Januari Dyslexie nieuwsbrief

1

Januari

2015

Dyslexie nieuwsbrief

Redactie: Marjo Eurlings ([email protected])

Dyslexiecoördinatoren: brugklaslocatie (BKL) kamer BKL 1.09: Chantal Kaspori ([email protected])

vmbo-locatie (IBB) kamer: IBB variabel Michèle Lamberts ([email protected]) Miranda Vitters ([email protected]) Rachel de Haan ([email protected])

havo-locatie (HVL) kamer HVL 003: Jenneke Drent ([email protected]) Nieuw: spreekuur woensdag 4e uur

vwo-locatie (MTL) kamer MTL 1.34: Marjo Eurlings ([email protected])

2

Inhoud dyslexienieuwsbrief Dit is de tweede nieuwsbrief van schooljaar 2014-2015. De nieuwsbrief komt twee keer per jaar uit. In deze nieuwsbrief:       

Een impressie van de thema-avond Rechten van dyslectische leerlingen bij het Centraal Schriftelijk Eindexamen De gang van zaken in de toetsweken bovenbouw Havo en VWO Dispensatieregeling tweede moderne vreemde taal bovenbouw VWO Gespot voor u op internet: Relatie logopedie – dyslexie Schrijf je slim! Dyslexie door San de Dichtster

Thema-avond 2015 – een impressie “Leren met dyslexie? Laat me niet denken!” onder leiding van Hans Beerens van Stichting Dedicon Op 6 januari jl. organiseerde Lek en Linge een informatiebijeenkomst voor ouders van dyslectische leerlingen. Uitgenodigd was de heer Beerens die uitleg kwam geven over het werk van Dedicon. Dedicon is een stichting die door de overheid gesubsidieerd wordt om geschreven schoolboeken om te zetten naar een digitale versie. Zij doen dit niet alleen voor dyslectische mensen maar ook voor blinden en slechtzienden. Verrassend was dat het niet een verhandeling werd over alle technische toepassingen van het gebruik van digitale studieboeken maar over wat een leerling nodig heeft om goed te kunnen leren. Hiervoor zijn hulpmiddelen ter ondersteuning van het lezen. Deze hulpmiddelen variëren van het toepassen van de mogelijkheden die bijvoorbeeld Word al biedt tot de aanschaf van professionele dyslexie software. Een belangrijk doel van deze hulpmiddelen is, naast het makkelijker kunnen lezen, het vergroten van het zelfvertrouwen en de zelfredzaamheid van de leerling. Het was een leerzame avond waarbij we een mooi voorbeeld kregen over hoe dyslectische leerlingen moeten puzzelen om geschreven tekst te ontcijferen. Verder kregen we een paar nuttige websites en de primeur dat er een app komt voor het voorlezen van schoolboeken. Ik hoop dat de dyslexiecoördinatoren vaker op deze wijze een thema-avond organiseren voor de ouders. Els van Disseldorp, moeder van Frank van Warmerdam uit klas 2 vwo

3

LINKS Wij ontvingen van Hans Beerens bovendien een aantal links die de moeite waard zijn: http://educatief.dedicon.nl/klantenservice Voor informatie over de dienstverlening en leesvormen van Dedicon Educatief, inclusief stappenplannen voor het gebruik van beveiligde bestanden http://www.dedicon.nl/nieuwsbrief-onderwijs-dyslexie Voor eerdere edities van onze Nieuwsbrief Dyslexie en voor aanmelden. Nieuwe ontwikkelingen (ook over de DAISY-app LEX) zullen hierin gepubliceerd worden. http://www.dedicon.nl/toolkid/ Veel informatie over dyslexie en ondersteunen bij dyslexie, inclusief gratis en onbeveiligde proefexemplaren van gesproken schoolboeken en bestanden voor dyslexiesoftware http://www.daisy.org/amis/download/translations Voor het gratis downloaden van AMIS (Daisysoftware voor Windows). Kies voor Dutch ‘Complete installer’. https://www.youtube.com/watch?v=uZfL_bUzLTg#t=11 Video waarin uitgelegd wordt hoe je in iPAD/iPhone de ‘spreek uit’-functie kunt activeren en gebruiken http://www.schooltv.nl/no_cache/video/crid/20120401_dyslexie01/ Video over dyslexie

@hansbeerens01

http://nl.linkedin.com/pub/hans-beerens/4/bb0/483

4

Rechten van dyslectische leerlingen bij het Centraal Schriftelijk Eindexamen Alle leerlingen met een geldige dyslexieverklaring hebben recht op extra tijd bij de centrale schriftelijke eindexamens. De examens worden in lettergrootte ARIAL 12 aangeboden. Dit is een wettelijke vereiste sinds het schooljaar 2012 - 2013. Er wordt niet langer gewerkt met vergrotingen. Is lettertype Arial 12 niet afdoende voor een kandidaat, dan kan er in overleg met deskundigen en met het College voor Examens gezocht worden naar aanvullende aanpassingen. Bij de centrale eindexamens geldt officieel geen soepelere normering voor dyslectische leerlingen. Dit is een regel van het College voor Examens. Er geldt voor alle kandidaten een bepaalde grens aan de puntenaftrek voor spelfouten bij Nederlands. Leerlingen die tijdens het C.S.E. gebruik willen maken van een laptop en de spraakmakende software SPRINTO dienen dit ruim voor het examen kenbaar te maken aan de examensecretaris van hun afdeling en zij dienen nadrukkelijk te beschikken over voldoende vaardigheid. De kandidaten moeten handig zijn in het gebruik van de Sprintostick. De sprintosticks worden tijdens het examen door de school beschikbaar gesteld evenals de laptops. Deze sprintovaardigheid wordt voorafgaand aan het centraal schriftelijk eindexamen getest door de examensecretarissen van de afdelingen vmbo, havo en vwo. Onvoldoende vaardigheid kan zowel voor de kandidaat als voor de omgeving betekenen dat een voorrecht verandert in een groot nadeel. Sprinto of een ander hulpmiddel tijdens het centraal examen? Als school staan wij, tijdens de lessen, open voor het gebruik van diverse digitale hulpmiddelen. Voor het examen hebben wij de keus als school gemaakt om enkel Sprinto toe te staan als hulpmiddel. In verband met fraudegevoeligheid bij het gebruik van eigen materiaal biedt de school Sprinto en een laptop (met koptelefoon) aan als digitaal hulpmiddel tijdens examens. Sprinto blijkt het meest werkbare hulpmiddel te zijn voor het examen en de voorbereiding hierop. Het programma loopt niet snel vast en is snel te herstarten bij eventuele problemen. Sprinto staat bekend als een programma dat gebruiksvriendelijk is door de simpele, doelgerichte functies. Leerlingen die al bekend zijn met een digitaal hulpmiddel blijken de overstap naar Sprinto gemakkelijk te maken.

5

De gang van zaken in de toetsweken bovenbouw Bovenbouw havo en vwo

Dyslectische leerlingen hebben altijd recht op extra tijd. Leerlingen die daarnaast gebruik willen maken van een laptop dienen dit ruim 8 dagen voor aanvang van de toetsweek kenbaar te maken bij lokaal M 1.30 / H1.10 en bij de betreffende docent die de toets digitaal moet aanleveren bij de onderwijsassistenten. Het formulier voor aanvraag van gebruik laptop (en/of Sprinto) kan iedere dyslectische leerling downloaden via de site. De laptops mogen dus gebruikt worden op voorwaarde dat de betreffende docent toestemming daartoe geeft. Voor tussentijdse toetsen geldt dat de leerling de docent ruim op tijd informeert over wel/niet gebruik van laptop tijdens de toets. De betreffende docent beslist altijd over de haalbaarheid van het gebruik van de laptop.

Dispensatieregeling 2e moderne vreemde taal bovenbouw atheneum Inleiding Elke atheneumleerling volgt in het gemeenschappelijk deel naast Engels een tweede moderne vreemde taal in het pakket. De leerling heeft daarbij de keuze uit Duits of Frans. Er is een mogelijkheid in voorkomende gevallen een “dispensatieregeling” aan te vragen.

De regeling bovenbouw De O.R.S. Lek en Linge kent een dispensatieregeling waarbij een leerling op het atheneum wordt vrijgesteld van het volgen van onderwijs in de tweede moderne vreemde taal in de volgende gevallen:  de leerling heeft een stoornis die specifiek betrekking heeft op taal of een zintuiglijke stoornis die effect heeft op taal;

6

 

de leerling heeft een andere moedertaal dan de Nederlandse taal of de Friese aal (zie Eindexamenbesluit artikel 55.3). de leerling volgt onderwijs in het profiel Natuur en Techniek of het profiel Natuur en Gezondheid en het onderwijs in de tweede moderne vreemde taal verhindert naar verwachting een succesvolle afronding van de opleiding.

Als de leerling in aanmerking komt voor de dispensatieregeling (zie voor de criteria hieronder), dan wordt de tweede moderne vreemde taal vervangen door een ander vak. De leerling heeft de keuze uit een vak van 440 of 480 studielasturen, mits het vak gekozen kan worden volgens de clusterlijnen en het roostertechnisch haalbaar blijkt te zijn (zie ook bijlage 2). Vrijstelling wordt uiteindelijk verleend door de locatieleiding (betrokken teamleider onder- en bovenbouw) na overleg met de mentor, de betrokken docenten en/of de coördinator dyslexie.

Criteria Wie komen in aanmerking voor dispensatie van een tweede moderne vreemde taal in de bovenbouw atheneum?  Leerlingen met een officiële verklaring van een deskundige (orthopedagoog, psycholoog, medicus) die aangeeft dat de leerling een stoornis heeft die specifiek betrekking heeft op taal of een zintuiglijke stoornis die effect heeft op de taal, of  leerlingen met een verklaring van een orthopedagoog of psycholoog, waaruit blijkt dat de leerling partieel begaafd is, in de zin dat de leerling begaafd is in de bètavakken en problemen ondervindt op het gebied van taal. De leerlingen die behoren tot één van beide groepen voldoen voorts aan de volgende drie criteria:  De leerling heeft voldoende capaciteit voor het leerjaar en niveau waarop hij/zij zit.  Er is voldoende inzet en motivatie bij de leerling; hierin zijn de mentor en de vakdocenten van belang voor de informatie  De leerling heeft dusdanige problemen met een tweede moderne vreemde taal dat zijn schoolloopbaan daardoor, ondanks aanwezige capaciteiten, gevaar loopt.

7

Situatie bij doorstroom van 5 havo naar 5 atheneum De havoleerling volgt niet automatisch een tweede moderne vreemde taal. In het atheneum staat wel een tweede moderne vreemde taal in het gemeenschappelijk deel. Zoals uit de voorwaarden om ontheffingen te mogen verlenen blijkt, kan de leerling niet op grond van “opstroom” vrijgesteld worden voor de tweede moderne vreemde taal. Havoleerlingen die willen doorstromen naar het atheneum, zullen dus bij hun vakkenkeuze een pakket moeten kiezen met een tweede moderne vreemde taal. Alleen havoleerlingen die vallen binnen de hiervoor genoemde categorieën en die dus recht hebben op dispensatie van de tweede moderne vreemde taal, kunnen een ander vak kiezen in plaats van de tweede moderne vreemde taal in het atheneum. De leerling heeft de keuze uit een vak van 440 of 480 studielasturen, mits het vak gekozen kan worden volgens de clusterlijnen en het rooster. De leerling bespreekt de verschillende mogelijkheden met de decaan.

Gang van zaken 1. Ouders/verzorgers richten vóór 6 maart 2015 een schriftelijk verzoek aan de teamleider (via aanvraagformulier; zie website school) van het derde leerjaar en overhandigen daarbij een officiële (dyslexie)verklaring waaruit een taalstoornis of een zintuiglijke stoornis blijkt die effect heeft op de taal dan wel een verklaring van een deskundige waaruit blijkt dat de leerling begaafd is op het gebied van de bètavakken en de leerling problemen ondervindt op het gebied van taal. 2. De teamleider vraagt een advies van de betreffende vakdocenten, de mentor (en de dyslexiebegeleider). Zij beoordelen of de leerling voldoet aan bovenstaande criteria.

3. De teamleider neemt op grond van het advies een besluit en informeert de ouders/verzorgers en de betrokken medewerkers vóór 20 maart 2015, zodat de uiteindelijke profielkeuze op 4 april 2015 kan worden ingeleverd. 4. Wanneer ouders/verzorgers het niet eens zijn met de uitspraak dan kunnen zij een bezwaarschrift indienen bij de schoolleiding. Zij richten vóór 4 april 2015 een schriftelijk verzoek aan de heer J.B. van Rijn, algemeen directeur van O.R.S. Lek en Linge.

8

Lekker lezen met je oren!

Lezen is leuk. Maar als je dyslectisch bent of moeite hebt met zien, is het ook best moeilijk. Superboek helpt! Met gratis gesproken boeken. Via internet, in de app Daisylezer of op Daisy-cd. Heb je een leesbeperking? Schrijf je dan hier gratis in en ontdek supersnel de mooie, gekke en spannende verhalen van Superboek. Stichting Aangepast Lezen [email protected]

http://www.superboek.nl

Gespot voor u! Relatie Logopedie en dyslexie? Vanzelfsprekend! door Lonny Fennis Het is voor veel logopedisten een bekend dilemma: een kind wordt aangemeld met bijvoorbeeld auditieve problemen, maar het blijkt ook lees- en/of spellingproblemen te hebben. De hulpvraag is mede hierop gericht. Wat kan een logopedist bijdragen aan de behandeling van deze problemen? In dit artikel wordt eerst de stand van zaken omtrent dyslexie weergegeven; daarna komt de rol van de logopedist aan de orde. Leest u verder op: https://www.academia.edu/1090892/Logopedie_en_dyslexie_Vanzelfsprekend_ Om bovenstaand artikel te kunnen downloaden, moet u een account aanmaken. Dit is zeker de moeite waard!

9

Schrijf je slim!! Met de hand schrijven, wanneer doen we dat nog? Op to-do-lijstjes en enkele kattenbelletjes na, doen we het bijna niet meer. Dat is jammer, want uit allerlei onderzoeken is gebleken dat met de hand schrijven je hersenen een grotere impuls geeft dan typen. Op de Universiteit van Indiana bijvoorbeeld lieten ze twee groepen kinderen oefenen met hoofdletters. De ene groep mocht dat al schrijvende doen, de andere al lezende. Toen de onderzoekers de kinderen onder de hersenscan legden, ontdekten ze dat de schrijfgroep veel meer neurale activiteit in de hersenen had dan de leesgroep. Ook zag hun brein er meer ontwikkeld uit en bleken ze motorisch verder te zijn dan de controlegroep. Daarnaast bleek ook nog dat kinderen meer ideeën krijgen tijdens het schrijven dan tijdens het typen. Ook een taal leren gaat makkelijker met schrijf- dan met typeoefeningen. De wetenschappelijke uitleg: als je met de hand schrijft, laten de handbewegingen een “afdruk” na in je hersenen. Tijdens het typen wordt je brein ook wel geprikkeld, maar het leermechanisme wordt niet op dezelfde manier versterkt. Wat je op papier zet, neem je meteen op in je hoofd. Zelfs op emotioneel vlak kunnen we profiteren van schrijven met de hand. Nare gebeurtenissen verwerk je namelijk beter als je ze opschrijft, zo bleek uit Amerikaans onderzoek. En schrijven is rustig en ontspannend om te doen: rustig je pen over het papier laten gaan voor de mooiste krullen en lussen ……..

Leest u verder in dit aanbevolen artikel: http://4w.kennisnet.nl/artikelen/2013/10/15/schrijven-versus-typen-wat-zegt-de-neurowetenschap/

10

dyslexie Jullie zeggen wel stel je niet aan, Maar hoe is het voor mij is daar moet je eens bij stilstaan. Weten jullie wel wat het is, Nou denk je makkelijk nou dan heb je het mis. Ik haal de letters door elkaar, Niet alle gelukkig maar een paar. Mensen met dyslexie schamen zich wel eens, Daar ben ik het wel mee eens. Ik heb het ook gehad nu niet egt meer, Maar die tijd deed best zeer. Was vanaf de middelbaren school alles vreemd, Het is dan mijn verlegenheid die toeneemt. Door mijn mentor van de 2de ben ik er nu aardig over heen, Schaam me niet meer en de reacties zijn ook niet gemeen. Waren ze al wel niet maar toch, Mijn gevoel vond dat ik het niet mocht Ik gebruik nu alles waar ik recht op heb, En het helpt ook en dat geeft een pep. Maar wat ik wil zeggen tegen andere is, Maak gebruik van wat er voor je is. En mensen die geen dyslexie hebben, Oordeel niet zomaar voor dat je iets egt weet dat doe je wedde? San de Dichtster

11