar een speler die er beter voor staat. Moedig ze hiertoe aan; 11. … zijn doelgericht. Het scoren van doelpunten en het voorkomen van tegendoelpunten betekent veel voor ze. Laat dit in alle oefenen partijvormen voorkomen. Geef duidelijk aan hoe beide partijen kunnen scoren; 12. … zijn prestatie gericht. Geef bij elke oefening aan hoe er punten kunnen worden gehaald of wat de beloning is; 13. … hebben een zwart-wit zelfbeeld. Zorg voor positieve feedback om het zelfvertrouwen op te bouwen. Kinderen moeten zich succesvol voelen om dingen te willen herhalen. Bouw op succesvolle pogingen; 14. … varen wel bij routine en structuur. Voer geleidelijk veranderingen door in de training. Bouw een structuur waarin continuïteit centraal staat, maar ruimte is voor verbeteringen en veranderingen; 15. … hebben een sterk gevoel voor rechtvaardigheid. Alle kinderen houden ervan als dingen eerlijk zijn. Stel hoge verwachtingen, maar wees consequent. Zorg ervoor dat persoonlijke situaties en humeur geen effect hebben op je gedrag.


194

Indeling van de training (60 minuten) 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Warming-up met bal, maximaal 10 minuten; Oefenvorm gericht op het aanvallen of verdedigen (10 minuten) Partijvorm 4 tegen 4 om het geleerde onder 2 toe te passen (10 minuten) Oefenvorm gericht op een ander aspect van aanvallen of verdedigen (10 minuten) Partijvorm 4 tegen 4 om het geleerde onder 4 toe te passen (10 minuten) Nabespreking / opruimen met spelers (5 minuten)

Goede voorbereiding De organisatie van een training begint voor de training. Bedenk van tevoren wat je wilt gaan trainen, hoeveel ruimte en tijd er tot je beschikking staan, welke materialen je nodig hebt en hoe groot de groep is. Hou in je voorbereiding van de training rekening met de samenstelling van de groep. Hoe oud zijn de spelers – eerstejaars of tweedejaars – en wat is hun niveau? Voetballen ze al lang of zijn er veel nieuwelingen? Hoe jonger de spelers, hoe groter de verschillen met het volwassen voetbal. Wel kunnen E-pupillen zich, vergeleken met F-pupillen, tijdens de training al langer concentreren op één onderdeel. Ze hebben de ideale leeftijd om de basisvaardigheden van balbehandeling onder de knie te krijgen. Ze willen die dingen ook steeds beter kunnen. Trainen is het met plezier spelers nog beter maken. Nog beter maken in aanvallen en verdedigen. Belangrijk is het woordje ‘nog’. Uitgezonderd kinderen die net beginnen met voetballen, kunnen F-pupillen al heel wat. De trainer moet zo snel mogelijk een beeld krijgen van wat dat allemaal is. Als hij ze nog niet in wedstrijden heeft gezien, kan dat het beste door het spelen van kleine partijtjes. Meer dan de F-pupillen zijn E-pupillen al bereid om deel uit te maken van een team. Ze laten soms al echte combinaties zien, lopen vrij, dekken. Maar prioriteit voor hen heeft nog steeds het creëren en benutten van kansen. In de trainingen ligt het accent daarom vaak op het leren omgaan met de bal. Ze leren beter aan te nemen, te dribbelen, passeren, passen en schieten in partijtjes van 4 tegen 4 – of in kleine variaties hierop: 4 tegen 3, 3 tegen 2, 2 tegen 2, 5 tegen 2. Stippel het circuit alvast uit, waarbij alle oefenvormen al klaar staan in diverse speelvakken. De spelers rouleren dan zonder oponthoud van vak naar vak. Baken deze vakken flexibel af met hoedjes zodat je ze snel kunt vergroten of verkleinen. Om de saamhorigheid binnen een E-elftal te stimuleren, is het essentieel dat het team minstens eenmaal per week traint. Door hen goed te observeren kom je dingen te weten waar je op zaterdag niet altijd achter komt. Voetbaltechnische dingen, maar ook hoe ze met elkaar omgaan. Kliekvorming, spelers die er buiten vallen, trouwe aanwezigen, structurele absenties, spelers die extra hun best doen op de training of juist vaak laten afweten. Bovendien zijn dit ideale momenten om je een beeld te vormen van wat ze meemaken op school, in de wijk of tijdens een verjaardag in de familie. Kun jijzelf niet aanwezig zijn, vraag dan of de trainer jou op de hoogte houdt over dit soort zaken. Praatje vooraf Zoek een handige plek als je voor de groep staat – een plek waar kinderen niet worden afgeleid. Laat kinderen bij lekker weer zitten. Zorg ervoor dat je de hele groep kunt overzien


195

– en dat zij jou goed zien en horen. Spelers hebben een felle, laagstaande zon, hun ouders en partijtjes op de andere velden in de rug, jij een harde wind. Hou je welkomstwoordje kort en krachtig. Refereer aan wat centraal stond in de laatste trainingen, vraag naar wat er nog beter kan in de wedstrijden en kondig aan dat we daar maar eens op moeten trainen. Betrek kinderen bij je plan, dat motiveert ze. Nadat je de oefenvorm hebt uitgelegd en voorgedaan, begint het werk pas echt. Je begeleidt, stuurt ze in de goede richting, corrigeert soms bij fouten, coacht ze. Wees je bewust van jouw natuurlijke stijl. In de klassieke, disciplinaire stijl kies je ervoor strak te leiden. Je stelt je centraal op, legt de oefenvorm nadrukkelijk en uitvoerig uit. Vervolgens bewaak je met strakke orde rust en werktempo. Je corrigeert veel, geeft voortdurend ongevraagd advies. Deze stijl past niet bij E-pupillen. Het kan zijn dat je meer geschikt bent om oudere leeftijdsgroepen te coachen. De ‘moderne’ zorgzame stijl past wel bij E-pupillen. Eerst schep je een prettige sfeer, laat je een speler het voorbeeld geven en corrigeer je alleen als spelers de bedoeling niet door hebben. Je houdt het kort en duidelijk. Je stopt situaties alleen als ze er echt iets van kunnen leren, niet om jouw kennis te etaleren. Verder laat je ze zelf problemen oplossen, biedt je ruimte voor eigen inbreng en help je ze individueel. Als je toch corrigeert, doe je dit niet frontaal tegenover een speler. Dit kan hem in verwarring brengen – en jou het overzicht op het veld doen verliezen. Je gaat bij hem staan, kijkt samen naar de situatie, doet het voor, moedigt aan. Dan stap je weer snel buiten de lijnen. Plaatje, praatje, daadje Elke training van E-pupillen begint met een warming-up met bal. Warmlopen zonder bal, om zo de spieren van E-pupillen eerst zorgvuldig te doen doorbloeden, heeft weinig zin. Ze zijn van nature nog zo soepel. Een warming-up met bal voor E-pupillen is vooral zinvol om in de sfeer van de training te komen. Het moet een eenvoudige vorm zijn, die je makkelijk kunt uitleggen en organiseren. Na de warming-up volgt een oefenvorm in één van de twee teamfuncties aanvallen of verdedigen. Voor E-pupillen is het nog niet relevant om specifiek te trainen op teamfunctie drie: het omschakelen. Samen leren aanvallen en verdedigen is na de F-pupillen al een hele stap. Dit betekent natuurlijk niet dat het spel stopt als de bal wordt verloren of veroverd. Als het verbeteren van de opbouw centraal staat, lukt dit alleen als de tegenpartij bereid is goed te storen. Je motiveert deze daartoe alleen als ze na het veroveren van de bal ook echt kunnen scoren. Zo oefenen beide teams impliciet toch op omschakelen. Houd tussen de oefenen partijvormen door rekening met de verhouding arbeid-rust. Ga ervan uit dat spelers zoveel mogelijk moeten bewegen, maar je hoeft ze niet af te matten. Zorg er tijdens de winter voor dat ze geen kou vatten door stil te staan. Moeten ze toch even wachten, leer ze dan ‘actieve rust’ te houden met een bewegingsopdracht (bal hooghouden, bal afkappen, dribbelen op de plaats). Elke oefenvorm begint met jouw uitleg van de bedoeling. Hanteer daarbij de volgorde: plaatje, praatje, daadje. Eerst doe jij het zelf voor, zodat de spelers het ‘plaatje’ voor zich zien. Je uitleg (‘praatje’) hou je daarbij kort, het ‘daadje’ door een speler uit de groep is het belangrijkst. Zo’n demonstratie werkt altijd beter dan een lange uitleg van jou. Bovendien maakt het jou duidelijk of de spelers de oefening begrijpen. Het is ook een mooi moment om een speler die aandacht vraagt (bal wegschoppen, teamgenoten afleiden) de oefening voor te laten doen.


196

1. 2. 3. 4.


Als de oefenvorm in gang is gezet, controleer je of de bedoeling bij iedereen duidelijk is. En: voldoet het aan de eis van veel herhaling? Kan de wachttijd nog korter door de vorm twee keer uit te zetten? Lukt de uitvoering ongeveer even vaak als dat het niet lukt? Moet de ruimte groter of kleiner? Maar zet tijdens de training niet veel meer om. Kleine aanpassingen kunnen wel, maar sleep niet uitgebreid met materiaal. Jouw organisatie is een middel, geen doel. Het gaat er om dat spelers veel balcontact hebben. Een verbetering kan tot de volgende keer wachten. Vijftien do’s in een training voor E-pupillen 1. Houd korte inleiding over doelstelling training en begin zo snel mogelijk; 2. Breng spelers met warming-up met bal in de sfeer van de training; 3. Leg de bedoeling uit van elke oefenvorm; 4. Plaatje, praatje, daadje; 5. Eerst oefenen in een vereenvoudigde vorm, dan toepassen in partijtje; 6. Controleer bij elke nieuwe oefenvorm of partijvorm of spelers de bedoeling begrijpen; 7. Controleer op veel prikkels, veel leermomenten; 8. Controleer of het lukt maar ook soms mislukt; 9. Maak het eventueel moeilijker of makkelijker; 10. Maak eventueel ruimte groter of kleiner; 11. Zorg dat elke speler voldoende positieve aandacht krijgt; 12. Laat spelers leren door ingrijpen, stopzetten, vragen stellen, oplossingen laten aandragen, aanwijzingen geven, voorbeeld geven, laten voordoen – maar coach niet te veel; 13. Controleer in partijtje of het geleerde wordt toegepast; 14. Coach begeleidend, concentreer je op dat wat je belangrijk wilde maken en niet teveel op andere dingen; 15. Evalueer: is de bedoeling bereikt? Wat ging goed en wat kan nog beter? Coachen tijdens de training Niet jij maar de speler beslist wat hij doet in bepaalde situaties. In de wedstrijd en op de training. Je zegt hem niet voor wat hij zou kunnen doen, maar laat het hem zelf ontdekken. Je kunt hem wel helpen om de goede keuzes te maken. Je kunt hem ook uitdagen om na te denken over mogelijke oplossingen door het stellen van een vraag. Maar niet door te roepen vanaf de zijlijn. Hij leert veel meer als hij al eerder door jou is voorbereid op keuzes. Leg een vorm alleen stil voor aandachtspunten die centraal staan. Dat kan de specifieke doelstelling zijn van de trainingsvorm (beter opbouwen en kansen benutten door samenspel in een situatie van overtal), maar ook een algemene wenk die altijd geldt (veld groot houden bij opbouwen). Als jouw aanwijzing betrekking heeft op het team, dan is het verstandig een situatieve stop te lassen. Als slechts één individuele speler moeite heeft met aannemen of passen, kun je hem ook helpen – anderen leren daarvan. Dit kan begeleidend, in de oefenvorm zelf. Of juist apart van de rest, wanneer de speler even rust heeft. Tussen twee vormen door speel je de bal een paar keer met hem over en legt hem uit hoe hij de bal moet raken.


197

Leg je het spel stil, dan is het zaak dat de spelers blijven staan in die situatie waar jij iets over wilt zeggen. Je ziet een aanvaller die twee tegenstanders probeert te passeren terwijl een medespeler vrij staat. Herken de leersituatie zo spoedig mogelijk, zodat dit zo ‘echt’ mogelijk is. Roep ‘stop!’ De spelers zullen gelijk stilstaan en je aankijken. Nu is het zaak dat je de spelers snel het probleem doet inzien, en dat zij vervolgens zelf een oplossing aandragen. Thuis oefenen Laat spelers een bepaalde beweging thuis oefenen. Daag ze uit met een nieuwe beweging te komen die teamgenoten dan weer kunnen oefenen. Besteed hier aandacht aan, tijdens warming-up met bal en oefenvormen, als de situatie daar om vraagt. Bewust trainen op koppen komt bij de D-pupillen aan de orde. Met een thuis uit te voeren spelletje als ‘tienen’ (alleen scoren uit de lucht of met het hoofd) of voetbalsquash tegen een muur kun je kinderen spelenderwijs het aannemen, passen, schieten en koppen laten oefenen.


198

Voetbalhandelingen bij E-pupillen Aanvallen Opbouwen: 1. Dribbelen en drijven 2. Aannemen en meenemen 3. Passen 4. Positie kiezen en vrijlopen Scoren: 5. Schieten Verdedigen Storen: 1. Druk zetten op de balbezitter 2. Duel om de bal 3. Scherp dekken in de omgeving van de bal 4. Rugdekking, ruimtedekking, knijpen, nuttig blijven Voorkomen van doelpunten: 5. Tegenhouden van de bal


199

Aanvallen Het opbouwen E-pupillen proberen door samenspel op de helft van de tegenpartij te komen en van daaruit kansen te creëren. Dit samenspel bestaat uit het dribbelen, passen, aannemen en meenemen van de bal door de speler met bal en het vrijlopen en positie kiezen door alle andere spelers. Dribbelen en drijven Wat? Met de bal afstand overbruggen. Bestaat uit snelheid maken met de bal, afschermen van de bal, de bal kort bij je houden, de richting veranderen – kappen – een schijnbeweging maken en passeren. Waar en wanneer? ‘Dribbelen’ is het voortbewegen van de bal in een laag of hoger tempo in een kleine ruimte. ‘Drijven’ is het voortbewegen van de bal in een hoog tempo in een grote ruimte. Hoe? Speelbeen: raak de bal zodanig en zo vaak dat je hem in het looptempo en in goede richting kan meenemen. ‘De bal aan een elastiekje.’ Voet speelbeen: houd juiste spanning in voet en enkel, laat de bal niet wegspringen. Raakvlak: beroer de bal afhankelijk van richtingsverandering afwisselend met wreef, binnenof buitenkant van de voet. Romp: buig bovenlichaam iets over de bal, ondersteun de balans met je armen. Lopen: knieën licht gebogen (geen atletiekloop). Aandacht: op omgeving (spelsituatie) en op het veld direct in de omgeving van de bal (oneffenheden in het gras). Wat ziet de trainer / coach, wat doet hij voor en wat zegt hij? ‘Is er rugdekking? (staan medespelers in betere positie?) – Je aanloopsnelheid is te hoog of te laag – speel de bal niet te ver voor je uit – ga niet te dicht naar de verdediger toe – maak de schijnbeweging op tijd, anders blokkeert de verdediger de bal – zorg dat je versnelt tijdens en na de passeeracties, anders ben je makkelijk te verdedigen – scherm de bal tijdens de passeeractie af, hou je lichaam tussen tegenstander en bal – snijd na de passeeractie de tegenstander de pas af – hou de bal in gunstige positie om te kunnen schieten of een voorzet te geven.’


200

Aannemen en meenemen Wat? Het controleren van de bal kan met de binnenkant voet, wreef, buitenkant voet, bovenbeen, borst en onder de voetzool. Het verwerken van de bal kan door weg te draaien en van richting te veranderen. Wanneer? De bal wordt aangenomen als deze niet direct kan worden doorgespeeld. De bal wordt verwerkt als het spel moet worden verplaatst van weinig naar meer speelruimte. Hoe? Kies goed positie ten opzichte van bal en tegenstander om goed waar te nemen. Met uitzondering van de armen kan de bal met alle lichaamsdelen aan- en meegenomen worden: wreef, binnenkant voet, voetzool, bovenbeen, borst, buik, hoofd. Ga altijd eerst de bal tegemoet, en laat bij contact met de bal de speelvoet als ‘een vrij hangend net’ soepel en flexibel met de bal meegaan om zodoende de bal ‘dood’ te maken, te controleren. Bewaar de balans met de arm. Gebruik zo min mogelijk handelingen om de bal weer speelklaar te leggen. Voorafgaand aan het aan- en meenemen van de bal kan de speler de tegenstander nog misleiden met een schijnbeweging om zo meer ruimte en tijd te creëren. Wat ziet de coach, wat doet hij voor en wat zegt hij? ‘Zorg er voor dat je tijdens het aannemen en verwerken van de bal de snelheid uit de bal haalt – laat de bal niet te ver van je voet stuiten – neem de bal zo aan dat je ‘m daarna nog in alle richtingen kunt spelen – neem de bal zo aan dat je ‘m na de aanname vooruit kunt passen of dribbelen (open aanname) – gebruik je lichaam zodat je de bal tijdens de aanname kunt afschermen (lichaam tussen tegenstander en de bal houden).’


201

Passen Wat? De bal verplaatsen naar een medespeler doe je met de binnenkant voet, buitenkant voet, wreef, punt, hak. Wanneer binnenkant voet? Bij nauwkeurigheid en bij snel en kort (positie)spel. Hoe? Kies goed positie ten opzichte van de bal. Standbeen licht gebogen, dicht bij de bal, voet meestal in speelrichting. Speelbeen iets naar buiten gedraaid, knie en enkel gebogen. Speelvoet iets naar buiten gedraaid, loodrecht op speelrichting, voetpunt opgetrokken, enkel aangespannen. Raak de bal met binnenkant voet – meer aan de onderkant, dan gaat de bal omhoog, meer aan de bovenkant, dan blijft de bal laag. Wanneer de wreeftrap? Bij passen over afstand, of bij voorzet vanaf de flank. Hoe? Kies goed positie ten opzichte van de bal. Standbeen met laatste grote stap naast, voorbij of achter de bal plaatsen, punt van de voet in de speelrichting, knie licht gebogen – standbeen iets voorbij de bal, bal blijft laag, standbeen iets achter de bal en ‘m aan de onderkant raken, bal gaat omhoog. Buig romp – eerst achterwaarts, dan helft over het standbeen zijwaarts, maak zo ruimte voor de wreef, dan explosief voorwaarts op moment van schieten. Breng speelbeen vanuit de heup en knie achterwaarts, zwaai dan voorwaarts. Strek en span speelbeen. Raak de bal met binnenkant of volle wreef, afhankelijk van situatie. Wat ziet de coach, wat doet hij voor en wat zegt hij? ‘Kijk om je heen voor je de bal krijgt, probeer vooruit te kijken en zoek naar momenten om diep te spelen – houd de bal bij je, er is geen tegenstander in de buurt – speel de bal niet te zacht, te hard, te hoog of met een stuit – speel simpel, met de binnenkant van de voet – speel de bal op een vrij sprintende medespeler niet te hard speel de bal op diens goede been en niet aan de kant van de dekkende tegenstander – speel de bal als het kan in de loop mee, tot anderhalve meter voor de speler – als de tegenstander direct druk zet, de bal direct doorpassen of kaatsen’


202

Positie kiezen en vrijlopen Wat? Zodanig positie kiezen of vrijlopen dat je aangespeeld kunt worden door een medespeler. Zorg er daarbij voor dat er geen speler staat tussen jou en de bal. Waar en wanneer? Spelers in de buurt van de balbezittende medespeler moeten vrijlopen om de bal te ontvangen. Verder van de bal af zijn spelers meer bezig met positie kiezen. Wat ziet de coach en wat zegt hij? ‘Blijf op je eigen plaats spelen – speel meer uit elkaar, loop elkaar niet in de weg, maak de ruimte groter en bezet de ruimte zo optimaal mogelijk – loop niet in dezelfde lijn of richting als medespeler, kies zo positie dat je makkelijk aanspeelbaar bent, loop niet ‘in de rug’ van de verdediger – niet allemaal naar de bal toe bewegen – niet allemaal van de bal af weg bewegen – bezet de hele ruimte – zorg voor meer dan één afspeelmogelijkheid – op het juiste moment vrijlopen en aanbieden – met overtuiging vrijlopen – op snelheid uit de dekking komen – maak ruimte voor jezelf om vrij te komen, eerst van de bal af en dan naar de bal toe of omgekeerd – zorg voor afwisseling in kort of lang spel – de spelers voor de bal moeten het positiespel in de opbouw meelezen en op het juiste moment, wanneer een medespeler de bal goed in bezit heeft (voor het goede been, voldoende ruimte) vragen om de dieptepass – spelers achter de bal moeten positie kiezen – keeper, zorg dat de bal teruggespeeld kan worden, speel mee – actie na de actie, steeds mee blijven doen, ze hebben je weer nodig.’


203

Scoren E-pupillen scoren meestal door de bal met de wreef of met binnenof buitenkant van de voet in het doel te spelen. Soms met het hoofd, maar het coachen en trainen daarop krijgt pas vanaf de D-pupillen een plek. Schieten Wat? Een doelpoging met de voet kan met wreef, binnenkant, buitenkant, punt, hak. Waar en wanneer? Als de speler in een kansrijke positie staat en hij met een schot op doel een doelpunt kan maken. Als hij verder van het doel staat, is het verstandiger om met de wreef te trappen. Staat hij dicht bij het doel of op de keeper, dan kan hij de bal beter met de binnenkant langs de keeper plaatsen. De wreeftap: hoe? Kies goed positie ten opzichte van de bal. Plaats standbeen met laatste grote stap naast, voorbij of achter de bal, punt van de voet in de speelrichting, knie licht gebogen – standbeen iets voorbij de bal, bal blijft laag, standbeen iets achter de bal en ‘m aan de onderkant raken, bal gaat omhoog. Buig romp – eerst achterwaarts, dan helft over het standbeen zijwaarts, maak zo ruimte voor de wreef, dan explosief voorwaarts op moment van schieten. Breng speelbeen vanuit heup en knie achterwaarts, zwaai dan voorwaarts. Strek en span speelbeen. Raak de bal met binnenkant of volle wreef, afhankelijk van situatie. Binnenkant voet: hoe? Kies goed positie ten opzichte van de bal. Standbeen licht gebogen, dicht bij de bal, voet meestal in speelrichting. Speelbeen iets naar buiten gedraaid, knie en enkel gebogen. Speelvoet iets naar buiten gedraaid, loodrecht op speelrichting, voetpunt opgetrokken, enkel aangespannen. Raak de bal met binnenkant voet – meer aan de onderkant, dan gaat de bal omhoog, meer aan de bovenkant, dan blijft de bal laag. Wat ziet de coach, wat doet hij voor en wat zegt hij? ‘Snijd de pas af voor de verdediger – probeer de bal voor je schietbeen te krijgen en scherm de bal met je lichaam af – kijk waar de keeper en het doel is en plaats de bal met binnenkant of buitenkant voet langs de keeper (korte afstand) of met de wreef (lange afstand) – speel een lob als de keeper ver voor zijn doel staat opgesteld.’


204

Verdedigen Storen Als jouw team de bal niet heeft, is het belangrijkste dat de tegenpartij geen doelpunten maakt. De meeste tijd is het team bezig om te voorkomen dat de tegenpartij daar kansen toe krijgt. Van E-pupillen mag je verwachten dat ze steeds beter doorkrijgen dat ze dit samen moeten doen. Dit doen ze zonder en soms met bal. Bij elke poging tot storen die je ziet, kun je jezelf weer vier dingen afvragen. Wordt de handeling vanuit de juiste positie uitgevoerd? Op het juiste moment? Met de juiste snelheid? En de juiste richting? Stel een speler wil de bal veroveren. Heeft hij goed positie gekozen tussen zijn tegenstander en het eigen doel? Is de verdediger attent op het moment dat de tegenstander de bal (te) ver voor zich uitspeelt? Kan hij op tijd de bal veroveren? Is hij snel genoeg bij de bal om deze te veroveren – loopt hij in de juiste richting? Druk zetten op de balbezitter Wat? Voorkomen dat de bal vooruit kan worden gespeeld. Waar en wanneer? Over het gehele speelveld, als de tegenstander dreigt de bal vooruit te spelen. Wat ziet de coach en wat zegt hij? ‘Niet te snel naar de tegenstander toe, behoedzaam naderen – niet te langzaam naar de tegenstander toe, als je te lang wacht dan schiet hij de bal langs je in het doel of passt hij de bal vooruit – probeer ook met je eigen initiatief en schijnacties de druk op de aanvallers te vergroten, hou ze bezig – blijf zoveel mogelijk oog in oog met de tegenstander, draai je rug niet naar hem toe – probeer tegenstander naar de zijkant te dwingen – jaag tegenstander op en dwing hem tot fouten.’


205

Duel om de bal Wat? De bal kan worden veroverd in een kopduel, met een sliding, een schouderduw of een duel om de bal. Waar en wanneer? Over het gehele speelveld, als er een goede kans is om de bal te veroveren. Wanneer je als speler te gretig bent kan het zijn dat je (makkelijk) wordt uitgekapt of de bal mist. Wat ziet de coach en wat zegt hij? ‘Kies het juiste moment om de bal te veroveren. Bijvoorbeeld na eigen schijnactie, fout van de tegenstander, onzuivere pass tegenstander, te harde bal tegenstander op medespeler – ga niet te snel naar de grond.’ Wanneer een sliding? Laatste mogelijkheid om tegenstander te verhinderen op het doel te schieten of de voorzet te geven. Of: poging om in balbezit te komen. Sliding, hoe? Belangrijk: bij het inzetten van een sliding zeker weten dat de bal geraakt en het liefst veroverd wordt, anders op de been blijven! Vanuit topsnelheid glijden naar de bal. Standbeen naast of schuin achter tegenstander, bij laatste pas sterk buigen. Lichaam volledig strekken. Speelbeen naar achter zwaaien (spanboog). Glijden naar de bal en afhankelijk van plek op speelveld en afstand tot tegenstander kiezen voor wegtikken van de bal met de punt van de voet, passen van de bal met de wreef, in balbezit komen door middel van de voet om de bal heen te plaatsen (als een haak) en vervolgens de knie te buigen terwijl het lichaam doorglijdt. Scherp dekken in omgeving van de bal Wat? Druk zetten op de bal wanneer tegenstander wordt aangespeeld. Wat ziet de coach en wat zegt hij? ‘Dek directe afspeelmogelijkheden af, de posities in nabijheid van de bal – speel dicht bij elkaar, rond de bal.’ Rugdekking, ruimtedekking, knijpen, nuttig blijven Wat? Ondersteunen van medespelers. Wat ziet de coach en wat zegt hij? ‘Kies steeds voor het verdedigen van de meest gevaarlijke situatie: kom steeds tussen bal en doel, scherm het doel af (waar moeten zij scoren, wat is voor hun de snelste weg naar ons doel) – in een situatie van ondertal (zij zijn even met meer): probeer hun spelers op te houden tot de anderen terug zijn, blijf ze zien, win tijd – geef elkaar goede rugdekking, werk samen.’


206

Voorkomen van doelpunten Als het houw team niet lukt een kans van de tegenpartij te voorkomen, gaat het erom dat de kans niet wordt omgezet in een doelpunt. Kortom voorkomen moet worden dat de bal de doellijn niet passeert en binnen de regels moet de bal worden tegen gehouden. Tegenhouden van de bal Bij een verdedigende actie blokt de speler de bal van de tegenstander die op het doel wil schieten. De keeper tipt, stompt, vangt of blokt de bal.


207

Wedstrijd Opstelling Hou de wedstrijdbespreking kort, de concentratie is beperkt. Op andere momenten kun je ze er meer bij betrekken en hun mening vragen. Zo krijg je gaande het seizoen een opstelling waar iedereen zich prettig bij voelt. Maak de opstelling niet pas op het laatste moment, neem er de tijd voor. Doe dit altijd bij de start van een korte wedstrijdbespreking vooraf. Hecht er niet teveel belang aan. Rouleer spelers langs posities. Toon de opstelling op een magneetbord, dan ziet iedereen zijn plek. Vraag op de speler af of deze weet welke taak bij zijn plek hoort. E-pupillen spelen 7 tegen 7, inclusief keeper. Het verdelen van 6 spelers over een half speelveld laat kinderen van deze leeftijd het aanvallen en verdedigen optimaal ervaren. Bij HC & FC Victoria spelen we dan ook 7 tegen 7 in twee linies: 1-3-3. Een keeper, drie verdediger, drie aanvallers. In de situatie van verdedigen vormen beide linies een V of kommetjes. In de situatie van aanvallen vormen beide linies een omgekeerde V. Bij het verdedigen zijn de ruimtes klein, bij de opbouw van een aanval houdt men het veld juist groot. De onderlinge afstanden bij het aanvallen moeten ook weer niet te groot zijn. Spelers moeten met één of twee passes elkaar kunnen bereiken. Bij het verdedigen staan ze dicht genoeg bij elkaar om elkaar te kunnen helpen. Sommige tegenstanders kiezen ervoor om in drie linies te gaan spelen: 1-2-2-2. In een 1-22-2 wordt het veld niet meer optimaal in de breedte en lengte benut. Wanneer beide teams 1-2-2-2 spelen zul je merken dat er snel en vaak balverlies geleden wordt. In een 1-3-3 formatie daarentegen kan het team bij balbezit twee keer ‘een ruit’ vormen. Vanuit alle posities zijn dan ‘driehoekjes’ te maken - de speler met de bal heeft steeds twee afspeelmogelijkheden. Hoe vaker spelers deze voetbalsituaties ervaren, hoe beter ze het spel leren. De kunst voor de coach is dat hij de spitsen duidelijk maakt het veld groot te maken – en dat de keeper en de drie verdedigers hen met positiespel proberen te bereiken. Tot slot is 1:3:3 een goede opstap naar 1:4:3:3, de ideale opstelling vanaf de D-pupillen, of naar 1-3-2-3, de ideale opstelling bij 9 tegen 9 (E1 Hoofdklasse).


208

Aanvallen

Verdedigen


209

Posities De verleiding is groot elke week te starten met de sterkste opstelling. Maar voorop staat dat alle spelers aan voetballen toekomen – iedereen heeft recht op evenveel speeltijd. Het is ook goed voor hun ontwikkeling als kinderen kennis maken met verschillende taken. Zelf geven ze vaak aan waar ze het liefst staan, zodat er een voor iedereen vertrouwde opstelling ontstaat. Kinderen vinden die duidelijkheid prettig. Maar zo af en toe wisselen, op een welgekozen moment, van spits en keeper is alleen maar goed voor het begrip voor elkaar. Hou bij het verdelen van de posities tussen kinderen altijd het teambelang in balans met het individueel belang. Wat als een speler vindt dat hij in de spits moet spelen, maar volgens jou een niet te passeren verdediger is? Elke speler moet zich vrijuit kunnen ontwikkelen, maar week na week verliezen door fantasie-opstellingen is ook niet bevorderlijk voor het plezier. Gelukkig staan de spelregels doorwisselen toe. Ga ook niet te opportunistisch te werk. Schep van tevoren duidelijkheid. Aanbevolen is om één keer per helft te wisselen en in de rust. Niemand staat dan een hele helft reserve. Ontwikkelingskansen mogen nooit afhankelijk zijn van de stand. Waak er ook voor dat je de twee zwakste spelers stigmatiseert door ze steeds tegelijk wissel te zetten. Zet een sterke en (in jouw ogen) minder sterke speler samen wissel. Teamfuncties en teamtaken Het is zaak kinderen vlak voor de wedstrijd niet te veel te vertellen – laat staan allerlei taken mee te geven. Beperk je tot enkele aanwijzingen die voor iedereen gelden. Pik er niet één individu uit, en stel hem zeker niet als negatief voorbeeld. De kleedkamer moet een veilige omgeving zijn. Straal vooral uit: we hebben er zin in!

Kinderen leren voetballen door te voetballen. Voetballen is een spel. Kenmerkend voor het spel is dat je keuzes kunt maken. Dat vraagt iets van hun analytische vermogens en hun creativiteit. Om allerlei redenen is voetbal een ingewikkeld spel. Er staan veel spelers in het veld: 7 tegen 7. En vanaf de D-pupillen zelfs 11 tegen 11. Al die 22 spelers nemen beslissingen, en de speler met de bal moet reageren op al die beslissingen. Daar komt bij dat de bal vrij is. Bij sporten als handbal en basketbal houden spelers de bal vast, bij voetbal kan-ie-elk moment worden afgepakt. Daardoor is niet één situatie hetzelfde. Het gaat bij voetbal eigenlijk maar om één ding. Meer doelpunten maken dan de tegenpartij. Om dit voor elkaar te krijgen, zal het team moeten aanvallen, verdedigen en omschakelen. Deze drie functies zijn de zogeheten ‘teamfuncties’. Bij de E-pupillen staan twee teamfuncties centraal: aanvallen en verdedigen. Deze worden onderverdeeld in teamtaken. Bij het verdedigen gaat het om ‘storen’ en ‘doelpunten voorkomen’. Bij het aanvallen gaat het om ‘opbouwen’ en ‘scoren’. Stel, het team heeft de bal en gaat aanvallen. De speler met de bal kan gaan dribbelen, passen, passeren, schieten. De spelers zonder bal kiezen ervoor om vrij te lopen. Als die handelingen staan in dienst van het maken van een doelpunt. Oók het verdedigen – want als je de bal niet hebt probeer je die zo snel mogelijk weer terug te krijgen. E-pupillen leren dit steeds meer samen te doen.


210

Drie basistaken Als E-pupillen aanvallen, is de beheersing van de bal niet meer zo’n doel op zich maar een middel om samen op te bouwen en te scoren. Daarin kiezen ze altijd zelf. De eigen oplossing of toch een medespeler zoeken? Op hun beurt snappen spelers zonder bal steeds beter dat ze moeten vrijlopen. Wat iedereen ook doet, het gaat erom dat elke handeling vanuit de juiste positie, op het juiste moment, in de juiste richting en met de juiste snelheid wordt uitgevoerd. Bij een mislukte aanval kun je E-pupillen duidelijk maken dat ze in zo’n geval allemaal zo snel mogelijk weer moeten meedoen. Dit noem je nog even niet ‘omschakelen’. Ze moeten ‘tussen bal en eigen doel ‘ zien te komen. Vooral de dichtstbijzijnde speler moet op het moment van het balverlies proberen de bal zien terug te veroveren – of als dat niet gaat een pass zien te voorkomen. E-pupillen weten ook wat verdedigen is. Dat is met zijn allen ‘storen’ om kansen en doelpunten van de tegenpartij te voorkomen. Daartoe leren ze het handelen van tegenstander en medespeler in te schatten. Niet iedereen houdt zich meer op in de directe buurt van de bal – ook door weg te blijven kan iemand een rol in het verdedigen vervullen. Zij die in de buurt van de bal zijn, houden druk op de balbezittende speler, anderen dekken hun man kort (‘staan dichtbij’) en houden de ruimte ‘klein’ door korte, onderlinge afstanden. Binnen de spelregels geven ze rugdekking, jagen ze, blokken, koppen en maken slidings of tackels. Teamtaak aanvallen Wat is aanvallen? E-pupillen zoeken en kiezen zelf tussen de eigen oplossing of een medespeler. Meer dan de F-pupillen hebben ze oog voor medespelers en tegenstanders in de buurt van de bal. Ze maken met elkaar de ruimte groot, in de lengte en breedte van het veld. Als het mogelijk is, dribbelen of spelen ze de bal vooruit, richting het doel van de tegenpartij. Als team moeten ze proberen de bal niet te verliezen. Als team moeten ze de ruimte optimaal bezetten, in optimale onderlinge afstanden. Het breedtespel dient mogelijk al als voorwaarde voor het dieptespel. Welke voetbalhandelingen horen daarbij? Voor E-pupillen is het beheersen van de bal steeds meer een middel om samen op te bouwen en te scoren. Voor spelers zonder bal krijgt vrijlopen en positie kiezen betekenis als voorwaarde voor samenwerken. Bij elke handeling met en zonder bal gaat het erom dat deze vanuit de juiste positie, op het juiste moment, in de juiste richting en met de juiste snelheid wordt uitgevoerd. E-pupillen stemmen al een beetje onderling hun voetbalhandelingen op elkaar af. Ze relateren bijvoorbeeld het passen aan het vrijlopen van een medespeler. Teamtaak verdedigen Wat is verdedigen? Alle E-pupillen op het veld leveren een bijdrage aan het voorkomen van doelpunten. Ze blijven allemaal altijd nuttig. Ze maken met elkaar de ruimte klein, in de lengte en de breedte van het veld. Ze houden onderlinge afstanden klein en kunnen elkaar zo helpen. Ze proberen druk op de speler met de bal te krijgen en te houden. Ze dekken kort, in de buurt van de bal. Ze handelen binnen de spelregels. Welke voetbalhandelingen horen daarbij? E-pupillen schatten het handelen van tegenstander en medespeler beter in. Niet iedereen houdt zich meer op in de buurt van de bal, zoals bij F-pupillen. De tackle, de sliding, het blokken, koppen, rugdekking geven en jagen staan centraal. Het gaat erom die handelingen vanuit de juiste positie, op het juiste moment, in de juiste richting en met de juiste snelheid uit te voeren. E-pupillen stemmen die handelingen onderling ook beter af.


211

Basistaken De doelverdediger (1) Verdedigende taken: 1. Voorkomt doelpunten; 2. Kiest positie ten opzichte van de bal, tegenstander en medespelers; Aanvallende taken: 3. Kiest positie ten opzichte van de verdedigers 4. Zet het spel voort door de val te rollen, werpen, passen of uit de handen te trappen; 5. Fungeert als centrale opbouwer (vliegende keep). De vleugelverdedigers (2 en 4) Verdedigende taken: 1. Laten zich door de tegenstanders niet uitspelen, voorkomen van doelpunten; 2. Dekken de aanvallers van de tegenpartij; 3. Helpen teammaatjes door hen rugdekking te geven; 4. Pakken de bal af; Aanvallende taken: 5. Kiezen positie door uit elkaar te staan, het veld ‘groot’ te maken; 6. Dribbelen of drijven de bal naar voren als er ruimte is; 7. Spelen de voorste spelers aan; 8. Doen mee met de aanval. 9. Doen doelpogingen als de gelegenheid zich voordoet. De centrale verdediger (3) Verdedigende taken: 1. Laat zich door de tegenstander niet uitspelen, voorkomt doelpunten; 2. Dekt de centrumaanvaller; 3. Helpt teammaatjes door hen rugdekking te geven; 4. Maakt het veld klein; 5. Pakt de bal af Aanvallende taken: 6. Kiest positie tussen aanvallers en vleugelverdedigers; 7. Speelt aanvallers en verdedigers aan die meedoen met de aanval; 8. Dribbelt of drijft zelf met de bal naar voren als er ruimte is; 9. Doet mee met de aanval; 10. Doet doelpogingen als de gelegenheid zich voordoet; 11. Kiest positie t.o.v. verdedigers (veld lang maken). De vleugelaanvallers (5 en 7) Verdedigende taken: 1. Maken het veld klein; 2. Storen de opbouw van de tegenstander, laten hen niet uitspelen; 3. Pakken de bal af; 4. Helpen teammaatjes door hen rugdekking te geven; Aanvallende taken: 5. Kiezen positie ten opzichte van de verdedigers, maken het veld lang; 6. Gaan met de bal zo snel mogelijk richting doel, alleen door middel van een individuele actie of door een maatje aan te spelen die vrij baan heeft richting doel; 7. Kiezen zelf voor het doel positie, zijn aanspeelbaar om te kunnen scoren;


212

8. Doen doelpogingen. De centrale aanvaller (6) Verdedigende taken: 1. Maakt het veld klein; 2. Dekt de centrale verdediger van de tegenpartij; 3. Stoort de opbouw van de tegenstander, voorkomt een dieptepass, laat ze niet uitspelen; 4. Pakt de bal af; 5. Helpt teammaatjes door hen rugdekking te geven; Aanvallende taken: 6. Kiest zo diep mogelijk positie. ‘Maak het veld zó lang, dat je nog net met een pass bereikbaar bent’; 7. Doet doelpogingen door individuele acties of via combinaties met maatjes; 8. Is doelgericht. Omgaan met de scheidsrechter 1. Denk aan je voorbeeldrol. Jouw houding is belangrijk voor het team. Zorg voor een positieve, ontspannen uitstraling, heb contact met de spelers. Aan jou is af te lezen hoe spelers bij omstreden beslissingen zullen reageren; 2. Maak afspraken. De scheidsrechter heeft altijd gelijk, ook als hij geen gelijk heeft. Geen discussies, accepteren. Bespreek wat je doet bij ongewenst gedrag van jouw spelers; de scheidsrechter ziet niet alles. Bijvoorbeeld vijf minuten wissel; 3. Ken de regels. E-pupillen accepteren beslissingen soms moeilijk omdat ze de spelregels nog niet goed kennen. Neem deze met hen door 4. Kweek begrip. Leg uit hoe moeilijk het is om scheidsrechter te zijn en dat hij, net als spelers, ook fouten mag maken. Een quiz over de toepassing van de spelregels is erg leuk om te organiseren; 5. Laat je niet gek maken. Hoe onterecht een beslissing ook is, concentreer je op het voetballen van je spelers, negeer de scheids. Niets mooier om hem na afloop een vriendelijke (geen triomfantelijke) hand te geven en te bedanken voor de leuke wedstrijd; 6. Strategische positie. Sta aan dezelfde kant van het veld als de begeleiders van de tegenpartij. Zo heb je snel contact als dat nodig is. Ga niet op de middenlijn staan, om zo het spel niet te belemmeren; 7. Thuisfluiter? De scheidsrechter is bij E-pupillen soms een junior, ouder of coach van de tegenpartij die de spelregels op eigen wijze interpreteert. Soms ten gunste van de thuisspelende club. ‘Thuisfluiter’ is al snel het beeld. Leg uit: niet elke clubscheidsrechter is een thuisfluiter. Voor kinderen moet duidelijk zijn dat de scheidsrechter de spelregels bewaakt en dat ze zijn beslissingen accepteren. 8. Een echte thuisfluiter. Spreek in de rust de scheidsrechter aan, op een respectvolle manier. Gaat hij er na de rust mee door, dien dan na afloop een klacht in bij de bestuurskamer. Of er wat mee gedaan wordt, hangt af van de vereniging. Afhankelijk van de ernst speel je het aan het bestuur van je eigen vereniging door. Het is aan hen ter beoordeling of een signaal aan de KNVB wordt gegeven.


213

Omgaan met de tegenpartij 1. Thuis spelen. Als jij de gastheer bent, ontvang je de tegenpartij en wijs je hen zo nodig kantine en kleedkamers. Ga na of hun kleedkamer netjes is. De tegenpartij moet zich houden aan de regels die gelden bij HC & FC Victoria, maar ontkomt ook niet aan de regels van zijn eigen vereniging. Wens de tegenpartij een prettige wedstrijd; 2. Uit spelen. Als je uit speelt, kom je in de sfeer van de tegenpartij. Meestal wordt je gastvrij onthaald met een kopje koffie, maar soms is er geen ontvangst geregeld of moet je even wachten op een kleedkamer. Raak niet geïrriteerd, kies een plek met je team om met elkaar even te wachten. Scherm je team af van negatieve prikkels; 3. Praatje maken. Peil de sfeer, maar een praatje vooraf met de scheidsrechter – en vooral de coach. Over het weer, het veld. Straal uit dat je niet de vijand bent, maar een leuke tegenstander die zij nodig hebben om een leuke wedstrijd te spelen. Spreek de verwachting van een sportieve wedstrijd uit. Je collega-coach zal zich hierdoor aangesproken voelen. Onthoud zijn naam; 4. Zelfbewuste spelers. Bereid in de kleedkamer je team voor op de wedstrijd, zonder ze bang te maken, op een mogelijk andere omgeving dan normaal. Maak ze bewust van de invloed van het eigen gedrag op de tegenstander en omgekeerd. Instrueer ze over het omgaan met (vaak aangeleerd) provocerend gedrag. Spelers moeten zich rustig houden en zo nodig de aanvoerder wijzen op probleemspelers. Laat van te voren de aanvoerders kennis maken, laat eventueel spelers elkaar voor de wedstrijd een hand geven; 5. Tijdens de wedstrijd. Kies een goede plek langs de lijn, liefst aan dezelfde kant als de begeleiders van de tegenpartij. Zo is er snel contact als het nodig is. Bij ongewenst gedrag van de tegenstander of ouders kun je jouw collega hierop aanspreken. Afhankelijk van de situatie direct, in de rust of na de wedstrijd; 6. Escalatie. Ouders die met elkaar te lijf willen gaan, wisselspelers die het veld oprennen. Paniek! Straal zelf rust uit, want als jij je laat gaan, is het echt afgelopen. Na jou is er niemand meer. Bij een opstootje verzamel je onmiddellijk alle spelers die er niet bij betrokken zijn op een rustig plekje op het veld. Zo heb je controle over ze en staan ze als één groep bij elkaar. Loop rustig op de coach van de tegenpartij af. Nooit rennen, dat staat agressief. Door verantwoordelijkheid te nemen, hou je vaak onverwacht een leuk contact met de andere coach over. Voor je het weet, drink je een kopje thee of koffie met hem in de kantine. Als je later weer tegen elkaar speelt, is er meteen respect. 7. Na de wedstrijd. Bedank de scheidsrechter en de leider en coach van de tegenpartij, heb nog even contact. Een handdruk, een kort gesprekje over de wedstrijd. Denk aan je voorbeeldrol. Wat spelers jou zien doen, maakt meer indruk dan wat je zegt.


214

De spelregels voor 7 tegen 7 1. Het pupillenveld is rechthoekig en beslaat vaak een half speelveld. Lengte en breedte verhouden zich bij voorkeur van 7 tot 5. 2. Het pupillendoel heeft een breedte van 5 meter en een hoogte van 2 meter en is goed verankerd. Hockey of handbaldoelen zijn niet toegestaan. 3. De pupillenbal heeft maat 5, met een maximaal gewicht van 320 gram en een minimumgewicht van 290 gram. 4. De pupillenploeg bestaat uit een doelman en zes veldspelers met een minimum van vijf. Doorlopend wisselen in toegestaan. 5. De speeltijd voor E-pupillen is 2x 25 minuten. Voor F-pupillen 2x 20 minuten en voor D-pupillen 2 x 30 minuten. 6. Het spel begint of wordt hervat in het midden van het veld. De tegenpartij moet een afstand van 5 meter in acht nemen. 7. De buitenspelregel is niet van toepassing. Staat een speler voortdurend voor het doel van de tegenpartij terwijl het spel zich daar niet afspeelt, dan kun je als coach hem opdragen dat hij moet mee helpen met verdedigen. 8. Een strafschop wordt slechts bij hoge uitzondering gegeven, op een afstand van acht meter. F- en E-pupillen gebruiken hun handen meestal ter bescherming: niet bestraffen. Indien een werkelijke doelkans door overtreding opzettelijk wordt ontnomen, kan een strafschop worden gegeven. 9. De terugspeelbal waarbij de keeper de bal in zijn handen neemt, is bij de F- en Epupillen toegestaan. 10. Wissels zijn onbeperkt. Er mag continu worden doorgewisseld. Het spel hoeft daarvoor niet stil te leggen. 11. Achterballen mogen door de doelman in het spel worden gebracht door middel van werpen of uit de handen schieten. Hinderen van de doelman is niet toegestaan. 12. Hoekschoppen worden genomen als ‘hele corners’, in de hoek van het veld. 13. Overtredingen worden altijd bestraft met een directe vrije schop, waarbij de tegenstanders op minimaal vijf meter staan. 14. De inworp wordt op normale wijze genomen. Foutieve inworpen kunnen worden overgenomen, maar maak het niet te belangrijk. Het is maar een manier om de bal weer in het spel te brengen. Laat diegene die foutief inwierp, de inworp overnemen. Leg eventueel uit hoe het wel moet. Het is een leerproces voor deze kinderen! 15. Coaches, begeleiders en ouders mogen zich tijdens de wedstrijd niet tussen de spelers begeven. Op het speelveld bevinden zich alleen spelers en scheidsrechter.


215

Spreek de taal van E-pupillen Stem je woorden af op de E-pupillen. Spreek niet te complex, maar ook niet te kinderachtig. Gebruik geen verkleinwoorden. Vaktermen mogen, als ze die allemaal snappen. Zeg niet: Trap die bal met je wreef Kies positie Diep, breed, laten zakken, ruimte zoeken maak een verdedigende actie

Zeg wel: Trap de bal met je veters Loop je vrij, dan kun jij de bal krijgen Pak die bal

Maar vermijd: ‘Die bal is voor jou! Jij bent sneller dan hij, tuurlijk!’ Dat is weinig sportief naar de tegenstander toe en komt de sfeer rond het veld niet ten goede. Termen als ‘scherp zijn’, ‘goed coachen’, ‘je best doen’, ‘laat de koppies niet hangen’ zeggen kinderen meestal niets. Noem de naam van de speler voor wie de tip bedoeld is en hou het dan kort en duidelijk, bijvoorbeeld: ‘Thomas, schiet die bal niet zomaar uit, neem hem aan en durf te dribbelen’. Je gezichtsuitdrukking en gebarentaal zijn hierbij van grote invloed. Keer je nooit af, maak geen wegwerpgebaar. Probeer met een grap de sfeer goed te houden. Maar roep niet ‘nattekrantenbal’ of ‘patatbenen’. Daar lachen spelers wel om – maar voetballen er niet beter om. Andere coachtermen die passen bij F-pupillen: Noem eerst de voornaam van de speler en vervolgens de coachterm. Aanvallen: 1. ‘Groot maken!’ Of ‘Uit elkaar!’  Speelruimte zo lang en breed mogelijk maken; 2. ‘Zijlijn!’  Breedtespel dient als voorbereiding voor dieptespel of pass; 3. ‘Dichtbij het doel!’ Of ‘Diep spelen!’  Diep denken en zo mogelijk diep spelen; 4. ‘Bal houden!’  Voorwaarde om kansen te kunnen creëren; 5. ‘Posities houden!’  Veldbezetting zo optimaal mogelijk houden. Verdedigen: 1. ‘Klein maken!’ Of ‘Dicht bij elkaar!’  Speelruimte zo kort en smal mogelijk maken; 2. ‘Naar de bal toe!’ of ‘Druk zetten!’  Pressen op de tegenstander met de bal; 3. ‘Scherp dekken!’ of ‘Dichter bij de tegenstander!’  Als de bal in de buurt is; 4. ‘Geef rugdekking!’  Rugdekking geven als de bal verder weg is; 5. ‘Doe mee!’  Zo lang mogelijk nuttig blijven. Vragen stellen tijdens de wedstrijdbespreking, in de rust en na de wedstrijd 1. Stel korte, heldere vragen. 2. Stel geen suggestieve vragen. Niet ‘wat ging er allemaal fout?’. 3. Stel open vragen. Niet: ‘Ging het aanvallen goed?’ Wel: ‘Wat ging er goed in het aanvallen?’ 4. Vraag hoe en wat. Niet: ‘Sam, waarom ga jij nooit eens buitenom?’ Bij waaromvragen voelen spelers zich aangevallen. Wel: ‘Sam, wat zou jij nog meer kunnen proberen?’, of ‘Piet, wat kunnen spelers zonder bal doen?’ 5. Vraag door, vraag om voorbeelden. ‘Sam, hoe kun jij vrijlopen als Piet de bal heeft?’


216

Warming-up Warmlopen zonder bal om de spieren en pezen van E-pupillen te doen doorbloeden, heeft weinig zin. Ze zijn nog zo soepel – je zet ze neer en rennen weg. Warming-up met bal is wel zinvol om ‘wakker’ te worden en in de sfeer van de wedstrijd te komen. Een rondootje – met lummel – of een andere eenvoudige vorm die je makkelijk organiseert. Positief coachen vóór de wedstrijd Minstens zo belangrijk als de inhoud van je aanwijzingen is de manier waarop je die aanwijzingen geeft. Maar positief coachen begint al ruim voor de wedstrijd. 1. Wees je bewust van je natuurlijke coachingsstijl – sarcastisch-humoristisch, direct, laissez faire – en wees bereid die zo nodig aan te passen; 2. Duidelijke afspraken over gewenst gedrag maakte je al aan het begin van het seizoen. Ook met ouders. Jij coacht, zij niet; 3. Zelfvertrouwen geven is je hoogste doel als positieve coach. Elke coachopmerking staat in dat licht; 4. Complimenten zijn de basis waarop je dat zelfvertrouwen bouwt. Complimenteer oprecht en concreet; 5. Een prettige sfeer creëer je zodat spelers zich veilig voelen. 6. Een persoonlijke band bouw je op. Investeer in de relatie met je spelers en ouders zodat je op de moeilijke momenten elkaar makkelijk vindt; 7. Motiveren vooraf doe je vooral door enthousiast te zijn, te zeggen dat je er zin in hebt en een beperkt aantal instructies mee te geven - daar is de training voor, bepaalde spelers een speciale verantwoordelijkheid te geven door een taak aan hen over te dragen, iedereen veel plezier te wensen en een voorbeeldfiguur voor hen te zijn. Positief coachen tijdens de wedstrijd Bedenkt steeds: spelers komen om te voetballen, niet om naar jou te luisteren. Alles wat je zegt over voetbal moet daarom weloverwogen zijn. Pik uit de talloze situaties die zich voor jouw ogen ontwikkelen alleen de allerbelangrijkste zaken en spring niet van de hak op de tak. Wijs bovendien niet alleen op wat er niet goed gaat. Er gaat namelijk van alles mis, maar ook van alles goed. Je wilt elke speler met plezier beter leren voetballen. Complimenten geven is daarbij een belangrijk middel. 1. Gewenst gedrag. Negeer gewenst gedrag op het veld (sportiviteit, goede voetbalacties) niet, zie het niet als vanzelfsprekend. Bevorder het liever door dat te belonen met complimenten; 2. Woord en beeld. Denk steeds aan je uitstraling en lichaamstaal langs de lijn. Stel jezelf op buiten het veld, toon geen sarcasme – die bal moet er wel in hoor – maak geen wegwerpgebaren, geef spaarzame en simpele aanwijzingen waarvan je zeker weet dat ze die snappen; 3. Ongewenst gedrag. Concentreer je niet op de minder goede acties. Natuurlijk springen die in het oog - ze storen je en je wilt ze verbeteren. Maar spelers mogen fouten maken. Ze leren er juist het meest van als ze die zelf ervaren. Schreeuw niet, wrijf het ze niet in, maar onthoud wat je zag en bewaar het als aandachtspunt voor de training. ‘Geeft niks! Goed geprobeerd.’


217

E-pupillen coachen elkaar nog niet E-pupillen roepen om de bal, ze eisen de bal op en stimuleren elkaar. Maar het geven van aanwijzingen aan elkaar komt later aan de orde. Dit vraagt inzicht in de situatie, de eigen taak en die van de medespeler. Positief coachen tijdens de rust 1. Rust is rust. Laat de spelers op adem komen, overlaad ze niet met al je bevindingen. Straal optimisme uit bij tegenslag, gedrevenheid bij voorspoed. Stel vragen naar wat er goed gaat, naar wat er beter kan en hoe het anders kan. Toon interesse in hun antwoorden, ook al zijn die soms niet ter zake of wat obligaat. Hou vol, het werpt een keer zijn vruchten af; 2. Complimenten en tips. Wees terughoudend met kritiek. Als je het toch geeft, doe het dan altijd opbouwend, aan het team als geheel, zonder individuele spelers als negatief voorbeeld te noemen of te vergelijken. Een E-pupil kan nog niet goed reageren op de boodschap dat iets niet goed ging; 3. Simpele en concrete instructies. Beperk je tot één belangrijke coachopmerking. Zeven voetbaltaken gaan het ene oor in, het andere weer uit. E-pupillen zijn speels en kunnen zich niet lang concentreren. Loop met spelers die extra aandacht nodig hebben apart mee op naar het veld, spreek ze niet aan in de groep. Tips bij het geven van een aanwijzing Formuleer een aanwijzing zo dat de speler niet bang wordt om fouten te maken. Zorg ervoor: 1. Dat je de aanwijzing positief formuleert – niet als dwingende instructie; 2. Dat je de juiste woorden en beelden gebruikt; 3. Dat je hem ook op zijn sterke punten wijst; 4. Dat je geen oordeel geeft over zijn algemene vaardigheden – je kunt dit en dat niet – dat moet hij leren door veel te trainen en het is jouw taak hem daartoe te motiveren; 5. Dat je hem niet met anderen vergelijkt (Mikey kan dat veel beter). Positief coachen na de wedstrijd 1. Verloren? Verliezen wordt door E-pupillen som gezien als persoonlijk falen. Ze verliezen even hun eigenwaarde. Breng begrip op voor gedrag dat daarmee gepaard kan gaan; 2. Met goed gevoel naar huis. Complimenteer het team niet alleen voor de prestaties, complimenteer ze als ze helpen opruimen, sportief gedrag vertonen, de tegenstander een handje geven, de scheidsrechter bedanken of de teamgeest bevorderen; 3. Wat extra individuele aandacht. Bied spelers de ruimte om zichzelf te kunnen zijn in het team. Elke speler is anders. Probeer hun gedrag voor jezelf te benoemen: rustig, geconcentreerd, druk, agressief, gemotiveerd, bang om te falen of vol zelfvertrouwen. Elk type vraagt een andere benadering. Vaak gaat alle aandacht naar spelers die er om vragen. Vergeet niet de rustige speler: ook hij wil zo af en toe een complimentje; 4. Ongewenst gedrag. Nu is het moment een speler en zijn ouders respectvol aan te spreken op ongewenst gedrag; 5. Spelerskaarten. Spelers voelen zich serieus genomen als je hun ontwikkeling bij houdt en die zo af en toe met hen bespreekt. Zowel de voetbaltechnische als de sociaal-emotionele ontwikkeling (gedrag, inzet, motivatie) hou je bij met formulieren (zie bijlage), maar maak het niet te belangrijk; 6. Wat vinden jullie van mij? Durf ouders naar hun mening over jou als trainer en/of coach te vragen. Neem hun mening serieus en pas zo nodig je aanpak aan.


218

D-pupillen Elke dag op het veld leren D-pupillen dingen die horen bij een volwassenen, sportieve houding. Maar ze zijn nog geen volwassene. Een volwassene is iemand die zelfstandig taken vervult en daarvoor verantwoordelijkheid neemt. Een volwassen voetballer relativeert winst en verlies, accepteert leiding, kan omgaan met regels, medespelers en tegenstanders. Op weg naar die staat ontwikkelt ieder kind zich op zijn eigen snelheid. Wil je een D-pupil voetbalvaardigheden, spelregels en sociaal gedrag aanleren, dan kun je het beste kijken naar wat ze al kunnen. De grote uitdaging hierbij is dat je ze zelf dingen laat ervaren, zelf dingen laat ontdekken. Heb aandacht voor ieders ontwikkeling. Als volwassenen heb je – bewust of onbewust – een doel voor ogen. Aan het eind van de rit zie je een volwassen elftal kwalitatief goede voetballers voor je. Samen vormen ze een winnend team, omdat ze ieder hun taak vervullen, elkaars kwaliteiten aanvullen, elkaars zwakke punten compenseren, doelgericht met elkaar communiceren en zich gezamenlijk instellen op de kwaliteiten van de tegenpartij. Maar het gaat niet om wat een D-pupil moet worden. Het gaat om het hier en nu. Om zijn handelen op het veld. Zijn natuurlijke drang tot bewegen en presteren. Doelpunten maken en voorkomen, dat is wat een D-pupil wil. In samenwerking met medespelers, omdat hij weet dat dit de kans op scoren en winnen vergroot. Bovendien doet hij dat steeds meer vanuit een vaste positie in het team, zich al goed bewust van de taak die daarbij hoort. Je volgt hem hierin en vertelt hem niet voortdurend wat te doen. Kinderen leren voetballen door te voetballen, zoals vroeger op straat. In gereguleerde wedstrijden op zaterdag spelen D-pupillen 11 tegen 11. Maar Partijtjes 4 tegen 4 - en de vele vereenvoudigingen hiervan - zijn ideaal om het spel tijdens de training te leren. Die vormen passen goed bij kinderen van 11 tot 13 jaar. Zo kunnen ze het spel goed overzien, komen ze veel aan de bal en bevinden ze zich voortdurend in situaties waarin ze spelproblemen moeten oplossen. Zo leren ze het beste hoe ze het doel van voetbal kunnen realiseren. Het doel, dat kinderen en volwassenen zo graag nastreven. Meer doelpunten maken dan de tegenpartij. Winnen. Toch moet jij al coach iets anders nastreven. Winst boeken. Spelers beter maken. Stel je zelf steeds drie vragen – bij training en wedstrijd. Is het antwoord drie keer volmondig ‘ja’, dan is er sprake van een optimale leersituatie: 1. Voetbal. Wordt het spel gespeeld? Kan er worden gescoord? Is er sprake van aanvallen en verdedigen? 2. Leren. Wordt het spel geleerd? Worden spelers beter in aanvallen en verdedigen? 3. Plezier. Vinden de spelers het spel leuk? Zijn ze enthousiast en betrokken? Heb je rekening gehouden met verschillen tussen kinderen? Krijgen ze de ruimte om zelfstandig te handelen?


219

Wie zijn D-pupillen? Wie zijn D-pupillen, wat kunnen ze leren en waar heb je rekening mee te houden? Wat onderscheidt hen van de E-jes? Tweedejaars E-pupillen (10 en 11 jaar) krijgen hun bewegen al goed onder controle, maar eerstejaars D-pupillen (11 en 12 jaar) beheersen volledig hun bewegen. Ze hebben de ideale lichaamsverhoudingen, wat hen een probleemloze coördinatie op het veld geeft, en vaak een bijzonder goede balcontrole. Anders wordt dit voor sommige jongens onder de tweedejaars D-pupillen. Zij kunnen al te maken krijgen met de groeispurt – een snelle lengtegroei in relatief korte tijd. Ze kunnen daardoor plots wat houterig bewegen en minder belastbaar zijn. In het samenspel van je voormalige E-pupillen op het halve veld zag je het laatste seizoen een ontluikend begrip van dekken en vrijlopen, een evenwichtige veldbezetting, de eerste vloeiende combinaties. Het halve veld kende steeds minder geheimen voor ze. Maar dit jaar, op het plots twee keer zo grote speelveld, lijken eerstejaars D-pupillen even terug te zijn geworpen in hun ontwikkeling. Veel energie gaat op aan zaken die hen eerder zo makkelijk af gingen. Ze moeten langere afstanden overbruggen, rennend, dribbelend of passend. Dit te midden van niet dertien spelers maar een woud van maar liefst eenentwintig spelers. Komen de nieuwe spelregels bij – buitenspel, terugspeelbal, doelschop, strafschop, indirecte en directe vrije trap. Het spelen in een opstelling van niet twee maar drie linies. Grotere doelen, zwaardere ballen, langere wedstrijden (2x20 minuten). Eerstejaars D-pupillen overleven. Leer je spelers kennen 1. Voornaam. Spreek elkaar aan bij de voornaam. 2. Voetbalwensen. Vraag wat elke speler verwacht van het komend seizoen. Willen ze naast winnen misschien specifieke dingen oefenen? 3. Positiewensen. Waar wil men het liefst staan? Bij de D-pupillen wordt steeds duidelijker wie voorkeur en aanleg heeft voor welke posities; 4. Aanvoerder. Laat elke speler ervaren hoe het is om aanvoerder te zijn. Laat na de winter eventueel het team zelf de aanvoerder kiezen. Wat zijn diens taken? Hou in de gaten of hij de taken aankan en uitvoert. Bij tweedejaars D-pupillen wordt het tijd een speler aan te wijzen die er het meest geschikt voor is; 5. Uitjes. Ga na een wedstrijd of training een keer samen iets anders doen of organiseer een activiteit: naar het strand, een wedstrijdje tegen de ouders, een spelregelquiz, een goalmaster, pupillenkamp of een 4 tegen 4 toernooi. Heel goed voor het teamgevoel. Elf tegen elf: volgens velen het ‘echte’ voetballen. De vroege stap naar 11 tegen 11 kost Dpupillen waarschijnlijk meer dan dat het ze oplevert. In elk geval duurt het maanden voordat ze de afstanden en onderlinge verhoudingen goed inschatten en overbruggen en zich uiteindelijk weer optimaal op het veld manifesteren. En dat terwijl ze juist dan een belangrijke, nieuwe stap zouden moeten neerzetten: het leren spelen vanuit een bepaalde positie in het veld en het leren welke taken daarbij horen als het gaat om aanvallen, verdedigen en omschakelen. Teveel misschien, in een seizoenshelft waarin alles nieuw voor ze is.


220

Afspraken Gaandeweg het seizoen kan de trainer-coach met zijn spelers voetbalafspraken maken. Hoe spelen we voetbal? Houden we het veld bij de opbouw ‘groot’? Noemen we de naam van een medespeler als je hem aanspeelt? Zo kan ook de leider het zichzelf makkelijk maken. Samen met de trainer-coach en de spelers maakt hij afspraken over zaken buiten de lijnen. Deze bevorderen de discipline in het team. Om op tijd te kunnen komen en om zich op tijd af te melden, zijn D-pupillen soms nog afhankelijk van hun ouders. Maak daarom ook met hen die afspraken. Spreek hen erop aan bij het niet nakomen ervan. Naast deze voetbalafspraken en praktische regels kun je niet zonder omgangsregels. Deze gelden zowel binnen als buiten de lijnen. Hoe gaan we met elkaar om, met de coach, met de tegenstander, met de scheidsrechter. Hoe duidelijker de afspraken zijn, hoe makkelijker je later ongewenst gedrag bijstuurt. Elke regel moet simpel en begrijpelijk voor D-pupillen zijn. Wanneer is de kleedkamer netjes? Waar in het ballenhok moet het materiaal precies? Bij wie meld je je af als je niet kunt trainen? Zijn we stil als de coach praat? Bovendien moet jij achter elke regel staan, anders is het lastig je spelers erop aan te spreken. Je kunt afspraken verdelen in ‘wat doen er wel’ en ‘wat doen we niet’. Wat doen we wel? Op tijd komen! Wat doen we niet? Schelden op elkaar, de tegenstander, de scheidsrechter. Laat spelers hierover meedenken. Vraag wat zij belangrijk vinden. Wat verstaan we eigenlijk onder ‘respect’? Wanneer wordt dollen pesten? Is het leuk als je steeds zegt dat de ander niet kan voetballen? Maar pas op voor te veel regels. Het is een middel, geen doel op zich. Hoe meer afspraken jij maakt, hoe meer je moet handhaven. Afspraken nakomen Leg uit waarom het belangrijk is dat iedereen zich aan de afspraken houdt. Als kinderen snappen waarom iets niet mag, houden zij zich daar makkelijker aan. Zo blijft er meer tijd over voor lekker voetballen. Ga ook na of iedereen de afspraken begrijpt. Denkt iedereen zich eraan te kunnen houden? Vraag dit op het kind af. Het is bewezen: als een kind ja zegt, doet het dat ook eerder. Wat hebben we net afgesproken over het omgaan met de scheidsrechter? Wat doen we dus wel en niet? Regels lijken soms vanzelfsprekend, maar kinderen worden niet allemaal hetzelfde opgevoed. Wat de één gewoon vindt om te doen, mag de ander thuis absoluut niet. Als je te maken hebt met spelers van diverse culture afkomst, zul je merken dat een verzoek soms als opdracht wordt geformuleerd. Doe dit, pak dat. Dat klinkt anders dan dat het bedoeld is. Verzoek jij een speler iets te doen en antwoordt hij ja, dan betekent dat soms: ja, ik heb het begrepen. Het is nog geen bevestiging dat hij het ook echt gaat doen. Ook humor kan cultuurgebonden zijn. Wees hier alert op – bespreek verschillen met elkaar. Wees vooral zelf het goede voorbeeld. D-pupillen leren meer van wat ze jou zien doen dan van wat je zegt. Vind jij het belangrijk dat ze elkaar tijdens de wedstrijd door dik en dun steunen? Moeten ze de tegenstander altijd positief tegemoet treden? Doe dit dan zelf ook, hoeveel emotie een wedstrijd soms ook oproept. Schudt al bij aankomst op het sportpark de coach van de tegenpartij een vriendelijk handje. Je spelers zien alles.


221

Afspraken bij het handhaven van afspraken en regels 1. Goede band. Zorg ervoor dat je met alle spelers en hun ouders een goede band hebt. Besteed niet alleen aandacht aan een speler als er een probleem is; 2. Praten. Voer met een zich misdragende speler een apart gesprekje – niet in de groep – over wat je in de praktijk ziet. Doe dit zonder hem te beschuldigen. Dit geeft jou een beeld waarom hij zich zo gedraagt. Tegelijk merkt hij dat je zijn gedrag in de gaten houdt. Dit kan al preventief werken; 3. Waarom. Vraag waarom hij het doet. Er kan een ‘goede’ reden zijn; 4. Waarom niet. Vraag hem of vertel hem hoe anderen zijn gedrag kunnen ervaren. Leg uit waarom jij dit niet meer wilt zien; 5. Oplossing. Vraag hem wat je kunt doen om hem te helpen, hoe jullie gezamenlijk de situatie kunnen oplossen; 6. Sanctie. Vertel hem duidelijk wat de sanctie is als zijn gedrag zich herhaalt. Nooit loze beloftes doen, altijd nakomen wat je hem verteld. Praktische zaken buiten de lijnen 1. Namenlijst. Maak een lijst met (email)adressen en telefoonnummers van spelers en ouders. 2. Op tijd komen - hoe laat precies? Spreek met spelers en ouders duidelijk af hoe lang van tevoren en waar het team zich verzamelt voor de uiten thuiswedstrijd. Mail ze elke week het programma van de komende zaterdag. 3. Afmeldingen. Spreek af hoe en wanneer spelers zich uiterlijk afmelden. Mag dat per sms of moet iemand bellen? 4. Afgelastingen. Spreek af hoe je de spelers laat weten dat een wedstrijd is afgelast. Website, mailen, sneeuwbalbellen of sms’en? 5. Kleding. Draag jij normale kleding of wil je er als trainer uitzien? Trainingspak, voetbalschoenen, loopschoenen? 6. Spelerspassen. Die moet je elke wedstrijd bij je hebben. Zorg ervoor dat je weet hoe je het wedstrijdformulier invult; 7. Vervanger. Welke ouder kan jou vervangen bij ziekte of vakantie? 8. Materiaal. Wie zorgt er voor wat? Maak afspraken over het beheer en opruimen van de teamtas met tenues, waterzak, bidons. 9. Kleedkamer. Kleden spelers zich thuis al om of in de kleedkamer? Douchen we na de wedstrijd en training? Hoe houden we de kleedkamer netjes? Voetbalafspraken binnen de lijnen 1. Bespreek met je spelers wat ze dit seizoen willen bereiken en vertaal dit naar de aanstaande wedstrijd, de komende maand of de komende seizoenshelft; 2. Ze antwoorden meestal: Doelpunten maken, de wedstrijd winnen, kampioen worden; 3. Leg uit dat dit niet vanzelf gaat, maar dat als we goed samenwerken in aanvallen en verdedigen de kans op succes groot is; 4. Vraag wat belangrijk is in het samen aanvallen en samen verdedigen en leg de relatie met ieders taak. Maak simpele afspraken. ‘Als wij de bal hebben, moeten we de ruimte zo groot mogelijk maken en moeten de spitsen zo diep mogelijk staan; 5. Bedenk hoe je de teamafspraken gaat handhaven en evalueren. Bedenk een speelse, collectieve beloning voor nagekomen afspraken.


222

Aanhoudend negatief gedrag Alles wat aandacht krijgt, groeit…. Negeer negatief gedrag zo veel mogelijk – behalve natuurlijk als het fysiek gevaar voor de speler of ander oplevert. Reageer anders dan hij verwacht. Negeer zijn bekende neiging tot schwalbes, roep ineens niets meer vanaf de zijlijn. Geef hem in het veld een belangrijke taak, een grote verantwoordelijkheid. Wees je bewust van beeldvorming. Onbelast naar je spelers kijken is onmogelijk, door eerdere gedragingen plakt iedereen nu eenmaal labels. Een speler is extreem druk, trekt altijd de aandacht, daagt jou vaak uit. Is hij betrokken bij een ruzie? Dan is hij verdachte nummer één. Trek niet te snel conclusies, zoek naar de oorzaak van zijn gedrag. Is hij geprovoceerd? Zijn er problemen thuis? Of is het gewoon een kwestie van temparement? In sommige culturen laat men gevoelens sneller de vrije loop. Soms vindt men het normaal er meteen op te slaan als men wordt uitgedaagd. Geef ze oplossingen mee – hoe kunnen ze op een andere manier opkomen voor zichzelf? Biedt ze daarbij het gevoel van bescherming. Mogen ze er vanuit gaan dat jij voor hen opkomt door dingen netjes aan te kaarten bij scheidsrechter of tegenpartij? Technische hoogstandjes tijdens de wedstrijden – zonder bedoeling in het spel – staan bij sommige spelers in hoger vaandel dan samenspel en doelpunten scoren. Wekt zo’n individuele show ergernis op bij medespelers, maak dat dan bespreekbaar. Negeren is geen optie. Het zal zich blijven voordoen en ooit tot escalatie leiden. Begrip voor de oorsprong van bepaald gedrag maakt dat je minder gauw overal meteen een negatief oordeel over velt. Het schept ruimte om te vragen naar oorzaken. Het biedt gelegenheid te zoeken naar een andere aanpak dan waartoe je in eerste instantie geneigd bent. Hoe dan? Voer met een zich misdragende speler een apart gesprekje over wat je in de praktijk ziet. Doe dit zonder de speler te beschuldigen. Zo merkt hij dat je zijn gedrag in de gaten houdt. Dit kan al preventief werken. Vraag waarom hij het doet. Er kan een ‘goede’ reden zijn. Vraag hem wat je kunt doen om hem te helpen. Houdt het ongewenste gedrag aan? Neem nog eens de tijd voor een gesprek met hem en eventueel zijn ouders. Kies voor een verrassende aanpak. 1. Pik het positieve eruit. Veroorzaakt de speler regelmatig opstootjes tijdens de wedstrijden, maar komt hij ook op voor een medespeler? ‘Heel goed van jou dat je hem beschermt! Ik waardeer dat erg in spelers. Toch praat alleen de aanvoerder met de scheidsrechter, niet jij.’ 2. Geef hem een grote verantwoordelijkheid. Maak hem aanvoerder. 3. Vertel iets over je eigen jeugd. Schep zo een band, als die er nog niet is. ‘Ik had vroeger hetzelfde als jij. Ik stootte zo vaak mijn kop. Had ik toen maar een trainer die het samen met mij wilde oplossen. Je hebt het zelf in de hand.’ 4. Haal een voetbalautoriteit aan die de jongen bewondert. ‘Ken je dat verhaal van Robin van Persie? Bij Feyenoord maakte hij veel ruzie met zijn medespelers. Dat was heel slecht voor het team. Zelfs de beste speler heeft zijn teamgenoten nodig om de wedstrijd te kunnen winnen. Later werd dat Van Persie bij Arsenal en Manchester United wel duidelijk. Nu is hij een echte teamspeler met uitzonderlijke kwaliteiten. Het kostte hem een jaar van zijn voetbalcarrière om dat te snappen. Dat doe jij toch in een week?’ 5. Sluit een weddenschap af. Als jij en de jongen wat meer ontspannen zijn, als je zijn vertrouwen hebt gewonnen, benoem je het negatieve gedrag expliciet. Leg uit wat de gevolgen zijn voor anderen in het


223

team. Vraag na of hij dat begrijpt. Laat het hem zelf eens formuleren. Leg uit waarom je dit gedrag niet meer wilt zien. Vertel hem duidelijk wat de sanctie is bij herhaling. Je kunt er ook voor kiezen de afspraken aan te passen. Een wat meer rebels kind is gebaat bij duidelijke grenzen, waarbinnen hij alle ruimte krijgt. Eis je van iedereen discipline in de kleedkamer? Je kunt de teugels ook wat laten vieren. Voor de wedstrijd mag hij nog altijd niet de clown uithangen, maar voortaan mag dat na de wedstrijd wel. Zet samen met de spelers de drie of vijf belangrijkste afspraken op papier en laat ze door iedereen ondertekenen. Presenteer het niet als contract om ze later aan te kunnen opknopen. Maar zo bereik je soms dat spelers zich meer gebonden voelen bij het geheel. Omgaan met medespelers 1. 2. 3. 4.

Wat is het verschil tussen elkaar tips geven (opbouwende kritiek) en kleineren? We noemen elkaar bij de voornaam, ook in het veld. Geen bijnamen; We schelden niet op elkaar, we helpen elkaar altijd; We houden ons aan de spelregels. Als een speler tijdens de wedstrijd vloekt of een opzettelijke overtreding maakt, haal je hem voor tien minuten aan de kant, ongeacht of de scheidsrechter de overtreding zag; 5. De coach blijft altijd rustig. De coach scheldt niet. Afspraken maken en handhaven Als begeleider ben je het verlengstuk van ouders. Je voedt op. Opvoeden is voor een deel regels en grenzen stellen. Die geven kinderen houvast, regelmaat, duidelijkheid en veiligheid. Wat te doen als ze er toch overheen gaan? 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Leg goed aan kinderen uit wat de regels zijn en waarom die er zijn; Geef zelf het goede voorbeeld. Een speler leert het meeste door na te doen; Geef complimenten en beloon goed gedrag. Dat geeft zelfvertrouwen; Negeer zoveel mogelijk negatief gedrag dat tegen de grenzen aanzit; Reageer duidelijk maar rustig als spelers grenzen overschrijden; Waarschuw bij aanhoudend negatief gedrag, noem de sanctie (even apart zetten) en voer deze bij overtreding daadwerkelijk uit.

Sancties Soms ontkom je er niet aan een speler die voortdurend regels overtreedt te bestraffen. Een sanctie werkt alleen als de gestrafte de sanctie van tevoren kent en als vervelend ervaart. Het vervelende voor jou is dat elke sanctie bijwerkingen heeft voor het team. ‘Goede’ sancties bedenken is moeilijk, juist daarom is het belangrijk daar van te voren over na te denken. Doe je dit niet, dan is de kans aanwezig dat je op het moment zelf geen passende sanctie weet en niet doet – of iets buitenproportioneels. Vergeet ondertussen niet aandacht te geven aan kinderen die zich wel aan de afspraken houden. Zij komen soms te kort. Kondig al in augustus aan dat je de speler die het meest komt trainen aan het einde van de eerste seizoenshelft gaat belonen. Complimenteer een speler die duidelijk voortgang boekt tijdens trainingen of wedstrijden, onderscheid sportief gedrag met een publieke pluim voor zijn eerlijke spel.


224

Omgaan met ouders Ouders krijg je er als coach gratis bij. Wees voorzichtig met stigmatiseren, maar er zijn enkele veel voorkomende stereotypen. De ‘superouder’ is tevreden en altijd bereid om mee te helpen. De ‘overactieve ouder’ is te veel betrokken, beïnvloedt spelers en scheidsrechter. De ‘voetbalouder’ heeft zelf gevoetbald, bemoeit zich met de coaching. De ‘prestatie-ouder’ wil dat zijn kind de beste is. De ‘asociale ouder’ leeft zich niet in andermans kinderen in. De ‘passieve ouder’ corrigeert het eigen kind niet. De ‘afwezige ouder’ komt nooit kijken. Om te voorkomen dat je dit ‘team van ouders’ moet coachen, organiseert HC & FC Victoria aan het begin van het seizoen een bijeenkomst met de volgende onderwerpen: 1. Vertellen wat we doen. Wat leren kinderen op de training, hoe gaat het met de wedstrijden posities en wisselbeleid en wat is de gewenste coachstijl. 2. Praktische afspraken ‘buiten de lijnen’. Wedstrijd en training, voor- en nabespreking, te laat komen en afmelden, uit en thuis spelen, vervoer, douchen, kleding. 3. Omgangsregels ‘binnen en buiten de lijnen’. Wanneer belonen en straffen we. Niet afmelden is volgende keer wissel staan. 4. Betrekken ouders bij randzaken. Dit versterkt de relatie met de ouders en spelers. Wat kunnen ouders doen? Duidelijke afspraken maken. Rijden naar uitwedstrijden (rijschema), kantinedienst, voetbalkleding wassen, drinken halen in de rust, de waterzak beheren, een verslag van de wedstrijd maken voor de website, foto’s of filmpjes maken, scheidsrechter zijn, assisteren tijdens trainingen. 5. Gewenst gedrag langs de lijn. Welk gedrag verlangen wij van ouders. Wij zijn blij met ouders die hun kind stimuleren om naar de training en wedstrijd te gaan, die regelmatig de wedstrijden bijwonen om het kind te motiveren, die positief en plezierig aanmoedigen – niet alleen hun eigen kind maar het hele team – die helpen met leren winnen en verliezen, die complimenten geven en troosten. 6. Ongewenst gedrag langs de lijn. Wat wel en niet. Bemoeien met de opstelling (de coach is de baas), meecoachen of instructies geven (kinderen weten niet naar wie ze moeten luisteren), het veld oplopen om een veter te strikken (verstoort de wedstrijd of training), eigen kind belonen door bijvoorbeeld geld te beloven als hij een doelpunt maakt (verkeerde motivatie), eigen kind straffen of belachelijk maken als het een fout maakt. 7. Als afspraken niet genoeg zijn. De coach moet alle ouders elke week aandacht geven, praatje maken, zodat ze zich betrokken voelen bij de club. Hierdoor kan je inschatten waarom een speler mogelijk iets minder presteert. Probeer eventueel een keer thuis langs te gaan. Hou na twee of drie maanden met elke ouder een tienminuten gesprek, vertel hoe het met hun kind gaat, hoe het vordert, vraag naar bijzonderheden, andere hobby’s, broertjes of zusjes. Is er bijvoorbeeld een reden waarom hij vaak laat op de training komt? 8. Wat als het escaleert? Spreek een ouder die buiten zijn boekje gaat slechts kort aan tijdens de wedstrijd. Er staan andere ouders bij en jij bent druk met de wedstrijd. Geef een korte, non-verbale reactie of vraag na de wedstrijd even verder te spreken. ‘Ik begrijp dat u zo betrokken bent bij de wedstrijd, maar…’ 9. Ouders van de tegenpartij. Die zijn de verantwoordelijkheid van de coach van de tegenpartij. Hij kan gevraagd worden om op te treden.


225

Meisjes in jongensteams Zie erop toe dat een meisje in een jongensteam zich niet schikt in een dienende rol. Veel coaches maken het misverstand dat meisjes in de pupillenleeftijd minder goed kunnen voetballen dan jongens. Dit is zeker niet het geval als ze op dezelfde leeftijd starten en er evenveel tijd aan besteden. Veel meisjes beginnen later met voetballen omdat ze eerst een andere sport proberen of omdat ouders koudwatervrees hebben. Maar als ze in de F- en Epupillenleeftijd gemengd spelen, voetballen ze net zo goed als jongens. Daag ze bovendien uit om initiatief te nemen. Stel ze net zo vaak voorin op als jongens. Meisjes mogen tot en met de A-junioren bij de jongens voetballen. Een gemengd team kent geen grote verschillen in leeftijd, beleving, ambitie of fysieke kracht. De motorische en psychische ontwikkeling van jongens en meisjes lopen tot het twaalfde jaar parallel. Meisjes komen meestal eerder in de puberteit. Tot het vijftiende jaar doen zich daarom – voor voetbal – nog steeds geen onoverkomelijke verschillen voor.

Alle spelers zijn belangrijk Trainers en teamleiders delen hun spelersgroep vaak heimelijk in op ‘bepalende spelers’ en ‘ballast’. De eersten worden uitgedaagd, krijgen tips, worden als voorbeeld naar voren gehaald, krijgen complimenten en vertrouwen. De anderen hangen er een beetje bij. Aan het einde van het seizoen zien deze trainers de bevestiging van het beeld dat zij zich in het begin al hadden gevormd. Investeer in iedere speler. Je zult zien: na twee of drie seizoenen liggen de verhoudingen in de groep weer anders. Onderschat ook kleine of jonge spelers niet. Het is verleidelijk spelers op te stellen op basis van de mate waarin die kenmerken van volwassenen tonen. Spelers die de bal ver naar voren schieten, op kracht langs de tegenstander lopen of dingen snel snappen genieten bij nogal wat coaches de voorkeur. Met kleine of speelse spelers win je de oorlog niet, denken ze. Een self-fulfilling prophesy. Gun ze vertrouwen en je zult zien welke verborgen krachten zich op termijn openbaren.


226

Training Voetbalecht trainen Trainen is het vereenvoudigen van voetballen, afgestemd op de mogelijkheden van in dit geval D-pupillen. In oefenvormen en partijvormen die zijn afgeleid van een echte wedstrijd help je ze spelsituaties in aanvallen en verdedigen op te lossen. Je leert ze zo het spel beter te beheersen. In een training kun je dingen doen die in een wedstrijd niet kunnen. Je kunt spelsituaties vereenvoudigen door minder tegenstanders en medespelers en door de ruimte en regels aan te passen. Je kunt het spel stilzetten, een vraag stellen, dingen voordoen, een tip geven en de oefening makkelijker of juist moeilijker maken. Tekortkomingen die je tijdens de wedstrijden opvielen, geef je op de training extra aandacht door vereenvoudigingen van het spel en door het geven van aanwijzingen. Hoe eenvoudiger de oefening, hoe overzichtelijker de situatie voor de speler. Hoe meer herhalingen hij daarvan ervaart, hoe meer hij ervan leert. Maar pas op. Niet elke versimpelde voetbalvorm is een goede oefenvorm. D-pupillen leren voetballen door te voetballen. Een partijtje op straat verdient bij wijze van spreken de voorkeur boven eindeloos de bal hoog houden. Ze leren voetbalvaardigheden niet ‘geïsoleerd’ aan, maar zoveel mogelijk in vereenvoudigde spelsituaties. Door zelf ‘echt’ doelpunten te kunnen maken, en zelf ‘echt’ doelpunten te moeten voorkomen. Niet in je eentje met bal, maar bijvoorbeeld 2 tegen 1 met keeper. Oefenvormen voor D-pupillen moeten altijd ‘voetbalecht’ zijn. Stel dat jouw spits vaak in een kansrijke positie komt, maar daaruit te weinig scoort. Veel coaches kiezen er dan voor om eindeloos met hem te oefenen op het afwerken op doel, met of zonder keeper. Maar in de oefenvorm ‘2 tegen 1 plus keeper’ breng je hem in de ‘wedstrijdechte’ situatie die hij vaak ervaart. Onder druk van één verdediger en in samenwerking met één medespeler komt hij vaak in een echte, kansrijke positie en kan hij veel oefenen op het scoren. De kans dat hij in de wedstrijd daadwerkelijk beter gaat handelen, wordt zo groter. Trainen is weliswaar het vereenvoudigen van voetballen, maar de belangrijkste kenmerken van een echte voetbalwedstrijd moeten zo goed mogelijk behouden blijven. Zo kunnen in elke oefenvorm nog altijd twee partijen scoren. In elke oefenvorm zoeken twee partijen oplossingen bij twee situaties. Wat moeten wij als team doen als wij de bal hebben? Wat moeten we doen als zij de bal hebben? Elke oefenvorm kent bij voorkeur deze structuur en is een vereenvoudiging van de echte voetbalwedstrijd. Waarom is het belangrijk dat voetbalvormen zijn afgeleid van een echte wedstrijd? Met name in voetbalechte situaties herkennen spelers wat ze oefenen. Alleen dan ervaren ze of de keuzes die ze maken leiden tot succes. Hoe kleiner het verschil tussen de situatie van de training en die van de wedstrijd, hoe groter de kans dat ze het geleerde ook toepassen in de wedstrijd. Bovendien motiveert het idee dat er op de training ‘echt’ wordt gevoetbald hen tot een grotere inzet tijdens die training. Toch kun je wel degelijk spelers soms geïsoleerd laten trainen, zonder de weerstand van een tegenstander. Een speler kan zelfs in de meest vereenvoudigde oefenvorm nog zeer veel moeite hebben om een bepaalde handeling met bal goed uit te voeren. Zo kan een speler zijn ‘verkeerde’ been prima oefenen door de bal te schieten tegen een muurtje. Je kunt hem huiswerk meegeven en hem laten oefenen op een bepaalde schijnbeweging. Maar die vaardigheden zijn uiteindelijk niets waars zonder het rendabel toe te passen in de echte wedstrijd.


227

Vraag je bij elke training af: 1. Is de training voetbalecht? Is de oefenvorm een zinvolle vereenvoudiging van het voetballen? Is er sprake van aanvallen, verdedigen en omschakelen voor beide teams? Wordt er gespeeld om te winnen? 2. Is er veel actie? Zijn er voldoende herhalingen van dat wat je wilt oefenen? Zijn er voldoende leermomenten, beurten, prikkels? Zijn de wachttijden niet te lang? Genoeg ballen? 3. Is de training afgestemd op de groep? Heb je rekening gehouden met leeftijd, vaardigheden en beleving van de groep? 4. Is de coaching afgestemd op de groep? Wordt de bedoeling van de oefenvorm duidelijk gemaakt? Wordt het voorgedaan, worden oplossingen aangedragen? Wordt er ingegrepen en zo nodig stilgezet? Wordt de boel op gang gehouden? Wordt het moeilijker of makkelijker gemaakt? Veel prikkels In een vereenvoudigde partijvorm moeten de weerstanden aanwezig zijn die een D-pupil ook tegenkomt in een zaterdagwedstrijd van 11 tegen 11. Een partijtje van 4 tegen 4 zonder keeper is daarvan de kleinste, uitgeklede vorm waarbij alle belangrijke weestanden zijn behouden. Het leent zich uitstekend om te leren voetballen. De kleinere teams, het kleinere veld, de kleine doelen en de versimpelde regels zijn factoren die kinderen dichtbij de essentie van voetbal houden. Wat is de essentie van D-pupillenvoetbal? Bij D-pupillen denken veel trainer-coaches aan spelers die hun bewegen inmiddels volkomen beheersen, die elke week bewust hun prestatie opvijzelen, die zichzelf graag meten aan anderen en met hun team gezamenlijk een doel willen nastreven. Dat klopt. Maar bij eerstejaars D-pupillen denken trainer-coaches aan nog iets anders. Onzekere spelers, die zich plots geconfronteerd zien met een onoverzichtelijk spel van 11 tegen 11, een twee keer zo groot veld en vele nieuwe spelregels. Die voor het eerst het voetbal van volwassenen spelen. Trainer-coaches zien hier een goede reden in om deze kinderen van elf vanaf nu maar helemaal te benaderen als volwassenen. Alles is voortaan gericht op het winnen van de wedstrijd, niet meer op het boeken van winst. D-pupillen moeten van deze trainer-coaches leren spelen op buitenspel, moeten beschikken over een uitstekende conditie, moeten spelen op of over het randje, de grenzen van het toelaatbare durven zoeken, leren spelen op de counter. Als poppetjes van een tafelvoetbalspel, overgeleverd aan de grillen van de trainer-coach. Verstandig? Op korte termijn win jij er zeker wedstrijden mee. Maar de spelers zelf leren er niet beter door voetballen. De beperkte tijd die je met je spelers in een week hebt, kun je beter gebruiken om spelers zelf spelsituaties te leren oplossen. Trainer-coaches puzzelen ook graag met het ‘spelersmateriaal’. Ze zoeken naar de ‘ideale’ opstelling waarmee de kans op het winnen van de wedstrijd het grootste is. Ze stellen de beste of sterkste spelers op in de as, met de overige spelers vullen ze de resterende posities op. De keeper houdt zijn doel schoon, de centrumverdediger rost de bal zover mogelijk naar voren en de centrumspits schopt hem erin. Aan overige posities wordt minder aandacht besteed. In teams die zo van hun coach moeten spelen, komen veel spelers zelden aan de bal. Zij leren weinig.


228

Hebben je D-pupillen eigenlijk wel iets geleerd bij de E-tjes, vraag jij je in het begin van het seizoen mogelijk af. Toen ze nog tweedejaars E-pupillen waren, leerden ze zich wel degelijk optimaal over het veld te verdelen. Ze leerden combinaties te maken en samen doelgericht te spelen. Als eerstejaars D-pupillen lijken ze dit opnieuw te moeten leren. Sommige trainercoaches ondersteunen hen daarin te weinig. Om te beginnen is het belangrijk dat je spelers duidelijk maakt dat voetballen een teamsport is. In een team val je samen aan en verdedig je samen. Om dat goed te kunnen doen, is het belangrijk een aantal taken te verdelen. Elke speler moet een goed beeld krijgen van de inhoud van zijn taak en hoe hij deze het beste kan uitvoeren. Het is jouw taak om veel situaties te creëren tijdens wedstrijden en trainingen, waarin zij die basistaken kunnen ontwikkelen. Het is belangrijk dat spelers niet alleen partijtjes spelen tijdens een training. Ze moeten voetbalhandelingen oefenen die ze in het veld op zaterdag uitvoeren. Ben jij als coach niet verantwoordelijk voor de training? Praat hier dan met de trainer over. Praat hem na de wedstrijd bij over dingen die al aardig goed gaan en over dingen die beter kunnen. Een ideaal middel om vanuit een bepaalde basistaak te leren spelen, is het oefenen in partijvormen van 4 tegen 4 of een vereenvoudiging hiervan. In 4 tegen 4 zit alles wat spelers nodig hebben, het is de essentie van het voetballen. Opgesteld als een ruit ervaren de spelers snel de relatie met hun rol in de opstelling op zaterdag. Zo kan het ene team bestaan uit een centrale middenvelder, de twee vleugelspitsen en de spits. Het andere team uit een centrumverdediger, de linker- en rechtervleugelverdediger en een centrale middenvelder. In een oefenvorm als ‘4 tegen 4 lijnvoetbal’ doet zich dan vaak de situatie voor van bijvoorbeeld een linkervleugelspits tegen een rechtervleugelverdediger. Bij de F- en E-pupillentraining was het ontwikkelen van technische basisvaardigheden belangrijk, en dat is bij de D-pupillen niet anders. Maar het accent verschuift. Bij de Fpupillen lag de nadruk op het doelgericht leren handelen met de bal. Bij de E-pupillen op het doelgericht samenspelen: het handelen met en zonder bal, de individuele keuzes en het onderling afstemmen. Bij de D-pupillen staat centraal dat dit alles steeds meer gebeurt vanuit een bepaalde basistaak in het team. In voetbalvormen als 4 tegen 4 belanden spelers vaak in een situatie om voetbalhandelingen te oefenen. Situaties, waarin ze zelf moeten kiezen. De bal aannemen, dribbelen en schieten? Of een ander aanspelen en zelf doorlopen? Zo ontwikkelt zich het spelinzicht. Inzicht in medespelers en tegenstanders, in ruimte en tijd – handelingsnelheid. Wil je een bepaalde voetbalhandeling bij het opbouwen vaker aan de orde laten komen? Dan varieer je vanuit het 4 tegen 4 bijvoorbeeld op de manier van scoren, om zo spelers te beïnvloeden in hun handelen. Moeten ze van jou beter leren aannemen en passen? Kies dan voor 4 tegen 4 met 4 kleine doeltjes. Wil je het dribbelen verder ontwikkelen? Dat kan het beste in 4 tegen 4 lijnvoetbal, waarbij ze moeten scoren door met de bal over een lijn te dribbelen. Hoe meer van deze prikkels in een uurtje training, hoe meer ze leren. En hoe groter de kans dat ze aan het eind van deze laatste pupillenperiode op een volwaardige manier een partijspel 11 tegen 11 kunnen spelen. Het is goed om op de training 4 tegen 4 te spelen, maar vergeet niet daarnaast de verdere vereenvoudigde oefenvormen aan te bieden, vormen waarbij specifieke aspecten van het aanvallen of verdedigen aan de orde komen. Bij elke vereenvoudigde oefenvorm (4 tegen 3, 3 tegen 2, 2 tegen 1) blijft het om één credo draaien. Voetballen leren D-pupillen door te voetballen. Door veel balcontacten, in echte voetbalsituaties.


229

Let erop dat elke oefenvorm die je aanbiedt spelers in een ‘dwingende leersituatie’ manoeuvreert. Zelf als jij verder niets toevoegt of kan toevoegen, garandeert de situatie al een leereffect. Het mes snijdt zo aan twee kanten, want zo’n oefenvorm levert jou ook veel momenten op om te observeren. Terwijl zij oefenen – zonder onnodige onderbrekingen en wachttijden – geef jij op de juiste momenten je spelers aanwijzingen bij de keuzes die zij moeten maken. Je stelt vragen en geeft voorbeelden. Hoe kunnen we als drietal het beste de twee verdedigers uitspelen? Wat moeten we met de ruimte doen? Hoe kunnen we de bal het beste passen? Wat is belangrijk in het aannemen van de bal? Wanneer moet je de bal inspelen en wanneer kan je beter zelf dribbelen? Op de training heb je ook de kans om te experimenteren. Hoe doet een aanvaller het als middenvelder – en andersom?


230

Gouden trainingstips D-pupillen (11-13 jarigen)… 1. … komen langzaam in de groeispurt. Eerstejaars D-pupillen hebben ideale lichaamsverhoudingen. Ze spannen zich graag intens in om zich uit te kunnen leven. Hou wachttijden kort, zorg voor veel balcontacten. Maar de coördinatie van sommige tweedejaars D-pupillen wordt soms houterig door snelle lichaamsgroei. Hou rekening met hun beperkte belastbaarheid; 2. … stellen hoge eisen aan zichzelf. De onzekerheid over eigen prestaties neemt toe. Tegelijk spiegelen ze zichzelf aan onbereikbare, beroemde idolen. Geef positieve feedback op concrete acties om het zelfvertrouwen op te bouwen. Kinderen moeten zich succesvol voelen om dingen te willen herhalen en nieuwe dingen uit te proberen. Bouw op succesvolle pogingen. ; 3. … spelen steeds liever op een vaste positie in het veld. Dat geeft ze een gevoel van veiligheid. Gun ze dat, maar rouleer af en toe nog posities door ze bijvoorbeeld één linie op te laten schuiven; 4. … krijgen graag individuele aandacht. Laat ze hun vaardigheden voordoen aan de groep en gebruik ze als voorbeeld bij een uitleg. Maar praat ook afzonderlijk met ze of trap even een balletje; 5. … geven graag hun mening. Ze worden zich meer bewust van hun eigen kwaliteiten in verhouding tot die van medespelers. Ze uiten meer kritiek op anderen. Pas daarom meer dan ooit op met vergelijkingen onderling. Stel niemand als negatief voorbeeld. Ook jij kunt onder vuur komen liggen. Vraag na afloop van iedere training wat ze er wel en niet leuk aan vinden en waarom; 6. … willen samenwerken. Het team wordt belangrijker. Spelers tonen graag verantwoordelijkheid voor het team. Hou ze voor dat door goed samenwerken succes mogelijk is; 7. … varen wel bij routine en structuur. Voor geleidelijk veranderingen door in de training. Bouw een structuur waarin continuïteit centraal staat, maar ruimte is voor verbetering en verandering; 8. … zijn doelgericht. Het scoren van doelpunten en het voorkomen van tegendoelpunten betekent veel voor ze. Laat dit in alle oefenen partijvormen terugkomen. Geef steeds duidelijk aan hoe beide partijen kunnen scoren, hoe er punten kunnen worden gehaald en zorg ervoor dat de stand wordt bijgehouden; 9. … zijn wedstrijdgericht. Ze kunnen wedstrijdgericht trainen en complexe voetbalsituaties overzien. Bied veel partijvormen aan; 10. … hebben een sterk gevoel voor rechtvaardigheid. Alle kinderen houden ervan als dingen eerlijk zijn. Stel hoge verwachtingen, maar wees consequent. Zorg ervoor dat persoonlijke situaties en humeur geen effect hebben op je gedrag. Periodiseren Als trainer beïnvloed je D-pupillen systematisch. Je doel is: op doordachte wijze hun voetbalprestaties ontwikkelen. Niet vandaag dit en volgende week weer heel iets anders. Met één training op één aspect boek je weinig resultaat. Trainingen zijn op elkaar afgestemd – en op de wedstrijd. Je werkt met een planning. Dit wil niet zeggen dat je een dik boek met uitgewerkte trainingen hebt klaarliggen. Wel een schets van de beginsituatie van het team en een lijn waarlangs je de verbeteringen wilt realiseren. Het planmatig beïnvloeden van aanvallen en verdedigen tijdens wedstrijden en trainingen noemen we ‘periodiseren’.


231

Het is slim om in de zomer en de winter een trainingsplan voor het komend half jaar uit te werken. Wat oefenen we precies wanneer? En uit welke oefenvormen kunnen we kiezen? Om het opbouwen en scoren te verbeteren, kun je kiezen uit een van deze vijf doelstellingen: 1. Verbeteren van het positiespel in de opbouw; 2. Verbeteren van het op de juiste momenten diep spelen in de opbouw om van daaruit kansen te creëren; 3. Verbeteren van het uitspelen van de één tegen één situatie om zodoende kansen te creëren; 4. Verbeteren van het creëren en benutten van kansen wanneer een speler de achterlijn heeft gehaald; 5. Verbeteren van het scoren, het benutten van kansen. Om het storen en voorkomen van doelpunten te verbeteren, kun je kiezen uit een van deze vijf doelstellingen: 1. Verbeteren van het storen van de opbouw van de tegenpartij en het op het juiste moment veroveren van de bal; 2. Verbeteren van het voorkomen van dieptespel in de opbouw van de tegenpartij en het beter verdedigen nadat de bal door de tegenpartij is diep gespeeld; 3. Verbeteren van het verdedigen in de één tegen één situatie en het op het juiste moment veroveren van de bal; 4. Verbeteren van het storen van de opbouw waardoor de tegenpartij niet zo makkelijk een voorzet kan geven en het voorkomen van doelpunten wanneer de tegenpartij een kans krijgt; 5. Verbeteren van het storen van de opbouw van de tegenpartij en het voorkomen van doelpunten. Voor D-pupillen is het nog niet relevant om specifiek te trainen op de derde teamfunctie: het omschakelen. Ze moeten eerst leren hoe ze vanuit een bepaalde taak binnen het team samen kunnen aanvallen en verdedigen. Natuurlijk eindigt na het veroveren of verliezen van de bal het spel niet. Als in een training de opbouw centraal staat, moet de tegenpartij bereid zijn goed te storen. Zij blijven alleen gemotiveerd als ze na verovering van de bal kunnen scoren. Beide teams oefenen zo impliciet op het omschakelen. Vergeleken met E-pupillen mag je wat betreft het samen snel omschakelen wel hogere eisen stellen.


232

De doelverdediger Bij de D-pupillen is het steeds meer duidelijk wie van de spelers keeper wordt. Sommigen wille niet meer anders. Ze krijgen reeds enkele jaren ‘geïsoleerde’ keeperstraining, onder leiding van een gediplomeerde keeperstrainer. Een noodzaak om in het doel optimaal te kunnen functioneren. Deze training is naast de reguliere training van het team. Keeperstraining komt niet in de plaats van, maar is extra. De keeper heeft een niet te onderschatten rol. Op regulieren trainingen schenk je aandacht aan die rol… 1. … in het team. De keeper neemt niet alleen een bijzondere positie in het team in omdat hij als enige speler de bal binnen het eigen strafschopgebied met de handen mag spelen. Hij is tevens één van de weinige spelers die in de opbouw niet te maken heeft met een directe tegenstander. Dat betekent dat hij door anderen voortdurend in het spel kan worden betrokken; 2. … in oefenvormen waarbij het verdedigen centraal staat. Zijn rol blijft niet beperkt tot het tegenhouden en verwerken van de bal. Hij helpt ook mee bij het storen van de opbouw van de tegenpartij. Hij bespeelt de ruimte achter de laatste linie, neemt daar de juiste positie in, bewaakt de taken van het team – met name de laatste linie – en coacht medespelers om een schot op doel, dieptebal, voorzet of een duel 1 tegen 1 te voorkomen; 3. … in oefenvormen waarbij het aanvallen centraal staat. Beschouw de keeper als de ‘eerste aanvaller’. Noem het soms ook zo, als stof tot nadenken. Nadat hij de bal heeft veroverd of na een spelhervatting start de opbouw bij hem. Hij kan de bal inrollen, inwerpen, uittrappen uit de hand, uittrappen van de grond, een doeltrap of vrije trap nemen of een terugspeelbal aannemen en verwerken. Hij kan kiezen voor het spelen van de lange bal – omdat hij een mogelijkheid ziet om snel een kans te creëren of omdat een oplossing via de laatste linie of het middenveld hem risicovol lijkt. Maar hij kan ook kiezen voor een opbouw via de laatste linie of het middenveld. Belangrijk is dat hij risicoloos opbouwt en geen gedekte spelers aanspeelt. Na de start van de opbouw heeft hij nadrukkelijk de taak de opbouw op gang te houden door achter de bal aanspeelbaar te blijven. Hij kiest zodanig positie dat hij bij balverlies snel het doel kan afschermen. Indeling van de training Verdeel de tien trainingsdoelstellingen over een periode van vijftien weken en begin dan weer van voor af aan. Laat een doelstelling minimaal drie weken achter elkaar aan de orde komen. Kies elke week één training met een doelstelling in het aanvallen en één training met een doelstelling in verdedigen. Besteed net zoveel aandacht aan het verdedigen als aan het aanvallen. Soms kun je wel meer accent leggen op het een, maar de twee teamfuncties hangen nauw samen. Het verbeteren van het één kan alleen worden getraind als het ander ook al een bepaald niveau kent. Bij elke doelstelling horen specifieke oefenvormen. Die kun je eenvoudig of meer complex aanbieden. De structuur van een training van D-pupillen kent een vaste basisstructuur. Zo kan een training beginnen met een korte warming-up zonder bal. Doel hiervan is vooral spelers in de sfeer te brengen van de training. Voor tweedejaars D-pupillen hebben loopvormen met dynamische rekvormen al enige zin. Beperk dit wel tot 5 minuten. Vervolg met een wat langere warming-up met bal. Daarin oefenen spelers handelingen als dribbelen, drijven, aannemen, passen of schieten, passend bij het gekozen accent voor de training.


233

Indeling van de training (60 minuten) 1. 2. 3. 4. 5.

Warming-up zonder bal (maximaal 5 minuten) Warming-up met bal, maximaal 10 minuten; Oefenvorm gericht op het aanvallen of verdedigen (maximaal 15 minuten) Partijvorm 4 tegen 4 om het geleerde onder 2 toe te passen (maximaal 15 minuten) Partijvorm 6 tegen 6 of 7 tegen 7 (afhankelijk van het aantal spelers: maximaal 15 minuten) 6. Nabespreking / opruimen met spelers (5 minuten) Goede voorbereiding De organisatie van een training begint voor de training. Bedenk van tevoren wat je wilt gaan trainen, hoeveel ruimte en tijd er tot je beschikking staan, welke materialen je nodig hebt en hoe groot de groep is. Hou in je voorbereiding van de training rekening met de samenstelling van de groep. Hoe oud zijn de spelers – eerstejaars of tweedejaars – en wat is hun niveau? Trainen is het met plezier spelers nog beter maken. Nog beter maken in aanvallen en verdedigen. Belangrijk is het woordje ‘nog’. Uitgezonderd kinderen die net beginnen met voetballen, kunnen F-pupillen al heel wat. De trainer moet zo snel mogelijk een beeld krijgen van wat dat allemaal is. Als hij ze nog niet in wedstrijden heeft gezien, kan dat het beste door het spelen van kleine partijtjes. Stippel het circuit alvast uit, waarbij alle oefenvormen al klaar staan in diverse speelvakken. De spelers rouleren dan zonder oponthoud van vak naar vak. Baken deze vakken flexibel af met hoedjes zodat je ze snel kunt vergroten of verkleinen. Om de saamhorigheid binnen een D-elftal te stimuleren, is het essentieel dat het team minstens eenmaal per week traint. Door hen goed te observeren kom je dingen te weten waar je op zaterdag niet altijd achter komt. Voetbaltechnische dingen, maar ook hoe ze met elkaar omgaan. Kliekvorming, spelers die er buiten vallen, trouwe aanwezigen, structurele absenties, spelers die extra hun best doen op de training of juist vaak laten afweten. Bovendien zijn dit ideale momenten om je een beeld te vormen van wat ze meemaken op school, in de wijk of tijdens een verjaardag in de familie. Kun jijzelf niet aanwezig zijn, vraag dan of de trainer jou op de hoogte houdt over dit soort zaken. Praatje vooraf Zoek een handige plek als je voor de groep staat – een plek waar kinderen niet worden afgeleid. Laat kinderen bij lekker weer zitten. Zorg ervoor dat je de hele groep kunt overzien – en dat zij jou goed zien en horen. Spelers hebben een felle, laagstaande zon, hun ouders en partijtjes op de andere velden in de rug, jij een harde wind. Hou je welkomstwoordje kort en krachtig. Refereer aan wat centraal stond in de laatste trainingen, vraag naar wat er nog beter kan in de wedstrijden en kondig aan dat we daar maar eens op moeten trainen. Betrek kinderen bij je plan, dat motiveert ze. Nadat je de oefenvorm hebt uitgelegd en voorgedaan, begint het werk pas echt. Je begeleidt, stuurt ze in de goede richting, corrigeert soms bij fouten, coacht ze. Wees je bewust van jouw natuurlijke stijl. In de klassieke, disciplinaire stijl kies je ervoor strak te leiden. Je stelt je centraal op, legt de oefenvorm nadrukkelijk en uitvoerig uit. Vervolgens


234

bewaak je met strakke orde rust en werktempo. Je corrigeert veel, geeft voortdurend ongevraagd advies. Deze stijl past niet bij D-pupillen. Het kan zijn dat je meer geschikt bent om oudere leeftijdsgroepen te coachen. De ‘moderne’ zorgzame stijl past wel bij D-pupillen. Eerst schep je een prettige sfeer, laat je een speler het voorbeeld geven en corrigeer je alleen als spelers de bedoeling niet door hebben. Je houdt het kort en duidelijk. Je stopt situaties alleen als ze er echt iets van kunnen leren, niet om jouw kennis te etaleren. Verder laat je ze zelf problemen oplossen, biedt je ruimte voor eigen inbreng en help je ze individueel. Als je toch corrigeert, doe je dit niet frontaal tegenover een speler. Dit kan hem in verwarring brengen – en jou het overzicht op het veld doen verliezen. Je gaat bij hem staan, kijkt samen naar de situatie, doet het voor, moedigt aan. Dan stap je weer snel buiten de lijnen. Plaatje, praatje, daadje Het is goed om de training van D-pupillen te beginnen met een rustige warming-up zonder bal. Vooral de spieren van tweedejaars D-pupillen, die aan het begin van de groeispurt staan, kunnen extra doorbloeding gebruiken. Zo’n niet explosieve start voorkomt blessures. De spieren en pezen van veel eerstejaars D-pupillen zijn echter nog zo soepel – zij rennen zo weg. Al met al helpen enkele loopvormen de gehele groep vooral om in de sfeer van der training te komen. Hierna volgt een warming-up met bal. Na de warming-up volgt een oefenvorm in één van de twee teamfuncties aanvallen of verdedigen. Dit betekent natuurlijk niet dat het spel stopt als de bal wordt verloren of veroverd. Als het verbeteren van de opbouw centraal staat, lukt dit alleen als de tegenpartij bereid is goed te storen. Je motiveert deze daartoe alleen als ze na het veroveren van de bal ook echt kunnen scoren. Zo oefenen beide teams impliciet toch op omschakelen. Houd tussen de oefenen partijvormen door rekening met de verhouding arbeid-rust. Ga ervan uit dat spelers zoveel mogelijk moeten bewegen, maar je hoeft ze niet af te matten. Zorg er tijdens de winter voor dat ze geen kou vatten door stil te staan. Moeten ze toch even wachten, leer ze dan ‘actieve rust’ te houden met een bewegingsopdracht (bal hooghouden, bal afkappen, dribbelen op de plaats). Elke oefenvorm begint met jouw uitleg van de bedoeling. Hanteer daarbij de volgorde: plaatje, praatje, daadje. Eerst doe jij het zelf voor, zodat de spelers het ‘plaatje’ voor zich zien. Je uitleg (‘praatje’) hou je daarbij kort, het ‘daadje’ door een speler uit de groep is het belangrijkst. Zo’n demonstratie werkt altijd beter dan een lange uitleg van jou. Bovendien maakt het jou duidelijk of de spelers de oefening begrijpen. Het is ook een mooi moment om een speler die aandacht vraagt (bal wegschoppen, teamgenoten afleiden) de oefening voor te laten doen. 1. 2. 3. 4.


Als de oefenvorm in gang is gezet, controleer je of de bedoeling bij iedereen duidelijk is. En: voldoet het aan de eis van veel herhaling? Kan de wachttijd nog korter door de vorm twee keer uit te zetten? Lukt de uitvoering ongeveer even vaak als dat het niet lukt? Moet de ruimte groter of kleiner? Maar zet tijdens de training niet veel meer om. Kleine aanpassingen kunnen wel, maar sleep niet uitgebreid met materiaal. Jouw organisatie is een middel, geen doel. Het gaat er om dat spelers veel balcontact hebben. Een verbetering kan tot de volgende keer wachten.


235

Vijftien do’s in een training voor D-pupillen 1. 2. 3. 4. 5.

Houd korte inleiding over doelstelling training en begin zo snel mogelijk; Breng spelers met warming-up zonder en met bal in de sfeer van de training; Leg de bedoeling uit van elke oefenvorm; Plaatje, praatje, daadje; Eerst oefenen in een vereenvoudigde vorm, dan toepassen in 4 tegen 4 en afsluiten met een partijspel; 6. Controleer of spelers de bedoeling begrijpen; 7. Controleer op veel prikkels, veel leermomenten; 8. Controleer of het lukt maar ook soms mislukt; 9. Maak het eventueel moeilijker of makkelijker; 10. Maak eventueel ruimte groter of kleiner; 11. Zorg dat elke speler voldoende positieve aandacht krijgt; 12. Laat spelers leren door ingrijpen, stopzetten, vragen stellen, oplossingen laten aandragen, aanwijzingen geven, voorbeeld geven, laten voordoen – maar coach niet te veel; 13. Controleer in partijtje of het geleerde wordt toegepast; 14. Coach begeleidend, concentreer je op dat wat je belangrijk wilde maken en niet teveel op andere dingen; 15. Evalueer: is de bedoeling bereikt? Wat ging goed en wat kan nog beter? Beperk chaotische momenten Als lastig coachbare spelers trainen, is er vaak niets aan de hand. Juist op de momenten ertussen kan het soms even fout gaan. Ballen pakken, bij elkaar komen, doorwisselen, opruimen. Beperk die momenten tot het minimum. Gaat het toch fout, blijf dan rustig. Drukke trainer, drukke speler… Coachen tijdens de training Niet jij maar de speler beslist wat hij doet in bepaalde situaties. In de wedstrijd en op de training. Je zegt hem niet voor wat hij zou kunnen doen, maar laat het hem zelf ontdekken. Je kunt hem wel helpen om de goede keuzes te maken. Je kunt hem ook uitdagen om na te denken over mogelijke oplossingen door het stellen van een vraag. Maar niet door te roepen vanaf de zijlijn. Hij leert veel meer als hij al eerder door jou is voorbereid op keuzes. Leg een vorm alleen stil voor aandachtspunten die centraal staan. Dat kan de specifieke doelstelling zijn van de trainingsvorm (beter opbouwen en kansen benutten door samenspel in een situatie van overtal), maar ook een algemene wenk die altijd geldt (veld groot houden bij opbouwen). Als jouw aanwijzing betrekking heeft op het team, dan is het verstandig een situatieve stop te lassen. Als slechts één individuele speler moeite heeft met aannemen of passen, kun je hem ook helpen – anderen leren daarvan. Dit kan begeleidend, in de oefenvorm zelf. Of juist apart van de rest, wanneer de speler even rust heeft. Tussen twee vormen door speel je de bal een paar keer met hem over en legt hem uit hoe hij de bal moet raken. Leg je het spel stil, dan is het zaak dat de spelers blijven staan in die situatie waar jij iets over wilt zeggen. Je ziet een aanvaller die twee tegenstanders probeert te passeren terwijl een medespeler vrij staat. Herken de leersituatie zo spoedig mogelijk, zodat dit zo ‘echt’


236

mogelijk is. Roep ‘stop!’ De spelers zullen gelijk stilstaan en je aankijken. Nu is het zaak dat je de spelers snel het probleem doet inzien, en dat zij vervolgens zelf een oplossing aandragen. Thuis oefenen Laat spelers een bepaalde beweging thuis oefenen. Daag ze uit met een nieuwe beweging te komen die teamgenoten dan weer kunnen oefenen. Besteed hier aandacht aan, tijdens warming-up met bal en oefenvormen, als de situatie daar om vraagt. Bewust trainen op koppen komt bij de D-pupillen aan de orde. Met een thuis uit te voeren spelletje als ‘tienen’ (alleen scoren uit de lucht of met het hoofd) of voetbalsquash tegen een muur kun je kinderen spelenderwijs het aannemen, passen, schieten en koppen laten oefenen.


237

Voetbalhandelingen bij D-pupillen Aanvallen Opbouwen: 1. Dribbelen en drijven 2. Aannemen en meenemen 3. Passen 4. Positie kiezen en vrijlopen Scoren: 5. Schieten 6. Koppen Verdedigen Storen: 6. Druk zetten op de balbezitter 7. Duel om de bal 8. Scherp dekken in de omgeving van de bal 9. Rugdekking, ruimtedekking, knijpen, nuttig blijven Voorkomen van doelpunten: 10. Tegenhouden van de bal


238

Aanvallen Het opbouwen D-pupillen voetballen vanuit hun basistaken, komen door samenspel op de helft van de tegenpartij en creëren van daaruit kansen. Dit samenspel bestaat uit het dribbelen, passen, aannemen en meenemen van de bal door de speler met bal en het vrijlopen en positie kiezen door alle andere spelers. Dribbelen en drijven Wat? Met de bal afstand overbruggen. Bestaat uit snelheid maken met de bal, afschermen van de bal, de bal kort bij je houden, de richting veranderen – kappen – een schijnbeweging maken en passeren. Waar en wanneer? ‘Dribbelen’ is het voortbewegen van de bal in een laag of hoger tempo in een kleine ruimte. ‘Drijven’ is het voortbewegen van de bal in een hoog tempo in een grote ruimte. Hoe? Speelbeen: raak de bal zodanig en zo vaak dat je hem in het looptempo en in goede richting kan meenemen. ‘De bal aan een elastiekje.’ Voet speelbeen: houd juiste spanning in voet en enkel, laat de bal niet wegspringen. Raakvlak: beroer de bal afhankelijk van richtingsverandering afwisselend met wreef, binnenof buitenkant van de voet. Romp: buig bovenlichaam iets over de bal, ondersteun de balans met je armen. Lopen: knieën licht gebogen (geen atletiekloop). Aandacht: op omgeving (spelsituatie) en op het veld direct in de omgeving van de bal (oneffenheden in het gras). Wat ziet de trainer / coach, wat doet hij voor en wat zegt hij? ‘Is er rugdekking? (staan medespelers in betere positie?) – Je aanloopsnelheid is te hoog of te laag – speel de bal niet te ver voor je uit – ga niet te dicht naar de verdediger toe – maak de schijnbeweging op tijd, anders blokkeert de verdediger de bal – zorg dat je versnelt tijdens en na de passeeracties, anders ben je makkelijk te verdedigen – scherm de bal tijdens de passeeractie af, hou je lichaam tussen tegenstander en bal – snijd na de passeeractie de tegenstander de pas af – hou de bal in gunstige positie om te kunnen schieten of een voorzet te geven.’


239

Aannemen en meenemen Wat? Het controleren van de bal kan met de binnenkant voet, wreef, buitenkant voet, bovenbeen, borst en onder de voetzool. Het verwerken van de bal kan door weg te draaien en van richting te veranderen. Wanneer? De bal wordt aangenomen als deze niet direct kan worden doorgespeeld. De bal wordt verwerkt als het spel moet worden verplaatst van weinig naar meer speelruimte. Hoe? Kies goed positie ten opzichte van bal en tegenstander om goed waar te nemen. Met uitzondering van de armen kan de bal met alle lichaamsdelen aan- en meegenomen worden: wreef, binnenkant voet, voetzool, bovenbeen, borst, buik, hoofd. Ga altijd eerst de bal tegemoet, en laat bij contact met de bal de speelvoet als ‘een vrij hangend net’ soepel en flexibel met de bal meegaan om zodoende de bal ‘dood’ te maken, te controleren. Bewaar de balans met de arm. Gebruik zo min mogelijk handelingen om de bal weer speelklaar te leggen. Voorafgaand aan het aan- en meenemen van de bal kan de speler de tegenstander nog misleiden met een schijnbeweging om zo meer ruimte en tijd te creëren. Wat ziet de coach, wat doet hij voor en wat zegt hij? ‘Zorg er voor dat je tijdens het aannemen en verwerken van de bal de snelheid uit de bal haalt – laat de bal niet te ver van je voet stuiten – neem de bal zo aan dat je ‘m daarna nog in alle richtingen kunt spelen – neem de bal zo aan dat je ‘m na de aanname vooruit kunt passen of dribbelen (open aanname) – gebruik je lichaam zodat je de bal tijdens de aanname kunt afschermen (lichaam tussen tegenstander en de bal houden).’


240

Passen Wat? De bal verplaatsen naar een medespeler doe je met de binnenkant voet, buitenkant voet, wreef, punt, hak. Wanneer binnenkant voet? Bij nauwkeurigheid en bij snel en kort (positie)spel. Hoe? Kies goed positie ten opzichte van de bal. Standbeen licht gebogen, dicht bij de bal, voet meestal in speelrichting. Speelbeen iets naar buiten gedraaid, knie en enkel gebogen. Speelvoet iets naar buiten gedraaid, loodrecht op speelrichting, voetpunt opgetrokken, enkel aangespannen. Raak de bal met binnenkant voet – meer aan de onderkant, dan gaat de bal omhoog, meer aan de bovenkant, dan blijft de bal laag. Wanneer de wreeftrap? Bij passen over afstand, of bij voorzet vanaf de flank. Hoe? Kies goed positie ten opzichte van de bal. Standbeen met laatste grote stap naast, voorbij of achter de bal plaatsen, punt van de voet in de speelrichting, knie licht gebogen – standbeen iets voorbij de bal, bal blijft laag, standbeen iets achter de bal en ‘m aan de onderkant raken, bal gaat omhoog. Buig romp – eerst achterwaarts, dan helft over het standbeen zijwaarts, maak zo ruimte voor de wreef, dan explosief voorwaarts op moment van schieten. Breng speelbeen vanuit de heup en knie achterwaarts, zwaai dan voorwaarts. Strek en span speelbeen. Raak de bal met binnenkant of volle wreef, afhankelijk van situatie. Wat ziet de coach, wat doet hij voor en wat zegt hij? ‘Kijk om je heen voor je de bal krijgt, probeer vooruit te kijken en zoek naar momenten om diep te spelen – houd de bal bij je, er is geen tegenstander in de buurt – speel de bal niet te zacht, te hard, te hoog of met een stuit – speel simpel, met de binnenkant van de voet – speel de bal op een vrij sprintende medespeler niet te hard speel de bal op diens goede been en niet aan de kant van de dekkende tegenstander – speel de bal als het kan in de loop mee, tot anderhalve meter voor de speler – als de tegenstander direct druk zet, de bal direct doorpassen of kaatsen’


241

Positie kiezen en vrijlopen Wat? Zodanig positie kiezen of vrijlopen dat je aangespeeld kunt worden door een medespeler. Zorg er daarbij voor dat er geen speler staat tussen jou en de bal. Waar en wanneer? Spelers in de buurt van de balbezittende medespeler moeten vrijlopen om de bal te ontvangen. Verder van de bal af zijn spelers meer bezig met positie kiezen. Wat ziet de coach en wat zegt hij? ‘Blijf op je eigen plaats spelen – speel meer uit elkaar, loop elkaar niet in de weg, maak de ruimte groter en bezet de ruimte zo optimaal mogelijk – loop niet in dezelfde lijn of richting als medespeler, kies zo positie dat je makkelijk aanspeelbaar bent, loop niet ‘in de rug’ van de verdediger – niet allemaal naar de bal toe bewegen – niet allemaal van de bal af weg bewegen – bezet de hele ruimte – zorg voor meer dan één afspeelmogelijkheid – op het juiste moment vrijlopen en aanbieden – met overtuiging vrijlopen – op snelheid uit de dekking komen – maak ruimte voor jezelf om vrij te komen, eerst van de bal af en dan naar de bal toe of omgekeerd – zorg voor afwisseling in kort of lang spel – de spelers voor de bal moeten het positiespel in de opbouw meelezen en op het juiste moment, wanneer een medespeler de bal goed in bezit heeft (voor het goede been, voldoende ruimte) vragen om de dieptepass – spelers achter de bal moeten positie kiezen – keeper, zorg dat de bal teruggespeeld kan worden, speel mee – actie na de actie, steeds mee blijven doen, ze hebben je weer nodig.’


242

Scoren D-pupillen scoren meestal door de bal met de wreef of met binnenof buitenkant van de voet in het doel te spelen. Soms met het hoofd. Schieten Wat? Een doelpoging met de voet kan met wreef, binnenkant, buitenkant, punt, hak. Waar en wanneer? Als de speler in een kansrijke positie staat en hij met een schot op doel een doelpunt kan maken. Als hij verder van het doel staat, is het verstandiger om met de wreef te trappen. Staat hij dicht bij het doel of op de keeper, dan kan hij de bal beter met de binnenkant langs de keeper plaatsen. De wreeftap: hoe? Kies goed positie ten opzichte van de bal. Plaats standbeen met laatste grote stap naast, voorbij of achter de bal, punt van de voet in de speelrichting, knie licht gebogen – standbeen iets voorbij de bal, bal blijft laag, standbeen iets achter de bal en ‘m aan de onderkant raken, bal gaat omhoog. Buig romp – eerst achterwaarts, dan helft over het standbeen zijwaarts, maak zo ruimte voor de wreef, dan explosief voorwaarts op moment van schieten. Breng speelbeen vanuit heup en knie achterwaarts, zwaai dan voorwaarts. Strek en span speelbeen. Raak de bal met binnenkant of volle wreef, afhankelijk van situatie. Binnenkant voet: hoe? Kies goed positie ten opzichte van de bal. Standbeen licht gebogen, dicht bij de bal, voet meestal in speelrichting. Speelbeen iets naar buiten gedraaid, knie en enkel gebogen. Speelvoet iets naar buiten gedraaid, loodrecht op speelrichting, voetpunt opgetrokken, enkel aangespannen. Raak de bal met binnenkant voet – meer aan de onderkant, dan gaat de bal omhoog, meer aan de bovenkant, dan blijft de bal laag. Wat ziet de coach, wat doet hij voor en wat zegt hij? ‘Snijd de pas af voor de verdediger – probeer de bal voor je schietbeen te krijgen en scherm de bal met je lichaam af – kijk waar de keeper en het doel is en plaats de bal met binnenkant of buitenkant voet langs de keeper (korte afstand) of met de wreef (lange afstand) – speel een lob als de keeper ver voor zijn doel staat opgesteld.’


243

Koppen Wat? Met het hoofd doe je een doelpoging of verplaats je de bal naar een medespeler door te koppen vanuit stand, te koppen vanuit stand met een draai, met een sprong recht vooruit te koppen of te koppen met een sprong vanuit een draai. Koppen vanuit stand. Hoe? Timing: juiste moment springen naar de bal, juiste moment raken van de bal. Spanboog: voorafgaand aan het moment van raken wordt het lichaam naar achteren gebracht, waarbij de knieën worden gebogen. Benen: de beweging wordt ingezet vanuit de benen, knieën strekken. Romp: beweegt vanuit de spanboog snel naar voren. Bal wordt geraakt wanneer de romp verticaal is. Hoofd: kin intrekken, nek gespannen. Raakvlak: midden op het voorhoofd. Koppen vanuit stand met een draai. Hoe? Koppen naar rechts: rechterbeen naar achteren zetten. Bovenlichaam draait in koprichting. Koppen met een sprong, recht vooruit koppen. Hoe? Vroegtijdig afzetten na lange laatste pas. Afzetbeen terugbrengen in spanboog. Zwaaibeen blijft naar voren hoog gebogen. Bal op hoogste punt van de sprong koppen (dode punt). Koppen met een sprong vanuit een draai. Hoe? Koppen naar rechts: afzet met rechterbeen, draai wordt ingezet. Zwaaibeen ondersteunt de sprong (hoogte) en de draai (richting). Schouders explosief indraaien. Bal vanuit spanboog vol raken.


244

Verdedigen Storen Als jouw team de bal niet heeft, is het belangrijkste dat de tegenpartij geen doelpunten maakt. De meeste tijd is het team bezig om te voorkomen dat de tegenpartij daar kansen toe krijgt. Van D-pupillen mag je verwachten dat ze steeds beter doorkrijgen dat ze dit samen en vanuit hun basistaken doen. Dit doen ze door handelen zonder en soms met bal. Bij elke poging tot storen die je ziet, kun je jezelf weer vier dingen afvragen. Wordt de handeling vanuit de juiste positie uitgevoerd? Op het juiste moment? Met de juiste snelheid? En de juiste richting? Stel een speler wil de bal veroveren. Heeft hij goed positie gekozen tussen zijn tegenstander en het eigen doel? Is de verdediger attent op het moment dat de tegenstander de bal (te) ver voor zich uitspeelt? Kan hij op tijd de bal veroveren? Is hij snel genoeg bij de bal om deze te veroveren – loopt hij in de juiste richting? Druk zetten op de balbezitter Wat? Voorkomen dat de bal vooruit kan worden gespeeld. Waar en wanneer? Over het gehele speelveld, als de tegenstander dreigt de bal vooruit te spelen. Wat ziet de coach en wat zegt hij? ‘Niet te snel naar de tegenstander toe, behoedzaam naderen – niet te langzaam naar de tegenstander toe, als je te lang wacht dan schiet hij de bal langs je in het doel of passt hij de bal vooruit – probeer ook met je eigen initiatief en schijnacties de druk op de aanvallers te vergroten, hou ze bezig – blijf zoveel mogelijk oog in oog met de tegenstander, draai je rug niet naar hem toe – probeer tegenstander naar de zijkant te dwingen – jaag tegenstander op en dwing hem tot fouten.’


245

Duel om de bal Wat? De bal kan worden veroverd in een kopduel, met een sliding, een schouderduw of een duel om de bal. Waar en wanneer? Over het gehele speelveld, als er een goede kans is om de bal te veroveren. Wanneer je als speler te gretig bent kan het zijn dat je (makkelijk) wordt uitgekapt of de bal mist. Wat ziet de coach en wat zegt hij? ‘Kies het juiste moment om de bal te veroveren. Bijvoorbeeld na eigen schijnactie, fout van de tegenstander, onzuivere pass tegenstander, te harde bal tegenstander op medespeler – ga niet te snel naar de grond.’ Wanneer een sliding? Laatste mogelijkheid om tegenstander te verhinderen op het doel te schieten of de voorzet te geven. Of: poging om in balbezit te komen. Sliding, hoe? Belangrijk: bij het inzetten van een sliding zeker weten dat de bal geraakt en het liefst veroverd wordt, anders op de been blijven! Vanuit topsnelheid glijden naar de bal. Standbeen naast of schuin achter tegenstander, bij laatste pas sterk buigen. Lichaam volledig strekken. Speelbeen naar achter zwaaien (spanboog). Glijden naar de bal en afhankelijk van plek op speelveld en afstand tot tegenstander kiezen voor wegtikken van de bal met de punt van de voet, passen van de bal met de wreef, in balbezit komen door middel van de voet om de bal heen te plaatsen (als een haak) en vervolgens de knie te buigen terwijl het lichaam doorglijdt.


246

Scherp dekken in omgeving van de bal Wat? Druk zetten op de bal wanneer tegenstander wordt aangespeeld. Wat ziet de coach en wat zegt hij? ‘Dek directe afspeelmogelijkheden af, de posities in nabijheid van de bal – speel dicht bij elkaar, rond de bal.’ Rugdekking, ruimtedekking, knijpen, nuttig blijven Wat? Ondersteunen van medespelers. Wat ziet de coach en wat zegt hij? ‘Kies steeds voor het verdedigen van de meest gevaarlijke situatie: kom steeds tussen bal en doel, scherm het doel af (waar moeten zij scoren, wat is voor hun de snelste weg naar ons doel) – in een situatie van ondertal (zij zijn even met meer): probeer hun spelers op te houden tot de anderen terug zijn, blijf ze zien, win tijd – geef elkaar goede rugdekking, werk samen.’ Voorkomen van doelpunten Als het houw team niet lukt een kans van de tegenpartij te voorkomen, gaat het erom dat de kans niet wordt omgezet in een doelpunt. Kortom voorkomen moet worden dat de bal de doellijn niet passeert en binnen de regels moet de bal worden tegen gehouden. Tegenhouden van de bal Bij een verdedigende actie blokt de speler de bal van de tegenstander die op het doel wil schieten. De keeper tipt, stompt, vangt of blokt de bal.


247

Wedstrijd Opstelling Hou de wedstrijdbespreking kort, de meeste spelers kennen hun posities na een tijdje wel en zijn er tevreden mee. Op andere momenten kun je ze er meer bij betrekken en hun mening vragen. Zo krijg je gaande het seizoen een opstelling waar iedereen zich prettig bij voelt. Maak de opstelling niet pas op het laatste moment, neem er de tijd voor. Toon de opstelling op een magneetbord, dan ziet iedereen zijn plek. Vergeet de magneetjes van de tegenpartij niet. Spelers krijgen zo een betere indruk hoe ze straks op het veld staan. Doe dit altijd bij de start van de wedstrijdbespreking. Vraag op de speler af of deze weet welke taak bij zijn plek hoort. D-pupillen spelen 11 tegen 11, inclusief keeper. Besef goed dat kinderen van deze leeftijd het aanvallen, verdedigen en omschakelen te midden van zoveel spelers op zo’n groot veld niet optimaal ervaren. Bij HC & FC Victoria spelen we in drie linies met in de achterste linie vier verdedigers. Dat noteer je als 1-4-3-3. Een keeper, vier verdedigers, drie middenvelders en drie aanvallers. 14-3-3 is de optimale veldbezetting om taken binnen een team te leren. In het pupillenvoetbal draait het tenslotte om het leren van het spel. Veldbezetting is voor D-pupillen een kapstok om het spel te leren. Wissel ook niet af en toe van formatie. Het spelen in dezelfde formatie verschaft spelers duidelijkheid. In 1-4-3-3 is één van de verdedigers een zogeheten ‘vrije’ verdediger, zonder spits om te dekken. Het driemans middenveld is ‘vlak’, wat wil zeggen dat ze ongeveer op één lijn staan. In de praktijk sluiten bij het aanvallen een of meerdere middenvelders aan bij de spitsen. Bij het verdedigen is elke middenvelder verantwoordelijk voor zijn directe tegenstander. Posities De verleiding is groot elke week te starten met de sterkste opstelling. Maar voorop staat dat alle spelers aan voetballen toekomen – iedereen heeft recht op evenveel speeltijd. Bij de Dpupillen wordt steeds meer duidelijk voor welke posities spelers een voorkeur en aanleg hebben. Ze zullen steeds vaker op dezelfde positie spelen. Toch is het niet verkeerd ze nog af en toe op andere posities te laten spelen. Hou bij het verdelen van de posities tussen kinderen altijd het teambelang in balans met het individueel belang. Wat als een speler vindt dat hij in de spits moet spelen, maar volgens jou een niet te passeren verdediger is? Maak hem duidelijk waarom jij er voor kiest om hem in de verdediging te zetten, geef hem inzicht in zijn kwaliteiten. Maar laat hem op de training en in sommige wedstrijden ook eens in de spits spelen. Zo gaat hij vanzelf inzien dat hij toch meer aanleg heeft voor verdedigen. Of jij hebt je vergist – en hij blijkt een gevaarlijke spits te zijn. Gelukkig staan de spelregels doorwisselen toe, zodat je ook binnen een wedstrijd spelers op andere posities kunt zien. Ga ook niet te opportunistisch te werk. Schep van tevoren duidelijkheid. Aanbevolen is om één keer per helft te wisselen en in de rust. Niemand staat dan een hele helft reserve. Fouten maken mag, maar de enige fout die de spelers niet mogen maken is niet hun best doen. Als ze er met de pet naar gooien, kan je ze wisselen.


248

Ontwikkelingskansen mogen nooit afhankelijk zijn van de stand. Waak er ook voor dat je de twee zwakste spelers stigmatiseert door ze steeds tegelijk wissel te zetten. Zet een sterke en (in jouw ogen) minder sterke speler samen wissel. Teamfuncties en teamtaken Het is zaak kinderen vlak voor de wedstrijd niet te veel te vertellen – laat staan allerlei taken mee te geven. Beperk je tot enkele aanwijzingen die voor iedereen gelden. Pik er niet één individu uit, en stel hem zeker niet als negatief voorbeeld. De kleedkamer moet een veilige omgeving zijn. Straal vooral uit: we hebben er zin in! Voorbeeld: ‘Jongens, laten we vandaag extra goed ons best doen om het veld groot te houden bij de aanval en juist klein bij een tegenaanval. Jullie kunnen het, dat weet ik. Drie dingen. Als de verdedigers de bal hebben, moeten de middenvelders goed vrijlopen. Alleen zo kunnen we de bal via het middenveld bij de spitsen krijgen. Twee. Speel daarbij de bal zoveel mogelijk met de binnenkant voet naar elkaar toe. Tot slot: nadat we de bal hebben afgespeeld, moeten we ons meteen weer aanspeelbaar maken. Blijf dus altijd meedoen! Doe je best!’ Kinderen leren voetballen door te voetballen. Voetballen is een spel. Kenmerkend voor het spel is dat je keuzes kunt maken. Dat vraagt iets van hun analytische vermogens en hun creativiteit. Om allerlei redenen is voetbal een ingewikkeld spel. In het spel van 11 tegen 11 nemen alle 22 spelers beslissingen, en de speler met de bal moet reageren op al die beslissingen. Daar komt bij dat de bal vrij is. Bij sporten als handbal en basketbal houden spelers de bal vast, bij voetbal kan-ie-elk moment worden afgepakt. Daardoor is niet één situatie hetzelfde. Het gaat bij voetbal eigenlijk maar om één ding. Meer doelpunten maken dan de tegenpartij. Om dit voor elkaar te krijgen, zal het team moeten aanvallen, verdedigen en omschakelen. Deze drie functies zijn de zogeheten ‘teamfuncties’. Vanaf de D-pupillen staan drie teamfuncties centraal: aanvallen, verdedigen en voor het eerst omschakelen. Deze worden onderverdeeld in teamtaken. Bij het verdedigen gaat het om ‘storen’ en ‘doelpunten voorkomen’. Bij het aanvallen gaat het om ‘opbouwen’ en ‘scoren’. Bij het omschakelen gaat het om zo snel mogelijk weer betrokken zijn bij de nieuwe situatie. Bij balverlies moeten we snel weer met elkaar verdedigen, bij balverovering moeten we snel de aanval zoeken en kijken of we de tegenpartij kunnen verrassen. Stel, het team heeft de bal en gaat aanvallen. De speler met de bal kan gaan dribbelen, passen, passeren, schieten. De spelers zonder bal kiezen ervoor om al dan niet vrij te lopen. Als die handelingen staan in dienst van het maken van een doelpunt. Bij het verdedigen gaat het er juist om dat we er voor zorgen dat de tegenpartij geen kansen krijgt om doelpunten te maken. Als het kan probeer je als team de bal te veroveren. D-pupillen leren dit steeds meer vanuit de eigen taken op het veld te doen. Aanvallen Als D—pupillen aanvallen, is beheersing over de bal geen doel meer op zich. Dat geldt ook voor het samenspel. Ze weten sinds de E-pupillen dat ze het spel gezamenlijk moeten zien te verplaatsen naar de helft van de tegenpartij, gezamenlijk moeten zien op te bouwen en te scoren. Maar hoe? Daarin kiezen ze altijd zelf tussen de eigen oplossing of een medespeler zoeken. Op hun beurt snappen spelers zonder bal inmiddels dat ze moeten vrijlopen, positie kiezen.


249

D-pupillen snappen steeds beter dat ze met elkaar de ruimte groot moeten maken en die optimaal moeten bezetten. In de breedte en in de lengte van het veld. Ze zien in dat ze de bal niet te snel naar voren moeten trappen, maar moeten proberen de bal in het team te houden. Bij balbezit spelen ze bij voorkeur toch wel diep, maar als die mogelijkheid er niet is, zien ze steeds beter in dat geduldig breedtespel of zelfs een balletje terug goede voorwaarden kunnen zijn voor later, meer gevaarlijk dieptespel. Wat iedereen ook doet, het gaat erom dat elke handeling vanuit de juiste positie, op het juiste moment, in de juiste richting en met de juiste snelheid wordt uitgevoerd. Als nieuw ervaren D-pupillen wel dat elke eigen, aanvallende voetbalhandeling – met of zonder bal – op dit grote veld veel meer gerelateerd is aan hun rol als keeper, verdediger, middenvelder of aanvaller. Niet elke speler doet meer van alles een beetje. Voortaan is elke handeling ‘taakspecifiek’ geworden. Een vrije verdediger merkt dat hij op veel momenten in de wedstrijd rugdekking moet geven aan andere verdedigers en dieptepasses verstuurt richting middenvelders of spitsen. Een centrumspits merkt dat hij plots vaak met de rug naar het doel staat en in duels niet één maar twee tegenspelers tegenover zich vindt. Hij ontdekt dat het dan beter is een keer niet te passeren en de bal af te spelen aan een vrijlopende medespelers. Zo krijgen spelers steeds meer inzicht in hun taak en wat ze moeten beheersen om deze taak goed uit te voeren. Help ze daarbij. Het afstemmen van die taken onderling is nu nog iets minder van belang en komt nadrukkelijk aan de orde vanaf de C-junioren. Teamtaak aanvallen Wat is aanvallen? Bij het opbouwen om kansen te creëren en bij het maken van doelpunten kiezen D-pupillen zelf tussen de eigen oplossing of een medespeler. Nog meer dan de Epupillen hebben ze oog voor medespelers en tegenstanders in de buurt van de bal. Gezamenlijk bezetten ze al aardig de ruimte in optimale onderlinge afstanden. Bij de opbouw maken ze met elkaar de ruimte groot, in de lengte en breedte van het veld. Ze denken diep – en spelen de bal zo mogelijk diep. Het breedtespel dient als voorwaarden voor dat dieptespel. Als het mogelijk is, dribbelen of spelen ze de bal vooruit, richting het doel van de tegenpartij. Tegelijk proberen ze de bal niet te verliezen. Welke voetbalhandelingen horen daarbij? Voor D-pupillen is het beheersen van de bal een middel geworden om samen op te bouwen en te scoren. Spelers zonder bal snappen dat ze daartoe moeten vrijlopen en zich aanbieden. Bij elke handeling met en zonder bal gaat het erom dat deze vanuit de juiste positie, op het juiste moment, in de juiste richting en met de juiste snelheid wordt uitgevoerd. Ze stemmen onderling voetbalhandelingen op elkaar af. Ze relateren hun pass aan het vrijlopen van een medespeler. Omschakelen Bij een mislukte aanval was het D-pupillen al sinds de E-tjes duidelijk dat ze in zo’n geval allemaal zo snel mogelijk weer moeten meedoen. Dit noem je vanaf de D-pupillen ‘omschakelen’ van aanvallen naar verdedigen. Ze moeten meteen weer betrokken zijn bij de nieuwe situatie en tussen de bal en het eigen doel zien te komen. De dichtstbijzijnde speler moet op het moment van het balverlies proberen de bal zien terug te veroveren – of als dat niet gaat een dieptepass zien te voorkomen. Bij balverovering – het omschakelen van verdedigen naar aanvallen – moeten ze kijken of ze de tegenpartij kunnen verrassen en snel tot aanvallen kunnen komen. De allereerste handelingen moeten dan heel doelgericht zijn.


250

Teamtaak omschakelen Wat is omschakelen? D-pupillen leren dat ze na balverlies snel weer moeten meedoen om een tegenaanval te voorkomen. Na verovering van de bal moeten ze snel een aanval zien op te bouwen en tegelijk de bal in het team zien te houden; Welke voetbalhandelingen horen daarbij? Bij balverlies stappen D-pupillen snel over het ‘treurmoment’ heen. Spelers dichtbij de bal blijven nuttig, zetten direct druk op de speler met bal, anticiperen op een lange bal. De rest van het team komt snel in positie. Na verovering van de bal kijkt iedereen of er direct een kans is te creëren door de bal snel diep te spelen – of toch balbezit te houden en te komen tot een goede opbouw. Teamtaak Verdedigen D-pupillen weten ook wat verdedigen is. Dat is net als aanvallen en omschakelen iets dat je met zijn allen doet. Iedereen levert vanuit zijn basistaak op het veld een bijdrage aan het storen om kansen en doelpunten van de tegenpartij te voorkomen. Niet iedereen houdt zich meer op in de directe buurt van de bal – ook door weg te blijven kun je een rol in het verdedigen vervullen. Zelfs een aanvaller of middenvelder aan de andere kant van het veld blijft nuttig door alvast goed positie te kiezen ten opzichte van medespelers en tegenspelers. Bij de F-jes en E-tjes leerden D-pupillen al bij het aanvallen hoe ze het handelen van tegenstander en medespeler beter kunnen schatten. Ook bij het verdedigen stemmen ze nu steeds beter onderling hun voetbalhandelingen af. De keeper kiest zijn positie ten opzichte van de laatste linie voor hem bij het verdedigen van de ruimte tussen hem en de laatste linie. Degene die het dichts in de buurt van de bal zijn, houden druk op de balbezittende speler. Anderen dekken hun man kort (‘staan dichtbij’) en houden de ruimte klein, in de lengte en de breedte van het speelveld, door korte onderlinge afstanden. Spelers verder van de bal vandaan geven rug- of ruimtedekking. Zo kunnen ze elkaar makkelijk helpen. En natuurlijk jagen ze, blokken, koppen en maken ze tackles en slidings.

Wat is verdedigen? Alle D-pupillen op het veld leveren een bijdrage aan het voorkomen van doelpunten. Ze werken ook daarin samen. Ze maken met elkaar de ruimte klein, in de lengte en de breedte van het veld. Ze houden onderlinge afstanden klein en schieten elkaar te hulp. Ze proberen druk op de speler met de bal te krijgen en te houden. Ze dekken kort, in de buurt van de bal. Ze handelen binnen de spelregels. Welke voetbalhandelingen horen daarbij? D-pupillen schatten het handelen van tegenstander en medespeler beter in. Ze bewegen zich bij het verdedigen naar de bal toe (pressen), naar het eigen doel toe (inzakken) of van de zijkanten af (knijpen). Ze houden druk op de tegenstander, dekken scherp in de omgeving van de bal, geven rug- en ruimtedekking verder van de bal af – en hebben daarbij geen overtredingen nodig. De tackle, de sliding, het blokken, koppen en jagen staan centraal. Het gaat erom die handelingen vanuit de juiste positie, op het juiste moment, in de juiste richting en met de juiste snelheid uit te voeren. D-pupillen stemmen die handelingen onderling goed af.


251

Basistaken Zorg dat een D-pupil stap voor stap inzicht krijgt in de taken van het team, de linie en de taak van zijn positie. Hij hoeft nog niet alles te kunnen. Sommige taken komen pas aan de orde bij de C-, B- of A-junioren. De achterhoede: rugnummers 1, 2, 3, 4, en 5 Verdedigen. Als jouw team verdedigt, zorgen de verdedigers ervoor dat ze ‘de ruimte tussen keeper en laatste linie afschermen’. Ze maken en houden de ruimte klein tussen de laatste linie en het middenveld. Ze zakken niet te snel in. Ze herkennen het moment waarop de tegenpartij een lange bal verzendt. Hoe dichter ze bij het eigen doel staan, hoe scherper de nummers 2, 4 en 5 moeten dekken. Verder geven ze onderling rugdekking – met name de vrije verdediger (nummer 3). Ze maken geen overtredingen en coachen elkaar. Omschakelen. Na balverlies voorkomen de verdedigers, die zich het dichts in de buurt van de bal bevinden, dat de bal vooruit kan worden gespeeld. Ze houden druk op de bal. Alle verdedigers knijpen – nemen speelruimte van de tegenstander weg. Ze ‘pressen’ op de bal en zorgen dat ze niet worden uitgespeeld. Bij omschakeling na veroveren van de bal kijken verdedigers of direct al een dieptepass mogelijk is op diepgaande spelers. Als die buitenspel staan, zoeken ze naar andere spelers die initiatief tonen. Ze waaieren uit over het veld, spelen positiespel. Aanvallen. Bij het opbouwen van een aanval staan verdedigers voor de keuze het beste afspeelpunt op het middenveld te zoeken – of meteen ‘lang’ te spelen. Dit doen ze met hoge balsnelheid, elkaar coachend. Steeds met als doelstelling andere spelers vrij te spelen. De doelverdediger (1) Verdedigende taken: 1. Kiest positie bij schoten, voorzetten en duels 1 tegen 1; 2. Verwerkt de bal door te vallen, vangen, tippen en te stompen; 3. Organiseert en coacht de verdediging, vooral bij spelhervattingen; Taken bij omschakelen: 4. Komt na balverlies snel in positie om het doel (weer) te verdedigen en anticipeert op de bal die direct diep wordt gespeeld door rugdekking te geven en/of het doel te verkleinen; 5. Kijkt na verovering van de bal of meteen een dieptepass of lange uittrap mogelijk is en ziet toe op een goede voortzetting door zijn eigen team; Aanvallende taken: 6. Denkt diep en speelt diep, doet mee in het positiespel; 7. Zorgt voor een goede voortzetting door een pass, uitworp, uittrap of doeltrap; 8. Neemt geen risico’s; 9. Organiseert en bewaakt de restverdediging.


252

De vrije verdediger (3) Verdedigende taken: 1. Geeft centraal en aan de zijkanten rugdekking; 2. Pakt doorkomende middenvelders op; 3. Is in de duels scherp (op het juiste moment) en sterk (op de juiste manier); Taken in omschakelen: 4. Organiseert en coach de verdediging; 5. Komt na balverlies snel in positie om (weer) rugdekking te geven; 6. Anticipeert op ballen die direct worden gespeeld; 7. Kijkt na verovering van de bal of direct een dieptepass mogelijk is of zorgt anderszins voor een goede voortzetting door een breedtepass of door te dribbelen; Aanvallende taken: 8. Fungeert als een man extra om tot een goede opbouw te komen; 9. Speelt over de grond of door de lucht in op spitsen, middenvelders of verdedigers; 10. Sluit aan op het moment dat de lange bal wordt gespeeld; 11. Schuift op het juiste moment in op het middenveld; 12. Is aanspeelbaar om een terugpass mogelijk te maken; 13. Coacht medespelers. De mandekkers rechts (2), centraal (4) en links (5) Verdedigende taken: 1. Dekken de directe tegenstander aan de binnenkant, tussen hen en doel; 2. Dekken kort dicht bij eigen doel; 3. Zijn in de duels scherp (op het juiste moment) en sterk (op de juiste manier); 4. Blokkeren schoten op doel; 5. Nemen de gevaarlijkste tegenstander over van uitgespeelde middenvelders; 6. Knijpen en geven rugdekking; Taken in omschakelen: 7. Komen na balverlies snel in positie, dekken hun directe tegenstander en anticiperen op ballen die direct diep worden gespeeld; 8. Kijken na verovering van de bal of direct een dieptepass mogelijk is of zorgt anderszins voor een goede voortzetting door een breedtepass of door te dribbelen; Aanvallende taken: 9. Kiezen positie, lopen vrij en bieden zich aan; 10. Denken en doen diep, spelen met de juiste snelheid in op medespelers; 11. Verplaatsen het spel; 12. Maken een terugpass mogelijk; 13. Sluiten mee aan richting middenlijn bij een lange bal van de keeper;


253

Het middenveld (6, 8 en 10) Verdedigen. Als jouw team verdedigt, zorgen de middenvelders ervoor dat hun linie kort aansluit op die van de spitsen en zo mogelijk ook op die van de verdediging. Ze kiezen positie tussen de middenvelders van de tegenpartij en het eigen doel. Ze houden druk op de bal. Dat doen ze agressief, maar met verstand. Op het juiste moment doen ze een aanval op de bal of houden ze de tegenstander op. Ze winnen de ‘tweede’ afvallende bal, ze knijpen en geven rugdekking naar de kant van de bal toe. Ze maken geen overtredingen en coachen elkaar. Omschakelen. Bij het omschakelen na balverlies voorkomen de middenvelders die zich het dichts in de buurt van de bal bevinden een dieptepass. Zij houden druk op de bal. Ze knijpen, pressen op de bal en worden niet uitgespeeld. Bij het omschakelen na verovering van de bal kijken middenvelders of direct al een dieptepass mogelijk is op diepgaande spelers. Als die buitenspel staan, zoeken ze naar andere spelers die initiatief tonen. Ze waaieren uit over het veld, spelen positiespel. Aanvallen. Bij het opbouwen van een aanval zijn middenvelders de schakel tussen verdedigen en aanval. Daarbij is alles gericht op het creëren van scoringskansen. Eén of twee middenvelders ondersteunen de spitsen – de andere middenvelder ‘controleert’, hij bewaakt de ‘restverdediging’. Dit doen middenvelders zonder onnodig met de bal te lopen en zonder onnodig balverlies, met hoge balsnelheid, de ruimte optimaal benuttend, elkaar coachend. Steeds met als doelstelling andere spelers vrij te spelen. De middenvelders rechts (6) en links (8) Verdedigende taken: 1. Spelen in de eigen zone en kiezen positie tussen tegenstander en eigen doel 2. Dekken kort in de omgeving van de bal, houden druk op de balbezittende tegenstander, voorkomen een dieptepass en laten zich niet uitspelen 3. Doen op het juiste moment een aanval op de bal of houden de tegenstander op 4. Zijn in de duels scherp (op het juiste moment) en sterk (op de juiste manier); 5. Geven rugdekking naar de kant van de bal toe en knijpen, nemen ruimte weg; 6. Nemen de gevaarlijkste tegenstander over van uitgespeelde medespelers; 7. Bieden, als op de bal wordt gejaagd, geen ontsnappingsmogelijkheden; Taken in omschakelen: 8. Voorkomen bij balverlies een dieptepass, houden druk op de bal, komen snel in positie, dekken hun directe tegenstander, geven snel rugdekking en nemen ruimte weg; 9. Kijken na verovering van de bal of direct een dieptepass mogelijk is op diepgaande spelers. Als die buitenspel staan, maken ze eventueel zelf een loopactie in de diepte en omzeilen zo buitenspel. Ze waaieren uit en spelen positiespel; Aanvallende taken: 10. Bij het aanvallen vergeten ze hun controlerende taak niet; 11. Creëren ruimte om tot goed positiespel te komen; 12. Lopen niet onnodig met de bal ter voorkoming van balverlies; 13. Nemen geen risico’s met breedtepasses; 14. Lopen niet steeds de ruimte voor de linker- en rechter spits dicht; 15. Duiken- als ze goed kunnen koppen – op aan de andere kant van het strafschopgebied of kiezen positie – als ze goed van afstand kunnen schieten – voor de afvallende bal.


254

De centrale middenvelder (10) Verdedigende taken: 1. Speelt in de eigen zone en kiezen positie tussen tegenstander en eigen doel 2. Dekken kort in de omgeving van de bal, houdt druk op de balbezittende tegenstander, voorkomt een dieptepass en laat zich niet uitspelen 3. Doet op het juiste moment een aanval op de bal of houdt de tegenstander op 4. Is in de duels scherp (op het juiste moment) en sterk (op de juiste manier); 5. Geeft rugdekking naar de kant van de bal toe en knijpen, nemen ruimte weg; 6. Vangt de inschuivende centrale verdediger van de tegenpartij op; 7. Biedt, als op de bal wordt gejaagd, geen ontsnappingsmogelijkheden; Taken in omschakelen: 8. Voorkomt bij balverlies een dieptepass, houdt druk op de bal, komt snel in positie, dekt de directe tegenstander, geeft snel rugdekking; 9. Kijkt na verovering van de bal of direct een dieptepass mogelijk is op diepgaande spelers. Als die buitenspel staan, maakt hij eventueel zelf een loopactie in de diepte en omzeilt zo buitenspel. Hij waaiert uit en speelt positiespel; Aanvallende taken: 10. Kiest de juiste positie, stelt zich niet te diep op, is dienend ten opzichte van de centrale spits; 11. Creëert ruimte om tot goed positiespel te komen; 12. Loopt niet onnodig met de bal ter voorkoming van balverlies; 13. Neemt geen risico’s met breedtepasses; 14. Komt in scoringspositie, duikt op in het strafschopgebied of kiest positie voor de afvallende bal; 15. Maakt doelpunten.


255

De voorhoede: rugnummers 7, 9 en 11 Verdedigen. Bij de opbouw van de tegenpartij zakken de drie aanvallers terug tegen het middenveld aan. Halverwege de helft van de tegenpartij maken ze met elkaar de ruimte klein en zetten druk vooruit. Ze kiezen positie tussen de verdedigers van de tegenpartij en het eigen doel – ze zijn verantwoordelijk voor het storen van de vier verdedigers. Ze voorkomen een dieptepass of het inspelen van de middenvelders. Op het juiste moment kiezen ze ervoor om het jagen op de bal in te zetten. Agressief maar met verstand. Ze geven rugdekking naar de kant van de bal toe. Ze knijpen, nemen ruimte weg. Ze coachen elkaar. Omschakelen. Na balverlies voorkomen ze een dieptepass, houden druk op de bal. Ze knijpen, pressen, zorgen dat ze niet worden uitgespeeld. Bij omschakeling na verovering van de bal kijken ze of ze direct kunnen scoren, medespeler kunnen laten scoren of een loopactie in de diepte kunnen maken – terwijl ze waken voor buitenspel. Ze waaieren uit, spelen positiespel. Aanvallen. Bij het aanvallen houden ze het veld zo groot mogelijk, variëren in de wijze van vrijlopen. Afwisselend in de bal of juist in de diepte. Ze ‘lezen de opbouw’ van achteruit en blijven steeds aanspeelbaar voor een dieptepass of een pass over de grond. Ze creëren kansen door het maken van een individuele actie, een combinatie of het geven van een voorzet. Ze duiken bij een voorzet van de andere kant op in het zestienmetergebied en maken doelpunten. De vleugelspitsen rechts (7) en links (11) Verdedigende taken: 1. Maken de ruimte klein; 2. Zijn bij het verdedigen niet alleen verantwoordelijk voor de directe tegenstander; 3. Knijpen naar binnen, verdedigen ruimte op middenveld; 4. Voorkomen de dieptepass, dwingen tot breedtepass; 5. Laten zich niet uitspelen en winnen tijd zodat medespelers kunnen herstellen; 6. Nemen de gevaarlijkste tegenstander over van uitgespeelde medespelers; 7. Veroveren de bal; Taken in omschakelen: 8. Voorkomen bij balverlies een dieptepass, houden druk op de bal, knijpen en worden niet uitgespeeld; 9. Kijken na verovering van de bal of ze direct kunnen scoren of dat ze beter een medespeler kunnen laten scoren, maken loopacties – breed of binnendoor – terwijl ze op buitenspel letten. Ze waaieren uit, maken de ruimte zo snel mogelijk groot; Aanvallende taken: 10. Kiezen positie en creëren ruimte; 11. Lezen de opbouw, lopen vrij, bieden zich breed en diep aan; 12. Maken individuele acties en 1-2 combinaties; 13. Geven voorzetten; 14. Sluiten bij voorzetten van de andere kant bij; 15. Scoren doelpunten.


256

De centrumspits (9) Verdedigende taken: 1. Maakt de ruimte klein, stoort samen met de vleugelspitsen de opbouw van de tegenpartij; 2. Neemt de dieptepass weg, dwingt tot een breedtepass, laat zich niet uitspelen, houdt druk op balbezitter, zet op het juiste moment de aanval in op de bal; 3. Vangt een opkomende verdediger op; Taken in omschakelen: 4. Voorkomt bij balverlies een dieptepass, houdt druk op de bal en wordt niet uitgespeeld; 5. Kijkt na verovering van de bal of hij direct kan scoren, een medespeler kan laten scoren of een loopacties in de diepte kan maken terwijl hij op buitenspel let. Maakt de ruimte zo snel mogelijk groot; Aanvallende taken: 6. Leest de opbouw, loopt vrij, biedt zich aan; 7. Is alert op de dieptepass; 8. Maakt individuele acties en 1-2 combinaties; 9. Komt in scoringspositie; 10. Scoort doelpunten en creëert ruimte voor opkomende middenvelders en vleugelspitsen.


257

Omgaan met de scheidsrechter 1. Denk aan je voorbeeldrol. Jouw houding is belangrijk voor het team. Zorg voor een positieve, ontspannen uitstraling, heb contact met de spelers. Aan jou is af te lezen hoe spelers bij omstreden beslissingen zullen reageren; 2. Maak afspraken. De scheidsrechter heeft altijd gelijk, ook als hij geen gelijk heeft. Geen discussies, accepteren. Bespreek wat je doet bij ongewenst gedrag van jouw spelers; de scheidsrechter ziet niet alles. Bijvoorbeeld tien minuten wissel; 3. Ken de regels. Spelers accepteren beslissingen soms moeilijk omdat ze de spelregels nog niet goed kennen. Neem deze met hen door. Voor eerstejaars Dpupillen is er heel veel nieuw. Laat de belangrijkste veranderingen aan de orde komen tijdens trainingen en wedstrijdbesprekingen: buitenspel, terugspeelbal; 4. Kweek begrip. Leg uit hoe moeilijk het is om scheidsrechter te zijn en dat hij, net als spelers, ook fouten mag maken. Een quiz over de toepassing van de spelregels is erg leuk om te organiseren; 5. Laat je niet gek maken. Hoe onterecht een beslissing ook is, concentreer je op het voetballen van je spelers, negeer de scheids. Niets mooier om hem na afloop een vriendelijke (geen triomfantelijke) hand te geven en te bedanken voor de leuke wedstrijd; 6. Strategische positie. Sta aan dezelfde kant van het veld als de begeleiders van de tegenpartij. Zo heb je snel contact als dat nodig is. Ga niet op de middenlijn staan, om zo het spel niet te belemmeren; 7. Thuisfluiter? De scheidsrechter is bij D-pupillen soms een junior, ouder of coach van de tegenpartij die de spelregels op eigen wijze interpreteert. Soms ten gunste van de thuisspelende club. ‘Thuisfluiter’ is al snel het beeld. Leg uit: niet elke clubscheidsrechter is een thuisfluiter. Voor kinderen moet duidelijk zijn dat de scheidsrechter de spelregels bewaakt en dat ze zijn beslissingen accepteren. 8. Een echte thuisfluiter. Spreek in de rust de scheidsrechter aan, op een respectvolle manier. Gaat hij er na de rust mee door, dien dan na afloop een klacht in bij de bestuurskamer. Of er wat mee gedaan wordt, hangt af van de vereniging. Afhankelijk van de ernst speel je het aan het bestuur van je eigen vereniging door. Het is aan hen ter beoordeling of een signaal aan de KNVB wordt gegeven.


258

Omgaan met de tegenpartij 1. Thuis spelen. Als jij de gastheer bent, ontvang je de tegenpartij en wijs je hen zo nodig kantine en kleedkamers. Ga na of hun kleedkamer netjes is. De tegenpartij moet zich houden aan de regels die gelden bij HC & FC Victoria, maar ontkomt ook niet aan de regels van zijn eigen vereniging. Wens de tegenpartij een prettige wedstrijd; 2. Uit spelen. Als je uit speelt, kom je in de sfeer van de tegenpartij. Meestal wordt je gastvrij onthaald met een kopje koffie, maar soms is er geen ontvangst geregeld of moet je even wachten op een kleedkamer. Raak niet geïrriteerd, kies een plek met je team om met elkaar even te wachten. Scherm je team af van negatieve prikkels; 3. Praatje maken. Peil de sfeer, maar een praatje vooraf met de scheidsrechter – en vooral de coach. Over het weer, het veld. Straal uit dat je niet de vijand bent, maar een leuke tegenstander die zij nodig hebben om een leuke wedstrijd te spelen. Spreek de verwachting van een sportieve wedstrijd uit. Je collega-coach zal zich hierdoor aangesproken voelen. Onthoud zijn naam; 4. Zelfbewuste spelers. Bereid in de kleedkamer je team voor op de wedstrijd, zonder ze bang te maken, op een mogelijk andere omgeving dan normaal. Maak ze bewust van de invloed van het eigen gedrag op de tegenstander en omgekeerd. Instrueer ze over het omgaan met (vaak aangeleerd) provocerend gedrag. Spelers moeten zich rustig houden en zo nodig de aanvoerder wijzen op probleemspelers. Laat van te voren de aanvoerders kennis maken, laat eventueel spelers elkaar voor de wedstrijd een hand geven; 5. Tijdens de wedstrijd. Kies een goede plek langs de lijn, liefst aan dezelfde kant als de begeleiders van de tegenpartij. Zo is er snel contact als het nodig is. Bij ongewenst gedrag van de tegenstander of ouders kun je jouw collega hierop aanspreken. Afhankelijk van de situatie direct, in de rust of na de wedstrijd; 6. Escalatie. Ouders die met elkaar te lijf willen gaan, wisselspelers die het veld oprennen. Paniek! Straal zelf rust uit, want als jij je laat gaan, is het echt afgelopen. Na jou is er niemand meer. Bij een opstootje verzamel je onmiddellijk alle spelers die er niet bij betrokken zijn op een rustig plekje op het veld. Zo heb je controle over ze en staan ze als één groep bij elkaar. Loop rustig op de coach van de tegenpartij af. Nooit rennen, dat staat agressief. Door verantwoordelijkheid te nemen, hou je vaak onverwacht een leuk contact met de andere coach over. Voor je het weet, drink je een kopje thee of koffie met hem in de kantine. Als je later weer tegen elkaar speelt, is er meteen respect. 7. Na de wedstrijd. Bedank de scheidsrechter en de leider en coach van de tegenpartij, heb nog even contact. Een handdruk, een kort gesprekje over de wedstrijd. Denk aan je voorbeeldrol. Wat spelers jou zien doen, maakt meer indruk dan wat je zegt.


259

De spelregels voor D-pupillen 1. Het pupillenveld beslaat een heel speelveld. De lengte is minimaal 90 meter, maximaal 120 meter en de breedte is minimaal 45, maximaal 90 meter. 2. Het pupillendoel is gelijk aan het doel voor volwassenen (afstand tussen de palen is 7,32 meter en van onderkant lat tot de grond is 2,44 meter). 3. De pupillenbal heeft maat 5, met een maximaal gewicht van 370 gram en een minimumgewicht van 320 gram. 4. De pupillenteam bestaat uit een keeper en tien veldspelers met een minimum van zeven. Doorlopend wisselen in toegestaan. 5. De speeltijd voor D-pupillen 2 x 30 minuten, voor E-pupillen 2x25 minuten en voor Cjunioren 2x35 minuten. 6. Het spel begint of wordt hervat in het midden van het veld. Beide teams bevinden zich op eigen helft en het team dat de aftrap niet neemt buiten de middencirkel. De eerste bal moet altijd vooruit worden gespeeld. 7. De buitenspelregel is vanaf de D-pupillen voor het eerst van kracht. Buitenspel staan als zodanig is geen overtreding. Een speler in buitenspelpositie wordt bestraft als deze zich, op het moment dat de bal in zijn richting wordt geschoten, dichter bij de doellijn van de tegenpartij bevindt dan de bal en de voorlaatste tegenstander en de bal ontvangt of deelneemt aan het spel op de helft van de tegenpartij. 8. Een directe vrije schop (waarbij direct mag worden gescoord) kan worden toegekend als een speler de tegenstander trapt of probeert te trappen, laat struikelen of probeert te laten struikelen, springt naar een tegenstander, aanvalt, slaat of probeert te slaan, duwt, ten val brengt, bespuwt of opzettelijk de bal met de hand of arm neemt. 9. Een strafschop kan worden toegekend als een speler een van de (onder 8) genoemde overtredingen begaat in het eigen strafschopgebied, los van waar de bal is. D-pupillen gebruiken hun handen meestal ter bescherming: niet bestraffen. 10. Een indirecte vrije schop (waaruit niet direct mag worden gescoord) kan worden toegekend als een speler speelt op gevaarlijke wijze, een tegenstander in diens loop belemmert, de keeper hindert bij het uittrappen – of als de keeper binnen zijn strafschopgebied langer dan zes seconden de bal in zijn handen houdt voordat hij deze weer in het spel brengt, de bal weer met de handen aanraakt nadat hij deze in het spel heeft gebracht zonder dat deze is geraakt door een andere speler, de bal met de handen aanraakt nadat deze hem doelbewust door een medespeler met de voeten is toegespeeld (terugspeelbal) of de bal met de handen aanraakt nadat hij deze rechtstreeks heeft ontvangen uit een inworp van een medespeler. 11. De doelschop wordt genomen vanaf de rand van het strafschopgebied. Dat geldt ook voor een vrije schop voor de verdedigende partij in het eigen strafschopgebied. Hinderen van de keeper of speler die de bal trapt is niet toegestaan. 12. De Hoekschop wordt genomen op het snijpunt van de doellijn en het zogeheten 9.15 meterstreepje (of tien stappen vanaf de hoekvlag). 13. De inworp wordt op normale wijze genomen. Foutieve inworpen kunnen worden overgenomen, maar maak het niet te belangrijk. Het is maar een manier om de bal weer in het spel te brengen. Laat diegene die foutief inwierp, de inworp overnemen. Leg eventueel uit hoe het wel moet. Het is een leerproces voor deze kinderen! 14. Coaches, begeleiders en ouders mogen zich tijdens de wedstrijd niet tussen de spelers begeven. Op het speelveld bevinden zich alleen spelers en scheidsrechter.


260

Wel buitenspelregel, geen buitenspelval Een overtreding in het strafschopgebied leidt plots tot een strafschop, een tegenstander laten struikelen leidt tot een indirecte vrije trap. Zo zijn de spelregels. Er verandert nog veel meer waar D-pupillen rekening mee moeten houden. Te veel om allemaal ineens te behappen. Besteed tijdens trainingen aandacht aan de buitenspelregel, oefen dit op de training in vormen met 2x1 situaties. Maar het spelen op buitenspel door op het juiste moment als team een stap naar voren te zetten, komt voor D-pupillen veel te vroeg. Dit wapen krijgt een plek bij de B-junioren. Is het buitenspel? Een speler staat in buitenspelpositie en kan daarvoor worden bestraft (altijd met een indirecte vrije trap) als: - Hij zich op het moment dat de bal in zijn richting wordt geschoten dichter bij de doellijn van de tegenpartij bevindt dan de bal en de voorlaatste tegenstander én - Hij actief bij het spel is betrokken door ‘in te grijpen in het spel’, een tegenstander in diens spel te beïnvloeden of voordeel te trekken uit zijn buitenspelpositie. Een speler bevindt zich niet in buitenspelpositie als: - Hij op eigen helft staat; - Hij gelijk staat met de voorlaatste tegenstander; - Hij gelijk staat met de laatste twee tegenstanders. Een speler in buitenspelpositie kan daarvoor niet worden bestraft als hij de bal rechtstreeks ontvangt uit: - Een doelschop; - Een inworp; - Een hoekschop. Spreek de taal van D-pupillen Stem je woorden af op de D-pupillen. Noem de naam van de speler voor wie je tip is bedoeld en houd het dan kort en duidelijk. Je gezichtsuitdrukking en gebarentaal zijn hierbij van grote invloed. Keer je nooit af, maak geen wegwerpgebaar. Probeer met een grap de sfeer goed te houden. Maar roep niet ‘nattekrantenbal’ of ‘patatbenen’. Daar lachen spelers wel om – maar voetballen er niet beter om. Ook termen als ‘scherp zijn’, ‘goed coachen’, ‘je best doen’, ‘laat de koppies niet hangen’ zeggen kinderen meestal niets. Spreek niet te complex, maar ook niet te kinderachtig. Gebruik geen verkleinwoorden. Vaktermen mogen, als ze die allemaal snappen. Zeg niet: Trap de bal met je veters Loop op Inzakken Ruimte zoeken. Kies positie Maak een verdedigende actie

Zeg wel: Trap die bal met je wreef Naar voren Terug Loop je vrij Pak die bal

Maar vermijd: ‘Die bal is voor jou! Jij bent sneller dan hij, tuurlijk!’ Dat is weinig sportief naar de tegenstander toe en komt de sfeer rond het veld niet ten goede. Andere coachtermen die passen bij D-pupillen: Noem eerst de voornaam van de speler en vervolgens de coachterm.


261

Aanvallen: 1. ‘Groot maken!’ Of ‘Uit elkaar!’  Speelruimte zo lang en breed mogelijk maken. De spitsen moeten zo diep mogelijk spelen. De links- en rechtsbuiten moeten het veld goed breed houden; 2. ‘Diepte!’ Diep denken en zo mogelijk diep spelen. Middenvelders en verdedigers moeten steeds kijken of de bal vooruit richting de spitsen kan worden gespeeld; 3. ‘Zijlijn!’Of ‘Verplaats spel!’  Breedtespel dient als voorbereiding voor dieptespel of dieptepass. Als het spel aan een kant van het veld vastloopt, kunnen spelers door breedtespel of een terugspeelbal proberen het spel te verplaatsen naar de andere kant van het veld; 4. ‘Bal houden!’  Voorwaarde om kansen te kunnen creëren. Coaches van D-pupillen leggen vaak de nadruk op het voorkomen van risico’s en moedigen spelers ten onrechte aan tot de ‘lange bal’. Spelers schieten veroverde ballen dan zomaar weg of uit; 5. ‘Posities houden!’  Veldbezetting zo optimaal mogelijk houden. Eerstejaars Dpupillen hebben veel moeite om met elkaar de ruimte goed te bespelen. Gaande de wedstrijd staan vier of vijf spelers in de spits, evenzoveel spelers achterin – en staat er nog één speler op het middenveld. Ze staan te ver uit elkaar, lijden zo veel balverlies. Zelfs het spel van het andere team oogt dan rommelig. Verdedigen: 1. ‘Klein maken!’ Of ‘Dicht bij elkaar!’  Speelruimte zo kort en smal mogelijk maken. Zorg ervoor dat de spelers dicht bij elkaar spelen, dan kunnen ze elkaar snel helpen; 2. ‘Naar de bal toe!’ of ‘Druk zetten!’  Pressen op de tegenstander met de bal. Om te voorkomen dat de centrale middenvelder van de tegenpartij achter de laatste linie kan spelen, is het belangrijk dat jouw middenvelders altijd druk op de bal houden; 3. ‘Scherp dekken!’ of ‘Dichter bij de tegenstander!’  Als de bal in de buurt is en de spits van de tegenpartij de bal kan ontvangen, moet de centrale verdediger kort dekken; 4. ‘Geef rugdekking!’  Het team moet niet alleen de ruimte klein maken in de lengte van het veld, maar ook in de breedte. Ze moeten knijpen, kantelen naar de kant van de bal; 5. ‘Doe mee!’  Zo lang mogelijk nuttig blijven. Wanneer de spitsen van jouw team zijn uitgespeeld, kunnen ze toch de middenvelders ondersteunen door de spelers van de tegenpartij op het middenveld in te sluiten. Vragen stellen tijdens de wedstrijdbespreking, in de rust en na de wedstrijd 1. Stel korte, heldere vragen. 2. Stel geen suggestieve vragen. Niet ‘wat ging er allemaal fout?’. 3. Stel open vragen. Niet: ‘Ging het aanvallen goed?’ Wel: ‘Wat ging er goed in het aanvallen?’ 4. Vraag hoe en wat. Niet: ‘Sam, waarom ga jij nooit eens buitenom?’ Bij waaromvragen voelen spelers zich aangevallen. Wel: ‘Sam, wat zou jij nog meer kunnen proberen?’, of ‘Piet, wat kunnen spelers zonder bal doen?’ 5. Vraag door, vraag om voorbeelden. ‘Sam, hoe kun jij vrijlopen als Piet de bal heeft?’


262

Warming-up Het doel van een warming-up voor D-pupillen is tweeledig. Het lichaam opwarmen – wennen aan inspanning – en spelers in de sfeer van de wedstrijd brengen. Zeker voor tweedejaars die in de groeispurt komen, is het zinvol te beginnen met kort warmlopen zonder bal en wat ‘dynamisch’ rekken en strekken. Dat duurt maximaal vijf minuten. Daarna doen ze oefeningen met de bal. Zorg ervoor dat ze vaak aan de bal komen door het in beweging overspelen of een positiespelletje. Ze sluiten af met afwerken op doel met of zonder weerstand. Maak de warming-up niet te belangrijk, het gaat om de wedstrijd. Positief coachen vóór de wedstrijd Minstens zo belangrijk als de inhoud van je aanwijzingen is de manier waarop je die aanwijzingen geeft. Maar positief coachen begint al ruim voor de wedstrijd. 1. Wees je bewust van je natuurlijke coachingsstijl – sarcastisch-humoristisch, direct, laissez faire – en wees bereid die zo nodig aan te passen; 2. Duidelijke afspraken over gewenst gedrag maakte je al aan het begin van het seizoen. Ook met ouders. Jij coacht, zij niet; 3. Aandacht en zelfvertrouwen geven is je hoogste doel als positieve coach. Verdeel je aandacht over alle spelers, beloon het nemen van initiatief en besef dat ontwikkeling alleen mogelijk is als spelers fouten mogen maken; 4. Complimenten zijn de basis waarop je dat zelfvertrouwen bouwt. Complimenteer oprecht en concreet; 5. Een prettige sfeer creëer je zodat spelers zich veilig voelen. Maak regelmatig dolletjes en grapjes. Relativeer achterstand en voorsprong, verlies en winst. Leg een arm om een speler heen; 6. Een persoonlijke band bouw je op. Investeer in de relatie met je spelers en ouders zodat je op de moeilijke momenten elkaar makkelijk vindt; 7. Motiveren vooraf doe je vooral door enthousiast te zijn, te zeggen dat je er zin in hebt en een beperkt aantal instructies mee te geven - daar is de training voor, bepaalde spelers een speciale verantwoordelijkheid te geven door een taak aan hen over te dragen, iedereen veel plezier te wensen en een voorbeeldfiguur voor hen te zijn. Positief coachen tijdens de wedstrijd Bedenkt steeds: spelers komen om te voetballen, niet om naar jou te luisteren. Alles wat je zegt over voetbal moet daarom weloverwogen zijn. Pik uit de talloze situaties die zich voor jouw ogen ontwikkelen alleen de allerbelangrijkste zaken en spring niet van de hak op de tak. Benut de eerste minuten met kijken of iedereen op zijn positie speelt, hoe de tegenpartij staat en hoe jouw team aanvalt en verdedigt. Maak dan de keuze voor één of twee dingen die je tijdens het spel wilt verbeteren. Die aanwijzingen moeten ook terugkomen in rustbespreking. Individuele tips kun je kwijt tijdens een wisselbeurt of tijdens de wandeling naar de kleedkamer of terug. Je kunt een speler ook even naar de kant halen. Niet om hem een opdracht te geven, maar een vraag te stellen. Vergeet niet: de wedstrijd is van de spelers, zij moeten (foute) keuzes kunnen maken en dingen kunnen uitproberen. Laat D-pupillen regelmatig weten wat zij goed kunnen en waarin zij nog kunnen ontwikkelen. Ze willen dat graag weten, ze zijn enorm leergierig. Coach niet alleen algemeen en gericht


263

op het team, maar geef ook concrete tips waar individuele spelers mee aan de slag kunnen. Evalueer regelmatig hun ontwikkeling. Gebruik daarvoor het evaluatieformulier. Wijs bovendien niet alleen op wat er niet goed gaat. Er gaat namelijk van alles mis, maar ook van alles goed. Je wilt elke speler met plezier beter leren voetballen. Complimenten geven is daarbij een belangrijk middel. 1. Gewenst gedrag. Negeer gewenst gedrag op het veld (sportiviteit, goede voetbalacties) niet, zie het niet als vanzelfsprekend. Bevorder het liever door dat te belonen met complimenten; 2. Woord en beeld. Denk steeds aan je uitstraling en lichaamstaal langs de lijn. Stel jezelf op buiten het veld, toon geen sarcasme – die bal moet er wel in hoor – maak geen wegwerpgebaren, geef spaarzame en simpele aanwijzingen waarvan je zeker weet dat ze die snappen; 3. Ongewenst gedrag. Concentreer je niet op de minder goede acties. Natuurlijk springen die in het oog - ze storen je en je wilt ze verbeteren. Maar spelers mogen fouten maken. Ze leren er juist het meest van als ze die zelf ervaren. Schreeuw niet, wrijf het ze niet in, maar onthoud wat je zag en bewaar het als aandachtspunt voor de training. ‘Geeft niks! Goed geprobeerd.’ Positief coachen tijdens de rust Voordat je de rustbespreking houdt, is het goed om de eerste helft langs te lopen en jezelf deze vragen te stellen. Kies op basis van deze analyse twee positieve punten en twee aandachtspunten voor de tweede helft. 1. Wat gaat er goed in het aanvallen? We hebben vijf doelpunten gemaakt en diverse kansen gecreëerd; 2. Wat kan er beter in aanvallen? Als we achterin de bal hebben, hebben we moeite om de bal via het middenveld bij de spitsen te krijgen. We lijden vaak balverlies door een onzuivere lange bal of in de combinatie op het middenveld; 3. Wat gaat er goed in het verdedigen? Iedereen doet mee in het verdedigen. Vooral de spitsen zijn actief in het storen en proberen de bal af te pakken; 4. Wat kan er beter in het verdedigen? De tegenpartij heeft twee doelpunten gemaakt en een aantal kansen gekregen doordat zij de bal in de ruimte speelden achter de laatste linie. Laat de spelers in de rust tot rust komen. Laat iedereen eerst zitten. Zorg dat iedereen zijn thee of limonade op heeft voordat je de bespreking start. Het is belangrijk dat je D-pupillen bij de bespreking betrekt door het stellen van gerichte vragen. ‘Wat ging er goed in aanvallen? Wat kan beter?’ Kom op basis van de antwoorden en jouw eigen indruk tot een samenvatting en een tweetal belangrijke tips. Hetzelfde doe je bij verdedigen.


264

Denk verder aan de belangrijkste uitgangspunten van de rust: 1. Rust is rust. Laat de spelers op adem komen, overlaad ze niet met al je bevindingen. Straal optimisme uit bij tegenslag, gedrevenheid bij voorspoed. Stel vragen naar wat er goed gaat, naar wat er beter kan en hoe het anders kan. Toon interesse in hun antwoorden, ook al zijn die soms niet ter zake of wat obligaat. Hou vol, het werpt een keer zijn vruchten af; 2. Complimenten en tips. Wees terughoudend met kritiek. Als je het toch geeft, doe het dan altijd opbouwend, aan het team als geheel, zonder individuele spelers als negatief voorbeeld te noemen of te vergelijken. Een D-pupil kan nog niet goed reageren op de boodschap dat iets niet goed ging; 3. Simpele en concrete instructies. Beperk je tot één belangrijke coachopmerking. Zeven voetbaltaken gaan het ene oor in, het andere weer uit. E-pupillen zijn speels en kunnen zich niet lang concentreren. Loop met spelers die extra aandacht nodig hebben apart mee op naar het veld, spreek ze niet aan in de groep. Tips bij het geven van een aanwijzing Formuleer een aanwijzing zo dat de speler niet bang wordt om fouten te maken. Zorg ervoor: 1. Dat je de aanwijzing positief formuleert – niet als dwingende instructie; 2. Dat je de juiste woorden en beelden gebruikt; 3. Dat je hem ook op zijn sterke punten wijst; 4. Dat je geen oordeel geeft over zijn algemene vaardigheden – je kunt dit en dat niet – dat moet hij leren door veel te trainen en het is jouw taak hem daartoe te motiveren; 5. Dat je hem niet met anderen vergelijkt (Mikey kan dat veel beter). Positief coachen na de wedstrijd 1. Verloren? Verliezen wordt door D-pupillen som gezien als persoonlijk falen. Ze verliezen even hun eigenwaarde. Breng begrip op voor gedrag dat daarmee gepaard kan gaan; 2. Met goed gevoel naar huis. Complimenteer het team niet alleen voor de prestaties, complimenteer ze als ze helpen opruimen, sportief gedrag vertonen, de tegenstander een handje geven, de scheidsrechter bedanken of de teamgeest bevorderen; 3. Wat extra individuele aandacht. Bied spelers de ruimte om zichzelf te kunnen zijn in het team. Elke speler is anders. Probeer hun gedrag voor jezelf te benoemen: rustig, geconcentreerd, druk, agressief, gemotiveerd, bang om te falen of vol zelfvertrouwen. Elk type vraagt een andere benadering. Vaak gaat alle aandacht naar spelers die er om vragen. Vergeet niet de rustige speler: ook hij wil zo af en toe een complimentje; 4. Ongewenst gedrag. Nu is het moment een speler en zijn ouders respectvol aan te spreken op ongewenst gedrag; 5. Spelerskaarten. Spelers voelen zich serieus genomen als je hun ontwikkeling bij houdt en die zo af en toe met hen bespreekt. Zowel de voetbaltechnische als de sociaal-emotionele ontwikkeling (gedrag, inzet, motivatie) hou je bij met formulieren (zie bijlage), maar maak het niet te belangrijk; 6. Wat vinden jullie van mij? Durf ouders naar hun mening over jou als trainer en/of coach te vragen. Neem hun mening serieus en pas zo nodig je aanpak aan.


265

Leerplan voor keepers Inleiding Bij voetbalvereniging HC & FC VICTORIA wordt er aan de gehele jeugdafdeling, met uitzondering van de LS en MS, training gegeven aan de keepers. Deze training is niet alleen als extra training aan te bevelen, maar veelal is het een noodzaak om optimaal te kunnen functioneren. Tijdens deze training kan de specifieke techniek, mits het aantal keepers niet te groot is, bijgebracht/uitgebreid en onderhouden worden. Maar omdat een keeper een taak heeft binnen het team zal hij zeker ook als teamspeler, zij het met een bijzondere taak, moeten worden getraind. Het gaat tijdens de training van de keeper dan ook om het rendement, de effectiviteit van het keepers optreden (in relatie met zijn medespelers en dus de teamprestatie), meer dan om de atletische en acrobatische presentatie van de keeper (dus alleen maar series, duiken, enz.) De specifieke, technische keeperkwaliteiten, het tactische inzicht en de communicatie met de medespelers moeten in onderlinge samenhang getraind worden; waarbij het rendement van de keeperprestatie moet worden verhoogd. Ook de keeper moet een T.I.C. ontwikkelen (Techniek, Inzicht, Communicatie) Het beste is dit te realiseren als ook op de reguliere training een keeperstrainer aanwezig is.

De Doelman / keeper Een van de elf en steeds minder alleen. De laatste jaren komt het vak van doelman steeds meer onder de aandacht, al is die aandacht alleen niet voldoende. Het is duidelijk dat de hedendaagse doelman een uitstekende voetballer moet zijn met toegevoegde vaardigheden. De tijd van alleen maar ballen tegenhouden is voorbij. Hij zal zich ook als leider, organisator en coach moeten opwerpen. Het kan zelfs van de kwaliteiten van een keeper afhangen of een bepaald spelsysteem al dan niet uitgevoerd kan worden.

Uitgangspunten De leeftijdsgebonden kenmerken zijn al beschreven in de leerplannen van de leeftijdscategorieën en gelden ook voor de doelman. Ook voor de keeper is het doel om trainingsstof aan te bieden voor de specifieke leeftijdscategorie. Door de verschillende factoren die bij het ‘keepersvak’ een rol spelen zijn, is het moeilijker om vooraf aan te geven wat precies in een fase moet gebeuren. De keeperstrainer moet zijn keepers analyseren om daarop de trainingen en begeleiding af te stemmen. Elementen als talent, de wil om te leren, de beschikbare tijd enz. zijn doorslaggevend voor de werkwijze en planning van de keeperstrainer.


266

De taak van een keeper: De keeper moet evenals zijn teamgenoten, een positieve bijdrage leveren aan het doel van de wedstrijd namelijk winnen. In het voetbalspel zitten drie hoofdelementen te weten:. 1. Balbezit tegenpartij Balbezit eigen partij Balwisseling (van balbezit eigen partij naar balbezit tegenpartij en omgekeerd) Kijkend naar de drie hoofdelementen, dan moet de keeper op ieder moment klaar zijn om handelend op te kunnen treden. Coachen, positiespel, opstelling, zo vroeg mogelijk de bal onderscheppen, de spelvoortzetting of hervatting)

Keeperstraining - E en D pupillen Als basis worden er voor de aanvang van het seizoen bepaalde, door de trainer opgestelde, gedragsregels besproken waaraan de keepers zich tijdens de trainingen dienen te houden. Er wordt de keepers, die voor het eerst keeperstraining krijgen, uitgelegd wat het keepersvak inhoud, er wordt gekeken naar de basisvaardigheden, die ze meegekregen hebben uit hun F-periode en daarna wordt vanaf de basis begonnen met het laten groeien van de keeperkwaliteiten. Techniek Zonder bal  voetenwerk  verplaatsen in en voor het doel  (het gaat hierbij om starten, lopen, draaien, sprinten in alle richtingen)  het op het juiste moment en op de juiste manier “staan” van een keeper Met bal  in de uitgangshouding komen  de divers uitgangshoudingen  vangen  oprapen  onderhands vangen  blokkeren met buik/borst  bovenhands vangen  tippen naast het doel Op het lichaam en links of rechts naast het lichaam  Vallen  Duiken  duel 1:1  spelersvaardigheden voor buiten de 16 meter en de terugspeelbal Balbezit keeper  trap uit de handen  werpen:  doeltrap  terugspeelbal


a) volley a) rollen

b) dropkick b)slingerworp

267

Al deze onderdelen in relatie met  de realiteit van de wedstrijdsituatie in deze leeftijdscategorie  schoten op het doel  duel 1:1  diepteballen  terugspeelballen Inzicht Balbezit tegenpartij  opstellen en positie bij:  schoten op het doel  onderscheppen van diepteballen,  binnen en buiten de 16 meter.  duel 1:1 Communicatie Balbezit keeper + speler  bal naar medespeler, eerst deze speler aanroepen  spelers in de vrije ruimte sturen om aan te spelen  speler coachen in 1:1 situatie in de laatste lijn Balbezit tegenpartij  Duidelijke afspraken maken over termen. (zie termenlijst)

Keeperstraining - C junioren Techniek Techniek als bij E en D jeugd verder verbeteren en uitbreiden: Met bal  Oprapen/onderhands vangen/blokkeren met buik/borst  Bovenhands vangen met ontwijken tegenstander  Zweven, tippen over het doel  Luchtduel  Stompen: met een vuist, twee vuisten Zonder bal Springen en tweebenig afzet, omhoog, voorwaarts, achterwaarts, links en rechts, zijwaarts vanuit stand of aanloop met meer passen Al deze onderdelen in relatie met  De reële wedstrijdsituaties in deze leeftijdscategorie.  Schoten op het doel  Diepteballen  Terugspeelballen  Duel 1:1  Voorzet


268

Inzicht Balbezit keeper  Rol en trap  Werpen: de strekworp Balbezit tegenpartij  Spelsituaties: De voorzet.  Spelhervattingen: positiespel in en voor het doel bij:  Hoekschop  Vrije trap  Penalty Inzicht Balbezit tegenpartij  Spelsituaties: scherpzetten daar waar gevaar (kan) ontstaa(n)t.  Spelhervattingen: duidelijke afspraken en er op trainen voor de wedstrijd. Tijdens de wedstrijd neer en scherp zetten van de spelers (volgens afspraak)

Keepertraining - B junioren Techniek  Als aanvulling op de techniek, opgedaan in de C-jeugd, komen er alleen nog enkele werptechnieken n.l.: duwworp, inworp (overhead) bij. Inzicht Balbezit tegenpartij  Spelhervattingen: Opstellen en positiespel in en voor het doel bij:  Aftrap  Verre inworp  Hoekschop  Vrije trap (direct en indirect)  Scheidsrechterbal Balbezit keeper  Keuzes maken (=wedstrijd kunnen lezen)  snel spelen  vasthouden Keuze hoe spelen (=techniek) Communicatie Balbezit speler  Spelers rond de balbezitter vrij laten lopen  Spelers aan de bal aangeven waar de bal naar toe kan  Speler die de bal heeft helpen door "tijd", "in je rug","vooruit" etc toe te roepen.


269

Keepertraining - A junioren Alle technische vaardigheden, vaardigheden voor inzicht en communicatievaardigheden, die in de loop der jaren zijn aangeleerd moeten nu verbeterd, geperfectioneerd en/of onderhouden worden.


270

Slotwoord Iedere vereniging is gebaat bij een goed Jeugdplan in de ruimste zin van het woord. Het moet echter geen “papieren tijger” zijn. Daarom moeten alle kaderleden (bestuursleden, trainers en leiders) evenals de (jeugd)voetballers de handen ineenslaan om dit Jeugdplan van de grond te krijgen en er invulling aan te geven. Natuurlijk zal het tot uitvoer brengen van een Jeugdplan in de praktijk gepaard gaan met de nodige hindernissen en leermomenten. Er zal dan ook hard gewerkt moeten worden om de doelstellingen te halen en bijvoorbeeld de benodigde middelen ter beschikking te krijgen. Tevens dient ieder kaderlid of speler, daar waar het Jeugdplan voor verbetering vatbaar is, zijn of haar ideeën/argumenten aan te voeren om het Jeugdplan daar waar nodig bij te stellen. Zoals al eerder verwoord dient het Jeugdplan geen papieren tijger te zijn maar een levendig stuk dat continue bijgesteld kan worden. Afhankelijk van de argumenten en de ter beschikking zijnde middelen, zal er jaarlijks bekeken worden welke elementen in het Jeugdplan aangepast dienen te worden evenals de doelstellingen op zowel korte als lange termijn. Het doel van dit hele Jeugdplan is om resultaat te krijgen op de lange(re) termijn. Resultaat op korte termijn kan en mag je niet verwachten. Het plan heeft nu eenmaal tijd nodig om intrede te krijgen binnen de vereniging. Maar uiteindelijk zullen het de spelers zijn, die van dit Jeugdplan profiteren en de vruchten er van plukken evenals de vereniging zelf. Daarnaast is het zo, dat wanneer dit plan slaagt, ook de “uitvoerders” van dit Jeugdplan en de toeschouwers langs de zijlijn ervan genieten.


271

Jeugd Voetbaltechnisch Beleidsplan

Recommend Documents